Sessya 181.
Dnia 29. Pazdziernika
Zagaił JP. Marszałek Seymowy w te słowa = Towarzystwa Zyiących &.
Litt:
Czytał JP. Sekretarz zapadłe Prawo pod tytułem = Podatek z Skor --
Litt:
JP. Zakrzewski P. Poznanski przełożywszy: iż troiaki pozostał ieszcze Skór gatunek, ktorego ani Prawo obięło ani Manipulacya zamyka, toiest 1mo Skóry bitych bydląd na handel miesny y łoiowy. 2. Skory bydląt upadłych y zniszczałych, 3. z Skory z Zagranicy sprowadzone y w Kraiu potrzebowane, domawiał się o decyzyą P. Stanow szczegulną, czyli ma bydź z tego troiakiego Skór gatunku opłata? y iaka? oddawszy w tey mierze do Laski dodatek, który wraz JP Sekretarz przeczytał.
JP. Zalewski P. Trocki po zapadłey ogulnosci stępla na Skóry, ządał o przystąpienie do determinacyi szczegulnych stępla opłat.
JP. Swiętosławski P. Wołynski czynił uwagę: iż Kwestya JP. Poznanskiego iuż iest wyższym Prawem o biiących na handel załatwiona.
Obiasniaiąc mysl JP. Poznanskiego, JP. Roznowski P. Gnieznienski rzekł: Prawo tylko obowięzuie Rzeznikow, Traktyerow y Austernikow do oddawania Skory na Skarb y Ci tylko dotąd są pod tytułem handluiących mięsem uważani, mysl zas JWo Poznańskiego iest oddzielna, bo wystawia tych, ktorzy np biią bydło na mięso solone, pakuią go w beczki y wysyłaią na handel za Granicę.
Odpowiedział JP. Swiętosławski P. Wołyn: Jeżeli JW. Poznanski tylko [s. 904v] dlatego żąda umieszczenia, aby było iasnieysze Prawo, to zgadzam się na obiasnienie, bo można dodać słowa = y innych handluiących = ale ieżeli iest w tey wątpliwosci, że na to nie masz Prawa, tobym nie pozwolił, bo czy na iedną czy na drugą stronę chciał bym tłómaczyć to Prawo, to zawsze wypada że handluiący mięsem, Skorę do Skarbu wnosić powinien, czy Rzeznik czy Traktyer, czy Austernik, czy nakoniec Szlachcic
JP. Marszałek Seym doniosłszy iż na punkcie Proiektu o Stęplu zatrzymała się decyzya, zlecił JP. Sekretarzowi Seym: przeczytanie ostatniego punktu Prawa o Skórach.
Po przeczytanym tym punkcie JP. Moszczeński P. Poznan wniosł, aby Izba udecydowała Stępel od naywiększey Skóry wołowey, a zmnieyszenie proporcyonalne niech by odesłane zostało do manipulacyi Kommissyi Skarbowey, ktora zasięgnąwszy doskonałą od Rzemieslnikow znaiomość poda Stanom proiectiv( swoią opinią.
JP. Suchodolski P. Chełmski poparł wniosek JP. Poznańskiego
JP. Wawrzecki P. Brasławski = Ieżeliby Kommissya Skarbowa miała stosować manipulacyą od proporcyi położoney opłaty naywiększey Skorze to by nie odpowiadało sprawiedliwosci, bo nie w każdym mieyscu gatunek bydła iest iednak, w Ukrainie y Podolu, Woł iest wartuiącym Czerwonych Złłh osm, gdy tymczasem w Litwie za dukata dostanie go, dlatego rozumiałbym, iż by było naysprawiedliwiey gdybyśmy na wadze [s. 905] przestali y powiedzieli, niech się płaci grosz 1. od funta Skóry.
Gdy wielu Seymuiących poparło to wniesienie. JP. Marszałek Seym oswiadczywszy niektorych Kolegow zdanie, aby naznaczona była płata od funta, zagaił czytanie Proiektu.
Czytał JP. Sekretarz Proiekt = Zlecenie Kommissyi Skarbowey Koronn aby ta wraz z Podskarbiemi Litt: Proiekt Manipulacyi Podatku Skor ułożyła Opłatę Skór naylepszych y mnieyszych respective uproporcyonowała y Stanom do decyzyi podała.
Oswiadczył JP. Suchorzewski P. Kaliski iż dodatek JP. Zakrzewskiego Poznań za zezwoleniem Autora odesłany bydź może wraz z innemi Proiektami do Kommissyi Skarbowey dla układu Manipulacyi. Co zas do Ceny Stępla na Skory, ten chciał mieć dwoiaki: tańszy y droższy, tańszy na Skóry idące do garbarni Kraiowych, ( droższy na Skóry wychodzące do fabryk Zagranicznych, ta zas różnica drogosci y tanności, aby była przynaymniey połową.
