Advanced search ?

Object

Download

Title: Zamek koźmiński

Publication date:

1915?

Object type:

pocztówka

Publisher:

Poznań ; Rotograwura Drukarni i Księgarni św. Wojciecha

Rights Management:

PAN Biblioteka Kórnicka

Rights holder:

PAN Biblioteka Kórnicka

Digitisation:

PAN Biblioteka Kórnicka

Location of original object:

PAN Biblioteka Kórnicka

Digital object format:

image/x.djvu

Signature:

sygn.2700

Subject and keywords:

Koźmin zamek

Object collections:

Last modified:

May 14, 2019

In our library since:

Feb 21, 2006

Number of object content hits:

178

Number of object content views in DjVu format

180

All available object's versions:

https://wbc.poznan.pl/publication/14442

Show description in RDF format:

RDF

Show description in OAI-PMH format:

OAI-PMH

Edition name Date
Koźmin - Zamek May 14, 2019

Objects Similar

Zamek w Koźminie

Raczyński Edward (1786–1845)

ok. 1842
ryciny

Schloss und Seminar Koschmin; Geschichte des alten Polenschlosses und jetzigen evangelischen Lehrer-Seminars zu Koschmin; Wahrheit, Sage und Dichtung mit drei Plaenen und zwei Abbildungen

Hach Otto

1907
monografie

[Akta sądu i urzędu wójtowsko-ławniczego kolonii niemieckiej w Koźminie]: Copia des Haupt Originals oder Privilegium der Deutsch Koszemiener Hauländer oder nach der Gerechtigkeit genennet das Dorf Kazimierz (kopia przywileju Elżbiety z Branickich Sapieżyny, wystawionego w zamku koźmińskim dnia 6 III 1775 r., zezwalającego na założenie w dobrach koźmińskich kolonii niemieckiej, nazwanej wsią Kazimierz). Kauf und Verkauf Briefe von der Jahre des Originales her in Deutsch Kosemiener Hauland (kontrakty kupna i sprzedaży ziemi od założenia kolonii niemieckiej w Koźminie, rejestr transakcji). Quitation auf alle Sachen in der Gemeinde welche richtig bezahlt werden (pokwitowania odbioru pieniędzy w wyniku transakcji, zawieranych w kolonii niemieckiej w Koźminie). Ehevermächtnisse und die Bestätigung des lezten Willens oder Testamenter in dem Deutsch Kozminer Hauland (zapisy małżeńskie i stwierdzenie ostatniej woli, czyli testamenty w koźmińskiej kolonii niemieckiej).

1775-1799
akta archiwalia

Or. Elżbieta z Branickich Sapieżyna, wojewodzina mścisławska zawiadamia, że na prośbę Bogusława Henczy, złożoną w imieniu Holendrów, chcących osiąść w lasach koźmińskich, pozwoliła im założyć wieś o nazwie Kazimierz i przeznaczyła na nią do wyrudowania 21 włók (hub) lasów swoich wykowskiego i budskiego, gdzie wspomnianemu Henczy jako zasadźcy (Annehmer) pozwoliła osadzić 20 Holendrów, za opłatą wstępnego (Grundgeld) po 3 czerwone złote od każdej włóki oraz dała im drzewo z lasów na budowę domów, chlewów i obór; kolejne pół włóki, za połowę wstępnego, przeznaczyła na założenie karczmy i na potrzeby osadzonego w niej gościnnego, którego zobowiązała do szynkowania trunków z mielcucha pańskiego, osadzonym Holendrom dała 7 lat wolnych od opłat, a na późniejsze czasy naznaczyła im czynsz roczny po 80 zł z każdej włóki, tj. 1560 złp rocznie od całej wsi, nałożyła na nich pańszczyznę w wymiarze 6 dni w żniwa z sierpami z każdej włóki. Z pozostałego gruntu, wolne ½ włóki dała dodatkowo zasadźcy w zamian za założenie wsi, utrzymanie szynku i sprawowanie sądownictwa we wsi, ¼ włóki dała bakałarzowi, a resztę, leżącą w okolicach karczmy, przeznaczyła pod dukt drogi traktowej, idącej przez wieś z Trzebowej do Bud, oraz na osadzenie rzemieślników: kowala, kołodzieja, szewca, krawca i tkacza, pozwoliła osadnikom kopać pnie smolne i wypasać bydło i wieprze w lasach, określiła wysokość podatków państwowych na 7 zł rocznie z każdej włóki lub 73 zł 15 gr na jedną ratę z 21 włók, które nakazała wpłacać do zamku koźmińskiego.

