Sessya 125.

Dnia 20. Lipca.

Zagaił JP. Marszałek Seymowy w te Słowa = Pomyślność Kraiowa = &

Litt:

Czytał JP. Sekretarz Notę od JXa Nuncyusza Stolicy Apostolskiey =

Litt:

Zabrał głos JP. Suchorzewski P. Kaliski w te Słowa



"Kiedy przychodzi Mi podnieść głos stosowny do zachęcenia Izby do odpowiedzi na List JXdza Nuncyusza, a to w Materyi Prawa na ostatniey Sessyi zapadłego nadesłany winienem się wprzód wytłómaczyć że od poznania Swiątosci Religii, w którey się urodziłem od rządzenia się rozumem starałem się zawsze tak kroki moie prowadzić aby mnie za Katolika brano y iestem zawsze w tey chęci, aby czyny moie w Religii tey żyiącemu obiecywały mi koniec Życia moiego dobry; Tak atoli żyiąc podług prawideł od Koscioła Bożego mi podanych, nie bez naywiększego zgorszenia zapatrywałem się na zbytki Duchowieństwa Naszego, a to przez posiadanie wielkich Maiątków, które ich o zapomnienie tego co winni Oyczyznie, Cnocie, przykładowi, powołaniu swemu przyprowadzały. Wielokroć razy zdarzało mi się czytać w Historyi Rewolucyą iaką w Rzpltey Naszey, to zawsze pierwsza Intryga nie szczęscia Kraiowego y szkodzenia [s. 618v] Oyczyznie, zaczynała się od Duchownych, którzy przeciwko powołaniu swoiemu postępuiąc: dogodzenie obrzydłey chuci swoiey, toiest łakomstwu, y stania się bogatemi, przekładali nad cnotę, nad Religią nad Dobro Oyczyzny. Znam Ja, zna y cała Powszechność Duchownych żyć umieiących podług Religii, przykładnych, aże osmieliłem się mowic przeciwko złym, spodziewam się: że to obrażać ucho nie powinno bo w składzie Duchowienstwa cnoty, znayduią się y występki znam tych, którzy iuż umarli znam y żyiących znasz rownie y WKMc, znaią y Pe Stany tych, Którzy knowali Intrygi do uwiedzenia WKMci, do wprowadzenia Narodu w niewolą, ktorzy starali się u obcey Potencyi aby nieczuiąc się do zasług w Narodzie obcey Potencyi przemocą mogli bydz wyniesieni na intratne Biskupstwa. Chwała Bogu! zesmy przyszli do stopnia tego, iż w woli Naszey zostało rozrządzenie Biskupstwem Krakowskim. Już na dniu wczorayszym zadecydowalismy to, o co się kuszono. Rozumiemy przeto, że Sercu WKMci sprawielismy ukontentowanie, gdy uwolnilismy niechętne sciągnienie Ręki Jego, odnadania tego intratnego Biskupstwa temu, który smiał obcey [s. 619] Potencyi używać zalecenia, który narażał WKMc y cały Naród na nieszczęsliwe Skutki, który chciał bydź przedaynym za to obcey Potencyi, że mu pomogła do wyniesienia się do tego stopnia. Miłł: Krolu, gdybym w zapędzie żalu mego, nie zważał na tę Powagę Izby, wytchnął bym palcem Zdraycę Oyczyzny, żądał bym przykładney Kary wywołania z Kraiu. Ale mówiąc to winienem przełożyć przebaczenie temu Mądremu Pasterzowi, który iako Vasal obcego Państwa używał do WKMCi Monarchy swego Instancyi, który ze wszech miar wart iest szacunku y poważenia, którego mądre Pisma wysmiewaiące w Satyrach Zdraycow Oyczyzny do poprawy zepsutych dążą Obyczaiow, który y w powołaniu swoim y w Obywatelstwie zna, iak powinien dopełniać obowiązkow, którego z tych samych względow Instancyą niosący do WKMci Monarcha - rekommenduie. To mówię przekładaiąc przebaczenie dla tego mądrego Pasterza, którego radbym widział uczestnikiem względow WKMci y Narodu:/ Zaklinam cały Naród y oswiadczam się, że gdybym odtąd dowiedział się, że kto u Obcey Potencyi szuka zaleceń y Instancyi do WKMci wytknę go palcem, wołać będę z Nazwiska, y żądać kary przykładney, iako [s. 619v] na Zdraycę Oyczyzny, prosząc przytym WKMc wraz z całym Narodem, abyś Nam wytchnął palcem takiego, aby Rzplta wczesną wymierzyć mogła karę, dla przykładu y nadal złemu zapobieżenia. To wyraziwszy upraszam JW. y JO. Marszałkow Konfederacyi, aby dali odpowiedź od Nas Stolicy Apostolskiey, iż gorszące Bogactwa Duchowieństwa były Nam powodem do uszczuplenia Intrat Biskupstwa Krakows: z przełożeniem zarazem pochwały dla dobrych Biskupow y nagany dla złych - Nadto że iest zamiarem Naszym aby ztłumic ambicyą, porownać wszystkich w Intratach y pracy Biskupow, zaręczyć oraz należy, iak wszyscy troskliwi iestesmy o Religię za ktorą oddać maiątki Nasze na Offiarę krew przelac y życie samo łożyc nie wzdrygniemy się

Odezwał się JP. Kublicki P. Inflanstski Znam Ja iakie powinno bydź od Prawowiernego Narodu dla S. Stolicy Apostolskiey uszanowanie y od tego nigdy nie odpisuię się, ale znam rownie, iak wiele N. Panie za twoiego Panowania Serce WKMci udręczone było, kiedy zniewaga potkała Biskupów, kiedy ich brano iak Winowaycow y prowadzono na Syberyą, pytam się? Czyli była czułość o Osoby iaką dzis słyszę o Intratę? Przeciwko wszelkiey słuszności y powołaniu Duchownego, który moim [s. 620] zdaniem nie powinien bydz bogatym, ale gorliwym, nie powinien posiadać zbytnich Intrat, ale zbytek cnoty, zbytek Religii zbytek przykładu. Że zaś w układy nasze wewnętrzne Stolica Apostolska wchodzić nie powinna gdyż tu niemasz mowy o Religii, a zatym, spodziewam się, ze Nota podana żadnego zastanowienia czynić nie może. Tego będąc zdania, proszę o przystąpienie do kontynuacyi Proiektu.