JP. Zakrzewski P. Poznan wyraził: Jż stosownie do wniosku JP. Kaliskiego na odesłanie swoich dodatkow do Kommissyi Skarbowey końcem układu Manipulacyi zezwala.
Popieraiąc wyższy swoy Wniosek JP. Wawrzecki P. Brasławski, aby Opłata Stęplowa od funta Skóry w groszu miedzianym oznaczona była, oddał w tey mierze swoy dodatek, który czytał JP. Sekretarz.
[s. 905v]JP. Walewski Wda Sieradzki stosownie do zdania JP. Suchorzewskiego wniosł potrzebę ustanowienia dwoiakiego Stępla; a za normalość ceny dla Kommissyi Skarbowey chciał aby Izba udeterminowała w ogulnosci naywyższą opłatę Stępla, np Złłh 6. czy 8. od Skory naywiększey, ta zas cena przez Kommissyą Skarbową była w Manipulacyi przystosowana do funtów y między nie rozrzucona
JP. Dłuski P. Lubelski radził odesłac cały układ do Manipulacyi Kommissyi Skarbowey
Rzekł JP. Wawrzecki P. Brasław: Zgodzę się Ja na to aby odesłać do Kommissyi po układ Manipulacyi, ale wprzod koniecznie oznaczyć cenę od Stępla tu należy.
JP. Stroynowski P. Wołyń oswiadczył; względem Manipulacyi zgoda na odesłanie do Kommissyi Skarbowey, ale trzeba tu koniecznie przepisać prawidło, postanowic płacę od Skóry, do ktorego stosować by się powinna Kommissya Skarbowa. Proiekt JW. Brasławskiego iest dogodnym, aby od funta Skory handluiący Stępel opłacał, ale nierownie łatwieyszą drogę widzę przez Srzodek podany od JW Woiewody Sieradz: Niech będzie tu w Izbie determinacya płacy od Skory naylepszey, a z tey pro norma służącey brać będzie mogła Kommisya miarę do Skory srzedniey y naymnieyszey.
JP: Butrymowicz P. Pinski czynił uwagę iż nie tylko trzeba wiedzieć [s. 906] wartość Skory naylepszey, ale y wagę funta Skory surowey, żeby w proporcyi Opłaty Stępla nie chybić.
Doniosł JP. Kublicki P. Inflantski: Iż wezwani od Deputacyi do Miasta Warszawy Rzeznicy zapewnili, że naylepszy Skory funt iest gr: 12.
JP. Czacki P. Czerniechowski żądał dla Kommissyi Skarbowey obiasnienia mysli Stanow względem Stępla piąciu gatunkow Skór. 1. Skor bydląt bitych na własną potrzebę. 2. upadych y zdechłych. 3. weszłych w Kray z Zagranicy, do wyprawy na funtowe podeszwy, 4. bitych na handel mięsny y łoiowy, 5. Skór wyprawnych z Zagranicy tu wchodzących.
Czytał JP. Sekretarz Proiekt = Na Stępel od funta Skory w handel Zagraniczny puszczoney gr. 12. do garbarni oddaney gr. 6. = Nie było zgody na to.
JP. Mikorski P. Kaliski podał dodatek, aby Kommissya Skarbowa z Podskarbiemi Litt całą Manipulacyą ułożyła y Stanom do Approbaty podała.
Rzekł JP. Stroynowski P. Wołyn: Prawo stanęło, że od bydląt na własną potrzebę bitych, Skor na Skarb brać nie można, ale niebyło Kwestyi na to, czyli od Stępla ma bydz opłata, lub nie. Gdyśmy zas już wyrzekli, że na każdey Skorze idącey do Garbarni, lub na handel ma się znaydować Stępel Skarbowy, więc wypada oznaczyć od [s. 906v] niego opłatę. W mysli zatym przez JW. Woiewodę Sieradzkiego podaney ułożyłem Proiekt, który czytanym /:tu czytał ten Proiekt w tey tresci = Opłata Stępła od naylepszey Skóry ma bydz NN. od srzedniey NN. od naymnieyszey NN. Co do Manipulacyi Kommissya Skarbowa probę z trzech Skor przez Wagę uczyni y ztąd proporcyą opłaty od funta ułozy &.
