Sessya 186.

Dnia 9. Listopada

JP. Marszałek Seym. zagaił w te słowa = Jeżeli słodycz w pamięci &.

Litt:

Czytał JP. Sekretarz Seymowy zapytanie Kommissyi Skarbu Koron. Ponieważ Prawo zawarowało Obywatelom potrącenie Podatku Protunkowego przy Składzie Ofiary 10go grosza, a ten w wielu mieyscach 10go grosza przewyższa, czyli z innych Dochodow Rzpltey ma bydź nadgradzany Protunkowy Podatek lub nie.

Odezwał się JP. Swiętosławski P. Wołyński odezwał się, iż względem potrącania Podatku Protunkowego tym Obywatelom u ktorych mnieyszym był od Offiary 10. grosza, iest wyrazna rezolucya w prawie względem zas tych u ktorych tymczasowy Podatek przeniosł Offiarę 10. grosza, gdy mamy w zamysle Kommissyą Koekwacyiną, gdy potrącanie Protunkowego Podatku ma bydź do zupełney determinacyi Offiary 10. grosza zawieszone.

JP. Łubienski P. Sieradzki rzekł: o Kommissyi Koekwacyiney niema dotąd Projektu, więc ta nie może bynaymniey nakłaniać zdania Naszego. Co do potrącenia Protunkowego Podatku, gdy Prawo już o tym zapadło, y Kolega moy stanął przy Prawie tym, przeto oswiadczam iż uymy iego Prawa nie dozwolę y wszczynanie w tey mierze Kwestyi nie potrzebne bydź sądzę.

JP. Mierzeiewski P. Podolski Klassyfikował Czynszownikow, Okupnikow y Szlachtę nie wysiewaiących 10. Korcy zboza, ktorzy chociaż niedaią [s. 90v] 10. grosza, zapłacili iednak Protunkowy Podatek y ten bonifikowany mieć powinni.

Xże Marszałek Konff. Litt. dał zdanie, aby tam tylko było zawieszenie potrącania, gdzie się okazuie superata Protunkowego podatku nad Offiarę 10. grosza.

JP. Jordan P. Krakowski stosuiąc się do zdania Xcia Marszałka Konff. Litt: chciał mieć zawieszenie potrącania nie daley, iak tylko do przyszłey raty.

JP. Marszałek Seym: pytał Izby czyli się zgadza na zalecenie przez Marszałkow Konff. Kommissyi Skarbowey aby względem potrącania protunkowego Podatku, stosowała się do zdania Xcia Marszałka Konff. Litt: y JP. Krakowskiego? - Nie było zgody powszechney.

Ządał JP. Suchodolski P. Chełmski aby Rezolucya Stanów nie szła przez zlecenie, ale przez napisanie wyraznego Prawa, daiąc przyczynę: iż Obywatel maiący przed Sobą dawniey zapadły przez Prawo o protunkowym podatku wyrok Stanow, a niewidzący nizszey w Prawie determinacyi Stanow, opierać się może rozrządzeniom Kommissyi Skarbowey do zlecenia teraznieyszego stosownym, a tym samym niewinnym przykrosciom podpadnie.

JP. Czacki P. Czerniechowski przełozył, iż Obywatel rozrządzeniom Magistratury Skarbowey, chociaż by tę wopinij Iego nie zdały się z Prawem zgodne posłusznym bydź powinien, tak iak Dekretom Trybunalskim, acz nie według Prawa zapadłym ulega.

Odpowiedział JP. Suchodolski iż niemoże iść porownanie Kommissyi Skarbowey z Trybunałem; bo pod Trybunał, iako naywyższą Magistraturę [s. 91] Sądowniczą raz nazawsze poddała Prawo wszystkich Obywatelów, ale Kommissya Skarbowa nie ma inney Władzy nad Obywatelem, tylko tę, ktorą iey nadaie Rzplta do exekucyi zapadłego Prawa.

JP. Dluski P. Lubell. odwołuiąc się do zapadłego Prawa oswiadczył, iż o dziesiątym groszu y podatku protunkowym iest rozwiązanie toczącey się Kwestyi o ktorego przeczytanie upraszał.

Czytał JP. Sekretarz namienione przez JP. Lubelskiego Artykuły Prawa.

JP. Weysenhoff okazuiąc brzmienie Prawa, iż nie mowi z pierwszey raty ale z pierwszych Rat, potrącać, wniosł, iż Superata Protunkowego Podatku nad grosz 10. ma bydź następnie w Ratach potrącana w proporcyi Offiary 10. grosza, zatym iż Kommissya Skarbowa ma gotową Rezolucyą w prawie.

JP. Marszałek Seym. zapytał się, czyli stosownie do tey uwagi ma dać odpowiedź Kommissyi Skarbowey Jmieniem Stanow? nie było zgody.

JP. Butrymowicz P. Pinski żądał aby cos rzec otych, co dali Protunkowy podatek, a nie płacą 10. grosza, z kąd maią mieć potrącenie protunkowego podatku.

Odpowiedział JP. Kochanowski P. Sandomirski: gdy o tych nie ma nic w Prawie, tedy Kwestya sama przez się upada.

JP. Zaleski P. Trocki przełożywszy iż Prawo nakazało tymczasowe zasilenie Skarbu od wszystkich [s. 91v] Prawo obiecało potrącenie tymczasowego podatku w nowoustanowionych Podatkach wszystkim, zatym Prawo ma bydź dochowane wszystkim, a nikogo omylać y zawodzić nie każe może dał zdanie: aby JW. y JO. Marszałkowie Konfederacyi wydanym do wszystkich Obywatelow Uniwersałem uwiadomili ich o Rzpltey potrzebach tak dokładnie, iak te są Seymuiącym Stanom wiadome; a ztego powodu potrzebne ieszcze zawieszenie detrunkacyi protunkowego Podatku do nieiakiego Czasu okazali.

JP. Ankwicz Kaszt. Sandecki okazawszy, iz na zaięte dwie kwestye o protunkowym podatku iest gotowa Rezolucya w prawie; co do Uniwersału maiącego za cel zawieszenie potrącania, gdy oppozycya circa legem latam iednego z Seymuiących, nie dozwoli tego zawieszenia, uznał nie potrzebę tego Uniwersału; maiąc raczey Stan niegdys Wspoł Ziomków obcemi Kordonami teraz Zaiętych za żywy Uniwersał.

JP. Suchodolski P. Chełmski poparł zdanie JP. Trockiego żądaiąc Uniwersału Marszałkow Konfederacyi do Narodu; z ktorego nic szkodliwego dla Rzpltey wyniknąc nie może, ale raczey tysiączne użytki, mianowicie ten iż ostudzony w Obywatelach gorliwosci zapał na nowo ożywi się.

