KODEKS DYPLOMATYCZNY WIELKOPOLSKI TOM VII

SOCIETAS LITTERARUM POSNANIENSIS FONTES COLLEGII HISTORICI TOMUS XIX CODEX DIPLOMATICUS MAIORIS POLONIAE TOMUS VII comprehendit: diplomata nr 401 - 773 ex annis 1401 - 1415 recensuerunt ANTONIUS GĄSIOROWSKI et RICHARDUS WALCZAK adnotavit ANTONIUS GĄSIOROWSKI VARSOVIAE - POSNANIAE MCMLXXXV

POZNAŃSKIE TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ NAUK WYDAWNICTWA ŹRÓDŁOWE KOMISJI HISTORYCZNEJ TOM XIX KODEKS DYPLOMATYCZNY WIELKOPOLSKI TOM VII zawiera dokumenty nr 401 - 773 z lat 1401 - 1415 wydali i opracowali ANTONI GĄSIOROWSKI i RYSZARD WALCZAK komentarzem opatrzył ANTONI GĄSIOROWSKI WARSZAWA - POZNAŃ 1985 PAŃSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE

WYDAWNICTWA POZNAŃSKIEGO TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ NAUK Główny Redaktor: WOJCIECH R. RZEPKA KOMITET REDAKCYJNY Helena Chłopocka, Brygida Kürbis, Czesław Łuczak, Witold Maisel, Ryszard Walczak Wydano z pomocą finansową Polskiej Akademii Nauk Printed in Poland ISBN 83-01-05274-0 ISSN 0208-9033

Wstęp

Tom VII Kodeksu dyplomatycznego Wielkopolski zawiera 373 dokumenty z lat 1401 - 1415, dotychczas w Kodeksie nie publikowane. Dokumentów w ogóle dotąd w pełnym tekście nie publikowanych tom niniejszy zawiera 323. Zgodnie z zasadami wyłożonymi w tomie VI KDW (1982), nie drukujemy w obecnym tomie dokumentów, których regesty ogłoszone już zostały przez F. Piekosińskiego w tomie V KDW (1908). Wyjątek robimy tu tylko dla oryginałów, dla dokumentów monarszych, wreszcie dla tych dyplomów, których regesty czy streszczenia były w tomie V błędne (szczególnie daty), czy zbyt lakoniczne.
Zasięg kwerendy i zasady wydawnicze wyłożone zostały w tomie VI KDW. Pozostają one bez zmian. W stosunku do dokumentów nie będących oryginałami uczyniono jednak wyjątek przy wydaniu tekstów z tzw. Księgi formularzowej Mikołaja Strzeszkowica (recte Mikołaja Kickiego, Bibl. Jag. rkps 143). Są one w znacznej liczbie konceptami lub odpisami dla celów formularzowych zamienionymi na skutek dalszych poprawek w minuty. Jako sporządzone w kancelarii konsystorza gnieźnieńskiego autografy lub pisma z innych piór zbliżone do ich autora, otrzymały one dokładniejszy niż zwykłe kopie aparat wydawniczy, polegający na notowaniu w przypisach tekstowych drobnych nawet zmian oraz intencji pisarza. Obszerniejsze, istotniejsze merytorycznie, skreślone wszakże przez autora fragmenty projektowanych dokumentów zamieszczano w układzie dwułamowym, zawsze po prawej stronie kolumny druku. Dla równoległych redakcji znalazł zastosowanie układ trójłamowy (nr 462).
Zmieniła się też nieco konstrukcja przypisów rzeczowych. Położenie miejscowości objaśniono dodatkowo przynależnością parafialną (historyczną) oraz zacytowano tomy Badań nazw topograficznych dawnej Wielkopolski ks. Stanisława Kozierowskiego (Koz. I - VIII).
Tom niniejszy, podobnie jak poprzedni, jest owocem pracy zbiorowej. Z dwójki wydawców Ryszard Walczak sprawował pieczę nad filologiczną i paleograficzną poprawnością tekstów i sporządził przypisy tekstowe, zaś Antoni Gąsiorowski - nad opracowaniem aparatu wydawniczego i redakcją całości. Dokumenty skopiowali - w ramach długoletnich prac przygotowawczych - oprócz wydawców także prof. Henryk Kowalewicz (†), dr hab. Jerzy Luciński (szczególnie dużo), mgr Janina Wejchertowa, sporadycznie również dr Kazimiera Chojnacka, mgr Danuta Pędzińska (która przepisała również całość maszynopisu i uczestniczyła w kolacjonowaniu tekstów), wreszcie mgr Alina Brzóstkowska. Kilka przepisanych dokumentów dostarczyli uprzejmie wydawcom doc. dr Jacek Wiesiołowski, dr Maria Kowalczyk (która zechciała również kolacjonować w Krakowie kilkadziesiąt dokumentów z rękopisu Bibl. Jag. 143) oraz dr Franciszek Sikora. Pan prof. Janusz Bieniak wspomógł prace nad komentarzem szeregiem informacji o Kujawianach. Konsultacji filologicznych przy opracowywaniu tekstów z Księgi formularzowej Mikołaja Strzeszkowica (Mikołaja Kickiego) udzielił dr Stefan Młodecki.
Proweniencję dokumentów z niniejszego tomu oraz liczbę oryginałów, kopii, odpisów i regestów w nim zawartych przedstawia załączona tabela.
Prace nad przygotowaniem VII tomu KDW prowadzone były w ramach Pracowni Edytorskiej Źródeł do Dziejów Wielkopolski, działającej od 1975 r. przy Komisji Historycznej Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Towarzystwo wspierało edycję zasiłkami pieniężnymi i umieściło ją w swoim planie wydawniczym. W tych samych ramach organizacyjnych przygotowywany jest obecnie tom VIII Kodeksu (lata 1416 - 1425)¹.

¹Informacje o miejscach przechowywania i sygnaturach dokumentów z lat 1400 - 1415 publikowanych w tomie V KDW oraz poprawki datacji i innych błędów tamże, por. ostatnio A. Gąsiorowski, Glossy do tomu V Kodeksu dyplomatycznego Wielkopolski, Cz. I: lata 1400 - 1415, Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza, tom XV, z. 2 (30), 1984, s. 125 - 140.

Pochodzenie dokumentów publikowanych w KDW VII

Lp.	Archiwum, biblioteka	Or.	Kop.	Odpis	Reg.	Razem
1	Berlin-Dahlem, GStAPK	6	1	-	-	7
2	Bydgoszcz, WAP	4	-	1	3	8
3	Gniezno, AAG	19	31	-	-	50
4	Kolonia, Historisches Archiv	1	1	-	-	2
5	Kórnik, Bibl. Kórn.	1	3	-	-	4
6	Kraków, Archiwum OO. Dominikanów	-	2	-	-	2
7	Kraków, Bibl. Czart.	1	-	-	-	1
8	Kraków, Bibl. Jag.	-	57^*	2	-	59
9	Poznań, AAP	5	22	-	79	106
10	Poznań, WAP	18	61	6	4	89
11	Praga, Státní ustředni archiv	1	-	-	-	1
12	Przemęt, kościół par.	-	1	-	-	1
13	Toruń, WAP^**	1	-	-	-	1
14	Warszawa, AGAD	9	21	-	2	32
15	Warszawa, Biblioteka Uniwersytetu	1	-	-	-	1
16	Warszawa, Centralna Biblioteka Wojskowa	-	-	1	-	1
17	Watykan, archiwum	-	1	-	-	1
18	Włocławek, Archiwum Diecezjalne	1	3	-	1	5
19	Inne, różne, wydane wg publikacji	-	-	2	-	2
	Ogółem	68	204	12	89	373

^*Łącznie z konceptami zawartymi w tzw. Księdze formularzowej Mikołaja Strzeszkowica (Bibl. Jag., rkps 143).

^**Pełnej kwerendy w zasobie dokumentów średniowiecznych tutaj jeszcze nie przeprowadzono.

Wykaz skrótów

Literatura, źródła, instytucje

AAG - Archiwum Archidiecezji Gnieźnieńskiej.
AAP - Archiwum Archidiecezji Poznańskiej.
Acta capitulorum - Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta, wyd. B. Ulanowski, t. I - III, Kraków 1894 - 1918.
AGAD - Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie.
AKH - Archiwum Komisji Historycznej [Polskiej] Akademii Umiejętności.
ARP - Akta radzieckie poznańskie, wyd. K. Kaczmarczyk, t. I - III, Poznań, 1925 - 1948.
ASPBoh - Acta summorum pontificum res gestas Bohemicas aevi praehussitici et hussitici illustrantia, pars I, ed. J. Eršil, Pragae 1980.
Bibl. Czart. - Muzeum Narodowe w Krakowie. Biblioteka Czartoryskich.
Bibl. Jag. - Biblioteka Jagiellońska w Krakowie.
Bibl. Kórn. - Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nauk.
Bibl. Ossolineum - Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu.
Bibl. Racz. - Miejska Biblioteka Publiczna im. Edwarda Raczyńskiego w Poznaniu.
Caro, Liber cancellariae - J. Caro, Liber cancellariae Stanislai Ciołek. Ein Formelbuch der polnischen Königskanzlei aus der Zeit der hussitischen Bewegung, "Archiv für österreichische Geschichte'', t. 45, 1871, s. 319 - 545; t. 52, 1874, s. 1 - 273.
Cat. Bibl. Jag. - Catalogus codicum manuscriptorum medii aevi latinorum qui in Bibliotheca Jagellonica Cracoviae asservantur, vol. I, Wrocław 1980; vol. II, Wrocław 1982.
Cod. Vit. - Codex epistolaris Vitoldi magni ducis Lithuaniae, Kraków 1882.
Długosz, Historia - Joannis Długossii seu Longini canonici Cracoviensis Historiae Polonicae libri XII, w tegoż: Opera omnia, t. XIII, XIV, Kraków 1877, 1878.
Epist. - Codex epistolaris saeculi decimi quinti, t. I - III, Kraków 1876, 1891, 1894.
Eubel, Hierarchia - C. Eubel, Hierarchia catholica medii et recentioris aevi, t. I, Monasterii 1913.
GStAPK - Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz.
GStar. - A. Gąsiorowski, Starostowie wielkopolskich miast królewskich w dobie jagiellońskiej, Warszawa 1981.
Gumowski, Pieczęcie - M. Gumowski, Pieczęcie królów polskich, Kraków 1920.
GUrz. - A. Gąsiorowski, Urzędnicy wielkopolscy 1385 - 1500. Spisy. Poznań 1968.
Index act. - Index actorum saeculi XV ad res publicas Poloniae spectantium, Kraków 1888.
Inventarium - Inventarium omnium et singulorum privilegiorum, litterarum, diplomatum, scripturarum et monumentorum, quaecunque in archivo regni in arce Cracoviensi continentur, Lutetiae Parisiorum 1862.
Jaskulski - J. Jaskulski, Skład osobowy kapituły katedralnej poznańskiej w I połowie XV wieku. Praca magisterska, maszynopis w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
KDKK - Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej Ś. Wacława, wyd. F. Piekosiński, t. I - II, Kraków 1883.
KDM - Kodeks dyplomatyczny Małopolski, wyd. F. Piekosiński, t. I - IV, Kraków 1876 - 1905.
KDW - Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. I - VI, Poznań 1877 - 1881, 1908, 1982; seria nowa, t. I, Poznań 1975.
KGV - Kališskie Gubernskie Vědomosti, Kalisz 1869 - 1871 i odbitka: Dokumenty i akty otnosjaščesja k istorii gorodov kališskoj gubernii, Kalisz 1869.
Kor. - J. Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 do dni naszych, t. I - IV, Gniezno 1883.
Koz. - S. Kozierowski [Badania nazw topograficznych starej Wielkopolski], t. 1: Badania [...] dzisiejszej archidiecezji gnieźnieńskiej, Poznań 1914; t. 2 - 3: Badania [...] dzisiejszej archidiecezji poznańskiej, Poznań 1916; t. 4 - 5: Badania [...] na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, Poznań 1920 - 1921; t. 6 - 7: Badania [...] na obszarze dawnej wschodniej Wielkopolski, Poznań 1926 - 1928; t. 8: [uzupełnienia], Poznań 1939.
Kozierowski, Obce ryc. - S. Kozierowski, Obce rycerstwo w Wielkopolsce w XIII - XVI wieku, Poznań 1929.
KPol. - Kodeks dyplomatyczny Polski, t. I - IV, Warszawa 1847 - 1887.
Krzyżaniakowa - J. Krzyżaniakowa, Kancelaria królewska Władysława Jagiełły, cz. I - II, Poznań 1972 - 1979.
Lasocki, Dostojnicy - Z. Lasocki, Dostojnicy i urzędnicy ziemi dobrzyńskiej w XIV i XV wieku, Warszawa 1934 (odbitka z "Miesięcznika Heraldycznego", t. XIII).
Lekszycki II - Die ältesten grosspolnischen Grodbücher, t. II, Leipzig 1889.
Lites - Lites ac res gestae inter Polonos Ordinemque Cruciferorum, procesy z lat 1412, 1414 i 1422, wyd. Poznań 1890, Warszawa 1935, Kórnik 1856.
Łaski, Liber beneficiorum - J. Łaski, Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej, t. I - II, Gniezno 1880 - 1881.
Łukaszewicz, Obraz - J. Łukaszewicz, Obraz historyczno-statystyczny miasta Poznania, t. I - II, Poznań 1838.
MPH - Monumenta Poloniae Historica, t. I - VI, oraz series nova, t. I i n.
MRPS - Matricularum Regni Poloniae summaria, t. I - V, Warszawa 1905 n.
Nakielski, Miechovia - S. Nakielski, Miechovia, sive promptuarium antiquitatum monasterii Miechoviensis, Kraków 1634.
Now. - J. Nowacki. Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. I - II, Poznań 1959 - 1964.
Piekosiński, Pieczęcie - F. Piekosiński, Pieczęcie polskie wieków średnich, Kraków 1889.
Piekosiński, Wybór - F. Piekosiński, Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich, t. I, cz. 1, Kraków 1902.
Poz. II - Księga ziemska poznańska 1400 - 1407, Poznań 1960.
PSB - Polski słownik biograficzny, t. I-XXVI, Kraków 1935 n.
Raczyński, Kodex - E. Raczyński, Kodex dyplomatyczny Wielkiej Polski, Poznań 1840.
Reg. Teut. - Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum 1198 1525, t. I - II, wyd. E. Joachim, W, Hubatsch, Göttingen 1948 - 1950.
Rosin, Słownik - R. Rosin, Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, Warszawa 1963.
Roty - Wielkopolskie roty sądowe XIV - XV wieku, wyd. H. Kowalewicz, W. Kuraszkiewicz, t. I - V, Poznań 1959 - Wrocław 1981.
Senkowski - Sułkowska - J. Senkowski, I. Sułkowska, Archiwum dokumentowe miasta Kalisza, w: Osiemnaście wieków Kalisza, t. I, Kalisz 1960, s. 293 - 361.
SHGPoz. I - Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu. Opr. S. Chmielewski, K. Górska-Gołaska i J. Luciński, Cz. I, Wrocław 1982 i n.
SHGWlkp. - Kartoteki Pracowni Słownika historyczno-geograficznego Wielkopolski średniowiecznej w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu.
Spisy łęcz., sier. - Urzędnicy łęczyccy, sieradzcy i wieluńscy XIII - XV wieku. Spisy, opr. J. Bieniak, A. Szymczakowa, Wrocław, w druku.
Spisy wlkp. - Urzędnicy wielkopolscy XII - XV wieku. Spisy, opr. M. Bielińska, A. Gąsiorowski, J. Łojko, Wrocław 1985.
Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty - I. Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty królewskie i ich funkcja w państwie polskim za Andegawenów i pierwszych Jagiellonów 1370 - 1444, Warszawa 1977.
WAP - Wojewódzkie Archiwum Państwowe.
Weise, Staatsverträge - E. Weise, Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im. 15. Jahrhundert, t. I - III, Königsberg 1939 - Marburg 1966.
Wizytacje - Wizytacje dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i kapituły gnieźnieńskiej z XVI wieku, wyd. B. Ulanowski, Kraków 1920.
WSB - Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa 1981.
WSvP - A. Warschauer, Stadtbuch von Posen, Posen 1892.
Wuttke - H. Wuttke, Städtebuch des Landes Posen, Leipzig 1864.
Zajączkowscy, Materiały - S. Zajączkowski, S. M. Zajączkowski, Materiały do słownika geograficzno-historycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do 1400 roku, cz. I - II, Łódź 1966 - 1970.
Zb. dok. Płocka - Zbiór dokumentów i listów miasta Płocka, wyd. S. M. Szacherska, t. I, Warszawa 1975.
ZDKDK - Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, wyd. S. Kuraś, t. I n., Lublin 1965 n.
ZDM - Zbiór dokumentów małopolskich, t. I n., wyd. S. Kuraś i I. Sułkowska-Kurasiowa, Wrocław-Warszawa 1962 n.

Skróty językowe

dok. - dokument
gnieźn. - gnieźnieński
ib. - ibidem
I. N. - instrument notarialny
kal. - kaliski
kop. - kopia
krak. - krakowski
łęcz. - łęczycki
marg. - margines
nast. - następuje
ods. - odsyłacz
or. - oryginał
par. - parafia, parafialna
pd. - południe, południowy
pn. - północ, północny
por. - porównaj
reg. - regest
sandom. - sandomierski
skr. - skreślone
streszcz. - streszczenie
uw. - uwaga, uwagi
tłum. - tłumaczenie
wg - według
wlkp. - wielkopolski
wsch. - wschód, wschodni
wyd. - wydanie
wyst. - występuje
zach. - zachód, zachodni
zm. - zmarł
Z.N. - znak notarialny
zob. - zobacz.

Wykaz dokumentów

401
Luboml, 19 lutego 1401 Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić roki sądowe przeciw kasztelanowi ksiąskiemu Henrykowi z Zimnowody

402
Kościan, 1 marca 1401 Wojciech z Rostarzewa z synem Stefanem zakłada i uposaża kościół parafialny w Rostarzewie

403
Dolsk, 3 marca 1401 Wojciech Jastrzębiec biskup poznański eryguje kościół parafialny w Rostarzewie i potwierdza jego akt fundacyjny

404
Dolsk, 3 marca 1401 Wojciech Jastrzębiec biskup poznański eryguje kościół parafialny w Siedlcu

405
Poznań, 8 marca 1401 Uczestnicy sądu ziemskiego w Poznaniu przesyłają sądowi kościańskiemu wypis z księgi ziemskiej poznańskiej dotyczący sporu Katarzyny Komorskiej z Janem z Nowego Miasta

406
Kalisz, 14 marca 1401 Tomek z Węgleszyna podczaszy krakowski i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Mikołaj z Bieganowa przekazał swoje grunty w Bieganowie swemu bratu Łaszczowi z Bieganowa

407
Uniejów, 25 marca 1401 Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić roki sądowe przeciw kasztelanowi ksiąskiemu Henrykowi z Zimnowody

408
Inowrocław, 7 maja 1401 Król Władysław Jagiełło zapisuje coroczną pensję na poradlnym wielkopolskim i cle radziejowskim księciu słupskiemu Barnimowi V

409
Rzym, 8 maja 1401 Papież Bonifacy IX nadaje Piotrowi Pieskowskiemu beneficja, które zawakują

410
Rzym, 8 maja 1401 Papież Bonifacy IX wzywa biskupów poznańskiego i tudeńskiego do wprowadzenia w posiadanie beneficjów Piotra Pieskowskiego

411
Poznań, 24 maja 1401 Król Władysław Jagiełło oświadcza, że gdy Jan Korczbok nabędzie dobra ziemskie w Królestwie, będą one podlegać tylko jurysdykcji sądów króla i starosty generalnego Wielkopolski

412
Słupca, 28 maja 1401 Maciej z Wąsoczy sędzia kaliski zaświadcza, że sąd królewski w Słupcy przysądził połowę Sługocina klasztorowi cystersów w Lądzie

413
Rzym, 3 czerwca 1401 Papież Bonifacy IX nakazuje oficjałowi wrocławskiemu przywrócenie kanonikowi poznańskiemu Florianowi z Poklatek dochodów z jego prebendy

414
Rzym, 9 lipca 1401 Papież Bonifacy IX nadaje odpust na uroczystość św. Michała Archanioła klasztorowi karmelitów Bożego Ciała w Poznaniu

415
Gniezno, 3 sierpnia 1401 I.N. Prolongata terminu płatności długu wikariuszy katedralnych gnieźnieńskich u Przybysława prepozyta bożogrobców gnieźnieńskich

416
Pyzdry, 15 sierpnia 1401 Sędziwój z Szubina wojewoda kaliski sprzedaje grunty we wsi Kąpiel miejscowym sołtysom Cielejowi i Trzepkowi

417
Gniezno, [17 maja 1398 - 14 września 1401] Mikołaj Strosberg oficjał gnieźnieński rozsądza spór pomiędzy Janem Radzichą plebanem z Marzenina a kmieciami z Noskowa

418
Łagiewniki, [1394 - 14 września 1401] Jan biskup lidoryceński i sufragan gnieźnieński eryguje kościół parafialny w Łagiewnikach

419
[Gniezno, 1394 - 14 września 1401] Mikołaj [Strosberg(?) oficjał gnieźnieński?] zaświadcza, że Paweł pleban z Modliszewa oczyścił się z zarzutu zgwałcenia Magdy z Modliszewa

420
Gniezno, 28 września 1401 Mikołaj Strosberg prepozyt i Bodzęta dziekan gnieźnieńscy wzywają kanoników gnieźnieńskich na posiedzenie dla wyboru arcybiskupa gnieźnieńskiego

421
[Poznań], 1401 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Jodok z Wojnowic zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

422
[Poznań], 1401 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że mieszczanin poznański Mikołaj Pałuka zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

423
Kalisz, 13 stycznia 1402 (Reg.) Władze miasta Kalisza zaświadczają, że Jan kramarz kaliski zapisał czynsz Annie zakonnicy klasztoru cysterek w Ołoboku

424
Gniezno, [16 stycznia 1402] Mikołaj Strzeszkowic wikariusz kapitulny gnieźnieński wydaje wyrok w sporze o dziesięciny pomiędzy plebanem w Słupach a Dobiesławem z Królikowa

425
Gniezno, 16 stycznia 1402 Mikołaj Strzeszkowic wikariusz kapitulny gnieźnieński zawiadamia wymienionych plebanów o wyroku w sporze o dziesięciny pomiędzy plebanem ze Słupów a Dobiesławem z Królikowa i nakazuje egzekucję wyroku

426
Rzym, 23 stycznia 1402 Papież Bonifacy IX zawiadamia króla Władysława Jagiełłę, że przeniósł biskupa włocławskiego Mikołaja Kurowskiego na arcybiskupstwo gnieźnieńskie

427
Kraków, 12 lutego 1402 Tomek z Węgleszyna podczaszy krakowski i starosta generalny Wielkopolski zobowiązuje się służyć królowi Władysławowi Jagielle na wyprawie wojennej z określonym pocztem zbrojnych

428
Rzym, 3 marca 1402 Hieronim Seidenberg audytor papieski rozsądza spór o dziesięciny pomiędzy Damasławem synem Miłobrata wikariuszem katedry gnieźnieńskiej a kanonikiem gnieźnieńskim Jakubem Pałuką

429
Kalisz, 29 marca 1402 (Reg.) Król Władysław Jagiełło zezwala mieszczanom ze Środy wykupić wieś królewską Zielniki z rąk kasztelana ksiąskiego Henryka z Zimnowody

430
Gniezno, 25 kwietnia 1402 Król Władysław Jagiełło transumuje dokument Kazimierza Wielkiego dla klasztoru cystersów w Łeknie z 27 grudnia 1365

431
Gniezno, 25 kwietnia 1402 Maciej z Wąsoszy sędzia kaliski rozsądza spory pomiędzy Chrystianem opatem klasztoru cystersów w Łeknie (Wągrowcu) a Jakubem z Pruśca

432
Gniezno, 27 kwietnia 1402 Król Władysław Jagiełło postanawia wybudować tartak na rzece Prośnie, z którego trzecią część dochodów przyznaje miastu Kaliszowi

433
Gniezno, 30 kwietnia [1402] Uczestnicy roczku sądowego pyzdrskiego zasiadający na wiecu w Gnieźnie rozsądzają spór pomiędzy klasztorem cystersów w Lądzie a Wincentym ze Strzałkowa o sołectwo w Kownatach

434
Gniezno, 30 kwietnia [1402] Uczestnicy sądu w Gnieźnie zawiadamiają sędziego poznańskiego o rozgraniczeniu wsi Głuszyna i Babki

435
Poznań, 4 maja 1402 Król Władysław Jagiełło nadaje dochody z nowo budowanego młyna konnego w Pobiedziskach Bartłomiejowi z Pobiedzisk

436
Poznań, 5 maja 1402 Mikołaj z Czarnkowa sędzia poznański potwierdza list sądu króla w Gnieźnie w sprawie rozgraniczenia wsi Głuszyna i Babki

437
Mogilno, 18 maja 1402 Król Władysław Jagiełło nadaje część lasu Truskołom klasztorowi kanoników regularnych w Trzemesznie

438
Gniezno, [14 września 1401 - lipiec 1402] Mikołaj Strzeszkowic wikariusz kapitulny gnieźnieński rozsądza spory o dziesięciny pomiędzy dziedzicami Umiastowic (Miastowic) a plebanem z Dziewierzewa

439
Gniezno, 12 lipca 1402 Mikołaj Strzeszkowic wikariusz kapitulny gnieźnieński rozstrzyga spór pomiędzy Marcinem plebanem z Sokolnik a Buszkiem z Żytowlic adwokatem konsystorza gnieźnieńskiego

440
Gniezno, 3 września 1402 I.N. Zeznanie Helki wdowy po Piotrze mieszczaninie gnieźnieńskim o wieku jej syna Michała zwanego Gallem

441
Gniezno, 20 października 1402 (Reg.) Sąd ziemski w Gnieźnie potwierdza granice wymienionych wsi należących do opactwa benedyktynów w Mogilnie

442
[Gniezno], 23 października [1402] Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński publikuje wyrok w sporze o dziesięciny z Osikowych pomiędzy Janem Beo plebanem z Kwieciszewa a Mikołajem opatem z Mogilna

443
Gniezno, 24 października 1402 I.N. Ustanowienie arcybiskupa gnieźnieńskiego Mikołaja Kurowskiego rozjemcą w sporze pomiędzy prepozytem Mikołajem Strosbergiem a kapitułą gnieźnieńską

444
Gniezno, 26 października 1402 Jarosław z Kłobukowa archidiakon gnieźnieński i subkolektor papieski kwituje otrzymanie annat papieskich od Mikołaja opata benedyktynów z Mogilna

445
Kraków, 25 listopada 1402? (Podejrzany) Król Władysław Jagiełło transumuje tzw. falsyfikaty mogileńskie z lat rzekomo 1103 i 1065

446
Kalisz, 1 grudnia 1402 Maciej z Wąsoszy sędzia kaliski publikuje wyrok wiecu gnieźnieńskiego z dnia 30 kwietnia 1402 dotyczący sołectwa w Kownatach

447
[Poznań], 10 grudnia 1402 (Reg.) Jan z Niepartu poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Mikołaj z Chomęcic zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

448
Gniezno, 16 grudnia 1402 Mikołaj Strzeszkowic wikariusz generalny gnieźnieński wzywa duchownych archidiecezji gnieźnieńskiej do płacenia daniny nałożonej przez arcybiskupa Mikołaja Kurowskiego

449
Wągrowiec, 19 grudnia 1402 Chrystian opat klasztoru cystersów w Łeknie (Wągrowcu) nadaje sołectwo w Łęgowie niejakim Wawrzyńcowi i Albertowi

450
Gniezno, 21 grudnia [1402] Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński napomina gnieźnieńskich wikariuszy katedralnych za sprawowanie służby bożej w czasie obowiązywania interdyktu

451
[Gniezno, 1402, po 12 lipca] [Mikołaj Strzeszkowic gnieźnieński wikariusz generalny] wzywa kanoników gnieźnieńskich do przybycia do Gniezna dla powitania nowego arcybiskupa, Mikołaja Kurowskiego

452
[Poznań], 1402 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Dymaczewa?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

453
[Poznań], 1402 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Wincenty Kotka zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

454
[Poznań], 1402 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Bodzęta z Komornik zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

455
[Poznań], 1402 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że kasztelan santocki Mikołaj z Błociszewa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

456
[Poznań], 1402 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Jakusz z Gwiazdowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

457
[Poznań], 1402 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Konarzewa?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

458
[Poznań], 1402 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Mikołaj Owieczka z Konarzewa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

459
Poznań, 20 stycznia 1403 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Maciej młynarz z Kobylego Pola zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

460
Kraków, 4 marca 1403 Król Władysław Jagiełło potwierdza prawa i przywileje Dolska

461
Owińska, 7 marca 1403 Eufrozyna opatka klasztoru cysterek w Owińskach wraz ze swoim konwentem nadaje młyny w Owińskach młynarzowi Mikołajowi z Niedźwiadów

462
Gniezno, 7 marca 1403 Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński orzeka rozwód pomiędzy Mikołajem Lifą (Lipką?) z Koła a jego żoną Zbietką

*
[Rzym, 14 marca 1403] Papież Bonifacy IX [nadaje kanclerstwo kapituły gnieźnieńskiej Kiełczowi z Suchodołu] - zob. nr 485

*
Rzym, 14 marca 1403 Papież Bonifacy IX nakazuje wprowadzić Kiełcza z Suchodołu na kanclerstwo kapituły gnieźnieńskiej - zob. nr 485

463
Gniezno, 24 marca 1403 I.N. Przybysław prepozyt bożogrobców gnieźnieńskich wydzierżawia Konikowo mieszczaninowi gnieźnieńskiemu Mikołajowi Gałce

464
Poznań, 10 kwietnia 1403 Mikołaj Dąbrowski z Palędzia sprzedaje Dzięciołowo mieszczaninowi poznańskiemu Przecławowi Chwalikowskiemu

465
Buk, 11 maja 1403 Wojciech Jastrzębiec biskup poznański, ekskomunikując Strzeszka z Ułanowa, wzywa wszystkich zainteresowanych do nadania beneficjów Piotrowi Pieskowskiemu, stosownie do publikowanych poleceń papieskich

*
Rzym, 12 maja 1403 Papież Bonifacy IX [nadaje wikariat w katedrze gnieźnieńskiej] Markowi z Grotkowa - zob. nr 474

*
Rzym, 12 maja 1403 Papież Bonifacy IX [nakazuje Turibiusowi biskupowi tudeńskiemu wprowadzić Marka z Grotkowa na wikariat w katedrze gnieźnieńskiej] - zob. nr 474

466
Gniezno, 18 maja 1403 Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński zleca kanonikowi poznańskiemu Maciejowi Blidzie przesłuchanie świadków przedstawionych w sporze o obsadę altarii w kościele Św. Marii Magdaleny w Poznaniu

467
Gniezno, 25 maja 1403 Maciej z Wąsoszy sędzia kaliski zaświadcza, że kapituła gnieźnieńska zawarła ugodę w sprawie grobli we wsi Lubrze z Janem z Nowego Miasta

468
Gniezno, 27 maja 1403 Król Władysław Jagiełło nadaje prawo magdeburskie miastu Pyzdrom

*
Rzym, 6 czerwca 1403 Turibius biskup tudeński zawiadamia arcybiskupa i kapitułę gnieźnieńską o nadaniu wikariatu w katedrze gnieźnieńskiej Markowi z Grotkowa zob. nr 474

469
4 - 11 czerwca 1403 Król Władysław Jagiełło usprawiedliwia nieobecność na rokach sądowych kasztelana ksiąskiego Henryka z Zimnowody

470
Gniezno, 11 czerwca [1403] I.N. Mikołaj Nepko pleban w Dębnicy ustanawia swego prokuratora Dębnicy

471
Gniezno, 11 czerwca 1403 I.N. Ugoda Marcina proboszcza z Sokolnik z Andrzejem z Karniszewa w sprawie spornych ról i dziesięcin

472
Łowicz, 12 czerwca 1403 I.N. Ustanowienie arbitrów w sporze o altarię Św. Marcina w katedrze gnieźnieńskiej

*
Rzym, 24 czerwca 1403 Papież Bonifacy IX nadaje probostwo w Zabartowie Janowi de Kleczs zob. nr 473

473
Gniezno, [po 24 czerwca 1403] Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński nakazuje wprowadzić Jana de Kleczs w posiadanie probostwa w Zabartowie

474
Gniezno, 28 lipca 1403 I.N. Nadanie z prezenty papieskiej wikariatu w katedrze gnieźnieńskiej Markowi z Grotkowa

475
Gniezno, 2 sierpnia 1403 I.N. Wprowadzenie Marka z Grotkowa na wikariat w katedrze gnieźnieńskiej

476
Ołobok, 10 sierpnia 1403 (Reg.) Świema z Rososzycy zapisuje czynsz Dorocie Sławińskiej opatce klasztoru cysterek w Ołoboku

477
Rzym, 18 sierpnia 1403 Papież Bonifacy IX nadaje odpusty klasztorowi karmelitów Bożego Ciała w Poznaniu

478
Gniezno, 29 sierpnia 1403 Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński zawiadamia Jana oficjała poznańskiego o wyroku w sporze pomiędzy Mikołajem Lubiatowskim a Hermanem plebanem w Śremie

479
Gniezno, 2 września 1403 Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński zleca kanonikowi poznańskiemu Maciejowi Blidzie przesłuchanie świadków przedstawionych w sporze o obsadę altarii w kościele Św. Marii Magdaleny w Poznaniu

480
Gniezno, 2 września [1403] I.N. Gnieźnieńscy wikariusze katedralni przyjmują do swego grona Marka z Grotkowa

481
Gniezno, 3 września [1403] I.N. Gnieźnieńscy wikariusze katedralni przyjmują do swego grona Marka z Grotkowa

482
Szamotuły, 9 - 16 września 1403 Fredhelm Wezenborg zobowiązuje się stawić przed sądem króla w Wielkopolsce

483
[Poznań], 20 (21?) września 1403 (falsyfikat) Władze miasta Poznania zaświadczają, że konwent dominikanów w Poznaniu nadał swój młyn w Poznaniu młynarzowi Hamilowi

484
Gniezno, po 27 września 1403 I.N. Wymienieni dziedzice Giewartowa przedstawiają dowody ich uprawnień do patronatu kościoła tamże

485
Gniezno, 24 października 1403 Piotr kantor gnieźnieński zaświadcza, że kanclerz kapituły gnieźnieńskiej Mikołaj Pieniążek zamienił swoją prelaturę z kanonikiem włocławskim Kiełczem z Suchodołu

486
Gniezno, 27 października 1403 Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński nadaje Janowi młynarzowi w Kwieciszewie część dochodów z tamtejszego młyna

487
Gniezno, 2 listopada 1403 I.N. Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński wydaje z akt konsystorskich ekstrakty zapisów dotyczących sporu plebanów z Kcyni i Dziewierzewa o dziesięciny w Miastowicach

488
Poznań, 16 listopada 1403 Wojciech Jastrzębiec biskup poznański, publikując przywilej erekcji altarii w kościele parafialnym Św. Marii Magdaleny w Poznaniu, zatwierdza przeniesienie uposażenia altarii

489
Gniezno, 1403 Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński zaświadcza, że Jan z Jarząbkowa odstąpił połowę prawa patronatu kościoła w Jarząbkowie Pakosławowi z Czechowa

490
Gniezno, 1403 Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński wydaje wyrok (?) w sprawie apelacji wikariusza katedry gnieźnieńskiej Jana Popowskiego do arcybiskupa od wyroku wicedziekana gnieźnieńskiego Wojciecha

491
1403 (Reg.) Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński sprzedaje sołectwo w Sarbinowie Janowi Konopce

492
[Poznań], 1403 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Koszkowa?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

493
[Poznań], 1403 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Bodzęta z Chłapowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

494
[Poznań], 1403 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Piotr Kot z Tarnowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

495
[Poznań], 1403 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Święszek i Wojciech bracia z Iłowca zapisali czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

496
[Poznań], 1403 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Iwna?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

497
[Poznań], 1403 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że młynarz poznański Hanlin zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

498
[Poznań], 1403 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Pietrasz i Wierzbięta ze Starołęki zapisali czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

499
1403 (Reg.) Piotr i Wierzbięta ze Starołęki zapisują czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

500
1403 (Reg.) Opacz mieszczanin poznański zapisuje czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

501
[Poznań], 1403 (Reg.) Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Opacz zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

502
Gniezno, [ok. 1403] Pozew sądu oficjała gnieźnieńskiego dla Andrzeja księdza z Poznania

503
Gniezno, [ok. 1403] Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński rozsądza spór pomiędzy księdzem Mikołajem z Wielowsi a Michałem z Taczanowa (fragment)

504
[Gniezno, ok. 1403] Pozew sądu oficjała gnieźnieńskiego dla sędziego kaliskiego Macieja z Wąsoszy

505
[Gniezno, ok. 1403] Pozew Mikołaja Strzeszkowica oficjała gnieźnieńskiego dla Santora plebana w Goszczanowie

506
[Gniezno, ok. 1403] Pozew [oficjała gnieźnieńskiego] Mikołaja Strzeszkowica dla Tyczka nożownika poznańskiego

507
[ok. 1403] Paweł prepozyt trzemeszeński, sędzia z ramienia Stolicy Apostolskiej, rozsądza spór pomiędzy Sędziwojem z Mokronosu a Janem Spigel plebanem z Koźmina

508
[Gniezno, ok. 1403] Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński zawiesza sprawę o dziesięciny pomiędzy Janem synem Budka plebanem w Gozdowie a tenutariuszem Gozdowa, prepozytem gnieźnieńskim Mikołajem Strosbergiem

509
[Gniezno, ok. 1403] Pozew Mikołaja Strzeszkowica oficjała gnieźnieńskiego dla mieszczanina poznańskiego Idziego

510
6 stycznia 1404 Chrystian opat klasztoru cystersów w Łęknie (Wągrowcu) nadaje sołectwo w Koninku Janowi Maślakowi

511
Poznań, 13 lutego 1404 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Paweł z Bylina zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

512
Gniezno, 28 lutego 1404 Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński nakazuje ogłosić w Kaliszu ekskomunikę ciążącą na mieszczaninie kaliskim Mikołaju Strönchin

513
[Gniezno], 21 kwietnia 1404 Przechna opatka klarysek gnieźnieńskich zabezpiecza czynsz roczny siostrze Katarzynie córce Bertolda z Inowrocławia

514
Gniezno, 27 kwietnia 1404 Wymienieni uczestnicy sądu królewskiego w Gnieźnie informują starostę generalnego Wielkopolski o przebiegu sporów pomiędzy Grzymkiem z Murzynowa a kasztelanem ksiąskim Henrykiem z Zimnowody

515
Gniezno, 29 kwietnia 1404 Król Władysław Jagielło przyznaje prawo trzydniowego składu miastu Kaliszowi

516
Gniezno, 2 maja 1404 I.N. Kapituła gnieźnieńska wyznacza swych prokuratorów na proces toczony przed Stolicą Apostolską z Jadwigą wdową po Janie Głowaczu z Leżenic

517
Poznań, 4 maja 1404 Król Władysław Jagiełło nakazuje Mikołajowi Strzeszkowicowi oficjałowi gnieźnieńskiemu, aby cofnął ekskomunikę nałożoną na Pobiedziska

518
Wrocław, 5 maja 1404 Leonard z Ząbkowic oficjał wrocławski rozsądza spór pomiędzy kanonikiem poznańskim Florianem z Poklatek a radą i mieszkańcami Poznania

519
Gniezno, 10 maja 1404 Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński rozsądza spory pomiędzy prepozytem gnieźnieńskim Mikołajem Strosbergiem a kapitulą gnieźnieńską

520
Oborniki, 13 maja [1404] Król Władysław Jagiełło zakazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu sądzenia sprawy przeciwko Idziemu mieszczaninowi poznańskiemu

521
Łęczyca, 2 czerwca 1404 Król Władysław Jagiełło potwierdza prawa i przywileje miasta Wschowy

522
Szamotuły, [1393 - 3 czerwca 1404] Sędziwój Świdwa z Szamotuł wojewoda poznański prosi władze miasta Torunia, aby rozsądziły spór Macieja (z Szamotuł?) z torunianinem Niklosem Rechthin

523
Łęczyca, 3 czerwca 1404 Król Władysław Jagiełło transumuje dokument Peregryna starosty generalnego Wielkopolski dla klasztoru cystersów w Lądzie z 15 maja 1387

524
Gniezno, 16 czerwca 1404 Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński prosi papieża Bonifacego IX o rozsądzenie apelacji w sporze o prawo patronatu ołtarza w kościele Św. Marii Magdaleny w Poznaniu

525
Poznań, 3 lipca 1404 Mikołaj Strzeszkowic kanonik poznański potwierdza przywilej kanonika poznańskiego Arnolda dla sołtysa ze Starczanowa z 21 grudnia 1364

526
Ostrzeszów, 15 sierpnia 1404 Król Władysław Jagiełło zakazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu sądzenia sprawy o dziesięciny przeciw mieszczanom Kłecka

527
Gniezno, 25 sierpnia 1404 I.N. Paweł prepozyt trzemeszeński ustanawia swoich prokuratorów dla spraw toczonych przed oficjałem gnieźnieńskim

528
Gniezno, 29 sierpnia 1404 I.N. Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński zawiadamia Buszka prokuratora Stefana z Osiecznej o niemożliwości uzyskania zeznań od poddanych (?) klasztoru cystersów z Lubiąża

529
Żytawa, 21 września 1404 Henryk z Hradca przeor prowincji joannitów potwierdza dokument lokacyjny Widziszewa z 17 stycznia 1356

530
Poznań, 27 października 1404 Świętochna przeorysza dominikanek w Poznaniu oświadcza, że nie posiada praw do stawu w Poznaniu, który jest własnością klasztoru dominikanów w Poznaniu

531
Gniezno, [przed 2 listopada 1404] Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński wydaje wyrok w sporze o dziesięciny pomiędzy Michałem plebanem z Izdebna a Bogusławem i Michałem podkustoszymi katedry gnieźnieńskiej

532
Gniezno, [przed 2 listopada] 1404 Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński zawiadamia papieża Bonifacego IX o treści swego wyroku wydanego w sporze podkustoszych gnieźnieńskich Bogusława i Michała z Michałem plebanem z Izdebna

533
Rzym, 24 listopada 1404 Papież Innocenty VII potwierdza prawo patronatu kościoła parafialnego w Tarnowie cystersom z Wągrowca

534
[Gniezno, przed 1 grudnia 1404] Piotr kantor i wikariusz generalny gnieźnieński udziela inwestytury na plebanię Św. Jakuba w Mogilnie kandydatowi opata mogileńskiego, Andrzejowi synowi Wawrzyńca z Wieńca

535
Gniezno, [1?] grudnia 1404 Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński oczyszcza Jana plebana z Żonia z zarzutu współudziału w zabójstwie

536
Ląd, 23 grudnia 1404 Tomek z Węgleszyna podczaszy krakowski i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że kasztelan kamieński Wojciech z Szaradowa zamienił z bożogrobcami gnieźnieńskimi swoją wieś Mączniki na Broniewo i Małocin

537
Wągrowiec, 1404 Christian opat klasztoru cystersów w Wągrowcu (Łeknie) nadaje sołectwo w Kamienicy Gutrowi sołtysowi z Morakowa

538
Wągrowiec, 1404 Chrystian opat klasztoru cystersów w Wągrowcu (Łeknie) nadaje sołectwo w Panigrodziu Marcinowi i Świętosławowi dziedzicom Łęgniszewa

539
[Poznań], 1404 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że mieszczanin poznański Stanisław Borzujewski zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

540
[Poznań], 1404 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Mikołaj Dzwonowski zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

541
[Poznań], 1404 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Dorota z Pniew zapisała czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

542
1404 (Reg.) Mikołaj Ciecierad z Chwałkowa zapisuje czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

543
[Poznań], 1404 (Reg.) Jan z Niepartu poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Mikołaj z Wierzenicy i Zalasowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

544
[Poznań], 1404 (Reg.) Jan z Niepartu poznański wikariusz generalny zaświadcza, że NN (ze Śliwna?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

545
[Poznań], 1404 (Reg.) Jan z Niepartu poznański wikariusz generalny zaświadcza, że stolnik poznański Mikołaj z Lubiatowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

546
[Gniezno, ok. 1404] Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński udziela Janowi z Kurowa inwestytury na kanonię w katedrze gnieźnieńskiej

547
Poznań, 3 stycznia 1405 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Mikołaj z Chomęcic zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

548
Gniezno, 7 stycznia 1405 Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński rozsądza spór pomiędzy plebanami ze Złotkowa i Kleczewa o przynależność parafialną wsi Jabłonka

549
Gniezno, 2 maja 1405 Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński nadaje Przybysławowi prepozytowi bożogrobców gnieźnieńskich dziesięcinę ze wsi Rakowo oraz stallę w kapitule, w zamian za 100 grzywien dla kapituły

550
Poznań, 22 czerwca 1405 (Reg.) Król Władysław Jagiełło przekazuje swoje prawo patronatu altarii w katedrze poznańskiej wikariuszom katedralnym

551
Ląd, 24 czerwca 1405 Król Władysław Jagiełło zawiera ugodę z Ulrykiem von der Osten w sprawie Drezdenka

552
Gniezno, 27 sierpnia 1405 Wymienieni uczestnicy sądu wiecowego w Gnieźnie informują sędziego kaliskiego, że opat klasztoru cystersów w Lądzie odparł roszczenia pani NN do Goździkowa (?)

553
Gniezno, 29 sierpnia 1405 Maciej z Wąsoszy sędzia kaliski potwierdza dokument sądu wiecowego w Gnieźnie z 27 sierpnia 1405 dotyczący Goździkowa (?)

554
Poznań, 3 września 1405 Jan Kocur proboszcz kościoła Św. Wojciecha i Jerzego w Poznaniu zapisuje dom w Poznaniu swej krewnej Małgorzacie, przeznaczając go na schronisko dla staruszek

555
Viterbo, 22 września 1405 Papież Innocenty VII nakazuje biskupowi płockiemu, aby dokonał kontroli praw użytkowników dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego

556
Gniezno, 24 października 1405 Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński sprzedaje sołectwo w Wierzbiczanach Wacławowi Gawłowicowi z Jankowa

557
[Poznań], 20 listopada 1405 Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczka poznańska Elżbieta Łowiska zapisała czynsz konwentowi dominikanów w Poznaniu

558
[Poznań], 1405 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że stolnik poznański Mikołaj z Lubiatowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

559
[Poznań], 1405 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Jakusz z Gwiazdowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

560
1405 (Reg.) Sędziowie polubowni rozsądzają spór o dziesięciny z Czarnotek pomiędzy plebanem ze Środy a kanonikiem poznańskim Mikołajem Blidą

561
1405 (Reg.) Poznańscy wikariusze katedralni prezentują NN na altarię w katedrze poznańskiej

562
1405 (Reg.) Papież Innocenty VII nakazuje oddać probostwo kościoła Św. Jakuba w Mogilnie Andrzejowi synowi Wawrzyńca z Wieńca

563
Poznań, 2 stycznia 1406 Kapituła poznańska odnawia przywilej lokacyjny sołtysa wsi Gołuski (Gołuszyce)

564
Poznań, 2 lutego 1406 Tomek z Węgleszyna podczaszy krakowski i starosta generalny Wielkopolski potwierdza posiadanie gruntów koło Wierzbic pod Poznaniem przez mieszczanina poznańskiego Grzegorza Fabera

565
Rzym, 19 kwietnia 1406 Papież Innocenty VII potwierdza przywilej papieża Bonifacego IX dla klasztoru karmelitów Bożego Ciała w Poznaniu z 18 sierpnia 1403, lecz kasuje indult słuchania spowiedzi przez zakonników

566
Gniezno, 27 kwietnia 1406 Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński sprzedaje sołectwo w Raszewie niejakiemu Zdzisławowi

567
Poznań, 1 maja 1406 Tomek z Węgleszyna podczaszy krakowski i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Bodzęta z Sołacza sprzedał część Sołacza i Dalekiego Dobrogostowi i Wincentemu braciom z Szamotuł

568
Łukowo, 16 maja [1406] Klara wdowa po Janie z Łukowa prosi biskupa poznańskiego Wojciecha Jastrzębca o udzielenie inwestytury na altarię w katedrze poznańskiej Piotrowi z Gniezna

569
Koronowo, 21 maja 1406 Król Władysław Jagiełło zakazuje powoływać przed sądy Wichnę, wdowę po wojewodzie kaliskim Sędziwoju z Szubina

570
Poznań, 11 czerwca 1406 Król Władysław Jagiełło nadaje Bobrowniki klasztorowi cystersów w Łeknie (Wągrowcu)

571
Poznań, 13 czerwca 1406 Król Władysław Jagiełło potwierdza kupno wsi Jakubowo dokonane niegdyś przez klasztor kanoników regularnych w Trzemesznie

572
Kościan, 24 czerwca 1406 Król Władysław Jagiełło nadaje prawo magdeburskie miastu Skwierzynie

573
Kościan, 25 czerwca 1406 Król Władysław Jagiełło nadaje prawo magdeburskie miastu Przemętowi

574
[Poznań], 26 czerwca 1406 Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Idzik zapisał swój majątek żonie

575
Pyzdry, 27 czerwca 1406 Król Władysław Jagiełło zaświadcza, że Hinczka i Kunat bracia niegdyś z Brdowa (?) sprzedali sołectwo w Wilkowie Maciejowi Gwerowi

576
Poznań, 13 lipca 1406 Tomek z Węgleszyna podczaszy krakowski i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że dziekan poznański Piotr z Kobylina spłacił całkowicie dawnych dziedziców wsi Tulce

577
Gniezno, 27 października 1406 Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński nadaje sołectwo w Szczytnikach Mikołajowi kmieciowi z Woli

578
Licheń, 27 października 1406 Wymienieni uczestnicy sądu konińskiego zawiadamiają sędziego kaliskiego, że przysądzili las w Przewłokach prepozytowi włocławskiemu Andrzejowi Łaskarzowi

579
Opatówek, 15 grudnia 1406 Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński rozsądza spory pomiędzy kanonikami a plebanem kolegiaty NMP w Kaliszu

580
Kamieniec, 1406 Wymienieni rozjemcy rozsądzają spory o granice pomiędzy wsią Kamieniec klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie a szlacheckim Rękawczynem

581
[Poznań], 1406 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Mikołaj z Baborowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

582
1406 (Reg.) Tomek z Węgleszyna podczaszy krakowski i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Mikołaj wójt z Pyzdr zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

583
Poznań, 8 stycznia 1407 Jan oficjał poznański transumuje dokument księcia Przemysła II z 21 listopada 1279 dla klasztoru dominikanów we Wronkach

584
Konin, 1 kwietnia 1407 (Reg.) Wojciech Jastrzębiec biskup poznański i starosta koniński nadaje sołectwo w Międzylesiu

585
Poznań, 10 czerwca 1407 Król Władysław Jagiełło transumuje dokument Wincentego z Chycin dla klasztoru w Zemsku (Bledzewie) z 2 stycznia 1390

586
Konin, 25 czerwca 1407 Król Władysław Jagiełło zatwierdza postanowienia księcia Bolesława Pobożnego dotyczące cła w Jarocinie, potwierdzając prawa do cła Sędziwojowi z Mokronosu

587
Konin, 25 czerwca 1407 Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić wszystkie terminy sądowe Jana ze Sternberku do swego najbliższego pobytu w Gnieźnie

588
Poznań, 18 lipca 1407 Jan prepozyt kościoła Św. Ducha w Poznaniu i oficjał poznański zaświadcza, że Mikołaj z Błociszewa zapisał czynsz na rzecz altarii w katedrze poznańskiej

589
Poznań, 20 sierpnia 1407 Wojciech Jastrzębiec biskup poznański potwierdza wójtom pszczewskim przywilej lokacyjny miasta Pszczewa

590
Paradyż, 13 września 1407 I.N. Publikacja przywileju papieża Bonifacego VIII z 18 grudnia 1302 dla klasztoru cystersów w Lądzie

591
Poznań, 28 września 1407 (Wzmianka) [Tomek z Węgleszyna starosta generalny Wielkopolski] zaświadcza, że Mikołaj z Granowa sprzedał Czacz z przyległościami Mikołajowi, Janowi i Piotrowi braciom z Zimnowody

592
Sarnowa, 11 listopada 1407 Jerzy Donin z matką Małgorzatą nadają swemu miastu Sarnowie prawo magdeburskie, ustalając prawa i obowiązki mieszczan

593
Niepołomice, 14 listopada 1407 Król Władysław Jagiełło zakazuje powoływać przed sądy Stachnę, wdowę po kasztelanie gnieźnieńskim Janie z Sokołowa

594
[Poznań], 30 grudnia 1407 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Pasek Wyskota zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

595
1407 (Reg.) Mikołaj Długi kanonik gnieźnieński rozsądza spory o dziesięciny pomiędzy Mikołajem synem Gotarda a Lorkiem plebanem z Tłokini

596
[Poznań], 1407 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Lulina?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

597
[Poznań], 1407 (Reg.) Poznańscy wikariusze katedralni prezentują księdza Marcina na altarię w katedrze poznańskiej

598
Wilno, 21 stycznia 1408 Król Władysław Jagiełło zakazuje powoływać przed sądy Mościca kasztelana poznańskiego i jego brata Hugona

599
Oborniki, 6 lutego 1408 Tonek z Węgleszyna kasztelan sandomierski i starosta generalny Wielkopolski nadaje prawo budowy młyna pod Obornikami niejakiemu Dobiesławowi

600
Pyzdry, 1 marca 1408 Tomek w Węgleszyna kasztelan sandomierski i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Andrzej z Żernik sprzedał wieś Neklę Mikołajowi ze Starczanowa

601
Poznań, 15 marca 1408 Wymienieni uczestnicy sądu wiecowego w Poznaniu zaświadczają, że rozsądzili jako sędziowie polubowni spory pomiędzy kasztelanem poznańskim Mościcem i Hugonem braćmi ze Stęszewa a Mirosławem, Jakubem, Bieniakiem, Bodzętą i Piotrem z Bytynia o miasto Stęszew z przyległymi wsiami

602
Konin, 22 kwietnia 1408 Król Władysław Jagiełło zakazuje sądowi ziemskiemu poznańskiemu sądzenia sprawy pomiędzy starostą kujawskim Iwanem z Obichowa a Iwanem z Soboty

603
Gniezno, 25 kwietnia 1408 Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński sprzedaje sołectwo w Wilczkowie niejakiemu Mikołajowi

604
Gniezno, 15 czerwca 1408 Wymienieni uczestnicy sądu króla w Gnieźnie zawiadamiają sąd ziemski w Wieluniu, że rozsądzili sprawę pomiędzy klasztorem cystersek w Ołoboku a Jakubcem ze Żdżarów o las i barcie

605
Gniezno, 16 czerwca 1408 Król Władysław Jagiełło potwierdza klasztorowi kanoników regularnych w Trzemesznie dokument starosty generalnego Wielkopolski Krzesława dotyczący wsi Targownica z 28 sierpnia 1388

606
Gniezno, 16 czerwca 1408 Król Władysław Jagiełło potwierdza klasztorowi kanoników regularnych w Trzemesznie dokument króla Kazimierza Wielkiego dotyczący wsi Stodoły, z 2 marca 1343

607
Gniezno, 17 czerwca 1408 Jakusz Jaka z Wilczyna sędzia kaliski potwierdza dokument sądu królewskiego w Gnieźnie z 15 czerwca 1408

608
Kościan, 3 lipca 1408 Król Władysław Jagiełło nadaje klasztorowi cystersów w Wieleniu miasto Przemęt z przyległymi wsiami, zezwalając klasztorowi na wykup nadania z rąk Andrzeja i Przybysława z Gryżyny

609
Kościan, 4 lipca 1408 Król Władysław Jagiełło nadaje domowi joannitów w Poznaniu poradlne z dóbr joannickich

610
Kościan, 4 lipca 1408 Wymienieni uczestnicy sądu króla w Kościanie zawiadamiają sędziego i podsędka poznańskich, że Mikołaj Będlewski odparł roszczenia Kachny z Piotrowa

611
Konin, 12 lipca 1408 Król Władysław Jagiełło zwalnia opata klasztoru cystersów w Lądzie z obowiązku stawania na roczkach sądowych

612
Łęczyca, 17 lipca 1408 Król Władysław Jagielło zezwala wymienionym dziedzicom Skok na założenie młyna na rzece Wełnie

613
Łęczyca, 13 lipca 1408 Król Władysław Jagiełło zezwala chorążemu kaliskiemu Paskowi z Kępy na wykup od wdowy po Janie Tarnowskim królewskiej wsi Pietrzyków

614
Śrem, 27 września 1408 Wojciech Jastrzębiec biskup poznański, Tomek z Węgleszyna kasztelan sandomierski i starosta generalny Wielkopolski, Sędziwój z Ostroroga wojewoda poznański i Pasak z Gogolewa podkomorzy poznański zaświadczają, że wyznaczyli granice pomiędzy Śremem a wsiami Pysząca i Łęg

615
Wieluń, 1 października 1408 Wiktor ze Zdrgania sędzia ziemski wieluński potwierdza wyrok sądu króla w Gnieźnie z 15 czerwca 1408 w sporze pomiędzy klasztorem cysterek w Ołoboku a Jakubcem ze Żdżarów o las i barcie

616
Kalisz, 2 listopada 1408 Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj syn Gotarda zapisał czynsz Zofii z Gostyczyny zakonnicy z Ołoboku

617
[12 listopada] 1408 (Reg.) Wojciech Jastrzębiec biskup poznański eryguje altarię fundacji mieszczki poznańskiej Katarzyny Pabiszowej w katedrze poznańskiej

618
Poznań, 23 grudnia 1408 (Reg.) Jan z Niepartu poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Piotrek Giza zapisał czynsz wikariuszowi katedry poznańskiej Maciejowi z Żukowa (?)

