Sessya 170 =

Dnia 9. Pazdziernika.

JP. Marszałek Seym zagaił do przeczytania Listy rekommendowanych --

Litt:

JP. Bernowicz P. Nowogrodzki P. Nowogrodzki miał głos.

Litt:

JP. Iezierski Kaszt: Łukowski =

Litt:

JP. Rzewuski P. Podolski ponowił swoie ostrzeżenie na dawnieyszey Sessyi czynione względem Senatorow, aby y Ranga Woyskowa y godność Senatorska razem iedney Osoby nie była udziałem.

JP. Sekretarz czytał Listę rekommendowanych na Brygadyerow, Vice-Brygadyerow y Maiorow tak z aktualney służby iako y z boku przychodzących --

JPP. Swiętosławski Wołynski y Suchodolski Chełmski domowili się o nie których w Izbie rekommendowanych, a w Liscie przemilczanych umieszczenie.

Oswiadczył w tym powolność JP. Marszałek Seym. iż za przypomnieniem Kolegów każdego przepomnianego umiesci, ponieważ jemu Samemu trudno było wszystkich pamięcią obiąć.

JP. Swiętosławski P. Wołynski radził ostrzedz Kommissyą Woyskową iż by o służących w Woysku chociaż by tu rekommendowanemi nie byli, miała na względzie.

JP. Rzewuski P. Podolski przyznaiąc słuszność wniosku JP. Wołyńskiego, wyraził, iż rekommendacya w Stanach sciąga się tylko do przychodzących z boku, ponieważ Woyskowych aktualną czyniących Służbę, bez rekommendacyi Kommissya Woyskowa fortragować obowiązaną będzie, wnosił zatym, iż Ci na Liscie bez potrzeby są umieszczeni, powtore, iż na teyże Liscie poczynione Osob Klassyfikacye, determinuiące [s. 583v] iednych do Brygardyerstwa drugich do Wice Brygadyerstwa, Jnnych do Majorostwa znaydować się nie powinny; bo iest wyrok Stanow aby Kommissya Woyskowa podług słusznosci awansu miarkowała, do niey więc to rozklassyfikowanie nalezyć będzie, ządał przeto ułożenia poprostu Listy wszystkich kommendowanych z boku przychodzących, aby potym Kommissya Woyskowa nie miała wymowki przed Stanami gdy w wyborze uchybi przepisanego sobie prawidła. Z powodu zas /:iak mowił:/ słyszanych przez Niego niektorych zalących się, iż ich Jmiona w Liście na ostatku są położone upraszał iżby ImP Wielohurski, ktorego męstwo publiczne Gazety zaswiadczaią, ktoremu y Xże Poniatowski Gnał Major przytomny dzieł iego odda tę słuszność, iż godzień być tu za pierwszego do Awansu uwazanym, był położony w Liscie na samym ostatku, bo chociaż w liczbie znayduie się ostatnim, w wyborze zapewne powinien być naypierwszym. Rekommendował na koniec względem JKMci JmP Rzewuskiego Porucznika Kawaleryi Narodowey Jmiennika swego 21. lat w Woysku służącego y odwoływał się do swiadectwa Officerow służbę z Nim czyniących, iz iest sposobnym na Majora.

ImP Butrymowicz Pinski radził aby Lista przez Alfabet była ułożona

ImP Swiętosławski P Wołynski wniosł, aby przychodzący z zagraniczney Służby Officerowie składali Patenta y zalecenia respectiv( Szarz swoich y odwoływał się do Swiadectwa Officeruw służbę przed Kommissyą Woyskową, gdyz inaczey nie mogłaby w Awansie być zachowana sprawiedliwość.

ImP Marszałek Seymowy oswiadczył, Iz zadosyć uczyni wnioskom JmPa Podolskiego w ułozeniu Listy samych tylko rekomendowanych z boku przychodzących bez zadney Klassyfikacyi, na ostrzezenie [s. 584] zas tego JmP Podolskiego względem godności Senatorskich czy mogą być połączone w iedney osobie z Rangą Woyskową y na wniesienie JmPa Wołynskiego względem okazywania Patentow sądził potrzebę udzielnego Projektu.

Odezwał się JmP Rzewuski P. Podolski iż Wniosek JmPa Wołynskiego, lubo iest sprawiedliwy, lecz przez wszystkich z zagraniczney Słuzby powracaiących Rodakow dopełnionym być nie może, gdyz w Słuzbie Austryackiey Abszeytow Officerowie nigdy nie biorą, ale bywaią tylko w Journalu zapisani, a przeto taki warunek mogłby szkodzic JPPm Wielohurskiemu y Eydziatowiczowi ktorzy w Austryackim służyli Woysku.

Przydał JP Mokronowski P Wyszogrodzki ze taki zwyczay iest y w Woysku Francuzkim.

Xze Marszałek Konfed: Litt oswiadczywszy ukontentowanie swoie z zblizenia się do konca tak długo toczącey się Materyi popierał wniosek JmPa Wołynskiego, aby Kommissya Woyskowa zdatność y zasługi kazdego tak z przychodzących z Zagranicy, iako y dawniey Patentowami zaszczyconych roztrząsło poniewaz nie ieden partykularne mogł wziąść Abszeyty, iako się w Polszcze zdarzało, ze kto idąc do Zagraniczney Służby prosił y otrzymywał Patent agrégé, pomimo tego zazalenia Kommissyi Woyskowey sądził iż y JKMć ktorego własnością pierwszą iest sprawiedliwość, będzie miał kazdego na pamięci, kto służył od Gemeyna, kto za granicą nie na pozor tylko mundur nosił. Ponowił rekommendacyą swoią za JPP Walewskim Mokronowskim P. Weszogrodzkim, Zalecał [???] JmPP. Czyza [s. 584v] Wdztwa swego Chreptowicza Podkanclerzyca Litt, Xząt Czartoryskiego Sanguszkę Rotmistrzow, Chlewickiego Sulistrowskiego Alexandrowicza y Borkowskiego, kazdego szczegulne wyliczaiąc zdatność y talenta. Z powodu zas Wniosku JmPa Bernowicza Nowogrodzkiego względem wyłączenia od Awansu tych ktorzy sprzedali Rangi, uczynił ostrzezenie aby to nie szkodziło JmPu Blickiemu Kapitanowi w Regimencie Buławy Wielkiey, ktory w innym znayduie się przypadku. Ten zasłuzony Officer, przyprowadził Regiment do perfekcyi, a gdy znalazł Sztabs Officerow przeciwnych sobie, sam się meldował o Abszeyt, a Departament Woyskowy razem mu potym za 12. lat zapłacił Gazę, więc to nie może znaczyć przedania.

