Sessya 123.

Dnia 13. Lipca

Po zagaieniu JmPa Marszałka Seymowe. wte słowa "Jezeli spoczynkiem etc.

Odezwał się JmP Chreptowicz Podkanclerzy Wo Xa Litto w te słowa = Z zlecenia Deputacyi Jnteressow Zagranicznych winienem niektore uczynic przełozenia Pm Stanom, przeto mam powod proszenia WKMci abys krótkiego wstępu w Jzbie pozwolić raczył.

Wezwał zatym JmP Marszałek W. Litt. Jchmc. Arbitrow na ustęp. Poktorych wyisciu oswiadczył wkontynuacyi głosu swego JmP. Podkanclerzy Litt ze Excerpt z Depeszy Ministra JKMci y Rzeczypospolitey przy Dworze Petersburgskim Rezyduiącego będzie czytany.

Czytał zatym ten Excerpt JmP Sekretarz Seym. -

Litt

Po ktorego przeczytaniu rzekł znowu JmP Chreptowicz Podkanclerzy "To iest co potrzebowało ustępu. Zostaią ieszcze do doniesienia Pm Stanom dwie Noty, które Deputacya odebrała iedna od JmPa Stackielberga Ministra Rossyiskiego, druga od JmPa d'Engestrom Posła Szwedzkiego, które obydwie mogą bydz w przytomności Arbitrow czytane

Za weysciem Arbitrow czytał JmP Sekretarz pierwey Notę od JmPa Stackielberga [s. 581v] a potym od Ministra Szwedzkiego, podaną

Litt:

Zabrał głos Xze Sapieha Marszałek Konfed: Litt wte słowa

Litt

"Przy koncu głosu swego oddał Projekt Zalecenia Kommissyi Woyskowey Oboyga Narodow aby uniosłszy się z Kommissyą Skarbu WXa Litt assygnacyą wydała na wszelkie potrzeby Woyska WXa Litto Ten Projekt gdy przeczytał JmP Narbut zastępuiący mieysce Sekretarza Konfederacyi Litt: JmP Marszałek Seymowy rzekł: Gdzie interess Prowincyi WXLitt iest złączony rownie z dobrem Prowincyow Koronnych, zdaie mi się ze nikt z Kolegow sprzeciwiac się temu zaleceniu nie będzie, na które zapytuię się czyli zachodzi iednomyslność? Powszechna po trzykroć słyszec się dała zgoda.

Odezwał się JmP Morski Podolski



Zdrowie WKMci ze iest zdrowiem Narodu, tym bardziey przekonany iestem, ze Narod zdrowie swoie odzyskuie, gdy na czele swoim ma ukontentowanie oglądać WKMc. Mam nadzieię, iż teraz po poprzedzonym odpoczynku z nieprzerwaną pracą raczysz WKMc. [???] przyłożyć się do zdrowia Rzpltey. Nim przystąpiemy do zadecydowania Etatu y ukonczemy materyą podatkową pozwolicie Pe Stany abym do wniesioney materyi Interessow Cudzoziemskich przymowił się. Z Depeszow Ministra Naszego mamy wiadomość ze Jmperatorowa [s. 582] Jeymc dała rezolucyą, iż zleciła JmPu Sackelbergowi podać stosowną Odpowiedz. Niech mi się godzi przypomnieć, ze w czasie formowania Kommissyi z Cesarzem Jmcią względem nadgrodzenia szkod przez Woyska iego Obywatelom Rzpltey poczynionych było ządanie w Nocie do Rossyi, aby sposobem Dworu Wiedenskiego była wyznaczona na uznanie szkod Obywatelskich Kommissya o czym nie mielismy dotąd ani od Naszego Ministra, ani od Rossyiskiego zadney Odpowiedzi y Wzmianki. Jako Poseł Woiewodztwa Podolsko wnoszę: za Obywatelami ukrzywdzonemi od Moskwy, aby byli nadgrodzeni y aby Rossya wyznaczyła w tey mierze Kommissyą. O co aby staranie zalecone było przez Deputacyą Ministrowi Naszemu JmP Debolemu, upraszam. - Drugą prozbę Imieniem Wdztwa moiego mam honor przełozyć Pm Stanom Wnosiłem tu iuż niedawno, aby forteca Kamieniecka, która zasłania granice Panstwa Rzpltey była Garnizonem wzmocniona y Magazynami opatrzona tym bardziey mi teraz ponowić tę prozbę nalezy, gdy odbieram wiadomość ze nadgraniczna forteca Chocim, ktora w bliskości leży Kamienca iest iuż na nowo ufortyfikowaną y wkrotce spodziewa się oblęzenia, z tego powodu upraszam Pch [s. 582v] Stanow aby Jchmc Marszałkowie zasłali zalecenie do Kommissyi Woyskowey tak wzmocnienia fortecy naszey Kamienieckiey Garnizonem iakoli tez opatrzenia Magazynami. Lubo Ewakuacya Woysk Rossyiskich iuż ma nastąpić, iednak częste przechody Woyska tego grozą niebezpieczenstwem, aby zaraza powietrzna /:o ktorey szerzy się pogłoska, nie wkradła się w Granice nasze. Dla zabezpieczenia się przeto wczesnie od tey klęski upraszać mi zostaie Pch Stanow, aby zalecenie wydali JchPP Marszałkowie Konfederacyi do Kommissyi Skarbu Koron. iżby ta ustanowiwszy domy Kwarantanny Doktorami y Felczerami ich obsadziła przyzwoitą dla nich wyznaczywszy nadgrodę. Co nie odwłocznie uskutecznic potrzeba abysmy po niewczasie nie będąc w siłach zabieżeć złemu opoznieniu naszego nie załowali.