JP. Zielinski P. Nurski przełozył: Samowładność Rzpltey gdy nie iest dotknięta przez Notę JXa Nuncyusza wzaiemnie wywdzięczyc się winnym poszanowaniem dla Stolicy Apostolskiey powinnismy; Więc niezabieraiąc długiego nad obiasnieniem mysli moich głosu upraszam o dodatek do odeszłego na onegdayszey Sessyi Prawa = Cum Beneplacito Apostolico =

JP. Butrymowicz P. Pinski mowił =



W przeczytaney Nocie widząc okoliczność przeciwną moiey Instrukcyi wytłomaczyc się powinienem. A nayprzód czy tam tę Instrukcyą /:Tu czytał Instrukcyą Powiatu Pinskiego w tresci = iż ma zlecony Starunek o uchylenie Brevis Apostolici odmieniaiącego myśl y zamiar Fundatora, á Fundusz na inszy koniec przeznaczaiącego z tego powodu oświadczył się iz wczasie swoim dopełniaiąc woli Wspoł-Braci, obszerniey przełoży [s. 620v] tę okoliczność:/ Co się zaś dotycze Biskupstwa Krakows: rzekł: kazda Woyna ma hasło Religii y taka Protekcyą od głowy Koscioła znaleść powinna. Przypomnieć zaś mi tu należy, że wczasie Rewolucyi, kiedy Konfederacya Barska wznieconą została, a potym od Rossyi przychodziło iey ucisku doznawać, wtedy Porta Ottomańska naród różniący się w Religii, Narod Bissurmański protegował Polakow, gdy tymczasem Rzym odpisał się od wsparcia y pomocy. Przeto gdy Rzym do Naszey całości był oboiętnym, kiedy o Religią chodziło, oboiętnie nawzaiem patrzeć powinniśmy na Notę nadesłaną Inaczey nie zabespieczylibyśmy się wystawieniem Woyska przeciw obcey napasci, bo to do skutku przyiść by nie mogło, gdybyśmy ze wszelkich zrzodeł nie szukali funduszu, a ieszcze w tym czasie, kiedy Obywatele tam swoie taxuią produkta, kiedy Starostowie obronili się, nie zostaie Nam tylko, abyśmy sami mysleli o Sobie. Zgadzam się na to, aby Rezolucyą na Notę JXa Nuncyusza oddac Stolicy Apostolskiey iednak nie decyzyi, ale utwierdzenia tego zamiaru naszego żądać, że chcemy wszystkich Biskupów w Stutysięczney porównać Intracie co moim Zdaniem iest aż nadto dosyc, gdyż drugi Senator Swiecki nie maiący tyle Intraty, a musi y powagę swoią zachować y zyć [s. 621] uczciwie, y funkcye odbywać, y nakoniec przyzwoitą dla Dzieci udzielać Edukacyą.

Przymówił się JP. Suchodolski P. Chełms. w te Słowa =



Dobrym Katolikiem y dobrym Polakiem bydź pragnę, będąc pewnym, że do dobrego Katolika uszanowanie Koscioła, do dobrego zas Polaka pilnowanie bespieczeństwa Oyczyzny swoiey należy, y przytym iako Poseł stawać umiem. Już podobno ciężko iest pod teraznieysze czasy aby kto miał Własnoscią Rzpltey dysponować. Trzeba Nam się tu zastanowić ieżeli Senat Duchowny mówić może że do Godnosci Jego przywiązane Intraty są Jego Własnością y naruszać ich się niegodzi, zacoż Senat Swiecki maiąc przywiązane do Krzeseł swoich Intraty, miał by bydz w tym uposledzony, a że iest uposledzony ktoż nie widzi? kiedy Dobra do Krzeseł Senatorów, iako to: Woiewody Sieradzkiego y Krakowskiego odebrała Rzplta, a nie zdawało się to nadwerężeniem Prawa. Zacoż by odebrać y Senatorom Duchownym nie było wolno Rzpltey? To dlatego przytoczyłem że Rzplta iest absolutną Panią. Pod takowym iey Panowaniem uwielbiać należy dni życia swoiego Duchowieństwu, błogosławić te momenta powinni, że się urodzili w wolney Rzpltey, że nie są pod Władzą żadnego Despoty, bo mogą się zapatrzyć na Oscienne Mocarstwa co się to tam dzieie z Duchowieństwem, [s. 621v] Rzplta zaś ten Pan absolutny, gdy iest dyskretnym, niepowinien widzieć żadnego nieukontentowania, gdy o całosci każdego wszczególności Stanu zaradza. W czasie wzięcia w niewolą Biskupów Krakowskiego y Kiiowskiego, chciał bym wiedzieć kto z Duchownych stawał przy własności Osob, bo rzeczy doczesne nie mam za własność, y żartuię z wszelkich Dostatków y wielkich Intrat, kiedy własność woli moiey iest skrępowana, kiedy ięczę w kaydanach y nie wiem, ktoby się mogł znaleść taki, który bynie powiedział, że woli bydź nayuboższym, niżeli niewolnikiem. Pomiiam iuż nakoniec to, że byli Namiestnikami w Kosciele Bozym, ale że siedzieli w Senacie, powinien był bydź Interess Senatu upomnieć się o tę krzywdę: Jednakże nikt nie stanął, nikt się nie opierał, nik niemówił, że to wzgarda Religii, bo każdemu dobrze się działo, y Ascenty były obiecywane. Pięcioletnią zaś ukaranemi zostali niewolą Ci zacni Biskupi, że byli poczciwemi Polakami. Mowiąc tak często o prekupstwie, trzeba iuż temu tamę połozyć, aby in post to nie działo się, co dziać się ieszcze może w samym Duchowieństwie, tym bardziey że ta zasłona iuż zdięta z oczu zostaie; iuż Polak poczciwy z pogardą patrzy na tych, których Intryga wyniosła. Coż nadto iest iasno, że wszystko przemocą działo się, obdzierano iednych aby drugim dostało się. Nikt wtedy [s. 622] nie mowił, że to własność Duchownego, bo każdy tylko patrzał, aby coś gratiskowego mogł szarpnąć. Moskwa niekontentuiąc się niewolą Samego Biskupa, poszła ieszcze do Intrat Iego, nie ieden został uczestnikiem zysków z tego rabunku, y dlatego nic nie mówił. Polacy! możecież patrzyć na to bez wstrętu, możecież mowić ze Rzplta nie ma Władzy odebrania swoiey Własnosci w zamiarze bespieczeństwa swobod Narodowych, całosci Maiątku y Zycia każdego. Tak Miłł. Panie wytłomaczywszy się idę - do odpowiedzi Stolicy Apostolskiey; Skoro mienię się bydź Katolikiem, winienem uszanowanie tey głowie Koscioła, winienem odpowiedzieć. Więc gdy trzeba odpowiedzieć, trzeba zarazem y wyrazić, że my nie w Religii, ale w okolicznosciach Rządu naszego wewnętrznego y wzamiarze zabespieczenia się od zewnętrzney napasci zaradzamy; Zgadzam się oraz na to, aby Dodatek JWo Nurskiego = Praevio Beneplacito Apostolico = był umieszczony, ale wprzypadku, gdyby takie - utwierdzenie nie nastąpiło, trzeba dodać y zapewnić, że wyrok Rzpltey zostanie niewzruszony y zupełny walor moc y uszanowanie mieć będzie powinien. To wyraziwszy, upraszam o Kontynuacyą rozpoczętego Proiektu.