W tym mieyscu Krol Jmć odezwał się za Zarzyckim aby go nie przepominac.

ImP Dłuski P Lubelski domawiał się za JmPm Szaniawskim kilkodziesiąt letnim Porucznikiem Wojewodzaninem swoim

ImP Suchorzewski P. Kaliski stosownie do wniosku JmPa Wołynskiego dogadzaiąc razem ostrzezeniu JmPa Podolskiego względem nie biorących przy wyisciu z zagraniczney Słuzby Patentow aby im to nie szkodziło podał Dodatek, ktory JmP Sekretarz przeczytał w teści "ze przesłanie ninieyszego Reyestru(r) rekommendowanych osob nie ma tamować nayscisleyszego dochodzenia zdatności podaiących się do Rang, y nie ma służyc in casu ztego wyboru na Awanse za wymowkę poniewaz nayrzetelnieyszym iest zyczeniem Rzpltey widzieć na czele nowo erygować się maiącego woyska swego, zdatnych y znaiących słuzbę Woyskową Officerow [s. 585] JmP Ierzmanowski P. Łęczycki rekommendował JmPa Felixa Gorzenskiego.

Xze Iabłonowski P. Wołynski domawiał się za JmPm Uzdowskim z Francuzkiey Służby y odwoływał się do swiadectwa JmPa Kosciuszki Gła Majora, iż do pozyskania względow JKMci y Stanow ma za sobą sprawiedliwość w Ameryce razem z nim na Woynie znayduiącego się.

Rownie JPa Grabowskiego y Raczynskiego przypomniano.

ImP Morski P Podolski ponowił kilkakrotnie iuż czynione zalecenie ImP Pułkownika Hannickiego naydawnieyszego w Woysku Officyera, a dzisiay mieysce Kommendanta Fortecy Kamienieckiey zastępuiącego, ktory gdy się nie mogł umiescic na Liscie Generał Majorow, a ieżeli Jego Latami pochylony, nie obiecuie iuż mu dalszego doczekać się Awansu, upraszał iżby miał wolność sprzedania Szarzy Pułkownikowskiey y był obdarzony Pensyą dozywotnią z funduszu Inwalidow lub przy połowie Gazy Pułkownikowskiey został się.

Krol Jmc przyznawał sprawiedliwość wniesieniu temu y przypominał JmPa Grechowskiego z Pruskiey Służby do Oyczyzny powrotu ządaiącego.

JmP Suchodolski Chełmski złozywszy Krolowi Jmci podziękowanie za pamięc o Poruczniku z Chorągwi iego Zarzyckim, popierał Dodatek JmP Kaliskiego sądząc go ukonczaiącym tę materyą y radził przystąpić zaraz do czerpania zrzodeł pomnazaiących Skarbu dochody, aby zołnierz nie zapłacony nie stawał się Obywatelowi uciązliwym.

ImP Tymowski P. Sieradzki [s. 585v] podał swoy Dodatek aby przychodzący z zagranicy Służby składali Patenta w Kommissyi Woyskowey, która zdatność zasługi y Patenta na pierwszym będzie miała względzie.

Popierał ten Dodatek JmP Jordan P. Krakowski JmP Gorzenski P. Poznan przyznawał sprawiedliwość temu Dodatkowi lecz radził mieć na uwadze objaśnienie JmPa Podolskiego, iz w Austyackim Woysku nie daią się officerom Dymissye.

Odpowiedział JmP Jordan P. Krakowski. Iz dosyć będzie kiedy Extrakt z Journalu okaze zamiast Abszeytu, y inne iakie będzie miał złoży Dowody.

ImP Sekretarz powtorzył czytanie Dodatku JmPa Kaliskiego y na ten za trzykrotnym zapytaniem się JmPa Marszałka iednomyslna nastąpiła Zgoda.

Czytał JmP Sekretarz Drugi Dodatek JmPa Bernowicza, zabraniaiący Awansu tym, ktorzy dawniey swoie Rangi przedali.

Krol Jmc wezwawszy JP Marszałek Seym: do Siebie mowił. Radbym bydz w tym oswiecony iaka iest mysl Stanow Seymuiących. Iest liczba znaczna Obywatelow, ktorzy chwalebnie iuż służyli w Woysku, ktorzy w roznych czasach y okolicznosciach odwagi swoiey y zdatności dali dowody, gdyby który z nich chciał powrocić teraz do Służby, chciał na nowo się w nią wkupić, czyzby się zdawało Seymuiącym Stanom exkludować ich ochotę y zdatność"?, rozumiałbym ze Szkoda dla Kraju oddalac ludzi w Słuzbie woyskowey wycwiczonych.

ImP Rzewuski P. Podolski oswiadczywszy iż w teyze myśli podany był przez niego Projekt. Zagradzaiący aby powracaiący [s. 586] do Służby nie podług Abszeytu ale podług rangi w ktorey aktualnie zostawali, placowani być maią, a ci ktorzy swą Szarze przedali, a będą mieli chęc powrocenia się, aby się wkupowali, y ządał iżby ten Projekt po przeysciu Służby rekommendowanych decydowany został.

ImP Butrymowicz P. Pinski chciał miec te pieniądze za które wkupować się będą, złożone w Skarbie

ImP Bernowicz P. Nowogrodzki Oswiadczywszy iż zawsze przedaz Rang ma za nieprawną, stanął przy swoim dodatku.

ImP Marszałek Seym: uczynił zapytanie, czyli w teraznieyszym zaraz momencie ma byc ta rzecz traktowana, czyli /:ieżeli JmP Nowogrodzki pozwoli:/ po przeysciu Listy rekommendowanych.

Gdy JmP Nowogrodzki ządał nieodwłoczney decyzyi swoiego Dodatku JmP Sekretarz powtorzył czytanie iego.

Krol Jmc rzekł niech to służy na ten raz ale nie na zawsze.