619
[1408?] Dobrogost z Prusimia zamienia określone dobra z Henrykiem opatem klasztoru cystersów w Paradyżu

620
1408 (Reg.) Pasek Wyskota zapisuje czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

621
[Poznań], 1408 (Reg.) Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Mikołaj Jawor zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

622
[Poznań], 1408 (Reg.) Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Mikołaj Jawor zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

623
[Poznań], 1408 (Reg.) Władze miasta Poznania zaświadczają, że lekarz poznański Jan zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

624
[Poznań], 1408 (Reg.) Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Piotr Fulszussel zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

625
[Poznań], 1408 (Reg.) Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Maciej Walter zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

626
[Poznań], 1408 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Dobrogost i Zbylut z Milesznej Górki zapisali czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

627
[Poznań], 1408 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Lusówka) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

628
1408 (Reg.) Wojciech Jastrzębiec biskup poznański zaświadcza, że Mikołaj wójt z Pyzdr zapisał czynsz na rzecz altarii w katedrze poznańskiej

629
Poznań, 27 stycznia 1409 Tomek z Węgleszyna kasztelan sandomierski i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że wymienieni dziedzice Bukownicy Wielkiej zamienili swoje działy tamże na wieś Szurkowo z biskupem poznańskim Wojciechem

630
Kalisz, 27 stycznia 1409 Wymienieni biskupi polscy nadają odpusty odwiedzającym kościół parafialny w Iwanowicach

631
Opatówek, 31 stycznia 1409 Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński nakazuje przekazać sprawę Jana Śliwki wikariusza kolegiaty kaliskiej do rozsądzenia proboszczom tejże kolegiaty oraz kościoła w Liskowie

632
Skorzęcin, 22 lutego 1409 Jakusz Jaka z Wilczyna sędzia kaliski rozsądza spór pomiędzy klasztorem cystersów w Lądzie a sołtysami ze Skorzęcina

633
Kraków, 13 marca 1409 Król Władysław Jagiełło nadaje klasztorowi cystersów w Wieleniu miasto Przemęt z przyległościami, obdarza je wolnościami oraz zezwala na translokację siedziby klasztoru do Przemętu

634
Gniezno, 19 marca 1409 Jakusz Jaka z Wilczyna sędzia kaliski zaświadcza, że sąd wiecowy w Gnieźnie przysądził wieś Jakubowo klasztorowi kanoników regularnych w Trzemesznie

635
Kalisz, 11 kwietnia 1409 Król Władysław Jagiełło zwalnia miasto Poznań od obowiązku dawania podwód

636
Rogoźno, 14 kwietnia 1409 Wymienieni sędziowie polubowni zaświadczają, że rozsądzili spór pomiędzy Machną a jej szwagrem Jakubem

637
Kalisz, 15 kwietnia 1409 Tomek z Węgleszyna kasztelan sandomierski i starosta generalny Wielkopolski odnawia sołtysowi Markowi przywilej lokacyjny wsi Szczytniki

638
[Wągrowiec], 20 kwietnia 1409 Chrystian ze Spainheim opat klasztoru cystersów w Łeknie (Wągrowcu) zawiadamia parafię Św. Kolumby w Kolonii, że rozporządził swoją ojcowizną w Kolonii

639
Poznań, 27 czerwca 1409 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Jakub z Górki zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

640
Poznań, 3 lipca 1409 Wojciech Jastrzębiec biskup poznański zamienia łan w biskupiej Starej Krobi na część Małej Bukownicy z wymienionymi dziedzicami tejże Bukownicy

641
Poznań, 30 czerwca - 5 lipca 1409 (Reg.) Wojciech Jastrzębiec biskup poznański eryguje altarię fundacji Macieja plebana z Wałcza w katedrze poznańskiej

642
Śrem, 5 lipca 1409 Król Władysław Jagiełło zwalnia miasto Śrem od obowiązku dawania podwód

643
Śrem, 8 lipca 1409 Król Władysław Jagiełło zwalnia miasto Kościan od obowiązku dawania podwód

644
Śrem, 8 lipca 1409 Król Władysław Jagiełlo nadaje miastu Kościanowi określone jatki i kramy

645
12 lipca 1409 Wincenty Granowski kasztelan nakielski poręcza wymienionym Żydom długi wymienionych panów wielkopolskich

646
Łęczyca, 18 lipca 1409 Mikołaj Kurowski arcybiskup gnieźnieński, potwierdzając zamianę prelatur dokonaną pomiędzy kanclerzem gnieźnieńskim Kiełczem a kantorem krakowskim Świętopełkiem, nakazuje wprowadzić Świętopełka na kanclerstwo gnieźnieńskie

647
Wolbórz, 9 września 1409 Kredytywa króla Władysława Jagiełły dla Jarosława z Iwna posłująjącego do króla Francji

648
[13 listopada] 1409 (Reg.) Wojciech Jastrzębiec biskup poznański eryguje altarię fundacji kanonika Ludwika z Komornik w katedrze poznańskiej

649
[13 listopada] 1409 (Reg.) Wojciech Jastrzębiec biskup poznański eryguje altarię fundacji plebana śremskiego Hanka Zylwera w katedrze poznańskiej

650
Kościan, 5 grudnia 1409 Mikołaj z Czarnkowa sędzia poznański potwierdza list sądu króla w Kościanie z 4 lipca 1408 w sprawie Mikołaja Będlewskiego

651
1409 (Reg.) NN wprowadza NN altarystę na altarię w katedrze poznańskiej

652
[Poznań], 1409 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Lusówka?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

653
[Poznań], 1409 (Reg.) Władze miasta Poznania zaświadczają, że lekarz poznański Jan zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

654
[Poznań], 1409 (Reg.) Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Jan Szyling zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

655
1409 (Reg.) Król Władysław Jagiełło wyraża zgodę na zapis czynszu dla poznańskich wikariuszy katedralnych na wójtostwie pyzdrskim

656
Sandomierz, 13 lutego 1410 Król Władysław Jagiełło nadaje miastu Kościanowi prawo budowy kramów

657
Poznań, 13 lutego 1410 (Reg.) Jan z Niepartu poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Mikołaj ze Spławia zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

658
Przyszów; 17 lutego 1410 Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić terminy sądowe kasztelana poznańskiego Mościca ze Stęszewa

659
Przyszów, 17 lutego 1410 Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić terminy sądowe kasztelana poznańskiego Mościca ze Stęszewa

660
Przyszów, 17 lutego 1410 Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić terminy sądowe kasztelana poznańskiego Mościca ze Stęszewa

661
Poznań, 22 kwietnia 1410 Władze miasta Poznania zaświadczają, że młynarz Tomasz sprzedał swój mielcuch w Poznaniu Mikołajowi Gunterowi

662
Bolonia, 2 czerwca 1410 Papież Jan XXIII potwierdza nadanie przez króla Władysława Jagiełłę Przemętu z przyległymi wsiami klasztorowi cystersów w Wieleniu

663
Czacz, 26 czerwca 1410 (Wzmianka) Mikołaj, Jan i Piotr dziedzice Czacza sprzedają sołectwo w Czaczu Adeczkowi Gniewowskiemu

664
Ciążeń, 2 lipca 1410 Wojciech Jastrzębiec biskup poznański nadaje łan ziemi we Wierzbocicach Wojciechowi sołtysowi z Drewna

665
Inowrocław, 20 października 1410 Król Władysław Jagiełło nadaje 4 łany w Rusowie celnikowi konińskiemu Maciejowi Gnerowi

666
Bydgoszcz, 28 października 1410 Król Władysław Jagiełło zapisuje 100 grzywien na Pietrzykowie chorążemu kaliskiemu Paskowi

667
[17 listopada] 1410 (Reg.) Wojciech Jastrzębiec biskup poznański eryguje altarię fundacji kanonika poznańskiego Jana z Niepartu w katedrze poznańskiej

668
Poznań, 25 listopada 1410 Król Władysław Jagiełło nadaje dwie miary słodu tygodniowo z młyna Bogdanka w Poznaniu klasztorowi Bożego Ciała w Poznaniu

669
Raciążek, 12 grudnia 1410 Król Władysław Jagiełło nadaje miastu Poznaniowi prawo bicia drobnej monety

670
Nakło, 21 grudnia [1410] Maciej z Wąsoszy wojewoda kaliski i starosta nakielski zawiadamia wielkiego mistrza krzyżackiego o warunkach zwolnienia z niewoli Kaspra Schönefelda

671
Mogilno, 1410 Przybysław prepozyt bożogrobców gnieźnieńskich przeznacza 2 morgi roli pod młyn nad potokiem Piściec, który buduje wraz z Mikołajem dziedzicem Gołąbek

672
[Poznań], 1410 (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Chomęcic?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

673
[Poznań], 1410 (Reg.) Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Burhard zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

674
Wieleń, 10 lutego 1411 Dobiesław i Wolfram dziedzice Bucza cedują swe prawa do kościoła Św. Piotra pod Przemętem klasztorowi cystersów w Wieleniu (Przemęcie)

675
Będlewo, 7 kwietnia 1411 Wymienieni sędziowie polubowni zaświadczają, że wymienieni dziedzice Będlewa dokonali podziału ojcowizny

676
Wenecja, 16 lipca (30 czerwca?) 1411 Mikołaj z Wenecji sprzedaje wójtostwo w Wenecji niejakiemu Filipowi

677
Poznań, 17 sierpnia 1411 Sędziwój z Ostroroga wojewoda poznański i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Mikołaj z Więckowic zapisał na Nowych Więckowicach czynsz konwentowi dominikanów w Poznaniu

678
Medyka, 19 października 1411 Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić terminy sądowe Wichny wdowy po Sędziwoju z Szubina i jej zięcia Macieja z Łabiszyna oraz unieważnia zapadłe już wyroki

679
Góra, 27 października 1411 (?) Pietrasz z Wronczyna sędzia polubowny rozsądza spór pomiędzy kapitułą poznańską a Mroczkiem z Kleszczewa i Piotrem Kotem z Tarnowa

680
Poznań, 14 listopada 1411 Sędziwój z Ostroroga wojewoda poznański i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Mikołaj z Kuranowa oprawił posag swej żony Beaty

681
Przemęt, 8 grudnia 1411 Władze miasta Przemętu zaświadczają, że Jędrzych wójt przemęcki sprzedał swe wójtostwo Hoczmykowi z Osłonina

682
[Poznań, 1399 - 1411] (Reg.) Jan oficjał poznański zaświadcza, że Marcin Owieczka zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

683
[Poznań], 1411 (Reg.) Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Jakub Bincher zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

684
[Poznań], 1411 (Reg.) Mieszczanin poznański Klinkner zapisuje czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

685
[Poznań], 1411 (Reg.) Michał Blida oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Garbów?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

686
[Poznań], 20 stycznia 1412 (Reg.) Władze miasta Poznania zaświadczają, że Piotr Sarbinowski zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

687
Kraków, 29 stycznia 1412 Król Władysław Jagiełło zakazuje powoływać przed sądy Dobrochnę, wdowę po Filipie z Dojutrowa

688
[Wschowa], 19 lutego 1412 Władze miasta Wschowy zaświadczają, że zapisały czynsz Janowi Czedliczowi oraz ustalają dalsze losy tego czynszu

689
Ołobok, 9 marca 1412 Benedykta opatka klasztoru cysterek w Ołoboku prezentuje księdza Marcina na probostwo w Łubnicy

690
Gniezno, 12 marca 1412 Mikołaj Strzeszkowic administrator archidiecezji gnieźnieńskiej nakazuje wprowadzić księdza Marcina ze Strzelna na probostwo w Łubnicy

691
Kościan, [18 marca] 1412 Wymienieni uczestnicy roczku w Kościanie zawiadamiają starostę generalnego Wielkopolski o przeprowadzeniu postępowania w sprawie rozgraniczenia Ponieca i Drzewiec

692
Gniezno, 11 kwietnia 1412 Mikołaj Strzeszkowic administrator archidiecezji gnieźnieńskiej nakazuje wprowadzić księdza Marcina ze Strzelna na probostwo w Łubnicy

693
Śrem, 15 kwietnia 1412 Wymienieni rozjemcy zaświadczają, że rozsądzili spory Paska z Chrząstowa z Paskiem i Mikołajem z Chlebowa

694
Książ, 18 - 22 kwietnia 1412 Sędziwój z Ostroroga wojewoda poznański i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Wojciech z Nowca opisał na swojej części Nowca posag i wiano swej żonie Białej Damie

695
Rzym, 30 kwietnia 1412 Papież Jan XXIII przenosi arcybiskupa halickiego Mikołaja Trąbę na arcybiskupstwo gnieźnieńskie

696
Trzemeszno, 8 maja 1412 Andrzej prepozyt klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie nadaje niejakiemu Pawłowi sołectwo w Bryskach

697
Buda, 24 maja 1412 Król Władysław Jagiełło zakazuje powoływać przed sądy Dobrochnę, wdowę po Marcinie z Siejuszyc

697a
Poznań, 30 maja 1412 Pełka kantor i wikariusz generalny poznański eryguje altarię fundacji mieszczanina poznańskiego Jana Biemka w kościele Św. Marii Magdaleny w Poznaniu

698
Poznań, 12 października 1412 Świętochna przeorysza dominikanek w Poznaniu nadaje swój młyn pod Poznaniem braciom Jakubowi Linda, Piotrowi i Wojciechowi z Modrza

699
Poznań, 7 grudnia 1412 Andrzej Krupka ze Skórzewa i Jan z Łodzi poręczają, że Wincenty i Mikołaj z Trzcielina dopełnią warunków sprzedaży tejże wsi kanonikowi poznańskiemu Janowi z Niepartu

700
Gniezno, 14 grudnia [1412] Wymienieni panowie wielkopolscy piszą do wielkiego mistrza krzyżackiego w sprawie przejmowania zamków nowomarchijskich

701
Czarnków, 1412 (Podejrzany) Wincenty z Czarnkowa nadaje część Przelewic (?) Szymonowi zwanemu Trzebinka

702
[Poznań], 1412 (Reg.) Michał Blida oficjał poznański zaświadcza, że Jakusz Pomian z Lubonia zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

703
[Poznań], 1412 (Reg.) Pełka poznański wikariusz generalny zaświadcza że Janusz z Łagiewnik zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

704
Śrem, 25 stycznia 1413 Mikołaj Lubiatowski stolnik poznański zawiadamia sąd ziemski w Kościanie, że Jan z Książa spłacił mu należny dług

705
[Poznań], 3 lutego 1413 Władze miasta Poznania zaświadczają, że burmistrz poznański Folker Stowen sprzedał swój folwark na Winiarach mieszczaninowi poznańskiemu Wojtkowi Bogatemu

706
Kłecko, 12 (?) lutego 1413 Wymienieni arbitrzy rozsądzają spór pomiędzy opiekunami córek Sędziwoja i Jana Gałązków

707
Żnin, 24 lutego 1413 Wymienieni arbitrzy rozsądzają spór pomiędzy Andrzejem wójtem mogileńskim a Klemensem opatem klasztoru benedyktynów w Mogilnie

708
Rzym, 18 kwietnia 1413 Papież Jan XXIII nakazuje dziekanowi kruszwickiemu Sędziwojowi, aby wezwał zaborców dóbr i dochodów Jana plebana z Brudzewa do ich zwrotu

709
Brodnia, 19 kwietnia [1413] Król Władysław Jagiełło nakazuje odesłać spór Jana Bierzwieńskiego z Wincentym plebanem z Gostyczyny na forum sądu świeckiego

710
Godziesze, 12 maja 1413 Mikołaj Trąba arcybiskup gnieźnieński potwierdza odpusty nadane odwiedzającym kościół parafialny w Iwanowicach

711
Poznań, 21 czerwca 1413 Wymienieni uczestnicy sądu królewskiego w Poznaniu informują sędziego i podsędka poznańskich o wyroku w sporze pomiędzy szpitalem Św. Ducha w Poznaniu a młynarzem młyna Walkmol tamże

712
Poznań, 24 czerwca 1413 Król Władysław Jagiełło nadaje prawo magdeburskie miastu Ujściu

713
Kościan, 4 lipca 1413 Król Władysław Jagiełło transumuje dokument Sędziwoja Ostroroga z 30 czerwca 1413 dla Sędka archidiakona pszczewskiego

714
Śrem, 10 lipca 1413 Król Władysław Jagiełło potwierdza dominikankom poznańskim prawo patronatu kościoła Św. Marii Magdaleny w Poznaniu

715
Środa, 13 lipca 1413 Król Władysław Jagiełło prosi wielkiego mistrza krzyżackiego o glejt dla wojewody kaliskiego Macieja z Wąsoszy i sędziego poznańskiego Mikołaja z Czarnkowa

716
Nad Sanem, 10 września 1413 Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić terminy sądowe kasztelana poznańskiego Mościca ze Stęszewa, który wyjechał w poselstwie do Zygmunta Luksemburskiego

717
Poznań, 11 października 1413 Przeor i zakonnicy poznańskiego klasztoru dominikanów poświadczają warunki fundacji uczynionej w ich klasztorze przez panów z Szamotuł

718
Poznań, 9 grudnia 1413 Sędziwój z Ostroroga wojewoda poznański i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że wymienieni synowie Piotra Strosberga sprzedali Starołękę klasztorowi karmelitów w Poznaniu

719
[Poznań], 1413 (Reg.) Michał Blida poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Iwan z Soboty zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

720
[Poznań], 1413 (Reg.) Michał Blida poznański wikariusz generalny zaświadcza, że kasztelan poznański Mościc ze Stęszewa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

721
Siedlimowo, 15 stycznia [1414] Mikołaj Trąba arcybiskup gnieźnieński nakazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu odroczenie rozpatrzenia sprawy Dzięćmara plebana z Juncewa w sprawie dziesięcin z Kożuszkowa i [Kożuszkowej] Woli

722
Mogilno, 2 lutego 1414 I.N. Sprzedaż wójtostwa w Mogilnie przez dziedziców wójtostwa tamtejszemu opactwu benedyktynów

723
Poznań; 27 lutego 1414 Mikołaj z Czarnkowa sędzia i Mroczek z Kleszczewa podsędek poznańscy potwierdzają wyrok sądu królewskiego w Poznaniu z 21 czerwca 1413

724
Poznań, 21 marca 1414 Wymienieni uczestnicy sądu wiecowego w Poznaniu zawiadamiają sędziego poznańskiego o wyroku w sporze pomiędzy Katarzyną z Sączkowa a klasztorem cystersów w Przemęcie i publikują list starosty wielkopolskiego Jana z 25 lipca 1303

725
Poznań, 28 marca 1414 Sędziwój z Ostroroga wojewoda poznański i starosta generalny Wielkopolski, Mikołaj z Czarnkowa sędzia poznański i Andrzej z Osiecznej zaświadczają, że rozgraniczyli wieś Luboń od miasta Poznania

726
Brześć Kujawski, 23 kwietnia 1414 Kredytywa króla Władysława Jagiełły dla podstolego kaliskiego Przedpełka z Kopydłowa

727
Kalisz, 2 maja 1414 Wymienieni sędziowie polubowni rozsądzają spór o majątek pomiędzy Filipem z Gałązek a Katarzyną z Grzybowa

728
Kalisz, 15 maja 1414 Filip ze Skokowa kasztelan ksiąski i Pasek z Dobczyna łowczy kaliski jako sędziowie polubowni rozsądzają spór pomiędzy Katarzyną wdową po Macieju, z Sośnicy i Pachną żoną Dobiesława z Sośnicy

729
Gniezno, 18 maja 1414 Michał oficjał gnieźnieński rozsądza spór o dziesięcinę z Targowicy pomiędzy klasztorem kanoników regularnych z Trzemeszna a plebanem z Trląga

730
Oborniki, 5 czerwca 1414 Król Władysław Jagiełło zapisuje 20 grzywien na wsi Ceków podstolemu poznańskiemu Marcinowi ze Sławska

731
Kościan - Stare Miasto, 11 czerwca 1414 Mikołaj z Czarnkowa sędzia poznański publikuje wyrok sądu wiecowego w Poznaniu w sporze pomiędzy Katarzyną z Sączkowa a klasztorem cystersów w Przemęcie

732
Staw, 12 czerwca 1414 Dobrogost z Kamiennej sprzedaje czynsz wymienionym altarystom kościoła w Iwanowicach

733
Ląd, 13 czerwca 1414 I. N. Mikołaj Kicki archidiakon gnieźnieński poświadcza przekazanie kościoła parafialnego w Zagórowie klasztorowi cystersów w Lądzie

734
Trzemeszno, 12 września 1414 Andrzej prepozyt klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie prosi wszystkich, do których zgłosi się brat Jan z Trzemeszna pielgrzymujący do Rzymu, o udzielanie mu jałmużny

735
Pod Brodnicą, 1 października 1414 Król Władysław Jagiełło zezwala wojewodzie poznańskiemu Sędziwojowi z Ostroroga na lokację miasta we wsi Wojszyno (Lwówek)

736
Trzemeszno, 5 października 1414 I. N. Potwierdzenie dokumentu nadania sołectwa we wsi Bryski przez prepozyta klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie sołtysowi Pawłowi

737
Gniezno, 22 października 1414 Mikołaj Trąba arcybiskup gnieźnieński eryguje altarię fundacji Piotra z Zawichostu w katedrze gnieźnieńskiej

738
Piaski, 12 listopada 1414 Sędziwój dziekan kruszwicki, sędzia z ramienia Stolicy Apostolskiej nakazuje wymienionym plebanom, aby wezwali wymienione osoby do zwrotu Janowi plebanowi z Brudzewa dóbr i dochodów

739
Poznań, 19 listopada 1414 Sędziwój z Ostroroga wojewoda poznański i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Stanisław z Imielinka zapisał czynsz kanclerzowi kapituły poznańskiej Mikołajowi Górce

740
Pyzdry, 3 - 5 grudnia [1412 - 1414] Sędziwój z Ostroroga wojewoda poznański i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Janusz z Górki zapisał czynsz Maciejowi i Małgorzacie ongiś z Chociczy

741
Gniezno, 20 grudnia 1414 Mikołaj Strzeszkowic oficjał gnieźnieński zaświadcza, że dziedzice z Imielna zapisali czynsz kanclerzowi poznańskiemu Mikołajowi z Górki

742
Nakło, 28 grudnia [1414] Jarosław z Iwna chorąży poznański i starosta nakielski prosi wielkiego mistrza krzyżackiego o uwolnienie z niewoli Andrzycha z Wierzchucina

743
Brześć Kujawski, 31 grudnia 1414 Jakub z Koniecpola wojewoda sieradzki i starosta kujawski zaświadcza, że Dobrochna z Kościelca sprzedała sołectwo w Stodołach klasztorowi kanoników regularnych w Trzemesznie

744
[Poznań], 1414 (Reg.) Michał Blida poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Iwan z Soboty sołtys w Ocieszynie zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

745
[Poznań], 1414 (Reg.) Michał Blida poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Wojciech z Glinna zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

746
[Poznań], 1414 (Reg.) Michał Blida oficjał poznański zaświadcza, że Pietrasz ze Zberek zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

747
[Poznań], 1414 (Reg.) Sędziwój z Ostroroga wojewoda poznański i [starosta generalny Wielkopolski] zaświadcza, że [kasztelan poznański Mościc ze Stęszewa] zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

748
Konstancja, 1414 Sobór w Konstancji wydaje wyrok w sprawie dziesięcin z Głogowca przynależnych kościołowi w Strzelcach

749
[Gniezno, ok. 1414] Wymienieni sędziowie polubowni rozsądzają spory pomiędzy kapitułą gnieźnieńską a Janem Sobiejuchą o granice pomiędzy Szczawin(ki)em a Wełnicą

750
Uniejów, 13 stycznia 1415 I. N. Mikołaj pleban uniejowski wzywa Wita plebana z Wielenina do zadośćuczynienia za szkody wyrządzone Janowi plebanowi z Brudzewa

751
Mogilno, 11 marca 1415 Wymienieni sędziowie polubowni rozsądzają spór o Kątny Młyn pomiędzy klasztorem kanoników regularnych z Trzemeszna z wymienionymi kmieciami

752
Konstancja, 14 marca 1415 Papież Jan XXIII nakazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu obronę majątku szpitala Św. Ducha w Poznaniu

753
Poznań, 8 kwietnia 1415 Jan ze Szczekocin kasztelan lubelski i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Wincencja z Mieściska sprzedała Mieścisko dziekanowi poznańskiemu Piotrowi z Kobylina

754
Gniezno, 10 kwietnia 1415 Mikołaj Strzeszkowic wikariusz generalny gnieźnieński nadaje probostwo w Tarnowie Tylmanowi cystersowi z Łekna (Wągrowca)

755
Gniezno, 16 kwietnia 1415 Jan ze Szczekocin kasztelan lubelski i starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Święszek i Olbracht (?) bracia z Gulczewa sprzedali swoją rolę na przedmieściu Gniezna klasztorowi cystersów z Lądu

756
Gniezno, 17 kwietnia [1415] Jan ze Szczekocin kasztelan lubelski i starosta generalny Wielkopolski nakazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu, aby nie pozywał przed swój sąd kmieci z Witkowa

757
Gniezno, 19 kwietnia 1415 Jakusz Jaka z Wilczyna sędzia kaliski zaświadcza, że gnieźnieński sąd wiecowy oddalił pretensje Katarzyny z Karniszewa do Targownicy, wsi klasztoru kanoników regularnych z Trzemeszna

758
[Łabiszyn], 2 maja 1415 Maciej z Łabiszyna wojewoda brzeski ostrzega sąd ziemski w Gnieźnie przed fałszywym zawiadomieniem o posiedzeniu sądu wiecowego w Gnieźnie

759
Brześć Kujawski, 7 maja 1415 Uczestnicy sądu wiecowego w Brześciu zawiadamiają sąd ziemski w Gnieźnie, że Jaszczołd z Ruszkowa miał sprawę "o większe" przed sądem w Brześciu

760
24 czerwca (11 listopada?) 1415 Ramsz z Opolna dziedzic Koszanowa ustala prawa i obowiązki mieszczan nowo lokowanego w Koszanowie miasta na prawie magdeburskim (Śmigla)

761
[Słupca], 27 czerwca 1415 Rajcy miasta Słupcy zaświadczają, że burmistrz Słupcy Jan syn Paczołda sprzedał jatkę mięsną w Słupcy Janowi prepozytowi Św. Ducha pod miastem

762
Poznań, [5 lipca 1415] Jan ze Szczekocin kasztelan lubelski i starosta generalny Wielkopolski prosi wielkiego mistrza krzyżackiego o zwrot majątku zabranego pod Tucholą mieszczanom ze Środy

763
Krotoszyn, 25 lipca 1415 Wierzbięta dziedzic Krotoszyna przenosi miasto Krotoszyn na inne miejce i ustala prawa i obowiązki mieszczan

764
Słupca, 12 sierpnia 1415 Jan ze Szczekocin kasztelan lubelski i starosta generalny Wielkopolski zaleca rajcom miasta Poznania, aby przestrzegali zwolnień celnych przysługujących mieszkańcom Pakości

765
Kościan, 15 sierpnia 1415 Mikołaj Usarzowski burgrabia kościański i Dobrogost Koleński z Prusimia zaświadczają, że przeprowadzili ugodę pomiędzy Baworem i Małgorzatą Krzemieniewskimi a Cielejem i Jarosławem braćmi z Miąskowa

766
Kościan, 15 sierpnia 1415 Bawor Krzemieniewski z synem Jakubem i żoną Małgorzatą zobowiązują się dokonać rezygnacji określonych dóbr na rzecz Dobrogosta Koleńskiego przed starostą generalnym Wielkopolski

767
Oborniki, 15 sierpnia 1415 Władze miasta Obornik zaświadczają, że Stanisław Serwatka młynarz z Obornik zapisał czynsz na budowę kościoła w Obornikach

768
Uniejów, 13 września 1415 I. N. Publikacja dokumentów dotyczących sporu Jana plebana z Brudzewa z Witem plebanem z Wielenina i innymi osobami

769
Gliniany, 7 października 1415 Król Władysław Jagiełło zakazuje powoływać przed sądy Annę, wdowę po staroście gniewkowskim Borowcu

770
Nowy Korczyn, 27 listopada 1415 Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić roki sądowe przeciw Samborowi z Małachowa kasztelanowi zbąskiemu

771
[Poznań], 1415 (Reg.) Michał Blida oficjał poznański zaświadcza, że NN (ze Strzelc?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym

772
Kiszkowo, [ok. 1415] Jan Gałązka z Żdżarowity ze swym synowcem Ptolemejem z Pomorzan zaświadcza, że zastawili pół folwarku w Żdżarowitej Piotrowi z Łubowic

773
- zob. wyżej, nr 697a.

Dokumenty

Dokument Nr 401

Luboml, 19 lutego 1401

Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić roki sądowe przeciw kasztelanowi ksiąskiemu Henrykowi z Zimnowody.

Kop: Poznań, WAP, Pyzdry Z. 1, k. 120v. Wpis 13 października 1402.
Wyd.: Piekosiński, Wybór, s. 103 (wg Kop.).

Wladisslaus Dei gracia rex Polonie etc.
Strenuo Thomkoni subpincerne Cracouiensi et capitaneo Maioris Polonie generali¹ ac iudici, subiudici, camerariis aliisque officialibus iudiciis nostris Pisdrensi ac Kalisiensi presidentibus, nostris fidelibus dilectis, graciam et omne bonum. Fideles nostri dilecti! Quia Henricus Zymnowodski castellanus Ksanski², noster fidelis, nostris ocupatus et preventus serviciis, terminis iudicialibus, quos coram vobis tempore Quadragesime pronunc existenti cum quibuscumque personis pro qualibuscumque causis habuit et habiturus est, non potuit interesse. Quocirca vobis et vestrum cuilibet damus firmis nostris regalibus in mandatis, quatenus terminos huiusmodi in eodem Henrico per predictos astitos, in nichilum redigentes, causas et terminos ipsorum huiusmodi de novo resumatis, efficientes, ut idem Henricus racione ipsius absencie in vestris iudiciis nullum incurret preiudicium vel gravamen. Aliud in premissis facere non ausuri. Datum in Lubomla³ sabatho proximo ante dominicam, que in ecclesia Dei Invocavit decantatur, anno Domini M° CCCC primo etc.
Dominus rex per se.

¹Tomek, Tomasz z Węgleszyna (w Sandomierskiem), Jelitczyk, podczaszy krak. 1386 - 1407, kasztelan sandom. 1407 - 1409, starosta generalny Wlkp. 1398 - 1409, bydgoski 1409, zm. 1409 (KDW VI nr 364/1; Spisy wlkp.).

²Henryk (Andrzych, Jindrzych) z Zimnowody (par. Cerekwica, na pd.-wsch. od Borku Wlkp. - Koz. 3 s. 480) wyst. od 1388, kasztelan ksiąski 1399 - 1404 (Spisy wlkp.; SHGWlkp.).

³Luboml w ziemi chełmskiej, na pn. od Horodła. Data zgodna z itinerarium królewskim.

Dokument Nr 402

Kościan, 1 marca 1401

Wojciech z Rostarzewa z synem Stefanem zakłada i uposaża kościół parafialny w Rostarzewie.

Kop.: Poznań, AAP, CP 15 (Liber beneficiorum dioecesis Posn. z XVI w.), k. 168v, w transumpcie biskupa poznańskiego Wojciecha Jastrzębca z daty: Dolsk, 3 marca 1401 (zob. niżej, nr 403), potwierdzonym przez biskupa poznańskiego Benedykta Izdbieńskiego w Poznaniu, 4 listopada 1551.
Wyd.: J. Nowacki, Księga uposażenia diecezji poznańskiej z roku 1510, Poznań 1950, s. 262 - 263 (wg Kop.).

Nos Albertus cum filio Stephano haeredes de Rzesstarzewo¹ ad perpetuam rei memoriam volumus devenire, quod ad novam erectionem ecclesiae nostrae in Rzesstarzewo ad honorem sanctorum Adalberti et Catherinae patronorum assignamus, damus et praesentibus appropriamus et incorporamus rectori ecclesiae ibidem et pro sui sustentatione duos mansos in haereditate nostra, sicut habentur et tenentur in campis per rusticos dictae haereditatis, duos et(iam) hortulanos et tabernam locandos per ipsum plebanum in aeris^a nostris praemissae haereditatis, necnon pratum primum transeundo a Rzesstarzewo ad Tuchorza² villam circa sylvam manum ad dextram versus viam tenen(dum), haben(dum), possiden(dum) libere et pacifice per se et omnes successores omni iure et dominio, sicut soli tenuimus, decimasque nostras duas manipulatim singulorum seminum et frumentorum de duobus nostris allodiis in Rzesstarzewo et Tuchorza villis lignaque et robora pro aedificiis et quod cum suis hortulanis et clerico libere in nostris sylvis et borris absque indagine vulgariter zapust rector ecclesiae habebit et curiam caminatam ac domum mansionis, semel duntaxat, pro plebano tenemur aedificare pecoraque singula et pecudes absque grege ovium pastorum communitatis libere pascat et pabulet de pascuis communibus aut unius de vicinis ac incolis secundum ordinem locatorum in dicta villa praemissi plebani, immo clerico sive campanatori in nostris aeris^a aream liberam pro curia et sui utilitate ad servitia ecclesiae et plebani damus et praesentibus assignamus vitricusque dictae ecclesiae coadiutorio aliarum villarum ad ecclesiam pertinentium de oblatis, vino, luminariis aliis(que) ad divinum cultum necessariis providebit; et plebanus in singulis iuribus suae ecclesiae laudabilibusque consuetudinibus gaudebit, sicut ecclesia Kieblouiensis³. In fidem praemissorum sigillum nostrum praesentibus est appensum. Datum Costan feria tertia post dominicam Reminiscere sub anno Domini millesimo quadringentesimo primo.

^atak Kop.

¹Rostarzewo (Rzeszotarzewo), wieś par. na pn.-wsch. od Wolsztyna (Koz. 3 s. 167). Wojciech wyst. 1379 - 1416, jego syn Stefan - 1401 - 1432 (SHGWlkp.)

²Tuchorza par. Rostarzewo (przedtem. par. Zbąszyń), na pn.-zach. od Wolsztyna (Koz. 3 s. 340, 5 s. 425).

³Kębłowo (Kiebłowo), miasto na pd.-zach. od Wolsztyna.

Dokument Nr 403

Dolsk, 3 marca 1401

Biskup poznański eryguje kościół parafialny w Rostarzewie i potwierdza jego akt fundacyjny.

Kop.: Poznań, AAP, CP 15 (Liber beneficiorum dioecesis Posn. z XVI w.), k. 168 - 169, w transumpcie biskupa poznańskiego Benedykta Izdbieńskiego z daty: Poznań, 4 listopada 1551.
Wyd.: J. Nowacki, Księga uposażenia diecezji poznańskiej z roku 1510, Poznań 1950, s. 262 - 264 (wg Kop.).

In nomine Domini amen. Albertus Dei gratia episcopus Posnaniensis¹, ad perpetuam rei memoriam. Ad curam regimenque ecclesiae Posnaniensis disponente Domino deputati praecipuo solicitudinis studio reddimur solliciti, ut ea, quae cultus divini augmentum respiciunt et saluti nostrorum expediunt subditorum, debitae promotionis effectu benignius prosequamur. Sane petitio nobis in Christo dilectorum nobilium Alberti et Stephani eius nati haeredum de Rzesstarzewo nostrae dioecesis² nobis exhibita continebat, quod cum villae dicta Rzesstarzewo et Golia, quae in Comorowo³, et Tuchorza, quae et earum incolae in Dzbąszin⁴ ad ecclesias parochiales praedictae dioecesis ad divina audienda venire hucusque consueverant et ecclesiastica percipere in eisdem sacramenta, ab ipsis ecclesiis adeo elongatae existant, quod ipsi incolae earumdem villarum tum propter longam distantiam, tum propter viarum inundanciam et periculosa discrimina ac praedas et spolia in sylvis et borris inter ipsas ecclesias in Zbaszin et Comorowo villasque superius nominatas mediantia et in illo districtu tanquam finibus et limitibus Regni Poloniae et dictae dioecesis Posnaniensis a multis retroactis annis et temporibus frequentatas ad divina audienda et ecclesiastica percipienda sacramenta commode nequeant accedere ac, quod deterius est, pluries non absque gravi animarum periculo cogantur resilire, quodque praedictae ecclesiae in Zbąszin et Comorowo ac earum rectores pro sui sustentatione et oneribus subportandis [k. 168v] fructibus exuberent copiosis, ecclesiam parochialem in dicta villa Rzesstarzewo super dote et proventibus per ipsos Albertum et Stephanum haeredes in ipsa villa Rzesstarzewo assignatis et donatis ac per literas patentes, ipsorum vero sigillo appendenti sigillatas et subscriptas, attributis pro huiusmodi ecclesia et suis rectoribus futuris erigere, facere et creare, fonte(m) quoque sacri baptismatis in eadem ordinare ipsisque ecclesiae et rectoribus praedictas villas Rzesstarzewo, Golia et Tuchorza ac earum incolas in parochiam et subditos ascribere et adiungere de pastorali providentia misericorditer dignaremur. Quarum quidem literarum tenor sequitur ad contextum in hunc modum:
[następuje dok. Wojciecha i Stefana z Rostarzewa, z daty: Kościan, 1 marca 1401, zob. wyżej, nr 402].
Nos itaque testimonio proborum fidedigno super praemissis per praefatum Albertum et Stephanum haeredes de Rzesstarzewo expositis primitus recepto, ex quo sufficienter cognovimus ipsa exposita fore vera, nostrorum subditorum periculis, prout tenemur, obviare salutique eorum, quantum possumus, providere volentes, votis etiam et petitioni salutaribus dictorum Alberti et Stephani nobilium, quae ad divini cultus praeconium dirigunt adaugendum non indigne promoventes acclinati, praedictam donationem ratam atque gratam habentes, ecclesiam parochialem in dicta villa Rzesstarzewo duximus et per discretum dominum Joannem Stollo presbyterum, praepositum Sancti Spiritus in Costan⁵, de cuius legalitate fiduciam in Domino obtinemus, concedimus et decernimus ac mandamus erigendam, creandam et constituendam ipsamque in nomine Domini et honore et in memoriam beatorum Adalberti Pontificis et Catharinae Virginis et Martyris erigimus, constituimus, creamus et facimus per praesentes. Duos quoque mansos agrorum in latitudine et longitudine, sicut mansi rusticorum, necnon duos hortos et tabernam per rectorem ecclesiae huiusmodi locandam et unam pro rectore, aliam vero pro ministris eiusdem ecclesiae futuris domibus seu mansionibus areas in dicta villa Rzesstarzewo necnon pratum praemissum libere ac pacifice ac a quibuslibet tributo, solutione, exactione, angariis et datiis solitis cum omni iure et dominio necnon decimis manipulatis [k. 169] omnium frumentorum et seminum post araturas seu agriculturas allodiorum dictorum Alberti et Stephani haeredum in Rzesstarzewo et Tuchorza villis eorum aliaque omnia et singula praemissa literis, sicut praefertur, ordinata, disposita et conscripta, pro dote et in dotem ac praedictas villas Rzesstarzewo et Golia, quam ab in Comorowo, et Tuchorza, quam et earum incolas supradictos ab in Zbąszin ecclesiis parochialibus praedictis exnunc tollimus et ab earumdem ecclesiarum et rectorum ipsorum obedientia absolvimus et sequestramus pro parochia et in parochiam dictae ecclesiae in Rzesstarzewo eiusque rectori appropriamus, invisceramus, incorporamus et adiungimus. Fontemque sacri baptismatis in ipsa ecclesia in Rzesstarzewo de caetero habendum decernimus et erigendum, ac praefatos dictarum villarum incolas in eadem ecclesia in Rzesstarzewo divina audire officia et ecclesiastica percipere sacramenta christianaque debere perfrui sepultura, ac deinceps eidem ecclesiae et eius rectori et ministro praedictis pro tempore de annonis, missalibus et aliis iuribus parochialibus more aliarum vicinarum nostrae dioecesis parochialium ecclesiarum tempore debito responderi, contradictores quoque et rebelles ad satisfactionem compelli censura ecclesiastica mediante ipsaque omnia et singula ex certa scientia sic gesta, disposita ordinataque in omnibus eorum capitulis, punctis, clausulis, sententiis et conditionibus approbamus, ratificamus, confirmamus ac praesentis scripti patrocinio robur perpetuae firmitatis volumus et decernimus habitura. In quorum omnium et singulorum praemissorum fidem et testimonium sigillum nostrum praesentibus est appensum. Actum et datum in Dolsko anno Domini millesimo quadringentesimo primo, indictione^a nona, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri Bonificarii^b divina providentia papae noni anno duodecimo, die Jovis tertia mensis Martii, praesentibus discretis viris: Joanne Stollo praeposito Sancti Spiritus de Costan et Joanne Slawno praesbytero⁶, testibus circa praemissa.

^acreatione Kop.

^btak Kop.

¹Wojciech Jastrzębiec z Łubnicy, biskup pozn. 1399, krak. 1412, kanclerz koronny 1412 - 1423, arcybiskup gnieźn. 1423, zm. 1436 (WSB s. 832 - 833).

²Zob. wyżej, nr 402/1.

³Gola na pn.-zach. od Rakoniewic (Koz. 2 s. 190, 4 s. 238); Komorowo wieś par. tuż na pn. od Wolsztyna (Koz. 2 s. 321).

⁴Tuchorza, zob. dok. poprzedni.

⁵Jan Stollo, zapewne z mieszczan kościańskich (1398 wyst. mieszczanin Piotr Stollo - Lekszycki II nr 1979, 2114), jako prepozyt Św. Ducha w Kościanie wyst. 1398 (ib. nr 2069) - 1407 (SHGWlkp.).

⁶Jan Sławnik nie zidentyfikowany - wyst. także w dok. następnym.

Dokument Nr 404

Dolsk, 3 marca 1401

Biskup poznański eryguje kościół parafialny w Siedlcu.

Kop.: Poznań, AAP, CP 15 (Liber beneficiorum dioecesis Posn.), k. 166 - 167. Wpis z XVI w. Tytuł: Erectio parochialis ecclesiae in villa Sziedlecz.
Wyd.: J. Nowacki, Księga uposażenia diecezji poznańskiej z roku 1510, Poznań 1950, s. 256 - 259 (wg Kop.).

In nomine Domini amen. Albertus Dei gratia episcopus Posnaniensis¹, ad perpetuam rei memoriam. Ad curam et regimen ecclesiae Posnaniensis disponente Domino deputati praecipuo sollicitudinis studio reddimur soliciti, ut ea, quae cultus divini augmentum respiciunt et saluti nostrorum expediunt subditorum, debitae promotionis effectu benignius prosequamur. Sane cum venerabilis et religiosi fratres dominus Adolphus abbas et conventus monasterii in Obra ordinis Cisterciensis nostrae diocesis Posnaniensis² ad ecclesiam novae plantationis in villa dicta Sedliecz ipsius monasterii³ eiusdem diocesis per nos nuper in honore omnipotentis Dei et in memoriam beati Michaelis Archangeli consecratam duos mansos agrorum dicti monasterii, in dicta videlicet Sedliecz unum et in Zodzino⁴ villis contiguis eiusdem monasterii alium, ac duos ortos cum ortulanis locatos in eisdem villis cum censibus eorum ac paludem seu pratum in graniciis iuxta dictam Sedliecz et Culpino villas antedicti monasterii⁵ pro feno falcastrando, necnon unam pro curia seu dote rectoris et aliam pro ministro seu clerico dictae ecclesiae in Siedlecz, iuxta ipsam ecclesiam areas, ac unum pro rectore et alium pro clerico sive ministro eisdem ortos retro ipsas areas situandos pro caulibus et aliis seminibus ac leguminibus in longitudine et latitudine, sicut et quemadmodum mansi, agri et areae ac orti incolarum seu rusticorum mansos habentium in dictis villis Sedliecz ac Zodzino circumferentialiter sunt distincti, liberos et a qualibet solutione ac tributo et angariis penitus solutos, cum omni iure et dominio, quo ipsi abbas et monasterium eosdem mansos, agros, areas et ortos hactenus possederunt et habuerunt, donaverunt et pro dote et sustentatione dictorum rectoris et ministri ecclesiae praedictae contulerunt, dederunt et assignaverunt per eosdem rectorem et ministrum, qui pro tempore fuerint, ac ipsam ecclesiam in Sedliecz perpetuis temporibus tenendum, habendum, possidendum. Dicti quoque abbas et conventus per literas patentes sigillis eorum appendentibus sigillatas, quod incolae seu rustici in villis eorum degentes infrascriptis edificia neccessaria et oportuna pro dictis rectore et ministro praedictae ecclesiae in dictis areis et cum ortis supradictis, semel tamen et dumtaxat pro hac vice, eorum sumptibus, laboribus et ducturis edificare, quodque iidem incole, rustici seu cmethones singuli eorum de quolibet manso locato, exculto et arato pro annonis missalibus duas mensuras duplicis grani, unam videlicet siliginis et aliam avene, et quilibet ortulanus de suo orto ac inquilinus ear(u)mdem villarum pro mensa qualibet^a per unum grosum^a circa Paschae, colendas vero in vigilia Nativitatis et circa Epiphaniae Domini festa in eo, quod quis obtulerit, et in Quadragesima in ovis pro rectore, pro clerico vero seu ministro praedictis ecclesiae antedicte quilibet hospes, paterfamilias et inquilinus dictarum villarum singulis Quatuortemporibus quolibet anno tres denarios et unum panem dare et solvere ac quod vitricus de adiutorio hominum sive incolarum praedictorum de vino, oblatis, luminaribus et aliis singulis neccessariis ad divinum cultum spectantibus tociens quotiens oportunum fuerit [k. 166v] providere et ordinare ac procurare ad dictam ecclesiam in Sedliecz perpetuo debeant ac teneantur sint quoque astricti seipsos et dictos incolas, rusticos, ortulanos et inquilinos ac vitricum ecclesiae obligarunt et promisserunt, prout haec omnia et singula ex literis dictorum abbatis et conventus super donatione huiusmodi confectis ita nobis constitit fore et esse ordinata. Nobis quoque etiam ipsi abbas et conventus monasterii antedicti cum debita instantia humilius supplicarunt, quatenus praedictam ecclesiam in Siedlcze in parochialem in, de et super dote praescripta creare et facere, fontem quoque sacri baptismatis in eadem erigere et ordinare misericorditer dignaremur. Et prout etiam proborum testimonio fidedigno super eo per nos recepto docti sumus, villae videlicet Sedliecz, Culpino et Zodzino praedictae ac Nieborza⁶ dictorum abbatis et monasterii de Obra, quarum incolae ad ecclesiam in Nalko⁷ ad divina audienda hucusque venire consueverant et ecclesiastica in eadem percipere sacramenta, ab ipsa ecclesia in Nalko taliter elongate existant, quod ipsi incole tum propter longam distantiam. tum etiam et maxime hiemali et Quadragesime temporibus propter viarum inundantiam et periculosa discrimina ad divina audienda ecclesiasticaque percipienda sacramenta comode nequeant accedere ac, quod deterius est, pluries non absque gravi animarum periculo cogantur resilire, quodque praedicta ecclesia in Nalko et eius rector pro tempore in suis fructibus et proventibus habundet copiosis, ideo animarum nostrorum subditorum periculis, prout tenemur, obviare salutique eorum volentes providere, votis etiam salutaribus dictorum abbatis et conventus, que ad divini cultus praeconium dirigunt adaugendum, non indigne promovendis inclinati predictas donationem et obligationem ratas habentes atque gratas, ecclesiam predictam in Siedliecz in parochialem creandam duximus et constituendam ipsamque Christi nomine invocato creamus et constituimus ac facimus per praesentes dictosque duos agrorum mansos, unum in Siedliecz et alium in Zodzino, ac duos ortos locatos cum censibus eorum in villis antedictis, necnon paludem seu pratum pro feno in granitiis iuxta dictas villas Siedliecz et Culpino et unam pro curia sive domo rectoris et aliam pro ministro eiusdem ecclesiae et iuxta ipsam ecclesiam areas ac unum pro rectore et alium pro ministro eisdem ortos retro huiusmodi areas situandos pro seminibus atque caulibus plantisque aliis serendis in longitudine et latitudine supradictis necnon annonas missales, duas videlicet mensuras duplicis grani, unam siliginis et alteram avene de quolibet manso arato seu culto in villis antedictis et de quolibet ortulano de orto et inquilino de mensa in eisdem villis per unum grossum ac colendam et owa praedicta temporibus supradictis persolvenda pro rectore, pro clerico vero seu ministro ecclesiae iam dictae [k. 167] in Siedlecz de quolibet hospite seu inquilino in viliis praescriptis ad singula Quatuortempora quovis anno tres denarios et unum panem omniaque et singula suprascripta, sic ut praefertur ordinata et donata in et pro dote ac praedictas Siedlcze, Culpino, Zodzino et Nieborza villas, quas et incolas earum a dictis rectore et ecclesia in Nalko et eius obedientia exnunc absolvimus et tollimus ac etiam sequestramus, pro parochia appropriamus, incorporamus et adiungimus fontemque sacri baptismatis in ipsa ecclesia in Siedliecz decetero habendum decernimus et erigendum ac praedictos dictarum villarum incolas in eadem ecclesia in Sedliecz divina audire offitia et ecclesiastica percipere sacramenta christianaque debere perfrui sepultura ac deinceps ecclesiae eidem et eius rectori et ministro praedictis pro tempore de praemissis et aliis iuribus parrochialibus plenarie tempore debito respondere ipsaque omnia et singula praemissa ex certa nostra scientia approbamus, ratificamus et confirmamus ac praesentis scripti patrocinio robur perpetue firmitatis volumus et decernimus habitura. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium sigillum nostrum praesentibus est appensum. Actum et datum in Dolsko⁸ anno Domini millesimo quadringentesimo primo, inditione nona, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifatii divina providentia papae noni anno duodecimo, die Jovis tertia mensis Martii, presentibus discretis viris: Joanne Scollo praeposito Sancti Spiritus de Cosztan⁹ et Joanne Sławnik presbitero dioecesis Posnaniensis¹⁰ testibus ad praemissa.

^atak Kop.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. dok. poprzedni.

²Adolf opat klasztoru cystersów w Obrze wyst. także 1405; już 1409 opatem był Godfryd (SHGWlkp.).

³Siedlec, wieś par. na pn.-zach. od Wolsztyna (Koz. 3 s. 184).

⁴Żodyń par. Siedlec, na pn.-zach. od Wolsztyna (Koz. 3 s. 484 - 485).

⁵Kiełpiny par. Siedlec, na pn.-zach. od Wolsztyna (Koz. 2 s. 295).

⁶Nieborza par. Siedlec, na pn.-zach. od Wolsztyna (Koz. 2 s. 505).

⁷Niałek (N. Wielki i Mały), wieś par. na pd.-zach. od Wolsztyna (Koz. 2 s. 504 - 505).

⁸Dolsk, miasto w powiecie kościańskim.

⁹Jan Stollo, zob. dok. poprzedni.

¹⁰Jan Sławnik, zob. dok. poprzedni.

Dokument Nr 405

Poznań, 8 marca 1401

Uczestnicy sądu ziemskiego w Poznaniu przesyłają sądowi kościańskiemu wypis z księgi ziemskiej poznańskiej dotyczący sporu Katarzyny Komorskiej z Janem z Nowego Miasta.

Kop.: Poznań, WAP, Kościan Z. 2, k. 6 - 6v. Wpis 21 kwietnia 1401.
Wyd.: Piekosiński, Wybór, s. 69 - 70 (wg Kop.).

Burgrabius, subiudex ceterique zuparii iudicio regali Poznanie presidentes, amicis nostris sincere dilectis, zupariis et officialibus iudicio regali in Costan presidentibus, presens detur.
Domini graciosi et amici nostri sincere dilecti! Scripsistis nobis, quod causam inter Katherinam Comorska¹ et Johannem de Nova Civitate² vertentem parte ex utraque pro hereditate Bogusszino³ [k. 6v] in libro terrestri inveniremus et in litera clausa vobis translegaremus de verbo ad verbum consignatam. Cuius cause tenorem in libro invenimus et inscribi fecimus in hec verba: "Item pendet terminus a feria secunda ante festum beatorum Simonis et Jude Apostolorum ad decem et octo septimanas in Costan inter Katherinam Comorska et Johannem de Nova Civitate pro Bogusszino, sed prolocutor domine Katherine Comorske fecit accionem pro pecuniis et recognovit, quod Johannes est verus heres hereditatis Bogusszino⁴. Datum in Poznan feria tercia proxima post dominicam Oculi sub anno Domini M° CCCC° primo.

¹Katarzyna Komorska, z Komorza par. Nowe Miasto nad Wartą (Koz. 2 s. 321) wyst. 1400 - 1415 (SHGWlkp.).

²Jan z Nowego Miasta nad Wartą wyst. 1400 - 1417 (ib.).

³Boguszyn par. Panienka, na pd.-zach. od Nowego Miasta (Koz. 2 s. 36).

⁴Sprawa toczyła się przed sądem ziemskim w Poznaniu 25 października 1400, zapisana została w księdze ziemskiej (Poznań Z. 2 k. 46), por. Poz. II nr 360. Tekst zapiski w niniejszym dok. zgodny z tekstem w księdze, różnice tylko w pisowni imion własnych.

Dokument Nr 406

Kalisz, 14 marca 1401

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Mikołaj z Bieganowa przekazał swoje grunty w Bieganowie swemu bratu Łaszczowi z Bieganowa.

Kop.: Poznań, WAP, Gniezno Z. 20, k. 226 - 226v. Wpis 9 lipca 1571.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Thomco subpincerna Crac(ouiensis) et capitaneus Maioris Poloniae generalis¹ significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis, quomodo ad nostram et aliorum eiusdem terrae nobilium veniens praesentiam nobilis ac strenuus vir Nicolaus de Bieganowo², non compulsus, non coactus, quinimo sanus mente pariter et corpore maturaque intra se deliberatione praehabita, totam et integram sortem suam hereditariam, videlicet partem agri praedialis et quinque mansos ex utraque parte torrentis, iacentem post pomorium Petrasii olim et Lasczonis fratrum germanorum suorum Bieganowskich³, quam sortem suam antea eisdem fratribus suis, cum ad serviendum Reipublice proficisci debuerat, vendidit, et quam sortem a praefatis fratribus suis de servicio Reipublice rediens, denuo consequutus est, equalique divisione eidem cessit penes granicies Gozdowo⁴, quae tendit a nemore, alias od gaiu, villae Bieganowo, qui iacet penes granicies Zielony Damb⁵, a scopulo aciali eiusdem villae Zielony Dąb recto tramite circa fines sulcorum ad gurgitem, alias do smuga, usque ad torrentem, qui fluit de Gozdowo per Bieganowo ex alia vero parte torrentis recto ordine usque ad mericam villae Bieczewo⁶, nobili Lascz Bieganowski fratri suo uterino et eius legittimis successoribus, in et pro sexaginta florenis Vngarica[k. 226v]libus puri auri et iusti ponderis, amore fraterno erga eum ductus, vendidit et in perpetuum resignavit, mansionem tantum ad mortem suam apud praefatum Lascz fratrem suum sibi cum victu reservando, nullum ius aliud haereditarium ibidem, neque domum sibi neque pro suis successoribus legittimis reservando neque excipiendo, ab omnibus iuribus in Bieganowo se abdicans, per eundem Lascz et ipsius successores legittimos tenendam, habendam, utifruendam, vendendam, commutandam, donandam, alienandam et in usus suos beneplacitos et voluntarios convertendam, prout eidem Łascz^a et suis successoribus melius et utilius videbitur expedire, temporibus perpetuis possidendam. Nos autem praedictas venditionem et resignationem, sic ut praemissum est, per Nicolaum sepedictum coram nobis benivole factas, ratas per omnia habentes gratas suscepimus, ipsas approbamus et per praesentes ratificamus, approbamus, confirmamus in perpetuum valituras. Harum quibus nostrum sigillum est appensum testimonio litterarum. Actum et datum in Calisz feria secunda post dominicam Letare anno Domini millessimo quadringentesimo primo, praesentibus nobilibus viris, dominis: Sandiuogio de Jaroczyno⁷, Przybak de Grabowo subdapifero Calissiensi⁸, Vincentio de Strzkowo^a⁹, Pascone de Graboszewo¹⁰, Andrea de Gorazdowo¹¹ et Nicolao de Vnia¹² haeredibus, quamplurimis nobilibus fidedignis testibus.

^atak Kop.

¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

²Bieganowo, wieś par. na pd.-wsch. od Wrześni (Koz. 2 s. 18). Mikołaj wyst. 1399 - 1409 (SHGWlkp.).

³Piotr, Pietrasz z Bieganowa wyst. 1397 - 1400 (KDW VI nr 364/7), jego brat Łaszcz - 1397 - 1429, był też burgrabią w Koninie 1412 (SHGWlkp.; GUrz. C 359).

⁴Gozdowo, wieś par. na pd.-wsch. od Wrześni (Koz. 2 s. 213).

⁵Zieliniec (Zielony Dąb), wieś par. na pd.-wsch. od Wrześni (Koz. 3 s. 477 - 478, 8 s. 143).

⁶Bieczewo par. Bieganowo, na pd.-wsch. od Wrześni (Koz. 2 s. 17).

⁷Sędziwój z Jarocina i Mokronosu (wieś par. na pd.-zach. od Koźmina - Koz. 2 s. 479 - 480) wyst. do 1413 (KDW VI nr 381/6; SHGWlkp.).

⁸Przybysław, Przybek, Przybak z Grabowa Królewskiego (wieś par. na pd.-wsch. od Wrześni) i Stokowa, podstoli kal. 1391 - 1411, zm. 1411 - 1414 (Spisy wlkp.).

⁹Strzałkowo, wieś par. na pn.-zach. od Słupcy (Koz. 5 s. 358 - 359), Wincenty wyst. od 1387 (KDW VI nr 298/7), wicewojewoda w Pyzdrach 1400 - 1402, wicesędzia 1400 - 1401 (GUrz. C 566, 598).

¹⁰Graboszewo, wieś par. na pd.-zach. od Słupcy (Koz. 4 s. 262). Pasek, Paweł, wyst. 1393 - 1401 (SHGWlkp.), wg Kozierowskiego, Obce ryc., s. 125 ident. z późniejszym łowczym kal. 1413 - 1418 Paskiem z Chrząstowa, Dobczyna, Mikuszewa.

¹¹Gorazdowo, wieś par. na pn. od Pyzdr (Koz. 2 s. 199). Andrzej wyst. od 1387 (SHGWlkp.), kasztelan zbąszyński 1404 - 1406 (Spisy wlkp.).

¹²Unia par. Staw, na pn.-zach. od Słupcy (Koz. 1 s. 435). Mikołaj wyst. 1392 - 1401 (SHGWlkp.; tutaj).

Dokument Nr 407

Uniejów, 25 marca 1401

Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić roki sądowe przeciw kasztelanowi ksiąskiemu Henrykowi z Zimnowody.

Kop.: Poznań, WAP, Pyzdry Z. 1, k. 120v - 121. Wpis 13 października 1402.
Wyd.: Piekosiński, Wybór, s. 103 - 104 (wg Kop.).

Wladisslaus Dei gracia rex Polonie etc.
Universis et singulis: capitaneo Maioris Polonie, necnon iudici, subiudici, camerariis ceterisque officialibus, iudiciis nostris in Kalis et Pisdri presidentibus, nostris fidelibus dilectis, graciam et omne bonum. Quia Henricus de Zimnawoda castellanus Kssanski¹ nostris ocupatus et preventus serviciis, terminis, quos coram vobis presenti Quadragesima cum quibuscumque personis pro qualibuscumque causis habuit et habiturus est, non potuit interesse, quocirca vobis et vestrum cuilibet damus firmis [k. 121] nostris regalibus in mandatis, quatenus causas ipsius huiusmodi nulla tractare presumatis racione, sed terminos ipsius predictos prorogantes transferri debeatis, quousque de Cuyauia a nostra poterit venire magestate, et dictis ipsius terminis competenter interesse, efficientes, ut racione ipsius absencie nullum senciet preiudicium vel gravamen. Aliud in premissis facere non ausuri. Datum in Vneyow² ipso die Anuncciacionis Sancte Marie Virginis anno Domini M° quadringentesimo primo etc.
Ad relacionem Zauissii de Oleschnicza³

¹Henryk z Zimnowody, zob. wyżej, nr 401/2.

²Data zgodna z itinerarium wystawcy.

³Zawisza Oleśnicki (stryj kardynała Zbigniewa), krajczy dworu królowej Jadwigi 1391, wojski sandom. 1403, lubelski 1407, podsędek sandom. 1414, zm. 1433 (PSB XXIII s. 774 - 776).

Dokument Nr 408

Inowrocław, 7 maja 1401

Król Władysław Jagiełło zapisuje coroczną pensję na poradlnym wielkopolskim i cle radziejowskim księciu słupskiemu Barnimowi V.

Odpis: Warszawa, Centralna Biblioteka Wojskowa, rękopis 501: Kodeks Fryderyka Dregera, t. 12, k. 2 - 2v, wg Or.
Wyd.: Raczyński, Kodex, nr CXII, wg innego, bliżej nieznanego przekazu. pod błędną datą 1420.
Reg.: Verzeichniss der von Dregerschen übrigen Sammlung Pommerscher Urkunden zur Fortsetzung dessen Codicis Pomeraniae vicinarumque terrarum diplomatici, hrsg. v. J. C. C. Oelrichs, Alten Stettin 1795, s. 111.

Wladislaus Dei gratia rex Polonie, Lithuanieque princeps supremus et heres Russie etc. Significamus tenore presentium, quibus expedit, universis, quod^a cupientes magnificum principem dominum Barnimum^b ducem Stolpensem illustrem¹, fratrem nostrum dilectum fraternis prosequi favoribus et eum ad nostra beneplacita reddere promptiorem, sibi ratione annualis sallarii quadringentas^c marcas ^d-e

monete Polonicalis

quadraginta octo grossos computando in marcam quamlibet, quolibet anno providimus, ducentas videlicet de exactione^f nostra, que poradlne dicitur, in terra Majoris Polonie, que incipiendo a festo Nativitatis Domini [25 XII] ^g-h

proxime affuturo, deinceps anno quolibet circa predictum festum

Nativitatis Domini sibi solvi debent et ^i-j

in Juueni Wladislauia

reponi, relique autem ducente de theloneo nostro Radzeyouiensi^k² in festo sancti Georgii Martiris^l [23 IV] per ^ł-m

thelonearios Radzeyouienses

solvi debent et in ^n-o

Juueni Wladislauia

reponi pari modo. Quocirca vobis exactoribus et theloneariis^p predictis, qui fueritis pro tempore, nostris damus regalibus firmissimis in mandatis, quatenus quilibet vestrum^q ducentas marcas de suo officio temporibus predictis eidem domino Barnymo^r duci, receptis ab eo quitanciis, debite persolvatis annis singulis et ibidem in ^s-t

Juueni Wladislauia

nulla negligentia intermediante reponatis nostre gratie [k. 2v] sub obtentu^u duntaxat ad nostre voluntatis beneplacitum valiturum^v. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio litterarum. Datum ibidem in ^i-j

Juueni Wladislauia

in vigilia sancti Stanislai Martiris^l et Pontificis tempore Maii anno Domini millesimo quadringentesimo primo^w³.

^aetc. Wyd.

^bBarminum Wyd.

^cquadringentas Wyd.

^d-enimirum Polonicales Odpis

^fepactione Odpis

^g-hbrak Wyd.

^i-jJuveniwladislavia Wyd.

^kRadzegoviensi Wyd.

^lmartyris Wyd.

^ł-mtheloniarios Radzieyovienses Wyd.

^n-oJuveni Junevladislavia Wyd.

^ptheloniariis Wyd.

^qeorum Odpis

^rbrak Wyd.

^s-tJunewladislavia Wyd.

^uobtentum Wyd.

^vvalituris Odpis

^wvigesimo Wyd.

¹Barnim V książę słupski ur. 1369, zm. 1403 (W. Dworzaczek, Genealogia, Warszawa 1959, tabl. 18).

²Radziejów na Kujawach.

³O dacie rocznej por. uwagi wyżej. Pobyt króla w Inowrocławiu 7 maja 1401 skądinąd nie potwierdzony. Jagiełło był w Inowrocławiu 26 kwiet-nia, potem 1 maja w Brześciu, wreszcie 16 maja w Gnieźnie - mógł więc znów przejeżdżać przez Inowrocław.

Dokument Nr 409

Rzym, 8 maja 1401

Papież Bonifacy IX nadaje Piotrowi Pieskowskiemu beneficja, które zawakują.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 90 - 90v, publikacja w dok. biskupa poznańskiego Wojciecha Jastrzębca z daty: Buk, 11 maja 1403 - por. niżej, nr 465.