[s. 622v]

Odezwał się JP. Kociełł P. Oszmianski w te słowa = Nieodstępny zawsze będąc od Obowiązkow powołania moiego, pozwolisz WKMc. abym - mogł to oswiadczyć, co winien przekonaniu, com winien woli Wspoł Braci moich. Jest mi zalecony starunek o zniesienie Konstytucyi 1775. favore Xcia Jmci Biskupa Wileńs. nastąpioney, ktorą czytam: /:Tu czytał Konstytucyą 1775. pozwalaiącą Xciu Massalskiemu Arędowania wszystkich Dobr Biskupstwa Wilens. na tyle lat, ile by mu się tylko podobało:/ Po przeczytaniu doniosłszy, że na wzmocnienie tego wyrobił sobie Biskup Wilens. Beneplacitum Apostolicum, oswiadczył: Lubo więcey niż pewny iestem, że znane zasługi Xcia Biskupa Wileńs. przeswiadczaią każdego, że nic na krzywdę Oyczyzny y Religii, nie stanie się iednak w zadosyc uczynieniu woli wspoł Braci moich, podaię Proiekt znoszący tę Konstytucyą.

Czytał JP. Sekretarz ten Proiekt pod tytułem = Uchylenie Konstytucyi 1775. favore Xcia Biskupa Wilens.

Za wezwaniem Ministerii do Tronu Mowił Król Jmc: w te słowa =

Litt:

Mówiąc w posrzodku & =

Zabrał głos JX. Garnysz Podkanclerzy Koron. w te wyrazy =

Litt:



Pomimo tego, żem iest Duchowny, żem z obowiązku Stanu moiego winien mówić za notą JXa Nuncyusza iednak, gdybym wniey co dostrzegł [s. 623] przeciwnego, że ta ma zamiar - przeciwny Prawu już zapadłemu, iako Minister mówił bym, że zważaną bydź nie powinna, y na żadną zasługiwać odpowiedź; Ale przeczytawszy ią zrozumiałem dobrze, że ta Nota nic zapadłey Konstytucyi nie sprzeciwia się, ale tylko mówi względem reszty funduszu na co ma bydź obróconym. Słyszałeś WKMc. y Pe Stany w głosie JWo Kaliskiego, że wiele zdrożnosci między Duchowieństwem znayduie się, Ja na to odpowiedzieć winienem, że może to bydź w szczególnosci, ale w generalnosci mówić, y ochydzać całe Duchowieństwo, toby się też y nienależało. Gdy zaś w dogodzeniu Sprawiedliwosci złożyć się może Konferencya z JXm Nuncyuszem, na tenczas wyswiecić się wszystko iasno będzie mogło, natenczas przez desideria, można będzie okazać winnego y niewinnego, a teraz niezdawało by mi się, aby tę ochydę zostawiać na całym Duchowieństwie. Gdy nadto obiecane będzie JXu Nuncyuszowi względem urządzenia Intrat Biskupich porozumienie się, a tym sposobem naylepsze nastąpić będzie mogło tey okolicznosci umiarkowanie.

[s. 623v]

Odezwał się JP. Suchodolski P. Chełm. w te słowa =



Wiadomo iest całey Publicznosci, iaka Materya była na onegdayszey Sessyi traktowana y w iakim sposobie zadecydowana została; Mogł bym się odwołać do każdego w szczególności Sumienia przeswiadczenia y pamięci, że nie w inney mysli ktożkolwiek kreskował się, tylko, żeby reszta od 100/m dla Biskupa przeznaczonya pozostała, na woysko obroconą była. Taka była decyzya y w tym zamiarze więc cel tego wszystkiego przewracanym bydz nie powinien, a nadewszystko poydźmy do samego tytułu Proiektu = Fundusz na Woysko = Coż się to znaczy A przeto wypada, że ta decyzya iuż stoi, odmienić się y tykaną bydź nie może; Przystąpić Nam tylko zostaie do Kontynuacyi Proiektu, co się dotycze samey kalkulacyi y innych szczegułów. Nie mogę przeto pisać się na wyznaczenie Deputacyi, bo ta wywracałaby wyrok Nasz, wyrok powiększenia Skarbu Rzpltey, chętnie się zgodzę na to, aby wysłany był Poseł do Dworu Rzymskiego, który by wytłómaczył, że Rzplta nie ma zamiaru wywrócenia Religii, ale ma zamiar zabespieczyć się od obcey przemocy, aby obca przemoc, już więcey Biskupów w niewolą nie brała, aby [s. 624] tymże Biskupom już nie przychodziło więcey takich doznawać przykrosci, iakich doznawali, gdy ich sledziami karmiono, gdy im nie obyczayny Dragan lulkę pod nosem kurzył, gdy ich oklep na konia wsadzał, gdy im Dobra zabierano y tak głębokie Syberyi Puszcze zwiedzać kazano. Ma ieszcze nad to y ten zamiar, zabespieczenia się Rzplta, aby Kontraktow na Dobra wydawać nie wolno było, aby nakoniec Biskupi, ieden przeciw drugiemu nie sadził się, nie ieździł po Zagranicznych Potencyach po Instancye, a potym nie był obligowany służyć tey Potencyi która go na intratne wsadziła Biskupstwo, aby mimo tego nie brał Pensyi Zagraniczney, za którą został by w obowiązku Nami handlować, aby mowię, taki Biskup pilnował raczey powołania swego, a nie zatrudniał się Intrygami, aby obelga iednego, uwięzienie y niewola, wszystkich interessowała. To wszystko, gdy opowiedziane będzie przed Głową Koscioła, spodziewać się należy, że czynność Rzpltey - utwierdzona Tey Naywyższey Władzy Chrzesciaństwa Wyrokiem zostanie. To dodać ieszcze można, że Rzplta na wszelkie potrzeby Religii dostraczać będzie y nigdy od gorliwosci [s. 624v] Przodkow swoich w Uszanowaniu Koscioła nie odpisze się. Ale gdy się zgadzam na to; Na Stanowienie Deputacyi, która tylko za iednomyslnoscią nastąpić by mogła, nie pozwolę, y o Kontynuacyą Proiektu upraszam.