ImP Gorzenski P Poznanski wnosił, aby wprzod Lista rekommendowanych z Dodatkiem JmP Sieradzkiego załatwioną była, a potym przedsięwzięty Projekt JmPa Podolskiego

Odezwał się JmP Butrymowicz P Pinski iż ieżeli teraz nie zostanie decydowany ten Projekt, na dalszy czas nie będzie potrzebnym, bo Prawo przepisuięce na przyszły czas fortragi odięło sposobność awansowania tym, ktorzy w [s. 586v] w Aktualney zostawać będą słuzbie, przy teraznieyszey zas Projektu JmP Podolskiego decyzyi y sprawiedliwości wypada powiedzieć, iżby ci ktorzy rangi swoie przedali, a teraz powracać do nich zachcą albo pieniądze za te Rangi wzięte do Skarbu złozyli, albo splacili tych, ktorym zastąpią mieysce.

JmP Stroynowski Poseł Wołyński okazawszy iż ci ktorzy Rangi swoie przedali, zadnego z tąd uzytku nieodniesli, ale tylko odebrali te pieniądze, ktoremi przychodząc do słuzby od drugich Officerow place nabyli od drugich poniewaz dodąd zaden w Woysku Naszym Officer nie pozyskał Rangi bez zapłaty, sądził iż byłoby niesprawiedliwoscią obowiązywać ich do składania w Skarbie tych pieniędzy, ktore oni z własnego maiątku dawszy nazad iako swoie odebrali. Iedni z tych widząc nieczynność w Woysku udali się do domowego Gospodarskiego zycia, Inni do Służby Zagraniczney, Iezeli Rzplta ma wzgląd na powracaiących z Zagranicy, rowny mieć powinna y dla pozostałych w Kraiu, ktorzy razem z tamtemi Służyli, y rownie iak tamci Rangi swoie sprzedali. Z tych uwag na przeczytany Dodatek JmPa Nowogrodzkiego nie pozwalał, lecz Decyzyi Projektu JmPa Podolskiego ządał

ImP Kicinski P Liwski wyraził Iz chlubno iest miec związki z temi osobami, ktorzy wierne usługi Rzpltey pełnili, w takim widoku wystawiał Krewnego swego JmPa Rylskiego, ktory w Regimencie lat 20 słuzył, kupił w nim Rangę, ktorą wychodząc przedał, a teraz widząc Słuzbę czynnieyszą ma chęc powrocenia do Woyska. Odwołał się do sprawiedliwosci Seymuiących, czyli taki ktory zapłaciwszy mieysce przedał go a teraz przy otwarciu się licznych placow, chce do słuzby powrocic, moze miec zagrodzoną drogę

[s. 587]

ImP Marszałek Seymowy oswiadczył, iż w tym rozroznieniu Zdań, ktore względem Dodatku JmPa Nowogrodzkiego słyszeć się daią, przystąpic do uformowania Propozycyi ad Turnum.

ImP Suchodolski P Chełmski przymawiaiąc się w tey materyi wyraził



"Przedazy Szarz Woyskowych w kray nasz zwyczaiem wprowadzoney nie można chwalić, ale rzucmy okiem iż ta nie tylko w Woysku, ale y w Stanie Cywilnym stała się powszechną bez wątpienia nalezy Naywyzszemu Rządowi, zakazać na dalszy czas tych nieprzyzwoitości, ale nie można zaprzeszłe karać, bo to y Prawem y Regulaminem Woyskowym było pozwolono. Dzis Rzplta szuka zdatności, ten ktory nie mogł inaczey słuząc w woysku doyść Rangi Officerskiey, nabył iey za pieniądze, nie widząc potym w dalszey perspektywie nadziei poprawienia losu swego przedał y tez ktore dał pieniądze odebrał. Pytam się czy byłoby sprawiedliwością ządać od tych złozenia w Skarbie ich własnych pieniędzy? czy przezornością y zdrową polityką Rzpltey kłaść tamę wielu zdatnym słuzenia Oyczyznie w ten czas, kiedy zachęcać y utrzymywać ich powinno być Jey interesem. Iezeli w Woysku zapobiedz chcemy przedazy, staraymy się wprzody połozyć iey tamę w Stanie Cywilnym, bo niezasłuzony ale bogaty wszystkie zastępuie urzędy. Chcąc woyskowych opisać od siebie zacząc nalezy, bo byłoby niesprawiedliwością, karac ich za to co nie było grzechem, ale dopiero teraz iest za grzech uznane. Krzywda przez to do awansu ich przypuszczenie nie stanie się aktualnie w Woysku służącym, bo iuż przepis nastąpił do Kommissyi Woyskowey, wielu ma z aktualney [s. 587v] słuzby fortragować, y tego dopełnić Kommissya musi, a kiedy powracaiący z zagraniczney słuzby maią wstęp wolny do Awansow, więc y ci ktorzy dawniey w woysku krajowym słuzyli przyięci bydz powinni

ImP Butrymowicz P Pinski uznał iz gdyby dodatek JmPa Nowogrodzkiego całkowicie przeszedł y Woysku y Oyczyznie mogłby przynieść krzywdę, y przez odsunięcie wielu zdatnych Officerow, lecz dołozył zaraz, iż rownie byłaby uchybioną sprawiedliwość, gdyby ta okoliczność zupełnie przemilczaną została. Z tych powodow radził, iżby nie odsuwać Jch od Słuzby ale nakazać zapłacenie 4letnie gazy, tym przez ktoremi mieysca w Awansach osiągną. Co będzie na podobieństwo prawa względem Szeffow napisanego, iż gdyby który ukrzywdził przez swoy fortrag w Awansie Officera 4letną obowiązany będzie zapłacić mu gaże. A to tylko ściągać się będzie do tych Officerow ktorzy rangi swoie sprzedali, a teraz powracaiąc w wyzszym zapewne na ieden gradus Awansie umieszczeni zostaną, nie zas do tych ktorzy z zagraniczney Służby przychodząc zadnego użytku za swoie Szarze nie odniesli, bo tam przedarz Rang nie iest pozwolona

JmP Rzewuski P Podolski, podał srzodek, aby wstrzymawszy dodatek JPa Bernowicza do dalszego czasu pozwolić im na ten raz umieszczenie się w Awansach, za opłaceniem Roczney Gazy tym ktorzy podług Starszenstwa place te osiągnąc by powinni.

Xze Czartoryski P Lubelski, uwazaiąc ze przedarz Rang Woyskowych prawem było pozwolona, nie znaydował przyczyny tamować mogącey powrot tym Officerom do Służby, wyłączaiąc tych ktorzy nie maiąc zdatności samym tylko frymarczeniem Rang bawili się.