JP. Zaleski P. Trocki z czytanego Prawa o protunkowym Podatku dowodził, iż wszystkim przyrzeczone iest potrącenie, tak tym co dawać będą grosz 10. iako y tym [s. 92] co od niego wyięci zostali; tak tym ktorych 10. grosz wyzszy będzie, lub rowny protunkowemu podatkowi, iako y tym co Superatę protunkowego nad 10ty grosz okażą; A zatym wszystkim dotrzymane bydź powinno - Kładąc obok Prawa potrzeby Rzpltey, naystosownieyszą Rezolucyą dla Kommissyi Skarbowey przez Uniwersał Marszałkow Konfederacyi uznawał: Uniwersał nie z impozycyą, ale z proźbą, a proźbę z powagą y przekonaniem o potrzebach Rzpltey. Inną rezolucyą gwałt bysmy popełnili nad iedną częscią Obywatelow. Jeżeli miał by bydz ieden gwałt, niechay będą dwa gwałty; toiest: nie dzieląc między sobą Obywatelow, zawieśmy potrącenie dla wszystkich.

JP. Ankwicz Kasztelan Sandecki wyiasniwszy powyższe zdanie swoie, prosił o ukończenie Materyi swoiey zezwalaiąc na uniwersał wystawuiący Narodowi potrzeby Rzpltey wogólności.

Wyraził JP. Suchorzewski P. Kaliski, iż z początku samego chciał mieć wstrzymane potrącanie protunkowego podatku, w czym lubo stawaiących z oppozycyą cicra legem latam Posłów uległ zdaniu, sądzi iednak, iż tym mężom do oppozycyi był powodem Rapport Kommissyi Skarbowey, iż są dostateczne w Skarbie Fundusze, lecz gdy teraz z nagłych Rzpltey potrzebach, a niedostatku na nie Skarbu usłyszą, pewnie inną determinacyą przedsięwezmą.

Tu doniosłszy JP. Kaliski zrelacyi Kommissarzow Woyskowych, iż Kommissya [s. 92v] Woyskowa wtym miesiącu potrzebuie na woyskowe nieodbite wydatki trzech Millionów Kilkukroć Stotysięcy, wniosł aby wyszło przez Marszałkow Konfederacyi zalecenie do Kommissyi Woyskowey, iż by Urzędowy Rapport o potrzebach swoich Stanom podała, ten Rapport, aby był wystawiony w Uniwersale Marszałkow Konfederacyi do Narodu, a Obywatele tym Rzpltey potrzeb obrazem uięci, z obowiązani zostali, albo do darowania, albo do odłożenia detrunkacyi protunkowego podatku.

JP. Woiewoda Sieradzki radził ułatwiwszy co prędzey tę materyą przystępować do wiszukiwania rożnych zrzodeł dochodow publicznych.

Przymówił się JP. Gutakowski P. Orszanski "Szanuymy Prawo, bo na tym szczęscie Rzpltey zawisło, lecz nie można zapomnieć o potrzebach Rzpltey, które tym większe się okazuią im mniey nowo ustanowione Podatki znayduiemy donośne. Słyszę o Uniwersale aby zachęcić Obywatelow do odstąpienia Protunkowego Podatku: uwielbiam ten sposob; a gdy przykłady są dzielnieyszą do przyspieszenia skutku sprężyną, abyśmy Obywatelow na Prowincyach tym mocniey do tak chwalebnego czynu zniewolili, iest zdaniem moim: izbysmy tymczasowey Składki, tak z Ziemskich iako też Królewszczyzn darowiznę Rzpltey uczynili.

( Zgoda - Odezwał się okrzyk Izby powszechny - JP. Dłuski dodał z Osob Naszych

JP. Orszanski kontynuował głos [s. 93] "Mam z Instrukcyi, ażebym nie żałował podatkow na dochody publiczne nie będę się spieszył z dopełnieniem tego przepisu, aż gdy uyrzę wtym potrzebę; tym czasem upraszam JP. Marszałka Seym. o zalecenie Kommissyi Skarbu Korono aby Podatek protunkowy z Starostwa Kapinowskiego był w Skarbie zatrzymany, w Uniwersale zas przez Marszałkow Konfederacyi wydac się mianym, radbym, aby był ten dodatek, iż my sami, oprocz podeymowanych na Funkcyi prac y kosztow nie żałuiemy darowizny dla Rzpltey protunkowego podatku.

JP. Suchodolski P. Chełmski poparł wniesienie JP. Orszańskiego nasladuiąc iego przykład w odstąpieniu podatku protunkowego.

JP. Wawrzecki P. Bracław: rowną poprzednim swoim Kolegom czyniąc dla Rzpltey z Siebie Offiarę, ostrzegł względem Prowincyi Litt. iż gdy tam już Podatki są w Racie Oktobrowey złożone z potrąceniem protunkowego, aby takowy Uniwersał iakowey w Obywatelach niesprawił impressyi.

JP. Kasztelan Łukowski odezwał się. Na Sessyi przed onegdayszey wniosłem, aby czyia wola y ochota darował Rzpltey protunkowy podatek, dzis toż samo z JWW Trockim y Orszańskim wstępuiąc w slad iego, ponawiam. Nie wątpię iż Obywatele z ochotą uczynią tę Offiarę, y chyba tylko ten iey odmowi kto zaskąpi odłozyć kosztu na Zamek do Komory. Podatki są Zamkami [s. 93v] wolności y swobod Naszych. Upraszam JP. Marszałka o zapytanie Izby a pewien iestem, iż Przeswietny Senat ogólnie uczyni tę Offiarę o co też z mieysca mego upraszam.

JP. Woiewoda Sieradzki oswiadczaiąc z Strony swoiey chęć do odstąpienia protunkowego podatku, w wniosku JP. Orszańskiego tę upatrywał szkodliwość, ażeby Rzplta tymczasowemi zasilona Dochodami, nie zaniechała myslić o stałych y wieczystych.

JP. Stroynowski P. Wołynski na wniosek o darowiznę protunkowego Podatku za Uniwersałem Marszałkow Konfederacyi oswiadczył oppozycyą circa legem latam , daiąc przyczynę, iż ubożsi Obywatele nie wystarczaiąc na zupełną składkę grosza 10go popadliby w delatę y exekucyą Zołnierską, co by wstręt do dalszych podatków przyniosło. Uwielbiaiąc Uniwersał o potrzebach Rzpltey w mysli JP. Trockiego, nie inaczey zgadzam się na niego, tylko aby - Percepta y Expensa Skarbowa była w nim dokładnie wystawiona, a w tym My naypierwsi potrzebuiemy obiasnienia. Co do Offiary protunkowego podatku z Nas samych? Winna wdzięczność należy się: JWW Orszanskiemu, Chełmskiemu Bracławskiemu y Kasztelanowi Łukowskiemu, lecz Offiara dobrowolna nie ma przez zapytanie przechodzić ani stawać się Prawem dla wszystkich. To zapytanie wznieciłoby ambicyą, ambicya przywiodłaby do Offiary, a Offiara uszczupliwszy dochodow, [s. 94] możeby nie iednego z Nas oddaliła od dosiadywania w Obradach, dosyc y tak w znaczney częsci z Kolegow naszych ogołoconych. Pierwsza iest rzecz pełnic obowiązki urzędowania, a potym dobrowolna idzie Offiara. Co do Materyi w tey wprowadzone Kwestye znayduią obiasnienie w Prawie. Iedna o tych co posiadaiąc Dobra, opłacaią grosz dziesiąty, druga o tych, co nie maią dla siebie ustanowionych nowych podatkow. Dla pierwszych, toiest Dziedzicow y Possessorow, iest wyraznie Prawem zastrzeżone potrącenie; Dla drugich iako to czynszownikow, Okupnikow & niemasz Warunku potrącenia - słowa Prawa - na Dwory & Ci w tedy będą żądać potrącenia, gdy nowy podatek na nich nałożony zostanie; bo nie masz wyrazu wrócenia, ale potrącenia; potrącać zaś z czegoż będą, kiedy nowych podatkow ustanowionych nie maią? Co do tych, u których protunkowy podatek przewyższa grosz dziesiąty y Ci maią rezolucyą w Prawie: bo mowi Prawo wpierwszych Ratach, nie w pierwszey Racie &. Zatym inney niemożna dać odpowiedzi Kommissyi Skarbowey, iak tylko aby się trzymała brzmienia Prawa.