Gdy nalegał JmP Morski Podolski o zapytanie się czy zachodzi na te dwa zalecenia od Kommissyi iednomyslna Zgoda Pch Stanow, upraszał Go JmPan Marszałek Seymowy, aby Podanym Proiektem raczył zaiąc te wniesienia.

Zabrał głos JmP Suchowolski Chełm. w te wyrazy

Litt



"Smutnoby Nam bardzo przychodziło otwierac obrady dzisieysze, gdy waleczność Officyera nieodwrociła rządzone nieszczęście. Niedołęzność Exekucyi Woli Pch Stanow nie mogłaby [s. 583] nie dotknąć kazdego z Nas Seymuiących. Wszak nasłuchalismy się dosyć Jronii, a choc naywaznieysze dla Dobra Rzpltey traktowały się okoliczności, Jntryga nie usypiała nigdy. Starano się poszeptywać do uszu, wysmiewano się, iak gdyby Rzeczpospolita nie była samowładną y zasiągac od kogo rady miała, czy Jey to wolno uczynic lub nie? Na koniec szydzono z niey, co o uszy moie własne obiiało się = niech sobie gadaią; poki się nie wygadaią = Godność y Samowładność Rzpltey iak iest Swietna, tak zatrwazać Kazdego y szanowaną bydz powinna, bo zartowac z Rzpltey nie mozna, godność mowię iey w tym większym u Nas samych ma bydz powazeniu gdy chcemy u Postronnych ziednać dla siebie konsyderacyą. Zgorszyła prawdziwie wszystkich ucieczka JPa Poninskiego. Waleczność wszakze JmPa Rudnickiego naprawiła te Zgorszenie. Smiały ten Officyer nie mogł tylko sakryfikować z powinności dla Rzpltey, ktorey słuzy, zycie własne; Officyer ten przybrawszy sobie do pomocy JmPa Paruszewskiego Towarzysza z Kawaleryi Narodowey wraz z nim doscignął Winowaycę. To gdy wspominam, nie mogę przepomniec owey zagadki, na co się przyda Towarzystwo? Winszuię sobie ze iuz [s. 583v] ten pierwszy dowód usługi z Kawaleryi Narodowey odbiera Rzplta. Zapewne chcąc waleczność nadgradzać y do podobnych zachęcać przykładow nie przepomną Stany podwoyną przynaymniey wymierzyc nadgrodę dla JmPa Paruszewskiego Towarzysza, iaką od JmPa Poninskiego w prezencie Zegarka y Stu Czerwonych Złł była mu ofiarowana. Officyer zas ktory Kolegi swego błąd naprawił, pewnie w wyrokach waszych Pe Stany nie będzie opuszczonym. Waleczności Jego tym większą przynosi zaletę cnotliwe oswiadczenie, ze nie doprasza się o inną nadgrodę, tylko aby przykry los Kolegi Jego mogł bydz ulzony. Nie wstydzę się teraz tego, zem nie chciał pozwolic Spacyerow JmPu Poninskiemu, bo az nadto wiele pozwolił sobie Promenady gdy za Toruniem za ledwie złapanym został. Naylepiey czułość Narodu na Prowincyi okazała się, tam było widziec smutek z ucieczki y radość z złapania. Spodziewam się ze Kommissya Woyskowa da odtąd większą baczność na JmPa Poninsko aby wola Rzpltey mogła być uskutecznioną bo na tym godność y Powaga Stanow zawisła. Juz więc Wizyty