[s. 588]

Gdy dalsze w tey okolicznosci czas zaymowały spory a JmP Nowogrodzki przy swoim Dodatku stać nieodstępnie oswiadczył się. JmP Mikorski P Kaliski ządał uformowania między Projektem JmPa Podolskiego a Nowogrodzkiego Propozycyi ad Turnum.

Lecz JmP Szyrma P Pinski zacytowawszy Prawo otwieraiące wstęp do teraznieyszych Awansow, tak dla aktualnie służących, iako y dawnieyszemi Patentami zaszczyconych, nakoniec dla przychodzących z Zagraniczney Słuzby Rodakow, stanął circa legem latam z oppozycyą przeciwko formowaniu propozycyi ad Turnum y upraszał JmPa Marszałka, aby dla przekonania, iż ta okoliczność, iuż iest przecięta zapadłym prawem zalecił toz prawo przeczytać. Przeczytane przez JmPa Sekretarza prawo pod tytułem: Urz\ą/ędzenie Generał Lieutenanta Gnał Majorow = przekonało JPa Nowogrodzkiego o niemozności popierania wniesionego dodatku y tym sposobem cała ta Kwesta zaspokojoną została.

Przymowił się JmP Potocki Poseł Lubelski "Iz oprocz tego zapadłego Prawa, inne znayduią się powody nie oddalenia tych Officerow od awansu, bo nie zasłuzony dotychczas awansował, ale maiący pieniądze przedał ubogi bogatemu Rangę, poniewaz nie miał nadziei w małey garstce Woyska przyiść do Awansu bez pieniędzy, czyliż zgodziłoby się z słusznoscią, odepchnąc od Awansu zdatnych za to ze są ubodzi, a utrzymać drugich za to ze są bogaci.

JmP Marszałek Seymowy zagaił czytanie Dodatku JmPa Sieradzkiego.

[s. 588v]

Czytał zatym JmP Sekretarz ten Dodatek = Z obcey zas etc na który za trzykrotnym zapytaniem się JmP Marszałka iednomyslna zaszła zgoda.

Xże Czartoryski P Lubelski przełożył zasługi JmPa Rudnickiego

Zabrał potym głos JmP Butrymowicz P. Pinski w tey osnowie.

Litt:

JmP Suchodolski P. Hełmski wystawiwszy potrzebę przyspieszenia waznieyszych Czynności dla zupełnego w Materyi Woyskowey załatwienia, podał Dodatek w tych słowach = rownie względem Regimentow y Pułkow Kommissya Woyskowa podług tego Przepisu Prawa zachować się ma.

ImP Marszałek Seymowy uwiadomiwszy Stany o umieszczeniu w Liscie niektorych Osob przepomnianych, y odmiennym iey ułozeniu podług wniosku JPa Podolskiego Rzewuskiego, wezwał JmPa Sekretarza do przeczytania teyze Listy, oswiadczaiąc iż po iey podpisaniu, przystąpi do wniosku JmPa Pinskiego skonczonego przez Dodatek JmPa Hełmskiego. Czytał JmP Sekretarz Listę rekommendowanych do połowy Szarz w Kawaleryi Narodowey wakuiących podług Alfabetu ułozoną.

Po przeczytaniu domowił się JmP Kublicki P Jnflantski, aby wraz z JmPm Madalinskim Gnieznienskim, iako w osobnym zaleceniu do Kommissyi Woyskowey przez względy Stanow umieszczony z tey Listy wyłączonym został

Gdy stało się zadosyć ządaniu JmPa Jnflantskiego y Lista przez JPa Marszałka podpisaną została. Xże Czartoryski Poseł Lubelski przyznaiąc słuszność wnioskom JmPa Pinskiego, ządał po nim, izby zezwolić raczył na srodek skracaiący tę materyą podany przez JmPa Hełmsko [s. 589] Co się zas tycze drugiey części Propozycyi JmPa Pińskiego względem Cudzoziemcow, sądził, iż ta okoliczność osobnym Projektem przechodzić powinna z tym warunkiem, aby ci tylko Cudzoziemcy do Woyska Naszego przypuszczeni byli, ktorychbysmy sami do siebie zapraszali, nie ci ktorzyby sami z Słuzbą wpraszali się. Ci ktorychby nam zalecała zdatność, nie partykularna rekommendacya.

ImP Gorzenski P. Poznański wyraził: Przed kilkunasto dniami JW Kublicki P. Inflantski, złożył u Laski Projekt, które mię ogłosił Autorem, prawda, zem się przyłożył do tego Projektu, ale czerpałem do niego z wielu u Laski złozonych Projektow mysli, a nawet y z Projektu JmPa Pinskiego, te wszystkie zebrawszy ułozyłem rzeczony Projekt, ktoryby załatwiał całą materyą Woyskową, lecz decyzyą swoią zaiąłby znaczny przeciąg czasu. Myśl zas podana przez JW Hełmskiego godna iest przyięcia, bobysmy otworzyli sobie drogę do waznieyszych czynności, radziłbym więc chwycić się tey mysli, a Projekt moy po przeczytaniu odesłac do Kommissyi Woyskowey aby ta swoią dała Opinią.

ImP Morski P Podolski oswiadczył iż iak zwykł zawsze powazać zdanie Xcia Posła Lubelskiego, tak y teraznieyszemu wnioskowi Jego, aby w Regimentach pieszych mogli być mieszczeni Cudzoziemcy, ktorzy za zdatnych uznani będą nie sprzeciwiłby się, lecz zostaie w obawie uczynienia Kontradykcyi zapadłemu Prawu, o ktorego przeczytanie w Punkcie tyczącym się Cudzoziemcow dla skonfrontowania, czyli dzisieysze wnioski mogą [s. 589v] bydź przywiedzione do skutku, upraszał.