Popieraiąc ten wniosek JP. Suchodolski P. Chełm: wyraził:
Do Proiektu przez JW. Wołynskiego podanego łączyć zapewne będę zdanie moie ale na samprzód wyznać mi tu należy, że Rzplta kładąc Stępel na Skory, nie mogła mieć zaiste innego w tym widoku, iak tylko żeby te Skory opłacały, a to opłacanie zwiększyło iey dochod. Ze cena Stępla nie może przenosić waloru Skory, to rzecz więcey, niż pewna, ale żeby miał Stępel tylko tyle czynić, aby tylko dostarczył fundusz na utrzymanie Officyalistów, to się z moim poięciem nie zgadza, bo doczegoż by było to zayscie dla Skarbu. Czyż potrzebną by było rzeczą dla Rzpltey y użyteczną aby wodę Warzyła, y tey wody woda taż Sama była. Rodzay podatkow pod iaki podpada y Stępel, iaki chcemy na Skorach położyć, zawsze bydź powinien do zamiaru iakiegoś stanowiony, y tak potrzebne Nam było Stutysięczne Woysko, a niemielismy na niego funduszu, uczynilismy Offiarę dziesiątego grosza, ta Offiara nie wystarczyła, poszlismy do innych. [s. 907] zrzodeł między Ktoremi stanęły y Skory w obiekcie Naszym, Kazalismy ie oddać przez Rzeznikow, Austernikow y Traktyerow na Skarb publiczny, uwolnilismy własną potrzebę, toiest gdy Szlachcic zabiie sobie na własne skonsumowanie bydle, ten nieodda już Skóry, będzie zniey miał ten użytek, że może ią na biały rzemien wykręcić ale gdy na większy Awantaż Swoy obrócić Ją zechce, idzie z nią do Garbarni, posyła ią w handel, iuż w tedy, iako większego swoiego pozytku upatruiący, iako w Regestr handluiących wchodzący, powinien równie w proporcyi, iak Ci ktorzy mięsem Szynkuią przykładać się do użytku Skarbu, bo nawet nie ładnie byłoby dla Obywatela, gdyby Rzeznik Traktyer y Austernik powiedzieł, oto Ja, Ktoremu Prawo nie pozwala zaszczycać się Temi Dobrodzieystwy y swobodami które służą Szlachcicowi, więcey użytku czynię Oyczyznie, niż Szlachcic, oto Ja w wolnym Żyiąc Narodzie, iestem Sam tylko Niewolnikiem, niewolno Mi używać żadnych swobod ( wolno iest mnie ciążyć. Ne . Stany! Czyż Żal ten ucisnionego Austernika zgodzi się z charakterem wolnego Obywatela, który sam bronić winien Oyczyzny swoiey. Czyż by nakoniec nie było to wyrzutem w całey Europie przeciw godnosci Polaka, że powstał raptownie, zaczął gorliwie, lecz coż potym o to ostygł nakoniec, oto siebie zasłonił, maiąc obowiązek. [s. 907v] bronić Oyczyznę swoię, ktora go swobodami obsypała, ucisnął Rzeznika y Austernika; Chcąc uniknąc w oczach postronnych tey plamy, trzeba nadgrodzić to Oyczyznie w Stęplu, czym w Skorach mowić można, ukrzywdziliśmy. Prawo Prawem nienaruszenie stać będzie własną potrzebę Dom zaymie, a co za Dom wyidzie do Garbarniow lub na handel, niech będzie opłacane. Mówię, że Prawu żadna Kontradykcya nie stanie się, bo powiedzielismy w przod o Skorach, Kto ie ma dawać in Natura, a nie mowilismy nic o stęplu tych, które od własney zostaną potrzeby. Przychodzące z Zagranicy Skory, niewiem pod iakim kształtem tu wciskaią się, ieżeli idzie o nie zatamowanie handlu, to łatwo temu zaradzić; Niech Kommissya Skarbowa osobnym ie Stęplem oznaczyć stara się Excepcya ta uczyniona na Sałany, rownie mieysca mieć nie powinna, bo Prawo iuż zaięło, obawiać się nie potrzeba upadku ztąd dla Skarbu, y za trważać tym nienależy, że się tym odstręczy handluiący, iż będzie musiał z wywarzonego na sałan bydlęcia oddać do Skarbu Skorę, że nie wnidzie dla tego w Granice Polski, ale albo w Rossyi, albo na Wołoszczyznie wywarzać będzie. Ia na to odpowiadam, że zakupuiące Kompanie bydło, na Sałany nie biorą innego bydła tylko kalectwo. Wiemy zas, że kalekow pędzić nie można, więc wypasać one w mieyscu, gdzie go kupił zostaie, kiedy go wywarzyć chce na łoy; tym bardziey [s. 908] sama naturalna przyczyna Nas przeswiadczyć powinna, że zasałany tam tylko bydź mogą wywarzane, gdzie iest podostatek Lasow, wiemy zaś że w tey Stronie, gdzie ten Produkt łoiowy robi się, ani Rossya, ani Wołoszczyzna nie obfituie w Lasy procz tylko sama Polska. Więc na tym przekonaniu, nie tylko obawa upadać powinna, ale Prawo raz zapadłe zachować należy y pod oboiętość żadną nie podciągać. Tak wytłumaczywszy się kończę na tym od czego głos moy zacząłem, iż iestem za wnioskiem JW. Wołynskiego, o ktorego decyzyą, ieżeli idenomyslność nie zaydzie, to per Turnum upraszam.