ani bale bywać nie będą mogły iuż Officyerowi trzeba dać Ordynans bez granic, iuż wyłączeniem szczegułow wiązać baczność iego nie należy, abysmy więcey nie wystawiali Officyerow na to nieszczęscie ktoremu popadł JP Napiorkowski. Trzeba więc iasną dac Officyerowi Jnstrukcyą, aby pilnował y strzegł ucieczki iak naytroskliwiey znaiąc to iz w tym iest honor [s. 584] Narodu. Tak więc wytłumaczywszy się co do pilnieyszey Strazy JmPa Poninsko winienem teraz przymowic się do materyi przez Deputacyą do Jnteressow Zagranicznych wyznaczoną wprowadzoney, to iest do Noty Rossyiskiey. Kray ten kiedy iuż nie moze Nam szkodzić przez wybicie się Polski z haniebney podległości to przynaymniey godności Rzpltey stara się uymować. My mowiemy z Rossyą przez Notę, ona Nam słownie odpowieda. Minister Nasz odwołał się do Stackelberga, ze Nam da przez Notę Odpowiedz na Nasze przełożenie w Peterzburgu JmP Stackelberg na wzaiem odwołał się do Naszego Ministra ze Nam iuż nadesłac musiał rezolucyą. W takim składzie rzeczy, ktoz nie uznaie pogardy, gdziez Rzplta będzie szukała tey Odpowiedniey Noty, y iak podług niey ma postąpic sobie? Gabinet Petersbursgski w czym tylko moze stara sie uwłoczyc powadze Rzpltey y tak na ządanie Nasze aby nam wydano dwoch Xzy zbiegłych w granice Rossyi mamy odpowiedź, abysmy Xa. Szyszacko y Lewandowskiego opisali figurę, nie iest ze to Jronia z Rzpltey? Daymyz na to Odpowiedz opisuiącą nie z figury ale z cnoty, bo ci dway zbiegli Xża są podobni do Zielazniaka, ktorego Moskwa [s. 584v] ukryła, Ci dway Xża są tam zachowani aby potym zostali uzyci, iako iuz doswiadczeni do podniety buntow, które teraz usmierzać staramy się. Gdy My uznaiemy Moskwę za Narod, gdy iey oddaiemy cześć iaka iey się nalezy, za coz wzaiemności nieodbieramy? Zposmiewiskiem nie nalezy się dorownego sobie Narodu y dawniey znaczącego w Europie odpisywać. Mowi Rossya abysmy opowiedzieli gdzie się znayduią? Ja nato odpowiadam ze w Moskwie a Policya tak tam dokładna znaleść ich powinna, więc staię przy tym aby JPa Debolemu dać Zalecenie, izby u JmPana Ostermana nalegał o odpowiedź. Kiedy Cesarz Jmc y inne Potencye, do których my zasłali przełożenia nasze mogli nam dać Odpowiedź przez Noty, zacoz Moskwa tego unika. Zna Moskwa że pierwey Rzplta miała w Europie znaczenie pamiętac powinna ze przychodziła do Nas portya y w tedy uznawała Rzpltą za Kray Udzielny, a teraz kiedy mowa o Ewakuacyi, to z Ministrem Naszym ustami gada, który Minister zamiast Noty Odpowiedniey rozmowę Nam posyła. Więc nie zostaie tylko zalecić JPanu Debolemu aby ustnie nalegał o odpowiedź na piśmie, bo inaczey [s. 585] Rzplta uchyliłaby rowney Polityki.