Bonifacius episcopus, servus servorum Dei¹ dilecto filio Petro Boleste de Pescouicze clerico Gneznensis dyocesis² salutem et appostolicam benediccionem. Vite ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno comendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales. Volentes itaque tibi premissorum meritorum tuorum intuitu graciam facere specialem, unum aut duo beneficium seu et beneficia ecclesiasticum seu ecclesiastica sine cura consuetum vel consueta clericis secularibus assignari, cuius seu quorum fructus, redditus et proventus quadraginta marcarum argenti, secundum taxacionem decime, valorem annuum non excedant ad cuiuscunque seu comuniter vel divisim ad quorumcumque seu quarumcumque collatorum sive collatricum collacionem, provisionem, presentacionem, eleccionem, seu quamvis aliam disposicionem pertinens seu pertinencia, eciam si aliquod beneficiorum huiusmodi canonicatus et prebende ecclesie cathedralis existat, si quod vel si qua in civitate et dyocesi vacat seu vacant ad presens, cum vaccaverit aut simul vel successive vaccaverint, quod vel que tu^a [per^b] te vel procuratorem tuum ad hoc legitime constitutum infra unius mensis spacium, postquam tibi vel eidem procuratori vacacio illius vel illorum innotuerit, duxeris acceptandum vel acceptanda, conferendum vel conferenda, tibi post acceptacionem huiusmodi^c cum omnibus iuribus et pertinenciis suis donacioni apostolico reservamus, districcius inhibentes wenerabili fratri nostro archiepiscopo Gneznensi et dilectis filiis ecclesie vel ecclesiarum, in qua seu quibus huiusmodi beneficium seu beneficia forsan fuerit vel fuerint, capitulis, ac illi vel illis, ad quem vel ad quos huiusmodi beneficii seu beneficiorum collacio, provisio, presentacio, eleccio seu quevis alia disposicio pertinet comuniter vel divisim, ne de huiusmodi beneficio seu beneficiis interim eciam ante acceptacionem eandem, nisi postquam eis constiterit, quod tu^a [vel^b] procurator predictus illud vel illa nolueritis acceptare, disponere quoquomodo presumant, ac decernentes exnunc irritum et inane, si secus super hiis a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attemptari^d. Non obstantibus quibuscumque statutis et consuetudinibus ecclesie vel ecclesiarum, in qua seu quibus beneficium seu beneficia huiusmodi fuerit vel fuerint, contrariis iuramento, confirmacione apostolica vel quacumque alia firmitate roboratis, aut si aliqui super provisionibus sibi faciendis de huiusmodi vel aliis [k. 90v] beneficiis ecclesiasticis in illis partibus speciales vel generales Apostolice. Sedis vel legatorum eius literas impetrarint^e, eciam si per eas ad inhibicionem, reservacionem et decretum vel alias quomodolibet sit processum, quibus omnibus eciam auctoritate nostra cum simili vel disimili aut alia quavis antelacionis prerogativa eciam sub quacumque facultate aut alia forma vel expressione verborum in genere vel in specie huiusmodi beneficia estimantibus, preter quam wenerabilibus fratribus sancte Romane ecclesie cardinalibus et dilectis filiis familiaribus nostris domesticis continuis comensalibus nobis actu domestice servientibus, te in assequcione beneficii seu beneficiorum huiusmodi quibuscunque constitucionibus, ordinacionibus et declaracionibus apostolicis et presertim declaracione nostra per nos nuper edita, videlicet quod gracie exspectante cum clausula "Anteferri" aliquibus per nos concessa vel concedente aliis similes gracias cum simili gracia clausulam habentibus primo et in datis precedentibus non preiudicent, sed secundum ordinem dant quo ad ipsas clausulas gracias ipsas debuisse et debere sortiri effectum, ita quod prior in datis in assequcione gracie ceteris preferretur et aliis quibuscunque contrariis eciam nequaquam obstantibus "Anteferri", sed nullum per hoc eis quo ad assequcionem beneficiorum aliorum preiudicium generari, seu si eidem archiepiscopo et capitulis vel quibusvis^f aliis comuniter vel divisim ab eadem Sede sit indultum, quod ad recepcionem vel provisionem alicuius munimine teneantur et ad id compelli non possint, quodque de huiusmodi vel aliis beneficiis ecclesiasticis ad eorum collacionem, provisionem, presentacionem, eleccionem seu quamvis aliam disposicionem coniunctim vel separatim spectantibus nulli valeat provideri per literas apostolicas, non facientes plenam et expressam de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mencionem et qualibet alia dicte Sedis indulgencia generali vel speciali cuiuscumque tenoris existat, per quam presentibus non expressam vel totaliter non insertam effectus huiusmodi gracie impediri valeat vel differri, et de qua cuiusque toto tenore habenda sit in nostris literis mencio specialis, aut si presens non fueris ad prestandum de observandis statutis et consuetudinibus ecclesie seu ecclesiarum, in qua seu quibus beneficium seu [beneficia^b] huiusmodi fuerit seu fuerint, solitum vel solita iuramentum seu iuramenta, dummodo in absencia tua per procuratorem ydoneum et cum ad ecclesiam seu ecclesias huiusmodi accesseris, corporaliter illud vel illa prestes, seu quod, ut asseris, nuper tibi de canonicatu et prebenda ecclesie Sancte Marie Lanciciensis et parrochiali ecclesia in Kalys dicte dyocesis graciose concessimus provideri. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre reservacionis, inhibicionis, constitucionis et voluntatis infringere, vel ei ausu themerario contraire. Si quis autem attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli Appostollorum eius se noverit incursurum. Datum Rome apud Sanctum Petrum, VIII Idus Maii, pontificatus nostri anno duodecimo.

^acum Kop.

^bbrak Kop.

^cnast. skr. fragment od beneficiorum doconstiterit, znajdujący się prawidłowo poniżej

^dacceptari Kop.

^eimpetrarunt Kop.

^fquibus suis Kop.

¹Bonifacy IX papież rzymski 1389 - 1404:

²Piotr syn Bolesty z Pieskowic (Piaskowice w Łęczyckiem), student w Pradze 1399, mgr?, kanonik łęcz. 1401, gnieźn. i krak., prepozyt łęcz.[dlaczego na zielono?] 1404, dziekan kurzelowski 1408, kanonik pozn. 1410, protonotariusz apostolski 1418, prokurator królewski w Konstancji 1418, zm. po 1428 (PSB XXVI s. 414 - 416).

Dokument Nr 410

Rzym, 8 maja 1401

Papież Bonifacy IX wzywa biskupów poznańskiego i tudeńskiego do wprowadzenia w posiadanie beneficjów Piotra Pieskowskiego.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w), k. 90v - 91, publikacja w dok. biskupa poznańskiego Wojciecha Jastrzębca z daty: Buk, 11 maja 1403 - por. niżej, nr 465.

Bonifacius episcopus, servus servorum Dei¹ venerabilibus fratribus Poznaniensi et Tudensi episcopis ac dilecto filio scolastico ecclesie Sancte Marie Lanciciensis, Gneznensis dyocesis salutem et apostolicam benediccionem. Vite ac morum honestas aliaque etc.
Quocirca discreccioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu alios huiusmodi beneficium seu beneficia per nos, ut premittitur, reservatum seu reservata, si tempore huiusmodi nostre reservacionis vaccabat vel vaccabant, vel postea vaccavit seu vaccaverunt aut cum vaccaverit vel simul aut successive vaccaverint, eidem Petro² post acceptacionem huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinenciis suis auctoritate nostra conferre^a et assignare curetis, inducentes eum vel procuratorem suum eius nomine in corporalem possessionem huiusmodi beneficii seu beneficiorum, iuriumque et pertinenciarum predictorum et defendentes inductum ac facientes ipsum Petrum vel dictum procuratorem pro eo ad huiusmodi beneficium seu beneficia, ut est moris, admitti sibique de beneficii vel beneficiorum huiusmodi fructibus, redditibus, proventibus iuribus et obvencionibus universis integre responderi, non obstantibus omnibus supradictis, seu si archiepiscopo vel capitulis prefatis vel quibusvis aliis comuniter vel divisim a predicta sede indultum existat, quod interdici, [k. 91] suspendi, excomunicari non possint per literas apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mencionem contradictores autem auctoritate nostra appelacione postposita compescendo. Datum Rome apud Sanctum Petrum, VIII Idus Maii, pontificatus nostri anno XII.

^anast. skr. vel

¹Por . dok. poprzedni.

²Por . dok. poprzedni.

Dokument Nr 411

Poznań, 24 maja 1401

Król Władysław Jagiełło oswiadcza, że gdy Jan Korczbok nabędzie dobra ziemskie w Królestwie, będą one podlegać tylko jurysdykcji sądów króla i starosty generalnego Wielkopolski.

Kop.: 1. Poznań, WAP, Kościan Z. 4, k. 130 - 130v; 2. tamże, Z. 7, k. 19v - 20 (obydwie we wpisach z 1415 r.).
Wyd.: Roczniki PTPN, XLIII, 1916, s. 7 (wg Kop. 1, z błędami).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lytwanieque^a princeps supremus et heres Russie etc. Significamus tenore presencium universis, quibus expedit, quomodo nobilis Johannes dictus Cordebok¹ in Regno nostro certa bona hereditaria emere desiderat et ea inhabitanda in pulcritudine recte unionis se nostris terrigenis ac regnicolis colligare. Quamobrem predictum Johannem Cordebok nostre gracie prerogativa speciali [k. 20] consolatum reddere cupientes dum et si et in quantum eum aliqua bona in Regno nostro, ut premittitur, emere et ea inhabitare contingerit, ipsum a iurisdicione et potestate omnium palatinorum, castellanorum, iudicum, subiudicum ac aliorum officialium, quorumcumque nostris iudiciis per totum Regnum nostrum ubilibet presidencium eximimus, excipimus et tenore presencium liberamus, ut coram ipsis vel ipsorum aliquo idem Johannes minime respondeat, sed solum coram nobis aut nostro capitaneo Mayoris^b Polonie, qui pro tempore fuerit; per nostram dumtaxat aut nostri capitanei predicti literam citatus omnibus de se querulantibus respondere teneatur. Vobis igitur palatinis, castellanis, iudicibus, subiudicibus ceterisque officialibus iudiciis nostris in Mayori^c Polonia ubilibet presidentibus, damus firmis nostris regalibus in mandatis, quatenus predictum Johannem cum quibuscumque personis pro quibuscumque rebus et factis in iudiciis vestris iudicare nullatenus presumatis, [k. 130v] nulli igitur vestrum contra nostre presentis gracie seriem aliquid contrarii liceat attemptare, nam si vos aut vestrum aliquis aliquid contrarii attemptare ausu temerario presumpserit, idem exnunc, prout extunc irritum decernimus et inane presentibus ad predicti Johannis ultimum vite terminum tantummodo valituris. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Datum Poznanie² feria tercia festi Penthecostis anno Domini ^d-e

millesimo quadringentesimo

primo.
Ad relacionem domini Clementis Regni Polonie vicecancellarii³.

^aLythphanieque Kop. 2.

^bMaioris Kop. 2

^cMaiori Kop. 2

^d-eM° CCCC° Kop. 1

¹Jan Korczbok najpewniej ident. z wyst. 1415 - 1435 (SHGWlkp.) Janem, Januszem K. z Zawady par. Poniec (Koz. 3 s. 458).

²Data zgodna z itinerarium wystawcy.

³Klemens Moskorzowski podkanclerzy królewski 1387 - 1402, kasztelan wiślicki 1402, zm. 1408? (KDW VI nr 384/8; PSB XXII s. 52 - 54).

Dokument Nr 412

Słupca, 28 maja 1401

Sędzia kaliski zaświadcza, że sąd królewski w Słupcy przysądził połowę Sługocina klasztorowi cystersow w Lądzie.

Or.: Warszawa, Bibl. Uniwersytetu Warszawskiego, rkps Akc. 65/VIII. Pergamin cienki, 205×129+20-28 mm. Pasek pergaminowy do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie: Litera super medietate hereditatis Slugoczino (XV w.), inne późniejsze notatki o treści.
Kop.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, Kl. Ląd, Kopiariusz, k. 40 (XVIII w.).

Nos Mathias iudex Kalisiensis¹ significamus, quibus expedit, universis tam presentibus | quam futuris, presencium noticiam habituris, quod sub anno Domini millesimo quadringentesimo | primo, die sabati in vigilia Sancte Trinitatis, in domo habitacionis reverendissimi | in Christo patris et domini, domini Alberti episcopi Poznaniensis² in Slupcza, domino rege existente³, ubi strenui ac nobiles viri domini Johannes Ligansza palatinus Lanciciensis⁴, Swenthoslaus castellanus Kalisiensis⁵, Albertus Caminensis⁶, Johannes Srzemensis castellani⁷ et Vincencius Strzalcowski⁸ et alii terre Polonie nobiles in iudicio regali presidentes, ibi coram nobis et dictorum dominorum presencia venerabilis ac religiosus vir dominus Gerardus abbas monasterii Landensis⁹ una cum suo conventu privilegium in et super media hereditate dicta wlgariter Slugoczino¹⁰ offerendo produxit. Demum domini, audito privilegio iuxta contenta in eo, predicto abbati et suo conventui eandem medietatem hereditatis Slugoczino dictam adiudicarunt unanimi voluntate, et abbas cum suo conventu adiudicatum dedit. Nos igitur Mathias iudex prefatus de consilio dictorum dominorum et mandato speciali, solum Deum pre oculis habentes, dicto domino abbati et suo conventui dictam medietatem hereditatis Slugoczino adiudicavimus et presentibus adiudicamus, nobili vero domino Johanni de Misliborz¹¹ in et super eadem media hereditate perpetuum silencium imponentes. Harum quibus sigillum nostrum presentibus est appensum testimonio literarum. Datum in Slupcza anno, die, presentibus quibus supra.

¹Maciej z Wąsoszy (na Pałukach), bratanek Sędziwoja z Szubina, podkomorzy kal. 1383/84, sędzia kal. 1400, wojewoda kal. 1406, starosta nakielski 1410, ujski 1404 - 1421, zm. 1423/24 (PSB XIX s. 41 - 42; WSB s. 443; GStar. s. 82).

²Wojciech Jastrzębiec, zob, wyżej nr 403/1.

³Pobyt króla w biskupiej Słupcy zgodny z jego itinerarium.

⁴Jan, Jasiek, Ligęza starosta i wojewoda łęcz. 1374?, zm. 1419 (KDW VI nr 327/5; PSB XVII s. 316 - 317).

⁵Świętosław z Szubina, Pałuka, brat Sędziwoja, podkomorzy pozn. 1376 - 1389, kasztelan kal. 1390 - 1402, zm. 1402/03 (KDW VI nr 268/3; Spisy wlkp.).

⁶Wojciech z Szaradowa (Wszeradowa) na Pałukach, kasztelan kamieński 1386, potem wojewoda kal. 1424, zm. 1427 (KDW VI nr 234/7; Spisy wlkp.).

⁷Jan, Janusz z Królikowa (wieś par. na pd. od Rychwału), kasztelan śremski 1398 - 1409, gnieźn. 1410 - 1424, zm. 1424 - 1428 (Spisy wlkp.).

⁸Wincenty ze Strzałkowa, zob. wyżej, nr 406/9.

⁹Gerard, Gerhard opat lędzki 1399 - 1414 (KDW VI nr 233/5 i 370/1, niżej, nr 733/2).

¹⁰Sługocin par. Lądek, na pn.-wsch. od Zagórowa (Koz. 5 s. 314).

¹¹Myślibórz, wieś par. na pd.-zach. od Goliny (Koz. 5 s. 57). Jan wyst. 1387 - 1403 (SHG Wlkp.).

Dokument Nr 413

Rzym, 3 czerwca 1401

Papież Bonifacy IX nakazuje oficjałowi wrocławskiemu przywrócenie kanonikowi poznańskiemu Florianowi z Poklatek dochodów z jego prebendy.

Kop.: Poznań, AAP, CP 11, k. 9 - 9v. Wpis z XVII w. w wyroku oficjała wrocławskiego Leonarda z Ząbkowic z daty: Wrocław, 5 maja 1404 (por. niżej, nr 518).

Bonifacius episcopus, servus servorum Dei¹. Dilecto filio officiali Wratislauiensi salutem et apostolicam benedictionem. Dilecti fili(i)^a de Podaski^b canonici Posnaniensis² [k. 9v] praecibus inclinati primitiva tibi authoritate mandamus, quatenus ea, quae de bonis ad praebendam suam ipsius ecclesiae spectantibus alienata inveneris, illicite vel distracta ad ius et proprietatem eiusdem praebendae legitime revocare procures, contradictores per censuram ecclesiasticam appellacione postposita compescendo. Testes, autem, qui fuerint nominati, si se gracia vel odio, vel timore subtraxerint, censura similiter appellacione cessante compellas veritati testimonium perhibere. Datum Romae apud S(anctum) Petrum III Nonas Iunii, pontificatus nostri anno duodecimo.

^anastępnie kopista opuścił najpewniej Floriani

^btak Kop.

¹Bonifacy IX papież rzymski 1389 - 1404.

²Florian z Poklatek (pomiędzy Kostrzynem Wlkp. a Środą) kanonik pozn. 1401 (tutaj), pleban w Dolsku 1413/14 - 1433?, kanonik krak.?, zm. 1433 (Now. I s. 727, II s. 411; Jaskulski nr 23; KDW V, passim).

Dokument Nr 414

Rzym, 9 lipca 1401

Papież Bonifacy IX nadaje odpust na uroczystość św. Michała Archanioła klasztorowi karmelitów Bożego Ciała w Poznaniu.

Kop.: Rzym, Archiwum Watykańskie, Regesta Lateranensia t. 89, k. 12v -13.
Wyd.: Collectanea Theologica, XIII, 1932, s. 244 - 245 (wg Kop.).
Reg.: AKH IX, 1902, s. 65

Bonifacius etc.¹ universis etc. Salutem etc. Inmensa divine largitatis etc. Cupientes igitur, ut ecclesia monasterii Corporis Christi extra muros Poznanienses ordinis fratrum Sancte Marie de Monte Carmelo, ad quam, sicut accepimus, propter miracula, que ibidem fiunt, magna populi multitudo confluit, congruis honoribus frequentetur et eciam conservetur et ut christifideles eo libencius causa devocionis confluant ad eandem, et ad ipsius conservacionem manus prompcius porrigant adiutrices, quo ex hac ibidem dono celestis gracie conspexerint se refectos, de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli Apostolorum eius auctoritate confisi, omnibus vere penitentibus et confessis, qui in festo sancti Michalis^a Archangeli [29 IX] a primis vesperis usque ad secundas vesperas festivitatis huiusmodi inclusive ac octo diebus immediate sequentibus ecclesiam ipsam devote insuaverint^a annuatim et ad eius conservacionem manus porrexerint adiutrices, illam indulgenciam et remissionem peccatorum concedimus, quam visitantes ecclesiam Sancte Marie in Porciuncula, alias de Angelis extra muros Assisinat[os]² primo et secundo diebus mensis Augusti annuatim quomodolibet consequuntur. Et nichilominus, ut christifideles ipsi ad ecclesiam monasterii huiusmodi in festivitate ac octo diebus immediate sequentibus predictis confluentes indulgencias huiusmodi uberius consequi possint, priori dicti monasterii pro tempore existendi, octo vel plures sacerdotes ydoneos seculares vel religiosos, qui christifidelium eis confiteri volencium, confessionibus diligenter auditis, eis pro commissis debitam absolucionem impendere et iniungere penitentiam salutarem nisi forsan talia fuerint, propter que Sedes Apostolica sit merito consulenda, libere et licite valeant deputandi, eadem auctoritate apostolica tenore presencium licenciam elargimur presentibus perpetuis temporibus duraturis. Volumus quoque et auctoritate predicta decernimus, quod si forsan huiusmodi concessio vel consimiles concessiones per nos aut Sedem predictam in genere vel in specie revocare contigerit, presentes litere sub huiusmodi revocacione nullatenus comprehendantur, sed quoad omnem eorum effectum in sui permaneant roboris firmitate ac si revocacio huiusmodi a nobis vel eadem Sede non emaneret nisi in eadem revocacione de presentibus literis specialis et nominatim mencio fieret ac expresse. Nulli ergo etc. nostre concessionis, constitutionis et voluntatis infringere etc. Si quis autem etc. Datum Rome apud Sanctum Petrum septimo Idus Julii anno duodecimo^b.

^atak Kop.

^bskolacjonowanie z Kop. zawdzięczają wydawcy uprzejmości p. doc. Stanisława Kurasia

¹Bonifacy IX, papież rzymski 1389 - 1404.

²Tj. koło Asyżu.

Dokument Nr 415

Gniezno, 3 sierpnia 1401

I. N. Prolongata terminu płatnosci długu wikariuszy katedralnych gnieźnieńskich u Przybysława prepozyta bożogrobców gnieźnieńskich.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 114v. Tytuł: Instrumentum mutacionis florenorum.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 132, nr 90

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo primo, indicione nona, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii digna Dei providencia pape noni anno duodecimo, die Mercurii tercia mensis Augusti, hora nona vel quasi, ante ecclesiam kathedralem Gneznensem, ex opposito hostii meri dionalis eiusdem ecclesie, in mei notarii publici testiumque infrascriptorum presencia personaliter constituti discreti viri domini A. et etc. vicarii dicte ecclesie Gneznensis, suo et aliorum omnium et singulorum ^a-b

tam presencium quam

absencium dominorum^c vicariorum et tocius universitatis eorundem nominibus^d ^e-f

tacti quodam necessitate et indigencia

honorabilem et religiosum^g fratrem dominum Przybyslaum prepositum domus Sancti Johannis in suburbio Gneznensi ordinis Sancti Augustini Dominici Sepulcri Jerosolimitani¹ presentem cum instancia postulaverunt^h, ut ipsis et eorum universitati pro relevacione status eorum XX florenos, quos bona fide se^c in termino ad hoc ipsis deputato per eundem dominum Przybislaum eidemⁱ promiserunt soluturos^j, mutuaret. Et incontinenti idem dominus Przybyslaus omni fideiussoria caucione seposi ta, tam^c amore personarum quam^k pro bono statu eorundem^c universitatis ^l-m

presentibus amittens et^ł defectibus ad presens eodem volens obviare

eorundemⁿ, dictos XX^c florenos, quamprimum ad eum descenderent, dixit se velle eisdem mutuare, condicionibus hiis adiectis, quod in festo beati Martini Confessoris [11 XI] proxime venturo, alias in crastino festi memorati, dicti domini vicarii et eorum comunitas dicto domino Przybyslao XX florenos antedictos^o in specie aut totidem in grossis, XXIII grossos pro quolibet floreno computando, absque omni contradiccione, lite, questione et^c accione [solvere^p] sint astri(n)cti. Et si, quod absit, in termino predicto a solucione^q prescriptorum florenorum deficerent, extunc calices et alias res ecclesiasticas in argento ipsorum universitatem dumptaxat concernentes in domo Sancti Johannis antedicta apud ipsum dominum Przybyslaum, vel alium ^r-s

protunc prepositum eiusdem domus

, racione dictorum florenorum in termino eodem deponere tenebuntur^t. Que deposita, si iidem domini vicarii infra quatuordecim dies a die deposicionis numerando non redimerint, ipse dominus Przybyslaus omnem potestatem easdem foro comuni exponendi et^c vendendi habebit, ita tamen, dum coram testibus ydoneis et notario publico ad hoc vocatis eundem dominum P(rzybyslaum) calices et res predictas sic, ut prefertur, apud eum depositas vendere contigerit, suis XX florenis de ipsis rebus rehabitis, residuitatem ipsis dominis vicariis et eorum comunitati predictis restituere non postponet. Quibus condicionibus sic, ut premittitur^u, per prefatum dominum Przybyslaum prepositum dictis dominis vicariis audientibus. intelligentibus et non contradicentibus expressis et enarratis hinc inde servandis se sponte summiserunt premissa et eorum quodlibet bona fide sine dolo inviolabiliter^v promittentes observare. Super quibus ^a-b

omnibus et singulis

idem dominus Przybyslaus prepositus a me notario publico infrascripto hoc presens publicum et dictorum dominorum universitatis vicariorum appensione sigilli roboratum sibi^w confici peciit instrumentum. Acta sunt hic anno, indiccione etc., presentibus [.....^x].

^a-bdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^cnadpisane

^dnastępuje od wiersza zamazane (skasowane?) per

^e-fdopisane na lewym marg. bez ods. do tekstu; w dopisku następuje skr. ut. appro-

^gnast, skr. virum

^hnadpisane nad skr. petiverunt

ⁱnadpisane po skr. sibi

^jsolutorum Koncept

^knadpisane nad skr. et

^l-mdopisek (poprzedzony jeszcze przez ipsam) na lewym marg. bez ods., przed wierszem, do którego przypuszczalnie się odnosi

^łnadpisane nad skr. certis

ⁿbyć może wyraz ten, po uprzednim nadpisaniu, przewidziany był do skreślenia

^onast. skr, aut

^pbrak Koncept, po skreśleniu przypadających tu słów de eisdem solvere tenentur

^qnast. skr. def(icerent)

^r-spierwsze 3 wyrazy podkreślone, a ostatni okółkowany tymże piórem, może w zamiarze skasowania

^tnast. skr, Quas res

^unast. skr. pre(fatus)

^vnast. skr. ob(servare) oraz promiserunt

^wnast. skr, peciit

^xdokończenia brak

¹Przybysław prepozyt bożogrobców gnieźn. wyst. 1399 - 1418 (Nakielski, Miechovia, s. 436).

Dokument Nr 416

Pyzdry, 15 sierpnia 1401

Sędziwój z Szubina wojewoda kaliski sprzedaje grunty we wsi Kąpiel miejscowym sołtysom Cielejowi i Trzepkowi.

Kop.: 1. Gniezno, AAG, ACap. B 5 (Liber privilegiorum capituli Gnesn. z XVI w.), k. 57v - 58; 2. tamże, ACap. B 196 (Visitationes bonorum ... z 1511 r.). k. 58 - 58v.
Wyd.: Wizytacje, s., 516 - 517 (wg Kop. ?).

In nomine Domini amen. Notum sit universis, tam presentibus quam futuris, presentem litteram sive presens privilegium inspecturis, quod^a nos Sandiuogius^b palatinus Kalisiensis^c¹ cupientes meliorari villam nostram Kampel^d wlgariter nuncupatam, sitam in districtu Gneznensi prope opidum nostrum Czirznewo^e², vendidimus unum mansum cum medio liberos de agris nostris unacum particulis, dictis przidathky, ad dictum mansum cum medio pertinentibus in villa predicta in ius Srzedense^f, sicut ab antiquo arare solebant, providis viris Czewlegio et Trzepconi fratribus germanis, scultetis [k. 58v] ibidem in Kampel^d, qui eciam diu habuerunt et nunc habent unum mansum cum medio ex successione paterna ad eandem [k. 58] sculteciam pertinentes, pro viginti marcis^g grossorum Pragensium numeri Polonicalis et consueti, quadraginta octo grossos in quamlibet marcam computando, ita quod amodo dicti seulteti aut eorum successores nomine eiusdem scultecie debent habere tres mansos liberos cum dictis particulis ad eandem sculteciam pertinentibus perpetuis temporibus duraturis et tercium denarium iuramentorum cum tercia parte rei iudicate. Insuper prefati sculteti aut eorum alter et successores eorum legittimi nobis et nostris successoribus in equo valenti tres marcas servire tenebuntur, incole vero dicte nostre ville de quolibet manso per decem et septem scotos grossorum singulis annis ad festum sancti Martini [11 XI] nobis et nostris successoribus solvere sint astricti pro decima et pro censu, prout alias capitulo Gneznensi dabant. Eciam prefati incole eiusdem ville nobis et nostris successoribus ad hyemalia^h et ad estivalia unum iuger dictum wlgariter morg arare etⁱ cum nostris frumentis seminare, ac eciam unum diem prata nostra falcare^j et cumulare tenebuntur. Item prefati sculteti et eorum successores dabunt ^k-l

decimam libere

manipulatim in campis eorum vel tres scotos de quolibet manso rectori ecclesie, ubi audiunt divina et percipiunt ecclesiastica sacramenta. Et quoniam iura Srzedensia^ł nobis sunt incognita, ideo omnia iura, que commodum et utilitatem respiciunt dominorum, nobis et nostris successoribus salva et integra reservamus. In quorum omnium fidem et testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum in Pisdri^m die Assumpcionis Beate Marie Virginis anno Domini millesimo quadringentesimo primo, presentibus ibidem nobilibus et providis viris, dominis: Pechnone castellano Czarncouiensi³, Czestkoneⁿ de Sobeszirzne^o⁴, Philipo de Czelcza⁵, Mathia de Gorzicze^p⁶ heredibus, Eustachio burgrabio Czirnensi⁷ et Joanne Tarnowszki^q cive Pisdrensi^r⁸, testibus ad premissa.

^abrak Kop. 2

^bSandzywogius Kop. 2

^cCalissiensis Kop. 2

^dKampyel Kop. 2

^eCzarnyewo Kop. 2

^fSzredense Kop. 2

^gmarcas Kop. 1

^hyemalia Kop. 1

ⁱbrak Kop. 2

^jfalcastrare Kop. 2

^k-llibere decimam Kop. 1

^łSzrzedensia Kop. 1

^mPyszdry Kop. 2

ⁿCzeszsthkone Kop. 2

^oSzobyeszyernye Kop. 2

^pBoczycze Kop. 1

^qTharnowski Kop. 2

^rPyszdrensi Kop. 2

¹Sędziwój z Szubina, Pałuka, wojewoda kal. 1381 - 1406, zm. 1406 (KDW VI nr 241/1; WSB s. 659 - 660).

²Kąpiel par. Czerniejewo, na pd.-zach. od Gniezna, przedtem i potem własność kapituły gnieźn. (Koz. 1 s. 107, 4 s. 342 - 343). Sołtysi skądinąd nie znani.

³Piechno z Modliszewa (na pn. od Gniezna) wyst. od 1387. kasztelan czarnkowski 1395 - 1401 (SHGWlkp.; Spisy wlkp.).

⁴Sobiesiernie par. Marzenin, na pn. od Wrześni (Koz. 1 s. 296, 5 s. 328). Czestek wyst. 1393 - 1404 (SHGWlkp.).

⁵Cielcza, wieś par. na pn.-zach. od Jarocina. Filip (także ze Skokowa), Zaremba, wyst. od 1389 (Poz. I nr 661), potem kasztelan ksiąski 1412 - 1416, zm. 1416/17 (Spisy wlkp.).

⁶Gorzyce, zapewne G. par. Biechowo, na pn.-wsch. od Miłosławia (Koz. 2 s. 208; SHGWlkp.). Maciej może ident. z wyst. tutaj 1419 (Roty II nr 592), przez Kozierowskiego wymienionym i 1412 (SHGWlkp.).

⁷Eustachy skądinąd nie znany, był w Czerniejewie burgrabią Sędziwoja z Szubina.

⁸Tarnowa par. Pyzdry (Koz. 5 s. 405) - liczni Tarnowscy działali często jako mieszczanie i żupcy w Pyzdrach - z nich Jan wyst. 1391 - 1408 (SHGWlkp.; niżej, nr 613/3).

Dokument Nr 417

Gniezno, [17 maja 1398 - 14 września 1401]

Oficjał gnieźnieński rozsądza spór pomiędzy Janem Radzichą plebanem z Marzenina a kmieciami z Noskowa.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 128 - 129v (bez zakończenia). Tytuł: Instrumentum sentencie diffinitive super missalibus.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 133, nr 100.

Uw.:O dacie zob. niżej, przypis 1.

In nomine Domini amen. Pridem nos Nicolaus Strosberg etc.¹ iudex ordinarius ad instanciam discreti viri domini Johannis Radzicha plebani in Marzanino² de et super missalibus annonis et earum occasione providos viros Mathiam scoltetum, Stanislaum Masschcouicz, Johannem, Petrum Rzdzancza et ceteros omnes et singulos rusticos agros colentes in Nosscowo nostre Gneznensis dyocesis³ per nostras^a certi tenoris literas ad unum certum terminum peremptorium et conpetentem legitime fecimus evocari coram nobis.

^b-g

In nomine Domini amen^c. Pridem coram^d nobis^e Nicol(ao) Strosberg preposito et vicario in spiritualibus generali ac officiali sancte ecclesie Gneznensis^f² discretus vir dominus Johannes plebanus de Marzanyno personaliter constitutus sibi citacionem nostram contra et adversus etc. kmethones etc. de et super annonis missalibus sibi racione sue ecclesie predicte debitis ad unum certum diem per nos decerni postulavit; quem, iusticia exigente, decernimus ad unam certam peremptoriam conpetentem

In quo quidem termino prefatus dominus Johannes principalis^h coram^d honorabili viro domino Boguslao vicecustode et altarista dicte ecclesie Gneznensis, nostro locumtenente⁴, cui vices nostras, prout ex commissione reverendissimi in Christo patris domini D(obrogostii) archiepiscopi sancte ecclesie Gneznensis poteramusⁱ, comissimus, iudicio pro tribunali sedente iudicialiter conparens, ^j-k

oblata [ci]tacione a nostro [a]uditorio ema[n]ata et debi[te] executa

, accusata contumacia dictorum Mathie scolteti, Stanislai Masschcouicze, Johannis, Petri Rzanccza et ceterorum kmethonum et rusticorum in Nosscowo ipsorum termino minime satisfacere curancium, petens eosdem Mathiam scoltetum etc. contumaces reputari et in ipsorum contumaciam libellum inferius descriptum pro parte sua produxit, petens cum instancia debita sibi citacionem contra prefatos Mathiam scoltetum etc. ad respondendum dicto libello et litem super eo contestandum decerni; quibus reputatis, prout merito fuerat, contumacibus, prefatus dominus B(oguslaus) noster locumtenens citacionem iuxta petita dicti domini Johannis decrevit ad unum certum terminum conpetentem. Quo termino ardveniente^l, prefatus dominus Johannes coram nobis iudicio pro tribunali sedentibus conparens predictam citacionem a nostro auditorio emanatam et debite execucioni demandatam produxit, dictorumque Mathie scolteti et rusticorum de Nosscowo; dicto suo libello non respondencium nec litem contestancium, contumaciam accusavit, petens eosdem per nos pronunciari contumaces et in ipsorum contumaciam sibi decerni literas oportunas; quos^ł, iusticia exigente, contumaces reputavimus et nostras literas decrevimus oportunas. Mox et incontinenti, eodem durante iudicio, nobilis vir Johannes heres in Chlandowo⁵, procurator legitimus Mathie scolteti, Stanislai Maszchcouicz, Johannis, Petri Rzanczcza, Slawanthe, Mathie et Benande rusticorum ceterorumque kmethonum agros colencium in Nosscowo, de cuius procuracionis mandato apud acta cause presentis^m sufficienter constabat, dictis literis arrestatis purgataque contumacia dictorum scolteti et kmethonum, se [k. 128v] nomine ipsorum iusticie obtulit pariturum. Qui Johannes de Chlandowo dictorum scolteti et rusticorum de Nosscowo procurator in uno alio sibi per nos termino assignato coram nobis pro tribunali sedentibus conparens, peciit sibi copiam dicti libelli, pro parte eiusdem domini Johannis oblati, decerni et terminum ad videndum vel contradicendum assignari; quaⁿ copia, iuxta prefati Johannis procuratoris petita, decreta terminoque per nos ad respondendum ad unam certam diem condecentem assignato. In quo quidem termino^o prefato domino B(oguslao) nostro locumtenente^p iudicio pro tribunali sedente et^q dictis^r domino Johanne principali et Johanne procuratore dictorum kmethonum coram eo conparentibus, idem dominus Johannes^s plebanus principalis, accusata contumacia^t partis adverse ipsius libello non respondentis nec suo termino satisfacere curantis, petivit^u partem adversam ^v-w

quo ad actum

^w contumacem reputari et ad respondendum dicto libello compelli; quibus reputatis contumacibus, ipse dominus B(oguslaus) noster locumtenens^x peremptorium terminum ad unam certam diem condecentem ad respondendum dicto libello assignavit et prefixit. Quo^y termino adveniente^z, circumspectis viris magistro Buschone^aa de Zythowlicz⁶ dicti domini Johannis Radzicha principalis et Petro de Zauichost⁷ substituto per prefatum Johannem de Chlandowo procuratorem principalem^d dictorum Mathei^aa scolteti et rusticorum de Nosscowo procuratoribus, de quorum tam Bussconis quam eciam Petri substituti^d procuracionis mandatis apud acta presentis cause presentis^ab nobis facta extitit plena fides, coram dicto domino B(oguslao), nostro locumtenente, iudicio presidente conparentibus, prefatus magister Petrus dictorum rusticorum procurator substitutus libellum^ac reconvencionalem infrascriptum ad iudicium^ad obtulit et produxit et tam magister B(ussco)^ae domini Johannis plebani^af quam Petrus rusticorum prefatorum principalium procuratores hincinde pecierunt dictis eorum libellis responderi et ad hoc terminum eis et eorum cuilibet assignari.
Quorum quidem libellorum, videlicet convencionalis et reconvencionalis, tenores erant tales: Coram vobis etc.
Tenor vero reconvencionalis libelli sequitur: Coram vobis etc. Quibusquidem libellis, ut prefertur, oblatis decretisque copiis cuiuslibet libelli, prefatis procuratoribus ad respondendum alter^d alterius libello ac ad^d dicendum contra eundem ac litem super eisdem contestandum ac iurandum de calumpnia iuxta eorum petita certum terminum et conpetentem duximus prefigendum. Quo termino adveniente, prefatis magistris^ag B(usscone) Johannis plebani et Petro scolteti et rusticorum de Nosscowo principalium prefatorum procuratoribus coram ^ah-ai

dicto domino B(oguslao) nostro locumtenente

iudicialiter pro tribunali sedente conparentibus et hincinde eorum libellis respondere petentibus, quilibet eorum per verba negativa ad alterius libellum responderunt ^aj-al

dicentes^ak petita [fieri] non de[bere]

suaque narrata in libello affirmando et petita fieri debere dicendo, animo litem contestandi. Moxque ad mandatum dicti domini^ał B(oguslai) nostri locumtenentis iuramentum de calumpnia vitanda et veritate dicenda in huiusmodi tota causa seu causis corporaliter, manibus suis tactis, ad sancta Dei ewangelia iuraverunt hincinde petentes ab [k. 129] eis et eorum cuilibet terminum ad ponendum et articulandum statui et prefigi; quem ^am-an

ipse dominus B(oguslaus) locumtenens

statuit^ao ad unum certum terminum et condecentem. Quo itaque termino adveniente, prefatus magister B(ussco) procurator dicti domini Johannis plebani suo satisfaciendo termino coram memorato domino B(oguslao)^ap, nostro locumtenente, presidente iudicio conparens, pro sua parte posiciones et^aq articulos in hac causa obtulit, ipsos^ar in^as quantum posiciones essent admitti, in quantum vero articuli forent petens ipsis ^at-au

per partem adversam

responderi. Et incontinenti magister Petrus dictorum rusticorum procuratorum predictorum posicionum et articulorum copiam sibi decerni et terminum ad dicendum contra assignari postulavit; quem quidem terminum iuxta petita dicti magistri P(etri) idem dominus noster locumtenens ad unam certam diem condecentem assignavit. In quo et aliis sequentibus terminis inter ipsas partes continuatis, tandem in uno alio certo termino prefatis magistris B(usscone) Johannis plebani et P(etro) scolteti et rusticorum de Nosscowo predictorum principalium procuratoribus in iudicio coram nobis conparentibus, prefatus magister Petrus pro parte sua certas posiciones et articulos in carta papirea produxit, petens easdem in quantum posiciones essent [admitti^av], in quantum vero articuli eisdem per partem adversam responderi; dicto magistro B(usscone) suis posicionibus et articulis similiter responderi petente^aw hincinde^ax copiam prefatorum posicionum et articulorum partis sibi adverse decerni et terminum ad dicendum contra in quantum posiciones^ay, in quantum vero articuli existerent - ^az-ba

ad respondendum

eisdem, eis et cuilibet ipsorum assignari; quem quidem terminum^ap eis et cuilibet ipsorum ad unam certam diem competentem iuxta ipsorum petita duximus assignandum. Quo quidem termino sic adveniente et dictis procuratoribus coram nobis iudicialiter conparentibus, magister Petrus quandam cartam papiream, responsionem ad articulos ^am-an

pro parte

magistri B(ussconis) productos^d in se continentem, produxit^bb.
^bc-bd

Quorum tenor erat talis

: Infrascriptas^be responsiones dat, facit et exhibet etc.
Denique in uno alio termino dictis procuratoribus coram nobis in iudicio constitutis, magister B(ussco) procurator^d dicti domini Johannis plebani ad ^bf-bg

omnes et singulas

posiciones et articulos pro parte dicti magistri P(etri) productos per verbum "Non credit" respondit^bh hincinde^bi articulos quilibet pro parte sua oblatos ad probandum admitti terminumque ad producendum testes, iura, instrumenta, privilegia et munimenta, quibus uti et se iuvare vellent, assignari, ^j-k

citacionem^bj [....]s decerni

postularunt^bk. Quibus tamen posicionibus et articulis^bl, salvis tamen per ipsas partes confessatis, per nos ad probandum, ^bł-bm

prout de iure fuerat

, admissis, ^bł-bm

decretisque citacionibus oportunis

, eisdem partibus iuxta ipsorum petita unum certum^bn terminum^bo peremptori(um)^bp conpetentem^bq duximus prefigendum^br. In quo et aliis sequentibus terminorum terminis ipsis partibus per nos^bs ad probandum assignatis, nonnullisque testibus super probandis huiusmodi negatis articulis pro parte utraque inductis, ipsisque rite^bt iuxta dictos articulos et interlocutoria partis alter utrius contra ipsos testes oblata examinatis, ^bu-bv

ipsorumque attestacionibus per nostrum notarium infrascriptum fideliter inscriptis et redactis

, et protestacionibus de dicendo et excipiendo contra dicta et personas eorundem testium hincinde subsecutis, tandem in uno alio certo termino predictis magistris B(usscone) Johannis plebani et Petro scolteti et rusticorum principalium procuratoribus coram nobis in iudicio conparentibus, attestaciones testium per utramque parcium productorum copiasque earundem decerni, nec non terminum ad dicendum contra dicta et personas per partem sibi adversam testium^bw productorum assignari ^bx-by

cum debita instancia postularunt

; quibus itaque atestacionibus publicatis, copiisque [k. 129v] decretis, terminum ad dicendum contra ad unam certam diem iuxta petita procuratorum predictorum duximus assignandum. Quo quidem termino adveniente, ^bz-ca

dicto domino B(oguslao), nostro locumtenente

, ad reddenda iura pro tribunali sedente, dictisque magistris Bu(sscone) Johannis plebani et Petro scolteti et rusticorum predictorum principalium procuratoribus ^cb-cc

coram eo

conparentibus, prefatus magister B(ussco) peciit in dicta^cd presenti concludi, dicto magistro^ce Petro ex adverso petente sibi^cf terminum ad producendum omnia et singula munimenta, privilegia et certas scripturas^cg pro parte sua facienda assignari; quem iuxta dicti magistri P(etri) petita dictus dominus noster locumtenens ad unum certum terminum congruentem statuit et prefixit. In quo adveniente termino et dictis procuratoribus coram^ch dicto domino B(oguslao) nostro locumtenente in iudicio conparentibus, prefatus magister Petrus procurator scolteti et rusticorum predictorum unum privilegium pro parte sua obtulit et produxit, cuius magister B(ussco), dicti domini Johannis plebani procurator, copiam sibi dari et terminum ad dicendum contra assignari postulavit^ci; qui dominus B(oguslaus) locumtenens, decreta copia, terminum ad dicendum^cg contra ad unam certam diem conpetentem iuxta dicti magistri B(ussconis) petita assignavit. Quo quidem termino adveniente, dictisque procuratoribus coram dicto domino B(oguslao) nostro locumtenente iudicio pro tribunali sedente conparentibus, prefatus magister quandam cartham, excepciones in se continentem^cj produxit, petens concludi in causa presenti, dicto Petro dictorum scolteti et rusticorum procuratore ex adverso verbo replicante et dicente ipsas excepciones et contenta in eis fore et esse frustratorias, frivolas atque nullas; et ibidem ipse partes hinc inde concorditer petiverunt in causa presenti concludi et haberi cum eisdem pro concluso. Cum quibus concludentibus et concludi petentibus^ck ipse dominus B(oguslaus) locumtenens, attenta ipsorum voluntate, conclusit et habere voluit pro concluso, necnon ad instanciam eorundem procuratorum ad audiendam et videndam nostram in causa presenti diffinitivam sentenciam certam diem et horam inferius annotatos^aa eisdem procuratoribus prefigendo. Quibus itaque die et hora venientibus et dictis magistro B(usscone) Johannis plebani et Petro scolteti et rusticorum de Nosscowo procuratoribus coram nobis ad iura reddenda pro tribunali sedentibus conparentibus, et huiusmodi nostram sentenciam diffinitivam per nos ferri et promulgari petentibus, visis et diligenter inspectis [.....^cl].

^anast. skr. per

^b-gskr, pierwotna wersja, od początku strony, oddzielona od drugiej tytułem

^cnast. skr. pierwotnie Cum

^dnadpisane

^eprzerabiane pierwotnie z nos

^fnast. skr. pierwotnie circu(m)sp(ectus)

^hdopisane w przedłużeniu wiersza, a od nowego wiersza skr. oblata dicte citacionis litera. a nostro auditorio emanata et legitime executa, accusata contumacia dictorum Mathie scolteti

ⁱdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^j-kdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu, dopisek częściowo niewidoczny na skutek zszycia kodeksu

^lnast. skr. et dic(tis)

^łnast. skr. reputavimus

^mnast. skr. est facta plena fides

ⁿnast. skr. decreta

^onast. skr. domino Johanne Radzicha principali et Johanne de Chlandowo predictorum scolteti et rusticorum procuratorum coram, przy czym coram dopisane przed wierszem na marg.

^pnast. skr. iudicialiter comparentibus

^qnast. skr. dictis

^rprzerobione z dominis[?]

^snast. zmiany i uzupełnienia tekstu, jednak wszystkie potem skr.: na lewym marg. dopisane plebanus principalis accusata contumacia partis adverse dicto [tu skr. wcześniej suo] libello non; w dalszym ciągu wiersza w tekście petivit [tu na prawym marg. dopisane z ods. do tekstu per partem adversam] dicto suo libello responderi et dictus dominus Boguslaus noster locumtenens

^tnast. skr. di(cte)

^unast. skr. ipsos

^v-wdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^wnast. od wiersza skr. ad respondendum eidem libello compelli

^xnast. skr. terminum

^ynast. skr. q(uidem)

^znast. skr. nadpisane et oraz dicto, zaś od wiersza domino B(oguslao)

^aatak Koncept

^abtak powtórzone

^acnast. skr. infrascriptum ad iud(icium)

^adad iudiudicium Koncept; nast. skr. offerens

^aenast. skr. q(uam) dict(i)

^afnast. skr. principalis

^agnast. skr. Petro

^ah-aidopisane na lewym marg. z ods. do tekstu, gdzie skr. nobis

^aj-aldopisane nad wierszem i na prawym marg. z ods. do tekstu, częściowo niewidoczne na skutek zszycia kodeksu

^aknadpisane nad skr. petentes, końcówka poprawiana

^ałnast. skr. nostri

^am-annadpisane

^ackońcówka -it przerabiana z -i(mu)s

^apnapisane na uprzednio napisanym nostro

^aqpowtórzone

^arnast. skr. per partem adversam

^asnast. przerabiane, a potem skr. quantum

^at-audopisane na prawym marg. z ods. do tekstu, przy czym w dopisku skr. końcowe responderi

^avbrak Koncept

^awnast. skr. nos ad dictorum procuratorum instantem peticionem ipsis ad respondendum [tu nad skr. alter alterius nadpisane nie skr. hincinde] posicionibus et articulis

^axnast. skr. petentes eis terminum eis

^aynast. skr. essent

^az-badopisane na lewym marg. z ods. do tekstu. gdzie nad eisdem nadpisano lecz skr. responderi

^bbnast. skr. in hec verba

^bc-bdnadpisane nad tenoris qui sequitur, przy czym pierwszy wyraz omyłkowo nie skr.

^benast. skr. posiciones

^bf-bgdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu, gdzie skr. articulos

^bhnast. skr. peticiones nadpisane nad skr. pt

^binast. skr. eis et cuilibet ipsorum oraz eosdem

^bjpoprzedza w dopisku na lewym marg, wyraz skr., może cause

^bknast. skr. quem iuxta terminum decretis citacionibus oportunis ad u(num)

^blnast. skr. per nos ad probandum, częściowo przykryte plamą z atramentu

^bł-bmdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^bndopisane nad skr. certos przerobionym uprzednio na -um

^bokońcówka -um przerobiona z -os, nad tym nadpisane i nieczytelnie skr. h[.....]

^bpabrewiację końcówki można było pierwotnie odczytać -ios; nast. skr. et

^bqkońcówka -em przerobiona z -es

^brnast. skr. assignatis

^btnast. skr. ad dictos

^bu-bvdopisane nad wierszem i na prawym marg.

^bwdopisane na lewym marg. przed wierszem

^bx-bydopisane na dolnym marg. z ods. do tekstu

^bz-cadopisane na lewym marg. z ods. do tekstu, gdzie skr. coram nobis

^cb-ccnadpisane nad skr. coram nobis

^cdtak Koncept zamiast causa

^cepierwsza sylaba napisana na P(etro)

^cfnast. skr. terminum

^cgnast. skr. ad

^chnadpisane nad skr. cum

^cinast. skr. quoquidem

^cjnast. skr. in

^cknast. skr. att(enta)

^cidokończenia brak

¹Datę dok. wyznaczają przede wszystkim lata pontyfikatu Dobrogosta Nowodworskiego na arcybiskupstwie gnieźn. (1394, zm. 14 września 1441); jego to oficjałem był Mikołaj Strosberg (o nim niżej, nr 420/1). Datę uścisla zapewne powołanie przez Strosberga na swego zastępcę podkustoszego Bogusława (o nim niżej, przypis 4) co miało miejsce 17 maja 1398 (KDW VI nr 366).

²Marzenin, wieś par. na pn. od Wrześni (Koz. 1 s. 164 - 165). Pleban Jan Radzicha był także wikariuszem w katedrze gnieźn. 1403 i altarystą gnieźn., zm. po 1425 (KDW V nr 442, VIII; Acta capitulorum II nr 69).

³Noskowo par. Marzenin, na pn.-zach. od Marzenina (Koz. 5 s. 77).

⁴Bogusław (Boguta) podkustoszy i altarysta gnieźn. 1394 - 1414, częsty prokurator, a od 1398 i zastępca oficjała w konsystorzu gnieźn., kanonik uniejowski 1412 - 1414 (KDW VI nr 326/9), zm. 1414 (AAG ACap. B 14 k. 49).

⁵Chłądowo (Chładowo) par. Witkowo, na pn.-wsch. od Witkowa (Koz. 1 s. 38, 4 s. 102). Jan wyst. 1390 - 1409, wicepodkomorzy w Gnieźnie 1403 - 1407 (SHGWlkp.; GUrz. C 77).

⁶Buszek, Buszko z Żytowlic (Žitovlice na pd.-wsch. od Libáně w Czechach), mgr, prokurator konsystorza gnieźn. i mieszczanin gnieźn. 1395 (KDW VI nr 347/5) - 1409, zm. 1409 (AAG ACons. A 2 k. 2v i passim, 66v, 72; Cat. Bibl. Jag. I s. 76).

⁷Piotr z Zawichostu mieszczanin gnieźn. 1388, mgr?, prokurator konsystorza gnieźn. 1398 - 1412 (KDW VI nr 366/5), zm. 1414? (niżej, nr 737).

Dokument Nr 418

Łagiewniki, [1394 - 14 września 1401]

Sufragan gnieźnienski eryguje kosciół parafialny w Łagiewnikach.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 141 - 141v. Tytuł: Privilegium fundacionis ecclesie in Lagewniky ex comissione archiepiscopali.
Wzmianka: Cat Bibl. Jag. 1, s. 135, nr 113.

Uw.:O dacie zob. niżej, przypis 1.

In nomine Domini. Quoniam ea, que^a subtili disposicione presentata sunt, emergencium causarum varietas plerumque dissipat et conturbat, in eternam rei geste memoriam subscripturarum cautelis proveniunt ne fallax detergat oblivio, que studiosa sedulitas ordinavit, ut presencium pariter et futurorum perpetuam recipiat firmitatem. Proinde nos frater Johannes Dei gracia episcopus Lydoricensis et suffraganeus reverendissimi in Christo patris et domini nostri, domini Dobrogostii ^b-c

eadem gracia

sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopi¹ ad perpetuam rei memoriam notum facimus tenore presencium, quibus expedit, universis, quod cum insinuacione clamorosa ad audienciam dicti domini Dobrogostii archiepiscopi sepius devenisset, quomodo villa Lagewnyky² cum aliis villis infrascriptis, ^b-c

parrochie ecclesie in Slawno

Gneznensis dyocesis^d3 ultra fluvium dictum wlgariter Sdzarowitha^e⁴ locate existant, quarum villarum homines utriusque sexus propter maximam inundacionem aquarum et viarum pericula, que in dicto fluvio frequenter occurrunt, non possent ^f-g

nec valeant

comode ad dictam ecclesiam in Slawno accedere^a pro audiendis divinis et percipiendis ecclesiasticis sacramentis, propter quod infantes sine baptismate et egri sine sacramentis ecclesiasticis moriuntur et gravia insurgunt pericula animarum, prefatus dominus Dobrogostius archiepiscopus Gneznensis, volens more pii patris pastoralis cura sollicitudine huiusmodi periculis obviare et saluti consulere animarum, nobis oraculo vive cocis ^h-i

commisit et mandavit

, ut ad dictam villam in Lagewnyky personaliter descendere et^j premissis defectibus conspectis ecclesiam ibidem in Lagewnyky erigere, prout iustum fieret, villasque subscriptas racione parrochie attribuere et ascribere^k deberemus. Nos vero Johannes episcopus et suffraganeus prescriptus, mandatis eiusdem domini Dobrogostii archiepiscopi humiliter intendentes, ad dictam villam in Lagewnyky personaliter^a descendimus et consideratis omnibus predictis, ea prout suggesta coram dicto domino nostro Dobrogostio archiepiscopo ex huiusmodi insinuacione fuerant invenientes fore vera, ecclesiam parrochialem et baptismalem in eadem villa Lagewnyky ad honorem, ^f-g

laudem et gloriam

Dei omnipotentis ^l-m

et ^ł-n

Corporis Christi

necnon Beate Virginis

Marie gloriose^o ipsiusque Visitacionis^p et Sancte Marie Magdalene^q peticionibus ^r-r

et supplicacionibus

venerabilis et nobilium virorum, dominorum Nicolai Strzeszconis thezaurarii, canonici Gneznensis⁵, Laurencii castellani Ostrouiensis^s⁶, fratris ipsius, et honeste domine Cristine matris ipsorum heredum et dominorum ibidem in Lagewnyky⁷ at hoc accedentibus et de bonis ipsorum^t pro sustentacione rectoris et ministrorum, qui fuerint pro tempore, sufficienter^a providentibus, fundavimus et erreximus villasque Minus^a Rybno^u⁸, Olexino⁹, Zucowo¹⁰ et Cowalewo¹¹ ac ipsam villam Lagewnyky racione parrochie ad eandem ecclesiam^v ascripsimus et incorporavimus ac fundamus et erigimus, atribuimus, ascribimus et incorporamus per presentes^w. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes nostras literas scribi mandavimus nostrique appensione sigilli iussimus communiri. [k. 141v] Actum et datum in Lagewnyky die [.....^x].

^anadpisane

^b-cdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^dnast. skr. propter inundacionem aquarum que fit et frequenter contingit in fluvio dicto Zarouitha

^eSdz- nadpisano nad skr. Z-

^f-gnadpisane

^h-inadpisane nad skr. commisit

^jnast. skr. an[...] premissos defectus conspicere

^knast. skr. dignaremur

^l-ndopisane na prawym marg. ponad i obok skr. et Virginis

^ł-mnadpisane na prawym marg. nad skr. dominici Corporis sacramenti

^onast. skr. Marie gloriose z wcześniejszej wersji tekstu

^pnast. skr. et Corporis dominici sacramenti et sancti Andree Apostoli

^qnadpisane po czym skr. supplicacionibus

^r-rdopisane na lewym marg. przed wierszem

^snast. skr. et hon(este)

^tnadpisane nad skr. infrascriptis; nast. na prawym marg. skr. ipsorum

^unast. skr. Minus

^vnast. skr. atribuimus

^wnast. znak a linea

^xdokończenia brak

¹Datę niniejszego dok. wyznacza tylko wzmianka o arcybiskupie Dobrogoście - zob. dok. poprzedni. Sufragan arcybiskupa Jan, biskup tytularny Leodoricum nad Pindarem w Grecji, wyst. 1396 - 1411/12 (Now. II s. 178, który uważa, że do 1396 Jan był sufraganem pozn.).

²Łagiewniki (Ł. Kościelne), wieś par. na pd.-zach. od Kłecka (Koz. 4 s. 481). O parafii por. S. Kozierowski, Szematyzm, historyczny ... archidiecezji gnieźnieńskiej, Poznań 1934, s. 114 - 115.

³Sławno, wieś par. na pd.-zach. od Kłecka (Koz. 1 s. 286).

⁴Żdżarowita, rzeka, dziś Mała Wełna, lewy dopływ, Wełny (SHGWlkp.).

⁵Mikołaj syn Strzeszka z Ułanowa i Łagiewnik, Sulimczyk, kanonik pozn. 1377, gnieźn. 1383, skarbnik arcybiskupa gnieźn., wielokrotny oficjał, wikariusz generalny i wikariusz kapitulny gnieźn., kustosz gnieźn. 1415, zm. ok. 1418 (KDW VI nr 279/10, VIII; PSB XXI s. 95 - 96; AAG ACap. B 14 k. 58).

⁶Wawrzyniec z Łagiewnik i Ułanowa, kasztelan ostrowski 1390 - 1411 (KDW VI nr 314/4; Spisy wlkp.).

⁷Krystyna wdowa po Strzeszku wyst. tylko tutaj.

⁸Małe Rybno par. Łagiewniki, na zach. od Kłecka (Koz. 1 s. 264, 5 s. 263 - 264).

⁹Olekszyn (Oleksin, Olesin) na pd.-zach. od Kłecka (Koz. 1 s. 200, 3 s. 691, 5 s. 95).

¹⁰Żukowo (Żułkowo), zapewne osada dziś nie znana koło Olekszyna i Łagiewnik (Koz. 3 s. 765, 5 s. 565).

¹¹Kowalewo dziś nie znane, nie wyst. już w XVI w. w obrębie parafii łagiewnickiej, zapewne ident. z wyst. 1413, które Koz. 4 s. 401 chyba bezzasadnie łączy z Kowalewem par. Kołdrąb (na pd.-wsch. od Janowca Wlkp.).

Dokument Nr 419

[Gniezno, 1394 - 14 września 1401]

[Oficjał gnieźnieński?] zaświadcza, że Paweł pleban z Modliszewa oczyścił się z zarzutu zgwałcenia Magdy z Modliszewa.

Koncept (dwie kolejne redakcje): Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw, Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 195 - 196v. Tytuł: Instrumentum sentencie diffinitive super stupracione virginis per aliquem spiritualem.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 147, nr 175.

Uw.:O dacie zob. niżej, przypis 7.