6 III 1775 Koźmin (w Koźminie)
akta archiwalia

Or. Stanisław Przyjemski, wojewoda poznański*, starosta koniński, dziedzic Wielkiego Koźmina, na prośbę mieszczan koźmińskich powtarza i zatwierdza we wszystkich punktach, klauzulach i warunkach, okazany mu przywilej, wystawiony dnia 7 XI 1575 r. w zamku koźmińskim przez Andrzeja z Górki, kasztelana międzyrzeckiego, wcześniejszego dziedzica w Koźminie. Tr. Andrzej II Górka, kasztelan międzyrzecki, starosta wałecki, gnieźnieński, jaworowski, dziedzic Wielkiego Koźmina, na prośbę tamtejszych mieszczan i przedmieszczan, którzy utracili przywileje fundacyjne, nadane przez poprzednich dziedziców; chcąc przywieść miasto do poprzedniego stanu i uzyskiwać dawniejsze dochody, nadaje im powtórnie prawo magdeburskie, potwierdza dawne targi cotygodniowe w poniedziałki i targi doroczne (jarmarki) w dniu św. Lamberta (17 IX), na święto Dedicationis (po 11 XI), w poniedziałek po niedzieli Oculi (trzeciej niedzieli wielkiego postu), na Zielone Świątki (po siódmej niedzieli po Wielkanocy) i w dniu św. Wawrzyńca (10 VIII), nadane miastu przez książąt polskich, opłatę z nich, zwaną targowe rezerwuje dla dziedzica, z wyjątkiem jarmarku w wielkim poście, z którego dochody oddaje gminie miejskiej; nadaje im też prawo organizowania targu końskiego w każdy poniedziałek oraz wolnego targu mięsnego od soboty przed dniem św. Bartłomieja (24 VIII) aż do Wielkiej Soboty włącznie, z którego dochody oddaje miastu, daje mieszkańcom prawo własności i dziedziczenia domów w Wielkim Koźminie, wraz z gruntami, folwarkami i budynkami, jakie mają poza murami miasta, uwalnia mieszczan od wszystkich świadczeń na rzecz dziedzica, z wyjątkiem czynszu od domów i gruntów (szosu) w wysokości 30 grzywien bieżących pieniędzy polskich od całej gminy miejskiej na rok, i z wyjątkiem 20 grzywien dla mansjonarzy przy kościele parafialnym św. Wawrzyńca, fundowanym przez Hinczę z Rogowa, niegdyś dziedzica w Koźminie, oraz 3½ grzywny i 8 groszy rocznie jako należności zwanej „honorationes alias poczty”**, potwierdza gminie miejskiej jej dawne prawo do użytkowania pustych pól i łąk we wsiach miejskich Ciegliny i Chociszewice, a czynsze z tego płynące przeznacza na potrzeby gminy miejskiej, sprzedaje mieszczanom i przedmieszczanom do rozmierzenia 25 łanów w trzech polach w dziedzictwie swoim Wielki Koźmin, za 600 grzywien groszy od łana, z prawami własności i dziedziczenia, za czynszem rocznym w wysokości 72 groszy od łana***. Gminie miejskiej daje rozmierzone już ogrody, leżące poza miastem, z których czynsz roczny poleca płacić w ratuszu na potrzeby miasta, daje mieszczanom łaźnię publiczną w mieście Koźminie, zbudowaną przez Łukasza z Górki, poprzedniego dziedzica, daje w używanie fosę zwaną przykopem, jednak z poszanowaniem prawa proboszcza kościoła parafialnego do rybołówstwa przy bramie miejskiej w Glinkach, daje im budy chlebowe, garncarskie i kramarskie, stojące obok ratusza, z których czynsz także przeznacza na potrzeby miasta Wielkiego Koźmina, daje gminie prawo wypasu bydła na błoniach i w lasach zwanych Zapust i Mniszek, prawo wodopoju w swoich stawach i jeziorach oraz prawo rybołówstwa w stawie rybnym obok nowego kościoła, prawo wyrębu drzewa na budowę i wycinania zarośli na parkany i płoty, z wyjątkiem dębowego chrustu, za opłatą 2 florenów od każdego ciągnącego konia lub wołu, gminie miejskiej daje miejsce na budowę cegielni obok swojej własnej cegielni, pozwala mieszczanom na ich gruntach budować wiatraki na prawie własności, za czynszem 1 dukata wegierskiego, płaconym rocznie dziedzicowi od każdego wiatraka, nakłada na gminę obowiązek świadczenia zwyczajowych darów w razie gdyby on, lub którykolwiek z następnych dziedziców został wezwany na wojnę. (Wydany dnia 7 XI 1575 r. w zamku koźmińskim).