Oswiadczył JP. Grabowski P. Wołkowyiski: iż tknięty iest równie iak wszyscy potrzebami Rzpltey, ale kiedy w W X Litt: już na mocy zapadłego Prawa wniesiono opłatę do Skarbu 10. grosza z [s. 94v] potrąceniem protunkowego Podatku dlatego Zwrot ten rozumi bydź zatrudny, poddaiąc się atoli y w tey mierze pod Wyroki Stanow, nie potrącenie podatku protunkowego z Dobr w Koronie przez Siebie posiadanych ofiarował.

Przymowił się JP. Potocki P. Lubel. w tey tresci:



Wsrzod tylu zdań swiatłych niech Mi będzie wolno przyłączyć moie. Materya tocząca się o protunkowym Podatku /:ktorego powrot Prawem iest zaręczony:/ iak [???] w wielkim względzie u Nas bydź powinna, tak równie zastanowienia niemnieyszego wymagać zdaie się, nie można tylko uwielbić wniesienie JW. Orszanskiego który podaiąc sposoby ratunku w tak krytycznym Stanie Rzpltey, sam pierwszy dla przykładu siebie nie oszczędził. Nasladować gorliwość Męża tego, iść iego przykładem y nauką, iak iest chlubno dla Mnie tak kładę dowod tego co mowię, iż równie z nim zrzekam się z Dobr moich zwrotu protunkowego Podatku. Ale niech mi zarazem wolno będzie powtórzyć co tu iuż powiedziałem, popieraiąc wniesienie na przed ostatniey Sessyi JW. Sieradzkiego, iż nie można wkładać tego obowiązku na Wspoł-Braci Naszych w Domach pozostałych. Srzodek ten ratunku ieżeli odpowiadać może potrzebom Rzpltey niech do woli kazdego zostawiony będzie y taką wtey mierze mysl moię oswiadczam. Niech w Domu JW Marszałka Seym: w Domu tego Męża gdzie Cnota tylko sama y gorliwość [s. 95] Obywatelską zamieszkiwa, otwarta będzie substrypcya, a kto zechce z dobrey woli, niech tam Offiarę dla Rzpltey czyni przez podpis zrzeczenia się zwrotu protunkowego podatku. Wracam się teraz do Materyi istotnie Nas zatrudniać powinney. Już w tey mierze wielokrotne zacnych Kolegow zdania swiatłem dla Nas stały się y przekonały, że cofać słowa naszego już nie możemy. Nie idzie iednak zatym, aby Uniwersał przez JW. Trockiego proponowany wyiść nie mogł, lub wydanie iego przeciwne Prawu było, może ten Uniwersał bydź zagrzewaiącym Wspoł-Obywatelow do ratunku Oyczyzny swoiey, gdy przełożone w nim będą przyczyny potrzeb y niedostatku Skarbu, ale nikomu imponować koniecznego odstąpienia zwrotu niepowinien. Co się zaś tycze tych ktorzy wyłączeni byli od Opłaty Offiary dziesiątego grosza, rozumiem, iż nie powinni pod toż Dobrodzieystwo Prawa zaręczaiące powrócenie protunkowego podatku - uciekać się, bo nie tylko na gruncie Prawa, na gruncie sprawiedliwosci zasadzać się w tey mierze należy, ale zdrowa uwaga dyktuie że tym potrącać nie należy, którym potrącić nie ma z czego. Czytam w tey mierze dodatek, który obiasni oboiętność Prawa względem Protunkowego Podatku zapadłego powinien /:Tu czytał swóy dodatek, który oddał do Laski -

[s. 95v]

JP. Gutakowski P. Orszanski tłomaczył się iż niemiał mysli wniesieniem swoim zniewalać kogożkolwiek impositive.

JP. Butrymowicz P. Pinski oswiadczywszy od siebie darowiznę protunkowego podatku, domawiał się za potrąceniem onego w klassie Obywatelów uboższych.

JP. Kossowski P. Nadwor. Koron: wyraziwszy iako Minister Skarbowy iż na uczynioną kwestyą względem Podatku Protunkowego czy affirmativè czy negativè . Stany odpowiedzą, nie wiele co z tąd Rzplta korzysci, lub uszczerbku odniesie, dał zdanie, iako cząstka Seymuiących Stanow y Obywatel: aby stosownie do Prawa był potrącony protunkowy podatek, co łatwo przez połowę w Racie Septembrowey, a przez połowę w Styczniowey stać się może.

JP. Swiętosławski P. Wołyń. dowiodłszy z Prawa zapadłego iż daremno zatrudnia się Izba kwestyami, ktorych nie cierpi Prawo; bo Szlachta uboższa wyłączona była od podatku protunkowego; a Hollendrzy y Czyńszownicy w ogulny Komput Wsi wszedłszy przy składzie protunkowego Podatku potrącenie onego znayduią u Dziedzica, lub Possessora wniosło: aby dać odpowiedź Kommissyi Skarbowey, iż by do Prawa regulowała się -

Popieraiąc wniosek JP. Wołyn. JP. Niemcewicz P. Inflantski, wyraził: iż Prawo samo, kwestyą wszczętą y zapytanie Kommissyi Skarbowey rozwiązuie, stosownie zaś do wniosku JPP. Trockiego y Orszańskiego, daiąc zaletę wydaniu Uniwersału, wyraził iż [s. 96] iż dla Samego zagrzania trzeba do tego przykładu, iako zaś pierwszy był co na przed ostatniey Sessyi wniosek odstąpienia Protunkowego Podatku uczynił, tak dzis Jmieniem Oyca y Stryia Swego chociaż z drobnych cząstek Jch Dziedzictwa, będąc od Nich umocowanym, sami dla Rzpltey w odstąpieniu protunkowego Podatku uczynić Offiarę.