In nomine Domini amen. Nos Nicolaus etc.^l per hoc presens publicum instrumentum notum facimus universis, ^a-b

quod dudum

domina Magda de Modliszewo² associatis sibi quampluribus personis fidedignis^c coram nobis iudicialiter comparens, oblato citatorio a nostro auditorio contra discretum virum dominum Pau(lum) plebanum de Modliszewo³ emanato, accusata contumacia eiusdem, verbo clamoroso et famoso cum querela proposuit contra eundem, quod ipse dominus Paulus in dicta villa Modliszewo eius virginitatem auferens eam deflorasset et per totam unam noctem^d innitam in caminata sua detenuisset, taxata huiusmodi iniuria ad XXX marcas grossorum Pragensium, XLVIII grossos pro marca computando, petens sibi dictam pecuniam adiudicari ^e-f

occasione iniurie

memorata^g et alias contra dictum dominum Paulum procedi iuxta iuris formam. Nos vero audito huiusmodi famoso clamore dictum P(aulum) tamquam fugitivum et verum contumacem mandavimus per nobiles Pechnonem et Nicolaum fratres, heredes ibidem in Modliszewo⁴, absque corporali^h lesione detineri et eundem nobis presentari ad unum certum terminum atque diem. Qua adveniente, coram nobis iudicio pro tribunali sedentibus prefatis domina Magda et Nicolao herede pro parte una et prefato domino Paulo parte ex altera comparentibus et inter se mutuo altercantibus ^i-j

ipsa domina

Magda constanter proponente^k eius querela superius descripta ^l-ł

contra dominum Paulum antedictum et petente

per ipsum^m dominum Paulum caucionem dari^c de stando iuri et iudicatoⁿ solvi ^o-p

durante eodem iudicio

. Incontinenti ex adverso dictus^q dominus Paulus ^r-s

(respo)ndendo huiusmodi querele, eius narrata

^t-u

per dictam dominam Magdam

negavit^v et petita^w fieri non debere ^x-y

animo litem contestandam, peciitque

se ad defensionem huiusmodi cause admitti^z. Nos vero volentes prefato domino P(aulo) copiam defensionis cohibere iuxta superius^aa [k. 195v] petita prefate domine Magde prefato domino Pau(lo) mandavimus huiusmodi caucionem dari. Cum alias^ab ^ac-ad

comparere iudicem^ab recusasset

et quia dictam caucionem dare non poterat, eundem^ae carceribus domini archiepiscopi mancipari ^af-ak

fecimus, suspendendo ipsum ab officio^ag et demum^ah, mandato dicti domini archiepiscopi speciali, a beneficio usque ^ai-aj

eius opinio

clariter esset gravata eciam quod daret caucionem prelibatam

et^al inde ^r-s

mandando ipsis partibus

de calumpnia vitanda et veritate dicenda iurari^c in presenti causa. Quodquidem iuramentum dicta domina Magda incontinenti prestitit ad sanctam Dei crucem, sed^ał Paulus predictus, cum esset^am carceribus mancipandus, iuramentum huiusmodi prestare recusavit, petens terminum ^an-ao

ad deliberandum et

ad hoc faciendum sibi^c assignari. Denique alio certo termino coram nobis iudicialiter pro tribunali sedentibus, Micoszone kmethone de Jablcowo, patre Pauli supradicti,

^ap-ar

Jacobo wlodar(io) ac Nicol(ao) Golusz de Jablcowo⁵ kmethonibus [comparentibus^aq] et

^as-au

^as-at

Jacobum wlodar(ium) ac Nicol(aum) Golusz de Jablcowo⁵ kmethones

et Paulo dicto Glomisz cive Gneznensi

⁶

volent(ibus)^av prefatum dominum P(aulum) de carceribus prefati domini² nostri archiepisoopi liberare, data ^r-s

per eos

certa et sufficienti^aw caucione ^ax-ay

sub certa pena

pro eodem domino Paulo de iudicio sisti et iudicato^az solvi

^ba-bc

eundem dominum Paulum^bb coram nobis iudicialiter statuerunt

Qui dominus Pau(lus) sic liberatus ^bd-be

alio certo termino coram nobis iudicialiter pro tribunali sedentibus comparens

, peciit citacionem contra predictam dominam Magdam sibi decerni ad prosequendum causam huiusmodi et ea faciendum, que essent iuris, ad unam certam diem, quam decrevimus iuxta eius petita. Quo^ab adveniente, coram nobis in iudicio pro tribunali sedentibus, prefatis Magda et Paulo principalibus in eorum propriis personis comparentibus, ^bf-bg

prefato domino

Pau(lo)^bh ad nostrum mandatum prefatum iuramentum de calumpnia vitanda et veritate dicenda prestante^bi ad sancta Dei ewangelia corporaliter ^bj-bk

et petente

sibi terminum ad ponendum et articulandum una cum dicta domina M(agda) ^bd-be

termino eciam hoc petente

iudicialiter per nos assignari ad unam certam^bl diem^aa; [k. 196] ^bł-bn

quem iuxta eius petita duximus statuendum^bm. Postquam

, pendenti vero^c huiusmodi termino ad ponendum et articulandum super omnibus et singulis premissis reveren(do) in Christo patre et domino Dobrogostio archiepiscopo Gneznensi⁷, vocato et statuto prefato domino P(aulo), coram eodem ^ax-ay

plenariam fecimus relacionem et fidelem

. Qui dominus archiepiscopus auditis premissis et attenta fama clamorosa, ut premittitur, contra predictum Pau(lum) famata, eidem domino Pau(lo) indixit manu^bo septima ^ax-ay

presbiterorum sui ordinis

canonicam infra mensem faciendam ^ax-ay

coram eo aut in^bp eius absencia coram nobis

purgacionem^bq. Quo mense^c nondum elapso prefatus dominus P(aulus) coram nobis in iudicio pro tribunali sedentibus peciit contra prefatam dominam Magdam ad videndum dictam purgacionem per eum ^r-s

fieri et

ad effectum eandem^c deduci ^ax-ay

citacionem ad

^br-bs

certam diem inferius annotatam

assignari; quamquidem assignavimus^bt iuxta eius petita^bu. Quo die^c adveniente^bv, comparentibus coram nobis^c in iudicio pro tribunali sedentibus magistro Buszcone de Zitowlicz advocato consistorii nostri⁸ et procuratore dicte domine Magde, de cuius proocuracionis mandato nobis legitime constabat, ex una parte, et domino Paulo producente sex presbiteros in actis cause huiusmodi descriptos et petente se et dictos^bw presbiteros ad eius purgacionem admitti iuxta iuris formam. Nos vero volentes mandatis dicti domini nostri archiepiscopi humiliter obedire et prefato domino P(aulo) in eius iusticia non^bx deficere, primitus requisitis dictis presbiteris, utrum vitam et conversacionem dicti P(auli) hactenus agnovissent^by, qui omnes et singuli dicentes, quod sic ^bz-ca

bonum testimonium prehibendo

de Pau(lo) memorato. Et incontinenti prefatus dominus P(aulus) ^bd-be

ad nostrum mandatum

flexis genibus ^cb-cc

ad sancta Dei ewangelia corporaliter tactis manibus

[iuravit^aq], quod dictam dominam Magdam non stuprasset nec carnaliter eam cognovisset, nec occasionem dedisset [k. 196v] per alium stuprandi et^cd carnaliter cognoscendi eandem^c. Dictique^ce vero conpurgatores sui iuraverunt ^cf-cg

eciam ad sancta Dei ewangelia

unus post unum genibus flexis, quod crederent^ch prefatum^ci Paulum^ci verum iurasse^cj, in libro missali, quem tunc in nostris manibus tenebamus. Postremo uno certo alio die prefatus dominus P(aulus) coram nobis in iudicio pro tribunali sedentibus comparens, humiliter et devote peciit per nos et nostras literas ipsum^aa declarari^ck canonicam super premissis sibi impositis iudicialiter fecisse purgacionem^c ^cl-cł

et se per nos restitui ad eius officium et beneficium tanquam canonice purgatum

et super hoc sibi concedere nostras sibi literas opportunas. Nos vero cum instancia, ut prefertur, requisiti prefatum dominum P(aulum) ^cm-cn

fore et esse

canonice purgatum^co super criminibus sibi per dictam dominam M(agdam) impositis^cp et presentibus ^cq-cv

eum^cr in Dei nomine ad suum officium et beneficium fore restituendum^cs d[....]^ct restituimus^cu et presentibus declar(amus)

has nostras literas sibi^aa super eisdem iudicialiter concedendo^cw. In^ar [.....^cx]

^a-bdopisane tąż lub zbliżoną ręką w II red. na marg. w przedłużeniu wiersza, w zastępstwie skr. od nowego wiersza quod

^cnadpisane w II red.

^dnast. skr. już w I red. in

^e-fdopisane w II red. na marg. w przedłużeniu wiersza, w zastępstwie skr. od wiersza zwrotu pro iniuria

^gtak pozostawia Koncept w II red.

^hnadpisane w II red. nad skr. capitali

^i-jdopisane w II red. na lewym marg. z ods. do skr, w tekście prefata

^knadpisane w II red. nad skr. proposuit

^l-łdopisane w II red. na prawym marg. z ods. do skr. w tekście petens

^mnadpisane w II red. nad skr. dictum

ⁿkońcówka -to nadpisana w II red. nad skr. -tum

^o-pdopisane w II red. na prawym marg. z ods. do skr. w tekście datis

^qnadpisane w II red. nad skr. prefatus

^r-snadpisane w II red.

^t-udopisane w II red. na marg. w przedłużeniu wiersza

^vkońcówka -vit nadpisana w II red. nad i obok skr. -ndo; nast. skr. w II red. narrata prout narro dicte domine Magda

^wnast. skr. eius

^x-ydopisane w II red. na lewym marg. z ods. do skr. w tekście petens

^zprzedrostek ad- nadpisany w II red. nad skr. di-

^aadopisane w II red. na rnarg. w przedłużeniu wiersza

^abtak Koncept

^ac-addopisane w II red. w przedłużeniu wiersza i w nawiązaniu do skr. tutaj se oraz od wiersza absentasset nolens iuri parere

^aenast. skr. w II red. fecimus

^af-akdopisane w II red. na marg. i w zastępstwie skr. w tekście usque ad dacionem caucionis memorate et iurare

^agnast. skr. quamdiu propter huiusmodi domine opinio eius esset gravata

^ahnast. skr. prefatus dominus noster [?] archiepiscopus

^ai-ajnadpisane nad skr. dicti domini Pauli

^alnast. skr. w II red. iurare

^alnast. skr. w I red. prelib(atus)

^amnast. skr. w II red. deputatus

^an-asdopisane w przedłużeniu wiersza po skr. w tekście certum

^ap-arpostać tekstu po przeróbkach końcówek i po skr. dokonanych w II red.

^aqbrak Koncept

^ardopisane w II red.

^as-aupostać tekstu zamierzona w I red.

^as-atdopisane w I red. na lewym marg. z ods. do tekstu po supradicti; koncówek deklinacyjnych podanych bez abrewiacji nie dostosowano tutaj do tekstu głównego

^aunast. skr. już w I red. qui

^avwieloznaczny skrót mógł w I red. oznaczać -es

^awnadpisane lecz skr. nob(is) [?]

^ax-aydopisane w II red. na prawym marg. z ods. do tekstu

^azkoncówka -o w II red. nadpisana nad -um

^ba-bcskr. w II red., lecz konieczne dla zrozumienia tekstu pozbawionego orzeczenia

^bbw przedłużeniu wiersza dopisane w II red. lecz skr. i częściowo nieczytelne eundem ipsique in dicte [?] [:fide]iussorie[?]

^bd-bedopisane w Il red. na lewym marg. z ods. do tekstu

^bf-bgnadpisane w II red. nad skr. prefatus dominus

^phw I red. przewidziane Pau(lus)

^bidopisane w II red. na marg. w przedłużeniu wiersza po skr. prestitit

^bj-bknadpisane w II red. nad. skr. petens

^blkońcówka poprawiana; nast. dopisane w II red. w przedłużeniu wiersza na marg. lecz skr. terminum

^bł-bnnadpisane w II red. na górnym i prawym marg. częściowo nad skr. et competentem subsequenti vero i z ods. po competentem

^bmnast. w dopisku z II red. skr. decrevimusque ad unum certum et peremptorium diem de [:...]que

^bow I red. na końcowym -u położony znak abrewiacji -us, lecz. skr. [?] poziomą kreską

^bppowtórzone

^bqnast. skr. w I red. infra quamquidem oraz w II red. per nos in eius absencia recipiendam in forma iuris

^br-bsdopisane w II red. na marg. w przedłużeniu wiersza i słów certum terminum, z czego pierwszy wyraz w II red. przerabiany na certam, zaś drugi skr.

^btnadpisane w II red. nad skr. decrevimus

^bunast. skr. w II red. decrevimus

^bvnast. skr. już w I red. prefat(is)

^bwnadpisane w II red. nad skr. eius

^bxdopisane w II red. w przedłużeniu wiersza po skr. minime

^bypierwotnie agno-verunt, lecz do pierwszych dwóch sylab dopisano na marg. w II red. -vissent, natomiast od wiersza dwie pozostałe sylaby skr.

^bz-cadopisane w II red. na marg. w przedłużeniu wiersza po skr. bonam i od wiersza racionem facientes

^ab-acdopisane w II red. na marg. w przedłużeniu wiersza, po czym od wiersza nast. skr. iuramentum corporale ad sancta Dei ewangelia

^cdnadpisane w II red. nad skr. [?] w I red. ac [?]

^cekońcowe -que dopisane w II red.

^cf-cgdopisane w II red. na marg. w przedłużeniu wiersza po skr. ad sancta Dei ewangelia

^chnadpisane w I red. nad dwoma kolejnymi wyrazami, bez znaku włączenia; można też czytać w kolejności odwrotnej

^citak w I red. poprawione w II red. na -us bez konsekwencji gramatycznej

^cjpoprawione w II red. z iurasset

^cknast. skr. w II red. se

^cl-cłdopisane w II red. na prawym marg. bez ods. do tekstu, lecz z sensu tutaj przynależy

^cm-cnnadpisane w II red. nad skr. declaravimus

^cokońcówka -tum nadpisana w II red. nad skr. -sse

^cpnast. dopisane w II red. w przedłużeniu wiersza, lecz skr. declaravimus

^cq-cvdopisane w II red. na prawym marg. z ods. do skr. w tekście declaravimus; dopisek częściowo niedostępny na skutek zszycia kodeksu

^crnadpisane nad skr. ipsumque

^csnast. skr. et restituimus

^ctnast. skr. declaramus [....] restituimus

^cunast. skr. et declarantes

^cwpierwotnie -tes, poprawione w I red.

^cxdokończenia brak

¹Zapewne chodzi tu o Mikołaja Strosberga, oficjała pozn. - zob. o nim niżej, nr 420/1.

²Modliszewo i Modliszewko, wieś par. na pn. od Gniezna (Koz. 1 s. 181, 5 s. 42). Magda wyst. tylko tutaj.

³Pleban Paweł wyst. tylko tutaj - jak wynika z dalszego ciągu niniejszego dok., był on synem kmiecia Miroszka z Jabłkowa.

⁴Piechno, zob. wyżej, nr 416/3, jego brat Mikołaj wyst. 1397 - 1402 (SHGWlkp.).

⁵Jabłkowo par. Raczkowo, na wsch. od Skok (Koz. 1 s. 92, 4 s. 291). Kmiecie skądinąd nie znani.

⁶Skądinąd nie znany.

⁷Arcybiskup Dobrogost zmarł 14 września 1401 - wyznacza to krańcową datę niniejszego dok.

⁸Buszek z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/6.

Dokument Nr 420

Gniezno, 28 września 1401

Prepozyt i dziekan gnieźnieńscy wzywają kanoników gnieźnieńskich na posiedzenie dla wyboru arcybiskupa gnieźnieńskiego.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja. Strzeszkowica z XV w.), k. 161-161v. Tytuł: Forma citacionis contra prelatos, canonicos et vicarios ad eligendum novum pastorem.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 139 - 140, nr 138.

Nicolaus Strosberg prepositus¹, Bodzantha decanus² ac capitulum sancte ecclesie Gneznensis etc. discretis viris dominis ebdomadariis ac universis et singulis vicariis eiusdem salutem in Domino et mandatis nostris firmiter et humiliter obedire. Cum bone memorie dominus Dobrogostius condam archiepiscopus Gneznensis die Exaltacionis Sancte Crucis, que fuit dies Mercurii quartadecima mensis Septembris proxime preterita, quod non sine gravi mentis amaritudine referimus, nature sue solvens debitum spiritum suum reddiderit Creatori, nos, ipsius corpore decenter tradito ecclesiastice sepulture, nolentes, quod ipsa Gneznensis ecclesia, que, heu sic viduata, in iuribus, bonis et possessionibus suis gravissime perturbatur, pastoris existeret solacio diucius destituta, octavam diem Translacionis sancti Adalberti Martiris nunc proximam affuturam, in quo et per eius octavam consuevimus nostrum generale capitulum celebrari et que dies erit Jouis XXVII mensis Octobris, quem quidem diem cum continuacione omnium sequencium dierum concorditer diximus prefigendam iuxta statuta concilii ad eleccionem futuri pontificis in nostro capitulo celebrandam et ad alia omnia facienda, que ipsius eleccionis negociis contingere dinoscitur. Ideo vobis et vestrum cuilibet in virtute sancte obediencie et sub excomunicacionis, quam in vos et vestrum quemlibet trina canonica monicione premissa in hiis scriptis ferimus, nisi feceritis, quod mandamus, necnon trium marcarum irremisibiliter solvendarum et fabrice ecclesie predicte aplicandarum penis districte precipientes, quatenus vos, domini ebdomadarii, venerabiles fratres nostros dominos Jaroslaum archidiaconum³, Petrum cantorem⁴, Jacobum custodem⁵, Michaelem scolasticum⁶, Kelcium cancellarium⁷, Albertum de Belawy scolasticum Lanciciensem⁸, Abraham prepositum Cracouiensem⁹, Dadzibogium cantorem Plocensem¹⁰, Paulum de Slachczino scolasticum Lubucensem¹¹, Dobeslaum cancellarium Lanciciensem¹², Nicolaum Gorka cancellarium Poznaniensem¹³, Borconem¹⁴, Krzeslaum¹⁵, Petrum Stralicz¹⁶, Johannem prepositum Sancti Georgii in castro¹⁷, Nicolaum Longum¹⁸, Lorconem H[....]^a¹⁹ et Martinum Chrapek²⁰, prelatos et canonicos dicte ecclesie Gneznensis, publice in dicta ecclesia et in domibus ipsorum proponentes vosque vicarii et vestrum quilibet dominum suum prelatum et canonicum, ubi eum reperire poteritis, personaliter accedentes et alias taliter, quod ad ipsorum et cuiuslibet eorum noticiam deveniat personalem, uno edicto pro tribus efficaciter et peremptorie citetis, quos et quemlibet ipsorum presentibus nos citamus, ut ad dictam octavam diem Translacionis sancti Adalberti mane hora capituli nostri, quam diem et horam cum continuacione dierum sequencium ipsis et eorum cuilibet assignamus, ad nos ad capitulum Gneznensem veniant una nobiscum de futuri eleccione pontificis tractaturi et in ipso eleccionis negocio modo debito processuri, quousque huiusmodi eleccionis negocium feliciter prosperante Domino fuerit expeditum; certificantes eosdem dominos et eorum quemlibet, quod si ad dictum terminum et diem contumaciter venire rennuerint, nos ipsis non expectatis nec eciam si ipse terminus ulterius prorogatus fuerit convocatus in huiusmodi eleccionis negocio, dante Domino, procedemus ipsorum absencia sive contumacia non obstante. Et ne predicti prelati et canonici aliqualem ignoranciam pretendere valeant in premissis, presentem nostre citacionis literam infra missarum sollempnia publice alta et intelligibili voce legatis et legi faciatis ac demum ipsam portis et valvis predicte ecclesie ad instar publicorum edictorum, que ab olim in albo pretorio affigi consueverant, affigatis et affigi faciatis, de die vero citacionis vestre huiusmodi et quidquid in premissis duxeritis faciendum per vestras patentes literas aut instrumenta publica harum seriem in se continentem nos reddatis cerciores. Actum et datum Gnezne in capitulo nostro, die Mercurii vicesima octava mensis Septembris sub anno Domini millesimo quadringentesimo primo, indiccione nona, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii divina providencia pape noni anno duodecimo, nostri capituli sigillo presentibus subinpresso.

^adopisane na prawym marg. z ods. do tekstu; brzeg karty obcięty, poniżej jeszcze ślad litery e

¹Mikołaj Strosberg prepozyt gnieźn. 1377 - 1413, wielokrotny wikariusz generaIny i oficjał gnieźn., zm. 1413 (KDW VI nr 250/4; PSB XXI s. 94 - 95).

²Bodzęta dziekan gnieźn. 1399 - 1405 (KDW III nr 2015, 2016, niżej nr 549/5; Kor. I/2 s. 48).

³Jarosław z Kłobukowa archidiakon gnieźn. 1394 - 1405 (KDW VI nr 340/3, niżej, nr 549/7), subkolektor swiętopietrza 1403.

⁴Piotr kantor gnieźn. bliżej nie znany. Kantor Piotr wyst. już 1397 (KDW VI nr 361/12); wg Kor. III s. 217 - 218 był także kanonikiem krak. i wyst. do 1415. W 1403/04? był także wikariuszem generalnym gnieźn, a 1407 - kanonikiem pozn. (niżej, nr 589/14).

⁵Jakub Pałuka ze Starego (par. Lechlin, na pn. od Skok) kanonik gnieźn. 1394, kustosz 1401 (tutaj) - 1413 (Kor. III s. 195 - 196; AAG ACap. B 14 k. 35v).

⁶Michał z Krowicy, syn Wojciecha z Łaska, Korabita, kanonik krak. (stąd nazywany niekiedy M. z Krakowa) 1390, kanonik gnieźn. 1398, pleban w Charłupi Małej 1398, scholastyk gnieźn. 1399, oficjał krak. 1411 - 1412, gnieźn. 1413 - 1414?, zm. 1418 (Kor. II s. 380, 615 - 616; ZDKDK I s. 152, II nr 214).

⁷Kiełcz syn Pakosława z Suchodołu (Sudołu, nad Nidzicą w Krakowskiem) i z Książnic (zob. niżej, nr 485/2), uważany dotąd za syna Idziego Wataja z Książnic, archiprezbiter kościoła NMPanny w Krakowie 1386 - 1400, kanclerz królowej Jadwigi 1386 - 1391, kanclerz gnieźn. 1401 - 1409, kanonik włocławski, kantor krak. 1409 - 1421 (PSB XII s. 410 - 411; Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty, s. 218; ZDKDK II nr 214; Kor. II s. 249). Do daty początkowej urzędowania Kiełcza na kanclerstwie zob. jednak niżej; nr 485.

⁸Wojciech syn Pustułki z Bielaw (pomiędzy Łęczycą a Łowiczem) kanonik gnieźn. 1384, scholastyk łęcz. 1398, zm. po 1428 (KDW VI nr 350/8; Kor. I/2 s. 42 - 44).

⁹Abraham syn Abrahama Nowodworskiego z Przezwód (w Sandomierskiem) kanonik krak. 1381, prepozyt krak. przed 1401, gnieźn. 1401 (tutaj), prepozyt łęcz. 1403, kanonik pozn. 1407, zm. 1410 (Kor. I/2 s. 1; Bibl. Jag. rkps 143 k. 81v; Jaskulski nr 1), nie wiemy czy nie ident. z Abrahamem z Mominy (ZDKDK I nr 76).

¹⁰Daćbóg syn Nasięgniewa ze Szczawina (w Gostynińskiem), Prawdzic, student prawa w Pradze 1386, kantor płocki 1391, kanonik gnieźn. 1401 (tutaj), zm. ok. 1422 (PSB IV s. 387 - 388; Zb, dok. Płocka s. 98).

¹¹Paweł zw. Gesso (Soso) ze Szlachcina (koło Środy) kanonik pozn. 1380, scholastyk lubuski 1383, kanonik gnieźn. 1386, wyst. do 1403 (KDW VI nr 291/11; Jaskulski nr 103).

¹²Dobiesław z Czeszewa i Morakowa (na pd.-wsch. od Gołańczy) kanonik gnieźn. 1362, kanclerz łęcz. 1395, dziekan gnieźn. 1408?, zm. 1411/12 (KDW VI nr 219/7).

¹³Mikołaj, syn Wojciecha z Górki (Miejskiej Górki), Łodzic, kanonik gnieźn.. 1389, kanclerz pozn. 1399, zm. 1439 (KDW VI nr 350/12; Jaskulski nr 82).

¹⁴Borek syn Sławobora, kanonik gnieźn. 1386, pozn. 1396, wyst. do 1416 (KDW VI nr 295/8; Jaskulski nr 16; AAG ACap. B 14 k. 62v).

¹⁵Krzesław ze Świętego kanonik gnieźn. 1396 (KDW VI nr 374/14) - 1412 (Kor. II s. 382), zm. 1412/13 (AAG ACap. B 14 k. 33).

¹⁶Piotr Strzelicz z Bobrku koło Oświęcimia, zapewne syn Strzały z Bobrku i z Zawady koło Racławic, wyst. 1384 - 1410 jako kanonik krak. i pleban w Wawrzeńczycach w Krakowskiem (ZDKDK I nr 121), różny od Piotra syna Brettona de Strelicz z diecezji wrocławskiej 1366 (Monumenta Poloniae Vaticana III s. 457). Jako kanonik gnieźn. wyst. tutaj i 1404 (Cat. Bibl. Jag. I, s. 134).

¹⁷Jan prepozyt kościoła Św. Jerzego na grodzie gnieźn. i kanonik katedralny gnieźn. wyst. 1394 - 1412 (KDW III nr 1953, 1971; Kor. II s. 181 - 182; AAG ACons. A 3 k. 17, 38).

¹⁸Mikołaj Długi, Longus, kanonik gnieźn. 1394 - 1414 (KDW III nr 1956, V nr 46 - 226), zm. 1414 (ib. nr 231), także Kor. II s. 478 - 479.

¹⁹Lorek (Wawrzyniec) z Uniejowa, kanonik gnieźn. 1372 - 1409 (KDW VI nr 297/11), pleban w Gołaczowie koło Olkusza 1394 - 1397 (ZDKDK I nr 114).

²⁰Marcin Chrapek, Chrupek, kanonik gnieźn. 1401 (tutaj) - 1429 (Kor. I/2 s. 132) pisał się także ze Szczawina (zaginiona wieś na pn. od Gniezna - Koz. 5 s. 387) należącego do kapituły gnieźn. (Kor. IV s. 60).

Dokument Nr 421

[Poznań], 1401

Oficjał poznański zaświadcza, że Jodok z Wojnowic zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 610 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura Vicariorum - z XVI w., k. 97, zaginionego w 1945 r.).

1401. Coram eodem Joanne officiali [Posnaniensi^a]¹ inscriptio vicariis census unius marcae cum summa capitali 10 marcarum per nobilem Jadocum alias Senczka super bonis Wojnowice prope Buk².

^awedług poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Jan prepozyt szpitalnego kościoła Św. Ducha pod Poznaniem 1390, kanonik pozn. 1390, oficjał pozn. 1399 - 1411 (KDW VI nr 317/10; Now. II s. 229; Jaskulski nr 35).

²Wojnowice par. Buk, na pn.-zach. od Buku (Koz. 3 s. 405). Jodok (Jost) Suczka wyst. 1393 - 1407 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 422

[Poznań], 1401

Oficjał poznański zaświadcza, że mieszczanin poznański Mikołaj Pałuka zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 612 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 118, zaginionego w 1945 r.).

1401. Coram Joanne praeposito Sancti Spiritus officiali Posnaniensi¹ inscriptio census dimidiae marcae cum summa capitali 15 marcarum vicariis praedictis [cathedralibus Posnaniensibus^a] per Nicolaum Paluka civem Posnaniensem² super domo.

^awedług poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Oficjał Jan, zob. dok. poprzedni.

²Mikołaj Pałuka mieszczanin pozn., potem ławnik 1405, rajca 1410, 1413, 1414, 1422, burmistrz 1419 - 1421, 1423, wyst. do 1428 (WSvP s. 446, 475).

Dokument Nr 423

Kalisz, 13 stycznia 1402

Władze miasta Kalisza zaswiadczają, że Jan kramarz kaliski zapisał czynsz Annie zakonnicy klasztoru cysterek w Ołoboku.

Reg.: Poznań, WAP, Ołobok - kl. cysterek C 17c (sumariusz dok. z 1782 r.) k. 22 - 22v.

1402, feria 6 in octava Epiphaniae coram iudicio proconsulari et advocatiali Calissiensi honestus vir Jacobus institor, concivis et collega minor¹, in et super instita sua nova murata deodicatae puellae Annae virgini professae monasterii sanctimonialium in Ołobok², post mortem vero eius ipsi monasterio unam marcam census monetae currentis ab octo mansis provenientis singulis annis pro festo nativitatis sancti Joannis Baptistae [24 VI] pendendi inscribit.

¹Kramarz kal. Jakub nie zidentyfikowany, może ident. z rajcą kal. 1408 (niżej, nr 616/4).

²Anna nie zidentyfikowana.

Dokument Nr 424

Gniezno, [16 stycznia 1402]

Wikariusz kapitulny gnieźnieński wydaje wyrok w sporze o dziesięciny pomiędzy plebanem w Słupcach a Dobiesławem z Królikowa.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 80 - 81v. Tytuły: Instrumentum sentencie diffinitive in causa ordinaria oraz Sentencia diffinitiva.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 127, nr 63.

Uw.:O dacie zob. niżej, przypis 1.

In nomine Domini amen. Nos Nicolaus Strzesconis thezaurarius, canonicus et administrator in spirtualibus sancte ecclesie Gneznensis¹ per hoc presens instrumentum publicum sentenciam nostram diffinitivam in se continens ad universorum ^a-b

presencium et futurorum

volumus noticiam devenire, quod dudum venerabilis frater noster dominus Nicolaus Strosberg, prepositus et protunc vicarius in spiritualibus generalis ac officialis dicte ecclesie Gneznensis², instante et petente

^c-d

nobili viro Dobeslao de Crolycowo armigero³ discretum virum dominum Martinum plebanum in Slupi⁴ Gneznensis diocesis ad videndum et audiendum dictum Dobeslaum absolvi a sentenciis excomunicacionum, qui ipsum ad sui instanciam pro decima manipulari de ipsius araturis ibidem in Crolicowo involvi procuravit

^e-f

discreto viro domino Marco rectore ecclesie parrochialis in Slupi⁵ nobilem virum Dobeslaum de Crolycowo armigerum Gneznensis dyocesis de et super decima manipulari post ipsius araturas ibidem in Crolycowo et eius occasione iudicialiter responsurum

per suas certi tenoris^g citacionis literas ad unum certum peremptorium terminum et conpetentem fecit ad sui presenciam legitime evocari. In quo quidem termino^h, circumspecto et discreto viro magistro Petroⁱ de Zauichosth^j advocato^k consistorii Gneznensis⁶ dicti nobilis Dobeslai^l procuratore legitimo, de cuius procuracionis mandato apud acta consistorii Gneznensis sufficienter constabat, et domino Martino^ł rectore ecclesie in Slupy pro se et suo interesse^m coram dicto domino officiali ad causas audiendas et iura reddenda pro tribunali sedenti iudicialiter conparentibus, idem magister Petrusⁿ oblata citacione ab auditore dicti domini officialis emanato^o et legitime iuxta consuetudinem provincie et dyocesis Gneznensis dudum tentam et observatam executo^o, se iuri et mandatis sancte matris ecclesie offerens pariturum, peciit dictum Dobeslaum ibidem eciam pro suo interesse laborante a dictis excomunicacionum sentenciis, quibus ad instanciam eiusdem domini Martini^p extitit innodatus, absolvi et ^q-s

ad^r cause

defensionem admitti. Quiquidem dominus officialis, recepto primitus a dicto Dobeslao principali de stando iuri et parendo mandatis sancte matris ecclesie tacta ymagine crucifixi corporali iuramento, ipsum absolvit a sentenciis antedictis, terminum^t dicto domino Martino^ł plebano ad agendum contra Dobeslaum memoratum ac ad offerendum libellum ad unam certam diem peremptoriam et condecentem statuendo. Qua die veniente et dicto domino officiali a loco et civitate Gneznensi ex certis causis eius animum moventibus absente, honorabili viro, domino Boguslao vicecustode et altarista ecclesie Gneznensis memorate^u⁷ ex eiusdem domini officialis commissione sibi super hoc facta speciali vice et loco ipsius in iudicio pro tribunali sedente, et coram ipso circumspectis viris magistris Buszcone^v⁸ Martini^w plebani et Petroⁱ de Zawichosth^j Dobeslai armigeri advocatis consistorii Gneznensis et dictorum principalium procuratoribus legitimis, de quisquidem magistri Buszconis^x eciam procuracionis mandato clarius apud acta constabat documentis, conparentibus, idem magister Buszco^y suum et sue partis predicte libellum convencionalem suo satisfaciendo termino in scriptis produxit, tenorem, qui sequitur, continentem: Coram vobis [.....^z]
^aa-ab

Scribe totum

Quoquidem libello sic, ut prefertur, oblato, predictus magister^ac Petrus copiam eiusdem libelli convencionalis sibi decerni et terminum. ad dicendum contra ac ad respondendum eidem et ad suum reconvencionalem libellum dandum et offerendum assignari cum debita instancia postulavit; quem terminum idem dominus Boguslaus locumtenens, primitus copia iuxta petita dec(re)ta, [k. 80v] ad unum certum terminum duxit statuendum. In quo termino predictis magistris Buszcone Martini^ad et Petro Dobeslai^ae principalium procuratoribus coram dicto domino Boguslao locumtenente in iudicio pro tribunali sedente conparentibus, predictus magister Petrus volens suo satisfacere termino libellum seu peticionem reconvencionalem obtulit, cuius tenor sequitur ad contextum sub hac forma: Coram vobis [.....^z]^af
Post cuius quidem libelli oblacionem memorati magistri Buszco Martini et Petrus Dobeslai prefatorum dominorum principalium procuratores mox et incontinenti, adhuc eodem durante iudicio^ag, in suo affirmando et in alterius eorum libellis posita narrata^ah negando^ai fore vera et dicendo petita fieri non debere, animo hincinde litem contestandi verbo mutuo responderunt, iuramentumque de calumpnia vitanda et veritate dicenda in causa huiusmodi ad dicti domini locumtenentis mandatum tactis sacris scripturis ad sancta Dei ewangelia utrimque prestiterunt corporale, petentes ipsis terminum ad ponendum et articulandum ponique et articulari videndum per dictum dominum locumtenentem assignari; quem ipsis dictus dominus locumtenens ad unam certam diem peremptoriam et conpetentem assignavit. In^aj qua procuratores^ak parcium predictarum coram dicto domino Boguslao locumtenente^r pro tribunali iudicio presidente conparentes, predictus magister Petrus, accusata contumacia magistri Buszconis procuratoris domini Marci^al ^ał-am

posiciones et

articulos pro parte non producentis nec suo termino satisfacere curantis, posiciones et articulos pro parte sua produxit, petens ipsas in quantum posiciones essent admitti, in quantum vero articuli forent ipsis per partem adversam responderi. Ex adverso^an magister Buszco copiam eorundem et terminum ad dicendum contra ac producendum suas posiciones et articulos ad primam diem iuridicam sibi assignari postulavit; quem terminum idem dominus locumtenens iuxta petita dicti magistri Buszconis duxit statuendum. Quo termino^ao veniente, prefati magistri Buszco Martini^ad et Petrus Dobeslai procuratores coram dicto domino officiali tunc ad civitatem Gneznensem feliciter reverso ad iura reddenda pro tribunali sedente iudicialiter assistentes, idem magister Buszco suo satisfaciendo termino pro se et parte sua certas posiciones et articulos in scriptis obtulit, petens ipsos in quantum essent posiciones admitti, in quantum vero forent articuli ipsis per partem adversam responderi. Quarum posicionum magister Petrus ex adverso copiam sibi decerni et terminum ad dicendum contra ac ad respondendum eisdem posicionibus et articulis peciit assignari; quem dictus^ap dominus officialis^aq ad unum certum terminum peremptorium et congruentem statuit et prefixit. Quoquidem termino occurrente, prefatis magistris Buszcone Marci^al plebani et Petro Dobeslai predictorum^ar principalium procuratoribus coram eodem domino officiali ad causas audiendas in iudicio pro tribunali sedente conparentibus et petentibus hincinde suas posiciones admitti et altero per alterum articulis suis responderi, idem dominus officialis [k. 81] eosdem^a³ posiciones et articulos, ipsis tamen primitus per dictos magistrum^at Petrum in scriptis certo modo, ut sequitur: Procurator et nomine procuratorio domini Dobeslai [.....^z]
^aa-ab

Scribe totam responsionem quam invenies in regestro

Vide^au
per magistrum vero Buszconem per verbum "Non credit" omnibus et singulis hincinde adversus invicem primitus responso, ad probandum admisit ad unam certam diem peremptoriam et condecentem. In quo quidem et aliis sequentibus terminis per dictum dominum officialem assignatis, nonnullis testibus, tam pro parte discreti viri domini Marci plebani de Slupi, dicti domini Martini ^av-aw

ex causa commutacionis pro ecclesia in Margonino

immediati^ax successoris legitimi, tam eciam pro parte dicti Dobeslai inductis, ipsisque rite receptis et^ay examinatis, protestacionibusque de dicendo contra^az personas et dicta eorum hinc et inde subsecutis, attestacionibusque testium prefatis magistris Buszcone Marci et Petro Dobeslai procuratoribus petentibus per dictum dominum Boguslaum locumtenentem in absencia eiusdem domini officialis ^ba-bb

uno certo die

in iudicio pro tribunali sedente sollempniter publicatis^bc ^bd-be

et deinceps dicti procuratores

nichil contra testes alterius dicere volentes, sed omnia iura ipsorum, quibus uti volebant, verbo producentes, hincinde concluserunt et pecierunt cum ipsis per dictum dominum^bf locumtenentem instancius concludi et haberi pro concluso. Qui quidem dominus Boguslaus locumtenens, attentis voluntate et consensu unanimi procuratorum predictorum in huiusmodi causa concludencium et concludi petencium, conclusit et haberi voluit pro concluso. Tandem vero reverendo patre dommo^bg Dobrogostio felicis memorie olim archiepiscopo Gneznensi, prout Deo placuit, rebus humanis exempto sedeque dicte ecclesie Gneznensis per eius obitum vacante ac per hoc officiolatus officio dicti domini Nicolai Strosberg prepositi per eundem dominum Dobrogostium archiepiscopum sibi tradito et concesso, functo et extincto, ^bh-bi

memorati B(uszco) Marci et P(etrus) D(obeslai) principalium procuratores dictorum dominorum

coram nobis Nicolao Strzesconis thezaurario et administratore supradicto, qui tunc^bj per venerabile capitulum sic, ut prefertur, vacante sede^bk sancte ecclesie Gneznensis in administracionis officium ^bl-bł

et in totam iurisdiccionem archiepiscopalem

electi fuimus et assumpti dictoque domino officiali in locum^bm successeramus^bn uno certo die ad iura reddenda pro tribunali sedentibus conparentes^bo ipsam^bp causam ab eodem statu et puncto, in quo dimissa fuerat et indecisa pendebat, resumi ac ad sentenciam diffinitivam per nos procedi cum instancia [k. 81v] debita postularunt. Nos vero volentes eisdem partibus equo lancis labramine^as reddere Deo propicio iusticie complementum, eorundem procuratorum peticione fore iuri et racioni consona attenta, ipsam causam resumendam duximus et habuimus pro resumpta, diem et horam infrascript(as) ad videndum et audiendum per nos ferri in causa eidem nostram diffinitivam sentenciam assignando. Quibus itaque die et hora venientibus, comparentibusque coram nobis ad iura reddenda pro tribunali iudicio presiden(tibus) sepedictis magistris Buszcone Marci plebani et Petro Dobeslai principalium dominorum predictorum procuratoribus et hincinde per nos in causa presenti diffinitivam nostram sentenciam ferri, pronunciari et promulgari postulantibus, nos, visis et diligenter inspectis omnibus et singulis actis, scripturis et munimentis ac attestacionibus testium hincinde productorum ac aliis in ipsa causa coram dicto domino officiali gestis et habitis rite recensitis et equa iusticie lance discussis, deliberacione prehabita inter nos diligenti, ad nostram diffinitivam processimus ferendam sentenciam ipsamque procuratoribus supradictis petentibus in scriptis tulimus, pronunciavimus et promulgavimus et ferimus, pronunciamus et promulgamus, ut sequitur in hunc modum: Christi nomine invocato [.....^z]
Subsequentibus vero die et hora inferius annotatis [.....^z]^bq⁹.

^a-bdopisane na marg, w przedłużeniu wiersza

^c-ddopisane na górnym, marg. z ods. do skr. tekstu (w druku obok)

^e-ffragment skr. z ods. do dopisku na górnym marg.

^gnast. skr. literas

^hnast. skr. dictisq(ue) i nadpisane nad skr. Buszcone

^jnadpisane nad skr. Zythowlycz

^kkońcowe -o nadpisane nad skr. -us

^łpierwsze dwie sylaby przerabiane z M[. .]

^łkońcowe -tino nadpisane nad skr. -co

^mnast. skr. iud(icialiter)

^unadpisane nad skr. Buszco

^otak Koncept zamiast -ta

^ppierwotnie Marci, w którym czym przerobiono c na t i dorysowano znak kontrakcji

^q-sdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^rnadpisane

^snast. od wiersza skr. ad

^tnast. skr. ad agendum

^unast. skr. in iudicio pro tribunali

^vnadpisane nad skr. Petro ma(gistro); nast. omyłkowo nie skr. de oraz skr. Zauichosth, nad czym nadpisano lecz rownież skr. Zythowlicz

^wdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza po skr. Zauichosth i skr. nad tymże Zythowlicz

^xnadpisane nad skr. Petri

^ynadpisane nad skr. Petrus

^zdalszego ciagu brak

^aa-abwskazówka koncypienta

^acnast. skr. Buszco Petrus

^adtak Koncept bez poprawki z -ei

^aenadpisane nad skr. Mathie

^afnast. skr. Quoquidem libello

^agnast. skr. quilibet ipsorum procuratorum

^ahnadpisane nad skr. negata

^aiprzerobione z narrando

^ajnadpisane przed Qua napisanym pierwotnie z majuskuły

^akkońcówka -es nadpisana nad skr. -ibus

^altak Koncept bez zmiany na właściwe tu Martini

^ał-amdopisane, po skr. nihil, w przedłużeniu wiersza i przed wierszem następnym

^annast. skr. vero

^aonadpisane nad skr. quidem die

^appowtórzone po tymże skr. wyrazie

^aqnadpisane nad skr. locumtenens

^ardopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^astak Koncept

^atnadpisane nad skr. magistros

^audopisek koncypienta na prawym marg. bez ods. do tekstu

^av-awdopisane na prawym marg. nad i pod skr. immediati, z ods. do Martini

^axdopisane na marg. przed wierszem

^aynast. skr. per certum not(arium)

^aznast. skr. dicta et

^ba-bbnadpisane

^bcnast. skr. w całości eodemque et eandem [tu nadpisane sed procuratores, a na prawym marg. z ods. do tegoż dopisane dicti procuratores] nihil contra testes alterius dicere curaverunt sed [urywa się] Et tandem memorati procuratores uno certo termino coram dicto domino Boguslao locumtenente pro tribunali sedente iudicialiter comparentes

^bd-bedopisane przed oraz nad skr. et, u początku wiersza

^bfnast. skr. Boguslaum

^bgnast. skr. Dobes(la)o

^bh-binadpisane i częściowo dopisane na prawym marg. nad i obok skr. w tekście słów dicti procuratores

^bjnast. skr. ex speciali elecc(ione)

^bknast. skr. vacante

^bl-błdopisane na prawym marg. nad i obok skr. w przedłużeniu wiersza et iu(risdiccionem)

^bmnast. skr. et in totam iurisdiccionem archiepiscopalem

^bnnast. skr. coram

^bopierwotnie -rens, po czym nadpisano -te- ze znakiem włączenia

^bpnadpisane nad skr. dictam

^bqnast. trzykrotne d(ict)um jako próba pióra inną [?] ręką

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5. Datę wystawienia niniejszego dok. wyznacza dok. następny (zob.).

²Mikołaj Strosberg, zob. wyżej, nr 420/1.

³Królikowo par. Słupy, na pd.-zach. od Szubina (Koz. 4 s. 414). Dobiesław, także z Godaw, wyst. 1392 - 1411 (1438?) - SHGWlkp.

⁴Słupy, wieś par. na pd.-zach. od Szubina (Koz: 1 s. 290). Pleban Marcin wyst. tutaj do lipca (?) 1399, kiedy to przeniósł się do niedalekiego Margonina (KDW III nr 2008).

⁵Pleban w Słupach Marek, poprzednio w Margoninie, był następcą Marcina, co wynika z dalszej treści, por też KDW III nr 2008.

⁶Piotr z Zawichostu, Boguta i Buszek z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/7, 4, 6.

⁷Piotr z Zawichostu, Boguta i Buszek z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/7, 4, 6.

⁸Piotr z Zawichostu, Boguta i Buszek z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/7, 4, 6.

⁹Zob. w tej sprawie dok. następny.

Dokument Nr 425

Gniezno, 16 stycznia 1402

Wikariusz kapitulny gnieźnieński zawiadamia wymienionych plebanów o wyroku w sporze o dziesięciny pomiędzy plebanem ze Słupów a Dobiesławem z Królikowa i nakazuje egzekucję wyroku,

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 111v. Tytuł: Executoria sentencie diffinitive
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 131, nr 86.

Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et administrator in spiritualibus vacante sede sancte ecclesie Gneznensis¹ discretis viris .. ebdomadariis chori eiusdem .., necnon in Veneciis², in Ostroszcze³, in Znena⁴, in Przescorzistew^a⁵, in Wzeradowo⁶, in Schubino⁷ parrochialium rectoribus ecclesiarum et vicariis in Slupi⁸ ac aliis, qui presentibus fuerint requisiti, salutem in Domino. Cum nos in causa et causis, que coram venerabili viro domino Nicolao Strosberg preposito et vicario in spiritualibus generali ac officiali dicte ecclesie Gneznensis⁹ inter discretum virum dominum Marcum plebanum in Slupi¹⁰ actorem ex una et nobilem virum Dobeslaum heredem in Crolicowo¹¹ de et super decima manipulari post ipsius aratur(as) predii sui ibidem in Crolicowo et eius occasione ceptis^b usque ad conclusionem parte vertebatur ex altera, Deo propicio rite servatis servandis ad nostram diffinitivam sentenciam et expensarum taxacionem inclusive procedentes, de iurisperitorum consilio et matura deliberacione prefato domino, domino Marco plebano et contra dictum Debeslaum tulerimus et promulgaverimus: ipsam decimam manipularem cuiuslibet grani post araturam allodii sui ibidem in Crolicowo ecclesie in Slupi et eius rectoribus, qui pro tempore fuerint, perpetuis temporibus adiudicando, dictumque^c Dobeslaum ad dandum, solvendum et tradendum eandem decimam post araturam sui allodii predicti more nobilium terre Polonie dicto domino Marco et sue ecclesie in Slupi et eius legitimis successoribus plebanis ibidem ac^d in non solucione duorum annorum ac in perceptis in una marca grossorum currentis monete singulis annis a tempore, quo lis inter easdem partes est exorta, usque ad annum presentem et in expensis a tempore ^e-f

in lite

huiusmodi legitime factis. quas ad tres marcas cum dimidia^g, quantum cum Deo potuimus, taxavimus, condempnando. Et quia frustra esset iura condere, nisi, essent qui ea debite execucioni demandarent, ideo vobis et cuilibet vestrorum in virtute sancte obediencie et sub exomunicacionis pena districte precipientes mandamus, quatenus prefatum nobilem Dobeslaum personaliter accedentes, si ipsius presenciam comode habere poteritis, alias in domo habitacionis ipsius et in ecclesiis vestris publice proponendo moneatis, quem presentibus nos monemus, ut infra sex dies vestram monicionem inmediate sequentes, quos sibi paterna et canonica monicione ac peremptorie assignamus, de dicta decima prefato domino Marco et sue ecclesie respondeat ac de perceptis et tribus marcis cum dimidia pro expensis litis huiusmodi satisfaciat aut cum eo amicabiliter conponat pro expensis, alias ipsum Dobeslaum Christi nomine invocato dicta monicione premissa excomunicamus in hiis scriptis, quem vos et vestrum quilibet sic excomunicatum publice infra missarum sollempnia denuncietis singulis diebus dominicis et festivis tamdiu, donec a nobis aliud habueritis in mandatis. Datum Gnezne die XVI mensis Januarii anno Domini M CCCC secundo. Literam reddendam sigillatam.

^atak Kop.

^bnadpisane

^cpowtórzone

^dnast. skr. in perceptis in tempore mote litis

^e-fpowtórzone, za pierwszym razem poprawiane

^gnast. skr. ad

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Wenecja, wieś par. na pd. od Żnina (Koz. 1 s. 344, 7 s. 401 - 402).

³Ostrowce (Ostrożce), wieś par. na pd.-wsch. od Żnina (Koz. 1 s. 207).

⁴Żnin, miasto w pow. kcyńskim.

⁵Brzyskorzystew, wieś par. na pn.-zach. od Żnina (Koz. 4 s. 18 - 19).

⁶Szaradowo (Wszeradowo) wieś par. na zach. od Szubina (Koz. 1 s. 318 - 319, 5 s. 499).

⁷Szubin, miasto w pow. kcyńskim.

⁸Zob. dok. poprzedni.

⁹Zob. dok. poprzedni.

¹⁰Zob. dok. poprzedni.

¹¹Zob. dok. poprzedni.

Dokument Nr 426

Rzym, 23 stycznia 1402

Papież Bonifacy IX zawiadamia króla Władysława Jagiełłę, że przeniósł biskupa włocławskiego Mikołaja Kurowskiego na arcybiskupstwo gnieźnieńskie.

Or.: Gniezno, AAG, Dypl, Gn. 275. Pergamin 468×298+53 mm. Na zakładce: Gratis de manibus domini nostri pape. Jo. de Truuanis (?). Na odwrocie: Provisio de archiepiscopatu Gneznensi Nicolao archiepiscopo Gneznensi (XV w.) i inne, późniejsze notatki o treści. Na sznurku ołowiana bulla wystawcy.
Wyd.: J. Fijałek, Ustalenie chronologii biskupów włocławskich, Kraków 1894, s. 106 -107 (wg Or.).

Bonifatius episcopus, servus servorum Dei¹. Karissimo in Christo filio Wladislao regi Polonie illustri salutem et apostolicam ben(edictionem). | Gratie divine premium et humane laudis preconium acquiritur si per seculares principes ecclesiarum prelatis, presertim pontificali dignitate preditis oportuni fa|voris presidium et honor debitus impenditur. Dudum siquidem bone memorie Dobrogostio archiepiscopo Gneznensi, regimini Gneznensi ecclesie presidente², nos cupi|entes eidem ecclesie, cum eam vacare contingeret, per Apostolice Sedis providentiam utilem et ydoneam presidere personam, provisionem eiusdem ecclesie ordinationi et dispositioni nostre duximus ea vice spetialiter reservandam, decernentes extunc irritum et inane, si secus super hiis per quoscunque quavis auctoritate scienter vel ignoranter contingeret attemptari. Postmodum vero prefata ecclesia per obitum eiusdem Dobrogostii archiepiscopi, qui extra Romanam Curiam diem clausit extremum vacante, nos vacatione huiusmodi fidedignis relatibus intellecta ad provisionem eiusdem ecclesie celerem et felicem, de qua nullus preter nos se intromittere potuit neque poterat reservatione et decreto obsistentibus supradictis, ne ecclesia ipsa longe vacationis exponeretur incomodis paternis et solicitis studiis intendentes, post deliberationem, quam de preficiendo eidem ecclesie personam utilem et etiam fructuosam cum fratribus nostris habuimus diligentem, demum ad venerabilem fratrem nostrum Nicolaum olim Wladislauiensem episcopum³ in archiepiscopum Gneznensem electum consideratis grandium virtutum meritis, quibus personam suam prout fidedignorum testimonio accepimus divina gratia insignivit et quod ipse, qui regimini Wladislauiensis hactenus laudabiliter prefuit, dictam Gneznensem ecclesiam sciet et poterit auctore domino utiliter regere et feliciter gubernare direximus oculos nostre mentis. Intendentes igitur tam dicte Gneznensis ecclesie quam eius gregi dominico salubriter providere, eundem Nicolaum electum a vinculo, quo eidem Wladislauiensi, cui tunc preerat tenebatur, de dictorum fratrum consilio et apostolice potestatis plenitudine absolventes ipsum ad prefatam Gneznensem ecclesiam auctoritate apostolica transtulimus, eumque illi prefecimus in archiepiscopum et pastorem curam et administrationem dicte Gneznensis ecclesie sibi in spiritualibus et temporalibus plenarie comittendo liberamque sibi dando licentiam ad eandem Gneznensem ecclesiam transeundi, firma spe fidutiaque conceptis, quod dirigente domino actus suos prefata Gneznensis ecclesia per sue industrie et circunspectionis^a studium fructuosum regetur utiliter et prospere dirigetur ac grata in eisdem spiritualibus^b et temporalibus suscipiet incrementa. Cum itaque fili carissime sit virtutis opus Dei ministros benigno favore prosequi ac eos verbis et operibus pro Regis Eterni gloria venerari, serenitatem tuam rogamus et hortamur attente, quatinus eundem electum et comissam sibi Gneznensem ecclesiam habens pro divina et Apostolice Sedis reverentia ac nostra propensius comendatos sic ipsos benigni favoris gratia prasequaris, quod idem archiepiscopus tue celsitudinis fultus presidio in comissa sibi dicte Gneznensis ecclesie cura possit Deo propitio^c prosperari et tibi exinde a Deo perennis vite premium et a nobis condigna proveniant actio gratiarum. Datum Rome apud Sanctum Petrum X. Kalendis Februarii, pontificatus nostri anno tertiodecimo.

^atak Or.

^bspirituali-libus Or.

^cpowtórzone Or.

¹Bonifacy IX papież rzymski 1389 - 1404.

²O śmierci arcybiskupa Dobrogosta Nowodworskiego zob. wyżej, nr 420.

³Mikołaj Kurowski, biskup pozn. 1395, włocławski 1399, arcybiskup gnieźn. 1402, zm. 1411 (PSB XVI s. 261 - 262). Stolicę gnieźn. objął najpewniej dopiero późną jesienią 1402.

Dokument Nr 427

Kraków, 12 lutego 1402

Tomek z Węgleszyna podczaszy krakowski i starosta generalny Wielkopolski zobowiązuje się służyć królowi Władysławowi Jagielle na wyprawie wojennej z określonym pocztem zbrojnych.

Kop.: Kórnik, Bibl. Kórn., rkps 203, k. 133, w tzw. kopiariuszu Jana Łaskiego z początku XVI w.

Nos Thomko de Vangleschyn pincerna Cracouiensis capitaneusque Maioris Polonie¹ recognoscimus et tenore presencium, quomodo serenissimus princeps et dominus, dominus Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc., dominus noster graciossissimus, nos a debitis iudicialibus de sue benignitatis clemencia dignatus est liberare et literas nostras a Iudeis Cracouiensibus expedivit. Cuius celsitudini pretextu eiusdem liberacionis et literarum expedicionis cum centum lanceis hominum bene armatorum infra metas Regni Polonie ubicumque opus fuerit, aut cum quinquaginta extra metas eiusdem Regni Polonie, semel et pro una solum rata tantummodo servire promittimus et tenore presencium firmiter obligamur. Harum quibus sigillum nostrum est appensum testimonio literarum. Datum Cracouie dominico Invocavit anno Domini millesimo quadringentesimo secundo.

¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

Dokument Nr 428

Rzym, 3 marca 1402

Hieronim Seidenberg audytor papieski rozsądza spór o dziesięciny pomiędzy Damasławem synem Miłobrata, wikariuszem w katedrze gnieźnieńskiej, a kanonikiem gnieźnieńskim Jakubem Pałuką.