1622 X 17 Koźmin, w zamku (Actum et datum in arce mea Cosminensia feria quinta post festum Sanctae Hedvigis)
akta archiwalia

C. Kopia dokumentu, wystawionego w 1687 r. w zamku koźmińskim przez Aleksandra Przyjemskiego, podstolego koronnego, dziedzica w Koźminie, który na prośbę mieszczan z Nowego Koźmina, pozbawionych ich dokumentów i praw wskutek pożaru miasta w 1685 r., wznowił i zatwierdził prawa, nadane temu miastu przez Stanisława Przyjemskiego, marszałka koronnego, starostę generalnego Wielkopolski i przez Andrzeja Przyjemskiego, chorążego kaliskiego, poprzednich dziedziców; w szczególności potwierdził im wieczystą własność gruntów, pól, łąk, ogrodów i pastwisk według dawnego rozmierzenia, określił wysokość czynszu z ról, ogrodów i domów na sumę 120 zł polskich, będących stałym świadczeniem całej gminy miejskiej na rzecz dziedzica, potwierdził obowiązek dostarczania do dworu określonych naturaliów w zamian za prawo do korzystania z pastwisk i lasów pańskich, określił wysokość pańszczyzny, obowiązującej mieszczan oprócz burmistrza, pozwolił mieszczanom szynkować piwo, gorzałkę, sól i śledzie, potwierdził im prawo organizowania wolnicy (wolnego targu mięsnego) od dnia św. Bartłomieja do marca i targów w każdą sobotę, a także dwóch jarmarków w roku: na dzień św. Wojciecha (23 IV) i na dzień Matki Bożej Siewnej, wraz z targami koni i bydła rogatego, i przeznaczenia opłat targowych na naprawę bruków miejskich i mostu, potwierdził wolny wybór rady miejskiej według prawa saskiego i magdeburskiego, zastrzegł jednak konieczność akceptacji wyroków sądów burmistrzowskich i wójtowskich przez dziedzica, nadał magistratowi prawo wymuszania posłuszeństwa mieszczan i cechów garncarskiego i płócienniczego (tkackiego).

1811
akta archiwalia

Or. Jan Sapieha, hrabia na Lachowicach i Sapieżynie, starosta sokołowski, dziedzic Koźmina, na prośbę śydów koźmińskich potwierdza uprawnienia, nadane im przez poprzednich dziedziców w Koźminie, oparte na statutach królewskich, a nie na prawie magdeburskim, określając jednocześnie roczną powinność całej gminy żydowskiej na rzecz dziedzica na 1000 zł polskich czynszu, 7 czerwonych złotych na podróż konną i potrzebną ilość nóg baranich do polowań podczas pobytu dziedzica w Koźminie, a także potwierdza należność pieniężną na rzecz skarbu pańskiego za bydło, śledzie i sól, brane z dworu. Pozwala im murować bóżnice dla mężczyzn i dla kobiet, mogilnicę, łaźnię, dom dla rabina i szkolnika, wolne od podatków, kupować domy katolickie, te jednak mają być opodatkowane na rzecz dziedzica, budować kramy do sprzedawania śledzi, soli, korzeni na łuty i funty, a sukna na łokcie i postawy podczas targów i jarmarków, wywozić i przywozić różne towary i skóry, kupować wszelkie rzeczy i towary za wiedzą burmistrza, oprócz kościelnych, mokrych i krwawych oraz kradzionych, wykonywać wszelkie rzemiosła, jednak nie wstępować do cechów katolickich, pożyczać pieniądze pod zastaw, który mogą sprzedać po roku przed księgami miejskimi, jeśli nie zostanie wykupiony, wybierać swoich starszych, mających w obecności pisarza miejskiego rozstrzygać skargi katolików przeciwko śydom, jednak skargi śydów przeciwko katolikom ma rozstrzygać burmistrz, obu stronom daje prawo apelacji do zamku od zapadłych wyroków, oznacza miejsce odbywania kary przez śydów: więzienie żydowskie, a nie miejskie -za długi, oraz wyznaczone przez dziedzica -za sprawy kryminalne i przeciwko dworowi, a zabójstwo śyda nakazuje osądzać według statutów królewskich. Oznacza także należne skarbowi dworskiemu opłaty od ślubów żydowskich oraz od transakcji domami i placami w Koźminie.