Xze Marszałek Konfederacyi Litewskiey wyraził.



Gdybym w całym ciągu Seymu teraznieyszego nie okazywał nieustannie iak iestem przeciwny Jnfluencyi Moskwy, Kray nasz gnębiącey, niesmiałbym w tey materyi usprawiedliwiac Deputacyi do Zagranicznych Jnteressow wyznaczoney. Lecz zpowinności y bez boiazni winiem WKMci y Pm Stanom uczynic Rapport co były za uwagi JmPa Debolego. Zwyczay nie odpowiadania na Noty tylko ustnie iest wprowadzony w Moskwie, Sarkały na to obie Potencye, ale nikt się temu nie przeciwił. Dotąd ten zwyczay iest zachowanym y kiedy Minister iaki poda Notę to odbiera Rezolucyą iż Minister Rossyiski odpowie. W tym samym przypadku znaydował się JmP Deboli y tym tez iść musiał sposobem, o czym przeswiadczywszy się Deputacya przestała na uwagach iego, co wy[?]awia nieiako JmPa Stackielberga, bo gdy się do Nas udawał o Odpowiedź, rzeklismy ze iuż poszła do Petersburga, y ze na ręce Naszego Ministra będzie tam oddaną. W pierwszym głosie moim stawałem wpostaci Marszałka Konfederacyi czyniąc Rapport z Urządowania przez czas przerwy Obrad Seymowych. Gdym iuż dokonał tego Urzędu [s. 585v] pozwolisz mi WKMc y Pe Stany bym podniosł teraz głos moy do Litości waszey, tym bardziey gdy nie widzę tu nikogo z Kolegow, ktoryby nalezał do Korpusu Artylleryi; Jestem iednym z Naczelnikow w Korpusie Artylleryi otworzyc przeto usta moie za JmPanem Napiorkowskim winienem, ktorego los nieszczęsliwy nie moze nikogo bardziey dotykać, iak mnie bo będąc Officyerem iest moim lubo w nizszym rzędzie Kolegą. Przewinienie iego wzbudzic powinno litość y znaleść w tym samym obronę, ze Korpus Artylleryi z swoiego powołania do zadney Garnizonowey nie nalezy powinnosci y nie był nigdy pociągany do takiey usługi. Daleki iestem od tego, aby całkiem uwolnionym został, bo tego czynić nie można gdy Nam ieszcze nie odkryła Inkwizycya przez kogo wspartą została ucieczka, chcę y owszem by w Areszcie dotrzymani byli dopoki Kommissya Woyskowa wyroku swego nie zadeklaruie. Ale Miłosciwy Krolu niech mi się godzi podnieść głos do Ciebie y upraszać Was Pe Stany, by ręce Żołnierza 30 lat pilnie powinność swoią odbywaiącego y przez ten cały przeciąg bez naymnieyszey zostaiącego noty przynaymniey z Kaydan uwolnione [s. 586] były. Błąd iego iak iest niewinny, tak toz samo wymawiac go powinno, ze za raz po tey zdarzoney ucieczce, o ktorey smiele twierdzic można ze nie wiedział, poszedł sam do JWo Potockiego Starosty Olsztynskiego a Pułkownika swoiego y dobrowolnie w Areszt się oddał. Dzień dzisieyszy który po poratowaniu zdrowia WKMci szczęśliwość dla Narodu rokuie, niech będzie uwieczniony litoscią dla tych dwoch nieszczęsliwych Officyerow wymierzoną, ktorą iezeli uczynić chcemy przyspieszmy ią aby spozniona nie była przyczyną przy zgryzocie w niepewności losu swoiego zguby tak zasłużonego Officyera, ktorego łzy y zony z pięciorgiem dzieci przy niewinnosci warte by ulgę iakązkolwiek znalazły. Więc upraszac mi zostaie JWo Marszałka Seymowego aby raczył zapytać się o Wolą Pch Stanow na odkucie z łańcuchow JPPw Napiórkowskiego Kapitana y Smolenskiego Porucznika

Zapytał się JmP Marszałek na to wniesienie o zgodę? Naktóre zaszła iednomyslność z warunkiem przez JmPa Suchodolskiego Chełmskiego dodanym, aby [s. 586v] dla Officyera strzegącego Xcia Poninskiego Instrukcya bez granic dana była.