Or.: Gniezno, AAG, Dypl. Gn. 277. Pergamin 540×698+82 mm. Ubytki tekstu (zatarcia i dziurki) na załamaniach. Dziury po sznurze do przywieszenia pieczęci. Pod zakładką rozpoczęty i nie dokończony tekst (4 wiersze) tegoż dok. Z.N. Na dwu gradusach krzyż wpisany w romb, na którego narożnikach cztery kule, Napis: Cremer.

||^aIn nomine Domini amen.|| Orta dudum materia questionis inter honorabilem virum dominum Damislaum Millebrati perpetuum vicarium in ecclesia Gneznensi¹ ex una et quendam Jacobum dictum Paluka | canonicum dicte ecclesie Gneznensis² de et super quibusdam decimis manipularibus ad dictam vicariam spectantibus et earum occasione, parte ex altera, coram quondam venerabili et circumspecto viro domino Nicolao de Castello de Mediolan(o) utriusque iuris doctore, | tunc domini nostri pape capellano ipsiusque et camerarii eiusdem et causarum curie camere apostolice generali auditore³. Idem Nicolaus tunc auditor in causa et causis huiusmodi taliter qualiter procedens certam diffinitivam promulgavit sentenciam in hunc modum:
Nos Nicolaus de Castello de Mediolano, utriusque iuris doctor, domini nostri pape capellanus, ipsius ac camerarii eiusdem atque causarum curie camere apostolice generalis auditor, Christi nomine invocato, pro tribunali sedentes et solum Deum pre oculis habentes, per hanc nostram diffinitivam sentenciam, quam ferimus in hiis scriptis, pronunciamus, decernimus et declaramus, opposiciones, molestaciones, inquietaciones, perturbaciones et impedimenta per dictum Damislaum Millebrati asserentem perpetuum vicarium in ecclesia Gneznensi dicto domino Jacobo de et super quibusdam decimis manipularibus et fructibus dicte vicarie prestitas et prestita ac factas et facta, fuisse et esse temerarias, illicitas, iniquas et iniustas ac temeraria, illicita, iniqua et iniusta, necnon de facto et non de iure presumptas et presumpta, eidemque Damislao de et super opposicionibus, molestacionibus, inquietacionibus, perturbacionibus et impedimentis ac decimis et manipularibus et fructibus predictis perpetuum silencium imponendum fore et imponimus, dictumque Jacobum Palucha ab impeticione ipsius Damislai absolvendum fore et absolvimus, ipsumque Damislaum in expensis in hac causa coram nobis legitime factis condempnandum fore et condempnamus; quarum expensarum taxacionem nobis et successoribus nostris imposterum reservamus.
A qua quidem sentencia pro parte dicti domini Damislai ad sanctissimum in Christo patrem et dominum nostrum, dominum Bonifacium divina providencia papam nonum⁴ appellato, idem dominus noster papa causam et causas appellacionis et appellacionum huiusmodi, necnon negocii principalis, venerabili et circumspecto viro domino Nicolao Vordis utriusque iuris doctori, capellano suo et ipsius sacri palacii apostolici causarum auditori⁵ commisit audiendas, decidendas et fine debito terminandas, cum omnibus et singulis suis emergenciis, incidenciis, dependenciis et connexis. Quiquidem dominus Nicolaus auditor, postquam per eum huiusmodi commissionis vigorem ad nonnullos iudicales actus in causa et causis huiusmodi processum extitisset, causam et causas huiusmodi, certis de causis ad id animum suum moventibus, ad cancellariam dicti domini nostri pape remittend(as) duxit et remisit. Et tunc idem dominus noster papa causam et causas antedictas in eo statu, in quo coram dicto domino Nicolao Vordis auditore tempore huiusmodi remissionis remanserant, nobis Jeronimo Sydinberg decretorum doctori, capellano suo et predicti palacii causarum eciam auditori⁶, commisit resumend(as) et ulterius audiend(as), decidend(as) et fine debito terminandas, cum omnibus et singulis suis emergenciis, incidenciis, dependenciis et connexis. Cuiusquidem ultime commissionis vigore nobis facte, nos Jeronimus Sydinberg auditor prefatus legitime procedentes, causa et causis huiusmodi primitus per nos debito modo resumptis, ad instanciam honorabilis viri magistri Wilhelmi Leo in Romana Curia⁷ ac dicti domini Damislai Millebrati principalis procuratoris substituti per honorabilem virum magistrum Arnoldum de Meghen⁸ in eadem Curia ac ipsius domini Damislai principalis procuratorem constitutum, prout de ipsorum hincinde, videlicet Arnoldi constitucione et Wilhelmi substitucione, procuracionum mandatis legitime nobis constabat, instanciam^b, discretum virum magistrum Johannem Gelman, eciam in ipsa Curia et prefati Jacobi dicti Palucha ex adverso principalis procuratorem⁹, de cuius procuracionis mandato eciam sufficienter nobis edoctum fuerat, Rome personaliter inventum ad dicendum et opponendum quicque dicere sive opponere vellet, verbo vel in scriptis, contra commissionem pretactam nobis, ut premittitur, factam, per certum domini nostri pape predicti cursorem citari mandavimus et fecimus ad peremptorium terminum competentem. Quiquidem terminus dum adveniebat, prefatus magister Wilhelmus Leo procurator substitutus, quo supra, nomine procuratorio coram nobis comparuit dictique magistri Johannis Gelman ex adverso procuratoris non comparentis, neque quicquid verbo aut in scriptis contra huiusmodi commissionem dicere sive excipere curantis, contumaciam accusavit, ipsum propter ea per nos contumacem reputari petendo. Et tunc nos dictum magistrum Johannem Gelman procuratorem non comparentem, neque dicto termino satisfacere curantem, licet sufficienter expectatus fuisset, merito, prout erat, suadente iusticia, reputavimus contumacem atque ipsum in ipsius contumaciam, ad eiusdem magistri Wilhelmi Leo procuratoris substituti instanciam, ad dandum et recipiendum libellum sive summariam peticionem in huiusmodi causa per unum ex domini nostri pape cursoribus personaliter citari mandavimus et fecimus ad certum peremptorium terminum condecentem dicto magistro Wilhelmo procuratori substituto id petente et parti sue huiusmodi terminum ad eundem actum faciendum statuentes. Quiquidem magister Wilhelmus Leo procurator substitutus in huiusmodi termino coram nobis iudicialiter comparens, dictique magistri Johannis Gelman procuratoris non comparentis, neque aliquem libell(um) sive summariam peticionem in huiusmodi causa dare aut dari et exhiberi videndum curantis, contumaciam accusans, ipsum contumacem reputari per nos instanter postulavit et in eius contumaciam ipsi termino pro parte sua, iuxta prefixionem sibi factam, satisfaciend(o) quendam libellum sive summariam peticionem in huiusmodi causa pro dicta sua parte facto et realiter produxit, tenorem, qui sequitur, continentem:
Petit procurator et procuratorio nomine honorabilis viri domini Domaslai Millebrati, perpetui vicarii ecclesia Gneznensi, per vos dominum auditorem vestramque diffinitivam sentenciam pronunciari, decerni et declarari per quondam dominum Nicolaum de Castello Curie camere apostolice auditorem in causa, que tunc verti pretendebatur coram eo et nunc^c vertitur coram vobis, inter prefatum dominum Damislaum ex una et quendam Jacobum de Palucha, de et super decimis manipularibus ex certis^d fructiferis villarum ruralium de Jalpcow¹⁰ et de Pacow¹¹ Gneznensis diocesis excrescentibus et ipsarum occasione, parte ex altera, male fuisse et esse processum, sentenciatum et diffinitum, ipsiusque sentenciam revocandam fore et per vos revocari, et pro parte dicti domini Damislai ab eodem quondam domino Nicolao et dicta eius sentencia bene fuisse et esse appellatum; necnon per eandem vestram diffinitivam sentenciam pronunciari, decerni et declarari invasiones, occupaciones et detenciones, usurpaciones et impedimenta predicto domino Damislao per prefatum Jacobum de et super decimis predictis et ipsarum occasione factas et prestitas ac facta et prestita fuisse et esse temerarias, illicitas et iniustas, temeraria, illicita et iniusta ac de facto presumptas et presumpta dictoque Jacobo non licuisse neque licere decimas ipsas occupasse et occupare eundemque Jacobum ab occupacione et detencione decimarum huiusmodi amovendum fore et per vos amoveri et prefatum dominum Damislaum in et ad corporalem et realem possessionem earundem decimarum ponendum et inducendum fore et per vos poni et induci ac ipsum Jacobum cogendum et compellendum fore et per vos cogi et compelli, viis, iuribus et remediis oportunum ad restituendum eidem domino Damislao omnes et singulas decimas huiusmodi, si extant et si non extant, earum verum valorem, quem singulis annis extimat ad triginta florenos Vngaricales, salvo pluri, una cum dampnis et expensis propterea passis et de expensis, dampnis et interesse futuris protestatur et premissa omnia et singula dicit, narrat, petit et requirit dictus procurator nomine, quo supra, coniunctim eciam divisim ac alias omnibus melioribus modo, via, iur(e), causa et forma, quibus dici, narrari et requiri possunt et debent ac alias in, de et super premissis omnibus et singulis, coniunctim eciam divisim nomine quo supra, sibi fieri iusticie complementum, vestrum insuper benignum officium humiliter implorando etc., salvo sibi iure addendi, minuendi, mittendi etc. et protestatur ut fuit et est moris etc.
Nosque tunc dicto magistro Johanne Gelman procuratore non comparente, neque prefato termino, licet sufficienter expectatus fuisset, satisfacere curante, merito pro contumace reputato ad prefati magistri Wilhelmi Leo procuratoris instanciam, eundem magistrum Johannem Gelman. procuratorem tunc personaliter inventum ad iurandum et deliberandum iurarique et deliberari videndum de calumpnia evitanda et veritate dicenda cum singulis capitulis in et sub calumpnie iuramento contentis, tam super dicto oblato libello, quam tota causa presenti, per certum domini nostri pape cursorem citari mandavimus et fecimus ad quendam peremptorium terminum, quem eidem magistro Wilhelmo Leo procuratori substituto id petente et parti sue ad eundem actum decernimus statuendum. In quoquidem termino adveniente, prefato magistro Wilhelmo Leo procuratore substituto, quo supra, nomine procuratorio coram nobis iudicialiter comparente, dictique magistri Johannis Gelman procuratoris non comparentis, neque aliquod calumpnie iuramentum in huiusmodi causa prestare aut prestari videre curantis, contumaciam accusante, ipsumque contumacem reputari per nos instanter postulante ac in eius contumaciam postquam per nos ad hoc admissus fuerat in nostris manibus de calumpnia evitanda et veritate dicenda cum singulis capitulis in et sub calumpnie iuramento contentis sol[ennem iur]amentum et consuetum prestante, nos dictum magistrum Johannem procuratorem^e Gelman procuratorem non comparentem neque huiusmodi termino satisfacere curantem sufficienter expectatum [.....]eri quo ad actum et terminum huiusmodi contumacem duximus reputa[musque e]undem magistrum Johannem Gelman procuratorem personaliter apprehensum ad ponendum et articulandum ponique et articulari videndum in causa [et causi]s huiusmodi ad dicti magistri Wilhelmi Leo procu[ratori substit]uti instanciam [a]d certum peremptorium terminum, quem eidem Wilhel[mo] p[rocuratore] substituto, quo supra, partique sue adfuere [.....] [per] certum domini nostri pape cursorem citari mandantes et [....]ntes. Quo currente na[m]que termino huiusmodi ac per prefatum magistrum Wilhelmum Leo procuratorem substitutum coram nobis tunc iudicialiter comp[arentem, pref]ati magistri Johannis Gelman procuratoris non comparentis, neque aliquos in huiusmodi causa posiciones et articulos dare et exhibere aut dari et produci videndum curantis, contumacia accusata, ipsoque pro contumace reputari per nos instanter postulato et in eius contumaciam huiusmodi termino p[ro supr]adicta sua parte satisfacientem certis posicionibus et articulis tunc per antea in causa et causis huiusmodi productis^f, repetitis ac verbo dumtaxat reproductis, prefatum magistrum Johannem Gelman procuratorem non comparentem neque huiusmodi termino licet sufficienter et diucius expectatus fuerat merito, prout erat, quo ad huiusmodi actum et terminum duximus suadente iusticia contumacem reputandum sicque ipsum ad eiusdem magistri Wilhelmi Leo procuratoris substituti instanciam per certum domini nostri pape cursorem ad dicendum et opponendum quicque dicere sive opponere debebat verbo vel in scriptis contra huiusmodi posiciones et articulos in quantum articuli, necnon ad respondendum eisdem in quantum posiciones existebant seu esse censebantur, citari mandavimus et fecimus ad certum terminum peremptorium congruentem. In quo quidem termino nos ad supranominati magistri Arnoldi de Megen procuratoris tunc coram nobis iudicialiter dicto procuratorio nomine comparentis ac prefati magistri Johannis Gelman partis ex adverso nichil verbo vel in scriptis contra dictos^g pro parte sua posiciones et articulos repetitos et verbo dumtaxat reproductos dicere sive excipere in quantum articuli, neque eisdem in quantum posiciones esse censebantur, respondere curantis, contumaciam accusantis ipsumque contumacem reputari instanter postulantis, instanciam, prefatum magistrum Johannem Gelman procuratorem ex adverso personaliter apprehensum ad producendum et produci videndum omnia et singula iura, instrumenta, privilegia, processus et alia instrumenta, quibus in huiusmodi causa uti et se iuvari vellet, per certum domini nostri pape cursorem ad quendam convenientem terminum, quem eidem magistro Arnoldo procuratori id petenti partique sue ad actum consimile faciendum prefiximus, ulterius peremptor(ie) citari fecimus, eundem magistrum Johannem Gelman procuratorem dicto termino minime satisfacere curantem, licet sufficienter expectatus, primitus suadente iusticia contumacem reputantes. Cum itaque terminus huiusmodi advenisset, supradictus magister Arnoldus de Megen procurator nomine procuratorio partis sue coram nobis iudicialiter comparuit, dictique Johannis Gelman procuratoris ex adverso tunc non comparentis neque dicta iura et munimenta in huiusmodi causa producere aut produci videre curantis, contumaciam accusavit ipsumque pro contumace reputari per nos instanter postulavit ac in eius contumaciam huiusmodi termino, iuxta prefixionem sibi antea per nos super hoc factam satisfaciendo, certa iura et munimenta tunc in ipsa caua per antea pro parte sua producta repetiit ibsaque illo tunc verbo dumtaxat pro eadem sua parte reproduxit. Tuncque nos dicto magistro Johanne Gelman procuratore huiusmodi termino minime satisfacere curante, quo ad actum et terminum huiusmodi, suadente iusticia, merito, prout erat, pro contumace reputato, eundem magistrum Johannem Gelman procuratorem, instante et petente prefato magistro Arnoldo de Megen procuratore ad dicendum et excipiendum quicque dicere sive excipere vellet verbo aut in scriptis contra huiusmodi iura et munimenta sic repetita et verbo tantum reproducta, ad condecentem terminum citari fecimus per certum domini nostri pape cursorem. Obviante namque termino iam dicto prefatus magister Arnoldus de Megen procurator nomine quo supra procuratorio comparens, dicti magistri Johannis Gelman ex adverso procuratoris non comparentis neque quicquid verbo vel in scriptis contra iura et munimenta pro parte sua repetita alias et reproducta dicere sive excipere curantis contumaciam accusando ipsum per nos contumacem reputari instanter postulavit. Quemquidem magistrum Johannem Gelman procuratorem tunc non comparentem, neque huiusmodi termino satisfacere curantem, licet diucius expectatum, nos merito, prout erat, quoad actum et terminum predictos, suadente iusticia, reputavimus contumacem ipsumque dicto procuratorio nomine ad declarandum et declarari videndum quicque verbo vel in scriptis declarare aut declarari videre voluerit in huiusmodi causa per certum domini nostri pape cursorem, prefato magistro Arnoldo procuratore id petente, ad competentem peremptorium terminum personaliter citari fecimus, eundem quoque terminum eidem Arnoldo procuratori id petenti et parti sue ad consimilem actum duximus assignandum. Quoquidem termino adveniente, nos per prefatum magistrum Arnoldum de Megen procuratorem nomine quo supra iudicialiter comparentem coram nobis, ac dicti magistri Johanni Gelman procuratoris non comparentis, neque quicquid verbo vel in scriptis declarare aut declarari videre curantis, contumaciam accusantem ipsumque per nos contumacem reputari petentem et in eius contumaciam se nichil in presenti causa verbo aut in scriptis, prout declarare velle, dicentem, debita cum instancia requisiti, dicto magistro Johanne procuratore non comparente neque dicto termino satisfacere curante, licet sufficienter expectato, merito, prout erat, iusticia suadente pro contumace reputato, eundem magistrum Johannem Gelman procuratorem ex adverso personaliter apprehensum ad concludendum et concludi videndum vel ad dicendum et causam racionabilem, si quam habebat, allegandum quare minime concludi debebat allegandum per unum ex domini nostri pape cursoribus ad certum et peremptorium terminum, quem dicto magistro Arnoldo procuratori id petenti et parti sue ad consimilem actum eciam statuimus faciendum, mandavimus et fecimus peremptorie citari. In quo dicto magistro Arnoldo procuratore, quo supra, procuratorio nomine coram nobis comparente ac dicti magistri Johannis Gelman procuratoris non comparentis neque in hac causa concludere seu concludi videre curantis contumaciam accusante ipsumque per nos contumacem reputari petente et in eius contumaciam una secum in ipsa causa per nos concludi et pro concluso haberi postulante ac quantum in eo fuerat concludendum, nos prefatum magistrum Johannem Gelman procuratorem non comparentem nec termino huiusmodi satisfacere curantem lite ultimam debitam horam expectatum reputavimus, prout erat, quo ad actum et terminum huiusmodi, suadente iusticia, merito contumacem et in eius contumaciam una cum dicto magistro Arnoldo procuratore, ut premittitur, concludente et concludi postulante, in huiusmodi causa conclusimus et haberi voluimus pro concluso ac tandem ad eiusdem magistri Arnoldi procuratoris quo supra nomine procuratorio instanciam prefatum magistrum Johannem Gelman procuratorem ex adverso personaliter inventum ad videndum et audiendum diffinitam per nos in huiusmodi causa ferri sentenciam per quendam dicti domini nostri pape cursorem citari mandavimus et fecimus ad certum congruentem et peremptorium terminum, videlicet ad diem et horam inferius annotatas, quas tunc prefato magistro Arnoldo de Megen procuratori id petenti et parti sue ad idem similiter duximus statuendum. Quibus itaque die et hora advenien(tibus), comparuit in iudicio coram nobis prefatus magister Arnoldus de Megen procurator nomine quo supra procuratorio ac prefati magistri Johannis Gelman non comparentis, neque in huiusmodi causa diffinitivam per nos promulgari sentenciam videre seu audire curantis, contumaciam accusavit ipsumque contumacem reputari et in eius contumaciam dictam diffinitivam iuxta continenciam et tenorem libelli sive summar(ie) peticionis predicte pro parte sua oblati seu oblate ferri et promulgari sentenciam per nos debita cum instancia postulavit. Nos igitur Jeronimus auditor prefatus dictum magistrum Johannem Gelman procuratorem ex adverso non comparentem, neque dicto termino satisfacere curantem, quamvis debite legitimeque expectatum merito, prout erat, consulente iusticia, contumacem reputantes, in eius contumaciam ac ad prefati magistri Arnoldi de Megen procuratoris instanciam, visis primitus per nos et diligenter inspectis omnibus et singulis actis acticatis, literis, processibus, iuribus, instrumentis publicis testiumque dictis et deposicionibus et aliis munimentis in huiusmodi causa habitis et productis eisque cum maturitate et diligencia debita recensitis, de dominorum coauditorum nostrorum consilio et assensu, quibus de huiusmodi cause meritis relacionem plenariam fecimus et fidelem, habitaque inter nos et ipsos super premissis matura deliberacione ad nostram in hac causa diffinitivam promulgandam sentenciam duximus procedendum et processimus eamque per ea, que vidimus et cognovimus ac de presenti cognoscimus et videmus, pro parte dicti magistri Arnoldi de Megen procuratoris et contra partem sibi adversam in scriptis tulimus et promulgavimus ac presentibus ferimus et promulgamus in hunc modum:
Christi nomne invocato, pro tribunali sedentes et habentes pre oculis solum Deum, de dominorum coauditorum nostrorum consilio et assensu per hanc nostram diffinitivam sentenciam, quam ferimus in hiis scriptis, pronunciamus, decernimus et declaramus per quondam dominum Nicolaum de Castello curie camere apostolice generalem auditorem in causa, que tunc coram eo vertebatur et nunc vertitur coram nobis inter prefatum dominum Damislaum, ex una parte, et dominum Jacobum de Paluca de et super decimis manipulaibus ex terris^h fructiferis vilarum de Jalpcow et Pacow Gneznensis diocesis exc[res]centibus et earum occasione, parte ex altera, male fuisse et esse processum sentenciatum et diffinitum ipsiusque sentenciam ex noviter coram nobis productis revocandam fore et revocamus et pro parte dicti domini Damislai ab eodem quondam domino Nicolao et dicta eius sentencia bene fuisse et esse appellatum, necnon pronunciamus, decernimus et declaramus occupacionem, detencionem, usurpacionem et impedimenta predicto domino Damislao per prefatum dominum Jacobum de et super decimis predictis et ipsarum occasione factas et prestitas ac facta et prestita fuisse et esse temerarias, illicitas et iniustas, temeraria, illicita et iniusta ac de facto presumptas et presumpta dictoque domino Jacobo non licuisse neque licere decimas ipsas occupasse et occupare eundemque dominum Jacobum ab occupacione et detencione decimarum huiusmodi ammovendum fore et ammovemus et prefatum dominum Damislaum in et ad corporalem et realem possessionem earundem decimarum ponendum et inducendum fore et ponimus et inducimus ac ipsum dominum Jacobum cogendum et compellendum fore viis, iuribus et remediis oportunum ad restituendum eidem domino Damislao omnes et singulas decimas huiusmodi, si extant et si non extant, earum verum valorem, condempnacionem expensarum ex causa obmittentes. Lecta, lata et in scriptis promulgata fuit hec nostra diffinitiva sentencia per nos Jeronimum auditorem prefatum Rome apud Sanctum Petrum, in palacio causarum apostolico, in quo iura reddi solent, mane hora causarum nobis inibi ad iura reddenda, in loco nostro solito pro tribunali sedentibus, sub anno Domini millesimo quadringentesimo secundo, indicione decima, die vero Veneris tercia mensis Marcii, pontificatus domini nostri Bonifacii pape noni predicti anno terciodecimo In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes nostras literas seu presens publicum instrumentum huiusmodi nostram sentenciam in se continentes seu continens exinde fieri et per Gerardum notarium publicum⁸ nostrumque et huiusmodi cause coram nobis scribam infrascriptum subscribi et publicari mandavimus nostrique sigilli iussimus appensionem communiri, presentibus ibidem discretis viris, magistris: Bernardo Henrici de Dulinen⁸ et Johanne Regnick notariis publicis⁸ scribisque nostris clericis Monasteriensis et Coloniensis diocesis, testibus fidedignis ad premissa vocatis et requisitis.
Z. N. Et ego Gerardus Cremer de Embrica clericus Traieccensis diocesis publicus apostolica et imperiali auctoritate notarius⁸, necnon venerabilis et circumspecti viri, domini Jeronimi auditoris prefati et huiusmodi cause coram eo scriba, quia predicte diffinitive sentencie prolacioni omnibusque aliis et singulis premissis dum sic, ut premittitur agerentur et fierent, una cum prenominatis testibus presens interfui eaque omnia et singula sic fieri, vidi et audivi, ideo hoc presens publicum instrumentum me impedito per alium fidelem scriptum exinde confeci, publicavi et in hanc formam publicam redegi signoque, quo utor, apostolica auctoritate et nomine meis solitis et consuetis una cum dicti domini Jeronimi auditoris sigilli appensione signavi rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum.

^ainicjał wysokości 3/4 tekstu Or.

^btak Or.

^cnunc Or.

^dtak Or., zamiast terris (zob. niżej przypis h)

^enapisane przedwcześnie i nie skr. po powtórzeniu

^fna razurze, innym atramentem

^gpowtórzone

^hprzerabiane z certis

¹Domasław, Damasław syn Miłobrata z Kłodzina (par. Łopienno?) otrzymywał 1412 prowizję na plebanię kościoła NMPanny w Łowiczu (Repertorium Germanieum t. IIl, Berlin 1935 col. 101).

²Jakub Pałuka, zob. wyżej, nr 420/5.

³Mikołaj, zapewne z Castel San Giovanni na płd. od Mediolanu.

⁴Bonifacy IX papież rzymski 1389 - 1404.

⁵Mikołaj Vordis, mgr, był kanonikiem wrocławskim, altarystą w Tangermünde i. w Templin, wyst. (ASPBoh. s. 895) 1404 - 1406.

⁶Hieronim Seidenberg, dr dekretów, kanonik ołomuniecki, kustosz wrocławski, zm. 1410 (ib. s. 869).

⁷Wilhelm Lew jako adwokat konsystorski wyst. także 1406 - 1412 (ib. s. 800).

⁸Nie zidentyfikowany.

⁹Jan Gelman może ident. z Janem Ghelmen prokuratorem przed sądem papieskim 1406 (ib. nr 199).

¹⁰Jabłków par. Kramsk, na pn.-wsch. od Konina (Koz. 4 s. 291). Mniej prawdopodobna identyfikacja ze wsią Jabłkowo na wsch. od Skok.

¹¹Najpewniej Pąchów par. Kramsk, tuż na wsch. od Jabłkowa (Koz. 5 s. 139).

Dokument Nr 429

Kalisz, 29 marca 1402

Król Władysław Jagiełło zezwala mieszczanom ze Środy wykupić wieś królewską Zielniki z rąk kasztelana ksiąskiego Henryka z Zimnowody.

Or. spalony w 1944 r. w zbiorach Biblioteki Ordynacji Krasińskich w Warszawie, por. Straty bibliotek i archiwów warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródeł historycznych, t. III, Warszawa 1955, s. 188, nr 56.
Reg.: Warszawa, AGAD, rkps BOZ 33, k. 97 (inwentarz Archiwum Koronnego pióra Jana Zamoyskiego ze schyłku XVI w. - wg Or.).
Wyd. reg.: 1. Inventarium, s. 297; 2. Wuttke, s. 147. Druk wg reg. Zamoyskiego.

Consensus Wladislai regis Poloniae, Lituaniae principis supremi et haeredis Russiae datus civitati Sredensi, ut pro eius munificentia ipse Creatoris clementiam exoret et ad obsequia sit promptior ad eximendam, villam Zelniki¹ a nobili Henrico de Zimnavoda castellano de Ksansz² in 80 marcis Polonicarum, in quibus eam villam sub ratione obligationis ex donatione pro servitiis possidebat. In Calisz feria 4 post Paschae 1402³. Dominus rex per se.

¹Zielniki par. Środa, na pn. od Środy (Koz. 2 s. 158, 3 s. 476).

²Henryk z Zimnowody, zob. wyżej, nr 401/2.

³Data zgodna z itinerarium królewskim.

Dokument Nr 430

Gniezno, 25 kwietnia 1402

Król Władysław Jagiełło transumuje dokument Kazimierza Wielkiego dla klasztoru cystersów w Łeknie.

Odpis: Poznań, WAP, Spuścizny - H. Hockenbeck, nr 311 (wg poszytu z XVIII w. kopii dokumentów łekneńskich przechowywanego ongi w kościele w Wągrowcu, spalonego w 1945 r.).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Quia tam^a multis errorum et dubiorum incommodis prudenter occurrimus, dum gesta aetatis nostrae literarum apicibus et testium annotatione perennamus. Proinde nos Vladislaus Dei gratia rex Poloniae Lithuaniaeque princeps supremus et haeres Russiae etc. significamus, quibus expedit, universis, praesentibus et futuris, praesentium notitiam habituris, quomodo pro parte religiosi Christiani abbatis et eius conventus monasterii in Vangrowiec ordinis Cisterciensis¹ oblata nostrae maiestati petitio continebat, quatenus literam domini Kazimiri olim regis Poloniae nostri praedecessoris felicis memoriae, eius vero minori sigillo pendente sigillatam, omni prorsus suspitionis vitio carentem de innata nostrae celsitudinis benignitate innovare, approbare et ratificare et confirmare dignaremur. Cuius quidem literae tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis:
[następuje dok. króla Kazimierza Wielkiego z daty: Oborniki, 27 grudnia 1365 - KDW III, nr 1554].
Nos vero praedictam literam ratam et gratam per omnia habentes, ipsam in omnibus punctis eius, clausulis, sententiis, conditionibus et articulis innovamus, approbamus, ratificamus et confirmamus, decernendo ipsam obtinere robur perpetuae firmitatis statuentesque praedictum Christianum abbatem et eius conventum praedictorum lacus, fluvii, nemorum et aliorum iurium praedicto monasterio adiunctorum veros haeredes et perpetuos possessores. Horum^b quibus sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum Gneznae² feria tertia ipso die sancti Marci Evangelistae anno Domini millesimo quadringentesimo secundo, praesentibus his venerabilibus in Christo patribus, dominis: Nicolao archiepiscopo Gneznensi, Alberto episcopo Poznaniensi³, necnon strenuis, nobilibus viris: Sandivogio de Schubin Calissiensi⁴, Joanne Lingęza Lanciciensi⁵, Jacobo de Konie(c)pole Siradiensi palatinis⁶, Suentoslao de Schubin Calissiensi⁷, Joanne de Kozmin alias de Sokołowo Gneznensi castellanis⁸ et aliis nostris quam plurimis fide dignis. Datum per manus domini Clementis Regni nostri vicecancellarii⁹ nobis sincere dilecti.

^atak Odpis zamiast tunc

^btak Odpis.

¹Chrystian ze Spainheim, syn Jana dekarza z Kolonii, wyst. od 1370, opat w Łeknie (Wągrowcu) 1399 - 1409 (KDW VI nr 329/2).

²Data zgodna z itinerarium wystawcy.

³Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁴Sędziwój z Szubina, zob. wyżej, nr 416/1.

⁵Jan Ligęza, zob. wyżej, nr 412/4.

⁶Jakub Koniecpolski, wojewoda sier. 1394 - 1430, zm. 1430 (PSB XIII s. 517 - 518; Spisy sier.; KDW VI nr 384/6).

⁷Świętosław z Szubina, zob. wyżej, nr 412/5.

⁸Jan, Janusz Wezenborg z Sokołowa, Koźmina, Jutrosina, był 1398 - 1407 kasztelanem gnieźn. (Spisy wlkp.).

⁹Klemens Moskorzowski, zob. wyżej, nr 411/3.

Dokument Nr 431

Gniezno, 25 kwietnia 1402

Sędzia kaliski rozsądza spory pomiędzy Chrystianem opatem klasztoru cysterscw w Łeknie (Wągrowcu) a Jakubem z Pruśca.

Odpis: Poznań, WAP, Spuścizny - H. Hockenbeck, nr 312 (wg poszytu z XVIII w. kopii dokumentów łekneńskich przechowywanego ongi w kościele parafialnym w Wągrowcu, spalonego w 1945 r.).

Nos Mathias iudex Calissiensis¹ significamus universis, quibus expedit, tam praesentibus quam futuris, praesentium notitiam habituris, quod sub anno Domini. millesimo quadringentesimo secundo, die sancti Marci Evangelistae, in summis terminis circa adventum domini nostri regis gratiosi Gneznae² in praesentia dominorum, videlicet Sandivogii Kalisiensis^a³, Joannis Lingęza Lanciciensis palatinis⁴, Tomkone subpincerna Cracoviensi et capitaneo Poloniae generali⁵, Suentoslao Kalisiensi^b⁶, Joanne Stremensi^c castellanis⁷, Alberto Tylawski^c subcamerario⁸, Jacussio Jaka subiudice Calissiensi(bus)⁹ ceterisque iudicibus^c regalibus nobiscum praesentibus, constitutus personaliter venerabilis vir dominus Cristinus abbas de Vangrowiec ordinis Cisterciensis¹⁰ proposuit contra et adversum Jacobum haeredem de Prusiec¹¹, quomodo iniuste haereditatem Vangrovecensem in parte occupasset, videlicet fluvium cum rippis dictum Zeleznica¹², lacum dictum Glęboczek¹³, borram, mericam, prata et alias utilitates in dicta haereditate Vangrowiec. Ex adverso idem Jacobus respondet: ea quae possideo, a successione prima^d. Abbas vero iura, privilegium et monimenta in medium produxit. Nos autem iustitiam unicuique facere volentes, solum Deum prae^e oculis habentes, ex informatione dominorum et mandato speciali superius descriptorum, visis privilegiis, dicto domino abbati et suo conventui usque ad rubum Szadykierz¹⁴ dictum adiudicavimus et praesentibus adiudicamus tenore praesentium mediante. Harum testimonio literarum, quibus sigillum nostrum est appensum. Actum die, loco, anno quibus supra, praesentibus ut supra.

^afratris Odpis

^bfratri Odpis

^ctak Odpis

^dpowinno być chyba paterna possideo

^epro Odpis, pierwotnie zapewne pre.

¹Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

²Data zgodna z itinerarium królewskim.

³Sędziwój z Szubina, zob. wyżej, nr 416/1.

⁴Jan Ligęza, zob. wyżej, nr 412/4.

⁵Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

⁶Świętosław z Szubina, zob. wyżej, nr 412/5.

⁷Jan Wezenborg, zob. wyżej, nr 430/8.

⁸Wojciech z Trląga (Tylawski jest błędem kopisty) podkomorzy kal. 1401 - 1414, zm.. 1414/15 (Spisy wlkp.).

⁹Jakusz Jaka z Wilczyna (na pn. od Kleczewa) wyst. od 1389, podsędek pozn. 1398, kal. 1399, sędzia kal. 1406, zm. 1419/20 (Spisy wlkp.; SHGWlkp.; KDW VI nr 328/11).

¹⁰Chrystian ze Spainheim, zob. wyżej dok. poprzedni.

¹¹Pruśce, wieś par. na pn.-wsch. od Rogoźna (Koz. 3 s. 83 - 84). Jakub, Jakusz, wyst. od 1389 (SHGWlkp.), potem kasztelan rogoziński 1405 - 1421 (Spisy wlkp.).

¹²Żeleźnica, przepływ międzyjezierny od Jez. Łęgowskiego (Wełny) przez Jez. Czekanowskie, Wiatrowskie do Jez. Prusieckiego (SHGWlkp.).

¹³Głęboczek, zapewne dzis. Jez. Czekanowskie, na pd.-zach. od Wągrowca (SHGWlkp.; Koz. 2 s. 180 - 181).

¹⁴Nazwa najpewniej pospolita.

Dokument Nr 432

Gniezno, 27 kwietnia 1402

Król Władysław Jagiełło postanawia wybudować tartak na rzece Prośnie, z którego trzecią częśc dochodów przyznaje miastu Kaliszowi.

Or.: Warszawa, AGAD, dok. perg. 3404. Pergamin 322×176+52 mm. Dziurki po sznurze do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie: Super molendinum cum pila (XV w.), inne informacje o treści (XVIII w.).
Wyd.: 1. KGV 1869, 35, s. 592 - 593; 2. Rocznik Kaliski 6, 1973, s. 286 - 287 (wg Or., ekscerpowany).
Reg.: Senkowski - Sułkowska, nr 31 (wg Or.).

|| ^aIn nomine Domini amen. || Ad perpetuam rei memoriam. Quia tunc multis errorum et dubiorum | incomodis prudenter occurrimus dum gesta. etatis nostre literarum apicibus et testium annotacione perhennamus. Proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lithwanieque princeps supremus et heres Russie etc. signi|ficamus tenore presencium, quibus expedit, universis, presentibus et futuris presencium noticiam habituris, quomodo cupientes utilitatibus castri et civitatis nostre Kalisiensis providere, molendinum cum serra seu pila, cum qua asseres scinduntur, decrevimus in flumine Przosna erigendum et locandum, cuius molendini, ut eo melius posset reformari, civibus Kalisiensibus^b terciam partem damus: et adiungimus perpetuis temporibus duraturis, ita videlicet, quod de eodem molendino terciam partem ipsi cives capient et nobis duas partes assignabunt, pro eius reformacione nos duas partes dare debemus et ipsi terciam partem assignare tenebuntur. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Actum in Gnezna feria quinta proxima post diem sancti Marci Ewangeliste anno Domini millesimo CCCC° secundo, presentibus hiis validis strennuisque viris: Sandziwogio Swidwa Poznaniensi¹, Sandziwogio de Schubin Kalisiensi², Jacobo de Coneczpole Siradiensi palatinis³, Mosczicio de Stanschewo Poznaniensi⁴, Janussio de Jutrossin Gneznensi⁵ et Swantoslao Kalisiensi castellanis⁶ multisque aliis nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus wenerabilis in Christo patris domini Nicolai de Curow episcopi Wladislawiensis ad ecclesiam Gneznensem metropolitanam postulati⁷, nobis sincere dilecti.
Dominus rex per se.

^ainicjał na wysokość całego tekstu Or.

^bpowtórzone Or.

¹Sędziwój Świdwa z Szamotuł kasztelan nakielski 1381 - 1386, gnieźn. 1388 - 1392, wojewoda pozn. 1393 - 1405, zm. 1405/06 (KDW VI nr 287/7; WSB s. 728).

²Sędziwój z Szubina, zob. wyżej, nr 416/1.

³Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁴Mościc ze Stęszewa i Koźmina kasztelan pozn. 1400 - 1425, zm. 1425/26 (PSB XXII s. 135 - 137).

⁵Janusz Wezenborg, zob. wyżej, nr 430/8.

⁶Świętosław z Szubina, zob. wyżej, nr 412/5.

⁷Mikołaj Kurowski, zob. wyżej, nr 426/3.

Dokument Nr 433

Gniezno, 30 kwietnia [1402]

Uczestnicy roczku sądowego pyzdrskiego zasiadający na wiecu w Gnieźnie rozsądzają spór pomiędzy klasztorem cystersów w Lądzie a Wincentym ze Strzałkowa o sołectwo w Kownatach.

Or.: nieznany, pieczętowany był pieczecią do pozwów.
Kop.: Warszawa, AGAD, dok. perg. 8901, w potwierdzeniu sędziego kaliskiego Macieja z Wąsoszy z daty: Kalisz, 4 grudnia 1402 - zob. niżej, nr 446.

Nos Petrassius de Gunicze viceburg(rabius)¹, Jacussius Jaka subiudex Kalisiensis², Petrassius de Staw³, Sczedrzik de Sczedrzicowicze⁴, Stephanus Comudo⁵, Thomas Cosczanka⁶, Gnezne in summis terminis in vigilia Philippi et Jacobi beatorum Apostolorum⁷. Honorabilis dominus abbas cum conventu suo de Landa obtinuerunt super Vincencium de Strzalcowo⁸, quod debuit literam privilegii presentare ad sculteciam super Cownathky⁹ ad primos particulares terminos in Pysdri post festum nativitatis sancti Johannis Baptiste. Tunc veniens idem Vincencius de Strzalcowo, quando debuit predictam literam presentare, et dixit: "Ego, domini, non possum literam habere, quam debui presentare coram vobis, quia uni sacerdoti dedi eam observandam et ipse sacerdos recessit vias ante duas septimanas". Nos ideo audientes responsionem predicti Vincencii, quod non potest literam presentare, tunc cum consilio aliorum dominorum adiudicavimus perpetuum silencium Vincencio, dominorum vero abbati cum conventu suo predictam sculteciam perpetuis temporibus possidere.

¹Gonice (Gunice) par. Staw, na wsch. od Wrześni (Koz. 4 s. 281). Piotr, Pietrasz, wyst, od 1391, wieloletni wiceurzędnik w Pyzdrach i w Gnieźnie 1400 - 1418 (GUrz. s. 170), nie wiemy czy ident. z wyst. jeszcze 1427 (Roty II nr 861).

²Jakusz Jaka, zob. wyżej, nr 431/9.

³Staw, wieś par. na pn.-zach. od Słupcy (Koz. 5 s. 345). Piotr, Pietrasz, wyst. 1392 - 1412 (SHGWlkp.), wicepodsędek w Pyzdrach 1401 - 1406, wicesędzia 1406, burgrabia 1410 (GUrz. C 629, 601, 533).

⁴Szczodrzykowo (Szczedrzykowice) par. Pierzchno, na pn.-wsch. od Kórnika (Koz. 3 s. 297). Szczedrzyk wyst. od 1400, wicesędzia w Pyzdrach 1402 - 1404 (GUrz. C 599), zm. 1404/05 (SHGWlkp.).

⁵Stefan Kormido, Komudo, Konando bliżej nie znany, jako żupca pyzdrski wyst. 1401 - 1403 (Piekosiński, Wybór, s. 60, 61, 99, 105, 155).

⁶Kościanki par. Graboszewo, na pd.-wsch. od Wrześni (Koz. 1 s. 122). Tomasz, Tomisław Kościanka z K. i Nadarzyc par. Gozdowo na pd.-wsch. od Wrześni (Koz. 2 s. 495, 7 s. 363) wyst. od 1395, w l. 1400 - 1429 bardzo aktywny żupca sądów w Pyzdrach, Gnieźnie i Koninie (GUrz. s. 174).

⁷Wiec gnieźnieński rozpatrujący sprawy pyzdrskie rozpoczął się 29 kwietnia 1402, zob. Piekosiński, Wybór, s. 98.

⁸Wincenty ze Strzałkowa, zob. wyżej, nr 406/9.

⁹Kownaty, par. Ostrowo Kościelne, na pn.-zach. od Słupcy (Koz. 1 s. 121: Kornaty, 4 s. 402).

Dokument Nr 434

Gniezno, 30 kwietnia [1402]

Uczestnicy sądu w Gnieźnie zawiadamiają sędziego poznańskiego o rozgraniczeniu wsi Głuszyna i Babki.

Or. nieznany. Spisany był na papierze, pieczętowany pieczęcią do pozwów sądu gnieźnieńskiego.
Kop.: Poznań, AAP, CP 2 (Liber privilegiorum capituli Posn. z XV w.), k. 36v - 37. Wpis w transumpcie sędziego poznańskiego Mikołaja z Czarnkowa z daty: Poznań, 5 maja 1402 (zob. niżej, nr 436).

Sandiuogius Kalisiensis¹, Johannes Liganza Lanciciensis², Jacobus de Coneczpolo^a Syradiensis palatini³, Thomco subpincerna Crac(ouiensis) et capitaneus Maioris Polonie generalis⁴, Swanthoslaus Kalisiensis⁵, Janussius Gneznensis⁶, Johannes de Crolicowo Srzemensis castellani⁷, Mathias iudex⁸, Jacussius Jaka subiudex Kalisienses⁹ ceterique domini iudicio regali Gnezne presidentes, nobili viro domino Nicolao iudici Poznaniensi¹⁰ amiciciam cum promptitudine complacendi. Significamus vobis tenore presencium, quomodo reverendus in Christo pater et dominus, dominus Albertus episcopus Poznaniensis¹¹ suo et honorabilium virorum capituli ecclesie Poznaniensis nominibus nobis cum instancia supplicavit, quatenus causam concordie in cumulis sive scupulis inter Gluschinam¹² et Babky¹³ hereditates factam et in regestro libri terrestris conscriptam vobis notificaremus nos aliud pro noticia vobis dare nequirimus nisi registris libri terrestris huiusmodi concordie seu descripcionem de verbo ad verbum hic descriptam: "Veniens [reverendus^b] in Christo pater dominus Albertus episcopus Poznaniensis suo et honorabilium virorum dominorum capituli ecclesie Poznaniensis predicte nominibus ex una, et Petrassius de Czapuri¹⁴ suo, fratris, sororis et proximorum^a suorum nominibus parte ex altera recognoverunt coram nobis et consenserunt, quod VII cumuli seu scopuli, qui wlgariter copcze dicuntur, per honorabilem virum dominum Albertum ibone memorie olim archidiaconum Poznaniensem¹⁵ inter hereditates scilicet Gluschina et Babky dominorum episcopi et capituli ab una et inter hereditatem Czapuri de consensu et compromisso utriusque partis locati inter easdem hereditates inviolabiliter perpetuis temporibus stare debent. Super quibus scopulis prefato Petrassio de Czapuri, fratri, sorori et proximioribus suis, qui se dicunt aliquam iurisdicionem habere in hereditate Czepuri predicta, et consilio unanimi duximus perpetuum silencium aponendum et adiudicando inponimus per presentes, prefatos cumulos sic, ut premittitur, per predictum dominum Albertum archidiaconum locatos, hereditatibus [k. 37] videlicet Gluschina et Babky dominorum episcopi et capituli ecclesie Poznaniensis antedicte adiudicantes temporibus eviternis". Datum Gnezne die dominico proximo ante diem beatorum Philippi et Jacobi Apostolorum¹⁶, sub sigillo iudicii ad citaciones consueto.

^atak Kop. (Or.)

^bbrak Kop. (Or.)

¹Sędziwój z Szubina, zob. wyżej, nr 416/1.

²Jan Ligęza, zob. wyżej, nr 412/4.

³Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁴Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

⁵Świętosław z Szubina, zob. wyżej, nr 412/5.

⁶Janusz Wezenborg, zob. wyżej, nr 430/8.

⁷Jan z Królikowa, zob. wyżej, nr 412/7.

⁸Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

⁹Jakusz Jaka, zob. wyżej, nr 431/9.

¹⁰Mikołaj Czarnkowski, Nałęcz, podczaszy kal. 1396, sędzia pozn. 1401, zm. 1414 (WSB s. 127 - 128).

¹¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

¹²Głuszyna, wieś par. na pd.-wsch. od Poznania, dziś w obrębie miasta Poznania.

¹³Babki par. Głuszyna, nad Wartą, na pd. od Poznania (SHGWlkp.).

¹⁴Czapury par. Głuszyna, na pd. od Poznania. Piotr, Pietrasz, wyst. 1387 - 1407 (SHGWlkp.).

¹⁵Wojciech z Będlewa archidiakon pozn. 1380 - 1401, zm. 1401/02 (KDW VI nr 227/17).

¹⁶Wy stawcy dok. wskazują na pobyt w tym czasie króla w Gnieźnie; pobyt zgodny z itinerarium.

Dokument Nr 435

Poznań, 4 maja 1402

Król Władysław Jagiełło nadaje dochody z nowo budowanego młyna konnego w Pobiedziskach Bartłomiejowi z Pobiedzisk.

Kop.: Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 37, k. 78 - 78v. Wpis w transumpcie króla Zygmunta z daty: Bydgoszcz, 3 grudnia 1520. Tytuł: Confirmacio privilegii molendini equini in Pobiedziska.
Reg.: MRPS IV, suppl. nr 423 (wg Kop.).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Quia tunc multis errorum et dubiorum incommodis prudenter occurrimus, dum gesta etatis nostre litterarum apicibus et testium annotacione roboramus, ne lapsu temporum evanescant. Proinde nos Vladislaus Dei gracia rex Polonie Littuanieque princeps supremus et heres Russie etc. significamus, quibus expedit, universis, presentibus et futuris, noticiam presentium habituris, quod cupientes civitatis seu opidi nostri Pobyedziska¹ dicte condicionem facere meliorem, in ipso [k. 78v] molendinum, quod equis trahitur, fundandum decernimus, ut eo magis molendinis abundaret. In quo molendino Bartholomeo ibidem de Pobyedzyska² et suis heredibus et successoribus legittimis, de innate nobis benignitatis clementia, terciam metretam dedimus et contulimus graciose, duabus tamen metretis pro nobis et successoribus nostris reservatis. tali tamen condicione interposita, quod prefatus Bartholomeus molendinator pro molendino prefato reformando et rebus ad ipsum molendinum pertinentibus comparandis, terciam partem seu denarium tercium, nobis vero duos dare tenebitur et debebit; quam quidem metretam prefatam terciam in predicto molendino Bartolomeus prefatus et sui heredes ac successores legittimi tenebunt et habebunt, utifruentur et perpetuis temporibus possidebunt. Harum quibus sigillum nostrum est appensum testimonio litterarum. Actum in Posn(ania)³ ipso die Ascensionis Domini anno eiusdem millesimo quadringentesimo secundo, presentibus hiis strennuis nobilibusque viris: Sandiwogio Swidwa Posnaniensi⁴, Sandiwogio de Schubyn Calissiensi castellanis^a⁵, Moscziczone castellano⁶, Nicolao de Czarnkow iudice Posnaniensibus⁷, Mathia Calissiensi iudice⁸ et Alberto Camynensi castellano⁹ multisque aliis fidelibus nostris fidedignis. Datum per manus reverendi in Christo p(atris) domini Nicolai de Curow episcopi Wladislaviensis et ecclesie Gnesnensis provisi¹⁰, nobis dilecti.
Ad relacionem domini Clementis vicecancellarii¹¹.
435. ^atak Kop.

¹Pobiedziska, miasto królewskie pomiędzy Poznaniem a Gnieznem.

⁹Nie zidentyfikowany.

³Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁴Sędziwój Świdwa z Szamotuł, zob. wyżej, nr 432/1.

⁵Sędziwój z Szubina, zob. wyżej, nr 412/5.

⁶Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

⁷Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

⁸Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

⁹Wojciech z Szaradowa, zob. wyżej, nr 412/6.

¹⁰Mikołaj Kurowski, zob. wyżej, nr 426/3.

¹¹Klemens Moskorzowski, zob. niżej, nr 411/3.

Dokument Nr 436

Poznań, 5 maja 1402

Sędzia poznański potwierdza list sądu króla w Gnieźnie w sprawie rozgraniczenia wsi Głuszyna i Babki.

Kop.: Poznań, AAP, CP 2 (Liber privilegiorum capituli Posn. z XV w.), k. 36v - 37.

Nos Nicolaus iudex Poznaniensis generalis et heres in Czarncow¹ notum facimus, quibus expedit, universis, presencium noticiam habituris, quod dum feria sexta in crastino Ascensionis Domini nostri Ihesu Christi anno eiusdem M° CCCC° secundo, presidentibus nobiscum regio iudicio: strennuo milite domino Johanne Liganza palatino Lanciciensi² et nobilibus: Mroczkone subiudice Poznaniensi³, Sandiuogio de Psarske⁴, Johanne de Lodza⁵, Alberto de Dymoczewo⁶ heredibus et aliis fidedignis, ibidem videlicet Poznanie in presencia nostra et dominorum predictorum in facto reverendi in Christo patris et domini; domini Alberti Dei gracia sancte ecclesie Poznaniensis episcopi⁷ et honorabilium virorum capituli ecclesie predicte, oblata est nobis una litera papirea, cuius litere tenor fuit talis:
[następuje dok. uczestników sądu gnieźnieńskiego z daty: Gniezno, 30 kwietnia 1402 - zob. wyżej, nr 434].
[k. 37] Nos igitur iudex predictus visa huiusmodi protestacione et tenore litere predicte plene intellecto, eandem literam hac presenti litera ex informacione predictorum dominorum et consensu speciali nobiscum sedentium duximus confirmandam et presentibus taliter ut prefertur confirmamus. Harum quibus sigillum nostrum presentibus est appensum testimonio literarum. Actum et datum anno, die, loco quibus supra.

¹Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej; nr 434/10.

²Jan Ligęza, zob. wyżej, nr 412/4.

³Mroczek z Kleszczewa (pomiędzy Kórnikiem a Kostrzynem), Grzymalita, podczaszy pozn. 1386, podsędek 1400 - 1423, zm. 1423/24 (Spisy wlkp.).

⁴Psarskie, wieś par. na pn.-wsch. od Pniew (Koz. 3 s. 109, 8 s. 212 - 213). Sędziwój wyst. 1386 -1402 (SHGWlkp.).

⁵Łódź (Łodzia), wieś par. na pd.-wsch. od Stęszewa (Koz. 2 s. 425). Jan wyst. 1386 - 1413 (SHGWlkp.).

⁶Dymaczewo (Dymoczewo) par. Łódź, na pd.-wsch. od Stęszewa (Koz. 2 s. 156). Wojciech, także z Góry, wyst. 1387 - 1406 (SHGWlkp.), wicewojewoda w Kościanie 1398 - 1400, wicesędzia pozn. 1399 - 1401 (GUrz. C 758, 973).

⁷Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

Dokument Nr 437

Mogilno, 18 maja 1402

Król Władysław Jagiełło nadaje częsć lasu Truskołom klasztorowi kanoników regularnych w Trzemesznie.

Or.: Gniezno, AAG, Trzemeszno dok. 47. Pergamin 435×165 mm, zakładka obcięta. Dwa przecięcia pionowe przez cały tekst (anihilacja?), podklejone paskami pergaminu. 2 dziury po sznurze do przytwierdzenia pieczęci. Na odwrocie: Scrinio 5 B, informacje o treści (XVI w.).

|| ^aIn nomine Domini amen. || Ad perpetuam rei memoriam. Cum inter humane nature comoda nichil dignius memoria habeatur, opportunum existit, ut actus hominum literarum apicibus et testium anno|tacione perhennentur ne lapsu temporis evanescant. Proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lithwanieque princeps supremus et heres Russie etc. significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, presentibus et futuris, | presencium noticiam habituris, quod habita diligenti consideracione ad constantis devocionis indicia, quibus prepositus et fratres regulares canonici monasterii Trzemeschensis ordinis Sancti Augustini in conspectu nostro | regio claruerunt, horum intuitu volentes ipsorum devocionem adaugere ut oracionibus liberius vacare poterint et Creatoris nostri clemenciam pro nostra preclareque principis domine Anne regine, nostre consortis, ac inclite domine Hedwigis, pie memorie olim regine et consortis nostre carissime, et predecessorum nostrorum salute exorare cupientes diem extremi iudicii pietatis operibus prevenire, zelo devocionis accensi, ipsis et monasterio ipsorum Tremeschensi predicto partem silve nostre Truskolom, in districtu Powidzensi situate, villis Kolaczkowo, Chlandowo, Malochowo et Czartowo¹ confinantes et vicine, dedimus, donavimus, incorporavimus, apropriavimus damusque, donamus et apropriamus temporibus perpetuis duraturis. In qua tantum viginti lanei seu mansi dimet(i)ri poterint et locari. Ita tamen, quod dictus prepositus et fratres monasterii Tremechensis iam dicti, qui pro tempore fuerint, racione huius donacionis pro nostra preclareque principis domine Anne regine consortis ac inclite Hedwigis olim regine et consortis nostre, ut premittitur, carissime, ac predecessorum nostrorum salute, unam missam quolibet die annis singulis in monasterio ipsorum Tremeschensi prescripto legere et habere temporibus perpetuis sint astricti. Quam quidem partem silve, in qua tantum viginti lanei seu mansi, ut premissum est, dimetiri et locari poterint, dictus prepositus et fratres monasterii Tremeschensis predicti cum omnibus et singulis utilitatibus quascunque in eadem parte silve Truskolom admetiri^b poterint^b tenebunt, habebunt et temporibus perpetuis pacifice possidebunt. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Actum in Mogilno² feria quinta festi Penthecostes anno Domini millesimo CCCC^mo secundo, presentibus hiis validis strennuisque viris: Jacobo de Koneczpole palatino Siradiensi³, Thomkone de Wangleschin subpincerna Cracoviensi tunc capitaneo Maioris Polonie⁴, Gnewossio de Dalewicze subcamerario⁵, Petro Schaffranecz subdapifero Cracoviensibus⁶, Nicolao de Michalow castellano Woynicensi⁷ et Sandziwogio de Ostrorog vexillifero Poznaniensi⁸ multisque aliis nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus wenerabilis in Christo patris domini Nicolai de Curow episcopi Wladislawiensis ad ecclesiam Gneznensem metropolitanam postulati⁹, nobis sincere dilecti.
Ad relacionem domini Clementis vicecancellarii¹⁰.

^ainicjał na, wysokość całego tekstu Or.

^bwyraz bardzo zatarty, odczyt niepewny

¹Trzuskołoń (Trzuskołom) las, potem wieś par. Kędzierzyn, na pn.-wsch. od Witkowa (Koz. 1 s. 333) z folwarkiem klasztoru trzemeszeńskiego. Tutaj określono położenie lasu okolicą (districtus) Powidza i wsiami Kołaczkowo (par. Witkowo - Koz. 4 s. 373), Chłądowo (par. Witkowo - Koz. 1 s. 38, 4 s. 102), Małachowo (par. Witkowo - Koz. 1 s. 161 - 162), wreszcie Czartowo lub Czartowiec (wieś dziś zaginiona, por. Koz. 1 s. 511 i 411, 8 s. 19).

²Data zgodna z itinerarium wystawcy.

³Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁴Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

⁵Gniewosz z Dalewic wyst. od 1378, starosta lwowski 1393, trembowelski, podkomorzy krak. 1397, ochmistrz dworu królowej Anny Cylejskiej 1403, kasztelan sandom. 1406, zm. 1406 (PSB VIII s. 143 - 144).

⁶Piotr Szafraniec z Pieskowej Skały podstoli krak. 1398 - 1406, podkomorzy krak. 1406 - 1430, wojewoda sandom. 1430 - 1432, krak. 1433 - 1437, starosta chęciński, sier. 1416 - 1436, krak. 1431 - 1432 (AKH VIII s. 284).

⁷Mikołaj z Michałowa i Kurozwęk, zwany Białuchą, kasztelan wojnicki 1399, wojewoda sandom. 1410, kasztelan krak. 1430, starosta sier., krak., zm. 1438 (PSB XXI s. 123 - 126).

⁸Sędziwój z Ostroroga, Nałęcz, chorąży pozn. 1400, wojewoda pozn. 1406, starosta generalny Wlkp. 1411 - 1415, 1419 - 1426, 1432 - 1434, zm. 1441 (PSB XXIV s. 519 - 523).

⁹Mikołaj Kurowski, zob. wyżej, nr 426/3.

¹⁰Klemens Moskorzowski, zob. wyżej, nr 411/3.

Dokument Nr 438

Gniezno, [14 września 1401 - lipiec 1402]

Wikariusz kapitulny gnieźnieński. rozsądza spory o dziesięciny pomiędzy dziedzicami Umiastowic (Miastowic) a plebanem z Dziewierzewa.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 116 - 117v (bez zakończenia). Tytuł: Instrumentum sentencie diffinitive super decima manipulari post agros nobilium.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 132, nr 92.

Uw.:O dacie zob. niżej, przypis 1.

In nomine Domini amen. Nos Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et administrator in spiritualibus sancte ecclesie Gneznensis¹ per hoc presens instrumentum publicum nostram diffinitivam sentenciam in se continens ad universorum presencium et futurorum volumus noticiam pervenire,

^a-t

quod dudum reverend(us) in Christo pater^b, dominus Dobrogostius^c felicis memorie olim [archiepiscopus Gneznensis ....... ad^d]huc vitam duceret in humanis ad instantem peticionem nobilium Nicolai, Marczyssonis et Naczconis ceterorumque heredum et litis ipsorum^e consortum in Wnestouicze³ armigerorum discretum virum dominum Lassotham olim plebanum in Dzeuerzewo predecessorem immediatum discreti viri domini Vincencii plebani moderni ecclesie ibidem in Dzewerzewo⁴ ad presenciam venerabilis fratris nostri domini Nicolai Strosberg² prepositi et protunc vicarii in spiritualibus generalis ac officialis dicte ecclesie Gneznensis ad videndum et audiendum ipsos per prefatum dominum officialem a sentenciis^f excommunicacionum dicti domini officialis, quibus ad dicti domini Lasothe instanciam de et super decima manipulari post ipsorum araturas ibidem in Wnestouicze fuerant innodate, ad unum certum terminum, diem, horam et locum competentes per suas patentes literas et certum executorium fecit legitime evocari. In quo quidem termino^g prefato domino Nicolao Strosberg preposito et officiali ad causas audiendas et iura ac iusticiam reddendam pro tribunali in iudicio sedente et coram ipso predictis Nicolao, Marczyssone et Naczcone suo et aliorum nobilium^b litis consortum ibidem de Wnesthouicze et domino Lassotha de Dzewerzewo plebano^h-j

similiter suo et ecclesie sue nominibusⁱ personaliter conparentibus

, prefati nobiles, dicta citacionis littera, ut prefertur, ab auditorio dicti domini^k Dobrogostii archiepiscopi emanata et debite iuxta consuetudinem Gneznensis dyocesis dudum tentam et utencium moribus aprobatam executa, se iuri et iusticie parituros offerentes pecierunt se et alios nobiles ipsorum litis consortes a dictis excomunicacionum sentenciis absolvi. Quibus per prefatum dominum officialem, primitus tamen recepta ab eisdem de stando iuri et parendo mandatis sancte matris ecclesie iuratoria caucione, absolutis^l, idem dominus Lassotha verbo suum libellum pro eadem decima uno^ł cum quodam instrumento diffinitive sentencie^m iam dudum per nos Nicolaum Strzeszconis thezaurarium et administratoremⁿ prescriptum, dum adhuc sede vacante per mortem ve(nerabilis) domini Bodzanthe olim archiepiscopi Gneznensis⁵ fungebamur administracionis officio, super eadem decima in causa, que tunc^l coram nobis inter dictum dominum Lassotham de Dzeuerzewo ^o-p

ex una

et dominum Nicolaum Rosconis^q de Kczina reum plebanum⁶ parte vertebatur ex altera pro dicto domino Lassotha et eius ecclesie^ł in Dzewerzewo, late, petens sibi terminum ad dandum et offerendum^r eundem suum libellum in scriptis assignari. ^s-u

^s-t

Ex adverso vero

honorabilis vir dominus Mathias de Obychow rector parrochialis ecclesie ibidem^e in Kczina⁷ eiusdem Gneznensis dyocesis mox et incontinenti durante eodem iudicio, asserens dictam decimam ad se et suam ecclesiam in Kczina spectare et pertinere, eosdem nobiles iudicialiter evincendo et se ad causam pro eisdem nobilibus ponendo, peciit se ad defensionem eiusdem cause per prefatum dominum officialem admitti

^v-ac

quod cum pridem coram venerabili fratre nostro domino Nicolao Strosberg² preposito et protunc vicario in spiritualibus generali ac officiali dicte ecclesie Gneznensis inter discretum^w dominum Lassotham^x protunc rectorem parrochialis ecclesie in Dzewerzewo, predecessorem immediatum^e discreti viri domini Vincencii plebani moderni ecclesie predicte in Dzewerzewo⁴ ex una et nobiles viros Symonem, Bogumilum^y, Naczconem, Marczyssonem, Paulum, Preczslaum, Martinum, Nicolaum^z, relictam Nicolai^aa Johannis, relictam Stanislai et Laurencium heredes in Wnesthouicze³ Gneznensis [dyocesis^ab] de et super decima manipulari post araturas ipsorum de agris kmethonum per ipsos repulsorum pro et eius occasione parte ex altera suscitata fuisset materia questionis, prefatus dominus Lassotha pro se et suo interesse coram dicto domino officiali in certo termino ad hoc statuto et prefixo libellum suum sive peticionem verbo produxit

.
^ad-af

Ex adverso vero discretus vir dominus Georgius Thimota de Srzem plebanus in Scorzewo⁸ Poznaniensis dyocesis, procurator verus et legitimus honorabilis viri domini Mathie de Obychow rectoris ecclesie parrochialis in Kczina dicte Gneznensis dyocesis, de cuius procuracionis mandato apud acta cause presentis clarius constabat atque constat documentis, nomine procuratorio eiusdem domini Mathie dictos nobiles evincendo et se pro eisdem ad causam ponendo, peciit se ad causam huiusmodi defendendam admitti^ae, petens sibi terminum ad dandum et offerendum eundem in scriptis assignari

Dictus vero dominus officialis predicto domino Mathia ^ag-ah

pro dictis nobilibus

evictore ^o-p

ad causam

admisso^ai dicto^aj domino Lassothe terminum ad dandum et offerendum libellum^ak seu peticionem sumariam in scriptis peremptorium et condecentem statuit et prefixit^al. Quoquidem termino adveniente et dicto domino officiali ad iura reddenda pro tribunali in iudicio sedente et coram ipso circumspectos et discretos viros: magistro Buszcone de Zythowlicz advocato consistorii nostri^e Gneznensis^ał⁹ domini Lassothe de Dzewerzewo, et domino Boguslao vicecustode et altarista dicte ecclesie Gneznensis¹⁰ domini Mathie de Kczina^am principalium predictorum procuratoribus, de quorum^an procuracionis mandatis apud acta cause presentis ^ao-ap

apud acta

clarius constabat atque constat documentis, iudicialiter assistentibus, prefatus magister Buszco suum et sue partis predicte libellum reconvencionalem suo satisfaciendo termino in scriptis produxit, tenorem qui sequitur continentem: ^ag-ah

Coram vobis

[.....^aq]
^ar-as

Scribe totum

[k. 116v] Quoquidem^at libello sic ut prefertur oblato, prefatus dominus Boguslaus vicecustos nomine procuratorio dicti domini Mathie principali, habens ad hoc plenum et sufficiens mandatum, substituit scientificum virum magistrum Petrum de Zawichosth advocatum consistorii^at nostri^au predicti presentem et huiusmodi substitucionis et procuracionis onus^av sponte suscipientem ad omnia et singula facienda in ipsa causa, prout ipse a dicto domino Mathia principali habuerat plenissime in mandatis, transferens in eum omnimodas vices suas et plenariam potestatem. Qui magister Petrus mox et incontinenti, stante eodem consistorio, copiam eiusdem convencionalis libelli^e sibi decerni et terminum ad dicendum contra necnon ad dandum et offerendum suum reconvencionalem libellum assignari cum instancia debita postulavit; quem terminum, primitus tamen, iuxta petita, decreta copia, idem dominus officialis ad unam certam diem peremptoriam et conpetentem^aw duxerat statuendum^ax. Qua die veniente^e, prefatus^ay magister^e Petrus, substitutus ^az-ba

domini Boguslai procuratoris domini Mathie principalis

, coram^bb dicto domino officiali in iudicio pro tribunali sedente personaliter conparens, ^bc-bd

accusata contumacia magistri Buszconis et in eius contumaciam

satisfaciendo suo termino libellum seu peticionem reconvencionalem obtulit, ^o-p

petens eidem similiter responderi

. Cuius tenor ad contextum sequitur sub hac forma: Coram vobis [.....^aq]
^ar-as

Scribe totum

Quoquidem libello sic oblato^e, mox durante eadem audiencia prefatus magister Buszco, purgata sua contumacia, sibi^be copiam eiusdem libelli^bf decerni ^bg-bi

^bg-bh

et una cum

dicto magistro Petro

terminum^bj ad deliberandum litemque contestandum et^bk ^ag-ah

iurandum de calumpnia

ac^bb ad alia, que de iure forent facienda cum instancia debita postulavit assignari; quem terminum prefatus dominus officialis ad unum certum terminum peremptorium et congruentem^bl ^o-p

dictis procuratoribus

statuit et prefixit. In quo termino procuratoribus parcium predictarum coram eodem domino officiali in iudicio pro tribunali sedente conparentibus, prefatus magister ^o-p

B(uszco) nomine procuratorio partis sue

dicto suo libello responderi, litemque super eodem contestari ac iurari de calumpnia per dictum magistrum Petrum substitutum^bł cum instancia postulavit, dicto magistro Petro substituto ^bm-bn

ex adverso

asserente se nunquam copiam eiusdem libelli habuisse et petente sibi ipsam decerni et ^o-p

una cum dicto magistro Buszcone

terminum^bo ad respondendum litemque contestandum et de calumpnia iurandum assignari. Quem terminum dictus dominus officialis, primitus copia decreta, extra superhabundanti precise et peremptorie ad unam certam diem^bp condecentem^bq assignavit. Qua die adveniente predictique magistri Buszco Lassothe de Dzewerzewo et Petrus substitutus Mathie de Kczina dictorum dominorum principalium procuratores coram^br honorabili viro domino Boguslao vicecustode et altarista dicte ecclesie Gneznensis^bs ex speciali commissione dicti domini officialis ac vice et loco eo^bt in absencia ipsius iudicio presidente^bu conparentes, quilibet ipsorum alter in alterius^bv negando et in suo libellis posita affirmando narrata fore vera et petita fieri debere petendo, mutuo ad invicem animo hincinde litem contestandi verbo responderunt [k. 117] iuramentumque^bw de calumpnia in tota causa presenti vitanda et veritate dicenda tactis sacrosanctis scripturis ad dicti domini locumtenentis mandatum ^ag-ah

in forma iuris consueta

utrimque prestiterunt corporale, petentes ipsis terminum ad ponendum et articulandum ponique et articulari videndum per dictum dominum locumtenentem^e assignari; quem dictus dominus locumtenens ipsis^bx procuratoribus ad unum certum terminum peremptorium et conpetentem^by duxit statuendum. Quoquidem termino adveniente^bz, dictisque magistris Buszcone procuratore et Petro substituto coram dicto domino Boguslao locumenente dicti domini officialis^ca pro tribunali sedente in iudicio conparentibus, dictus magister Petrus, accusata contumacia dicti magistri Buszconis nichil in suo termino facientis nec posiciones et articulos producere curantis, posiciones et articulos pro parte sua ^ag-ah

suo satisfaciendo termino

produxit, petens eisdem in quantum^cb posiciones essent admitti, in quantum vero articuli existunt eisdem responderi. Quarum posicionum dictus magister Buszco copiam sibi decerni et terminum ad dicendum contra easdem ac ad producendum pro parte sua similiter^e posiciones et articulos peciit assignari; quem terminum dictus dominus locumtenens, primitus decreta copia^cc, ad unam certam diem peremptoriam et condecentem assignavit. Qua die occurrente et dicto domino officiali tunc ad civitatem et ecclesiam Gneznensem feliciter reverso^ca in iudicio pro tribunali sedente, et coram ipso predictis magistris Buszcone procuratore et Petro substituto conparentibus, dictus magister Buszco suo satisfaciendo termino pro parte sua certas posiciones et articulos producens peciit ipsis in quantum articuli existunt per dictum magistrum Petrum responderi, in quantum vero posiciones forent ipsas admitti. Quarum posicionum dictus magister Petrus^e copiam sibi^e decerni ^cd-ce

et una cum

dicto magistro Buszcone terminum ad respondendum hincinde posicionibus et articulis per alterum productis assignari postulavit; quem terminum^e dictus dominus officialis, primitus decreta copia, ad unum certum terminum ^cf-cg

peremptorium et congruentem

dictis procuratoribus assignavit. In quo termino coram^e predicto domino Boguslao locumtenente, iterato dicto domino officiali ex causis ad hoc ipsius animum moventibus a civitate et ecclesia Gneznensi egresso^ch, in iudicio pro tribunali sedente^b, predictis magistris Buszcone procuratore et Petro substituto conparentibus et hincinde mutuo suas posiciones admitti ac altero per alterum articulis suis responderi ^ci-cj

petentibus, idem

dominus^ck Boguslaus locumtenens predictus easdem posiciones et articulos, ipsis tamen per dictos procuratores per verbum "Non credit" mutuo omnibus et singulis hincinde ad invicem^cl primitus responso, ad probandum utrimque admisit, prout de iure fuerant merito admittendi, ad unum certum terminum peremptorium et condecentem^cł. In quo et aliis sequentibus terminis^cm per dominum locumtenentem^cn assignatis, prefato domino officiali tunc^e ad civitatem et ecclesiam Gneznensem Domino favente feliciter reverso ad iura reddenda pro tribunali sedente et^co pro parte utraque hincinde ad probandum ipsorum intenciones nonnullis testibus ^cp-cq

productis et eisdem

per prefatum dominum officialem^cr rite receptis et per certum notarium publicum legitime examinatis, protestacionibusque [k. 117v] de dicendo contra dicta et personas hincinde subsecutis, attestacionibus quoque per prefatum dominum officialem^cs ad peticionem procuratorum^ct parcium predictarum^cu sollempniter publicatis, ^cv-cw

eisdemque procuratoribus iuxta ipsorum petita certo et peremptorio termino ad dicendum

et opponendum quidquid dicere et opponere vellent^cx, alter ipsorum contra dicta ^cy-cz

et posiciones testium per partem sibi adversam

mutuo hincinde productorum^da prefixo conpetenti, ^db-dc

ipsoque termino occurrente predicti magistri

Buszco^dd procurator^de Lassothe de Dzewerzewo et Petrus de Zawichosth substitutus^df Mathie de Kczina ^dg-dh

principalium dominorum predictorum

coram prefato domino Boguslao vicecustode et locumtenente ^di-dj

in absencia eiusdem domini N(icolai) officialis tunc extra civitatem et ecclesiam

Gnez(nensem) ex certis racionibus suum ad hoc animum moventibus a(bs)ente^kd iudicialiter conparentes, idem magister Petrus^dl in scriptis contra dicta et posiciones partis sibi adverse excepit. Contra quas excepciones per prefatum magistrum Buszconem^e mox et incontinenti, stante eodem iudicio, verbo fuerat replicatum et demum procuratores memorati^e, adhuc^dł eodem consistorio permanente, omnia et singula iura ipsorum verbo producentes in ipsa causa concluserunt et pecierunt per prefatum dominum Boguslaum locumtenentem cum ipsis instancius concludi et haberi pro concluso. Cum quibus concludentibus et concludi postulantibus prefatus dominus Boguslaus locumtenens^e concluserat et haberi voluit pro concluso, ipsis certum et peremptorium terminum ad audiendum ^o-p

in ipsa causa

ferri diffinitivam sentenciam^dm statuendo. Infra quem terminum reverendo patre domino Dobrogostio bone memorie olim archiepiscopo Gneznensi, prout Deo placuit, sublato de medio sedeque archiepiscopali vacante, prefati magistri: Buszco ^o-p

procurator discreti viri

domini Vincencii plebani in Dzewerzewo, qui dicto domino Lassothe ex causa commutacionis pro ecclesia in Raczcowo¹² ^ag-ah

ad ecclesiam in Dzewerzewo ac in totam litem

inmediate successerat^dn, et Petrus substitutus^e Mathie^do de Kczina^dp dictorum^e dominorum^gd principalium nominibus^dr coram nobis Nicolao Strzeszconis thezaurario et administratore in spiritualibus, ut prefertur, sede vacante, ^o-p

qui tunc

per venerabile capitulum eiusdem ecclesie Gneznensis nutu Dei electi^ds in iurisdicionem archiepiscopalem et in locum dicti domini Nicolai Strosberg officialis successeramus, uno certo die ad iura reddenda pro tribunali seden(tibus) comparentes^e, per nos diffinitivam sentenciam ferri et pronunciari cum instancia debita postularunt. Nos vero volentes eisdem partibus equo libramine discusso reddere iusticie complementum, nobis diem et horam infrascriptas ad ferendam nostram diffinitivam sentenciam in causa eadem duximus assignand(as). Quibus itaque die et hora venientibus conparentibusque coram nobis in iudicio pro tribunali sedentibus predictis magistris: Buszcone procuratore^e Vincencii successoris dicti domini Lassothe de Drzewerzewo et Petro de Zauichosth ^dt-du

[...] substituto Mathie [de^d] Kczina principalium [domi^d]norum predictorum

et per nos diffinitivam nostram sentenciam ferri^b, pronunciari et promulgari ^dv-dw

in ipsa causa

instanter postulantes, nos, visis et diligenter inspectis omnibus et singulis actis, scripturis, instrumentis, literis, munimentis et attestacionibus testium hincinde productorum ac aliis in ipsa causa coram dicto domino Nicolao Strosberg nostro predecessore gestis, habitis et productis ipsisque rite recensitis et equa iusticie lance discussis, deliberacione prehabita inter nos diligenti, de iurisperitorum consilio ad nostram diffinitivam processimus ferendam sentenciam ipsamque procuratoribus supradictis petentibus in scriptis in causa presenti tulimus, pronunciavimus et promulgavimus ac ferimus, pronunciamus et promulgamus ut sequitur in hunc modum: + Christi nomine invocato [.....^aq]¹³.