ImP Kublicki P. Inflantski wniosł, Iz gdy Stany zlecały Kommissyi Skarbowey układ roznych Projektow, aby y Kommissya Woyskowa rowną będąc Magistraturą miała zlecenie z kilku złozonych u Laski Projektow ułozenia iednego zbawiennego, ktory potym Stany w Decyzyą swoią wezmą, a teraz zwrocą się do Potrzebnieyszych działan

JP Marszałek Seymowy zasiągał oznaczenia Stanow, czyli te dwa złozone Projekta JmPa Pinskiego y JmPa Poznanskiego po przeczytaniu do Kommissyi Woyskowey odesłane bydz maią, sądząc, iż w tey okoliczności dla rozwiązania iakim sposobem Fortragi y Awanse w Regimentach y Pułkach następować maią potrzebna iest decyzya Dodatku JPa Hełmskiego

Zabrał Głos Xze Marszałek Konf: Litt



"Słyszałem tu ustawiczne narzekania, że Seym Nasz wziął na siebie postać Kommissyi Woyskowey, ale gdy ta Magistratura iest w trwozliwosci, aby iey nie naganić Działan, y chce iasnego dla siebie przepisu prawa nie można innego przedsiewziąść sposobu, iak ogolnie obiąwszy rzeczy odesłac tę materyą do iey urządzenia a wrocic się do własciwych Seymowi Czynności. Tu czytał Projekt przez siebie ułożony w tresci, zeby Kommissya Woyskowa Exekucyi Praw pilnuiąc dostrzegała, aby zaciągi Kawaleryi Narodowey w zupełnym były Komplecie, aby zleciła Rotmistrzom fortragowac Podporucznikow y Chorązych, aby Brygady były rozdzielone y porządek w nich zupełnie uskutkowany. Aby czwarta Dywizya lubo ieszcze niemaiąca swego Kommendanta wczesnie dyslokowana była = W własnym interesie mowiąc trwozliwie usta otwieram, [s. 590] co się tycze Korpusu poddanego moiey Kommendzie. Korpus Indzinierow ktory w obcych Krajach na trzy dzieli się gatunki, Polowy, Forteczny y Geograficzny iuż dzis powinien zacząc robotę w delineowaniu Mappy całego Kraju, bom to od WKMci słyszał, ze Kray który nie wie o swoiey ludności y nie ma Mappy, ten nie wie o wielu potrzebnych koniecznie okolicznościach. Iuż w części to Dzieło kosztem WKMci ułatwione, chciałbym aby zupełnie Mappa całego Kraju przez Korpus Indzinierow odrysowana była. Względem powracaiących z zagraniczney słuzby Rodakow rzeklismy, co do Kawalery Narodowey Rotmistrze między niemi zostali pomieszczeni, rozumiem ze w Regimentach y Pułkach w trzeciey części zastąpią mieysce. Co do Korpusu Artylleryi wyrzeklismy prawem ze y Cudzoziemcy mogą być przypuszczeni, kilku moze potrzebować będziemy, resztę mieysc zastąpi ta Szkoła Rycerska, ktora kosztem WKMci założoną, starannoscią Jego wzrost swoy doskonały wzięła, y gdy mi za Korpus moy odpowiedać przyidzie, oswiadczam ze wszystkich z Korpusu, a ledwie iednego z zagranicy fortragować będę, tam nie zapomnieni zostaną y Pazie WKMci, bo słuszność kaze, aby ta Szlachetna Młodziez swoie miała mieysce, widziemy z nich y w Woysku y w Kole Naszym dystyngwuiących się talentami, więc o zostawienie dla Kadetow y dla Paziow czwartego Awansu upraszać będę. W Korpusie Kadetow znayduie się ieszcze wielu zdatnych do Słuzby JP Jurowski co siedmioletnią Woynę odprawił, ktory przy Korpusie Kadetow był nayexercytownieyszym [s. 590v] Iego y JmPa Komarnickiego względom WKMci y PP Stanom polecam. Znayduią się tez tacy, na ktorych lata y zasługi wzgląd miec nalezy, iako to JmP Ciszewskiego; Tym naywięcey Dobrodzieystwa swiadczyć godzi się, ktorzy przez Edukacyą wydaią Obywatelow Krajowi uzytecznych. Ostatni Wniosek moy tycze się osobistosci, ale mnie nie wstyd tego wyznać publicznie, ze naywięcey ta chwała spływaiąca z doskonałości Szkoły Rycerskiey okrywa JO Xcia Jmci Czartoryskiego Posła Lubelskiego. Ia mu winienem moią Edukacyą, y wielu tu tak w Woysku, iako y w Ławach prawodawczych do podobnego temu Męzowi długu przyznaią się. Od niego za pierwszego w Korpusie Officera wybrany y zatrudniaiący się Edukacyą Korpusu Kadetow iest JmP Pułkownik Wodziński, który dwadzieścia kilka lat na tym urzędzie zostaiąc od początku Korpusu Kadetow, liczyć moze u nichze samych tysiąc Swiadkow zasług talentow y prac swoich, gdy dzisiay nie posunoł(r) się do wyzszego Stopnia, trzeba pomyslić, zeby wiecznie na tym stopniu nie został: Smiem dopraszać się WKMci y Pch Stanow za tym Officyerem Jmieniem wszystkich Edukuiących się Kadetow Imieniem całego Kraiu na ktory z tey Edukacyi spływaią liczne uzytki, aby Awans na naypierwsze zawakowane Szefostwo był mu zapewniony.

Xze Czartoryski P Lubelski:



Winienem y z Urzędu winienem y z Osoby dać swiadectwo w tym mieyscu, gdzie iest mowa o Korpusie Kadetow, za ktorego utworzenie winen Narod wdzięczność WKMci, niczym innym to Korpus wypłacac się nie pragnie, iak dostarczeniem Krajowi takich Subjektow, które w kazdym [s. 591] rodzaiu, y do kazdey Oyczystey powinności talenta posiadaią sposobne, chluba ztąd rozciąga się na tych, ktorym iest powierzona Dyrekcya tego Korpusu: Iak daleko skutki odpowiedaią chęciom moim tego nadto cenic nie umiem, ale swiadectwo winienem oddać tym, co wspoł z mną pracowali y ktorych Xze Marszałek Konfed: Litt wymienił. Niech mi się Jego rekommendacyą poprzeć godzi, tym bardziey ze ci bez żadnego zamiaru nadgrody pracowali, te względy teraz im wyswiadczone zachęcać będą innych staranność. Wyrazy Xcia Marszałka Konfederacyi Litt nadto były dla mnie podchlebne, ale chlubą iest dla kazdego Zgromadzenia popisac się takim Męzem, iakiego w Osobie Xcia Marszałka Konfederacyi Litt widziemy. Mniey ia tam przykładałem starunku, gdzie ziarno na buyną rolę rzucone obfite z siebie wydało plony, nad czym rozwodzić się nie mam przyczyny, boubi rerum testimonia adsunt verbis opus non est . Łączę się tylko z wniesieniem Xcia Marszałka Konfederacyi Litt, aby pierwsze zawakowane Szeffostwo było zapewnione dla JmPa Wodzinskiego.