Wniosł JmP Rzewuski Podolski, aby nadgradzaiąc Szlachetną cnotę JmPa Rudnickiego JKMc publicznie na następuiącey Sessyi do ucałowania Ręki Swoiey domiescic go raczył.

Na co rzekł z Tronu Krol Jmc "Chętnie na to pozwalam

JmP Marszałek Seymowy wyraził "Jezeli w kazdym czasie, zaliczam ukontentowanie w Kolezenstwie moim z JO Xciem Jmcią Marszałkiem Konfederacyi Litt: to w tym momencie kiedy przełozenie Jego ziednało litość w czułych sercach Pch Stanow dla nieszczęsliwym losem udręczonych Officyerow. Doniosł iuż WKMci y Pm Stanom ten Zacny Moy Kolega o roznych w czasie przerwy Seymu zdarzeniach, ktorego torem idąc przymuszony iestem donieść o przypadku o ktorym ani Kroniki ani Dyaryusze nie wspominaią. Znalazł się Extrakt z Grodu Warszawskiego zfalszowany Konstytucyi uwalniaiący od rygoru Dekretu Grodu Winnickiego JmPa Klitinskiego ktory przeczyta JmP Sekretarz.

Czytał Extrakt JmP Sekretarz w treści [s. 587] ze Stany z powodu młodości od rygoru Dekretu Grodu Winnickiego uwalniaią JPa Klitynskiego Chorązyca Bracławskiego

Po przeczytaniu rzekł JmP Marszałek "Gdy idzie o sfabrykowanie Extraktu y powagę Pch Stanow, więc gdzieby taka Sprawa nalezec miała zasiągam zdania JWWch Kolegow.

Odezwał się JmP Mierzeiewski Podolski, aby do Sądu Seymowego przez Jnstygatorow fabrykuiący był pozwany, które zdanie wiele posłuiących Osob poparło

Gdy oswiadczył JP Marszałek Seymowy ze na przyszłą Sessyą w tey materyi uformowany przyniesie Projekt Król Jmc wezwawszy Ministerium do Tronu solwował Sessyą przez usta JPa Chreptowicza Podkanclerzego Litewskiego na dzien 17 \Czerwca/ to iest Piątkowy na godzinę zwyczayną.

[s. 587v] [s. 588]


MOWA
Jaśnie Wielmożnego Jegomości Pana
WOYCIECHA
SUCHODOLSKIEGO,
CHORĄZEGO i POSŁA ZIEMI CHEŁMSKIEY,
ROTMISTRZA KAWALERYI NARODOWEY,
Dnia 13. Lipca 1789. Roku
MIANA.

NAYIASNIEYSZY KROLU, PANIE MOY MIŁOSCIWY!

NAYIAŚNIEYSZE SKONFEDEROWANE RZECZYPOSPOLITEY STANY!

Smutniebyśmy obrady nasze z terminu odroczenia Seymu przypadaiące otwierać musieli, patrząc na tę ciągłą niedołężność w Exekucyi wyrokow Rzeczypospolitey, gdyby nie gorliwość godnego Officyera JP. Rudnickiego Chorążego od Fizylierow uskuteczniaiąca rozkazy zwierzchniey swoiey władzy, w złapaniu JP. Ponińskiego, nie naprawiła była nieostrozność wypuszczenia onego.