Zabrał głos JP. Jezierski Kasztelan Łukowski =

Litt:

JP. Potocki P. Podlaski rzekł: Gdy mi się trefunkiem dostał do Ręku Proiekt stosowny do mysli JWo Chełms: osmielam się podac go do uwagi y roztrząsnienia Ph Stanow, w czym ieżeli by Mi JW. Chełmski pozwolił, tedy gotow bym był popierać go.

Czytał JP. Sekretarz Proiekt JPa Suchodolskiego P. Chełms: pod Tytułem = Fundusz na Woysko =

A potym JPa Podlaskiego pod tytułem = Rozporządzenie Dochodow Biskupstwa Krakowskiego =

Po przeczytaniu, rzekł JP. Mierzeiewski P. Podolski = Winienem uwielbić troskliwość JWo Podlaskiego, który chcąc okazać, że więcey bydz pragnie czynnym, iak mówiącym podał Proiekt stosowny do życzenia Ph Stanów. Zamiar tego Proiektu, nic się nie oddala od Zamiaru JWo Chełmskiego. - Niezostaie Nam przeto, tylko upraszać JWo Chełmskiego aby pozwolił na tę zamianę, á JP. Marszałek Seymowy, aby się o zgodę raczył zapytać

[s. 625]

JP. Morski P. Podolski, żądał dodatku do tego Proiektu tego = Zachowuiąc bespieczeństwo dla Sukcessorów zeszłego Biskupa Krakowskiego, tego, co im się należy =

Odezwał się JP. Rzewuski P. Podol. Ponieważ Rzplta na zmocnienie sił Swoich odbiera Intraty Biskupstwa, zdaie mi się, żeby lepiey było, gdyby nie w Dobrach ale wpieniądzach dwiema Ratami opłacane było quantum 100/m Biskupowi. Co się dotycze wniosku JWo Morskiego, zdaie mi się, że iak on, tak y Ja nie wiadomi iesteśmy iakie bywaią zwyczayne pretencye Sukcessorow po zmarłych Biskupach ale rozumiał bym, że co się dotycze Kanonów, Jchc. XXa Biskupi wyexplikowac Nam raczą.

Przekładał JP. Niemcewicz P. Inflantski, że tym dodatkiem = Coby się należało Sukcessorom Sanguinis ex re Anni Gratiae, to dla nich zabespieczamy, zaspokoić mozna całą Kwestyą.

Zabrał głos Xże Marszałek Konff. Litt:



Wprowadzona w dwoch Sessyach Materya, tycząca się dochodów Biskupstwa Krakow. wpierwszey swey częsci już iest zaczęta, y w większey połowie zadecydowana, á w drugiey co do Noty JXa Nuncyusza decyzyi oczekuie. Do pierwszey przymowić się w małym winienem Artykule. Zdaie mi się [s. 625v] że rozdwoiona iest Kwestya, czyli w Dobrach, czyli w pieniędzach maią odbierać Biskupi Intraty Swoie? Nikt otym nie wątpi że brać Pensyą y zyć z grosza, a posiadać Dobra, iest rzeczą cale rożną. Maiącemu zas Biskupowi Dyecezyą, którey pilnować powinien, cięzko bydź Komornikiem, oddaiąc iednak do decyzyi Ph Stanów tę okoliczność mniemam iżby w Dobrach Stotysięczną Intratę przyszłym Biskupom Krakow. należało wypuscić; Rownie y Pałace gdzie się znayduią, iako dla pierwszego z Rzędu Biskupow Zostawione bydź powinny. W drugiey Kwestyi względem Sukcessorów zabespieczenia, łączę się z zdaniem JWo Podols. abysmy mogli bydź uwiadomieni przez JWh Biskupów, iak wtey mierze Kanony rozrządzaią, ale naybespieczniey zdawałoby mi się troskliwość Naszą dodatkiem przez JW. Morskiego wniesionym załatwic toiest: gdy im się co podług Prawa y słusznosci należeć będzie, zawarować, a resztę sporu Sąd zaspokoić powinien. Mówiąc zas za Familią Sołtyków pozwól mi WKMc abym oddał sprawiedliwość JXu Dziekanowi Krakow. którego funkcye y tylokrotne, a chwalebne w Rzpltey usługi wkładaią na Nas [s. 626] powinność, abyśmy go łaskawym WKMci y Ph Stanów - względom polecili. Co do Materyi Noty JXa Nuncyusza, z powinnosci przymowić się muszę. Niemasz smutnieyszego dla Polaka wspomnienia, iak owych momentow, kiedy to bez obcey Potencyi żadne Urzędy rozdawane nie były, kiedy to WKMc gwałt chęciom swoim czynic musiałes, kiedy nieodbierał Urzędu zasłużony, ale tylko taki, który mogł się stać przedaynym, ktory mogł słuzyć obcey Potencyi. Zapewne N. Panie, gdy bym dzis za kim widział wstawienie Zagranicznego Ministra, prosiłbym o przykładną Karę dla tego, Za którym by obca przychodziła Potencya. Ale Nota JXa Nuncyusza, warta iest grzeczney Odpowiedzi, warta szczególnych za to - względów, że zawsze w Stolicy - Apostolskiey widzielismy dla siebie przychylność, dlatego dopraszam się, aby rychło odpowiedź dana była. W Roku 1775m gdy przemocy ręka kuła dla Nas Kaydany, gdy Kray szarpano, albo gdy Obywatelow obstaiących przy Prawach y swobodach swoich uciskano, pamiętne powstały oppozycye JWWh JXX. Biskupow - Okęckiego y Turskiego. Za co znosić musiał u Siebie JW. JX. Biskup Łucki zbroynego Żołnierza, Miiam Seym [s. 626v] 1776. na ktorym y przeciw czynnosciom ktorego tenże JX. Biskup Łucki smiało y żwawo powstawał: Ale słyszane tu iuż w dzisieyszym Skladzie Seymu głosy Chwalebne JW. Biskupow Płockiego y Kuiaws. względem Gwarancyi przekonać Nas powinny, iż całego Duchowienstwa obwiniać nam nie można. Azatym dopraszac mi się zostaie, aby po przeszłym Proiekcie wskazana Nam była treść Odpowiedzi na Notę JXa Nuncyusza, Iest ieszcze okoliczność krotkiego potrzebuiąca rozwiązania, że negocyacye - z Ministrami Zagranicznemi, były podpisywane przez Deputacyą, ale JX. Nuncyusz, maiąc w Kraiu Iuryzdykcyą, nie rozumie się bydz w Charakterze innych Cudzoziemskich Ministrow, dlatego nie do Deputacyi, ale prosto przez Notę udał się do Stanow, gdy zaś nie mamy nato Prawideł względem odpowiedzi kto ią oddawac będzie oczekuie Rezolucyi.