Odezwał się na to Krol Jmć: Naychętniey dogodzę temu ządaniu Seymuiących Stanow, bo iest sprawiedliwe.

ImP Kublicki P Inflantski ostrzegł Izby Kommissya Woyskowa więcey względu miała dla Zasłuzonych niż zadawnionych w Słuzbie

ImP Marszałek Seymowy zagaił czytanie trzech Projektow JJPow Pinskiego, Poznanskiego y Xcia Marszałka Konfederacyi Litt do iednego zmierzaiących celu.

Która gdy JmP Sekretarz przeczytał [s. 591v] JmP. Marszałek Seymowy oswiadczył: Iz ieżeli zaydzie zezwolenie Stanow, to te trzy Projekta przeszle do Kommissyi Woyskowych, aby ta w dalszym ciągu wyciągnione z nich mysli swoie Stanom Seymuiącym podała. Dodatek zas JmPa Hełmskiego, sądząc w tym mieyscu potrzenym radził przemienic go w prawo.

ImP Sekretarz czytał pomieniony Dodatek.

ImP Butrymowicz P Pinski ządał uskutecznienia Wniosku swego względem Cudzoziemcow.

ImP Suchodolski P Chełmski oswiadczył "iż Decyzyi względem Cudzoziemcow przepuscić pierwey nie może, az za przeczytaniem Artykułu Prawa względem Cudzoziemcow zaszłego, ieżeli nie znaydzie się Iemu w teraznieyszych Wnioskach przeciwność, do ktorey ostrozności iest powodem dzisieyszy przypadek ządaney Excepcyi Officerow, ktorzy Rangi swoie przedali, a ktorey Excepcyi przeczytane Prawo czynić nie pozwoliło.

Gdy na to ządanie JmP Sekretarz przeczytał Punkt Prawa o Cudzoziemcach w Artylleryi mieścic się mogących. JmP Suchodolski P Hełmski wskazuiąc toz Prawo wystawił niemozność przypuszczenia Cudzoziemcow \do innych Regimentow/ procz Artylleryi, y utrzymywał iz Rzplta nie powinna pokrzywdzać tak własnego Kraiu, aby miała powiedzieć ze u nas zdatnych do Woyska nie ma. Skoro /:mowił,



z Zagranicy powracaią Rodacy wypada Rostropnie Rządowi to uczynić cosmy iuż przedsiewzięli. Mamy w stotysięcznym Woysku Obronę, ale trzeba miec na to baczność, zeby to związki miało z własnym Krajem, zeby Cudzoziemiec [s. 592] powierzoną odebrawszy Kommendę a nic wspolnego nie maiąc z Narodem nie zrobił tego, co widziemy dopełnione w Cudzych Krajach, Znayduiemy w Historyi wiele Rzpltych przemienionych w Monarchiczne Rządy, mieymy na to ostrozność co ie pogubiło. JKMć powszechną od całego Narodu winną ma sobie wdzięczność za załozenie Szkoły Rycerskiey, ktorą nie tylko tu słyszane pochwały, ale skutki same zalecaią, z zalem patrzyliśmy na to, ze z tey Szkoły Młodziesz Szlachecka w Zagraniczną wychodząc Słuzbę, z długu winnego Krajowi własnemu, obcemu wypłacała się, lecz kiedy teraz zdarzone pomyslnieysze Koleie zwracaią ią z nabytym doswiadczeniem y umieiętnoscią do Nas, kiedy y ci co ieszcze w Korpusie zostaią wyidą na usługi Krajowe Polska z własnych Rodakow Officerow zdatnych Woysku swemu dostarczy -- Zbierzmy tylko całą liczbę Polakow w Zagraniczney Słuzbie będących, otworzmy im u siebie Awantaże, podaymy rękę a zapewne bez Cudzoziemcow obaczemy w Woysku Naszym zdatnych y bitnych( Officerow, doswiadczonych y wydoskonalonych ludzi. Sądziłbym ieszcze w czasie teraznieyszey Woyny pograniczney, aby ci ktorzy Kommissyi Woyskowey zameldować się zechcą mogli iechać do Szwecyi y tam w Korpusie Wolunterow kosztem Rzpltey utrzymywani potrzebney nabywali praktyki a zapewne z satysfakcyą naszą uyrzemy znaczną liczbę melduiących się Kommissyi Woyskowey, ktora o tym WKMć y Stany uwiadomi. Nie załuymy na nich funduszow, patrzyć potym [s. 592v] z ukontentowaniem będziemy na powracaiących sławą y pochwałami okrytych, a ieżeli w zagranicznym Woysku męstwa swego okazywać będą dowody, tym więcey spodziewać się po nich będziem mogli w Polszcze, gdzie miłość Oyczyzny y związany z Jch dobrem własny Interes towarzyszyć ich sercu będzie, tym sposobem wydatki Rzpltey w dziesięcionasob nadgrodzone zostaną -- Ieszcze Kommissya Woyskowa nie meldowała ze Nam Zabranie Officerow wczesnie naruszac Prawa, bez zadnego naglącego powodu w przypuszczeniu do Regimentow Officerow Cudzoziemcow nie powinnismy. Teraz iest moim zyczeniem połozyc Koniec tey materyi przez zadecydowanie podanego odemnie Dodatku a postąpić do zrzodeł Podatkowych.

ImP Swiętosławski P Wołyński łącząc się z zdaniem JmPa Hełmskiego, ządał na mocy Jnstrukcyi, aby niektorzy z Kadetow mniey maiętnych wysłani byli Kosztem Rzpltey za Granicę, dla nabycia potrzebney nauki y doswiadczenia, tudziez iż by uwazany był wzgląd w przyimowaniu do Korpusu Kadetow na wszytkie Wdztwa, bo do tych czas naybliżsi tylko Boku JKMci umieszczali się w tym Korpusie.

Odezwał się na to Krol Jmć Żebys WPan czytał Regestr Kadetow obaczyłbys ze zadne Wdztwo nie iest przepomniane

JmP Marszałek Seymowy oswiadczył, Iz ta okoliczność wysłania za granicę, moze byc osobnym Projektem wystawiona, a teraz konczmy Materyą Woyskową przez zadecydowanie Dodatku JmPa Helmskiego

JmP Kublicki P. Jnflantski przymowił się [s. 593] Iz gdyby Potencye zagraniczne naszym przykładem postępowały y nie przyimowały do Służby swoiey Naszych Rodakow, nie mielibysmy tak zdatnych Officerow iakich powracaiących z zagranicy widziemy. Iezelić prawo pozwoliło w Artylleryi mieścić się Cudzoziemcom, za coz y w innych nie mogą być umieszczeni Regimentach.