Traf ten ucieczki stawiał znowu rzeczy Miłościwy Panie w dawnieyszym stopniu, że choć kiedy Rzeczpospolita poczuie się, y do ukarania przedsięwezmie; występni przywykle szepczą, niechay się nakrzyczy y nagada, znaydziem my sposob wypuścić zbrodnie bez kary, co ile godności Stanow uwłaczało, tyle my chcąc ią w zagraniczney szanowną mieć reprezentacyi, przykładaymy się do tego naypierwey, ażeby od nas y u nas wewnętrznie konsyderowaną była.

Szlachetny krok tego to zacnego Officyera, nie żądaiący inney nadgrody od was Nayiaśnieysze Stany, iak tylko litości nad kolegą swoim w te nieszczęście popadłym JP. Kapitanie Napiorkowskim nie może nie trafić do serc waszych wspaniałych, lecz y iego samego koniecznie mieścić powinien w rzędzie nadgrodzonych Officyerow, bo zachęcona cnota zwykle zawsze rzuca się do dzieł naypięknieyszych.

[s. 588v]

Przepowiadałem to wcześnie Nayiaśnieysze Stany, że się tak stanie, nie wstyd mię tego, żem był przeciwny żądaniu przeieżdzania się obwinionemu, skutek pokazał, że planta była zbyt dalekiego założona spaceru, skoro aż za Toruniem złapany został.

Officyer na warcie niechay honorem y życiem zaręcza nam pewność aresztanta, ale niech ma instrukcyą nieokryśloną y odpowiedaiącą tak drogim zakładom iego.

Tak się spodziewam, że Kommissya Woyskowa z iaką gorliwością ścigać zbiegłego zaleciła, z taką bacznością pilnować go teraz złapanego nakaże, aby y siebie zabespieczyła, y Officyerow w niebespieczeństwo nie podała, y Stanom Rzeczypospolitey przestępcę do podniesienia kary dotrzymała.

Cięszko iest nie wspomnieć, słysząc tu w tey Izbie osobliwsze pytanie, na co się Towarzystwo Kawaleryi Narodowey przyda? sprawienia się JP. Paruszewskiego Towarzysza Nowo-zaciężnego przy wzięciu z JP. Rudnickim Chorążym aresztanta, oto nayśmieley stawiwszy się, stał sam Towarzysz na warcie przy poymanym więzniu, więc skutkiem dowiodł, że Szlacheckie te Woysko było y iest zawsze użyteczne Kraiowi. - Dał mu JP. Poniński chcąc być wypuszczonym 100 Czerw. złł. y Zegarek; oddał to Officyerowi Towarzysz, sprawiedliwie więc bardzo powinna Rzeczpospolita wyliczyć mu kazać Czerw. złł. 200. y Awans Namieśnikowski zapewnic.

Na tym kończąc tę materyą, przystępuię do zagraniczney, osobliwszą rzecz postrzegaiąc, że Moskwa maiąc założoną tamę dawnieyszym sposobem uciskania nas, nieopuszcza okazyi ukąszenia godności Rzeczypospolitey, tam, gdzie się iey tylko zręczność poda.

Wszakże zaprzeczyć niezdoła udzielności Rzeczypospolitey, wszakże zna to dobrze, że w tedy kiedy Polska znaczącym w Europie była iuż Kraiem, o Moskwie zaledwie słyszano, wszakże żądaiąc przyznania od Rzeczypospolitey Carowa Jmość tytułu Imperatorowey całey Rossyi, tym samym probuie powagę y exystencyą Narodu naszego, a kiedy mogła z nim gadać dogadzaiąc własnym interesom, powinna dziś odpowiadać na Noty nasze, dogadzaiąc Prawom Narodow, pod które sama się tylokrotnie w dzisieyszym iuż Seymie uciekała.

Odsyła nas Gabinet Petersburski przez JP. Debolego do JP. Sztachelberka, odsyła nas JP. Sztachelberg na powrot do JP. Debolego, zgadzaż się to z godnością Kraiową? Przemilcza tym sposobem na Notę Ewakuacyiną, a odpowiedaiąc na Notę podaną o wydanie Ichmość XX. Lewandowskiego y Szyszackiego o bunty oskarżonych, skoro ugryść może, natychmiast odpowiednią podaie nam Notę, y każe nam niebędącym w Moskwie oznaczyć [s. 589] mieysce gdzie się oni znayduią, to pierwszy wyraz, opisywać figury winowaycow to drugi.