Odezwał się JP. Morski P. Podols: Usłyszanym JO Xcia Jmc. Marszałka Konff. Litt. głosie, uważałem zapytanie, iakim kształtem ma być dana odpowiedz JXu Nuncyuszowi. Zdaie mi się iż tenze Nuncyusz Apostolski iako gorliwością y swiątobliwoscią tchnący Poseł, zdawał się tylko uwagi czynić, aby Religia nadwarężaną nie była. Ale niech Deputacya Interessow Zagranicznych ma zlecenie uwiadomić JX. Nuncyusza iz Rzplta iest zawsze troskliwa o całość y trwałość Religii y że wtym celu widziała się bydź przymuszoną obrócić - zbytnie Intraty Biskupstwa Krakow. na obronę Religii, zostawuiąc Następcę przy dostarczaiącey y odpowiadaiącey Powadze, bo Stutysięczney Intracie, aby to raczył JX. Nuncyusz głowie Koscioła donieść; który Proiekt Odpowiedzi, gdy będzie wygotowany, upraszam aby w przod w Stanach przeczytanym został. Co się dotycze Sukcessorow zeszłego Biskupa Krakows. tak sądzę że nie o żadną łaskę, ale o słuszność proszę, aby moy dodatek który oddałem, był umieszczony.

[s. 627]

JmP Marszałek Seymowy wyraził "Gdy przychodzi ten Projekt do decyzyi a zadnego mimo spodziewania moiego z JWWch Biskupow nie słyszę wniesienia, rozumiem ze w mieyscu czynię przestrogę, gdy się zapytuię czyli kiedy te Dobra odchodzą na Skarb Subsidium Charitativum będzie z nich utrzymane.

Odezwał się JmP Rzewuski Podolski "Wiedzieć wprzod Nam potrzeba czyli Biskup z Jntrat własnych opłacał Subsidium Charitativum, czyli Duchowienstwo pod iego zostaiące Regencyą? Bo iezeli Duchowienstwo opłacało to się na nim zostanie, a Jntraty czyste z Biskupstwa wpłynąc powinny do Skarbu w czym naylepiey nas iako y w okoliczności względem Anni Gratiae zainformować raczą Jchmc. XXa Biskupi.

Zabrał Głos JmP Turski Biskup Łucki wte słowa



"Powołany głosem JWo Podolskiego nim przystąpię do odpowiedzi y objasnienia ktorych od Nas ząda P Stan Rycerski, winienem nayprzod złożyc JWu Marszałkowi Seymowemu podziękowanie za troskliwość nieuciązania Duchowienstwa przez zapytanie się względem Subsidii Charitativi. Odpowiadaiąc zas na zapytanie winienem oswiadczyć, ze nie mam ani tez iestem obligowany wiedziec co się w Krakowskiey dzieie Dyecezyi iaki zas Układ iest w moiey oswiadczam, ze [s. 627v] Kazdy Duchowny od czego y Ja nie odpisuię się w proporcyi Jntraty swoiey płaci 8 procenta na podatek Subsidii Charitativi. Lubo nie wiele mam Kosciołow w Dyecezyi moiey y to az nadto ubogich, Kollegiaty zas zadney. Podobnie spodziewaćby mi się należało ze w Dyecezyi Krakowskiey Duchowienstwo opłacać musi, a Biskup z swoich Jntrat w proporcyi przykładac się ale zaręczyć o tym nie mogę iednak dogodzi się sprawiedliwości y troskliwości Pch Stanow gdy Kommissya Skarbowa lustrować te Dobra będzie, wtedy naylepiey o wszystkim zainformuie się Co się zaś dotycze Sukcessyi po Duchownych z Prawa Duchownego należą do Jntrat Sukcessorowie zmarłego Pasterza co Konstytucya Synodalna obiaśniła to iest gdyby się zdarzyło umrzeć w pierwszym Kwartale Biskupowi, to iest w iednym z tych trzech Miesięcy in Januario Februario et Martio zyskuią Sukcessorowie sanguinis quartam partem gdyby zas in Aprili Majo et Junio, zyskiwaliby iuż połowę, bo te trzy miesiące składaią drugi Kwartał Roku. Zas in Julio Augusto et Septembri, gdyby w ktorym z tych trzech Miesięcy umarł Sukcessorowie iuż zyskiwaliby trzy części. A nakoniec gdyby z ostatnich trzech wktorym umarł, to iest in Octobri Novembri, Decembri, całoroczną Intratę zyskuią, nadgrodzić tylko powinni za Administracyą, na ktorą podług opisu Synodus Tridentinae wystarać [s. 628] powinna Gremio sui iedną osobę Kapituła.

Przymowił się JX Garnysz Podkanclerzy Kor wte słowa

Litt.



"Wdzięczność publiczną oswiadcza całe Duchowienstwo JWW Marszałkowi Seymowemu y godnemu Posłowi Podolskiemu, ze własnie tę wprowadzili Kwestyą, która zostawszy bez Decyzyi nad zamiar y słuszność uciązyłaby Duchowienstwo, a ieszcze w tym czasie, kiedy Stan Duchowny 20. procentu opłacać będzie. Obiasnic mi tu przeto zostaie, ze Podatek Subsidii Charitativi iest ogolny bo nie częsciami ale w całosci przychodzi do Skarbu iak zas iest cięzki przekładam. Nayprzod Miłł. Panie wszyskie Wsie y fundusze które do Kościołow Gallicyiskich Kontrybuowały te w Kordon odeszły a iednakze na Koronie rowno zostało się 600m dopłacenia, nadto podobało się Pm Stanom uwolnic takiego Duchownego, który nie ma Dwoch tysięcy Jntraty, więc wypada ze ta Cząstka cięzaru, która spadała na niego, została się na Jntracie Biskupa, Słuszność więc przeto radzi aby tyle ile Biskup Krak. z swoiey Jntraty opłacał odtrącone było zogolney Summy 600m Subsidii Charitativi Co się dotycze Sukcessyi po Duchownym nazywa się to Annus Gratiae podług prawa Duchownego, czyli Rok Łaskawy to iest w tym celu ustanowione, iż poprzednik [s. 628v] favore sui Succedakes dla wygody Następcow swoich lub iakich powiększenie uzytkow mogł czynic reparacye na mieyscu co nadgradzac się powinno Sukcessorom Sanguinis. Ale ze wiekiem częstokroc nie zaspakaiały się o to kłotnie, które oboiętność Prawa tego zrządzała, przeto iednak Biskupow Krak. Bodzanti obiasniaiąc to Prawo Anni Gratiae uczynił podział czasy na Kwartały, to iest ktoregoby z porządku Kwartału umarł, tyle części Intraty roczney Sukcessor Sanguinos zyskuie. Ten rozkład czasu na Synodzie Prowincyonalnym przyięty a potym następnie per Beneplacita Apostolica utwierdzonym został y powszechnie we wszystkich Narodach Xcianskich zachowany. Ale ze okoliczność wypada iz Biskupi z Kapitułami zwykli czynic Konkordaty więc tu wypada Clausula co rozumiałbym potrzebą obiasnić wtym Projekcie Dodatkiem = A względem Kalkullacyi y nalezytości Sukcessorom to podług Praw Dyecezyi słuzących a tym sposobem będzie zachowana Sprawiedliwość dla Sukcessorow