ImP Suchorzewski P Kaliski wyraził nie tylko Prawo 1786 Roku ale teraznieyszego Seymu obowiązuie mię do sprzeciwienia się zdaniu JmPa Jnflantskiego, który zapewne sam skłonic się do obstawania przy tym prawie zechce. Nie mogłbym pozwolić na przypuszczenie Cudzoziemcow, az gdybym widział ze nam brakuie Rodakow, ale ze przekonany iestem iz tak znaczną ich mamy liczbę, ze się wszyscy w Awansach nie umieszczą, bo do trzech tysięcy ludzi zdatnych do Słuzby Rodakow rachowac mozna, na obalenie więc Prawa przez Dodatek względem Cudzoziemcow wniesiony pozwolić nie mogę. O iednym JmPu Iakubowskim słyszałem, ze gdyby Korpus Kadetow miało utracic JmPa Sierakowskiego przez umieszczenie go w Woysku, byłby zdatnym zastąpic mieysce Jego w Korpusie, wypada zlecic Kommissyi Woyskowey, iżby nayprzod w Artylleryi Kadetow zdatnych umieściła, a obcych w ten czas dopiero kiedy przez Examen okazą większą nad naszych umieiętność, bo niedość na tym iż powiedzą = Iestesmy Cudzoziemcami y znamy się na Jndzinieryi aby ich zaraz przyiąc do Służby = Upraszał JmPa Marszałka, aby wniosek względem Cudzoziemcow obalaiący Prawo 1786 teraznieyszego Seymu zwazanym nie był

[s. 593v]

Odpowiedział Xze Czartoryski P Lubelski Tamowac wnioskow ani zaden Poseł ani zadne Jnstitutum Prawa nie moze, kiedy Korpus Kadetow dostarczać będzie Subjektow doskonałych ia tylko o to proszę, aby pozwolone było zaciągnienie iednego Professora Taktyki Cudzoziemca z Rangą Officerską

W liczney razem odezwie, słyszeć się dało na ten wniosek zgoda.

Zabrał głos Xże Marszałek Konff Litt: -



Względem materyi o Cudzoziemcach mysl moią w poznieyszym wytłomaczę czasie. Wniosek Xcia Posła Lubell. iest naysłusznieyszy, z którym Ia chętnie łącząc się, upraszam aby do Korpusu Artyleryi Cudzoziemiec za Professora mogł bydź sprowadzony y umieszczony w Randze Officera, bo do Matematyki Professora łatwo dostać można, ale do Indzynierstwa y Taktyki z trudnoscią, y to nie w inney iak w Randze Officyerskiey. JP. Sierakowski znalazł sposob y Siebie wydoskonalenia y uformowania innych. Da mi swiadectwo JW Potocki P Lubell. ze mną. Korpus Kadetow examinuiący. Co do dodatku JP. Chełm: rozumiał bym, aby gdy te trzy przeczytane Proiekta poydą pod roztrząsnienie Kommissyi Woyskowey, wstrzymany był do przyszłey Sessyi, na ktorą y rzeczona Magistratura zebraną z tych Proiektow opinią swiatłą przyniesie, A ta służyć Nam będzie mogła za prawidło do dalszego urządzenia -- Gdy teraz następować będą Fortragi do Rang Brygadyerskich Vice-Brygadyerskich y Maiorskich, a powyższe dodatki w Prawo zamienione wiązać będą Kommissyą do fortragowania podług zdatnosci y Patentow, niech mi się [s. 594] godzi podnieść głos za JP. Gołkowskim ktory nie służył w Zagranicznym Woysku, nie ma Patentu, był tylko w czasie Woyny Tureckiey przy Generale Tekelim Woluntaryuszem, teraz w Jnteressie Deputacyi Spraw Zagranicznych, był wysłany do Stambułu przez dwa Miesiące podroży, co minuta na nowe niebespieczeństwo utraty życia wystawiał się; boiąc się aby Kommissya Woyskowa scisle dopełniaiąc Prawa przez to, że nie będzie mogł złozyć Patentu, nieopusciła go w Fortragowaniu, upraszam WKMi y Ph Stanow o wyszczegulnienie koniecznego fortragowania JP. Gołkowskiego --

Gdy cała Jzba iednomyslnie odezwała się = prosiemy = Zaszło potym zlecenie odesłania przeczytanych wyżey trzech Proiektow do Kommissyi Woyskowey, a dodatek JP. Chełmskiego bez decyzyi wstrzymanym został.

Tym sposobem zakończona nieiako Materya Woyskowa, uczyniła koniec Sessyi, ktora za przełożeniem JP. Marszałka, iż naglące złożenia na dniu jutrzeyszym Sessyi nieznayduią się okolicznosci, solwowana od Tronu została przez JP. Kanclerza WKor na Poniedziałek następuiący, na godzinę 10 - A w czasie tym JP. Suchodolski P. Chełmski, zamawiał sobie, aby następuiąca Sessya od Materyi podatkowey zaczynała się.

[s. 594v] [s. 597]


MOWA
J. W. JMCI PANA
MICHAŁA
BERNOWICZA
POSŁA I SĘDZIEGO ZIEMSKIEGO
WDZTWA NOWOGRODZKIEGO
NA SESSYI SEYMOWEY
Dnia 9. Października 1789. Roku
MIANA.

Nayiaśnieyszy KROLU P. moy Miłościwy

Prześwietne Rzpltey Skonf: Stany.

Im więcey poznaię Stan Rycerski, bydź Stanem istotney pracy; im bardziey przekonywa mię słuszność, że pracowitym zasługom należy nadgroda; tym sowitsze mam pobudki mówić, ażeby praca zasłużoną odebrała nadgrodę, ażeby raz nadgrodzony nie wyrywał wieńca, z rąk, nadgrody ieszcze oczekuiących.

[s. 597v]

Jeżeli w każdym stanie, to tym bardziey w Zołnierskim, ciągła praca iedynym iest zamysłow uwieńczeniem.

Przerwał krótko myśl woienney pracy Wielki Alexander; i wraz przy stole zwyciężony, nie dosiągł zamierzonego nad światem panowania.