Odezwał się JP. Suchorzewski P. Kaliski w te słowa =



Zagrzany tylu słusznemi tu Mężów prawdziwie Synów Oyczyzny przykładami, odstępuię y Ia z Mego Dziedzictwa zwrotu Podatku Protunkowego, który mi Prawo zaręczyło, ale zarazem niech mi wolno będzie wyznać że tę Offiarę dla Rzpltey czynię w dwoiakim wewnętrznym moim przekonaniu, raz z ochoty własney, bo radbym połowę Maiątku moiego dla Rzpltey ofiarować y Życie nawet własne, gdybym ią mogł przez to uszczęsliwić. Mowię z żalu, że ta Offiara moia, rownie tak y innych JWh Kolegow będzie tylko nadawała pobudkę do szyderstwa, a potrzeb Rzpltey dostatecznie zastąpić nie zdoła. W pierwszym głosie moim położyłem iakie są nie uchronne na Woysko potrzeby, teraz maiąc nadesłaną sobie przezemnie zarekwirowaną od Kommissyi Woyskowey Tabellę, z niey się przekonywam, że w Koronie trzy Milliony Kilkakroć Sto Tysięcy a w Litwie Dwa Milliony Dwakroć kilkadziesiąt Tysięcy na Umundurowanie, zaciąg broń y inne Rekwizyta Woyskowe potrzeba. Ia y wszyscy tu podobno znayduiący się JWW. Koledzy, gdyby [s. 96v] Podatku protunkowego odstąpili, nie byłoby ieszcze dosyć na zastąpienie tego nie uchronnego wydatku, więc ieżeli zagrzany przykładem JWW. Kolegów w odstąpieniu protunkowego podatku byłem, to mowię, że z żalem uczynić mi tę Offiarę przyszło, nie dlatego, abym żałował dla Rzpltey tey ktorą czynię Ofiary, ale dlatego że odstąpieniem zwrotu protunkowego Podatku iey nie pomogę, a tylko podam pobudkę Szyderstwa z Siebie, bo iuż nie iedne Usta mówiące słyszałem - Niech się szarpie patrzaymy długo tey gorliwosci mu stanie, przyidzie do tego, że potym wyrzecze się y Oyczyzny, gdy nie będzie iey miał o czym służyć. Te słowa N: Panie do gruntu Serca nieraz mnie już z poboczey przeszyły, a zatym niezostaie Nam tylko o silnieyszym ratunku Rzpltey pomyslić. Ia co iuż odstąpiłem, niechcę już zwracać słowa moiego, ale gdy widzę że Offiara moia nie iest wtych siłach, y cały nawet maiątek, który dziedziczę abym zastąpić mogł potrzeby Rzpltey skutecznieysze przedsięwziąść Nam zostaie srzodki. Powiedzmy wszyscy iednogłosnie, że potrącona teraz będzie połowa tylko protunkowego podatku, a potym reszta. Ten awans na krotki zas czas od Obywatelów udzielony dla Rzpltey zastąpić nie iako może potrzeby na Woysko, a kogo gorliwość y miłość Oyczyzny powiedzie, może Offiarę protunkowego podatku dla Rzpltey uczynić. Tym sposobem iedynym, który podaię y Prawo zaręczaiące zwrot podatku protunkowego nienaruszone zostanie y tak nagłym potrzebom Rzpltey zarazem dogodzi się.

[s. 97]

Czytał JP. Sekretarz tę Tabellę pod Tytułem Koszt na pierwsze umundurowanie Woyska.

JP. Swiętosławski P. Wołynski uwielbiwszy gorliwy wniosek JP. Kaliskiego y oswiadczaiąc go popierać w Swoim mieyscu, oraz nowy na pomnożenie Dochodow publicznych podać Proiekt, prosił o ukończenie Materyi względem Podatku.

JP. Suchodolski popierał wniesienie JP. Kaliskiego.

JP. Marszałek Seym. wyraziwszy, iż uwielbia godnych Kolegow gorliwość, lecz gdy razem wszystkich Interessów obeymować nie mozna, wprzod iedne należy ułatwić, toż dopiero porządnie do drugich przystępować, zapytał się o zgodę na zalecenie Kommissyi Skarbowey, aby względem Protunkowego Podatku do przepisu Prawa stosowała się? Zaszła zgoda iednomyslna.

Xże Czartoryski P. Lubel. popieraiąc zdanie JP. Chełmskiego, radził aby liczbę Woyska aktualnego wprzód urządzić, uzbroić y we wszystkie potrzeby opatrzyć toż potym dalsze czynić zaciągi, chciał oraz dokładney informacyi od Kommissyi Skarbu Koronnego, na wiele uchwalone podatki wystarczą y ile do potrzeb Rzpltey ieszcze nie dostawać będzie, aby otym Narod był uwiadomiony.

Oswiadczył JP. Suchorzewski P. Kaliski iż Materyi o Podatku protunkowym nie ma poty zakończoney, [s. 97v] poki stosownie do wniosku Xcia Posła Lubelo Kommissya Skarbowa nie okaże wiele ma funduszu z Dochodow, a Kommissya Woyskowa wiele potrzebuie na wydatki Woyskowe.

JP. Weysenhoff P. Inflantski rzekł nato: Mówiemy o ukończeniu Materyi, chcemy wszyscy końca, lecz trzeba wprzód wiedzieć która iest pod decyzyą Naszą Materya? O protunkowym Podatku zagaiona Materya: tey koniec uczynić należy. Iednomyslna zgoda na Rezolucyą dla Kommissyi Skarbowey, iż ma mieć za prawidło Prawo, ta zakończy materyą. Bo czyliż na zapytanie Kommissyi Skarbowey o potrąceniu Podatku protunkowego stosowna będzie odpowiedź o Woysku, o broni, o Lederwerkach o Rekwizytach polowych &.

JP. Podskarbi Koron. wgłosie swoim tłomaczył się stosownie do rożnych wniesien tyczących się Kommissyi Skarbowey Koron:

JP. Potocki P. Lubel. wyraził: Już o Podatku Protunkowym ukończyła się Materya; niemożna dla nowowprowadzonych Materyi dawnych decyzyą wstrzymywać. Wszystkich tu Nas iedna zagrzewa gorliwość, chociaż iedni więcey mowią niż drudzy maiąc większą chęć do mowienia czyli raczey sposobność. Pytam się kto z Nas niechce 100,000. Woyska, Nikt nie przeczy, wszyscy milczą. To co JWW. Kaliski y Chełm: [s. 98] wniesli o Urządzeniu y opatrzeniu w broń tey garsztki od 40 kilku Tysięcy Woyska, nim przyidzie Nam mieć 100,000; to Ia teraz wporządku po ukończoney pierwszey Materyi popieram: y upraszam o zalecenie Kommissyi Woyskowey, aby ta Nam dokładnie Stan aktualnego Woyska wyobraziła y co mu brakuie, aby się prawdziwym Woyskiem stało?

Xże Marszałek Konf. Lit: stosuiąc się do uczynionych swieżo wniesień dał zdanie: aby Kommissya Woyskowa uczyniła dokładny Rapport Stanom o aktualnym Stanie Woyska; a przy Rapporcie przyłączyła Proiekt Urządzenia tegoż Woyska y opatrzenia go we wszelkie Rekwizyta potrzebne, waruiąc tylko aby Stany opatrzeniem iedynie Funduszu, nie zaś szczegułami zatrudniały się.