JP. Wawrzecki P. Brasław Popierał wyższą swoię od funta opłatę, oswiadczaiąc oppozycyą na Turnum, iako przeciw Prawu zapadłemu z większosci, iż Skury bitych na potrzebę własną bydląt nie są przeznaczone do zwiększenia dochodow Skarbu publicznego.
Xże Marszałek Konff. Litt: wyraziwszy: iż Seym chce zastępować czynnosci Magistratur, y tak więcey niz przez dwa Miesiące wdawał się w okoliczności Kommissyi Woyskowey należące, teraz wpada w Skarbowe, przypomniawszy ciąg y powody zapadłego o Skórach w każdym punkcie Prawa, dotknąwszy wszczynaiących się coraz więcey sporow wniosł, aby nayprzod Izba ogulnie zgodziła się na potrzebę opłaty od Stępla, potym dopiero Cenę Stępla stanowiło za informacyą od Kommissyi Skarbowey.
[s. 908v]JP. Zaleski P. Trocki uwielbiwszy uwagi Xcia Marszałka Konff Litt: dowodził iż nie było myslą Stanow w propozycyi przez Siebie do Turnum podaney uwalniać Skory bitych bydląt na własną potrzebę od Stępla, bo Izba nie wynaydowaniem dla Skarbu Wydatków, ale pomnożeniem Skarbowi Dochodów zatrudnia się, oraz sądząc całkowite odesłanie Manipulacyi do Kommissyi Skarbowey, przekładał: iż nie tylko od wielkosci Skory, ani od Wagi, ale od iey użycia zawisła oney Wartość; Zatym naypewniey Kommissya Skarbowa rozpoznanie y proporcyą tego wszystkiego do stępla wymierzyć potrafi
Odezwał się JP. Zakrzewski P. Poznan: Nie iestem Ja przeciwny Stęplowi, ale iuż przełozyłem powody, że gatunki Stępla różne bydź powinny, ieden osobny od Skor na handel idących, drugi od Skór z zniszczałego bydła, trzeci od Skor z bydła bitego na własną potrzebę; pierwszy z oznaczeniem opłaty, drugi bez zadney opłaty, a trzeci tylko taką determinuiący cenę, która by utrzymaniu Officyalistów Skarbowych odpowiadała. Nadto trzeba wprzód decydować tu wnioski moie, które dodatkami obiąłem, a dopiero zgodzę się na odesłanie po układ Manipulacyi do Kommissyi.
Gdy się zaiął Spor między dodatkiem JP. Mikorskiego, a dodatkiem JP. Stróynowskiego, JP. Potocki P. Lubell. podał srzodek: aby Stany udeterminowały wprzod walor Stępla od Skory naydroższey, np wołowey Złł. 6. Krowiey Złł. 4. a to w tey proporcyi [s. 909] że gdzie iest Skora naydroższa, po Złł. 18. zapłaci się od niey Złł. 6. to iest trzecia część iey wartosci; w innym mieyscu gdzie iest wartość Skory Złł. 12. zapłaci się do niey Złh 4. toiest także trzecia część.
JP. Dłuski P. Lubell. dopraszał się o Turnum między dodatkami JP. Stroynowskiego y Mikorskiego
JP. Gutakowski P. Orszański przełożywszy trudność w Klassyfikacyi Ceny Skór y od nich opłaty z wielu przyczyn, a nawet z położenia mieysca, gdy w Warszawie Skora kosztuie Złł. 18. ( w Powiecie Orszanskim Złł 8., podał srzodek, aby Stany rzekły = iaka część Skóry z iey wartosci chcą mieć oddaną dla Skarbu, a według tey decyzyi regulować będzie Manipulacyą Kommissya Skarbowa.
Wniosek ten zdawał się bydź powszechnie przyiętym.