Na czas tylko, straszny ludowi wybranemu Assyryiczyk, wyzutą z przyłbicy głowę złożył na kochanym łonie, i iuż potym nie trafił do niey.

Wytrwanie do końca w pracy wszystko zbawia, przerwane cokolwiek pasmo, psuie gatunek roboty.

Mylno ten zasługi swoie mierzy, kto cudzą pracę, ich zbiorem nazywa.

Własnym potem zyskany, nayzdrowszy dorobek chleba, cudza zaś nikogo nie tuczy praca.

Niepochwalono iednemu z Leszków, co wspolnikom twarde zostawiwszy ścieszki, sam miętką drogą, do mety zasług ubiegał się po nadgrodę.

Nie równie waży, kto iednemu ieden, drugiemu dwa, za równe zasługi, naznacza w opłacie. Gorzey zas czyni, kto iednemu dwoiaką, drugiemu żadney nie zamierza nadgrody.

[s. 598]

Z tych to Ja naykrociey zebranych uwag, przypominam z uwielbieniem gorliwe wniesienie, znanego Oyczyznie in Sago & Toga Męża J.W. Pisarza Polnego Koronnego a Posła Podolskiego: ażeby w Awansach teraźnieyszych; Ci którzy rangi swoie poprzedawali, niestawali się przeszkodą Mężom z ciągłey posługi Woyskowey, bądź Oyczystey bądź Zagraniczney, do tychże Awansow dążącym.

Niech tym, (ieźli się znayduią którzy) służy za wzor, naśladowania godne J.W. Kublickiego Posła Inflantskiego oświadczenie się: który choć sam czuiąc się nie nadgrodzonym; chęcią przecież naycnotliwszą nieuszkodzenia nikomu, tego co Mu Stany nadaią, zrzekłby się chętnie, żeby widział, że przez to ukrzywdza kogo.

Wreszcie niech pamiętaią na to, że Ezau Prawo pierworodzeństwa raz przedawszy, nie poszedł iuż nigdy pierwey przed Jakubem.

Dla czego wcześnie Nayiaś: Stanom przekonanie moie oświadczam; iż stać będę naymocniey przy tym, i chyba większości głosów ustąpię.

[s. 598v]

Nayiaś: Stany: Uwieńczyliśmy na dniu wczorayszym prace JWW. Kolegów Naszych, nie tak wprawdzie, iakby Ich wysokie wyciągały zasługi, tak przecież iak chęciom Naszym naylepszym zdarzona dozwoliła okoliczność.

Równie J.W. Kolegow: Wawrzeckiego Bracławskiego, Morskiego Podolskiego, Walewskiego Sieradzkiego Posłów zasługi, mówią do serc Naszych głośno za Bracią Ich rodzoną: Męztwo w służbie Zagraniczney nabyte, na obronę własney Oyczyzny niosących; abyśmy torem drogi dla iednych ubitey ieżeli nie prawem udzielnym( to przynaymniey przez usta J.W.J.O. Marszałków koła Naszego, Tych Mężow Kommissyi Woyskowey do Awansu polecili.

Daruycie ieszcze Nayiaś: Stany, że Ziomka do Woiewodztwa moiego przybyłego, głosem Prowincyi całey przez wymowne usta J.O. Xcia Marszałka iuż rekommendowanego, W. Jmci P. Benedykta Białopiotrowicza w Pułkach Jazdy Rossyiskiey Rotmistrza Łaskawym Nayiaś: Pana i Prześwietnych Stanów poważam się przypomnieć względom.

[s. 599]


Im upomieysze załatwienie zawady, tym milsze, gdy przebytemi zostaią, niemasz wprawdzie między zyiącemi tak szczęsliwego, aby każdy powzięty zamysł w dopełnianiu nie miał doznać przeciwnosci, ale ta przykrość, iak w momencie czucia nie przyiemną, tak po przebyciu zasładza podiętą trudę miłym skutku dosiągnieniem. Bieg ten powszechny ludzkim przeznaczony obrotom nie omiia nawet naypoważnieysze żyiących składy, bo dosiąga zamysły Panuiących wciska się w moc Rządową nie przepuszcza nayzbawiennieyszey polityce, a tak wyższych y niższych swym odwiedza trafem, ktorego przy nayostrzeyszey bacznosci my żyiący uniknąc nie zdoływamy. Doswiadczyły nawet y Pe Stany losu tego, gdy przy naygorliwszey chęci w postępowaniu w czynnosciach Seymuiących swe odbierały przetrzymywania, które za dokładnieyszym między nami porozumieniem się, iednomyslnoscią załatwione zostały, lubo w stępie wprowadzenia Materyi o oznaczeniu sposobu fortragowania na nowo ustanowione Szarze uporną nam się bydz zdawała y kilka Sessyi zaięła; lecz w słodkiey harmonii załatwioną została, przez co dosiągaią Pe Stany słodyczy po nieiakim nieco smaku zakosztowania /:ktorey iednak zwrotu z mocy dobrego mey Oyczyznie życzenia nie zaradzam:/ Gdy Pe Stany zaspokoiły wyrokiem woli swey na dniu wczorayszym w oznaczeniu sposobu Kommissyi Woyskowey, iakim kształtem ma fortragować Nu Panu, aby dawniey zostaiącym w Woysku wymierzyła fortragowaniem sprawiedliwość, a nowo wchodzących do służby zachęciła poważaniem ich zdatności w obcych nabytey Woyskach, ktorą mocą słuzby poymowali a w dowodach walecznosci iey skutki okazywali, o ktorych powszechny odgłos nie tylko Nas Rodakow dosiągnął, lecz publicznemi Pismami cała Europa zawiadomioną została; przeto pełne [s. 599v] w Seymuiących Stanach Osob wspominaniem w uczczeniu ich walecznosci odbierali, zaleceniem Kommissyi, aby do wakuiących teraz Szarz w fortragowaniu umieszczonemi byli. Aże y innych Officyerów liczba znakomitemi iest zaswiadczona zaletami; Zaczym gdy Pe Stany, zaleciły podania Listy, tę uformowaną przynoszę, lecz tylko do Kawaleryi Narodowey, bo o tym w tym ciągu Seymuiące Stany traktowały. Jeżelim kogo nie dosiągnął pamięcią, niech mi będzie darowana wina bo nie mozność osiągnienia pamięcią, staie się przyczyną, lecz y na tym tu mieyscu bydz w pisaniem Osob poprawiona