Przymowił się JP. Zakrzewski P. Poznanski: iż na ostatniey Sessyi maiąc sobie od prezyduiącego w Kommissyi Woyskowey przydeklarowaną y na Pismie złożyć się mianą Jnformacyą względem Koni, Lederwerku, Kassy y innych Rekwizytow woiennych z pod przetransformowanych Regimentów Dragonii na Pułki Przedniey Straży, gdy tey nie odbiera, przeto zamawiał sobie aby [s. 98v] y w tey mierze poszło zalecenie do Kommissyi Woyskowey.

JP. Marszałek Seym. zapytawszy o Zgodę na Zalecenie Kommissyi Woyskowey uskutecznienia uczynionych wniesień; gdy ta nastąpiła, upraszał No Pana o solwowanie Sessyi dla następuiącey Sessyi Sądow Seymowych.

Za zbliżeniem się Ministerium do Tronu, JX. Garnysz Podkanclerzy Koron: solwował Sessyą na dzień jutrzeyszy.

[s. 99v]


Jezeli słodycz Pamięci odnawia się miłym przebytey rzeczy wspomnieniem, to przywiedzienie ostatniey Sessyi nie mnieyszą sprawia zaspakaiaiąc gorliwość Obywatelską. Gdy w uzyciu Prawodactwa okazały Przes: Stany moc y sposob wzięcia się do niego. Staraiącemu się o przypuszczenie do Prerogatyw rodowitym nam Polakom służących nie odmowiły dozwolenia udzielaiąc ie wspanialey Xciu Jmci Würtemberskiemu, iako bliskością Krwi pierwsze tykaiącemu Trony poiąwszy z Powaznego Domu wspoł Rodaczkę naszą, która zacnością swą nie umnieysza swietności Jego, gdy czuie w sobie pływ Krwi Jagiellońskiey od Zagranicznych czczoney, a od Nas Polakow ukochaney. W tym udziale okazały Przes: Stany swę Powagę wnadaniu, a nieponizyły szacunku w ich dozwoleniu powazania udzielnych sobie zaszczytow. Lecz w uzyciu wspaniałey tey Mocy Prawodactwa nie oddaliły się od gorliwych swych zamiarow w dogodzeniu potrzebom Krajowym, gdy Seymuiące Stany obmysliły sposob zapewnienia ofiary swey Oyczyznie poswięconey 10 grosza z właściwych dochodow, ten aby w dokładnieyszym mogł byc poznaniu, nakazały Przes: Stany Nam Marszałkom obwiescic publiczność, iż chcecie wiedzieć o szczegułach Jntrat, z ktorych ta ofiara składaną zostaie. Dopełnilismy Zlecenia, bo dzis zpod prassy wyszedł Uniwersał uwiadamiaiący powszechność Krajową o woli w tey mierze Seymuiących Stanow, iak iest Jch troskliwość baczna dogadzać sprawiedliwemu umiarkowaniu w rownym ile mozności pomiarze podatku. Ostrozność tę powazania godną uwielbiam naypowinniey, a nie umnieyszam uczczenia uzytey roztropności Prz: Stanow, gdy Projekt podany przez Prowincyą WXLitt. w ustanowieniu Kommissyi Wdzkich, koniecznie do Związku Rządowego potrzebnych a Obywatelstwu uzytecznych, raczyliscie [s. 99] pod rozwagę przyiąc, z ktorey gdy wyidzie pomyslność bez wątpienia Krajowi zapewnia, bo te zdołaią wykonywaniem Moc rządową zasilać, a ogolność Krajową w słodkiey utrzymywać spokoyności, Co pierwszą kazdego Państwa iest szczęsliwością. Ale ta okoliczność tak wielkiey wagi, a w pierwszym dopiero maiącym się ustanowić składzie wyciąga nieco zastanowienia Prowincyow Kor które rozwazeniem Projektu tego uwielbiaią gorliwość teyze Prowincyi zaręczaiąc się, iż rownie znaią ku wysłudze spolney swey Oyczyznie są zaiętemi. Nim przystąpiemy do podniesienia Materyi, w ktorey ten zbawienny dla Kraiu Projekt odmianiac się będzie w Prawo, zostaiąc ieszcze w Skarbowych, od nich winienem dzisieyszą rozpocząc Sessyą, do ktorey przystepuiąc wzywam Jm Pana Sekretarza do Ich czytania.

[s. 100]


DZIENNIK
Czynności Seymu Głównego Ordynaryinego Warszawskiego, pod związkiem Konfederacyi Oboyga Narodow agituiącego się 1789.
z ZLECENIA STANOW.
SESSYA CLXXXVI.
Dnia 9. Listopada w Poniedziałek.

JP. Marszałek Seymowy doniosłszy: iż nakazany wolą Prześw: Stanow Uniwersał Marszałkow Konff: do Kommissyi Wojewodzkich i Obywatelow, względem szczegulnego podawania intrat, iuż z pod prassy drukarskiey wychodzi, zagaił do kontynuacyi materyi Skarbowych.

[s. 100v]

Czytał JP. Sekr: Seym: zapytanie Kommissyi Skarbu Koron: = ponieważ prawo zawarowało obywatelom potrącenie podatku protunkowego, przy składzie ofiary 10go grosza, a ten w wielu mieyscach ofiarę 10go grosza przewyższa; czyli z innych dochodow Rzpltey, ma być nadgradzany protunkowy podatek? lub nie? =

Ta kwestya stała się objektem cało-dzienney Sessyi, różnych pro & contra zdań i wnioskow.

JP. Swiętosławski odezwał się = iż względem potrącania podatku protunkowego tym obywatelom, u których mnieyszym był od ofiary 10go grosza, iest wyraźna rezolucya w prawie; względem zaś tych, u których tym-czasowy podatek przeniosł ofiarę 10go grosza, gdy mamy w zamyśle Kommissyą koekwacyiną, tedy potrącanie protunkowego podatku, ma być do zupełney determinacyi ofiary 10go grosza zawieszone.

[s. 101]

JP. Łubieński P. Sieradzki rzekł: o Kommissyi koekwacyiney niema dotąd projektu, więc ta niemoże bynaymniey nakładać zdania naszego. Co do potrącenia protunkowego podatku gdy prawo iuż o tym zapadło, i kolega móy stanął przy tym prawie, przeto oświadczam, iż uymy tego prawa niedozwolę, i wszczynanie w tey mierze kwestyi niepotrzebne być sądzę.

JP. Mikorski Kaliski radził zawieszenie potrącania dla niedaiących 10go grosza.

JP. Mierzejewski klassyfikował czynszownikow, okupnikow, i Szlachtę, niewysiewaiących 10. korcy zboża, którzy chociaż niedaią dziesiątego grosza, zapłacili iednak protunkowy podatek, i ten bonifikowany mieć powinni.

Xże Marsz: Konff: Lit: dał zdanie, aby tam tylko było zawieszenie potrącania, [s. 101v] gdzie się okazuie superata protunkowego podatku nad ofiarę 10go grosza.