Przymowił się JP. Weysenhoff. P. Jnflantski: Wszystkie tu czynione Uwagi ukazuią potrzebę odesłania całkowicie Manipulacyi do Kommissyi Skarbowey. Widzę bardzo wielką Stratę czasu, tu w Izbie nad Proiektami; tey zas nie inną znayduię przyczynę, nad tę, iż nie drabowane przychodzą do decyzyi Proiekta, Rzplta uznała potrzebę wygotowania y roztrząsania proiektow y tym końcem chciała mieć Deputowanych do Konstytucyi. Są y teraz Deputowani: nie wiem czy dopełnią swoich obowiązkow, lecz z Skutku dochodzę ich zaniedbania Upraszam więc JW. Marszałka Seymowego [s. 909v] aby Deputowani do Konstytucyi dopełniali przyiętych na Siebie y poprzysiężonych Obowiązkow w roztrząsaniu y przygotowaniu do decyzyi Proiektow y o to każdey Sessyi, przy każdym Proiekcie dopraszać się będę.
JP. Mikorski P. Kaliski domawiał się o wyznaczenie proporcyi dla Kommissyi Skarbowey, czy w czwartey, czy w piątey częsci wartosci Skóry, lub dwa czy trzy groszy miedzianych płacy od funta, byle tylko był koniec.
JP. Gutakowski P. Orszański podał dodatek = Zapłatę od Stępla Kommissya Skarbowa tak umiarkuie, aby połowy wartosci Skóry nie przewyższała.
Na połowe Wartosci, dały się słyszeć oppozycye
Było żądanie, aby położyć czwartą część Wartości.
JP. Roznowski P. Gnieznieński podał dodatek, aby te skory, co w Garbarniach Kraiowych wyprawiać się maią opłacały czwartą część Wartosci, te zas które za granicę maią surowo wychodzić, płaciły połowę Wartości.
JP. Weysenhoff uczynił uwagę = Lękam się, aby za dubelt wartosci wychodzących Skór za granicę, nie płacilismy w dubelt wartosci soli.
JP. Rożnowski P. Gnieznienski popierał swoy dodatek z dawnych Praw 1538, 1550, 1620. 1647. za czasow rządney Rzpltey okazuiąc stratę Kraiu na Skorach wychodzących [s. 910] za Granicę; bo gdy po 10 Złł biorąc za Skórę surową od Cudzoziemca zyskuie Kray Million tedy odkupuiąc tę Skórę wyprawną za Złł. 30. Dwa Milliony z swoiey Kieszeni dopłaca; Nakoniec tłomacząc Traktat 1775. iż tam w Artykule drugim, nie ma nakazu Polakom, aby Skóry wydawali za Granicę, ale iest tylko położone, iż wolno będzie Polakom prowadzić Skury przez Państwa Nasze &.
Na wniosek JP. Suchorzewskiego P. Kaliskiego uczyniono związek punktu o Stęplu, z punktem o bydlętach bitych na własną potrzebę y wyiasnienie Prawa przez dodatek wyrazu = a te =
Po roznych Kontrowersyach y poprawkach, dodatek JP. Orszańskiego względem oznaczenia Prawidła dla Kommissyi Skarbowey w opłacie Stępla wyrownywaiącey czwartey częsci wartosci Skory iednomyslnie ugodzony został.
Dodatek JP. Mikorskiego P. Kaliskiego o uwolnieniu od Opłaty Stępla Skór bydląt skaleczałych y upadłych: czytany przez JP. Sekretarza Seymowego, rownie, iako y dodatek JP. Suchorzewskiego względem Skór za Granicę wychodzących, przerobiony z dodatku JP. Roznowskiego, gdy wzięto na dalszą deliberacyą; Nayiasnieyszy Pan przez Usta JP. Małachowskiego Kanclerza WK: solwował Sessyą do dnia następuiącego --
[s. 910v] [s. 911]Towarzystwa zyiących iak wspolnym iedności umysłem utrzymuią się tak nadarzonym rozroznienia zdaniem nie są obrazonemi Rozność albowiem zdania bywa ludzkiemu Społeczenstwu potrzebną y uzyteczną, bo zaostrza mysl, powiększa chęc dokładnieyszego rzeczy poznania, przynagla do wystawienia przekonywaiących przyczyn, a te wagę zdaniu oznaczaią, mocą ktorego dokładniey rzecz wzięta snadniey do przyzwoitego bywa doprowadzona Celu. Wszelkiemu ludzi zgromadzeniu nie uszkadza rozroznienie zdan, gdy w miarze przyzwoitosci użyte. przyiemnieysze bardziey sprawia związki, bo iedni drugich myslami nawet zdoływaią zasilać. Jezeli w machinalney pracy pomoc iest miłą, to nierownie w moralnym obeysciu, gdzie zdaie się ze dusza duszą wspiera, gdy wystawieniem mysli iedna drugiey poddaiąc się pod rozwagę w pomoc sobie idą. Układ ten dla zyiących iest miłym y uzytecznym, ktorego okazałość iasniey wydaie się w powaznieyszych zgromadzeniach, gdzie swiatło tylko rozumu zwykło Jch Obroty Kierowac. Okazuią w ciągu Seymowania doswiadczenia, gdy Przes: Stany w gorliwey chęci zaradzenia Potrzebom Oyczyzny nie tylko poswięcaniem swych Osob y maiątkow, lecz pracą rozumu dopełniac powziętą na się wysługę grontownym okolicznosci rozwazaniem podpadaiących Jch zadecydowaniu, które /:choć w iednym zamierzeniu, aby było dobrze Oyczyznie:/ gdy nieco rozroznione okazuią się zdania, bez uprzykrzenia sobie, poddaiecie się rozwazaniu większości. Ukazała się ta słodka powolność w Prz: Stanach y na ostatniey Sessyi, gdy mocą większości zdań, rozdwoione nas Seymuiących mysli załatwionemi zostały. Lecz ten Projekt ieszcze w sposobie wziętym nie został ułatwionym, od ktorego dzisieyszą winienem otworzyć Sessyą, przystępuiąc do niego wzywam JmPa Sekretarza aby raczył nam go przeczytać, aze w powyzszey częsci iuz w Prawo zamieniony dla przypomnienia onego całę więc Projektu osnowę czytanie wystawic.