Co do pierwszego, ieżeli Moskwa przed całą Europą czerwienić się niechce, za tak czarny z nami podpalania buntow występek, dość nam iest to wskazać, że ci hultaie zbiegli są do Moskwy, a znana nam Policya Kraiu tamteyszego, że nikt bez paszportu przebywać tam nie może, zaręczyć nam przystawienie ich powinna. - Co do drugiego, opisywać na prędce figur ich niezdołamy lecz ieżeli nie z twarzy, to obydwa z cnoty podobni są do owego Zelazniaka herszta pierwszey w Polszcze rzezi, po którym łatwo y tych wyśledzić będzie.

Nayiaśnieysze Stany! Niezupełnie ieszcze przygaszony pożar buntu, iak nam dzisieysze okazuią wiadomości, sprowadzi zapewnie w czasie potrzeby wszystkich trzech do Polskiey, trzeba temu zapobiegać, to powtórzeniem Noty o wydanie tych ludzi, to nadewszystko własną y wewnętrzną ostrożnością.

Co zaś do odpowiedzi na Ewakuacyą, sądzę potrzebą zalecić JP. Debolemu, aby Imieniem Skonfederowanych Rzeczypospolitey Stanow nalegał usilnie o odpowiedź, któraby dogadzała godności Rzeczypospolitey, inaczey znaydzie się Rzeczpospolita przymuszoną pilnuiąc Praw swoich tak postępować z Moskwą, iak ona z nami, a ztąd wypada, że my nawzaiem na żadną Notę odpowiadać Państwu temu obowiązani niebędziemy.

w Warszawie

w Drukarni Uprzywileiowaney MICHAŁA GRŐLLA, Księgarza Nadw. J.K.Mci

[s. 589v] [s. 590]