JP. Jordan P. Krakowski stosuiąc się do zdania Xcia Marszałka Konff: Lit: chciał mieć zawieszenie potrącania nie daley, iak tylko do przyszłey raty.

JP. Marsz: Seym: pytał Izby = czyli się zgadza na zalecenie przez Marszałkow Konff: Kommissyi Skarb: aby względem potrącania protunkowego podatku stosowała się do zdania Xcia Marszałka Konff: Lit: i JP. Krakowskiego? - Nie było zgody powszechney.

JP. Suchodolski Chełmski żądał, aby rezolucya Stanow, nie szła przez zlecenie, ale przez napisanie wyraźnego prawa, daiąc przyczynę: iż obywatel, maiący przed sobą dawniey zapadły przez prawo o protunkowym podatku [s. 102] wyrok Stanow, a niewidzący niższey w prawie determinacyi Stanow, opierać się może rozrządzeniom Kommissyi Skarbowey, do zlecenia teraznieyszego stosownym, a tym samym niewinnym przykrościom podpadnie.

JP. Czacki P. Czerniechowski przełożył: iż obywatel rozrządzeniom Magistratury Skarbowey, chociażby te w opinii iego nie zdały się z prawem zgodne, posłusznym być powinien, tak iak Dekretom Trybunalskim, acz nie według prawa zapadłym, ulega.

JP. Hełmski odpowiedział: iż nie może iść porównanie Kommissyi Skarbowey z Trybunałem; bo pod Trybunał, iako naywyższą Magistraturę Sądowniczą, raz na zawsze poddało prawo wszystkich obywatelow; ale Kommissya Skarbowa niema mney władzy nad obywatelem, tylko tę, którą iey nadaie Rzplta do exekucyi zapadłego prawa.

[s. 102v]

JP. Dłuski Lubel: przełożył: iż w zapadłym prawie o 10tym groszu i podatku protunkowym, iest rozwiązanie toczącey się kwestyi.

Czytał JP. Sekr: namienione przez JP. Lubelskiego artykuły prawa.

JP. Weysenhoff okazuiąc brzmienie prawa, iż niemówi z pierwszey raty , ale z pierwszych rat , potrącać, wniosł: iż superata protunkowego podatku nad grosz 10ty, ma być następnie w ratach potrącana, w proporcyi ofiary 10go grosza: zatym iż Kommissya Skarbowa ma gotową rezolucyą w prawie.

JP. Marsz: Seym: pytał: czyli stosownie do tey uwagi, ma dać odpowiedź Kommissyi Skarbowey imieniem Stanow? - niebyło zgody.

JP. Butrymowicz żądał aby coś rzec o tych, co dali protunkowy podatek, [s. 103] a nie płacą 10go grosza, zkąd maią mieć potrącenie protunkowego podatku?

JP. Kochanowski Sandomirski odpowiedział: gdy o tych niema nic w prawie, tedy kwestya sama przez się upada.

JP. Zaleski Trocki przełożywszy: iż prawo nakazało tym czasowe zasilenie Skarbu od wszystkich, prawo obiecało potrącenie tym czasowego podatku w nowo-ustanowionych podatkach wszystkim, zatym prawo ma być dochowane wszystkim, a nikogo omylać i zawodzić nie może, dał zdanie: aby JW. i JO. Marszałkowie Konff: wydanym do wszystkich obywatelow Uniwersałem uwiadomili ich o Rzpltey potrzebach tak dokładnie, iak te są Seymuiącym Stanom wiadome; a z tego powodu potrzebne ieszcze zawieszenie detrunkacyi protunkowego podatku do nieiakiego czasu okazali.

[s. 103v]

JP. Kasztelan Sandecki okazawszy: iż na zaięte 2. kwestye o protunkowym podatku, iest gotowa rezolucya w prawie; co do Uniwersału, maiącego za cel zawieszenie potrącania, gdy oppozycya circa legem latam iednego z Seymuiących, nie dozwoli tego zawieszenia, uznał niepotrzebę Uniwersału; maiąc raczey stan niegdyś współ-ziomkow, obcemi kordonami teraz zaiętych, za żywy Uniwersał.

JP. Suchodolski Chełmski poparł zdanie JP. Trockiego, żądaiąc Uniwersału Marszałkow Konff: do narodu; z którego, nic szkodliwego dla Rzpltey wyniknąć niemoże, ale raczey tysiączne użytki, mianowicie ten, iż ostudzony w obywatelach gorliwości zapał na nowo ożywi się.

JP. Zaleski Trocki z czytanego prawa o protunkowym podatku dowodził, iż wszystkim przyrzeczone iest potrącenie, [s. 104] tak tym co dawać będą grosz 10ty, iako i tym co od niego wyięci zostali; tak tym, których 10ty grosz wyższy będzie lub równy protunkowemu podatkowi, iako i tym co superatę protunkowego nad 10ty grosz okażą: a zatym wszystkim dotrzymane być powinno. - Kładąc obok prawa, potrzeby Rzpltey, naystosownieyszą rezolucyą dla Kommissyi Skarbowey przez Uniwersał Marszałkow Konff: uznawał: Uniwersał nie z impozycyą, ale z proźbą, a proźbą z powagą i przekonaniem o potrzebach Rzpltey. "Inną rezolucyą, gwałt byśmy popełnili nad iedną częścią obywatelow. Jeżeli miałby być ieden gwałt, niechay będą dwa gwałty; to iest, nie dzieląc między sobą obywatelow, zawieśmy potrącenie dla wszystkich.

JP. Kasztelan Sandecki wyiaśniwszy powyższe zdanie swoie, prosił o ukończenie materyi, zezwalaiąc na [s. 104v] Uniwersał, wystawuiący narodowi potrzeby Rzpltey w ogulności.

JP. Suchorzewski wyraził: iż z początku samego chciał mieć wstrzymane potrącanie protunkowego podatku; w czym, lubo stawaiących z oppozycyą circa legem latam Posłow uległ zdaniu, sądzi iednak, iż tym mężom do oppozycyi był powodem rapport Kommissyi Skarbowey iż są dostateczne w Skarbie fundusze; lecz gdy teraz o nagłych Rzpltey potrzebach, a niedostatku na nie Skarbu usłyszą, pewnie inną determinacyą przedsięwezmą.

Tu doniosłszy JP. Kaliski, z relacyi Kommissarzow Woyskowych, iż Kommissya Woyskowa, w tym miesiącu potrzebuie na woyskowe nieodbite wydatki 3. millionow kilkukroć sto tysięcy wniosł: aby wyszło przez Marsz: Konff: zalecenie do Kommissyi Woyskowey, iżby urzędowy rapport [s. 105] o potrzebach swoich Stanom podała: ten rapport aby był wystawiony w Uniwersale Marszałkow Konff: do narodu: a obywatele tym Rzpltey potrzeb obrazem uięci, zobowiązani zostali, albo do darowania, albo do odłożenia detrunkacyi protunkowego podatku.

JP. Wda Sieradzki radził ułatwiwszy co prędzey tę materyą, przystępować do wyszukiwania różnych źrzódeł dochodow publicznych.