DZIENNIK
Czynności Seymu Głównego Ordynaryinego Warszawskiego, pod związkiem Konfederacyi Oboyga Narodow agituiącego się 1789.
z ZLECENIA STANOW
SESSYA CLXXXI.
Dnia 29. Października we Czwartek.
Zagaił JP. Marszałek Seymowy do kontynuacyi projektu podatku skór, zlecaiąc przeczytanie części, zamienioney w prawo.
Czytał JP Sekr: Seym: prawo zapadłe o skurach.
[s. 912v]JP. Zakrzewski P. Poznański przełożywszy: iż troiaki pozostał ieszcze skur gatunek, którego ani prawo objęło, ani manipulacya zamyka, to iest 1. skury bitych bydląt na handel mięsny i łoiowy. 2. skury bydląt upadłych i zniszczałych. 3. skury z zagranicy sprowadzane i w kraju potrzebowane: domawiał się o decyzyą Prześw: Stanow szczegulną, czyli ma być z tego trojakiego skur gatunku opłata? i iaka? oddawszy w tey mierze do Laski dodatek, który wraz JP. Sekr: Seym: czytał.
JP. Zaleski P. Trocki po zapadłey ogólności stępla na skury, żądał o przystąpienie do determinacyi szczegulnych stępla opłat.
JP. Swiętosławski P. Wołyń: czynił uwagę: iż kwestya JP. Poznań: iuż iest wyższym prawem o biiących na handel, załatwiona.
[s. 913]JP. Marsz: Seym: donioższy iż na punkcie projektu o stęplu, zatrzymała się decyzya, zlecił JP. Sekretarzowi Seym: przeczytanie ostatniego punktu prawa o skurach.
Po przeczytanym tym punkcie JP. Moszczeński P. Poznań: wniosł: aby Izba udecydowała stępel od naywiększey skury wołowey, a zmnieyszenie proporcyonalne tego stępla według mnieyszey wartości skury, niechby odesłane zostało do manipulacyi Kommissyi Skar: która zasiągnąwszy doskonałą od rzemieślnikow znaiomość, poda Stanom projective swoię opinią.
JP. Suchodolski P. Chełmski poparł wniosek JP. Poznańskiego.
JP. Marsz: Seym: oświadczywszy niektórych kolegow zdanie aby naznaczona była płata od funta, zagaił czytanie projektu.
[s. 913v]Czytał JP. Sekr: projekt = Zlecenie Kommissyi Skarb: Kor: aby ta, wraz z Podskarbiemi Lit: projekt manipulacyi podatku skur ułożyła, opłatę skur naylepszych i mnieyszych respective uproporcyonowała, i Stanom do decyzyi podała =
JP. Suchorzewski oświadczył iż dodatek JP. Zakrzewskiego Poznań: za zezwoleniem autora, odesłany być może wraz z innemi proiektami do Kommissyi Skarb: dla układu manipulacyi. Co zaś do ceny stępla na skury; ten chciał mieć dwojaki: tańszy i droższy, tańszy na skury idące do garbarni krajowych, a droższy na skury, wychodzące do fabryk zagranicznych: ta zaś różnica drogości i tanności aby była przynaymniey połową.
JP. Zakrzewski P. Poznan: oświadczył: iż zezwala na odesłanie swego projektu do Kommissyi Skarb: końcem układu manipulacyi.