^a-tdopisane na górnym, lewym i dolnym marg. z ods. do tekstu, gdzie skr. obszerny fragment pierwotnej wersji, w druku umieszczony obok.

^bnast. skr. et

^cnast. skr. olim archiepiscopus

^dtekst obcięty wraz z brzegiem karty

^enadpisane

^fnast. skr. q(uibus)

^gnast. skr. d(ict)i; predicti Nicolaus, Marczysso et Naczko suo et aliorum heredum

^h-jdopisane na prawym marg. z ods. do dopisku na marg. lewym

ⁱnast. skr. conparentibus

^knast. skr. archiepiscopi

^lpowtórzone

^łtak Koncept

^mnast. skr. d(udum)

ⁿnast. skr. pred(ictum) memorato in [?]

^o-pnadpisane

^qnast. skr. de plebanum

^rnast. skr. dictum suum

^s-twyrazy powtarzające się w dopisku na dolnym marg. i w nowym nie skr. tekście, gdzie vero nadpisane

^s-utekst w głównej kolumnie, tuż pod skr. fragmentem, obok którego znajduje się w druku

^unast. skr. quem sibique certum terminum ad dandum libellum assignari, quem

^v-acpierwotna, skr. wersja tekstu z ods. do nowego na marg.

^wnast. skr. już w pierwotnej wersji et nobiles viros

^xnast. skr. już w pierwotnej wersji rectorem ecclesie

^ynadpisane nad być może w pierwotnej wersji nie skr. Nacz-conem, tu następującym

^zpierwotnie Nicolaus, litera s skr. i dorysowana kreska nad. u

^aaz wyjątkiem skrajnych liter pokryte plamą z atramentu lecz czytelne

^abbrak Koncept

^acnast. nie dokończone stylizacje kolejnego zdania Ex adverso v(ero) contra eosdem nobiles verbo produxit Ex adverso cum uno certo sentencie diffinitive instrumento przekreślone wspólną linią kasującą cały fragment

^ad-afciąg dalszy skr. wersji pierwotnej łączący się bezpośrednio z poprzednim (przypis v-ac), ale w druku przystosowany do zamieszczonej obok wersji nowszej

^aenast. skr. już w wersji pierwotnej ipso petente

^ag-ahdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^ainast. skr. predictis partibus terminum ad dandum

^ajnadpisane nad skr. predicto

^aknast. skr. in scrip(tis)

^alnast. skr. In

^ałnast. skr dicti

^amnast. skr. plebanorum

^onnast. skr. quidem tam B(uszconis)

^ao-aptak powtórzone

^aqdalszego ciągu brak

^ar-aswskazówka koncypienta

^atnast. skr. termino

^aunadpisane nad skr. Gneznensis

^avnadpisane nad skr. honus, w którym litera h pierwotnie skr.

^awzamierzone condece(ntem) lecz dece skr.; nast. skr. st(atuerit)

^axnast. skr. i wycierane In quo In

^aynast. skr. magister [tu pierwotnie skr. P(etrus)] Buszco domini Lassothe et

^az-badopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^banast. od wiersza skr. domini, substitutus [tu nadpisane i także skr. domini Boguslai procuratoris domini predicti] Mathie principalis dominorum predictorum procuratorum coram

^bbdopisane na marg. przed wierszem

^bc-bdnadpisane nad skr. prefatus magister Buszco Petrus substitutus

^benadpisane nad skr. per

^bfnast. skr. sibi

^bg-bidopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^bg-bhnadpisane nad skr. sibique et

^binast. od wiersza skr. et terminum [nad tym także skr. sibique] ad dicendum contra litemque

^bjnadpisane nad rozpoczętym wyrazem nieczytelnym

^bknast. skr. de

^blnadpisane nad tymże skr. wyrazem, w którym koncówkę uprzednio poprawiono z -dum

^błnast. skr. cum instancia peciit; ponad dwoma pierwszymi wyrazami i obok nich napisane dicti Boguslai procuratoris domini Mathie

^bm-bndopisane na marg. przed wierszem

^bonast. skr. ad de(liberandum)

^bpnast. skr. p(refixit)

^bqnast. skr. statuit et pref(ixit)

^brnast. skr. dicto domino officiali

^bsnast. skr. predicto

^btnast. skr. ipsius

^bunast. skr. conparentes: końcówka poprawiana z -tibus

^bvnast. skr. libello

^bwnast. skr. calu(mpnie)

^bxnadpisane nad skr. iuxta partis

^bynast. skr. statuit

^bznast. skr. procuratoribus

^canast. skr. ad iura reddenda

^cbnast. skr. posiciones ex(istunt)

^ccnast. skr. terminum

^cd-cenadpisane nad skr. sibique et

^cf-cgnadpisane nad skr. condecentem

^chnadpisane nad skr. agente; nast. skr. et coram

^ci-cjdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^cjnast. od wiersza skr. qui, nad czym również skr. quidem

^cknast. wyraz nadpisany lecz skr. nieczytelnie

^clnast. skr. responsis

^cłnast. oznaczenie a linea [?]

^cmnast. skr. predicto

^cnnast. skr. tenentem

^conadpisane nad skr. productisque

^cp-cqnadpisane nad skr. ipsisque

^crnast. skr. receptis

^csnast. skr. pro parte [?]

^ctnast. skr. pred(ictorum)

^cunast. skr. publicatis

^cv-cwnadpisane nad skr. et oppositis hiis qui partes hincinde contra dicta et pars huiusmodi dicere et opponere volebant verbo et in scriptis. Postremo vero prefati [zdanie niedokończone] idem dominus officialis eisdem procuratoribus petentibus certum et peremptorium ad dicendum; tu też na lewym marg. skr. dopisek ac certo et peremptorio termino ad petendum pro ac iuxta petita dictorum procuratorum ad dicendum

^cxnast. skr. contra

^cy-cznadpisane nad skr. per partem sibi adversam

^danast. skr. conpetenti

^db-dcdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu (dwa ostatnie wyrazy nieco później), gdzie skr. ac ipso termino adveniente, nad czym nadpisane i także skr. Eodem termino occurente predictisque magistris, przy czym końcówki dwóch ostatnich wyrazów przerobiono uprzednio z -is. na -i

^ddpierwotnie Buszconis, końcówka skr.

^denadpisane nad skr. prefati

^dfnadpisane nad skr. dictus

^dg-dhdopisane bledszym atramentem na prawym marg. z ods. do tekstu; w dopisku przed principalium skr. procuratorum

^di-djnadpisane nad skr. prefato domino officiali memorato tunc a civitate et ecclesia

^dkgrafia częściowo niejasna, nadpisane nad skr. absen(te)

^dlnast. skr. contra dicta et posiciones

^dłnast. skr. durante

^dmnadpisane nad skr. unam certam, unum

^dnnast. skr. ad ecclesiam in Dzew(erzewo)

^donast. skr. plebani

^dppierwotnie Kczinorum; -a nadpisane nad skr. końcówką; nast. skr. dominorum

^dgnast. skr. plebanorum

^drnadpisane nad skr. procuratoribus [?]

^dspoprawione z -to

^dt-dudopisane na lewym marg. z ods. do tekstu, gdzie skr. principalium dominorum procuratoribus predictorum; dopisek częściowo obcięty

^dv-dwnadpisano nad skr. post(ulantes)

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5. Był gnieźn. wikariuszem kapitulnym wybranym po śmierci arcybiskupa Dobrogosta (zm. 14 września 1401) - w tej funkcji wyst. jeszcze w lipcu 1402 (zob. dok. następny) - te daty wyznaczają czas wystawienia niniejszego dok.

²Mikołaj Strosberg, zob. wyżej, nr 4120/1.

³Umiastowice, dziś Miastowice par. Dziewierzewo, na pd. wsch. od Kcyni (Koz. 1 s. 168, 338 - 339, 5 s. 435 - 436). Z licznych tu wyst. dziedziców znany był dotąd tylko Szymon, wyst. także 1399 (Lekszycki II nr 1310).

⁴Dziewierzewo, wieś par. na pd.-wsch. od Kcyni (Koz. 4 s. 203). Obydwaj plebani występują tylko tutaj i niżej, nr 487.

⁵Arcybiskup Bodzęta zm. 1388 (WSB s. 63 - 64).

⁶Mikołaj syn Roszka pleban w Kcyni 1388?, nie wiemy czy ident. z notariuszem publicznym Mikołajem z Kcyni 1405 (niżej, nr 548/14).

⁷Maciej z Obiechowa, Obichowa (nad Pilicą w Sandomierskiem) jako kanonik pozn. i pleban w Kcyni wyst. 1399 - 1403 (KDW III nr 2008, V nr 18, 39, 40, niżej nr 487, 488; Jaskulski nr 64).

⁸Jerzy Tymota pleban w Skórzewie (na zach. od Poznania - Koz. 3 s. 201 - 202, 8 s. 220) 1388 (KDW VI nr 306/2), wikariusz katedralny pozn. 1388, altarysta u Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1399 (KDW III nr 2003), ze Śremu pisany tylko tutaj.

⁹Buszko z Żytowlic, Bogusław i Piotr z Zawichostu, zob. wyżej, nr 417/6, 4, 7.

¹⁰Buszko z Żytowlic, Bogusław i Piotr z Zawichostu, zob. wyżej, nr 417/6, 4, 7.

¹¹Buszko z Żytowlic, Bogusław i Piotr z Zawichostu, zob. wyżej, nr 417/6, 4, 7.

¹²Raczkowo, wieś par. na pd.-wsch. od Skok (Koz. 1 s. 246, 5 s. 222).

¹³W tej samej sprawie zob. niżej, nr 487.

Dokument Nr 439

Gniezno, 12 lipca 1402

Wikariusz kapitulny gnieźnieński rozstrzyga spór pomiędzy Marcinem. plebanem z Sokolnik a Buszkiem z Żytowlic adwokatem konsystorza gnieźnieńskiego.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 132 - 132v. Tytuł: Instrumentum Busconis cum Martino in actis repertum super obieccione sentencie excomunicacionis.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 134, nr 102.

^*In Christi nomine amen. Nos Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et administrator in spiritualibus vacante sede sancte ecclesie Gneznensis¹, significamus tenore presencium universis, quod^a pridem nobis a civitate et loco Gneznensi ex certis et racionabilibus causis nostrum ad hoc animum moventibus egressis^b, coram honorabili viro domino Boguslao vicecustode et altarista Gneznensi, nostro in iudiciis et terminis conservandis locumtenente², cui eciam vigore commissionis et mandati nobis per venerabile capitulum ecclesie Gneznensis^c, dicta ecclesia Gneznensi per mortem recolende memorie domini Dobrogostii olim archiepiscopi Gneznensis pastore^d viduata, traditis et concessis omnes causas ordinarias et alias quaslibet ad nos et sedem metropoliticam Gneznensem de iure vel consuetudine devolutas commisimus audiendas et tractandas, ad iura et iusticiam reddendam in iudicio pro tribunali sedente^b, discretus vir dominus Martinus rector parrochialis ecclesie in Socolniky Gneznensis dyocesis³ personaliter constitutus arrestatoque et apprehenso iudicialiter illuminato viro magistro Buszcone de Zythowlicz, advocato nostri^e consistorii Gneznensis⁴, productis duobus processibus ^f-g

in papiro scriptis

monicionem cum sentenciis in se continentes^h uno pro XVI grossis et altero pro sex grossis, contra eundem magistrum Buszconem ab auditorio venerabilis fratris nostri, domini Nicolai Strosberg prepositi et protunc vicarii in spiritualibus ac officialis Gneznensis, ^f-g

nostri predecessoris

⁵, dudum emanatis et legitime executis, eosdem processus cum instancia peciit aggravari. Ex adverso vero dictus magister Buszco, dicens se fore et esse a dictis sentenciis absolutum, se ad acta causarum consistorii Gneznensis coram dicto domino Nicolao Strosberg acticataⁱ referebat. Qui quidem dominus locumtenens altercacionibus parcium predictarum auditis, eisdem partibus unum certum terminum ad nostram super premissis voluntatem audiendum et sentenciam interlocutoriam^j proferendum assignavit. In quo termino, nobis tunc ad civitatem et ecclesiam Gneznensem feliciter reversis pro tribunali sedentibus^k, dictus^l dominus Martinus, oblato citatorio a nostro auditorio emanato et legitime iuxta observanciam consistorii Gneznensis executo, in nostrum iudicium producto, comparens et contumaciam dicti magistri Buszconis non comparentis neque voluntatem nostram super dictis processibus pronunciatam audire curantis ^ł-m

[.....] in ipsa causa interloqui [.....] postulavit, nos [...] ideo, magistro [Busz]cone, licet diu expect(at)o, repu[tavimus] contumacem et [in ipsi]us contumaciam

, visis et diligenter inspectis^b dictis processibus et actis acticatis ipsisque rite recensitis et equo tusticie libramine discussis, nostram insuper eisdem sentenciis et processibus interlocutoriam sentenciam^b tulimus et pronunciavimus huiusmodi sub tenore:
Sedentes pro tribunali interloquendo pronunciamus et dicimus magistrum Buszconem debere probare solucionem XVI grossorum et sex grossorum, pro quibus ad instanciam domini Martini plebani in Socolniky per processus domini Nicolai Strosberg prepositi et protunc officialis Gneznensis fuit monitus et excomunicacionum sentenciis innodatus, nec non de absolucione a dictis processibus docere infra octo dies, alias nisi docuerit et probaverit, dictos processus fore decrevimus aggravandos et dictas pecunias solvendas. ^n-o

Lata, lecta et in scriptis est hec pronunciata interlocutoria per nos Nicolaum administratorem predictum die Veneris XXI mensis Aprilis, hora vesperorum vel quasi

, ^p-q

presentibus discretis viris: dominis Nicolao de Strzelcze⁶ et Marco de Nancowo⁷ rectoribus ecclesiarum Gneznensis dyocesis

.
Subsequenti vero pendente termino octo dierum predicto, idem magister Buszco nullitatem processuum superius nominatorum probare nitendo, ^f-g

tres literas

absolucionum et retractacionum dicti domini Nicolai prepositi, nostri predecessoris^r, cum quibusdam actis coram dicto preposito^s in ipsa causa actitatis, exibuit et produxit, petens interloqui super processibus antedictis. Nos vero volentes unicuique parcium iusticiam ministrare, eisdem partibus certum et peremptorium terminum ad concordandum de datis processuum et absolucionum ac retractacionum predictarum, nec non ad audiendum nostram ^n-o

aut in absencia nostra nostri locumtenentis predicti

voluntatem duximus statuendum. Quo termino adveniente et dictis partibus coram dicto domino Boguslao^t locumtenente, nobis tunc extra civitatem Gneznensem agentibus, conparentibus, idem dictus Boguslaus [k. 132v] visis et diligenter^u inspectis ^f-g

et examinatis

predictis processibus pro parte domini Martini et absolucionibus et retractacionibus per prefatum Buszconem productis et superdatis^v, hincinde productorum facta collacione diligenti, pronunciavit eundem magistrum Buszconem fore vigore processus occasione sedecim grossorum fore^w et esse excomunicatum et ex eo eundem processum decrevit aggravandum. Quiquidem magister Buszco mox et incontinenti verbo ad sanctam Sedem Apostolicam appellavit et deinde, eadem durante audiencia, dicte appellacioni renuncians offerensque se soluturum sedecim grossos predictos, se a dictis sentenciis absolvi peciit ad cautelam^x certum pinguum^y argenteum^z sub spe redempcionis pro dictis sedecim grossis^aa apud notarium nostri consistorii deponendo; protestans, quod metu pene et sentenciarum solucionem faceret antedictam. Quem ibidem dictus dominus locumtenens^ab a sentenciis^ac et processu occasione sedecim grossorum predictorum latis absolvit ^f-g

ad cautelam

et pro modo culpe iniunxit penitenciam salutarem, eidem magistro Buszconi petenti accionem super dictis XVI grossorum reservando, decernens sibi citacionem contra dominum Martinum antedictum ad certam diem peremptoriam condecentem. Qua die veniente, idem^ad magister Buszco dicta citacionis litera^ae legitime executa in iudicium reproducta coram^b dicto domino Boguslao locumtenente verbo proponit, quod licet solucionem de dictis sedecim grossis sibi condignam inpendisset et in nullo sibi teneretur; tamen ipse Martinus sua sinistra persuasione extraxit quandam monicionem, de qua nunquam sibi Buszconi constabat, cuius vigore ab eo extraxit duplicem solucionem, petens ipsum Martinum ad restitucionem dictorum sedecim grossorum compelli. Ex adverso vero idem^af dominus Martinus dixit eum non esse audiendum tamquam excomunicatum; et dictus dominus locumtenens eisdem partibus certum et peremptorium terminum ad nostrum adventum [et^ag] ad nostram voluntatem audiendum statuit et prefixit. In quo termino dictis partibus coram nobis, ad civitatem Gneznensem Domino prosperante regressis, iudicialiter comparentibus, dictus magister Buszco dicte sue peticioni responderi postulavit, dicto Martino sibi dictam excomunicacionis sentenciam reobiciente; nos eidem magistro Buszconi ad probandum per lite[ras^ah] se fore absolutum certum et peremptorium terminum duximus statuendum. In quo termino idem magister Buszco quendam literam absolucionis a processibus occasione dictorum sedecim grossorum in vim probacionis iudicialiter exibuit et produxit, quamquidem literam absolucionis^b prefatus dominus Martinus sibi in formam publicam cum interposicione nostri decreti transsumi postulavit. Quamquidem literam absolucionis idem magister Buszco, ante quam fuisset regestrata et ad acta reposita, clam ^f-g

de consistorio

recipiens suffocavit, ita quod ipsius transsumptum non poterat fieri domino Martino memorato. Demum vero in uno certo termino idem magister Buszco coram nobis conparens prefate sue peticioni responderi postulavit, qui^af dominus Martinus ad proposicionem predictam verbo negando narrata, prout narrantur, respondit dicens petita fieri non debere. Super quo idem Buszco detulit ipsius^ai iuramento, domino Martino petente eundem Buszconem per nos compelli ad iurandum, quod non agit maliciose neque iuramentum exigit ab ipso^aj dolose. Qui magister Buszco demum prestitit ad sacras scripturas iuramentum et ibidem idem dominus Martinus iuravit^ak tactis sacris scripturis ad sancta Dei ewangelia^al, quod dictam solucionem sedecim grossorum iuste et se(cur)e recepit et nullam aliam marcam habuit a Buszcone memorato. ^ał-am

Cum autem omnis litis et controversie finis existit iuramentum, nos eundem dominum Martinum ab impeticione dicti Buszconis duximus absolvendum et absolvimus per presentes

. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentem nostram literam seu presens instrumentum publicum per Nicolaum notarium^an publicum, scribam nostrum infrascriptum⁸, subscribi et publicari nostrique sigilli, quo communiter utimur, iussimus appensione comuniri. Actum et datum Gnezne, in curia habitacionis nostre, sub^ao anno Domini M CCCC secundo, indicione decima, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii divina providencia pape noni anno ipsius XIII, die Mercurii XII mensis Julii, hora sexta et consistorii nostri, presentibus ibidem circumspectis viris magistris Petro de Zauichosth advocato⁹ et Peregrino de Pampicze procuratore causarum consistorii nostrii¹⁰, testibus circa premissa.

^*Ita invenio in actis meis, ideo nichil addatur, quia in hiis, que fuerint corrigenda in litera vel sigilata per me, corrigam et non plus apponam tąż ręką na górnym marg. nad nagłówkiem.

^anast. skr. cum

^bnadpisane

^cnast skr. ecclesie

^dkońcówka -re nadpisana nad skr. -ris; nast. skr. solacio

^enast. skr. lapsus contestis

^f-gnadpisane

^htak Koncept

ⁱnadpisane nad skr. acta

^jnadpisane nad skr. diffinitivam

^knast. skr. et

^lkońcówka -us przerabiana z -i(s); nast. skr. partibus

^ł-mdopisane na lewym marg. z ods. do skr. w tekście Nos; część dopisku niewidoczna na skutek zszycia kodeksu

^n-odopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^p-qdopisane w prawym dolnym narożniku karty przy brzegu obciętej, z ods. do poprzedniego dopisku

^rnast. skr. in iudicium exhibuit et produxit

^snast. skr. acticatis

^tnast. skr. vice(custodi)

^unast. nadpisane lecz skr. ex(aminatis)

^vnast. skr. ip(...)

^wtak powtórzone

^xnast. skr. certa(m)

^ymożna też odczytać pinguus

^znadpisane nad skr. arge[...], po którym też skr. videlicet XXIX nodulos argenteos

^aanast. skr. depon(endo)

^abnast. skr. absolvit

^acnast. skr. antedictis

^adnast. skr. dominus

^aenast. skr. a nostro auditorio emanata et

^afnast. skr. magister

^agbrak Koncept

^ahplama z atramentu

^ainadpisane nad skr. dicti domini Martini

^ajnast. skr. in fraudem

^aknast. skr. eidem

^ałnast. skr. manu tacta

^ał-amdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^annast. skr. infrascriptum

^aonapisane na częściowo skasowanym w ten sposób słowie die

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5 - tu wyst. jako wikariusz kapitulny przed instalacją w Gnieźnie arcybiskupa Mikołaja Kurowskiego.

²Bogusław, zob. wyżej, nr 417/4.

³Sokolniki, wieś par. na wsch. od Kłecka (Koz. 5 s. 330). Pleban Marcin wyst. do 1419 (Łaski, Liber beneficiorum I, s. 95).

⁴Buszek z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/6.

⁵Mikołaj Strosberg, zob. wyżej, nr 420/1.

⁶Najpewniej Strzelce na pn.-zach. od Strzelna nad Jez. Pakoskim. Pleban wyst. tylko tutaj.

⁷Najpewniej Jankowo Dolne na pn.-wsch. od Gniezna. Pleban wyst. tylko tutaj.

⁸Najpewniej Mikołaj Kicki (stały pisarz Mikołaja Strzeszkowica), syn Filipa z Kik (w Łęczyckiem), notariusz publiczny, potem pleban w Luborzycy 1404, kanonik włocławski 1407, archidiakon gnieźn. 1408, rektor uniwersytetu w Padwie 1418/19, dr praw, kanonik pozn. 1420, wikariusz generalny pozn. 1423 - 1426, wikariusz kapitulny pozn. 1426 - 1428, zm. 1429 (PSB XII s. 392; WSB s. 328).

⁹Piotr z Zawichostu, zob. wyżej, nr 417/7.

¹⁰Peregryn z Pępic (nie wiemy z których - Słownik geograficzny VIII s. 37 zna Pępice w Kieleckiem. i na Śląsku, koło Brzegu), syn Klemensa, mgr?, prokurator konsystorza gnieźn., wyst. 1402 - 1450 (tutaj, niżej, Acta capitulorum II, passim).

Dokument Nr 440

Gniezno, 3 września 1402

I.N. Zeznanie Helki wdowy po Piotrze mieszczaninie gnieźnieńskim o wieku jej syna, Michała zwanego Gallem.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 148 - 148v. Tytuł: Instrumentum quando parentes faciunt fidem de etate filiorum suorum.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 137, nr 122.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem M° CCCC° secundo, indicione decima, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii digna Dei providencia pape noni anno ipsius terciodecimo, die dominica, tercia mensis Septembris, hora sexta vel quasi, ante maius hostium ecclesie metropolitane Gneznensis^a, in mei notarii publici et testium subscriptorum ad hoc vocatorum et rogatorum presencia personaliter constituta^b honesta domina Helka, relicta olim Petri civis Gneznensis¹, asserens quando pridem die Veneris, XXV mensis Septembris^c², ^d-e

citata ad presenciam

venerabilis^f viri^g domin(i)^h Nicolaiⁱ Strzeszconis thezaurarii, canonici et administratoris in spiritualibus dicte ecclesie Gneznensis^j² ad instanciam discreti viri Mathie dicti Puchala rectoris ecclesie in Thurek Gneznensis dyocesis³ ^k-l

in presencia consistorii et amicorum audiencium

coram dicto domino N(icolao) thezaurario et administratore ac in presencia mei notarii publici^ł infrascripti tamquam scribe dicti domini administratoris et causarum consistorii Gneznensis^-m personaliter assistens, nedum matura deliberacione prehabitaⁿ neque veritate ad plenum cognita ^o-p

et alias eronee

, medio suo^q iuramento per ipsam in manibus dicti domini administratoris tacta ymagine Crucifixi prestito corporali, ad inquisita eiusdem^r domini administratoris^s dixit^t et deposuit^t publice et expresse^u discretum virum dominum Michaelem dictum Gallus^v Petri de Gnezna suum filium^w fuisse et esse in etate triginta annorum transactorum^ł nuper ad festum sancti Johannis Baptiste [24 VI] proxime de anno presenti preteritum^x inclusive. Nunc vero, prout asseruit^y, veritate plenius investigata ac deliberacione meliori de anno et etate eiusdem domini Michaelis Gallus melius^z informata, revocando predictum errorem et ^aa-ab

dictam suam deposicionem

corrigendo, medio suo sacramento per ipsam ibidem in mei presencia ad^ac ymaginem Crucifixi prestito corporali dixit et affirmavit ipsum dominum Michaelem fore et esse triginta et septem annorum^ad a^ae die sue nativitatis transactorum nuper ad diem sancti Johannis Baptiste proxime [k. 148v] de anno presenti elapsis addiciens, quod hoc^af non fecit neque facit aliquo dolo vel fraude aut aliqua alia circumvencione inducta. Super quibus omnibus dictus dominus Michael Gallus peciit sibi a me notario subscripto confici unum et plura publicum seu publica instrumentum et instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatus, die, mense, hora et loco quibus supra, presentibus honorabilibus, discretis et providis viris: dominis Boguslao⁴ et Michaele vicecustodibus dicte ecclesie⁵, Petro Rzerzucha presbitero⁶, Peregrino Clementis de Pampicze procuratore causarum consistorii⁷, Hannossone Hanonis⁸ et Stanislao sartore civibus Gneznensibus⁹ testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.

^anast. skr. in

^bkońcówka -ta nadpisana nad skr. -ti

^ctak Koncept; nast. skr. in publica causarum audiencia, nad czym nadpisano lecz także skr. consistorio et

^d-enadpisane nad skr. coram

^fpierwotnie venli; literę s dopisano

^gpierwotnie viro; litera o pionowym przekreśleniem przerobiona na i

^hpierwotnie domino; literę o przerobiono omyłkowo na -us

ⁱpierwotnie Nicolao; litera o pionowym przekreśleniem przerobiona na i

^jnast. skr. et me notario infrascripto citata

^k-mdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^k-lnadpisane dodatkowo nad sporządzonym już dopiskiem

^łnadpisane

ⁿnast. skr. suo et ex quidam timore quam [....]

^o-pdopisane na lewym marg. z ods. w tekście

^qnast. skr. sacramento

^rnadpisane nad skr. dicti

^snast. skr. memorati

^tkońcowe -t nadpisane nad skr. -sset

^unast. skr. ac e(ronee) oraz ponownie ac eronee

^vnast. początek skr. nie odgadnionego wyrazu

^wnast. skr. iam

^xnast. skr. transactis

^ynast. skr. meliori deliberacione usci(..)

^znadpisane nad skr. plenius

^aa-abnadpisane po skr. deposicionem suam predictam

^acnast. skr. sanctam

^adnast. skr. etatis sue

^aenast. skr. nativi(tate)

^afmożna też odczytać hec

¹Helka i jej zmarły mąż skądinąd nie znani. Cat. Bibl. Jag. I s. 137 czyta mylnie Helka Rola, zamiast relicta.

²Piątek wypadał na 25 września tylko w 1394 r. Mikołaj Strzeszkowic był wówczas wikariuszem kapitulnym w Gnieźnie podczas sporów o obsadę arcybiskupstwa. Nie można jednak wykluczyć, że Koncept ma tu popsutą datę dzienną.

³Turek, miasto w powiecie sier. Pleban skadinąd nie znany.

⁴Podkustoszy Boguta, zob. wyżej, nr 417/4.

⁵Podkustoszy gnieźn. Michał wyst. kilkakrotnie 1402 - 1404 (niżej, nr 475/8), może ident. z wyst. jeszcze 1412 (AAG ACons. A 3 k. 48).

⁶Piotr Rzeżucha był wikariuszem kolegiaty Św. Jerzego w Gnieźnie jeszcze 1412 (AAG ACons. A 3 k. 84).

⁷Peregryn z Pępic, zob. wyżej, nr 439/10.

⁸Mieszczanie gnieźn. nie zidentyfikowani.

⁹Mieszczanie gnieźn. nie zidentyfikowani.

Dokument Nr 441

Gniezno, 20 października 1402

Sąd ziemski w Gnieźnie potwierdza granice wymienionych wsi należących do opactwa benedyktynów w Mogilnie.

Reg.: Bydgoszcz, WAP, Mogilno kl. C 12 (sumariusz dok. z XVIII w.), s. 21, nr E 1.

1402, ipso die Translationis sancti Adalberti in terminis particularibus Gnesnae. Inter religiosum virum dominum Nicolaum abbatem monasterii Mogilnensis ordinis Sancti Benedicti¹ ab una et nobilem Andream de Belawy, demum Thomam actorem, Ceslaum filiastrumque ipsius Thomae² decretum in pergameno scriptum, circa quod dominus abbas cum duobus fratribus suae regulae iuravit gades dictos kopce, quas inter utrumque Padniewo³ et Izby⁴ villas fundit et fundavit, adiudicatas et perpetuis temporibus inviolabiliter tenendas obtinuit, Thomae vero et Ceslao filiastro eius hae gades abiudicatae sunt.

¹Opat mogileński Mikołaj wyst. 1395 - 1402 (KDW III nr 1959, niżej, nr 444/3, 445/1), ale zapewne ident. z opatem N. wyst. jeszcze 1412 (AAG ACons. A 3 k. 16).

²Bielawy par. Gącz, na pd.-wsch. od Janowca Wlkp. na Pałukach. Andrzej, także z Padniewka (na zach. od Mogilna) wyst. 1387 - 1402 (KDW VI nr 301/3). Tomasz wyst. 1387 - 1428, jego bratanek Krzesław (Czesław) pisał się potem z Gącza, gdzie wyst. do 1450 (SHGWlkp. - za Kozierowskirn, Ród Nowinów, s. 21, 23).

³Padniewo par. Mogilno, na zach. od Mogilna (Koz. 1 s. 210, 5 s. 127).

⁴Izdby par. Mogilno, na pd.-zach. od Mogilna (Koz. 1 s. 92, 4 s. 290).

Dokument Nr 442

[Gniezno], 23 października [1402]

Oficjał gnieźnieński publikuje wyrok w sporze o dziesięciny z Osikowych pomiędzy Janem Beo plebanem z Kwieciszewa a Mikołajem opatem z Mogilna.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 20 - 21v. Tytuł: Instrumentum sentencie in causa Joh(annis) Beo de Queczyssewo plebani.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 119, nr 18.

Uw.: O dacie zob. niżej, przypis 12.

In nomine Domini amen. Nos Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et ^a-b

officialis sancte ecclesie

Gneznensis¹ per hoc presens instrumentum publicum nostram sentenciam diffinitivam in se continens ad universorum presencium et futurorum volumus noticiam devenire, quod dudum recolende memorie reverendus pater dominus Dobrogostius olim archiepiscopus Gneznensis^c² causam^d et causas, que inter discretum dominum Johannem Beo rectorem ecclesie parrochialis in Queczyssewo³ ex una et honorabilem patrem dominum Nicolaum abbatem et ipsius conventum monasterii Mogilnensis ordinis Sancti Benedicti Gneznensis dyocesis⁴ de et super decima manipulari campestri de agris allodii in villa Oszecowo⁵ et eius occasione ex altera vertebatur, vertebantur ac verti esse sperabantur, venerabili fratri nostro domino Nicolao Strosberg preposito et protunc suo in spiritualibus vicario generali ac officiali Gneznensi⁶ cum omnibus emergentibus, inciden(tibus), dependen(tibus), et eorum exaudiend(um) et fine debito terminand(um)^e commiserat oraculo vive vocis. Et eadem commissione facta mox et incontinenti prefati domini Johannes plebanus ^f-g

et Nicolaus

abbas pro se et suo conventu comparentes inter se mutua voluntate ipsis certum et peremptorium terminum ad procedendum ^h-i

hincinde in

causis huiusmodi prorogarunt. Quo termino veniente et circumspectis viris magistris Petro de Zauichosth^j⁷ Johannis Beo et^k Buszcone de Zythowlicz⁸ Nicolai^l abbatis et conventus monasterii Mogilnensis^ł procuratoribus et sindicis^m dominorum predictorumⁿ ac advocatis consistorii Gneznensis, de quorum quidem magistrorum procuracionis mandatis apud acta cause huiusmodi nobis evidenter constabat atque constat, coram prefato domino Nicolao Strosberg officiali, ad iura et iusticiam reddendam in iudicio pro tribunali sedente, comparentibus, prefatus magister Petrus de Zawichosth suum et partis sue libellum convencionalem seu peticionem summariam exhibuit et produxit. ^o-p

Cuius libelli

idem magister Buszco nomine procuratorio partis sue^q copiam sibi decerni et terminum ad suum reconvencionalem libellum offerendum peciit assignari, quem sibi dictus dominus Nicolaus, copia decreta, duxerat assignandum ad unum certum diem peremptorium condecentem. Quo adveniente et honorabili viro domino Boguslao vice[k. 20v]custode et altarista Gneznensi⁹ vice et loco eiusdem domini Nicolai Strosberg, tunc extra civitatem Gneznensem ex certis^r causis ipsius animum moventibus^s agentis, ex ipsius commissione speciali ad iura^t reddenda pro tribunali sedente, idem magister Buszco suum et partis sue libellum reconvencionalem^u iudicialiter obtulit. Quorum quidem libellorum tenores et primo convencionalis sequitur et est talis: Coram vobis [.....^v]
Alterius vero libelli reconvencionalis erat talis: Coram vobis [.....^v]
Quibusquidem libellis sic ut prefertur oblatis, dicti procuratores ipsis certum et peremptorium terminum ad respondendum litemque contestandum et de calumpnia iurandum responderique contestari et iurari videndum pecierunt assignari; quem ipsis dictus dominus Boguslaus ad unum certum peremptorium et condecentem terminum duxerat assignandum^w. In quo termino predictis magistris Petro de Zauichosth Johannis Beo et Buszcone abbatis et conventus monasterii Mogilnensis principalium dominorum predictorum procuratoribus coram dicto domino Boguslao locumtenente iudicialiter comparentibus^x et ipsorum huiusmodi libellis responderi litemque contestari ac de calumpnia iurari postulantibus, quilibet procuratorum predictorum alter in alterius^y narrata prout narrantur negando et petita fieri non debere dicendo^z in suo vero^l affirmando et petita fieri debere^aa dicendo, libellis animo hincinde litem contestandi verbo mutuo responderunt, iuramentumque de calumpnia in tota causa presenti et lite vitanda et veritate dicenda iuxta iuris formam ad mandatum dicti domini Boguslai locumtenentis, tactis sacrosanctis scripturis ad sancta Dei ewangelia utrimque prestiterunt corporale, petentes ipsis hinc et inde terminum ad ponendum et articulandum assignari; quem^ab ipsis dictus dominus locumtenens^ac assignaverat ad unum certum diem peremptorium competentem^ad. Et eo adveniente procuratoribusque predictis coram dicto domino Nicolao Strosberg, tunc ad civitatem Gneznensem feliciter regresso, pro tribunali iudicio presidente comparentibus, idem magister Petrus de Zawichosth suos et partis sue posiciones et articulos^ae obtulit, quorum dictus magister Buszco copiam sibi decerni et terminum ad producendum suos^af et partis sue posiciones et articulos prorogare postulavit; quem sibi dictus dominus Nicolaus officialis ad unum certum terminum assignavit peremptorium congruentem. In quo termino idem magister Buszco^ag coram prefato domino Boguslao locumtenente, dicto domino Nicolao officiali iterato ex certis causis a loco Gneznensi absente comparens suo satisfaciendo termino suos et partis sue posiciones et articulos exhibuit et produxit, petentes hincinde dicti procuratores easdem posiciones admitti et in quantum articuli existunt ipsis per alterum responderi ac certum terminum ad hoc videndum et faciendum assignari; quem terminum dictus dominus locumtenens ipsis ad unum certum diem assignavit peremptorium condecentem. Tandem vero prefato domino Dobrogostio archiepiscopo Gneznensi, prout Deo placuit, viam universe carnis ingresso et per prefatum dominum Nicolaum Strosberg offici(o)latus officio dimisso, nobis quoque per venerabile capitulum ecclesie Gneznensis [k. 21] tunc^ab sede, ut prefertur, ecclesie Gneznensis vacante in administracionis officium ac in totam iurisdicionem ordinariam et locumtenentem dicti domini Nicolai Strosberg prefectis, prefati magistri Petrus de Zawichosth Johannis Beo et Buszco abbatis et conventus monasterii Mogilnensis principalium dominorum predictorum coram prefato domino Boguslao vicecustode et altarista Gneznensi nostro locumtenente, ^ah-ai

nobis tunc pro certis nostro et ecclesie Gneznensi negoc[iis] disponendis abs[en]tibus

, cui eciam ^aj-ak

domino Boguslao

ex vi et commissione per dictum venerabilem capitulum Gneznensem nobis traditis et concessis omnes causas ordinarias et alias quaslibet ad sedem metropoliticam Gneznensem de iure vel consuetudine et alias quomodolibet devolutas tractandas commisimus, vice et loco nostrorum ad iura reddenda pro tribunali sedente comparentes^l causam et causas huiusmodi ab eisdem statu et puncto, in quibus coram prefato domino Nicolao Strosberg, nostro antecessore, dimisse fuerunt, resumi^al ipsorumque articulis hincinde responderi, cum instancia debita postulaverunt. Quasquidem causam et causas dictus dominus Boguslaus locumtenens resumens et pro resumpta habens, eosdem posiciones et articulos, ipsis tamen primitus per dictos procuratores per verbum "Non credit" mutuo et ad invicem^ał omnibus et singulis hincinde responsis, ad probandum admisit, prout fuerunt merito admittendi, ad certos terminos peremptorios condecentes. In quibus terminis nonnullis testibus super probandis huiusmodi hincinde negatis articulis pro parte utraque tam coram dicto domino Boguslao nostro locumtenente quam eciam coram nobis tunc ad civitatem Gneznensem, Domino opitulante^am, prosperanter reversis, utrimque productis^an et examina(tis), protestacionibus quoque de dicendo contra personas et dicta testium predictorum hinc et inde subsecutis necnon dictis seu attestacionibus testium per nos ad peticionem procuratorum predictorum sollempniter publicatis, copiisque^ao attestacionum predictarum predictis procuratoribus^ap decretis, memorati magistri Petrus de Zawychosth Johannis Beo^aq et Buszco abbatis et conventus, principalium dominorum predictorum^ar procuratores, coram nobis in iudicio pro tribunali sedentibus comparentes, nichilque contra dicta et deposiciones testium dicere volentes, in ipsa causa concorditer et unanimiter concluserunt petentes per nos concludi et haberi pro concluso. Cum quilibet concludentibus et concludi postulantibus nos eorundem magistrorum Petri de Zawychosth et Buszconis^ar procuratorum voluntate attenta conclusimus^as in causa huiusmodi et habuimus aro concluso nobis^at diem et horam inscriptas^au ad nostram sentenciam proferendam^av duximus pro termino statuend(as). Quibusquidem die et hora venientibus ^aw-bc

^aw-ax

et inter

reverendissimo in Christo patre et domino, domino Nicolao Dei et Apostolice Sedis gracia ^ay-az

episcopo Wlad(islauiensi)

per sanctissimum in Christo patrem et dominum nostrum, dominum Bonifacium Divina providencia papam nonum modernum de Wlad(islauiensi) ecclesia^ba, cui tunc^bb feliciter preerat, ad ecclesiam Gneznensem, Domino disponente, translato¹⁰, idem dominus Nicolaus archiepiscopus nos in officialem Gneznensem^x nutu Dei ordinavit et prefecit. Deinde quoque nobis, vigore mandati nobis, ut prefertur, per dictum dominum N(icolaum) archiepiscopum traditi et concessi, ad iura et iusticiam reddendam in iudicio pro tribunali sedentibus

, prefatis^bd magistris Petro Johannis Beo et Buszcone abbatis et conventus principalium parcium predictarum procuratoribus^be comparentibus et sentenciam diffinitivam per nos in causa presenti ferri et pronunciari postulantibus, nos igitur Nicolaus Strzeszconis officialis^bf prescriptus, visis et diligenter inspectis omnibus et singulis actis^bg, literis, scripturis et munimentis ac attestacionibus testium predictorum aliisque tam coram dicto domino Nicolao Strosberg quam eciam coram nobis acticatis [k. 21v] ac gestis et habitis, ipsisque rite recensitis et equo iusticie libramine discussis, deliberacione nobiscum sepius repetita diligenti, de iurisperitorum consilio, quibus de cause huiusmodi meritis relacionem fecimus plenariam et fidelem, ad nostram in causa presenti diffinitivam sentenciam ferendam processimus, ipsamque dictis procuratoribus, ut prefertur, petentibus et assistentibus, in scriptis tulimus et pronunciavimus ac ferimus, pronunciamus et promulgamus, ut sequitur, in hunc modum: Christi nomine invocato [.....^v].
Subsequenti vero die et hora inferius annotatis prefatus dominus Johannes Beo principalis, arrestato iudicialiter prefato magistro^bh Buszcone, domini abbatis et conventus monasterii Mogilnensis procuratore et sindico, quandam cartam declaracionem expensarum ^bi-bj

in ipsa causa factarum

in se continentem exibuit et produxit^bk ipsas per nos taxari cum instancia postulando. Quas quidem expensas, recepto primitus ab eodem domino Johanne principali tactis sacris scripturis ad sancta Dei ewangelia: Ipsum^bl summam pecuniarum infrascriptam in^bł causa presenti et lite necesse expendere habuisse alias non^bm expensur(um), corporali iuramento, ipsas expensas, dicto magistro Buszcone presente, ad tres marcas et unum fertonem grossorum monete et numeri Polonicalium taxavimus et taxamus per presentes. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentem nostram sentencie diffinitive et taxacionis expensarum literam^bn seu presens instrumentum publicum, nostram diffinitivam sentenciam et expensarum taxacionem in se continentem seu continens per Nicolaum de Kyky notarium publicum scribam nostrum¹¹ infrascriptum subscribi et publicari mandavimus nostrique sigilli iussimus appensione communiri. Lata, lecta et in scriptis pronunciata est hec diffinitiva sentencia per nos Nicolaum Strzeszconis officialem predictum die Lune XXIII mensis Octobris¹², presentibus ibidem [.....^v].

^a-bnadpisane nad skr. administrator in spiritualibus vacante sede sancte ecclesie

^cnadpisane nad skr. venerabili fratri nostro, nostro domino

^dcausas Koncept

^epierwotnie -dis, przerobione po skr. litery s

^f-gnadpisane nad skr. d(...) et

^h-inadpisane nad skr. in ipsa

^jnast. skr. domini

^knast. skr. Mo(gilnensis) lub mo(nasterii)

^lnadpisane

^łnast. skr. sindic(is)

^mnast. skr. pro(curatorum)

ⁿnast. skr. de qu(orum)

^o-pnadpisane nad skr. tenorem qui sequitur continentem: Coram vobis. Quoquidem libello sic ut prefertur oblato

^qnast. skr. eiusdem libelli

^rnast. skr. ipsius

^s nast. skr. absen(tis)

^tnast. skr. et [?] nast. skr. exhibuit

^vdalszego ciągu brak

^wnast. skr. Q(uo)

^xnast. początek skr. nie odczytanego wyrazu

^ynast. skr. negando

^znast. skr. et

^aanast. skr. pe(tendo)

^abdopisane na lewym marg. przed wierszem

^acnast. skr. ad unum et

^adnadpisane nad skr. condecentem

^aenadpisane nad skr. producens

^afnast. skr. articulos

^agnadpisane nad skr. coram prefato

^ah-aidopisane na prawym marg. z ods. do tekstu, brzeg karty obcięty

^aj-akdopisane na lewym marg. przed wierszem

^alnast. skr. animo [?]

^ałnast. skr. per verbum non credit

^amnast. skr. feliciter

^annast. skr. ipsorumque

^aonast. skr. sc(ilicet) [?]

^apnast. skr. par(cium) [?]

^aqpierwotnie Beonis, końcówka skr.

^arnast. skr. procuratoribus

^asnast. skr. et h(abuimus)

^atnadpisane nad skr. ipsis

^aupierwotnie -os, litera -a nadpisana

^avnast. skr. statuimus

^aw-bcdopisane na dolnym marg. z ods. do tekstu

^aw-axnadpisane nad skr. deinde quoque an[...]

^ay-aznadpisane nad skr. archiepiscopo oraz od wiersza Gneznensi

^banast. skr. ad Gneznensem ecclesiam

^bbnast. skr. preerat

^bcnast. skr. -que

^bdnast. skr. coram nobis in iudicio pro tribunali sedentibus

^bfnadpisane nad skr. the(zaurarius) oraz od wiersza administrator

^bgnast. skr. instru(mentis)

^bhprzerobione z domino

^bi-bjdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^bknast. skr.petens

^blnast, skr. et partem

^błnast. skr. ipsa

^bmnast. skr. expensurum, w którym końcówka uprzednio przerabiana na -us

^bnnast. skr. per discretum Nicolaum de Kyky notarium publicum scribam nostrum inf(rascriptum)

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Arcybiskup Dobrogost Nowodworski zm. 14 września 1401.

^sKwieciszewo, miasto na pd.-wsch. od Mogilna (Koz. 4 s. 442). Pleban Jan Beo wyst. także 1404 (AAG ACons. A 1 k. 131v), może ident. z plebanem Janem wyst. jeszcze 1412 (Acta capitulorum I nr 1481).

⁴Opat Mikołaj, zob. wyżej, nr 441/1.

⁵Osikowy par. Rzadkwin, na zach. od Strzelna, na Kujawach tuż nad granicą Wielkopolski.

⁶Mikołaj Strosberg, zob. wyżej, nr 420/1.

⁷Piotr z Zawichostu i Buszko z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/7, 6.

⁸Piotr z Zawichostu i Buszko z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/7, 6.

⁹Podkustoszy Bogusław, zob. wyżej, nr 417/4.

¹⁰Bulla translacyjna nosi datę 23 stycznia 1402, zob. wyżej, nr 426.

¹¹Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.

¹²Poniedziałek przypadał na 23 października w 1402 r. - stąd rekonstrukcja daty rocznej.

Dokument Nr 443

Gniezno, 24 października 1402

I. N. Ustanowienie arcybiskupa gnieźnieńskiego Mikołaja Kurowskiego rozjemcą w sporze pomiędzy prepozytem Mikołajem Strosbergiem a kapitułą gnieźnieńską.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w), k. 189 - 189v, 194. Tytuł: Instrumentum compromissi.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 146, nr 171.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo CCCC° secundo, indicione X, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii divina providencia pape noni anno XIII, die XXIIII mensis Octobris, hora terciarum, in domo honorabilis viri domini Borconis Slawoborii canonici ecclesie Gneznensis¹ circa ipsam ecclesiam, in qua domo tunc infrascripti domini ad sonum campane more solito erant capitulariter congregati, meique notarii publici et testium infrascriptorum ad hoc rogatorum et vocatorum presencia personaliter constituti venerabiles et honorabiles viri, domini Nicolaus Strosberg prepositus² ex una et Bodzantha decanus³, Petrus cantor⁴, Jaroslaus archidiaconus⁵, Jacobus custos⁶, Nicolaus Strzeszconis thezaurarius⁷, Paulus de Slachczino⁸, Dobeslaus de Czessewo⁹, Borco¹, Nicolaus Gorka¹⁰, Albertus de Belawy¹¹, Henricus Bel¹² et Nicolaus Longus¹³ canonici et prelati eiusdem ecclesie Gneznensis sponte et libere promiserunt, conpromiserunt et conpromissum unanimiter et concorditer inter se de eorum comuni voluntate de alto et basso fecerunt in reverendissimum in Christo patrem dominum Nicolaum eiusdem ecclesie Gneznensis archiepiscopum ibidem tunc presentem et hoc conpromissum de bona voluntate acceptantem, tamquam in arbitrum, arbitratorem, amicabilem conpositorem, laudatorem et amicum et patrem communem parcium predictarum, de et super omnibus et singulis inimiciis, iniuriis, displicenciis verbalibus et realibus ac villarum, que ville capituli ecclesie Gneznensis nuncupantur, domorum, arearum, curiarum et ortorum circumcirca dictam Gneznensem et Sancti Laurencii in suburbio Gneznensi ecclesiarum existencium ordinacione^a, disposicione^a et provisione, necnon omnibus et singulis iuribus et iurisdicionibus dicte prepositure Gneznensis, super quibus omnibus et singulis, ut dicte partes invicem asserebant, longo tempore inter easdem partes tam in Curia Romana quam extra coram diversis dominis auditoribus, commissariis, iudicibus delegatis et subdelegatis et conpromissariis arbitris et arbitratoribus ac amicabilibus amicis orta fuerat materia questionis, et eorum ac cuiuslibet eorum occasione, parte ex altera, dantes et concedentes dicte partes et quelibet earum predicto domino arbitro seu arbitratori vigore presentis conpromissi plenam et liberam potestatem, auctoritatem et licenciam, ac eciam plenum et liberum arbitrium et irrevocabilem mandatum, omnia et singula premissa simpliciter et de plano ac sine strepitu et figura iudicii ac summarie in scriptis vel sine scriptis laudandi, sentenciandi, arbitrandi et amicabiliter conponendi et finiendi ac precipiendi: semel et pluries, de iure et de facto, et de iure solum, et de facto tantum, et partim de iure, et partim de facto, de bona et de equa, secundum ipsius arbitri^b aut amicabilis conpositoris^c liberam voluntatem partibus presentibus, sive ipse partes in parte maiori sive minori vel equali protunc circa ipsam ecclesiam Gneznensem extiterint vel existant, sive non sedendo vel stando, alte vel basse ac [k. 189v] diebus feriatis et^d non feriatis, et ubi et cum quando et quociens ipsi domino arbitro vel arbitratori seu amicabili conpositori placuerit seu videbitur expedire, et que per ipsum arbitrum seu arbitratorem vel amicabilem conpositorem laudata et sentenciata ac pronunciata fuerunt, corrigendi, declarandi et in melius reformandi et de parte unius parcium predictarum alteri parti concedendi et donandi et eciam atribuendi pro et sicut ipsi arbitro seu arbitratori vel amicabili conpositori bona equitate pensata videbitur et placebit, promittentes et convenientes dicte partes inter se ad invicem et vicissim, scilicet una alteri parti et alia alii, per sollempnem et legitimam stipulacionem huiusmodi intervenientem, presens conpromissum et contenta in eo ac omnia et singula, que dominus arbitrator seu amicabilis conpositor super contentis in presenti conpromisso laudaverit, sentenciaverit et arbitratus fuerit, attendere, facere, parere, solvere et inviolabiliter observare et ipsius laudo, sentencie, ordinacioni et arbitracioni ac precepto parere, adquiescere et consentire et contra ea non facere vel venire per se vel per alium seu alios aliqua racione vel causa, de iure vel de facto, in iudicio vel extra, et ab ipsius sentencia, laudo vel arbitrio totaliter vel particulariter et eciam per speciale mandatum et expressum pactum bona fide non appellare nec aliqua de nullitate vel iniquitate quacunque racione opponere, petere vel excipere vel agere, directe vel indirecte, quocunque ingenio, vel facere seu dicere in iudicio vel extra, per que(m) huiusmodi laudum, arbitrium seu sentencia vel pronunciacio totaliter vel particulariter possint irritari, anullari, cassari, infringi vel quovis alio modo perturbari, sed omnia et singula, que laudata, arbitrata et sentenciata fuerunt per dictum dominum arbitrum seu arbitratorem, rata et grata habeant et habebunt et arbitrium, laudum, conposicionem, ordinacionem et pronunciacionem huiusmodi servabunt et hoc sub pena mille florenorum auri boni et iusti ponderis de Vngaria. Quam penam prefatus dominus arbiter, audita voluntate parcium predictarum, contra non servantem premissa vallavit, et ex speciali pacto et commisso inter dictas partes actum eciam existat expresse, quod aliqua ipsarum parcium non petet, proponet, alleget vel dicet, sic et arbitranda et sentencianda deducentur ad arbitrium boni viri seu alicuius iudicis vel officialis sub pena mille florenorum antedictorum. Et quidem dicta pena tociens committatur et sic commissa solvatur et solvi debeat parti servanti quociens per aliquam partem ipsarum parcium vel aliquam ex eisdem contra predicta seu aliquod de predictis vel infrascriptis non tentum, obtemperatum, aut non paritum fuerit mandato, ordinacioni, declaracioni, disposicioni seu pronunciacioni, sentencie vel arbitrio domini arbitri vel arbitratoris vel amicabilis conpositoris antedicti. Super quibus omnibus et^* [k. 194] singulis tam prefatus reverendissimus in Christo pater quam partes antedicte pecierunt sibi fieri a me notario publico infrascripto unum et plura publicum et publica instrumentum et instrumenta. Acta sunt hec anno, indiccione, pontificatus, die, hora, mense et loco, quibus supra, presentibus discretis viris dominis Petro de Pyeszcouicze altarista Gneznensi¹⁴ et Dobeslao plebano in Slupcza Gneznensis dyocesis¹⁵, testibus vocatis et rogatis ad premissa.
Et ego Boguslaus Bartholomei de Welathow, clericus Gneznensis dyocesis, publicus imperiali auctoritate notarius¹⁶, predictis arbitr(i)o, laudo, conpromisso et pene vallacioni ac potestatis dacioni et aliis omnibus et singulis premissis, dum sic, ut premittitur, fierent et agerentur, una cum prenominatis testibus presens^e interfui, eaque^f omnia sic fieri, vidi et audivi, sed quod, me aliis occupato negociis, per alium scribi feci, hinc me subscripsi et in hanc publicam formam redegi signoque et nomine meis solitis et consuetis consignando, requisitus per partes suprascriptas in fidem et testimonium omnium premissorum.

^*Vide finem ipsius compromissi infra in V folio na dolnym marg. tąż ręką. Wskazówka twórcy lub posiadacza kodeksu umieszczona tutaj później (po 1414 lub po 1427) odsyła do szóstej karty w tej składce (ternionie). Wewnątrz składki kopie dokumentów z wymienionych lat

^amożliwa lekcja -em

^barbitrii Kop.

^cconposicione Kop.

^dnadpisane nad skr. vel

^enast. skr. fui

^fnast. skr. sic

¹Borek, Mikołaj Strosberg, Bodzęta, Piotr, Jarosław z Kłobukowa i Jakub Pałuka, zob. wyżej, nr 420/14, 1, 2, 4, 3, 5.

²Borek, Mikołaj Strosberg, Bodzęta, Piotr, Jarosław z Kłobukowa i Jakub Pałuka, zob. wyżej, nr 420/14, 1, 2, 4, 3, 5.

³Borek, Mikołaj Strosberg, Bodzęta, Piotr, Jarosław z Kłobukowa i Jakub Pałuka, zob. wyżej, nr 420/14, 1, 2, 4, 3, 5.

⁴Borek, Mikołaj Strosberg, Bodzęta, Piotr, Jarosław z Kłobukowa i Jakub Pałuka, zob. wyżej, nr 420/14, 1, 2, 4, 3, 5.