Odezwał się JmP Suchodolski Chełmski



Nie mogę tam milczec gdzie obawę znayduię z niemowienia. Nie dawno tu doniosłem o gorliwości tey Szlachty ubogiey która za łaskę sobie tego nie przyięła [s. 629] ze ią iako nieobsiewaiącą dziesięc Korcy od Offiary uwolniono. Przykład tey gorliwości zapewne w tey Jzbie wart iest naywiększego uwielbienia, a ieszcze wtym czasie kiedy Duchowny posiadaiący 100m Jntraty usuwa się, a Szlachcic mowi oto mam 20. Złł Jntraty y chcę od nich dwa złote procentu zapłacic. Nie wiem iakim sposobem mowic można dowodząc cięzar subsidii Charitativi ze Wsie y fundusze znaczne odpadły w Kordon a wszelako 600m Złł zostało się na Koronie Subsidii Charitativi kiedy się nato odpowiadam, ze Subsidium Charitativum iuz po podziele Kraju nastąpiło, więc nie mogła część odpaść w Kordon. Dowiodłem tu iuz ze zamiast cięzaru Subsidium Charitativum zysk Biskupom przynosiło, iakze mowic można, ze to iest cięzki podatek. Rzplta nie chce wchodzic w treść rzeczy pilnuie tylko ogolney Summy, która pod zadnym pretextem uszczuploną byc nie powinna ale ieżeli nawet idzie oto, dowiedziec się łatwo mozemy Kto tez to opłaca Subsidium Charitativum? Coz ia temu winien ze się to w poięciu moim zgodzić nie może. Ty Szlachcicu masz 10m Jntraty zapłac tysiąc, a ze coz ty Biskupie maiąc 100m Jntraty nie masz zapłacic 20m. , gdzież iest czułość y sprawiedliwość, [s. 629v] kiedy ten Biskup ieszcze woła uwolniliscie mnie od 20m Procentu uwolniyciesz mnie ieszcze y od Subsidium Charitativum. Ja nie mam nic z gratyskowego rozdawnictwa mam tylko Dziedzictwo moie, a iesli opłacę z własnosci za coz ten szarpnął Jntratę gratyskową nie ma zapłacić. Jeżeli ia z miernego maiątku moiego własnego winienem słuzyc darmo Oyczyznie, nie rozumiem ze ten który ma co z łaski dubelt słuzyc powinien, aby tey Łaski nie utracił a więc z tego powodu na zmnieyszenie Subsydi Charitativi nie pozwalam. Co się zas dotycze wypłacenia 100m dla następnego Biskupa Krak. czy w Dobrach czy w pieniądzach taką na to daię odpowiedź. Jezeli Rzplta chce ia oddam Dziedzictwo moie, a będę się kontentował Jntratą, ktorą wezmę bo będę rozumiał iak kazdy rozumieć powinien, ze 100m gotowe więcey mi uczynią iak w dobrach 150m Za coz więc Biskupowi zachciewa się, aby miał w dobrach tę stutysięczną Jntratę. Oto lękam się Nayiasnieysze Stany aby zamiast 100m do nieuszczuplono Skarbu Rzpltey, bo Kiedy się nie obawia przypadkow, którym dobra podlegaią, znac ze ma zamiar miec więcey Jntraty niż co mu Rzplta [s. 630] wyznaczyła ale nakoniec gotow iestem nato pozwolic pod tą iednak Kondycyą, aby Kommissya Skarbowa gdy wyciągnie Jntraty per plus offerentiam pusciła Dobra w Arendą wtedy Biskup gdy będzie sobie zyczył gospodarować y miec w Dobrach Jntratę niechze ma pierwszenstwo przyięcia tych Dobr w Summie zalicytowaney z warunkiem ze takie wszystkie Dobra wyłączaią się w ktorych Kruszce iakie y minerały znaydować się mogą

Explikując się z wyzszego głosu swego JmX Garnysz Podkanclerzy Koronny oswiadczył, iż nie było myślą iego, aby ktozkolwiek był wolny od opłacenia Subsidii Charitativi lub Summa 600m zmnieyszaną była, ale tylko prosił aby z tych Dobr, ktoreby miały inną destynacyą nie szła opłata, a taka iaka z nich wproporcyi pro Subsidio Charitativo przypadała odtrąconą została

Odpowiedział JmP Suchodolski Chełmski Teraz dopiero zrozumiałem, bo mniemałem pierwey, że ządano potrącenia z Biskupstwa Krakowskiego, ale zgadzam się nato niech sobie samey odebrawszy Dobra zapłaci Rzeczpospolita Subsidium Charitativum bo natym Podatku uszkodzoną byc nie może.

[s. 630v]

JmP Kossowski Podkanclerzy Nadworny Koronny doniosł, ze Skarb zadnego wtym czasie nie ma Officyalisty, ktoryby mogł bydz wysłanym na obięcie tych Jntrat Zatrudnienie się opisaniem Stanu y Licytacyą, nadto ządał obiasnienia, czyli w przypadku gdzie Possessor ma Kontrakt na lat trzy, a czas ten ieszcze nie wyszedł, moze iść Licytacya?