[s. 914]JP. Wawrzecki P. Brasław: wniosł opłatę stępla skur, grosz miedziany ieden od funta, podaiąc w tey mierze do Laski dodatek, który czytał JP. Sekr: Seym:
JP. Wwda Sieradzki stosownie do zdania JP. Suchorzewskiego wniosł potrzebę ustanowienia dwojakiego stępla; a za normalność ceny dla Kommissyi Skarb: chciał aby Izba udeterminowała w ogulności naywyższą opłatę stępla, naprzykład Zł: 6. czy 8. od skury naywiększey; ta zaś cena przez Kommissyą Skarbową była w manipulacyi przystosowana do funtow, i między nie rozrzucona.
JP. Dłuski P. Lubel: radził odesłać cały układ do manipulacyi Kommissyi Skarb:
JP. Stroynowski P. Wołyń: zezwalaiąc na myśl JP. Brasław: względem płacy od funta, żądał determinacyi w [s. 914v] Izbie płacy od skury naylepszey, aby z tey miarę wziąć mogła normalną Komm: Skarb: zważywszy skurę naywiększą, śrzednią i naymnieyszą, płacy od funta.
JP. Butrymowicz czynił uwagę iż nie tylko trzeba wiedzieć wartość skury naylepszey ale i wagę funta skury surowey, żeby w proporcyi płaty stępla nie chybić.
JP. Kublicki doniosł: iż wezwani od Deputacyi do miasta Warszawy rzeźnicy zapewniali że naylepszey skury funt iest po groszy 12.
JP. Czacki żądał dla Kommissyi Skarbowey objaśnienia myśli Stanow względem stępla piąciu gatunkow skur = 1. skur bydląt bitych na własną potrzebę. 2. upadłych i zdechłych. 3. weszłych w kray z zagranicy do wyprawy na funtowe podeszwy. 4. bitych na handel mięsny i łojowy. 5. [s. 915] skur wyprawnych z zagranicy tu wchodzących.
Czytał JP. Sekr: projekt = Na stępel od funta skury w handel zagraniczny puszczony gr: 12. do garbarni oddaney gr: 6. = Nie było zgody na to.
JP. Mikorski P. Kaliski podał dodatek: aby Kommissya Skarb: z Podskarbiemi Lit: całą manipulacyą ułożyła i Stanom do approbaty podała.
JP. Stroynoski podał dodatek = Opłata stępla od naylepszey skury ma być NN. od śrzedniey NN. od naymnieyszey NN. -- Co do manipulacyi, Kommissya Skarb: probę z 3. skur przez wagę uczyni, i ztąd proporcyą opłaty od funta ułoży = &c.
JP. Suchodolski P. Chełmski popierał dodatek JP. Stroynoskiego.
[s. 915v]JP. Wawrzecki popierał wyższą swoię od funta opłatę, oświadczaiąc oppozycyą na turnum iako przeciw prawu zapadłemu z większości, iż skury bitych na potrzebę własną bydląt nie są przeznaczone do zwiększenia dochodow Skarbu publicznego.
Xże Marsz: Konff: Lit: wyraziwszy: iż Seym chce zastępować czynności magistratur; i tak więcey niż przez 2. Miesiące wdawał się w okoliczności, Kommissyi Woyskowey należące, teraz wpada w Skarbowe = przypomniawszy ciąg i powody zapadłego o skurach w każdym punkcie prawa = dotknąwszy wszczynaiących się coraz więcey sporow, wniosł = aby nayprzód Izba ogulnie zgodziła się na potrzebę opłaty od stępla, potym dopiero cenę stępla stanowiła, za informacyą od Kommissyi Skarbowey &c.
JP. Zaleski P. Trocki uwielbiwszy uwagi Xięcia Marszałka Konff: Lit: [s. 916] dowodził: iż nie było myślą Stanow, w proporcyi przez siebie do turnum podaney, uwalniać skury bitych bydląt na własną potrzebę, od stępla, bo Izba nie wynaydowaniem dla Skarbu wydatkow, ale pomnożeniem Skarbowi dochodow zatrudnia się; oraz sądząc całkowite odesłane manipulacyi do Kommissyi Skarb: przekładał: iż nie tylko od wielkości skury, ani od wagi, ale i od jey użycia zawisła oney wartość; zatym naypewniey Kommissya Skarbowa rozpoznanie i proporcyą tego wszystkiego do stępla wymierzyć potrafi &c.