JP. Gutakowski P. Orszański przymówił się = "Szanuymy prawo, bo na tym szczęście Rzeczypospolitey zawisło; lecz nie można zapomnieć o potrzebach Rzpltey, które tym większe się okazuią, im mniey nowo ustanowione podatki znayduiemy donośne. Słyszę o Uniwersale aby zachęcić obywatelow do odstąpienia protunkowego podatku: uwielbiam ten sposob; a gdy przykłady [s. 105v] są dzielnieyszą do przyśpieszenia skutku sprężyną, abysmy obywatelow na prowincyach tym mocniey do tak chwalebnego czynu zniewolili, iest zdaniem moim: iżbyśmy tym czasowey składki, tak z Ziemskich, iako też Królewszczyzn, darowiznę Rzpltey uczynili.

Zgoda - odezwał się okrzyk Izby powszechny. JP. Dłuski dodał: z osob naszych ."

JP. Orszański kontynuował głos = "Mam z Instrukcyi, ażebym nieżałował podatkow na dochody publiczne: nie będę się śpieszył z dopełnieniem tego przepisu, aż gdy uyrzę w tym potrzebę; tym czasem upraszam JP. Marszałka Seym: o zalecenie Kommissyi Skarbu Kor: aby podatek protunkowy z Starostwa Kapinoskiego, był w Skarbie zatrzymany. W Uniwersale zaś przez Marszałkow Konff: wydać się mianym, [s. 106] radbym aby był ten dodatek, iż my sami, oprócz podeymowanych na funkcyi prac i kosztow, nie żałuiemy darowizny dla Rzpltey protunkowego podatku (".

JP. Suchodolski Chełmski poparł wniesienie JP. Orszańskiego, naśladuiąc iego przykład w odstąpieniu podatku protunkowego z swoiey osoby.

JP. Wawrzecki równą poprzednim swoim kolegom czyniąc dla Rzpltey z siebie ofiarę, ostrzegł względem Prowincyi Lit: iż gdy tam iuż podatki są w racie oktobrowey złożone z potrąceniem protunkowego, aby takowy Uniwersał, iakowey w obywatelach nie sprawił impressyi.

JP. Kasztelan Łukowski odezwał się = "Na Sessyi przed onegdayszey wniosłem: aby czyia wola i ochota darował Rzpltey protunkowy podatek: dziś toż samo z JJWW. [s. 106v] Trockim i Orszańskim wstępuiąc w ślad iego, ponawiam. Nie wątpię, iż obywatele z ochotą uczynią tę ofiarę, i chyba tylko ten iey odmówi, kto zaskąpi odłożyć kosztu na zamek do komory. Podatki, są zamkami wolności i swobod naszych. Upraszam JP. Marszałka o zapytanie Izby, a pewien iestem iż prześw: Senat ogulnie uczyni tę ofiarę, o co też z mieysca mego upraszam."

JP. Wwda Sieradzki oświadczaiąc z strony swoiey chęć do odstąpienia protunkowego podatku; w wniosku JP. Orszańskiego tę upatrywał szkodliwość, ażeby Rzplta, tym czasowemi zasilona dochodami, niezaniechała myślić o stałych i wieczystych.

JP. Stroynoski na wniosek o darowiznę protunkowego podatku za Uniwersałem Marszałkow Konff: oświadczył oppozycyą, circa legem latam , daiąc przyczynę iż ubożsi obywatele, [s. 107] nie wystarczaiąc na zupełną składkę 10go grosza, popadliby w delatę i exekucyą żołnierską, coby wstręt do dalszych podatkow przyniosło.



"Uwielbiaiąc Uniwersał o potrzebach Rzpltey w myśli JP. Trockiego, nie inaczey zgadzam się na niego, tylko aby percepta i expensa Skarbowa, była w nim dokładnie wystawiona: a w tym my naypierwsi potrzebuiemy objaśnienia. Co do ofiary protunkowego podatku z nas samych? winna wdzięczność należy się: JJ.WW. Orszańskiemu, Chełmskiemu, Brasławskiemu, i Kasztelanowi Łukowsk: lecz ofiara dobrowolna nie ma przez zapytanie przechodzić, ani stawać się prawem dla wszystkich. To zapytanie wznieciłoby ambicyą, ambicya przywiodłaby do ofiary, a ofiara uszczupliwszy dochodow, możeby nie iednego z nas oddaliła od dosiadywania w obradach, dosyć i tak w znaczney części z kolegow naszych ogołoconych. [s. 107v] Pierwsza iest rzecz pełnić obowiązki urzędowania, a potym dobrowolna idzie ofiara. Co do materyi, w tey wprowadzone kwestye znayduią obiaśnienie w prawie. Dwie części są prawa. Jedna o tych, co posiadaiąc dobra, opłacaią grosz dziesiąty; druga o tych, co nie maią dla siebie ustanowionych nowych podatków. Dla pierwszych, to iest dziedzicow i possessorow, iest wyraźnie prawem zastrzeżone potrącenie. Dla drugich iako to: czynszownikow, okupnikow &c: niemasz warunku potrącenia - Słowa prawa = na dwory &c: Ci wtedy będą żądać potrącenia, gdy nowy podatek na nich nałożony zostanie: bo niemasz wyrazu wrócenia , ale potrącenia ; potrącać zaś z czegoż będą, kiedy nowych podatków ustanowionych nie maią? Co do tych, u których protunkowy podatek przewyższa grosz 10ty; i co maią rezolucyą w prawie: bo mowi prawo w pierwszych ratach [s. 108] nie w pierwszey racie &c: Zatym inney niemożna dać odpowiedzi Kommissyi Skarbowey, iak tylko aby się trzymała brzmienia prawa."

JP. Grabowski oświadczył ustąpienie podatku protunkowego z Starostwa i dobr swoich dziedzicznych tak w Koronie iako też W. X. Litt:

JP. Potocki P. Lubelski podobną od siebie uczyniwszy ofiarę, radził, aby przykład JP. Orszańskiego naśladowany był przez zapisy w Domu JP. Marszałka Seymowego, a zgadzaiąc się na Uniwersał, do toczącey się materyi o podatku protunkowym, oddał do laski dodatek.

JP. Orszański tłumaczył się, iż nie miał myśli wniesieniem swoim zniewalać kogożkolwiek impositive .

JP. Butrymowicz oświadczywszy od siebie darowiznę protunkowego podatku, domawiał się za potrąceniem onego w klassie obywatelow uboższych.

JP. Podskarbi Nadworny Kor: wyraziwszy iako Minister Skarbowy, iż [s. 108v] na uczynioną kwestyą względem podatku protunkowego, czy affirmative czy negative Stany odpowiedzą, niewiele co ztąd Rzplta korzyści lub uszczerbku odniesie; dał zdanie iako cząstka Seymuiących Stanow i obywatel: aby stosownie do prawa, był potrącony protunkowy podatek, co łatwo przez połowę w racie Septembrowey, a przez połowę w Styczniowey stać się może.