Xze Jabłonowski Wołynski oswiadczył Gdy nie masz w Skarbie Officyalistow więc Subalterni Rady mogą byc tam wysłani y uzyci do tey Roboty

Czytał JP Sekretarz Projekt JmP Podlaskiego z niektoremi poprawkami

Odezwał się JmP Ostrowski Kln Czerski Do tego momentu zachowywałem się w milczeniu, ale gdy teraz słyszę w Dodatku o Dobrach za Kontraktami przymowic się zobowiązku moiego winienem. Wiedziec trzeba ze Krol Jmc wziął Kontraktem [???]mfiteutycznym na lat 40. od Kapituły dwie Wsi miedzianą Gorę y Niewachlow, w ktorych znayduią się Minet[???] Czynsz z nich do Biskupstwa iest opłacany y tego Kontraktu Approbacyą per noplacitum Apostolicum nastąpiła aze znaczne wydatki Skarb JKMci na fabryki te wyłozył, więc albo powrocic nalezy Expensę, albo Excepcyą w prawie co do tych fabryk uczynic

[s. 631]

Wyraził JX Okęcki Biskup Poznanski Milczałem dotąd nad toczącą się materyą chociaż widziałem iaką krzywdę y szkodę cierpi Duchowienstwo, nie mowię, co iuż przeszło, ale co na przyszłość byc może potrzeba by umiarkowanie nastąpiło. Z tych powodow na ten Projekt pozwolic nie mogę a nawet y ad turnum nie dopuszczę gdyz wiele materyi y kilkanascie Artykułow w nim znayduię. Z tym się więc iak naysolenniey oswiadczam ze iezeli zatrzymania się ztą materyą nie uproszę y poki z JX Nuncyuszem oto nie umowiemy się na Decyzyą z mieysca moiego nie pozwalam

Gdy Krol Jmc przy spoznioney porze zabierał się do solwowania Sessyi, Rzekł JmP Rzewuski Podolski "Poniewaz widzę iz się iuz zblizyło Ministerium w zamiarze Solwowania Sessyi pozwolisz mi przeto WKMc przypomnieć sobie, zem zamowił w nadgrodę wspaniałey Cnoty JPa Rudnickiego, aby mogł byc przypuszczonym do ucałowania ręki WKMci

Zblizył się zatym JP Rudnicki do ucałowania Ręki JKMci, która mu [s. 631v] łaskawie podana była, a wtym momencie rzekł Xze Marszałek Konfederacyi Litewskiey. Zamawiamy sobie nadgrodę u WKMci dla JmPa Rudnickiego aby wiedział za co dziękuie

Z woli JKMci JX Podkanclerzy Kor. solwował Sessyą na dzień jutrzeyszy na godzinę zwyczayną.

[s. 632]


Przymowienie się JWo Garnysza Podkanclerzego Kor. d. 20 Lipca.

Pomimo tego zem iest Duchowny, zem w obowiązku stanu moiego winien mowic za Notą JmXa Nuncyusza iednak gdybym w niey dostrzegł ze ta ma zamiar przeciwny Prawu iuż zapadłemu, iako Minister mowiłbym, że po czasie \że teraz/ odpowiedzieć na nię z satysfakcyą żądania niepodobno; ale przeczytawszy ią dokładnie, zrozumiałem dobrze, że ta Nota nie zapadłey Konstytucyi nie sprzeciwia się, lecz tylko mowi względem reszty funduszu, na co ma być obroconym; Zaczym dać Odpowiedź przystałą Prawowiernemu Narodowi sądzę być słusznoscią; Ze zaś słyszałeś WKMc y Przes. Stany w głosie JWo Kaliskiego o Zarzutach zdrożności Duchowieństwa; Ja na to odpowiadam, że możno w szczegulności donosic Winnych, ale w generalności mowić, i ochydzać całe grono Duchowieństwa, iest zgorszeniem y Krzywdą Religii. Gdy zaś w dogodzeniu [s. 632v] sprawiedliwych żądań, Konferencyi ma nastąpić z JmX Nuncyuszem natenczas wyświecić się wszystko [???]saie będzie mogło, na tenczas przez desideria y upomnienia się, można będzie okazać w którey Decyzyi rząd zły, a w ktorey dobry, a zatem kto winny, a kto nie. Teraz zaś zostawiać w oskarzeniach samych ochydę na wszystkich Biskupach na całym Duchowieństwie, nie przystoi, y niezgadza się nawet z miłosci Sprawiedliwości. Gdy nadto obiecane będzie JmXu Nuncyuszowi względem urządzania Jntrat Biskupich porozumienie się, tym sposobem naylepsze nastąpić będzie mogło tey Okoliczności umiarkowanie y załatwienie.

[s. 633]


Głos Jo K Mości na Sessyi Seymowey Dnia 20. Lipca 1789. miany -

Mowiąc w poszrodku Prawodawstwa Narodowego; w poszrodku Narodu oswieconego, y zawsze chcącego zachować winną przyzwoitość wszelkim Okolicznościom, a mianowicie tym względom, które Narody, y Dwory wzajemnie Sobie są winne; Rozumiem że niepobłądzę, y opacznemu niepopadnę tłómaczeniu gdy zdanie moje otworzę Przezacnym Stanom, iż zdaje mi się, że wszelkie uwagi tego po Nas wyciągaią, aby Nota JXiędza Nuncyusza była dla Nas powodem zlecenia Osobom é gremio Seymuiących Stanów wyznaczonym, iżby z Nim konferowali w tey materyi, która Noty iest objektem. Ta Konferencya nieubliży Prawom samowładności Polskiey, ale może Nam Samym przynieść tę korzyść, że damy sobie czas zupełnego rozważenia wszelkich sczęgułów do ninieyszey materyi sciągaiących się, y Sami upewnieni będziemy o dobroci tych kroków, które przedsięwziąść będzie Nam się zdawało. Rozumiem że y w tym niebędzę mogł podpaść nieukontentowaniu, gdy przypomnę Legem Curiatam, ktorą sami przepisaliśmy sobie, iż materye jako to Woyskowe, Skarbowe, y Zagraniczne ciągle bedziemy traktować, a poki nie będą skończone, innych brać przed się niebędziemy: w inney nie mowię mysli tylko żeby te materye, które są nayważnieysze, y które już są dawno rozpoczęte, ukończone zostały, y żebyśmy porządku raz ustanowionego nie psuli.

[s. 633v] [s. 634]


Przymowienie się powtorne JWo JXa Garnysza Podkanclerzego Kor. na Sessyi 20 Lipca.