Gdy się zaiął spór między dodatkiem JP. Mikorskiego a dodatkiem JP. Stroynowskiego, JP. Potocki P. Lubel: podał śrzodek: aby Stany udeterminowały wprzód walor stępla od skury naydroższey np. wołowey Zł: 6. krowiey Zł: 4. a to w tey proporcyi, że gdzie iest skura naydroższa po Zł: 18. zapłaci się od niey Zł: 6. to iest [s. 916v] trzecia część iey wartości; w innym mieyscu gdzie iest wartość skury Zł: 12. zapłaci się od niey Zł: 4 to iest także trzecia część:
JP. Dłuski dopraszał się o turnum między dodatkami JP. Stroynowskiego i JP. Mikorskiego.
JP. Gutakowski Poseł Orszański przełożywszy trudność w klassyfikacyi ceny skur, i od nich opłaty, z wielu przyczyn, a nawet zpołożenia mieysca, gdy w Warszawie skura kosztuie złotych 18 a w Powiecie Orszańskim złotych 8. podał śrzodek, aby Stany rzekły = iaką część skury z iey wartości chcą mieć oddaną dla Skarbu; a według tey decyzyi, regulować będzie manipulacyą Kommissya Skarbowa.
Wniosek ten zdawał się być dość powszechnie przyiętym.
JP. Weysenhoff P. Inflantski przymowił się = "Wszystkie tu czynione [s. 917] uwagi ukazuią potrzebę odesłania całkowicie manipulacyi do Kommissyi Skarbowey. Widzę bardzo wielką stratę czasu tu w Izbie nad projektami; tey zaś nie inną znayduię przyczynę, nad tę, iż nie drabowane przychodzą do decyzyi projekta Rzeczpospolita uznała potrzebę wygotowywania i roztrząsania projektow, i tym końcem chciała mieć Deputowanych do Konstytucyi. Są i teraz Deputowani: niewiem czy dopełniaią swoich obowiązkow, lecz z skutku dochodzę ich zaniedbania. Upraszam więc JW Marszałka Seym: aby Deputowani do Konstytucyi dopełniali przyiętych na siebie i poprzysiężonych obowiązkow, w roztrząsaniu i przygotowaniu do decyzyi projektow; i o to każdey Sessyi przy każdym projekcie dopraszać się będę."
JP. Mikorski P. Kaliski domawiał się o wyznaczenie proporcyi dla Kommissyi [s. 917v] Skarbowey czy w 4tey czy w 5tey części wartości skury, lub 2. czy 3. groszy miedzianych płacy od funta, byle tylko był koniec.
JP. Gutakowski podał dodatek = Zapłatę od stępla Kommissya Skarbowa tak umiarkuie, aby połowy wartości skuty nie przewyższała.
Na połowę wartości, dały się słyszeć oppozycye.
Było ządanie aby położyć czwartą część wartości.
JP. Rożnowski podał dodatek = aby te skury co w garbarniach kraiowych wyprawiać się maią, opłacały czwartą część wartości: te zaś, które za granice maią surowo wychodzić, płaciły połowę wartości.
JP. Weysenhoff uczynił uwagę = Lękam się aby za dubelt wartości wychodzących [s. 918] skur za granicę, nie płaciliśmy w dubelt wartości soli.
JP. Rożnowski, popierał swoy dodatek z dawnych praw 1538. 1550. 1620. 1647. za czasow rządney Rzeczypospolitey, okazuiąc stratę kraiu na skurach wychodzących za granicę; bo gdy po 10. złotych biorąc za skurę surową od cudzoziemca, zyskuie kray million, tedy odkupuiąc tę skurę wyprawną za złotych 30., 2. milliony z swoiey kieszeni dopłaca: nakoniec tłumacząc traktat 1775. iż tam w artykule drugim niema nakazu Polakom aby skury wydawali za granicę, ale iest tylko położone: iż wolno będzie Polakom prowadzić skury przez państwa nasze &c:
Na wniosek JP Suchorzewskiego uczyniono związek punktu o stęplu z punktem o bydlętach bitych na własną potrzebę, i wyiaśnienie prawa, przez dodatek wyrazu, ( a te )
[s. 918v]Po rożnych kontrowersyach i poprawkach dodatek JP. Orszanskiego = względem oznaczenia prawa dla Kommissyi Skarbowey w opłacie stępla wyrownywaiącey czwartey części wartości skury = iednomyślnie ugodzony został.
Dodatek JP. Mikorskiego P. Kaliskiego o uwolnieniu od opłaty stępla skur bydląt zkaleczałych i upadłych: czytany przez JP. Sekretarza Seym: rownie iako i dodatek JP. Suchorzewskiego względem skur za granicę wychodzących, przerobiony z dodatku JP. Rożnowskiego, gdy wzięto na dalszą deliberacyą, Nayiaśnieyszy Pan solwował Sessyą do dnia następuiącego.