⁵Borek, Mikołaj Strosberg, Bodzęta, Piotr, Jarosław z Kłobukowa i Jakub Pałuka, zob. wyżej, nr 420/14, 1, 2, 4, 3, 5.

⁶Borek, Mikołaj Strosberg, Bodzęta, Piotr, Jarosław z Kłobukowa i Jakub Pałuka, zob. wyżej, nr 420/14, 1, 2, 4, 3, 5.

⁷Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

⁸Paweł ze Szlachcina, Dobiesław z Czeszewa, Mikołaj Górka, Wojciech z Bielaw, zob. wyżej, nr 420/11, 12, 13, 8.

⁹Paweł ze Szlachcina, Dobiesław z Czeszewa, Mikołaj Górka, Wojciech z Bielaw, zob. wyżej, nr 420/11, 12, 13, 8.

¹⁰Paweł ze Szlachcina, Dobiesław z Czeszewa, Mikołaj Górka, Wojciech z Bielaw, zob. wyżej, nr 420/11, 12, 13, 8.

¹¹Paweł ze Szlachcina, Dobiesław z Czeszewa, Mikołaj Górka, Wojciech z Bielaw, zob. wyżej, nr 420/11, 12, 13, 8.

¹²Henryk Biel z Błeszna (dziś część Częstochowy), pleban NMPanny w Starej Częstochowie do 1382, kanonik gnieźn. i krak. po 1382, pleban w Pobiedziskach, zm. 1424/25 (Zbiór dokumentów zakonu OO. Paulinów w Polsce, z. 1, Kraków 1938, nr 12, 13; KDW III nr 1863; Acta capitulorum II nr 184; Kor. I/2 s. 119 - 120; Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu cz. 1, z. 1, 1980, s. 130 - 131; Łaski, Liber beneficiorum I s. 66).

¹²Mikołaj Długi, zob. wyżej, nr 420/18.

¹⁴Piotr Pieskowski, zob. wyżej, nr 409/2.

¹⁵Słupca, miasto biskupie w powiecie pyzdrskim. Pleban Dobiesław skądinąd nie znany.

¹⁶Bogusław z Wylatowa, Wielatowa (na pn. od Powidza) jako notariusz publiczny wyst. także 1404 (niżej nr 519/13).

Dokument Nr 444

Gniezno, 26 października 1402

Subkolektor papieski kwituje otrzymanie annat papieskich od Mikołaja opata benedyktynów z Mogilna.

Odpis: Bydgoszcz, WAP, Klasztor Mogilno dok. 5b - karta papierowa z XX-wiecznym odpisem dok. znajdującego się niegdyś w archiwum parafialnym w Mogilnie (sygn. W1).

Nos Jaroslaus archidiaconus sancte ecclesie Gneznensis, familiaris et succollector domini nostri pape¹ per reverendum in Christo patrem et dominum, dominum Matzeum collectorem principalem fructuum camere apostolice in Regno Polonie et provincia Gneznensi debitorum constitutum in ipso nostro archidiaconatu Gneznensi substitutus², recognoscimus tenore presencium universis ac publice profitemur a reverendo patre domino Nicolao divina paciencia abbate monasterii Mogilnensis Gneznensis dyocesis³ decem marcas grossorum Pragensium Polonici pagamenti, quas ipse dominus abbas cum suo conventu pro annata occasione parrochialis ecclesie in Mogilno per sanctissimum in Christo patrem et dominum nostrum, dominum Bonifacium papam nonum modernum⁴ sibi et suo conventui predicto cum omnibus et singulis ipsius fructibus, redditibus et obvencionibus universis atribute et incorporate eidem camere apostolice tenebatur, nos recepisse ac realiter et cum effectu habuisse. De quibus quidem decem marcis et annata ipsum dominum abbatem tenore presencium absolvimus et quitamus. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum sigillum, quo communiter utimur, nostrum presentibus est appensum. Actum et datum Gnezne die Jovas XXVI mensis Octobris sub anno nativitatis Domini millesimo quadringentesimo secundo, pontificatus dicti domini Bonifacii pape noni anno ipsius terciodecimo.

¹Jarosław z Kłobukowa, zob. wyżej, nr 420/3.

²Mateusz (Matzeus) Lamberti z Neapolu archidiakon wrocławski, kolektor papieski w archidiecezji gnieźn. i diecezji chełmińskiej 1398 - 1413, zm. 1413 (J. Dudziak, Dziesięcina papieska w Polsce średniowiecznej, Lublin 1974, s. 97, 210, 212; ASPBoh s. 817).

³Opat Mikołaj, zob. wyżej, nr 441/1.

⁴Bonifacy IX papież rzymski 1389 - 1404.

Dokument Nr 445

Podejrzany Kraków, 25 listopada 1402?

Król Władysław Jagiełło transumuje tzw. falsyfikaty mogileńskie z lat rzekomo 1103 i 1065.

Or.: Bydgoszcz, WAP, Klasztor Mogilno dok. 5c. Pergamin 710×410+103 mm, bardzo źle zachowany, pomarszczony, z plamami rdzy, w dolnej części drobne dziurki. Pismo miejscami bardzo mocno zatarte, ostatnie wiersze poplamione reagensem, trudno czytelne. Dziurki do sznura do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie późne (XVIII-XIX w.) notatki o treści i sygnatury: B 30, A 13, A 7.
Kop.: zestawia Z. Kozłowska-Budkowa, Repertorium polskich dokumentów doby piastowskiej, z. 1, Kraków 1937, s. 19 - 20 (Kop. 3, 6).
Wyd.: MPH I, s. 360 - 363 (wg późnej Kop.).

Uw.: 1. Dok. budzi podejrzenia, bowiem: a) w 1402 r. 25 listopada nie przypadało we wtorek; b) itinerarium królewskie wyklucza pobyt wystawcy w Krakowie 25 listopada tak w 1402 r., jak i w innych okolicznych latach; c) z datą nie zgadzają się lata urzędowania dwu świadków: Jan Tarnowski był już od 1401 wojewodą krak., zaś Mikołaj Kurowski wybrany został jesienią 1401 arcybiskupem gnieźn. i od tego czasu aż do ingresu w listopadzie (?) 1402 nazywany był w dok. królewskich "biskupem włocławskim i elektem gnieźn.". Zapewne w datacji pomieszano różne stadia akcji prawnej. Wtorek przypadał na 25 listopada w 1399 r.; tej dacie odpowiadają też świadkowie (ale nie itinerarium królewskie). Pismo dok. jest współczesne dacie. 2. W wydaniu niniejszym do odczytów zatartych fragmentów tekstu użyto Wyd.

^aIn nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Wladislaus Dei gracia rex Polonie, necnon terrarum Cracowie, Sandomirie, Syradie, Lancziczye, Cuyawie, Litphanie princeps supremus, Pomoranie Russieque dominus et heres etc. | significamus universis, presentibus et futuris, quibus expedit, presencium noticiam habituris, quomodo pro parte venerabilis et religiosi Nicolai abbatis monasterii Mogylnensis¹ nobis oblata peticio continebat, quatinus literam tenoris subsequentis, omni prorsus suspicionis vicio carentem, de innata nostre celsitudinis clemencia confirmare, ratificare, approbare et innovare dignaremur. Cuius quidem litere tenor sequitur et est talis in hec verba:
[następuje dok. z rzekomo 1103 (i 1065) r. - KDW I, nr 36 i KDW IV, s. 4].
Nos itaque Wladislaus eadem gracia supradictas donaciones, oblaciones et concessiones ratas et gratas habentes in omnibus suis punctis, condicionibus, articulis confirmamus, approbamus, ratificamus et innovamus devocionis[que et] pietatis nostrorum antecessorum vestigia sequentes, [ex gra]tia nostra speciali dictum monasterium Mogilnense cum suis inhabitatoribus incolisque predictarum villarum superius descriptarum et donatarum libertamus a thelo[neis], ang[ariis] et preangariis et ab omnibus penis sive c[ulpi]s ac ab universis exaccionibus, prestancionibus et solucionibus et ab omni iugo tributarie servitutis quocumque vocabulo censeatur, a castrorum [nostrorum] firmacione vel de nowo edificandis, nec tenentur ire ad aliquam e[xpedicionem] preter quod gens aliena hostiliter intraverit terram nostram, aliis tamen iuribus nostris regalibus nobis debitis et consuetis in omnibus semper salvis; decernentes ipsas donaciones antecessorum nostrorum, [oblaciones, con]cessiones in omnibus punctis et singulis condicionibus, clausulis, articulis et sentenciis robur obtinere perpetue firmitatis. Cui ratificacioni, innovacioni et approbacioni sigillum nostre magestatis est appensum. Actum et datum in castro nostro Cracowiensi feria tercia ipso die sancte Katherine Virginis et Martyris, anno Domini millesimo quadringentesimo secundo², presentibus hiis nobilibus et strennuis viris: Johanne de Thancz[y]n castellano Cracowiensi³, Johanne de Tharnow Sandomiriensi⁴, Johanne L[yg]anza Lancziciensi⁵, Jacobo de Coneczpole Siradiensi palatinis⁶, Cristino de Ostrow Sandomiriensi⁷, Cristino de Cozeglowy Sandecensi castellanis⁸ aliisque quampluribus fidedignis et honestis. Per manus venerandi patris domini Nicolai episcopi ecclesie Wladislauiensis⁹.

^ainicjał na wysokość prawie całego dok. Or.

¹Opat Mikołaj, zob. wyżej, nr 441/1.

²Data niezgodna z itinerarium wystawcy.

³Jan Tęczyński, kasztelan wojnicki 1379, starosta sier. 1386 - 1397, kasztelan krak. 1398, starosta krak. 1399 - 1405, marszałek dworu królowej 1399, zm. 1405 (AKH VIII s. 285; Spisy sier.).

⁴Jan Tarnowski, starosta radomski 1376, kasztelan sandom. 1377, marszałek Królestwa 1379, wojewoda sandom. 1385 - 1401, starosta sandom. 1386, ruski 1387, wojewoda krak. 1401, starosta 1405/06, kasztelan krak. 1406, zm. 1409 (W. Dworzaczek, Leliwici Tarnowscy, Warszawa 1971).

⁵Jan Ligęza, zob. wyżej, nr 412/4.

⁶Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁷Krystyn z Ostrowa (Ostrowca Świętokrzyskiego), ochmistrz królowej Jadwigi 1387 - 1394, kasztelan sandom. 1392, wojewoda 1406, starosta sandom. 1407 - 1409, kasztelan krak. 1410, starosta 1411 - 1418, zm. 1430 (PSB XXIV s. 564 - 566).

⁸Krystyn z Kozichgłów kasztelan sądecki 1386 - 1417 (KDW VI nr 290/9; AKH VIII s. 40 - 41).

⁹Mikołaj Kurowski był już w listopadzie 1402 arcybiskupem gnieźn., tytułowanym zazwyczaj przynajmniej "elektem gnieźn." (nie jest dokładnie znana data jego ingresu).

Dokument Nr 446

Kalisz, 4 grudnia 1402

Sędzia kaliski publikuje wyrok wiecu gnieźnieńskiego dotyczący sołectwa w Kownatach.

Or.: Warszawa, AGAD, dok. perg. 8901. Pergamin 230×130+20 mm. Pasek pergaminowy do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie: Super sculteciam in Cownathy (XV w.).
Kop.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, Cystersi - Ląd, rkps 3 (Liber privilegiorum, monasterii z XVIII w.), s. 107 (pod popsutą datą 2 grudnia 1407).

Nos Mathias iudex Kalisiensis¹ significamus universis, quibus expedit, quod sub anno | Domini millesimo quadringentesimo secundo feria sexta post festum sancti Andree | Apostoli, nobis ex parte nobilium dominorum infrascriptorum literam sub sigillo ad citaciones | sigillatis consueto districtus Pysdrensis presentarunt, petentes ipsam per nos confirmari huiusmodi sub tenore:
[następuje list uczestników sądu wiecowego w Gnieźnie z daty: Gniezno, 30 kwietnia 1402 - zob. wyżej, nr 433].
Nos autem iudex antedictus visa et diligenter inspecta litera dominorum predictorum ipsam tenore presencium mediante temporibus perpetuis confirmamus^a. Harum quibus sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum anno, die et loco quibus supra.

^apoprawione z confirmari Or.

¹Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

Dokument Nr 447

[Poznań], 10 grudnia 1402

Poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Mikołaj z Chomęcic zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 602 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 18, zaginionego w 1945 r.).

1402. Literae recognitoriae Joannis de Niepart vicarii in spiritualibus¹ super unam marcam census annui vicariis cathedralibus a summa 10 marcarum per Nicolaum haeredem in Chomęcice² inscriptam, ex fundatione Catharinae domicellae sororis suae² dictis vicariis assignata pro suffragio. Die 10 X^bris.

¹Jan pleban w Nieparcie (koło Miejskiej Górki), Wyskota, kanonik pozn. 1393, wikariusz generalny pozn. 1399 - 1412, może ident. z późniejszym kantorem pozn. 1421 - 1430 (KDW VI nr 314/7; Jaskulski nr 45).

²Chomęcice par. Konarzewo, na pn.-wsch. od Stęszewa (SHGWlkp.). Mikołaj wyst. 1399 - 1429 (ibidem). Jego siostra, zakonnica (gdzie?) Katarzyna pisała się 1405 także z Poklatek (niżej, nr 547/4).

Dokument Nr 448

Gniezno, 16 grudnia 1402

Wikariusz generalny gnieźnieński wzywa duchownych archidiecezji gnieźnieńskiej do płacenia daniny nałożonej przez arcybiskupa Mikołaja Kurowskiego.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 100 - 100v. Tytuł: Forma contribucionis ex statu synodali facte; oraz dopisane później po tekście: Forma contribuc(i)onis alicuius et statuti synodo.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 129, nr 75.

Nicolaus S(trzeszconis) t(hezaurarius), canonicus et vicarius in spiritualibus generalis et officialis^a¹ ad infrascripta per reverendissimum in Christo patrem et dominum, dominum N(icolaum) divina et Apostolice Sedis providencia archiepiscopum sancte ecclesie Gneznensis specialiter deputatus, universis et singulis venerabilibus et honorabilibus dominis abbatibus, abbatissis, prepositis, decanis, scolasticis, cantoribus, custodibus^b ceterisque prelatis et canonicis kathedral(ibus) Gneznensibus nec non collegiatarum et conventualium ac parrochialium ecclesiarum et altaristis ceterisque beneficiatis archidiaconatus Gneznensis ac archidiecesis eiusdem salutem et sinceram in Domino caritatem et presentibus fidem indubiam in comissisque studiosam diligenciam adhibere ac nostris ymmo verius dicti domini archiepiscopi firmiter et humiliter obedire mandatis. Quia prefatus dominus noster archiepiscopus more pii patris^c-d

circa gregis sibi commissii

studiosam gerens solerciam et diligenciam adhibens oper(o)sam nuper in convencione generali in opido Lanc(icia) cum reveren(dis) in Christo patribus dominis episcopis et suffraganeis ecclesie Gneznensis^e ac suo et eorundem dominorum episcoporum, prelatis et capitulis; qui dicte convencioni poterant et volebant interesse², celebrata, communicato cum eisdem dominis episcopis et capitulis salubri consilio pro communi utilitate statuque felici et laudabili omnium ecclesiarum ecclesiasticarumque personarum tam dyocesano quam metropolitico iure sibi subiectarum, tam de sua et dictorum dominorum episcoporum bonis et mensis quam omnium et singulorum beneficiatorum beneficiis sue et eorundem dominorum episcoporum dyocesibus^f contribucionem et collectam de qualibet marca per unum grossum monete currentis iuxta communem taxam beneficiorum imposuit persolvendam et, ut prefertur, pro^g comod(o)^h-i

et utilitatibus

universarum ecclesiarum et ecclesiasticarum personarum predictarum dante Domino convertendam, nos principalem collectorem pecuniarum dicte contribucionis et collecte in sua dyocesi deputando. Quocirca vos omnes et singulos dominos abbates, abatissas, prepositos, decanos, scolasticos^j, cantores, custodes ceterosque prelatos et canonicos tam kathedralium quam collegiatarum ac conventualium et parrochialium rectores et altaristas aliosque beneficiatos archidiaconatus Gneznensis et^k archidiaconum eiusdem de specialibus mandato et comissione prefati domini nostri archiepiscopi tenore presencium requirimus, monemus et hortamur in Domino vobisque nichilominus et cuilibet vestrum in virtute sancte obediencie et sub penis synodalibus mandamus, quatenus vos omnes et singuli et quilibet vestrum de abbaciis, prelaturis, canonicatibus, ecclesiis, [k. 100v] altaribus et beneficiis, que obtinetis et vestrum quilibet obtinet, prefatam contribucionem et collectam, de qualibet marca per unum grossum iuxta communem taxam vestrorum beneficiorum, infra hinc^l et diem Circumcisionis^ł proximum ad manus^m-n

honorabili domini Nicolai Frombonis altariste Gneznensis³, quem ad hoc loco nostri speciali deputamus

, tradatis, assignetis et exsolvetis cum effectu alioquin in contravenientes et rebelles^o-s

exnunc prout extunc et extunc prout exnunc dicto termino elapso excomunicacionis sentenciam ferimus et promulg[a]vimus Christi nomine invocato in hiis [scrip^p]tis. Quasquidem sentencias, quod absit, per sex dieb(us) sustinuerint animo pertinaci[ter^q] extunc [....^r]t ipsos

ad penas, gravamines et sequestraciones fructuum beneficiorum^t ipsorum dante Domino procedemus. Mandamus insuper vobis domino archidiacono Gneznensi, tamquam illi, ad quem specialiter sollicitudo omnium ecclesiarum vestri archidiaconatus dinoscitur pertinere, in virtute sancte obediencie et sub pena excomunicacionis, quam in vos auctoritate predicta nobis in hac parte commissa in hiis scriptis fecimus, quatenus vestris subditis per vos aut vestros rurales decanos connotatis et alias taliter quod ad ipsorum noticiam valeat prevenire predictam contribucionem et collectam ^u-v

in tempore

intimatis, ipsosque^w ad solucionem ipsius inducere et hortari studeatis cum effectu. Et ne quispiam de premissis ignoranciam pretendere valeat aliqualem, presentes nostras literas et hunc nostrum processum^x decrevimus in dicta^y Gneznensi ecclesia publice infra missarum solempnia legend(as)^z et subsequenter et valvis ipsius ecclesie ad instar publicorum edictorum affigiendas. In cuius rei testimonium et evidenciam pleniorem sigillum nostri offic(iola)tus presentibus est impressum. Datum Gnezne die sabbati XVI mensis Decembris anno Domini M CCCC secundo.

^anast. skr. commissarius

^bnast. skr. kathedr(alibus)

^c-dtak Koncept, może pod wpływem polskiej składni

^enast. skr. celebrata

^fnast. skr. imp(osuit)

^gnast. skr. usibus et

^h-idopisane innym piórem na marg. w przedłużeniu wiersza

^jnast. skr. decanos

^knast. skr. vo[bis] [?]

^lnadpisane

^łCCCC^nis Koncept

^m-ndopisane na lewym marg. z powtórzonym ad manus i z ods., po którym w tekście skr. nostras

^o-sdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu, częściowo trudno dostępne na skutek zszycia kodeksu

^pzatarte

^qobcięte

^rdziurka

^tnast. skr. suorum

^u-vnadpisane

^wnadpisane nad skr. et

^xnast. skr. partis et v[....]

^ydictas Koncept

^zdwie ostatnie litery przekreślone

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Synod odprawiony przez Mikołaja Kurowskiego w Łęczycy chyba skądinąd nie znany. Mógł się on odbyć po ingresie Kurowskiego (październik? 1402), a przed 16 grudnia 1402 (data niniejszego dok.).

³Nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 449

Wągrowiec, 19 grudnia 1402

Opat klasztoru cystersów w Łeknie (Wągrowcu) nadaje sołectwo w Łęgowie niejakim Wawrzyńcowi i Albertowi.

Odpis: Poznań, WAP, Spuścizny - H. Hockenbeck, nr 315 (wg poszytu z XVIII w. kopii dokumentów łekneńskich przechowywanego ongi w kościele w Wągrowcu, spalonego w 1945 r.).

In nomine Domini amen. Quoniam ea, quae in decursu peraguntur temporum, faciliter a memoria hominum evanescunt nisi inductione testium, firmamento literarum et appensione sigillorum fuerint viriliter perennata. Nos igitur Christianus divina providentia abbas monasterii in Vangrowiec¹, cupiendo haereditates nostras in meliores fructus deducere redditusque censum nostrorum adaugere, non coactus, nec appulsus^a, nec aliquo livore invidiae seductus, sed de nostri intellectus, sano arbitrio nostrorumque fratrum praedicti conventus mutua spontaneaque voluntate, vendi(di)mus vendimusque tenore praesentium scultetiam in haereditate nostra Langowo² vulgariter nuncupata pro viginti marcis grossorum monetae Pragensis nostris^a Polonis^a; Laurentio et Alberto, ipsius amico, et ipsorum successoribus veris et legitimis tenendam, habendam, gubernandam et in suos, uti eis et sucrum successorum placuerit voluntati, rationabiliter convertendam. Duos mansos liberos secundum longitudinis atque amplitudinis quantitatem et dimensionem mansorum cmethonum dictae haereditatis cum uno iugero prati a fulionibus nostrae haereditatis et limitibus haereditatis dictae Prusca immediate iacente circa fluvium dictum Welna³ perpetuo assignamus. Item dicti sculteti et eorum posteritas unam tabernam, tertium hortulanum quodque eorum ibidem locare et stabilire potuerint, indubie retinebunt. Item potestatem et licentiam habebunt piscatorem proprium conservandi, qui pro mensa ipsorum cum retibus minoribus, videlicet gulgustris, hamis ceterisque retium minorum generibus pre(he)ndet. Praeterea obstaculum primum in fluvio dicto Zelegnica⁴, ubi lacus cum dicto fluvio confluunt, ipsi et eorum successores retinebunt. Cetera autem obstacula in dicto fluvio situata et stabilita ad nos iure haereditario pertinebunt. Praesertim dicti sculteti et sui successores venationem ferarum et leporum et ceterorum animalium valebunt libere exercere. Item iuramenti tota possibilitas ad dictos scultetos et ipsorum successores secundum longitudinem amplitudinemque haereditatis praenarratae dignoscetur pertinere, de omni re iudicata Polonicali Theutonicalique et qualiscunque extiterit tertium denarium cum suis posteris retinebit. Pro quibus omnibus dicti sculteti et eorum successores in equo valente duas marcas nobis et nostris successoribus ad singulas metas Poloniae, dum et quando eisdem imperatum fuerit, debent esse celeriter obn(oxii). Item cmethones dictae haereditatis annis singulis, unusquisque de suo manso, ad festivitatem sancti Martini [11 XI] per sex scotos solvere censum debent esse subjugales. Praeterea cmethones duo prandia et tertium scultetus ad magna iudicia nobis aut nostris procuratoribus procurabunt. Deinde cmethones per viginti ova ad festum Paschae, per duos pullos ad festum Assumptionis Beatae Virginis Mariae [15 VIII] nobis debent stabiliter expagare. Demum dicti cmethones quatuor vicibus in anno quolibet videlicet arare, seminare, arpicare atque falcastrare debent esse adstricti. Hortulani vero per sex grossos ad festum sancti Martini singulis annis debent stabiliter censuare. Ut autem haec praedicta nostra venditio firma permaneat validioremque dignoscat obtinere libertatem, sigillum nostrum una cum sigillo fratrum nostrorum memorati nostri conventus praesentibus favorabiliter duximus appendere. Actum et datum in Vangrowiec feria tertia post dominicam adventus tertiam, scilicet Gaudete in Domino, in curia nostrae mansionis anno 1402, praesentibus his testibus, nobilibus et discretis viris, dominis: Sandivogio de Wisniewo⁵, Doberslao^a de Kozielskie haeredibus⁶, Blisbor notario domini regis Poloniae⁷, Mathia rectore ecclesiae in Tarnowo⁸, advocato dicto Radost ibidem in Vangrowiec⁹ et aliis quam plurimis fide dignis.

^atak Odpis

¹Chrystian ze Spainheim, zob. wyżej, nr 430/1.

²Łęgowo, wieś par. na pd.-zach. od Wągrowca (Koz. 1 s. 155).

³Pruśce nad Wełną, zob. wyżej, nr 431/11.

⁴Żeleźnica, zob. wyżej, nr 431/11.

⁵Wiśniewo par. Czeszewo, pomiędzy Wągrówcem a Kcynią (Koz. 1 s. 356, 5, s. 478). Sędziwój, potem podczaszy kal. 1404 - 1409 (Spisy wlkp.).

⁶Kozielsko, wieś par. na pn.-zach. od Janowca Wlkp. (Koz. 1 s. 127). Dobiesław wyst. tutaj i 1404 (niżej, nr 538/8).

⁷Blizbor z Kwiatkowa, Korabita, mgr sztuk, pisarz królewski 1402, kanonik gnieźn. i kal. 1405, pozn. 1407, pleban w Koninie, Spicymierzu i Kaliszu?, zm. 1415/16 (WSB s. 58 - 59; Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty, s. 200; Jaskulski nr 14).

⁸Tarnowo Pałuckie, wieś par. na pn.-wsch. od Wągrowca. Pleban Maciej wyst. tutaj i ok. 1403 (niżej, nr 502/5), nie żył już w kwietniu 1415 (niżej, nr 754/4).

⁹Radost wójt z Wągrowca wyst. także 1404 (niżej, nr 510/9).

Dokument Nr 450

Gniezno, 21 grudnia [1402]

Oficjał gnieźnieński napomina gnieźnieńskich wikariuszy katedralnych za sprawowanie służby bożej w czasie obowiązywania interdyktu.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 99. Tytuł: Forma contra vicarios Gneznenses monicionis, ut tempore interdicti horas canonicas legant. (Na odwrocie: Forma contra vicarios Gneznenses, ut tempore interdicti compleant in ecclesia horas).
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 129, nr 74.

Nicolaus Strzesconis etc.^a¹ discretis viris ebdomadariis chori eiusdem salutem in Domino. Iniunctum nobis debitum servitutis exposcit, ut qui ad reformandos in^b clero mores et negligencias corrigendas per reveren(du)m in Christo patrem et dominum, dominum Nicolaum archiepiscopum Gneznensem, licet inmeriti ad hoc onerosum officium electi et assumpti, prout nobis committitur, solerte^c intendimus, ibi precipue reformacionis accommode^d remedium^e aponamus, ubi humana consideracionis (vir)tutibus^f occurrit vehemencius abhorrenda et offensa Creatoris propter obmissionem divini officii, est merito precavenda. Sane licet a sanctis patribus sit salubriter institutum et concessum, ut in ecclesiis et monasteriis etc.^g tempore interdicti ab homine vel a iure prolati singulis diebus misse celebrari et alia diei officia divina possint et valeant sicut prius, submissa tamen voce, ianuis clausis, excomunicatis et^h interdictis prorsus exclusis et campanis non pulsatis

^i-ł

alias canonici et alii beneficiati ^j-k

harum premissis negligentes

distribuciones cottidianas in ecclesiis habentes amittere debeant, sicut ipsas amitterent interdicto predicto^l non obstante

^m-r

et tam canonicis quam clericis ecclesiarum, in quibus distribuciones cottidiane illis, qui horis intersunt canonicis, tribuanturⁿ, alias^o nisi ad officia venerint supradicta, distribuciones easdem emmittent, sicut interdicto amitterent eodem^p non^q obstante

Si divinis officiis non adessent, tamen nonnulli vicarii et alii beneficiati eiusdem ecclesie Gneznensis sue temeritatis utentes desidia easdem horas canonicas et divina officia, ut prefertur, a iure concessa legere et decantare submissa voce, ut premittitur^s, prout ad eorum spectat officium pertinaciter non curarunt, propter quod non est dubium ipsos et eorum quemlibet penas iuris incurrisse et distribuciones cottidianas, que hiis, qui horis interesunt canonicis, tribuuntur^t eisdem diebus, quibus huiusmodi negligenciam commiserunt amisisse. Nos vero volentes ^u-v

temeritate eorum

peramplius viam precludere ac cupientes, ut cultus divinus ^w-x

qui diminu(ere) non debeat

, augeatur, attendentesque, quod in quo quis delinquit in ea debet penitere, vobis in virtute sancte obediencie et sub pena excomunicacionis mandamus, quatenus prefatos dominos vicarios et eorum quemlibet publice in ecclesia moneatis, ut peramplius tempore interdicti tam a iure quam ab homine prolati iuxta iuris permissionem divina officia ^j-k

et omnes horas canonicas

expleant et pro negligenciis per eos commissis quilibet ipsorum unam feriam dominicalem flexis genubus^y ante maius altare in gradibus chori ecclesie Gneznensis publice infra missarum solempnia legat et decantet, alioquin se contra fecerint ipsos et eorum quemlibet^z, Christi nomine invocato, excomunicacionis sentencia innodamus et a percepcione distribucionum cottidianarum suspendimus in hiis scriptis, mandantes divisoribus eiusdem ecclesie Gneznensis sub excommunicacionis et sinodalibus penis, quatenus absentibus et horas canonicas negligentibus distribuciones cottidianas cantantibus^aa horas canonicas dari consuetas non tribuant quovismodo. Et ne de premissis quispiam ignoranciam pretendant aliqualem^ab, presentes nostras literas et hunc nostrum processum publice in ecclesia Gneznensi proponent(ibus)^ac et leg(e)nt(ibus)^ac portis et valvis eiusdem ecclesie ad instar publicarum moniciorum affigatis. Datum Gnezne, die XXI mensis Decembris².

^atoż nadpisane, innym skrótem

^bnast. skr. clero

^ckońcówka -te dopisana być może w przedłużeniu wiersza; od wiersza nast. skr. końcówka [?] -titer [?]

^dpierwotnie ad commode; ac nadpisane między skr. ad i resztą wyrazu

^enast. skr. repo(n)i(mus) [?]

^fodczyt pierwszej sylaby niepewny na skutek niejasnej poprawki pisarza

^gnadpisane, lekcja niepewna; nast. skr. ob(stante) [?]

^hnadpisane

^i-łdopisane zapewne tąż ręką, lecz później, na dolnym marg.; przy dopisku brak ods. do tekstu, gdzie fragment skr. (w druku obok) ze znakiem ods.

^j-knadpisane

^lnast. skr. ob(stante)

^m-rfragment skr. i zastąpiony dopiskiem na dolnym marg.

ⁿdo tego miejsca skr. być może już w I red.

^onast. znak ods.

^podczyt niepewny

^qpowtórzone

^snast. skr. pertinaciter

^tnast. skr. amisisse

^u-vdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^vnast. od wiersza skr. huiusmodi vero [?] negligenciis

^w-xnadpisane nad skr. non diminuerat, lecz poprawiane w wyrazie pierwszym i ostatnim, przeto powtórzone na lewym marg.

^ytak Koncept

^znast. skr. excom(unicacionis)

^aapierwotnie decantantibus, lecz przedrostek skr.

^abnast. skr. dictas

^acodczyt niepewny.

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Okoliczności nałożenia interdyktu na Gniezno nie są znane; data roczna rekonstruowana hipotetycznie (już za rządów arcybiskupa Mikołaja Kurowskiego, tj. po lecie 1402, co uniemożliwia próby łączenia niniejszego dok. z interdyktem ciążącym na Gnieźnie w 1396 r. (KDW III nr 1967, 1971).

Dokument Nr 451

[Gniezno, 1402, po 12 lipca]

[Mikołaj Strzeszkowic gnieźnieński wikariusz generalny] wzywa kanoników gnieźnieńskich do przybycia do Gniezna dla powitania nowego arcybiskupa, Mikołaja Kurowskiego.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 106v. Tytuł: Forma citacionis contra canonicos ad videndum recipi postulatum ad ecclesiam vigore literarum apostolicarum. Całość kilkakrotnie przekreślona.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 130, nr 81.

Uw.: Datę niniejszego dok. należy kłaść na schyłek 1402 r.: 12 lipca 1402 domniemany wystawca dok. występował jeszcze w Gnieźnie jako wikariusz kapituły sede vacante - zob. wyżej, nr 439. W październiku 1402 było już wiadomo o papieskim zatwierdzeniu Mikołaja Kurowskiego na katedrze gnieźn. (zob. wyżej, nr 443). Terminus ad quem wyznacza wymieniona w tekście data 6 stycznia [1403].

Quia sanctissimus in Christo pater et dominus noster, dominus B(onifacius) digna Dei providencia papa nonus modernus divina cooperante clemencia postulacionem^a nostram de persona reverendissimi in Christo patris et domini N(icolai) alias episcopi Wladislaviensis celebratam de sue paternitatis plenitudine confirmando eundem dominum Nicolaum nostrum postulatum prefecit^b ecclesie Gneznensis in archiepiscopum et pastorem¹, cum autem prout ex scripturis prefati domini Nicolai archiepiscopi veritatem didicimus, quod litere sue provisionis et pallium de corpore beati Petri^c sumptum, in quo plenitudo pontificalis officii cum appellacione nominis archiepiscopalis designatur, deoduce sunt efficaciter apportate, ipseque dominus noster archiepiscopus ad diem infrascriptam decreverit ipsas literas in ecclesia Gneznensi publicari et obedienciam exquirere a subiectis. Ideo dignum reputamus et honestum, ut ad recepcionem tanti antistitis dignis et congruis laudum preconiis asurgamus. Quatenus vobis in virtute sancte obediencie et sub pena excomunicacionis, quam in vos trina monicione canonica in hiis scriptis firmamus, nisi mandatis nostris parueritis cum effectu, districte precipiendo mandamus, quatenus mox visis presentibus personaliter accedentes venerabiles et honorabiles viros dominos N(icolaum) Strosberg prepositum². Bodzantham decanum³, Petrum cantorem⁴ etc. ceterosque prelatos et canonicos ecclesie Gneznensis ac alios sua interesse putantes citetis uno edicto pro tribus peremptorio, ut sub excomunicacionis et decem marcarum penis die Epyfanie Domini nunc proximum [6 I 1403] ad ecclesiam Gneznensem conveniant ad videndum et audiendum dictas literas provisionis et alia mandata apostolica nobis directa in dicta ecclesia Gneznensi per prefatum dominum nostrum, dominum Nicolaum archiepiscopum publicari ac ad recipiendum eundem dominum archiepiscopum in ecclesia Gneznensi reverenter et^c obedienciam paternam et alia, que de iure fuerint facienda, alias ipsorum contumacia non obstante ad ea, que iuris fuerint, dante Domino procedemus, mandantes nichilominus vicariis^d-e

et curatoribus

prelatorum et canonicorum predictorum, ut ipsorum dominis et quilibet suo premisse nostre convocacionis edictum admodum in tempore studeant.

^anadpisane nad skr. eleccionem

^bnast. skr. in

^cnadpisane

^d-enadpisane

¹Bulla translacyjna Mikołaja Kurowskiego nosi datę 23 stycznia 1402 (wyżej, nr 426). Bulla dotarła chyba do Gniezna dopiero późną jesienią 1402 - por. uwagi na wstępie.

²Zob. wyżej, nr 420/1, 2, 4.

³Zob. wyżej, nr 420/1, 2, 4.

⁴Zob. wyżej, nr 420/1, 2, 4.

Dokument Nr 452

[Poznań], 1402

Oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Dymaczewa?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 605 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 47, zaginionego w 1945 r.).

1402. Inscriptio census mediae marcae latorum grossorum cum capitali summa 5 marcarum similium super bonis Dymaczewo¹ vicariis Posnaniensibus, coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, officiali Posnaniensi².

¹Dymaczewo (Dymoczewo) par. Łódź, na pd.-wsch. od Stęszewa (Koz. 2, s. 156). Właścicielem D. był wówczas Wojciech z D. i z Góry, zob. wyżej, nr 436/6.

²Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 453

[Poznań], 1402

Oficjał poznański zaświadcza, że Wincenty Kotka zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 609 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 90, zaginionego w 1945 r.).

1402. Coram suprascripto officiali [Joanne praeposito Sancti Spiritus^a]¹ inscriptio unius marcae latorum grossorum Bohemicalium cum summa 10 marcarum similis monetae capitali vicariis cathedralibus per Vincentium dictum Kotka super bonis suis Jasienie et Krzesiny².

^awedług poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Jasin (Jasień) par. Swarzędz (Koz. 2 s. 251) i Krzesiny par. Głuszyna (dziś w obrębie miasta Poznania, na pd. od centrum). Wincenty Kotka wyst. 1402 - 1412 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 454

[Poznań], 1402

Oficjał poznański zaświadcza, że Bodzęta z Komornik zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 609 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 95, zaginionego w 1945 r.).

1402. Coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, officiali Posnaniensi¹, inscriptio census mediae marcae monetae usualis cum summa capitali 5 marcarum super Komorniki prope Tulce per Bodziantha haeredem².

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Komorniki par. Tulce, na pd.-zach. od Kostrzyna Wlkp. (Koz. 2 s. 320). Bodzęta wyst. 1387 - - 1408 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 455

[Poznań], 1402

Oficjał poznański zaświadcza, że Mikołaj z Błociszewa kasztelan santocki zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 610 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 102, zaginionego w 1945 r.).

1402. Coram eodem Joanne praeposito Sancti Spiritus, officiali Posnaniensi¹, inscriptio census duarum sexagenarum grossorum Pragensium cum summa capitali 25 marcarum vicariis cathedralibus per Nicolaum de Błociszewo castellanum Santocensem super bonis iisdem Błociszewo².

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Błociszewo, wieś par. na zach. od Śremu (Koz. 2 s. 27 - 28). Mikołaj z B. także z Brodnicy, Ostoja kasztelan santocki 1401- 1415, potem sędzia pozn. 1415 - 1419, zm. 1419 (Spisy wlkp.; SHGWlkp.).

Dokument Nr 456

[Poznań], 1402

Oficjał poznański zaświadcza, że Jakusz z Gwiazdowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 611 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 108, zaginionego w 1945 r.).

1402. Coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, officiali¹, inscriptio census duarum marcarum una cum summa capitali 20 marcarum, medietatis in latis grossis Pragensibus et medietatis in moneta currenti, super bonis Gwiazdowo per nobilem Jacussium².

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Gwiazdowo par. Kostrzyn Wlkp., na pn.-zach. od Kostrzyna (Koz. 2 s. 235). Jakusz wyst. 1387 - 1412 (SHGWlkp.), zob. też niżej, nr 559/2.

Dokument Nr 457

[Poznań], 1402

Oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Konarzewa?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 610 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 104, zaginionego w 1945 r.).

1402. Coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, canonico et officiali Posnaniensi¹, inscriptio census 1 marcae currentis monetae vicariis super bonis Konarzewo² cum summa capitali 10 marcarum.

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Konarzewo, wieś par. na pn. od Stęszewa (Koz. 2 s. 323). O zapisie por. także dok. następny - nie wiadomo, czy obydwa nie są tożsame.

Dokument Nr 458

[Poznań], 1402

Oficjał poznański zaświadcza, że Mikołaj Owieczka z Konarzewa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 613 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 123, zaginionego w 1945 r.).

1402. Coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, canonico et officiali
Posnaniensi¹, Nicolaus Oweczka haeres in Konarzewo² censum unius marcae cum summa 5 marcarum in latis grossis et totidem in tertianis originali super iisdem bonis vicariis inscribit.

¹Por. dok. poprzedni.

²Por. dok. poprzedni. Mikołaj Owieczka wyst. w Konarzewie 1388 - 1403 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 459

Poznań, 20 stycznia 1403

Oficjał poznański zaświadcza, że Maciej młynarz z Kobylego Pola zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 603 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 27, zaginionego w 1945 r.).

1403. Inscriptio census unius marcae super molendino Kobylepole vicariis praedictis [cathedralibus] Posnaniensibus^a] a summa 10 marcarum per Mathiam molendinatorem¹ pro anniversario sui disposita, per successores suos coram suprascripto [Joanne praeposito Sancti Spiritus^a] officiali² recognita, die 20 Januarii.

^awedług poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Kobyle Pole par. Spławie, dziś w obrębie miasta Poznania. Młynarz Maciej wyst. tylko tutaj.

²Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 460

Kraków
, 4 marca 1403

Król Władysław Jagiełło potwierdza prawa i przywileje Dolska.

Kop.: 1. Poznań, AAP, CP 2 (Liber privilegiorum capituli Posn. z XV w.), k. 96 - 96v. Tytuł: Privilegium super Dolsko opido ecclesie Poznaniensi regis Wladislai sequitur in hunc modum; 2. Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 25, k. 306 - 307. Wpis w transumpcie króla Zygmunta z daty: Poznań, 31 stycznia 1513. Tytuł: Confirmacio litterarum oppidi Dolsko.
Wyd.: 1. J. Jabczyński, Rys historyczny miasta Dolska i jego okolic, Poznań 1857, s. 66 - 70; 2. Wuttke, s. 147 - 148.
Reg.: 1. KDW V, nr 28 (wg Tek Naruszewicza - za Kop. 1); 2. MRPS IV, suppl. nr 426 (wg Kop. 2).

In nomine Domini amen. Quia tunc multis dubiorum et errorum incommodis prudenter occurrimus, dum gesta etatis nostre literarum apicibus et annotacione^a testium perhennamus. Proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie, necnon terrarum Cracouie, Sandomirie, Syradie^b, Lancycie^c, Cuyauie^d, Litwanieque^e princeps supremus Pomeranieque et Russie dominus et heres etc. presentibus et futuris per hec scripta deducimus universis, quibus expedit, ad rey memoriam sempiternam, quod sicut exposicione [k. 306v] reverendi in Christo patris domini Alberti episcopi Poznaniensis¹ nostri precipui didicimus inter ea, que priusquam nos dispensacione divina ad gubernacula Regni nostri Polonie evocati fuissemus, ipsum Regnum et maxime terram Maioris Polonie graviora gwerrarum afflixerunt disturbia, opido ecclesie Poznaniensis Dolsko^f in eisdem Regno et terra Polonie consistente in civili Theutunico iure locato ac clare memorie principum et regum Polonie predecessorum nostrorum speciali munificencia super iure ipso privilegiis concessis cum incolis eius libertato, igni succenso, privilegia et libertates huiusmodi^g per ignis voraginem sunt consumpta, quo fit, quod ipsum opidum Dolsko^f in detrimentosum ex eo et exilem prolapsum resurgere nequeat in statum suum pristinum populosum et ob hoc idem dominus Albertus episcopus digne desiderans sua et mense sue episcopalis bona per et post iam dictos insultus sic distracta restaurare nobis cum instancia supplicavit studiosa, quatinus libertates et iura civilia predicto opido Dolsko^f et eius incolis sic ab olim concessa et hactenus tenta et servata innovantes roborare ac super eo nostras literas regias dignaremur concedere oportunas. Nos igitur, qui votis ferventibus in nostris continuo affectamus precordiis, Regni nostri et precipue^h bonorum sacrosancte Dei ecclesiis dicatorum condicionem de bona efficere meliorem eaque nedum in concessis illesa confovere, verum eciam amplioribus graciis ditare, consuevimus libertatum prenominato opido Dolsko^f [k. 96v] et eius advocato ac quibusvis incolis iura civilia in nostris Regni nostri civitatibus et precipue in Kalisⁱ et Poznania servari consueta cum iure Theuthunico innovamus ipsique opido et eius incolis damus et tenore presencium tribuimus temporibus perpetuis in ibidem duratura, removentes ibidem omnia iura Polonicalia, modos et consuetudines universas, que ipsum ius^j Theutunicum Sredense vel Maydeburgense^k plerumque perturbare consueverunt. Eximimus insuper absolvimus et perpetuo liberamus omnes et singulos advocatum et incolas quosvis prefati opidi Dolsko^f ab omni^l iuridicione et potestate omnium Regni nostri palatinorum, castellanorum, iudicum, subiudicum et quorumcumque dignitariorum et ministerialium eorundem, ut coram ipsis citati nullatenus respondeant nec aliquas penas solvere teneantur, sed tantum incole ipsius opidi Dolsko^f coram eorum advocato, advocatus vero coram predicto domino Alberto episcopo aut suis successoribus vel eorum procuratoribus, non aliter tamen quam suo iure Theuthunico cuilibet ad obiecta respondere sit astrictus, in causis vero [k. 307] capitalibus et criminalibus, prout aliis nostrarum civitatum advocatis, predicto advocato in Dolsko^f sentenciandi plenam concedimus facultatem. Forumque septimanale feria secunda et forum an(n)uale iuxta antiquas consuetudines in dicto opido observatas annis singulis temporibus perpetuis statuimus observanda et insuper prenominatos iam dicti opidi Dolsko^f incolas et ipsum opidum omnibus et singulis iuribus, privilegiis et libertatibus in nostris civitatibus teneri consuetis potiri volumus totaliter et gaudere. Harum quibus sigillum maiestatis nostre appensum est testimonio literarum. Datum Cracouie die dominico Invocavit me etc. anno Domini M° quadringentesimo tercio², presentibus reverendo in Christo patre et strennuis militibus: domino Petro episcopo³, Johanne de Tanczin^ł castellano⁴, Johanne de Tarnow^m palatino Cracouiensibus⁵, Petro Kmiteⁿ Sandomiriensi⁶, Jacussio de Coneczpole^o Syradiensi^p⁷, Johanne Liganza Lanciciensi⁸ et Mathia Maczuda Gnewcouiensi palatinis⁹ et aliis quamplurimis^q militibus nostris fidelibus dilectis. Datum per manus reverendissimi in Christo patris domini Nicolai sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopi nobis sincere dilecti.
^r-s

Ad relacionem Nicolai aule regie vicecancellarii

¹⁰

^aannotamine Kop. 1

^bSiradie Kop. 2

^cLancicie Kop. 2

^dCuiauie Kop. 2

^eLithuanieque Kop. 2

^fDolsko Kop. 2

^geiusmodi Kop. 2

^hnast. sacri Kop. 1

ⁱKalyss Kop. 2

^jbrak Kop. 2

^kMaydemburgense Kop. 2

^lbrak Kop. 1

^łThanczin Kop. 2

^mTharnow Kop. 2

ⁿKmythe Kop. 2

^oConyeczpolye Kop. 2

^pSiradiensi Kop. 2

^qquampluribus Kop. 2

^r-sbrak Kap. 1

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Data zgodna z itinerarium wystawcy.

³Piotr Wysz z Radoliny, dr praw, prepozyt włocławski 1389, biskup krak. 1392, pozn. 1412, zm. 1414 (PSB XXVI s. 422 - 428).

⁴Jan Tęczyński i Jan Tarnowski, zob. wyżej, nr 445/ /2,3.

⁵Jan Tęczyński i Jan Tarnowski, zob. wyżej, nr 445/ /2,3.

⁶Piotr Kmita z Wiśnicza starosta łęcz. 1376, kasztelan lubelski 1384?, starosta sier. 1399, wojewoda sandom. 1402?, krak. 1406, kasztelan krak. 1409, zm. 1409 (PSB XIII s. 95).

⁷Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁸Jan Ligęza, zob. wyżej, nr 412/4.

⁹Maciej zwany Maczuda z Lubstowa (koło Konina) i Giewartowa, Leszczyc, kasztelan śremski 1393/94, wojewoda gniewkowski 1397/98, zm. 1408 (KDW VI nr 372/2; PSB XIX s. 23 - 24).

¹⁰Mikołaj Trąba pisarz królewski, podkanclerzy koronny 1403, arcybiskup halicki 1411, gnieźn. 1412, zm. 422 (PSB XXI s. 97 - 99; WSB s. 768 - 769).

Dokument Nr 461

Owińska, 7 marca 1403

Opatka klasztoru cysterek w Owińskach wraz ze swoim konwentem nadaje młyny w Owińskach młynarzowi Mikołajowi z Niedźwiadów.

Or.: Poznań, WAP, Kl. Owińska III/9. Pergamin 187×185+23 mm. Pasek pergaminowy po przywieszeniu pieczęci, nacięcie po drugim pasku. Na odwrocie późne streszczenia.

|| In nomine Domini amen. || Noverint universi tam presentes quam futuri, quibus expedit, presentem | literam inspecturi, quia nos abbatissa Ewfroszina et priorissa Derszka, subpriorissa Doro|thea et Thyberia cellaria et tocius conventus monasterii sanctimonialium in Owensko¹, non | compulsi nec coacti quinimmo nostrorum amicorum seducti, sed de nostra propria voluntate et de nostro consilio vendidimus in nostro molendino, quod iacet penes claustrum, terciam mensuram, que provenit in molendino ibidem, et nobis reservamus duas pro nostra utilitate, honesto viro Nicolao de Meczwad² pro duodecim marcis grossorum currentis monete, in quamlibet marcam computando quadraginta octo grossos, possidendum, tenendum, habendum et regendum cum suis legitimis sive liberis nascendis et istis, qui adhuc debent nasci, et eciam posterioribus suis. Et eciam vendidimus Nicolao iam dicto nostro molendinatori in aqua ista, qua currit super molendinum nostrum, omnem libertatem nostram edificare sive facere alium molendinum et omnem fructum, que posset procedere ^a-b

de aqua

ista, ubi eciam debet tollere terciam mensuram sicut in primo molendino, et nobis reservamus duas mensuras pro nostra utilitate, tali condicione, quia nos dabimus duos denarios pro edificacione sine neccessitate, ipse vero unum dare debet. E[t e^c]cia[m^c] iam dictus Nicolaus debet nobis et nostris posterioribus sine mensura moliri super monasterium nostrum et tot(idem) virginibus ibidem. Sed si domina abbatissa aut aliqua virginum vellent moliri ad vendendam farinam, extunc idem Nicolaus molendinator potest recipere mensuram a frumentis earum, alioquin non. Et eciam sepedictus Nicolaus debet nobis inpinguare duos porcos, sibi vero tercium, et quando eos deponemus, tunc alios duos in loco illius inponere possumus ibidem in molendino. Eciam si idem Nicolaus molendinator debet et dare tenebitur tercium denanium super omnes atinencias, que pertinent ad molendinum, vel ad aliquos labores sive pro laboribus tercium denarium, nos vero duos. Et eciam Nicolao supradicto dedimus ortum, qui iacet penes molendinum, sed absque una arbore, que est penes molendinum, que generat poma. Et dedimus Nicolao molendinatori nostro unum locum, que iacet penes aquam et fossam, que erit super molendinum nowum. Et nos abbatissa Ewfrosina damus nostro molendinatori Nicolao omnem potestatem vendere, commutare, cambire et meliorare quomodocunque melius potest in suos usus divertere, prout sibi melius videtur. In cuius rei testimonium sigilla nostra sunt apensa, presentibus hiis testibus: Paulo priore³, Boguslao plebano in Owensko⁴, Nicolao procuratore³, una cum patre suo, et aliis fidedignis. Datum in Owensko VII die mensis Marcii anno Domini M° CCCC° tercio.

^a-bdequa Or.

^cdziurki Or.

¹Opatka cysterek owińskich Eufrozyna wyst. już 1397 (KDW III nr 1983, ale 1400 wspomniano opatkę Annę (KDW VI nr 392). Tamże wyst. przeorysza Dzierżka (1400), zaś Tyberia wyst. jako piwnicza 1397 i 1400 (ibidem). Dorota może ident. z wyst. 1393 (Poz. I nr 1415).

²Niedźwiada, najpewniej N. (dziś Niedźwiedziny), par. Dąbrówka Kościelna, na pd. od Skok (Koz. 1 s. 191, 3 s. 684). Mikołaj skadinąd nie znany.

³Nie zidentyfikowany - nie pełnił tej funkcji jeszcze 1400 (KDW VI nr 392).

⁴Pleban owiński Bogusław wyst. 1400 - 1405 (KDW VI nr 392; Now. II s. 377).

Dokument Nr 462

Gniezno, 7 marca 1403

Oficjał gnieźnieński orzeka rozwód pomiędzy Mikołajem Lifą (Lipką?) z Koła a jego żoną Zbietką.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 106 - początkowy fragment wcześniejszego (?) ujęcia (red. A) oraz k. 138 - 139v (red. B), gdzie tytuł: Instrumentum sentencie diffinitive divorcii super inpotencia coeundi et uxoris incognicione per inspectum corporis sive wlve per mulieres examinata.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 135, nr 110.

B2
^a-c

Cum pridem coram nobis N(icolao) Strzeszconis thezaurario, canonico et officiali sancte ecclesie Gneznensis¹ inter honestam dominam Sbyetham filiam Nicolai Veczerza de Lancicia² ex una et Nicolaum Lipha opidanum de Colo³ nostre Gneznensis dyocesis de et super frigiditate et impotencia coeundi et eius occasione parte reum ex altera fuisset auctoritate ordinaria exorta materia questionis, prefate partes in uno certo termino ipsis per nos prefixo coram honorabili viro domino Boguslao vicecustode et altarista Gneznensi^b⁴ ex nostra commissione speciali ad iura et iusticiam reddendam pro tribunali sedente conparentes

B1
^d-k

In nomine Domini amen. Per hoc presens instrumentum publicum nostram sentenciam diffinitivam in se continens cunctis pateat evidenter, quod dudum nos Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et^e officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ providum virum Nicolaum dictum Lipha opidanum de Colo³ ad instanciam honeste domine Sbyethe filie Nicolai Veczerza de Lancicia² Gneznensis dyocesis de et super^f frigiditate et impotencia coeundi ad unum certum et peremptorium terminum competentem fecimus^g evocari. In quo quidem termino nobis^h tunc a civitate et loco Gneznensi ex certis et urgentibus causis absentibus, honorabili viro domino Boguslao vicecustode et altarista Gneznensi⁴ virtuteⁱ nostri officiolatus comissionis et^j mandati et loco nostri ex nostra comissione speciali super hoc sibi facta iudicio pro tribunali sedente, coram ipso prefatis principalibus domina Sbetha et Nicolao Lypha personaliter conparentibus

A
In Christi nomine amen. Per hoc presens instrumentum publicum sentenciam diffinitivam in se continens cunctis pateat, quod pridem^a iam coram nobis Nicolao Strzeszconis thezaurario, canonico et vicario in spiritualibus generali ac officiali sancte etc.¹ inter honestam dominam Sbyetham filiam Weczerze de Lancicia² actricem ex una et Nicolaum dictum Lychfa laycum de Golo³ Gneznensis dyocesis de et super frigiditate et inpotencia coeundi reum ex altera partibus exorta fuisset materia questionis^b, predicteque^c partes^d uno certo die ^e-f

per nos statuto

coram^g honorabili viro domino Boguslao vicecustode et altarista ecclesie Gneznensis⁴, cui in absencia nostra omnes et singulas causas tam ordinarias quam appellacionum et quaslibet alias ad nos et sedem metropoliticam Gneznensem legitime devolutas tractandas commisimus, nobis tunc ex certis^h et racionabilibus causis nostrum ad hoc animum urgentibus ^e-f

ab ecclesia Gneznensi

absentibus, vice et loco nostrum ad causas audiendas et iura reddenda pro tribunali sedente iudicialiter ac in ipsorum personis comparentesⁱ

B
circumspectus vir magister Buszco de Zythowlicz advocatus consistorii Gneznensis⁵, procurator et nomine procuratorio dicte domine Sbyethe, de cuius procuracionis mandato nobis apud acta cause presentis legitimis constabat atque constat documentis, dicta domina Sbyetha ibidem presente et pro suo interesse laborante, oraculo vive vocis proposuit, quod licet prefata domina Sbyetha cum eodem Nicolao Lypha matrimonium in facie sancte matris ecclesie contraxisset^l et bene quatuor mensibus in domo, in mensa et in thoro eidem cohabitasset operamque diligentem, quantum in ea fuit, operi coniugali impendisset, quia tamen ipse Nicolaus Lypha ex sui natura est frigidus, non valens reddere debitum coniugale(m)^ł nec cum ipsa carnaliter comisceri, ipsam dominam Sbyetham virginem incognitam dimisit. Cum autem^m eadem domina velit esse mater et filios ac filias procreareⁿ, peciit cum instancia inter ipsos sentenciam divorcii promulgari dicteque domine^o dari licenciam ad alia vota matrimonii convolandi. Ex adverso vero prefatus Nicolaus Lypha^p mox et incontinenti similiter verbo respondit dicens se fore potentem^q ac^j habilem ad reddendum iura thori ^r-s

dictamque dominam carnaliter cognovisse

. Lite itaque per dictas partes legitime contestata, iuramento quoque calumpnie in tota causa vitanda et veritate dicenda, quodque sine dolo et fraude ad inquisita responderent, per dictas partes principales tacta ymagine crucifixi prestito corporali

A
circumspectus vir magister B(uszco) de Zythowlicz advocatus consistorii Gneznensis⁵, dicte domine Sbethe procurator legitimus, de cuius procuracionis mandato nobis apud acta cause presentis sufficienter constabat, dicta domina Sbetha ibidem presente et pro suo interesse laborante, verbo suum libellum proposuit, quomodo licet prefata domina cum eodem Nicolao Lychfa matrimonium in facie sancte matris ecclesie contraxisset et bene quatuor mensibus ^j-k

tam in domo et mensa quam in thoro

cohabitasset eidem operamque diligentem, quantum in ea fuit, operi coniugali impendisset, sed quia tamen ipse Nicolaus Lychfa ex sui natura est^a frigidus^l, non valens reddere debitum coniugalem ^j-k

nec cum ipsa carnaliter commisceri

, ipsam^ł dominam Sbetham incognitam dimisit.
Cum autem eadem domina velit esse mater et filios ac^m filias procreare, peciitⁿ inter ipsos sentenciam divorcii promulgari et eedem^o domine dari licenciam ad alia vota matrimonii convolandi. Ex adverso vero prefatus Nicolaus Lychfa mox et in continenti similiter articulo vive vocis respondit, dicens se fore et esse potentem et^p eandem dominam carnaliter cognovisse. Lite itaque inter predictas partes legitime contestata, iuramentoque de calumpnia vitanda et veritate in tota causa presenti^q dicenda, quodque sine dolo et fraude^r ad inquisita responderent ad mandatum dicti domini locumtenentis, per dictas partes principales^s tacta ymagine crucifixi prestito corporali^t

B
factisque per eundem dominum Boguslaum locumtenentem parti utrique quibusdam interrogatoriis ipsam causam concernentibus at auditis responsionibus parcium earundem, eisdem partibus certum ^t-u

et condecentem terminum

ad nostram voluntatem audiendam statuit et prefixit, mandans^v infra ipsum terminum^w predictis partibus mutuo comanere et se^j affectu maritali pertractare. Quoquidem termino veniente, predicte partes principales coram nobis tunc ad civitatem Gneznensem feliciter reversis ad iura reddenda pro tribunali sedentibus conparentes, [k. 138v] prefata Sbyetha dictam suam peticionem resumendo, et dicens se hucusque fore virginitatis privilegio munitam, peciit sibi dari licenciam aliud matrimonium contrahendi et se a consorcio dicti Nicolai divorciari; dicto Nicolao Lipha contrarium et se aptum ad^x opus coniugale exhibendum asserente et ex eo dictam Sbyetham non esse^y ab ipso segregandam, sed pocius ad sibi conmanendum compellendam. Nos vero nolentes inter ipsas partes de facili fedus matrimonii contracti ^z-aa

de facili

dirimere et ne ipsa Sbyetha aliqua sinistra persuasione inducta propter odium persone dicti Nicolai Lypha et in preiudicium matrimonii premissas^j asseret, in huiusmodi assercione pocius standum decrevimus dicto et assercioni Nicolai memorati, ipsis^ab unum alium certum terminum ad hoc congruentem ad conmanendum simul et ad prosequendum se mutua dileccione et honore congruo ac affectu maritali statuentes. In^ac quo termino predictas partes principales coram nobis in iudicio pro tribunali sedentibus conparentes, prefata Sbetha^ad reiterata sua peticione verbali^ae prescripta^af se a p(erpetui)tate^ag et cohabitacione dicti Nicolai propter ipsius frigiditatem et impotenciam virilem per nos emancipari et absolvi, sibique dari licenciam ad aliud fedus matrimonii transeundi cum instancia postulavit, dicto Nicolao dicente^ah se fore potentem ad opus coniugale exigendum et ex eo premissa fieri non debere, dicta domina Sbyetha contrarium asserente et se probaturam florem sue virginitatis per inspectum sui^j corporis offerente. Tandem vero^ai electis novem^aj matronis fidedignis et expertis in opere nupciali, ipsisque ad nostri presenciam evocatis, iuratisque in forma solita dicere veritatem et omnem sollicitudinem ac diligenciam adhibere, eisdem sub virtute prefati iuramenti et periculo animarum districte precepimus, quod diligentissime et cum maxima sollicitudine inspicerent dominam antedictam et investigarent intente et solerter, utrum ipsa adhuc virginitatis privilegio sit munita. Que diligenti examinacione et inspeccione facta ad nostram reverse presenciam et prefatis iteratis vicibus ad nostrum mandatum de dicenda veritate et hiis, que in corpore eiusdem domine per ipsarum indaginem et operosam^ak sollicitudinem cognoverunt, tacta ymagine crucifixi corporalibus iuramentis et per nos postmodum^al vigore utriusque sacramenti per eas prestiti inquisite et solerter examinate singulariter et communiter dixerunt ipsam dominam Sbyetham puram et incontaminatam virginem invenisse, quod eciam dicta domina Sbyetha suo corporali sacramento affirmavit^ał, [k. 139] et insuper^am, ut magis veritas elucesceret, factis quibusdam ^an-ao

parti utrique

interrogatoriis, que^j ad ipsam causam necessaria videbantur, et^j auditis^ab responsionibus ^an-ao

partis utriusque

,^ap, publicatisque attestacionibus matronarum predictarum^aq necnon dictis partibus principalibus concludentibus et concludi postulantibus, in ipsa causa^j conclusimus et habuimus pro concluso

B1
^ar-at

nobis quoque diem et horam infrascriptas ad nostram ferendam diffinitivam^j sentenciam in causa eadem^as pro termino duximus statuendum. Quibus itaque die et hora venientibus, prefatisque partibus coram nobis in iudicio conparentibus et diffinitivam sentenciam per nos promulgari et ferri postulantibus, nos igitur Nicolaus officialis predictus

B
visis igitur^au et diligenter inspectis^av actis in ipsa causa coram nobis acticatis^aw et attestacionibus matronarum predictarum^ax ac aliis allegacionibus parcium utrarumque ipsiusque^ay recensitis et equa iusticie lance discussis, deliberacione sepius inter nos repetita diligenti, de iurisperitorum consilio, quibus de statu cause huiusmodi relacionem fecimus plenariam et fidelem, solum Deum habentes pre oculis ^az-ba

rite servatis servan[dis]

ad nostram ferendam diffinitivam sentenciam processimus ipsamque in scriptis tulimus et promulgavimus ac ferimus et promulgamus ut sequitur in hunc modum:
+^bb Christi nomine invocato, pro tribunali sedentes et solum Deum pre oculis habentes, de iurisperitorum consilio et inter nos sepius matura deliberacione prehabita diligenti, pronunciamus et proferimus inter prefatam Sbyetham de Lancicia et dictum Nicolaum Lypha propter frigiditatem et impotenciam eiusdem Nicolai perpetuam coeundi sentenciam divorcii in hiis scriptis, damusque prefate Sbyethe licenciam^j ad alia vota matrimonii convolandi, eundem Nicolaum Lypha in expensis pro parte dicte Sbyethe in causa huiusmodi legitime factis condempnantes, earum taxacione nobis imposterum reservata. Suspendentes nichilominus, ^bc-bd

ex causis nostrum animum moventibus

, eandem Sbyetham a contrahendo matrimonio usque ad festum sancti Bartholomei Apostoli [24 VIII] nunc proxime affuturum. Lecta^j, lata^be et in scriptis pronunciata est hec nostra sentencia diffinitiva per nos Nicolaum Strzesconis thezaurarium, canonicum et officialem predictum Gnezne, in curia habitacionis, die Lune XVIII mensis Decembris, hora sexta et consistorii nostri^j, sub anno Domini M° CCCC secundo, indiccione decima, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii digna Dei providencia pape noni anno ipsius XIIII, presentibus honorabilibus et discretis^bf dominis Martino Chrupek canonico⁶, Boguslao vicecustode⁴, Michaele rectore scole^bg⁷, Nicolao Lupus vicariis ecclesie^s, ac circumspectis viris, magistris Petro de Zauichosth^bh⁹ et Peregrino de Pampicze advocatis et procuratoribus causarum consistorii Gneznensis¹⁰.
Consequenti vero die^bi et hora subscriptis prefatus magister Buszco procurator et nomine procuratorio dicte domine Sbyethe ^bj-bk

coram nobis ad iura reddenda pro tribunali sedentibus conparens, apprehensoque iudicialiter et

citato pennes^bl acta circumspecto viro magistro Bartholomeo de Gyrzino advocato consistorii nostri^j Gneznensis¹¹ ^az-ba

dicti Nicol[ai Lypha] procuratore, [prout de] ipsius pro[curacionis] mandato [.....] constabat [atque con]stat eviden[ter]

, producta^bł quadam carta declaracionis expensarum^bm ipsas expensas [k. 139v] in causa presenti pro parte dicte Sbyetha^bn coram nobis factas per nos taxari cum instancia debita postulavit. Nos vero recepto primitus^j ab eodem magistro Buszcone procuratore^bo ad sacras scripturas: ipsum et partem suam summam per eum tunc declaratam^bp in hac causa necesse expendere habuisse et habere alias non expensurum^bq, corporali iuramento, expensas huiusmodi, ^br-bs

dicto magistro Bartholomeo procuratore dicti N(icolai) Lipha

presente, ad ^an-ao

octo marcas

grossorum numeri Polonici^bt moderacione tamen quantum cum Deo potuimus previa^bu, taxavimus et taxamus per presentes. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentem nostram sentencie diffinitive et taxacionis expensarum literam seu presens instrumentum publicum ^bv-bw

in se

huiusmodi nostram sentenciam et taxacionem continens per Nicolaum notarium publicum nostrumque et cause huiusmodi coram nobis scribam¹² infrascriptum subscribi et publicari mandavimus^bo nostrique officiolatus sigilli appensione iussimus communiri. Actum et datum^bx sub anno nativitatis Domini M CCCC III, indiccione undecima, die Mercurii septima mensis Marcii^by, hora, pontificatu et loco suprascriptis, presentibus [.....^bz]
Et ego Nicolaus alias Philippi de Kyky clericus Gneznensis dyocesis, publicus imperiali auctoritate notarius prefatique venerabilis viri domini Nicolai Strzeszconis thezaurarii, canonici et officialis^ca causarumque consistorii Gneznensis et huiusmodi cause coram eo scriba¹², quia^j predictis^cb proposicioni, responsioni, matronarum iuracioni, deposicioni, examinacioni, terminorum conservacioni, sentencie diffinitive leccioni^ac, pronunciacioni et promilgacioni^bn ac expensarum taxacioni aliisque omnibus et singulis premissis dum taliter, ut premittitur, fierent et agerentur, una cum prenominatis testibus presens interfui eaque taliter fieri, vidi et audivi, prepeditus aliis negociis per aliis fideliter scribi, procuravi et in hanc publicam formam manu mea propria subscribens redegi, signo et nomine meis solitis et consuetis, una cum appensione^cd offici(o)latus sigilli consignando, in fidem et testimonium omnium premissorum.