Wdzięczność publiczną, oświadczyć ma przyczynę Duchowieństwo JJWWm Marszałkowi Seymowemu i Posłowi Podolskiemu, że własnie tę wprowadzili Kwestyą, która zostawszy bez decyzyi nad zamiar i słuszność uciążyłoby. Duchowieństwo, a ieszcze w tym czasie kiedy Stan Duchowny 20 procentu opłacać będzie; Obiasnić mi tu przeto zostaie, że podatek Subsidii Charitativi iest ogolny bo nie częsciami ale całkowicie w 600m z Korony przychodzi do Skarbu. Jak zaś iest powiększony przekładam: Nayprzód Miłł Panie Wszystkie Wsie i fundusze które od Kosciołow Gallicyiskich pozostały Kontrybuowały dotąd razem z innemi funduszami duchownemi, teraz gdy są na Skarb oddane, bez ostrzeżenia, że tyleż do Składki Subsidii Charitativi przykładać się będą z drugiemi funduszami Duchownemi, ile przykładały się przedtem. Zaczem na Koronne Duchowieństwo nieznacznie powiększony cięzar zbyt wielki. Gdy nadto podobało [s. 634v] się Prz: Stanom uwolnić takiego Duchownego a Subsidio Charitativo który nie ma dwoch tysięcy intraty, więc wypada że i ta cząstka ciężaru która spadła na takowych Xięży, przybyłych na Jntraty samych Biskupow; słuszność przeto radzi aby przynaymniey teraz przy zabraniu funduszu Biskupstwa Krakowskiego, ile Biskup Krakowski z swoiey Jntraty opłacał dotąd; tyle odtrącone było z ogolney Summy 600m Subsidii Charitativi, Albo żeby z tych Dobr iak dotąd do Subsidium Charitativum było dokładane. Co się zaś dotycze Sukcessyi po Duchownych pod tytułem Anni Gratia czyli roku łaskawego, to Prawo iest w tym celu sprawiedliwości ustanowione: Że ponieważ zeszły - Posessor Biskupstwa, lub Beneficii zagospodarował na rok następny. Jntraty więc Jego Krwi Sukcessorom część należeć słusznie wydawała się, co izby nie mnożyło kłotni, Bodzanta Biskup Krakowski nayprzod na swoię Dyecezyą ogłosił układ w wymiarkowaniu przez Kwartały, a następnie na całe Duchowienstwo było przyięto, i Prawem Narodowym zagruntowano, a procz tego że Kapituły iako [s. 635] Dziedzicami uważane, opiekę funduszu Biskupiego nie bez wydatkow swoich stale ponosić muszą i we wszelkich Sądach stawiać się; Przeto osobny z Biskupami układ względem rozdziału Jntrat podczas wakuiącego Biskupstwa ułożyły. Podział na części, stosownie do Prawa dla Sukcessorow z Krwi zeszłego, dla Następcy y dla siebie przez konkordaty opisuiąc. Z tego rzeczy wystawienia wypada to, iż dodać należy w proiekcie, gdzie ma być rzeczone de [???]lo = Podług Praw Konkordat czyli Układow wieczystych, i wszelkich, Calculus oddany będzie z percept i expens od zejscia s.p. Biskupa Krakowskiego = Tak dopiero sprawiedliwość wymierzona zostanie każdemu naydokładniey, iakoteż i dla teraznieyszych JJWW Sukcessorow s.p. zeszłego Xcia Biskupa Sołtyka, i dla wszystkich pretensye swoie maiących.

[s. 635v] [s. 636]


Pomyslność Kraiowa iak na szczęsciu Obywateli zasadza się i tak gdy wszegolnosci go nie dosięgaią, ogólnemu daie się czuc składowi. Nie darmo wzięte iest powszechnie przysłowie przyrownane zgromadzenia Ludzkiego do Ciała moralnego; które gdy w częsci iest obrazonym, całość onego czuie, ieżeli do każdego żyiących Zgromadzenia związkach z Sobą zostaiącego to przyrownanie użytym bywa, to składniey wziąć go można do Rządu Kraiowego, a szczególniey do Republikanckiego, gdzie skład onego z ogólnosci utwarza się, a obrot Iego tak bywa kierowanym, że co dzis Mnie to jutro drugiego spotyka Przezorność Poprzednikow Naszych w Ustawie Rządu umiesciła tę konieczność odmiany wchodzących do Niego y hasłem rownosci zaszczyciła, aby ożywiła pamięc że po nich nadchodzący rownym dla nich wymierzac się będą kształtem, a tym zniewalac do powinnych nawzaiem sobie obowiązkow aby ieden drugiemu niestawał się cięzkim. Moc albowiem rządowa lubo zdaie się byc wysuniętą od zdawania Sprawy z Samowładnych swych czynnosci iednak maiąc dla Siebie pewne oznaczenia winną iest Publicznosci siebie wywiązywać się dopełnianiem przyiętych na się Obowiązkow, gdy ie chybia Zwierzchną nad sobą Wszechmnocnosci obraża Władzę, która przez swą Sprawiedliwość usuwa błogosławienstwa, a gniew w ukaraniu okazuie dopuszczeniem klęsk Kraiowych. Niech Nayswiętsza litość oddala od Nas ten moment nieszczęsliwy w którym bysmy mieli zasłużyc na gniew Nieba. Ieszcze w iękach nieszczęść przebytych pamięcią zostaiemy, a iuż byśmy na nowe zdobywali się zaraniac ukarania Widzialna dzwiga Nas Ręka Wszechmnocnosci y zprzepasci nieszczęść wydobywa, którą błagac niezdoływamy tyle ilesmy Jey winni. Lecz Prawowierność Nasza ze Krwi Przodkow w Nas zadziedziczała a z piersi Matek wyssana zatwierdza w nas iey nieodstępność w dochowywaniu nakazow Boskich a w poważaniu obrządkow Koscioła Jemu od Nas winnych. Co inne narody w Chzesciaństwie od Stolicy Apostolskiey niedosiągnęły Tytułu Prawowiernych, to nam przez wzgląd mocy czucia Religii został nadanym, ktorym poty szczycic się będziemy poki w nas Jmie Polaka zostanie. W niezmylnym o Naszey gorliwosci ku Religii zapewnieniu Stolica Apostolska do Dworu WKM Xa Nuncyusza nadesłała z zacnosci swey znakomitego w kosciele Bogoboynoscią [s. 636v] wsławionego, Przymiotami Duszy ozdobionego, w swoim Kraiu upoważnionego, a przyiemną łagodnością do Siebie Nas pociągaiącego, ktoren dopełniaiąc obowiązkow zesłania swego na dniu wczorayszym, podał Mi Notę do Ph Stanow Seymuiących, w Materyi traktuiącey się o Biskupstwo Krakow. a przynależytego iey poważania przyiąwszy, wchęci nayprędszego o niey Ph Stanow uwiadomienia przetłumaczoną niosę, którą JP. Sekretarz przeczyta -