JP. Swiętosławski dowiodszy z prawa zapadłego, iż daremno zatrudnia się Izba kwestyami, których nie cierpi prawo; bo Szlachta uboższa wyłączona była od podatku protunkowego; a hollendrzy i czynszownicy, w ogulny komput wsi wszedłszy przy składzie protunkowego podatku, potrącenie onego znaydą u dziedzica lub possessora, wniosł: aby dać odpowiedź Kommissyi Skarbowey, iżby do prawa regulowała się.

JP. Niemcewicz imieniem oyca swego i stryia odstąpił protunkowego podatku.

[s. 109]

JP. Suchorzewski uczyniwszy ofiarę od siebie protunkowego podatku, oddał do Laski tabellę od Kommissyi Woyskowey sobie przysłaną, prosząc o iey czytanie.

Czytał JP. Sekretarz Seym: tę tabellę = w którey expensy na woysko, nieodwłocznie potrzebney, okazało się na Koronę 3. milliony kilka kroć, a na Litwę, 2. milliony dwa kroć kilkadziesiąt tysięcy.

W kontynuacyi głosu JP. Kaliski popierał opatrzenie funduszu na ten nieuchronny wydatek.

JP. Swiętosławski uwielbiwszy gorliwy wniosek JP. Kaliskiego, i oświadczaiąc go popierać w swoim mieyscu, oraz nowy na pomnożenie dochodow publicznych podać projekt, prosił o ukończenie materyi względem podatku.

JP. Suchodolski P. Hełmski w obszernym głosie popierał wniesienie JP. Kaliskiego.

JP. Marszałek Seym: wyraziwszy, iż uwielbia godnych kolegow gorliwość; [s. 109v] lecz gdy razem wszystkich interessow obeymować nie można, wprzod iedne należy ułatwić, toż dopiero porządnie do drugich przystępować; zapytał o zgodę na zalecenie Kommissyi Skarbowey, aby względem protunkowego podatku do przepisu prawa stosowała się? - Zaszła zgoda iednomyślna.

Xże Czartoryski P. Lubelski popieraiąc zdanie JP. Hełmskiego radził: aby liczbę woyska aktualnego wprzod urządzić, uzbroić, i we wszelkie potrzeby opatrzyć, toż potym dalsze czynić zaciągi: chciał oraz dokładney informacyi od Kommissyi Skarbu Kor: na wiele uchwalone podatki wystarczą, i ile do potrzeb Rzpltey ieszcze nie dostawać będzie, aby o tym był narod uwiadomiony.

JP. Suchorzewski oświadczył, iż materyi o podatku protunkowym nie ma poty za skończoney, poki stosownie do wniosku Xcia Posła Lubel: Kommissya Skarbowa nie okaże, wiele [s. 110] ma funduszu z dochodow, a Kommissya Woyskowa, wiele potrzebuie na wydatki woyskowe?

JP. Weysenhoff rzekł na to: "Mowiemy o ukończeniu materyi, chcemy wszyscy końca, lecz trzeba wprzod wiedzieć, która iest pod decyzyą naszą materya? O protunkowym podatku zagaiona materya; tey koniec uczynić należy. Jednomyślna zgoda na rezolucyą dla Kommissyi Skarb: iż ma mieć za prawidło prawo, ta zakończy materyą. Bo czyliż na zapytanie Kommissyi Skarbowey o potrąceniu podatku protunkowego, stosowana będzie odpowiedź o woysku, o broni, o lederwerkach, o rekwizytach polowych? &c:"

JP. Podskarbi Nadworny Kor: w obszernym głosie swoim tłumaczył się, stosownie do rożnych wniesień, tyczących się Kommissyi Skarbowey Kor:

JP. Potocki Lubelski wyraził = Już o podatku protunkowym ukończyła się [s. 110v] materya; niemożna dla nowo wprowadzonych materyi, dawnych decyzyą wstrzymywać. Wszystkich tu nas iedna zagrzewa gorliwość, chociaż iedni więcey mowią niż drudzy, maiąc większą chęć do mowienia, czyli raczey sposobność. Pytam się, kto z nas niechce 100,000 woyska? nikt nie przeczy, wszyscy milczą. To co JJ. WW. Kaliski i Hełmski wnieśli, o urządzeniu i opatrzeniu w broń tey garstki od 40. kilku tysięcy woyska, nim przyidzie nam mieć 100,000.; to ia teraz w porządku, po ukończoney pierwszey materyi popieram: i upraszam o zalecenie Kommissyi Woyskowey: aby ta nam dokładnie stan aktualnego woyska wyobraziła, i co mu brakuie aby się prawdziwym woyskiem stało? &c:

Xże Marszałek Konf: Litt: stosuiąc się do uczynionych świeżo wniesień, dał zdanie: aby Kommissya Woyskowa uczyniła dokładny rapport Stanom o aktualnym stanie woyska, a przy [s. 111] rapporcie przyłączyła projekt urządzenia tegoż woyska, i opatrzenia go we wszelkie rekwizyta potrzebne, waruiąc tylko, aby Stany opatrzeniem iedynie funduszu, nie zaś szczegułami zatrudniały się.

JP. Zakrewski Poznański zamowił informacyą o koniach transformowanych reymentow z Dragonii na lekką iazdę. &c:

JP. Marszałek Seym: zapytawszy o zgodę na zalecenie Kommissyi Woyskowey uskutecznienia uczynionych wniesień, gdy ta nastąpiła, upraszał Nayiaśnieyszego Pana o solwowanie Sessyi, dla następuiącey Sessyi Sądow Seymowych.

Sessya solwowana od tronu na dzień iutrzeyszy.

[s. 111v]

OMYŁKI DRUKU

W przeszłey Sessyi Dnia 6. Listopada.

Na karcie 7. w wierszu osmym w głosie JP. Radziszewskiego zamiast, ( zwrocenie - zwrocenia .

Na kar: 9. w wierszu 20. w głosie JP. Marsz: Sey: zam: Państwa - Państwach .

Na teyże karcie po drugiey stronie w wierszu 1wszym w tegoż głosie zamiast - Spławem - Spływem .

Na teyże stronie w wierszy 7. w głosie Xcia Czartoryskiego zamiast z Stanami - y Stanom .

Na kar: 11. w wier: 2. w głosie JP. Mar: Potockiego zamiast ze Obawa - z Obawy .

Na teyże kar: w wier: 4. w teg: zam: własnością nadziei - własności iego nadziei

Na teyże karcie po drugiey stronie w wierszu 3. w głosie Xcia Mar. Konf. Litt. zamiast na żywność - żywności .

Na karcie 12. po drugiey stronie w wierszu 11. w głosie JP. Jozefowicza zamiast 9019. - 8019 .

Na karcie 13. po drugiey stronie w wierszu 22. w głosie Jego K. Mci zamiast słuszności - słuszność

Na karcie 14. po drugiey stronie w wierszu 9. w głosie JP. Suchodolskiego zamiast zaczył - zaczął .

Na karcie 15. w wierszu 14. w tegoż głosie zamiast po 10. - po 50.

Na karcie ostatniey, w Doniesieniu, w wierszu przed ostatnim zamiast na wstępie - następnie .