1753 VIII 27 Koźmin (Działo się w zamku koźmińskim)
akta archiwalia

Or. Hieronim Wierzbowski, proboszcz katedry poznańskiej, oficjał generalny biskupa poznańskiego, Stefana Wierzbowskiego zawiadamia, że przyjął zapis sumy 3000 florenów polskich dla ołtarza św. Barbary w kościele parafialnym i kolegiackim w Koźminie, jako fundacji mszalnej Wojciecha Siei Dąmbrowskiego, proboszcza kościoła parafialnego i kolegiackiego w Koźminie, za dusze w czyśćcu cierpiące. Potwierdza także przejęcie tej sumy przez magistrat miasta Wschowy sposobem i trybem wyderkaufu (odkupu), jak również zobowiązanie do spłacania jej przez tenże magistrat czynszem rocznym 210 fl. pol., przeznaczonym dla wspomnianego ołtarza. Na prośbę Stanisława Wolfowicza, kanonika kościołów Marii Panny na tumie poznańskim i parafialnego św. Mikołaja w Poznaniu, złożoną w imieniu fundatora, powtarza ten zapis, jak również zapis sumy 1000 fl. pol. przez Andrzeja Czepe, mieszczanina i medyka koźmińskiego dla tegoż bractwa i ołtarza św. Barbary, wraz z czynszem od niej w wysokości 70 fl. pol., płaconym również przez magistrat wschowski. Na podstawie tych zapisów ustanawia w kościele parafialnym w Koźminie mszę św. za dusze zmarłych w każdy poniedziałek i nocną mszę śpiewaną 4 razy w roku. Z sumy 210 florenów, 140 przeznacza dla proboszcza koźmińskiego, 45 dla kantorów i muzyków, 25 na wosk i inne potrzeby, natomiast z 70 florenów czynszu rocznego, 7 przeznacza dla bractwa różańcowego, 7 dla bractwa literackiego, 7 dla bractwa św. Anny w Koźminie, resztę dla biednych. Prawo patronatu nad tym beneficjum zleca dożywotnio fundatorowi, tj. Wojciechowi Siei Dąmbrowskiemu, a potem dziekanowi koźmińskiemu. Tr. Zaświadczenie Jakuba Limanowicza, wikariusza kościoła kolegiackiego i parafialnego w Koźminie, o publikacji ogłoszenia w dniu 8 XI 1680 r. poprzez zawieszenie go na drzwiach kościoła i odczytanie go wiernym, zgromadzonym na nabożeństwie. Tr. Ogłoszenie wystawione w Poznaniu dnia 5 IX 1680 r. przez Hieronima Wierzbowskiego, proboszcza katedry poznańskiej, wikariusza i oficjała generalnego poznańskiego, skierowane do wikariuszy, altarzystów, proboszczów, przełożonych szkół, organistów, kantorów, dzwonników kościelnych, zawierające informację o zapisie sum początkowych (kapitałów) i czynszów (procentów) od nich dla ołtarza św. Barbary w kościele parafialnym w Koźminie, przeznaczone do publikacji z ambony w niedzielę lub święto wobec zgromadzonych wiernych, pod groźbą ekskomuniki. Tr. Ekstrakt z akt roków urzędu grodzkiego, odbywających się dnia 1 VII 1680 r. w zamku starościńskim w Poznaniu, gdzie Samuel Weber, rajca, Krystian Jona i Marcin Ginter, mieszczanie ze Wschowy, jako przedstawiciele trzech porządków tego miasta, będącego wieczystym posesorem wsi Przyczyna Wielka i Mała zeznali, że odebrali z rąk Wojciecha Dąmbrowskiego, proboszcza w Koźminie, sumę 1000 fl. pol., fundowaną i zapisaną bractwu św. Barbary w kościele kolegiackim w Koźminie przez Andrzeja Czepe, mieszczanina i medyka kożmińskiego, i zaręczyli, że będzie ona spłacana do rąk promotora tego bractwa w ratach wysokości 70 fl. pol. rocznie (7% od 100) jako czynsz kościelny na prawie wyderkaufu, aż do całkowitego spłacenia sumy początkowej, pod groźbą procesu przed sądem konsystorskim w Poznaniu.

po 8 XI 1680-1687 Poznań
akta archiwalia
More
×

Citation

Citation style:

Contact details

Address for correspondence

ul. Jana Pawła II 10
61-139 Poznań

E-Mail

wbc@man.poznan.pl

This page uses 'cookies'. More information