Jeżeli spoczynkiem trudy żyiących zwykły się zasładzać, to tym bardziey iest dla tych wymagaiącym, co mocą Duszy ie spełniaią. Machinalna nawet niszczeie siła gdy stale użytą zostaie. Przezorność wysokich myśli WKMci przeniknęła tę konieczność potrzeby, gdy dobrotliwie raczyłeś Nam Pauzy dowolić w przerwaniu ciągłych Sessyi Seymowych, tak w ulżeniu dopoczynkiem zdrowiu, iakoteż w dogodzeniu Interessom Naszym Domowym bądz w ułatwieniu SwiętoJanskich Jnteressow, bądz w przygotowaniu się do podania Intrat z których na Skarb publiczny część poswięcilismy. Chlubno zaiste dla Nas nieść ten oddział Maiątkow Oyczyznie, ale miley ieszcze gdy pod Berłem twoim N. Panie spełniamy maiąc ciebie ze krwi Polskiey wolnemi na Tron głosami wynienionego Krola, bo czuiesz iaką Miłość ku Oyczyznie posiadamy y do iakiego stopnia Polaka doprowadzic zdoływa. Tę nie tylko przez Obywatelstwo powzięlismy lecz spadkiem krwi Poprzednikow Naszych dosiągamy w szczęsliwey zaliczaiąc się porze bo temu walecznoscią tylko w boiach y rostropnosciach w Radach ią okrywali. A w przyięciu stałych Podatkow Nam Następcom zostawili. Chciały Naywyzsze przeznaczenia sławnieyszemi uwiecznic Panowanie Stanisława Augusta pamiątkami a im z przykrzeyszey doli Nas wyprowadzaią tym okazaley ie [???] Już [???] ncyi Narodu, już z wybaczenia Prawideł Rządu Kraiowego w prowadzeniu go do zgodnych y przyzwoitych [???] już wydzwignienia [???] udzielnych Panstw używaiących Powagi swey własnosci juz słabość sił [???] w licznieyszą pomnozyć, iuż szczupłość Skarbu publicznego [???] moznieysze zasilić dochody Te dotąd uskutecznione niżby sławne dla innych Koron sprawiały [???] lecz więcey spodziewaiąc się pod mądrym Krolem a chcącym dobrze czynic Ludowi swemu gruntownieyszego dla siebie Narod Nasz pragnie dosiągnąć uszczęsliwienia, nie brzękiem broni ktorą powiększył lecz mocą dokładnego Rządu w opisie gruntownego [s. 590v] zabespieczenia. Co czynic ma wykonywaiący a czego podlegaiący spodziewać się ma od Zwierzchności, aby zwierzchny z podlegaiącym nawzaiem sobie w niewątpliwych zostawali obowiązkach dopełnienia y na tym każdy rząd swę istotę zakłada. Po Urządzeniu wewnętrznego składu o zewnętrznym zabespieczeniu się pomnieć Nam należy nie wchęci zaczepek ale w związkach z obcemi sprzymierzoney Obrony zostawac. Jest dla Nas koniecznoscią y przyzwoitoscią chcąc Powagę istotney existencyi utrzymac, lecz tę tak ważną okoliczność y wzięcia do niey sposobu poznieyszemu nieco oddać należy umiarkowaniu. Lecz to ogolne Dzieło iuz wczęsci założonych zasadach uskutecznione iakesmy winni Twey N. Panie [???], tak do obiecywanych sobie zamiarow twa przezorność zdoła. Nad tym doprowadzić [???] dozierac będzie [???] dla Nas szczęsliwość [???] Panuiący [???] podobnych Dzieł [???] swe otaczaią skronie to WKMc wieniec niesmiertelny Chciały w okrzyku Wesołosci pozyskasz gdy ugruntuiesz wewnętrzny skład Rządu [???] przymierza zabespieczaiące szczęsliwosc Ludu swego. Iak ciąg Seymowych czynnosci Powagą Tronu iest zaszczycony tak upoważnieniem poprzednictwa swego staie się nam przykładem gdy pierwszym WKMci do pracy bydź się okazuiesz y oznaczony moment do rozpoczęcia Seymowych czynnosci dobrotliwie raczysz nieuchybiac nie folguiąc nawet nieoszacowanemu Zdrowiu swemu, a ieszcze dokładnie mogą Lekarstw nie zasilonemu. Zna Narod Nasz tę dla Siebie wylaną dobroć Panską, uwielbia ią w hołdzie winnego dziękczynienia, które przez Usta moie składa ie na Podnożu Tronu Jego niosąc offiary na Ołtarz wdzięcznosci, aby zdrowie WKMci gdy niedokonczone [s. 591] Lekarstwa niezdołały ieszcze zmocnic, niech Nasze ku Niebom wzdychania w czerstwości Je utrzymuią. Przystępuiąc już do otwarcia Sessyi lubo w mysli byłem podnieść Materyą Skarbową na ktorey stanęliśmy w ostatnich dniach Seymowania lecz zapatrzywszy się na Skromnieyszą Seymuiących liczbę, zasmielam się ią ożywic, bo ta iak iest w powiększeniu dochodow Skarbu publicznego, tak ze składki szczegulnieyszey utwarza się, a zatym ogulność kraiową tykaiącą. Tę iak zawsze poważam tak niechcę w czym choć nie winnie obrazic, Przeto zniewalam się do osmielenia upraszac WKMc o uwolnienie Nas od czasu krotkiego wolą Jego oznaczonego, w ktorym spodziewam się że Jchc Koledzy podlug swych Mnie Listami zapewnien niechybnie [???] WKMc w poważnym Tronu zasiedzeniu daremną niebyła dozwolisz takie wprowadzic materye które lubo ogolność Kraiową tykaią [???] szczególnieyszego niedosiągaią Prawa pod ktorym by obywatele zostawali; Aże między [???] Interessa Zagraniczne maią swe umieszczenia, zaczym Deputacya do Nich wyznaczona w czasie tey Pauzy takie dosiągnąc mogła okoliczności wartuiące bydz doniesionemi że JW. Prezes Deputacy ich się oswiadczył przed Nami z Nim zasiadaiącemi ze chce WKMc y P. Stany uwiadomić iak spodziewam się ze dopełni w powinnym posłuszenstwie Stanow a w gorliwey zwykle chęci ku wysłudze Kraiowi.