^a-cdopisane na górnym i lewym marg. zamiast skr. części wstępnej (w druku jako B1)

^bnast. skr. w części dopisku na lewym marg. nobis [powtórzone] tunc a civitate et ecclesie Gneznensi ex certis et urgentibus causis ad iura et iusticiam reddente [tak Koncept]

^d-kskr. część wstępu tej redakcji zastąpiona przez inną (B2)

^enast. skr. pierwotnie vicarius in spiritualibus

^fnast. zamazane fidelitate [?]

^gnast. skr. pierwotnie legitime

^hnast. skr. pierwotnie a

ⁱnast. skr. pierwotnie mandato

^jnadpisane

^lnast: skr. et ultra

^łpierwotnie coniugale, drugie i pokropkowane

^mnast. skr. ipsa Sbyetha

ⁿnast. skr. s(entenciam)

^onast. skr. Sbyetham

^pnast. skr. similiter

^qnast. omyłkowo nie skr. et oraz skr. eandem dominam carnaliter cognovisse; nad tym nadpisano to samo i ponownie skr.

^r-sdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^t-unadpisane nad skr et peremtorium

^vnast. skr. utrisque parti(bus)

^wnast. skr. se adhibere operam diligentem

^xnast. skr. cogna(cionem)

^ynast. skr. seg(regandam)

^z-aatak powtórzone

^abnast. skr. -que

^acdopisane na marg. przed wierszem

^adnadpisane nad skr. iterum

^aenast. skr. predicta

^afnast. od nowego wiersza wyskrobane a

^agodczyt niepewny; aptate Koncept

^ahnast. skr. premissa

^ainast. skr. electis oraz od wiersza recepto a dicta Sbyetha

^ajnadpisane nad skr. octo

^aknast. skr. operam

^alnast. skr. tam per pref(atas)

^ałnast. skr. deinde vero publicatis attestacionibus matronarum predictarum dictisque partibus

^amnast. skr. factis certis [tu nadpisane per nos] interrogatoriis

^an-aodopisane tąż ręką nieco później na marg. w przedłużeniu wiersza

^apnast. od wiersza skr. Nicolai memorati ad easdem

^aqnast. skr. dicte partes

^ar-atskr. w sposób podobny jak wstępny fragment, tutaj zapewne dla zwięzłości

^asnast. skr. pierwotnie statue(ndo)

^aunadpisane w zastępstwie tegoż, skr. wraz z wersją obszerniejszą

^avnast. skr. omnibus et singulis

^awnast. skr. necnon allegacionibus parcium predictarum

^axnast. skr. ip(s)i(s)

^aynast. skr. rite

^az-badopisane na prawym marg. z ods. do tekstu, część obcięta wraz z brzegiem karty

^bbdorysowane na lewym marg. przed wierszem

^{bc- -bd}nadpisane nad wierszem z wyjściem na prawy marg.

^benast. skr. lecta

^bfnast. skr. viris

^bgnast. skr. et vicario

^bhnast. skr. Bartholomeo de Gyrzino

^biczęściowo pod plamą atramentu

^bj-bkdopisane w lewym dolnym narożniku karty z ods. do tekstu, gdzie nadpisane et

^bltak Koncept, nadpisane nad skr. apud

^błnast. skr. -que quibusdam

^bmnast. skr. peciit

^bntak Koncept

^bodopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^bpnast. od wiersza skr. in causa pr(efata)

^bqkońcówka poprawiana, nast. skr. i(uramento)

^br-bsnadpisane z wyjściem na marg., częściowo nad skr. ad [tu puste miejsce na 3 - 4 litery] marcas

^bxnast. dopisane na marg. w przedłużeniu wiersza lecz skr. loco, hora, die, et pontificatus prescriptis, po czym od nowego wiersza skr. Gnezne in dicta curia habitacionis nostre [tu nadpisane loco] hora [tu skr. pierwotnie et loco] predictis

^bynast. skr. hora sexta et consistorii nostri presentibus

^bzdokończenia brak

^canast. skr. Gneznensis ac

^cbnast. skr. terminorum conservacioni po czym skr. pierwotnie matro(narum)

^ccnast. skr. sigilli dicti domini A. - całość skasowana krzyżowymi przekreśleniami; w środku i u dołu karty pierwotnie odwróconej o 180° próby pióra wciśnięte między obecny tekst

^anadpisane

^bnast. pierwotnie skr. ubi pro parte eiusdem domine

^cw pierwotnym zamiarze predictisque; nad nie skr. abrewiacją -is- nadpisano nieco później literę e

^dnadpisane nieco później nad nie skr. partibus; ta i poprzednia poprawka łączą się ze zmianą przy przyp. i

^e-fnadpisane

^gnast. skr. pierwotnie nobis ad iura reddenda pro tribunali sedentibus

^hnast. skr. et urg(entibus)

ⁱkońcówka -es nadpisana nieco później nad skr. -ibus

^j-kdopisane na marg. w przedłużeniu w wiersza

^lnast. skr. est et fuit

^łnast. skr. virginem

^mnadpisane nad skr. et

ⁿnast. skr. eedem d(omine)

^otak Koncept

^pnast. skr. fecisse

^qpowtórzone

^rnast. skr. in ipso

^snast. skr. prestito oraz powtórnie od wiersza skr. prestito iu(ramento)

^ttu fragment A urywa się

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Skądinąd nie znani. Ich sprawa ciągnęła się jeszcze w konsystorzu gnieźn. w 1404 r. (AAG ACons. A 1 k. 89, 142).

³Skądinąd nie znani. Ich sprawa ciągnęła się jeszcze w konsystorzu gnieźn. w 1404 r. (AAG ACons. A 1 k. 89, 142).

⁴Podkustoszy Bogusław i Buszek z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/4, 6.

⁵Podkustoszy Bogusław i Buszek z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/4, 6.

⁶Marcin Chrapek, zob. wyżej, nr 420/20.

⁷Michał wikariusz katedry gnieźn. i rektor szkoły katedralnej wyst. kilkakrotnie 1403 - 1404 (niżej).

⁸Mikołaj Wilk (Lupus) wikariusz katedralny gnieźn. wyst. jeszcze 1412 (AAG ACons. A 3 k. 126). Piotr z Zawichostu, zob. wyżej nr 417/7.

¹⁰Peregryn z Pępic, zob. wyżej, nr 439/10.

¹¹Bartłomiej syn Świętosława z Jerzyna (wieś królewska w par. Wronczyn, na pn.-zach. od Pobiedzisk - Koz. 1 s. 99), notariusz publiczny 1403, w 1404 także prokurator konsystorza gnieźn., wyst. do 1409 (KDW n. s. I nr 132; Acta capitulorum II nr 940; AAG ACons. A 2 k. 39).

¹²Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.

Dokument Nr *

[Rzym, 14 marca 1403]

Papież Bonifacy IX [nadaje kanclerstwo kapituły gnieźnieńskiej Kiełczowi z Suchodołu].

Fragment tekstu w dok. Piotra kantora gnieźnieńskiego z daty: Gniezno, 24 października 1403 - por. niżej, nr 485.

Dokument Nr *

Rzym, 14 marca 1403

Papież Bonifacy IX nakazuje wprowadzić Kiełcza z Suchodołu na kanclerstwo kapituły gnieźnieńskiej.

Fragment tekstu w dok. Piotra kantora gnieźnieńskiego z daty: Gniezno, 24 października 1403 - por. niżej, nr 485.

Dokument Nr 463

Gniezno 24 marca 1403

I. N. Prepozyt bożogrobców gnieźnieńskich wydzierżawia Konikowo mieszczaninowi gnieźnieńskiemu Mikołajowi Gałce.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 70 - 70v. Tytuł: Instrumentum publicum arrendacionis predii sive sortis pro certa summa pecunie.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 126, nr 58.

In nomine Domini amen. Sub anno a nativitate eiusdem millesimo CCCC tercio, indiccione undecima, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii digna Dei providencia pape noni anno ipsius quartodecimo, die dominica vicesima quarta mensis Marcii, hora terciarum vel quasi, in domo curie habitacionis honorabilis viri domini Henrici Bel canonici Gneznensis¹ sita circa ipsam ecclesiam Gneznensem, in mei notarii publici et testium infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia personaliter constitutus honorabilis et religiosus vir dominus Przibislaus prepositus domus Sancti Johannis sub urbe Gneznensi ordinis Sancti Augustini Sepulcri Dominici Jerosolimitani² suo et dicte domus sue ac tocius conventus et fratrum in eadem domo habitancium nominibus bona dicte domus sue sibi^a a Domino credita volens in fructus et utilitates uberiores producere hereditatem dictam wlgariter Conycowe, prope et ante civitatem Gneznensem iacentem³, ad dictam domum Sancti Johannis pertinentem^b, arrendavit et ad censum seu annuam pensionem circumspecto viro magistro Nicolao Galca civi Gneznensi⁴, presenti et dictam arrendacionem recipienti, tradidit et assignavit per eundem magistrum Nicolaum Galca cum omni iure et domin(i)o, fructibus, proventibus et utilitatibus universis, prato uno quodam^c ultra Penansznagora⁵ versus villas Wirzbiczana⁶ et Ercussewo⁷ iacenti, pro suis et dicte domus Sancti Johannis^d usibus dumptaxat reservato, per decem annos continuos^e possidendam, tenendam, gubernandam, regendam^f et more boni villici et dispensatoris prudentis incolendam ac eadem hereditate et fructibus ex eadem provenientibus utifruendam. Ita tamen, quod dictus magister Nicolaus occasione huiusmodi arrende pro censu annuo de eadem hereditate prefato domino Przibislao preposito et eius domui de anno presenti tres marcas, de secundo vero et tercio annis per sex, ultimis vero septem annis per quinque marcas, quolibet anno annorum predictorum medietatem ad sancti Adalberti Martiris et residuam medietatem ad sancti Johannis Baptiste festa, aut saltim tercia die festorum eorundem persolvere tenebitur absque quavis protraccione et dilacione cum effectu, quod si idem magister Nicolaus Galca in solucione dicti census aliquo anno annorum predictorum in festivitatibus et diebus memoratis, ut prefertur, [k. 70v] pro termino sibi assignatis et deputatis defecerit, extunc hereditatem eandem prefato domino Przibislao et sue domui tenebitur dimittere^g nec se peramplius intromittere de eadem. Insuper idem magister Nicolaus in melioracionem allodii et curie in dicta hereditate Conycowe consisten(cium) horreum^h preparare et salam sive pallacium ante stubam in longitudine quatuordecim ulnarum construere et stubam tegere et reformare necnon unum graneriumⁱ pro conservacione bladorum ^j-k

et aliarum rerum

valens, necnon dictam curiam allodii in Conycowe sepire et spinare vel falangare, wlgariter ostrzambicz^l, infra tres annos a die presenti computando se astrinxit, submittens se pene impignoracionis in^ł bonis, que in eodem allodio, tam in frumentis, quam eciam in peccoribus fuerunt per prefatum dominum prepositum comprehensa. Elapsis vero predictis decem annis^m extunc presens arenda nullius debet esse roboris vel momenti, sed dictus magister Nicolaus de eadem hereditate meliorataⁿ cedet domino Przibislao preposito et sue domui antedictis^*. Super quibus omnibus et singulis premissis tam dominus Przibislaus prepositus, quam eciam magister Nicolaus pecierunt ipsis fieri^o per me notarium infrascriptum publica instrumenta et in fidem omnium et singulorum premissorum^p ^q-r

idem magister Nicolaus presens

instrumentum publicum ^s-t

fecit sui sigilli

appensione communiri. Acta sunt hec anno, indiccione, pontificatus, die, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus ibidem discretis viris: magistro Buszcone^u Bohemo ^v-w

de Zithowlicz

cive civitatis et advocato consistorii Gneznensis⁸, Johanne Dobessii de Branowo notariis publicis⁹ et Johanne dicto Grzibowski familiare dicti domini Przibislai prepositi¹⁰ clericis^c Pragensis et Gneznensis dyoc(esium), testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
^*Nudam reddet possessionem na prawym marg. innym atramentem

^anast. skr. credit(a)

^bnast. skr. circum(specto)

^cnast. skr. di(cto)

^dnast. skr. dumptaxat

^enast. skr. a die

^fnast. skr. arrendandam

^gnadpisane nad skr. resignare; nast. od wiersza skr. et possessione(m)

^hpowtórzone po skr. z myłką w końcówce

ⁱtak Koncept

^j-kdopisane tąż ręką na marg. w przedłużeniu wiersza

^lnast. skr. se sub(mittens)

^łnadpisane nad skr. et

^mnast. skr. (pierwsze 3 wyrazy jeszcze podkropkowane) prefatus magister Nicolaus Galca eandem hereditatem melioratam dicto domino Przibislao preposito et sue domui resignabit et cedet de eadem, super q(uibus)

ⁿna marg. w przedłużeniu wiersza skr. dopisek innym atramentem et agris seminatis

^onast. skr. public(a)

^pnast. skr. presens

^q-rdopisane w przedłużeniu wiersza na marg. innym atramentem

^rpresenti Koncept

^s-tnadpisane innym atramentem nad skr. fecerunt suorum sigillorum

^unast. skr. de Zythow(licz)

^v-wnadpisane

¹Henryk Biel, zob. wyżej, nr 443/12.

²Przybysław, zob. wyżej, nr 415/1.

³Konikowo, tuż na wsch. od Gniezna, dziś w obrębie miasta (Koz. 1 s. 118).

⁴mgr Mikołaj Gałka, mieszczanin i właściciel domu w Gnieźnie wyst. także 1404 i 1406 (AAG ACons. A 1 k. 89v, 120; niżej, nr 579/4).

⁵Nazwa zapewne tylko obiektu fizjograficznego, na pofałdowanym terenie na wsch. od Gniezna.

⁶Wierzbiczany par. Kędzierzyn, na wsch. od Gniezna (Koz. 1 s. 348, 5 s. 474).

⁷Jarkuszewo, Arkuszewo koło Konikowa i Wierzbiczan.

⁸Buszko z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/6. Tutaj jedyna wzmianka o czeskim pochodzeniuBuszka, umożliwiająca lokalizację Żytowlic.

⁹Jan syn Dobiesza z nieznanego Dobranowa (w Małopolsce?) wyst. tylko tutaj i niżej, nr 528/10.

¹⁰Jan nie zidentyfikowany - pisze się z Grzybowa pod Gnieznem, posiadłości gnieźn. bożogrobców.

Dokument Nr 464

Poznań, 10 kwietnia 1403

Mikołaj Dąbrowski z Palędzia sprzedaje wieś Dzięciołowo mieszczaninowi poznańskiemu Przecławowi Chwalikowskiemu.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Z. 2, k. 170v - 171. Wpis 21 sierpnia 1403.
Wyd.: 1. Piekosiński, Wybór, s. 143 (wg Kop.); 2. Poz. II, nr 1545 (wg Kop.).

In nomine Domini amen. Noverint igitur universi, quod ego Nicolaus Dambrowski heres in Palandze cum Przibislawa conthorali mea et filio meo Martino¹ recognoscimus presentibus, quia non compulsi, nec coacti, nec aliquo errore seducti, sed de nostra propria voluntate vendidimus nostram hereditatem Dzanczolowo² dictam, cum omni iure et dominio, quo eam soli tenuimus, cum omnibus fructibus et utilitatibus, cum omnibus agris cultis et incultis, cum omnibus campis et pratis, cum silvis et virgultis, cum molendinis factis et fiendis, cum omnibus aquis et aquarum decursibus, et cum omnibus metis et graniciis et aliis omnibus usibus quibuscumque nominibus^a censeantur, nobili et prudenti viro Przeczslao Chwalicowski civi Poznaniensi³ pro octuaginta quinque marcis grossorum Pragensium monete Polonici numeri, quadraginta octo grossos in marcam computando. Et eandem hereditatem promittimus sine dolo tutam [k. 171] eidem Przeczslao facere et a quolibet homine exbrigare in trium annorum spacio secundum ius terrestre. Item promittimus predictam hereditatem nominato civi coram domino capitaneo Poznaniensi⁴, prout iuris est, resignare. Si enim hoc non fecerimus, quodcumque dampnum iam dictus civis propter hoc perceperit, hoc sibi refundere tenebimur indilate. Item si eum quis pro eadem hereditate infra iam dictum tempus impedierit, nos debemus pro eo intercedere sine dolo. In cuius rei testimonium nostra sigilla presentibus sunt appensa. Datum Poznanie in domo iam dicti civis Przeczslai feria tercia post dominicam Palmarum anno Domini millesimo quadringentesimo tercio.

^abrak Kop.

¹Palędzie par. Skórzewo, na pd.-zach. od Poznania (Koz. 3 s. 4). Mikołaj Dąbrowski (Dąbrówka koło Palędzia) wyst. 1402 - 1404 (SHGWlkp.). Jego żona Przybysława wyst. tylko tutaj, ich syn Marcin znany 1403 (tutaj) - 1409 (SHGWlkp.).

²Dzięciołowo par. Skórzewo?, wieś dziś nie istniejąca, koło Skórzewa i Gołusek, na zach. od Poznania (Koz. 2 s. 161 - 162, 8 s. 26; SHGWlkp.).

³Przecław Chwalikowski mieszczanin pozn., wyst. 1400 - 1406 (Poz. II s. 546).

⁴Tj. starostą generalnym Wlkp.

Dokument Nr 465

Buk, 11 maja 1403

Biskup poznański, ekskomunikując Strzeszka z Ułanowa wzywa wszystkich zainteresowanych do nadania beneficjów Piotrowi Pieskowskiemu, stosownie do publikowanych poleceń papieskich.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 90 - 93. Tytuł: Copia processus aggravatorii Petri Pyeszcowsky contra magistrum Strzesconem vigore gracie pro altari in ecclesia Gneznensi: Liczne błędy kopisty (?).
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 128, nr 68.

Albertus Dei gracia episcopus Poznaniensis¹ exequtor ad infrascripta, una cum nostris infrascriptis collegis cum illa clausula: "Quatenus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu alios" etc. a Sede Appostolica specialiter deputatus, honorabilibus et discretis viris dominis kathedralium Gneznensis, Crac(ouiensis) et nostre Poznaniensis ebdomadariis, necnon ad Sanctum Nicolaum, ad Sanctum Michaelem et ad Sanctum Laurencium in Gnezna, ad Sanctam Mariam et ad Omnes Sanctos in Crac(ouia) ac ad Sanctam Mariam Magdalenam et ad Sanctum Albertum in Poznania, omnibusque aliis et singulis parrochialium rectoribus ecclesiarum et eorum locatenentibus, capellanis curatis et non curatis, presbiteris, vicariisque perpetuis ac clericis beneficiatis cuiuscumque status, ordinis et condicionis fuerint et quibuscunque nominibus censeantur per civitat(es) et dyoc(eses) Gneznensem, Crac(ouiensem) et Poznaniensem et alias ubilibet constitutis, ad quos presentes pervenerint et qui presentibus fuerint requisiti, seu alter eorum fuerit requisitus, salutem in Domino et nostris, ymo verius apostolicis firmiter obedire mandatis. Dudum literas sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii digna Dei providencia pape noni, unam videlicet graciosam cum filis sericeis, aliam vero executoriam cum cordula canapea, veris et integris, bullis plumbeis ipsius domini pape bullatas, non cancellatas, non viciatas nec in aliqua sui parte suspectas, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes nobis per honorabilem et discretum virum, dominum Petrum Boleste clericum dicte Gneznensis dyocesis² in eisdem literis apostolicis nominatum coram notario publico et testibus fidedignis presentatas, nos cum ea qua decuit reverencia recepisse noveritis, tenorem qui sequitur continente(s). Et primo graciose sub hac forma:
[następuje w dwóch niepełnych częściach przedzielonych zwrotem Et sic finit dok. papieża Bonifacego IX z daty: Rzym, 8 maja 1401 - por. wyżej nr 409]
[k. 90v] Alterius vero, exequtorie videlicet, tenor sic incipit:
[następuje dok. papieża Bonifacego IX z daty: Rzym, 8 maja 1401 - por. wyżej nr 410]
[k. 91] Quibusquidem literis appostolicis sic, ut prefertur, nobis presentatis et a nobis receptis, nos [per^a] prefatum dominum Petrum Boleste de Peszcouicze clericum cum instancia debita requisiti, volentes super exequcionem dicte gracie procedere iuxta traditam in dictis literis appostolicis nobis formam, graciam ipsam, necnon reservacionem, inhibicionem et decretum ac dictas literas apostolicas omniaque et singula in eisdem contenta prefatis reverend(issim)o in Christo patri et domino, domino archiepiscopo Gneznensi, necnon venerabilibus et discretis viris, dominis ecclesie vel ecclesiarum, in qua seu quibus dictum beneficium seu beneficia sic per prefatum dominum nostrum papam pro dicto domino Petro collacioni nostre et collegarum nostrorum ac eorum nostrorumque subdelegatorum, ymo verius apostolice reservatum et reservata forsan fuerit vel fuerint, capitulis ac illi vel illis, ad quem vel ad quos beneficii seu beneficiorum huiusmodi collacio, provisio, presentacio, eleccio et quevis alia disposicio pertinet comuniter vel divisim, aliisque, quorum interesset, intimavimus, insinuavimus, notificavimus ac factis super hoc nostris certi tenoris processibus ad eorum et earum cuiuslibet noticiam deduximus, ipsosque et eorum quemlibet ac quoscunque alios, cuiuscunque status, gradus, ordinis et condicionis existerent, per dictos processus ac certos subdelegatos nostros, quibus per eosdem processus, diversis aliis ecclesie nostre impediti negociis ad exequcionem in huiusmodi negocio ulterius faciendam personaliter interesse non valentes, ad hoc comisimus vices nostras, donec eas ad nos duxerimus revocandas, p(otes)tate nobis et nostris collegis predictis procedendi, nichilominus in premissis expresse reservata, canonice requisimus et monuimus ac intimari, insinuari et notificari premissaque ad noticiam ipsorum deduci et insuper eis et eorum cuilibet in virtute sancte obediencie districte precipiendo mandavimus, quatenus infra certum terminum competentem, quem ad hoc eis duximus statuendum, dictum dominum Petrum Boleste vel procuratorem suum pro eo ad huiusmodi unum aut duo beneficium seu beneficia ecclesiasticum seu ecclesiastica sine cura consuetum vel consueta clericis secularibus assignarent, cuius seu quorum fructus, redditus et proventus valorem annuum in literis apostolicis positum non excederent, eciam si quod beneficiorum huiusmodi canonicatus et prebenda in ecclesia cathedrali Gneznensi predicta existeret, si quod seu si qua in dictis civitate et dyocesi, seu si qui in ecclesia cathedrali Gneznensi tempore huiusmodi reservacionis et dacionis literarum apostolicarum pro dicto domino Petro facte vacabat vel vaccabant, vel post ea vaccavit seu vaccaverunt aut cum vaccaverit, vel simul aut successive vaccaverint, quod vel que idem dominus Petrus per se vel procuratorem suum ad hoc legitime constitutum infra tempus in literis apostolicis expressum duxerit acceptandum vel acceptanda et quod seu que sit reservatum et reservata ac per ipsum Petrum vel procuratorem suum acceptatum et acceptata eidem Petro post acceptacionem huiusmodi per nos aut collegas sue subdelegatos nostros predictos auctoritate apostolica nobis et eisdem comissa ac literarum predictarum vigore collatum, seu simul vel successive collata et assignata fuerit seu fuerint cum iuribus et pertinenciis, necnon ad possessionem beneficii seu beneficiorum, iuriumque et pertinenciarum huiusmodi absque impedimentis et difficultate quibuslibet admitterent et admitti facerent, ipsumque dominum Petrum vel procuratorem eius pro eo in ecclesia vel ecclesiis, in qua seu quibus ipsa beneficia fuerint, ut moris est, reciperent et recipi facerent, sibique vel dicto eius procuratori de huiusmodi beneficii seu beneficiorum fructibus, redditibus et universis obvencionibus, prout ad vos comuniter vel divisim pertinent, responderent et ab aliis facerent plenarie responderi, ipsumque Petrum vel procuratorem eius pro eo promitterent beneficii seu beneficiorum, iuriumque et pertinenciarum huiusmodi pacifica possessione gaudere, [k. 91v] nullum quoque eidem Petro vel procuratori eius, quominus ipsi beneficium seu beneficia huiusmodi iuraque pertinencia ac possessiones predicta iuxta literarum apostolicarum et processus nostri predictorum tenores assequi libere et recipere, fructusque, redditus et proventus percipere valeat ac pacifice possidere, inpedimentum vel perturbacionem seu molestacionem aut resistenciam per se vel alium seu alios facerent publice vel oculte, directe vel indirecte, quovis quesito coloris aut inpedientibus ipsum in aliquo prestarent, scirent^b aliquod auxilium, consilium et favorem, alioquin in dictum dominum archiepiscopum Gneznensem [si^a] contra omnia et singula premissa vel eorum aliquod faceret vel veniret, vel ea adimplere contempneret seu aliquod in contrarium faceret et mandatis apostolicis non obediret, monicione canonica premissa primo ingressum ecclesie interdiximus et deinde, si huiusmodi interdicti sentencias sustineret, monicione canonica previa suspendimus a divinis ac demum, si interdicti et suspensionis sentencias predictas sustineret, extunc in ipsum post conpetentia intervalla, ac in omnes alios et singulos predictos et alios quibuscunque nominibus censeantur et quacunque prefulgeant dignitate, qui culpabiles forent in premissis, eciam in contradictores quoslibet et rebelles ac et^b inpedientes ipsum dominum Petrum vel procuratorem suum super premissis seu aliquo^c premissorum, ac inpedientibus ipsum dantes auxilium, consilium et favorem, cuiuscunque status, gradus, ordinis et condicionis fuerint, quominus ipse Petrus in premissis debitum effectum consequatur nisi infra certum terminum eis per nos prefixum a contradiccione, perturbacione, molestacione et inpedimentis huiusmodi desisterent, extunc simili etenim monicione premissa singulariter in singulos excomunicacionis, in capitulum vero ecclesie seu ecclesiarum predictarum suspensionis et in ipsas ecclesias, in qua seu quibus beneficium seu beneficia huiusmodi forent, interdicti sentencias tulimus et promulgavimus in hiis scriptis, absolucionem eciam eorum omnium et singulorum, qui prefatas nostras sentencias vel earum aliquam incurrerent, quoquomodo nobis vel superiori nostro tantummodo reservatis, prout hec et alia in dicto nostro processu plenius continetur expresse. Et licet postmodum predictis gracia, reservacione, inhibicionem^b, decreto, literisque apostolicis ac processum^b monicionibusque mandatis preceptis in sentenciis nostris ac aliis in eodem contentis in ecclesia cathedrali ac dyocesi Gneznensi, ita liquido quod de ipsis in eisdem ecclesia et dyocesi apud plurimos ipsius Gneznensis et aliarum ecclesiarum canonicos et viccarios et clericos beneficiatos plena noticia habebatur, solempniter notificatis et publicatis altare sancti Martini Confessoris sito retro chorum in dicta Gneznensi ecclesia per mortem Przedvogii de Malczewo³ in partibus defuncti vaccantem, dictus dominus Petrus Boleste ipsum altare auctoritate dictarum literarum apostolicarum et processus nostri predicti, prout ex ipsarum forma poterat, infra tempus debitum legitime acceptavit, fecit quoque et obtinuit sibi per unum de dictis subdelegatis nostris de eodem canonice provideri, fuerit quoque ipsum altare cum omnibus iuribus et pertinenciis suis eidem Petro per dictum subdelegatum nostrum iuxta vim et tenorem literarum apostolicarum et processus ac subdelegacionis nostrorum predictorum collatum et assignatum. Nichilominus tamen magister Strzeszko Laurencii de Lagewniky, viccarius predicte Gneznensis et rector paro(chia)lis in Vithkow ecclesiarum Gneznensis dyocesis⁴ gracie, reservacione, inhibicione et decreto ac literis apostolicis acceptacioneque, provisione et collacione predictas^b se opponens, de predicto altari sancti Martini themere se intrusit dictumque dominum Petrum, quominus ipse dictum altare cum iuribus et pertinenciis suis possessionemque eorum corporalem assequi, fructus quoque, redditus et proventus percipere valeat, ex eodem inpedivit et perturbavit. Et quamvis eciam expost per certum alium subexequtorem nostrum reservacio, inhibicio, decretum et litere apostolice et processus nostri predicti omniaque et singula in eisdem contenta ad noticiam dicti magistri Sreszconis^b specialiter [k. 92] deducti et publicati, ipseque magister Streszco personaliter aprehensus vigore et iuxta continenciam literarum et processuum ipsorum monitus et requisitus fuerit, ut infra certum per nos deputatum et in eisdem processibus expressum terminum sub penis et sentenciis in contrafacientes et rebelles inpedientesque dictum dominum Petrum in premissis et infrascriptis in ipsis processibus latis et contentis, quas extunc idem subexequtor eundem magistrum Streszconem, si secus fecerit, elapsis huiusmodi terminis incurrere et incidere declaraverit et excomunicatum pronunciavit, dictum dominum Petrum vel eius procuratorem pro eo ad supradictum altare sancti Martini possessionemque eius realem admitteret, nullum quoque sibi vel eidem procuratori, quominus ipsum altare, iuraque et pertinencia eius assequi libere fructusque et pertinencia percipere valeat ac pacifice possidere, impedimentum, molestacionem vel perturbacionem inferret et desisteret ab illatis, prout hec et alia in instrumentis publicis desuper confectis et coram nobis exhibitis vidimus plenius contineri ipseque magister Sreszko^b in reprobum sensum et ad mala prolapsus literis apostolicis nostris processu mo(nicioni)bus mandatis preceptis et sentenciis contumaciter scriptis dictumque altare, iura, pertinencia et possesionem eius occupavit et hactenus detinet occupata, dictumque dominum Petrum in eorum assequcione inpedire, molestare hactenus temere non desistit, et ob hoc ipsum magistrum Streszkonem sentenciis excomunicacionis per nos latis fuisse et esse innodatum et easdem incurrisse dubium non existit, quas eciam dudum sustinuit et hucusque nunc sustinet animo dampnabiliter indurato, comunioni christifidelium et divinis officiis, ut dicitur, se periculosius inmiscendo et verius eadem prophanando^c in contemptum sancte matris ecclesie clavium sueque salutis dispendium et scandalum plurimorum ac prefati domini Petri iniuriam et non modicum detrimentum. Quapropter die et hora inferius annotatis discretus Nicolaus Petri rector parrochialis ecclesie Sancte Margarethe in Sroydka Poznaniensis⁵ procurator legitimus, prout de sue procuracionis mandato ad hoc nobis facta est fides plena, et procuracionis nomine dicti domini Petri coram nobis constitutus, nos cum instancia requisivit, ut ad exequcionem ulteriorem dicti mandati apostolici contra memoratum magistrum Streszkonem tamquam contradictorem et contumacem procedere dictasque nostras excomunicacionis sentencias curaremus agravare. Nos itaque requisicionem huiusmodi fore consonam racioni, quodque crescentibus contumaciis merito crescere debeat et pena attendenda, dictum magistrum Streszconem predictas nostras excomunicacionis sentencias declaramus incidisse et denuncciamus excomunicatum ac easdem in ipsum magistrum Streszconem contumacem, ne sua pertinacia et contemptum aliis presumptoribus trahatur, in ex(emplu)m duximus agravandum et aggravamus in Dei nomine in hiis scriptis. Quocirca vos omnes et singulos supradictos et unum quemlibet, primo, secundo, tercio et peremptorie requirimus et monemus, vobisque et vestrum singulis in virtute sancte obediencie et sub excomunicacionis pena, quam in vos et vestrum quemlibet in hiis scriptis ferimus, nisi infra trium dierum spacium, post quam et quando dicti domini Petri super hoc fueritis seu alter vestrum fuerit requisitus, a die requisicionis huiusmodi computando, quos dies vobis pro canonica monicione assignamus, feceritis, quod mandamus districte precipientes, quatenus dictum magistrum Streszconem in vestris et aliis locis et ecclesiis, et ubi ac quociens expediens fuerit, sic excomunicatum et aggravatum singulis dominicis et festivis diebus, pulsantis campanis, candelis accensis et extinctis in terram proiectis, infra missarum solempnia, dum maior fidelium multitudo convenerit ad divina, publice nunciaretis et nuncciare faciatis et nichilominus omnes et singulos mares et feminas, propinquos, notos, vicinos et familiares dicti magistri Streszconis excomunicati, illis duntaxat, qui in casibus huiusmodi et a con(iunccione)^d excluduntur exceptos^b, ac ceteros [k. 92v] christifideles, de quibus requisiti fueritis primo, secundo, tercio et peremptorie auctoritate apostolica in dictis ecclesiis vestris publice proponentes nominatim et expresse moneatis, ipsis in virtute sancte obediencie et sub excomunicacionis pena firmiter iniungatis, quos et nos tenore presencium requirimus et monemus: ut ab ipsius magistri Strzeszconis excomunicati participacione abstineatis, sibique in cibo, potu, salutacione, loqucione, empcione, vendicione, via, foro, ignis, molendini, aque dacione et hospicii recepcione ceterisque actibus legitimis participari non presumant ac arcius evitent faciantque ab aliis evitari, alioquin vero infra sex dies monicione vestra computando, quorum dierum duos pro primo, duos pro secundo et reliquos duos dies ipsis et eorum cuilibet pro tercio et peremptorio terminis monicione canonica assignamus, ab ipsius magistri Streszconis excomunicati participacione destiterint, extunc ipsis, quibus eciam nos exnunc prout extunc interdicimus, omnia preter penitencias moriencium et baptismata parvulorum et singulariter sepulturam ecclesiasticam interdicatis sacramenta, tamdiu omnia et singula premissa exequentis, quousque nostris et ecclesie venerint parere mandatis ac absolucionis beneficium meruerint obtinere, comissione nostra per nos dictis subdelegatis nostris facta et in dicto processu nostro contenta, quam tenore presencium innovamus in sua permanenti firmitate, sic quod tam ipsius commissioni quam ceteris presencium vigore possit in eadem exequcione procedi, prout fuerit opportunum, ita tamen, quod per ipsos subdelegatos nostros vel aliquem eorum nullus absolvi valeat a sentencia seu sentenciis prelibatis, reservata eciam nobis in ipso negocio alias procedi potestate, sicut nobis visum fuerit, expedire et tamen si contingat nos super premissis ad ulteriora procedere non intendimus aliquam de dictas^b commissis nostris revocare nisi de revocacione huiusmodi mencio habeatur. Quidquid autem super premissis feceritis, nobis per literas vestras patentes seu instrumenta publica harum seriem continentem intimare curetis. Presentes quoque literas volumus penes dictum dominum Petrum vel procuratorem eius remanere et non per vos vel per aliquem vestrum, vel quemquam alium contra voluntatem ipsorum quomodolibet detinere, contra non facientes excomunicacionis sentencia per nos lata ipso facto canonica monicione premissa volumus subiacere. Mandamus tamen fieri petentibus et quorum interest copiam de premissis, eorum sumptibus et expensis. Absolucionem vero omnium et singulorum, qui per dictas nostras sentencias seu earum aliquam incurrerint quoquomodo, nobis vel superiori nostro tantummodo reservamus. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium, premissorum presentes nostras literas seu processum huiusmodi sentencias in se continentes per Nicolaum Naczconis nostrum infrascriptum publicum notarium⁶ scribi et publicari mandamus et nostri appensione sigilli communiri. Actum et datum in curia nostra in opido Buk Poznaniensis dyocesis sub anno Domini M° quadringentesimo tercio, indiccione undecima, pontificatus prefati domini nostri Bonifacii pape noni anno decimo quarto, die Veneris undecima mensis Maii, hora vesperorum, presentibus honorabilibus et discretis viris, dominis Przibislao⁷, Johanne Budconis canonicis⁸, Andrea Stoyan⁹ et Paulo de Czanzim viccariis nostre Poznaniensis ecclesie¹⁰ aliisque testibus ad premissa.
Et ego Nicolaus Naczconis de Dambe clericus Gneznensis dyocesis, publicus auctoritate imperiali notarius, quia predictis requisicioni, declaracioni, denunciacioni, monicioni sentenciarumque prolacioni, reservacioni ac aliis omnibus et singulis premissis, dum sic agerentur et fierent [k. 93] per prefatum reverendum in Christo patrem dominum Albertum episcopum Poznaniensem exequtorem, una cum prenominatis testibus presens interfui, ea sic fieri, vidi et audivi et in hanc formam publicam manu propria conscribens redegi, signo et nomine meis solitis et consuetis, una cum appensione sigilli memorati domini episcopi exequtoris et de eius mandatis consignando in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum.

^abrak Kop.

^btak Kop.

^cpowtórzone Kop.

^dmoże con(victu) Kop.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Piotr Pieskowski, zob. wyżej, nr 409/2.

³Malczewo par. Jarząbkowo, na pn.-wsch. od Gniezna (Koz. 1 s. 160 - 161). Przedwój altarysta gnieźn. wyst. tylko tutaj, inny Przedwój wyst. w Malczewie 1411 (Roty V, Gniezno nr 183, por. też Koz. 5 s. 7).

⁴Strzeszek syn Wawrzyńca z Ułanowa i Łagiewnik (koło Kłecka), bakałarz z Pragi 1398, mgr z Pragi 1402, wikariusz i altarysta gnieźn. 1403, pleban w Witkowie (na pd.-wsch. od Gniezna) 1403, potem kanonik gnieźn. 1408, pozn. 1411, scholastyk łęcz. 1436, zm. 1438 - 1442 (Now. I s. 719; Kor. IV s. 26; ASPBoh nr 334; Jaskulski nr 126).

⁵Śródka dziś w obrębie miasta Poznania. Pleban Mikołaj wyst. także 1406 - tu również jako pisarz dworu biskupa pozn. (SHGWlkp.).

⁶Mikołaj syn Naćka (?) z Dąbia w ziemi łęcz. (zapewne D. nad Nerem, gdzie w 1391 wyst. wójt Meczko - Zajączkowscy, Materiały I, s. 59) skądinąd nie znany.

⁷Przybysław z Krzycka kanonik pozn. 1396 - 1416, pleban w Pniewach 1404 - 1408 (KDW VI nr 371/21, VII; Jaskulski nr 116; Now. I s. 719).

⁸Jan, Jasiek syn Budka z Czechla (w Kaliskiem), mgr?, notariusz publiczny 1398, pleban w Gozdowie (na wsch. od Wrześni), kanonik pozn. 1403, agent Wojciecha Jastrzębca w Rzymie 1412, kanonik gnieźn. 1414, krak. 1420, dziekan gnieźn. 1426, zm. 1444 (KDW VI nr 366/1; WSB s. 283).

⁹Andrzej Stojan, może brat Jana Stojana plebana w Międzyrzeczu 1404 - 1410 (Now. II s. 470).

¹⁰Paweł z Ciążenia (w Konińskiem) skądinąd nie znany.

Dokument Nr *

Rzym, 12 maja 1403

Papież Bonifacy IX [nadaje wikariat w katedrze gnieźnieńskiej] Markowi z Grotkowa.

Fragment tekstu w instrumencie notarialnym z daty: Gniezno, 28 lipca 1403 - zob. niżej; nr 474.

Dokument Nr *

Rzym, 12 maja 1403

Papież Bonifacy IX [nakazuje Turibiusowi biskupowi tudeńskiemu wprowadzić Marka z Grotkowa na wikariat w katedrze gnieźnieńskiej].

Fragment tekstu w instrumencie notarialnym z daty: Gniezno, 28 lipca 1403 - zob. niżej, nr 474.

Dokument Nr 466

Gniezno, 18 maja 1403

Oficjał gnieźnieński zleca kanonikowi poznańskiemu Maciejowi Blidzie przesłuchanie świadków przedstawionych w sporze o obsadę altarii w kościele Św. Marii Magdaleny w Poznaniu.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 9 - 9v. Tytuł: Remissio in apellacionis causa ad sedem metropoliticam devoluta pro examine testium alicui prelato.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 117, nr 6.

Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ honorabili viro domino Mathie Blida canonico ecclesie Poznaniensis² salutem et sinceram in Domino caritatem. Dudum nos in causa appellacionis ad sedem metropoliticam Gneznensem pro parte providi viri Petri Czessimir civis de Poznania^a³ interposite a gravamine sibi^b per reverendum in Christo patrem et dominum, dominum Albertum Dei gracia episcopum Poznaniensem⁴ illato, pro et ex eo, quod licet vacante altari sancti Michaelis Archangeli et Omnium Apostolorum et Ewangelistarum sito in^c ecclesia parrochiali Sancte Marie Magdalene ibidem in Poznania, per mortem condam domini Georgii de Scorzewo, ultimi et immediati altariste altaris memorati⁵, discretum virum dominum Andream de Bnyn vicarium ecclesie Poznaniensis⁶, ut verus patronus et collator, eidem domino episcopo loci ordinario de dicto altari instituendum canonice presentasset, tamen dictus dominus episcopus, ut dicitur, ad sinistram informacionem et verbalem presentacionem cuiusdam Voythconis de Obornik^d civis Poznaniensis⁷, repulso dicto domino Andrea presentato, honorabilem virum dominum Florianum de Poklathky canonicum Poznaniensem⁸, crida non premissa nec servatis cerimoniis solitis et consuetis, ad dictum altare investivit, citato vigore eiusdem appellacionis prefato domino Floriano canonico ac expedito huiusmodi gravaminis articulo in causa negocii principalis per circumspectos viros magistros Petrum de Zauichosth⁹ Petri Czessimir civis et Buszconem de Zythowlicz¹⁰ domini Floriani canonici predictorum principalium procuratores et advocatos consistorii nostri Gneznensis, de quorum quidem tam Petri quam eciam Buszconis^e mandatis nobis apud acta cause presentis sufficienter constabat atque constat et inter partes antedictas ad nonnullos actus et terminos iudiciales gradatim et successive ^f-g

servatis servandis

et usque ad terminum ad respondendum et responderi videndum posicionibus et articulis hincinde oblatis inclusive coram nobis rite processu. Tandem in huiusmodi termino comparentibus^h coram nobis tribunali sedentibus prefatis magistris Petro de Zauichosth et Buszcone de Zythowlicz, procuratoribus quibus supra, et pro utriusque ipsorum alter utrius posicionibus et articulis omnibus et singulis mutuo adversus invicem per verbum "Non credit" responso, ipsisque iuxta petita procuratorum predictorumⁱ per nos ad probandum admissis, dicti procuratores^k asserentes se testes in dyocesi Poznaniensi habere per quos ipsorum intenciones iuxta tenorem dictorum posicionum et articulorum possent et vellent utrimque probare examen eorundem testium super probandis huiusmodi negatis articulis alicui in civitate Poznaniensi comitti^l ac nostras commissionis literas decerni postularunt. Nos vero postulacionem huiusmodi fore iustam [k. 9v] et equitati consonam attendentes, vobis, de cuius legalitate et industria pre ceteris pleniorem fiduciam obtinemus, de mutuis voluntate et consensu procuratorum predictorum examen eorundem testium per dictos partes hincinde producendorum comisimus et comittimus per presentes, vos hortantes et obsecrantes in Domino, quatenus ^ł-m

ob amorem Dei

, ne iusticia obumbrari videatur, vocatisⁿ ad vestri presenciam testibus quibuscumque, quos utraque parcium predictarum super suis probandis articulis, quos una cum interrogatoriis parcium eorundem vobis sub nostro sigillo inclusos transmittimus, coram vobis duxerint producendos receptisque ab eisdem testibus iuxta ipsorum condicionem de veritate dicenda solitis^o in presencia partis alterutrius si comode haberi poterit alias in contumaciam ad hoc legitime evocate iuramentis assumpto quoque ad vos circumspecto viro magistro Stanislao Petri de Schadek notario publico^p¹¹, quem de unanimi consensu procuratorum sepedictorum ad hoc specialiter duximus transmittendum, eosdem testes in civitate Poznaniensi aut alias in loco alio per vos deputato et electo infra hinc et duos menses a die date presencium continue computandos inclusive prudenter recipere ac ipsos iuxta articulos producent(es) et secundum^q interrogatoria partis adverse diligenter^r et^s iuxta traditam ab Alto vobis prudenciam examinare^t eorumque dicta fideliter conscribere curetis, attestaciones huiusmodi testium in scriptis fideliter redactas ^ł-m

nulli parcium revelantes

una cum tenore presencium ac articulis et interrogatoriis supradictis^u aliisque coram vobis acticatis et productis vestro sigillo clausa et ligata ad nostram presenciam versus Gneznam quantocius transmissuri prefixo eisdem partibus termino competenti, quo per se vel procuratores ydoneos cum omnibus eorum actis, instrumentis privilegiis, litteris, scripturis et munimentis^v causam huiusmodi tangentibus nostro se conspectui representent iustam dante Domino sentenciam recepturis^a. Testes autem, qui nominati fuerint, si se gracia, odio vel timore subtraxerint per censuram ecclesiasticam compellatis veritati testimonium perhibere diem vero prefixionis huiusmodi terminum et alia, que in premissis feceritis per vestras literas harum se seriem in se continentes nobis fideliter intimetis. In cuius rei testimonium nostri offici(o)latus sigillum presentibus est appensum. Actum et datum Gnezne in curia habitacionis nostre, ubi ad iura reddenda pro tribunali sedere consuevimus, sub anno Domini millesimo CCCC tercio, indictione XI, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii divina providencia pape noni anno ipsius XIIII, die Veneris XVIII mensis Maii, hora sexta et consistorii nostri, presentibus honorabilibus et circumspectis viris, dominis Boguslao vicecustode¹², Nicolao Groszman altaristis ecclesie¹³ necnon magistris Petro Peszyk de Gnezna¹⁴ et Bartholomeo de Gyrzino¹⁵ procuratoribus nostri consistorii Gneznensis predicti testibus ad premissa¹⁶.

^apierwotnie -e; poprawione piórem korektora

^bnast. skr. ut pretenditur

^cnast. pierwotne ecclesia przerobione na aut. i skr.

^dmożliwa lekcja Obirnik

^dnast. skr. procuracionis

^f-gdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^hkońcówka -ibus nadpisana nad pierwotnym -es, poprawianym już na -ibus

ⁱnast. skr. ad

^jpierwotnie -is; końcówkę poprawiono innym atramentem

^knast. odsyłacz do napisanego na prawym marg. lecz skr. asserentes se, po czym skr. tekst pierwotny examen testium [tu pierwotnie skr. eorundem] per eos super probandis huiusmodi negatis articulis inducendorum

^lnast. skr. post

^ł-mdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

ⁿnast. nadpisane lecz skr. ac

^osolitum Koncept

^pnast. skr. quem latere presentandi

^qnadpisane

^rnast. skr. examinare

^snast. skr. alias

^tnast. skr. curetis

^unadpisane nad skr. supra ac

^vnast. nadpisane lecz skr. suis

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5,

²Maciej Blida z Poznania kanonik pozn. 1376 - 1411 (KDW VI nr 250/14; Jaskulski nr 60).

³Piotr Cieszymir wójt pozn. 1394, 1399, 1402, 1403 (WSvP s. 441).

⁴Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁵Jerzy pleban ze Skórzewa, zob. wyżej, nr 438/8.

⁶Andrzej z Bnina chyba różny od późniejszego biskupa pozn. 1438 - 1479, a także Andrzeja z Bnina wikariusza katedry gnieźn. 1448 (KDW n. s. I s. 269).

⁷Wojtek z Obornik skądinąd nie znany.

⁸Florian z Poklatek, zob. wyżej, nr 413/2.

⁹Piotr z Zawichostu i Buszek z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/7, 6.

¹⁰Piotr z Zawichostu i Buszek z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/7, 6.

¹¹Stanisław zw. Piórko, syn Piotra z Szadku (w Sieradzkiem), mgr, notariusz publiczny 1403 (tutaj), prokurator konsystorza gnieźn. i wikariusz wieczysty gnieźn. 1405 (ASPBoh nr 184), potem kanonik pozn. 1413 (KDW V nr 222), krak. 1420 (KDW VIII), zm. 1430 (Jaskulski nr 122).

¹²Podkustoszy Bogusław, zob. wyżej, nr 417/4.

¹³Mikołaj Grosman altarysta gnieźn. 1403, pleban w Waliszewie 1409 - 1434 (AAG ACons. A 2 k. 9; KDW V nr 229, 540), 1441 nazwany zm. pisarzem konsystorza gnieźn. (Acta capitulorum II nr 379).

¹⁴Piotr Pieszyk z Gniezna, mgr, notariusz publiczny, prokurator konsystorza gnieźn. 1403 - 1405 (Bibl. Jag. rkps 143, passim), kanonik kruszwicki 1417 (Acta capitulorum II nr 80), prokurator polski w procesie z Krzyżakami 1422 (Lites 1422 s. 4), zamordowany po 1422? (Cat. Bibl. Jag. II s. 45).

¹⁵Bartłomiej z Jerzyna, zob. wyżej, nr 462/11.

¹⁶Tej samej sprawy dot. także dok. z 2 września 1403, zob. niżej, nr 479.

Dokument Nr 467

Gniezno, 25 maja 1403

Sędzia kaliski zaświadcza, że kapituła gnieźnieńska zawarła ugodę w sprawie grobli we wsi Lubrze z Janem z Nowego Miasta.

Kop.: 1. Gniezno, AAG, ACap. B 15, k. 132v. Wpis 27 kwietnia 1459. Tytuł: Littera super molendinum Lubrza; 2. tamże, ACap. B 1 (kopiariusz kapituły gnieźn. z XVI w.), k. 97.
Wyd.: Acta capitulorum I, nr 434 (wg Kop. 1).

Nos Mathias iudex Calisiensis et heres in Wanschosche¹ universis et singulis, tam presentibus quam futuris, per^a presens scriptum cupimus fore notum, quod venientes honorabilis dominus Nicolaus de Gorka canonicus Gneznensis² ex parte capituli eiusdem ecclesie, parte ex una, et nobilis Johannes de Novacivitate³, parte ab altera, coram nobis iudicialiter cognoverunt fuisse et lucrasse et sentenciatum per diffinitivam esse, quod predictus dominus Johannes et sui successores in perpetuum et inviolabiliter debent habere aggerem dictum wlgariter grobla in flumine Vartha, in litore hereditatis capituli Gneznensis dicte Lubrze⁴. Et econverso, dum et quando dictum capitulum Gneznense voluerit molendinum edificare in Lubrze, potest eciam aggerem ad litus dicte Novecivitatis facere sine impedimento et contradiccione heredum Novecivitatis, qui pro tempore fuerint. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum et actum feria sexta Gnezne infra octavas Ascensionis Domini anno eiusdem millesimo quadringentesimo tercio, inclitissimo domino Wladislao rege nostro gracioso protunc ibidem personaliter constituto⁵, presentibus nobilibus dominis: Nicolao iudice Poznaniensi⁶, Alberto castellano Camyenensi⁷ et Mathia Coth⁸, testibus ad premissa fidedignis.

^abrak Kop.

¹Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

²Mikołaj z Górki, zob. wyżej, nr 420/13.

³Jan z Nowego Miasta, zob. wyżej, nr 405/2.

⁴Lubrze (Lubrza) par. Solec, na pn.-wsch. od Książa (Koz. 2 s. 406, 4 s. 474).

⁵Pobyt króla w Gnieźnie potwierdzony jego itinerarium.

⁶Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

⁷Wojciech z Szaradowa, zob. wyżej, nr 412/6.

⁸Maciej Kot z Dębna (wieś par. nad Wartą, niedaleko Jarocina) i z Biechowa, Doliwita, potem kasztelan nakielski 1410 - 1430, zm. ok. 1430 (KDW VI nr 334/5; PSB XIV s. 450).

Dokument Nr 468

Gniezno, 27 maja 1403

Król Władysław Jagiełło nadaje prawo magdeburskie miastu Pyzdrom.

Kop.: Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 39, s. 285 - 287. Wpis w transumpcie króla Zygmunta z daty: Kraków, 16 marca 1525. Tytuł: Renovatio et confirmatio litterarum oppidi Pysdri.
Reg.: MRPS IV, suppl. nr 427 (wg Kop.).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Dum vivit [s. 286] litera vivit et actio commissa litere, cuius assertio nutrit memoriam et labiles semper perpetuat actiones. Proinde nos Wladislaus Dei gratia rex Polonie, Lithuanie princeps supremus et heres Russie etc. significamus tenore presentium, quibus expedit, universis, presentibus et futuris, presentium noticiam habituris, quod cupientes civitatis nostre Pysdri conditionem facere meliorem, ad instantes peticiones civium ipsius, qui sufficienti testimonio coram nobis docuerunt, quomodo per ignis voraginem et concremationem vehementem iura, libertates, privilegia et munimenta sunt exusta, ipsis ius civile, que civitas nostra Calissiensis et alie civitates in Regno nostro utuntur et fruuntur, de nostre benignitatis clementia attribuimus perpetuis temporibus duratur(is), ipsamque civitatem Pysdri cum omnibus pertinenciis, prout in suis metis, greniciis, longe, late et circumferencialiter ab antiquo est limitata et distincta, de iure Polonico in ius Theutonicum, quod Maidburgense dicitur, transferimus perpetuo et in evum, removentes ibidem omnia iura Polonicalia, modos, consuetudines universas, que ipsum ius Theutonicum Maydemburgense pridem consueverunt et sunt solita perturbare. Eximimus insuper, absolvimus et perpetuo liberamus cives et incolas prefate civitatis Pysdrensis ab omni iurisditione et potestate omnium Regni nostri palatinorum, castellanorum, iudicum, subiudicum et quorumvis officialium et ministerialium eorundem, ut coram ipsis vel eorum aliquo pro causis tam magnis quam parvis, puta furti, sanguinis, homicidii, incendii, membrorum mutilationis et quibusvis aliis enormibus excessibus cittati minime respondebunt, nec aliquas penas solvere tenebuntur. Sed tantum cives et incole predicti Pysdrenses coram suo advocato, qui pro tempore fuerit, advocatus vero coram iudico provinciali aut coram nobis, dum per literam nostram nostro sigillo sigillatam fuerit evocatus et citatus, tunc non aliter quam suo iure Theutonico Maidburgense predicto de se querulantibus tenebuntur respondere. In causis vero criminalibus et capitalibus superius expressatis advocato Pysdrensi ibidem in metis et greniciis Pysdrensibus iudicandi, sentenciandi, corrigendi, puniendi, plectendi et condemnandi plenam damus et omnimodam tenore presentium concedimus facultatem, prout hoc ipsum ius Theutonicum Maidburgense predictum in omnibus punctis, clausulis, articulis, sentenciis, conditionibus postulat et requirit, iuribus tamen nostris regalibus in [s. 287] omnibus semper salvis. Harum quibus sigillum nostrum [est^a] appensum testimonio literarum. Actum in Gnezno die dominica proxima post Ascensionem Domini anno Domini millesimo quadringentesimo tercio¹, presentibus reverend(issimis) in Christo patribus: Joanne duce Opoliensi, Wladislawiensi², Alberto Jastrzambiecz Posnaniensi episcopis³, Jacobo de Conyeczpolye palatino Siradiensi⁴, Nicolao de Mychalow Woynicensi⁵, Martino Siradiensi castellanis⁶ et Gnewosio subcamerario Cracouiensi⁷ multisque aliis nostris fidelibus fide dignis. Datum per manus venerabilis in Christo patris domini Nicolai de Curow sancte Gnesnensis ecclesie archiepiscopi nobis sincere dilecti.
Ad relacionem Nicolai vicecancellarii⁸.

^abrak Kop.

¹Data zgodna z itinerarium wystawcy.

²Jan "Kropidło" książe opolski, biskup pozn. 1382 - 1384, włocławski 1384, arcybiskup nominat gnieźn. 1389, zm. 1421 (PSB X s. 436 - 437).

³Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁴Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, 430/6.

⁵Mikołaj z Michałowa, zob. wyżej, nr 437/7.

⁶Marcin Zaremba z Kalinowy (w Sieradzkiem), wyst. od 1386, chorąży sier. 1395, kasztelan sier. 1399, wojewoda 1430, zm. 1438 (PSB XIX s. 564 - 565).

⁷Gniewosz z Dalewic, zob. wyżej, nr 437/5.

⁸Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr *

Rzym, 6 czerwca 1403

Turibius biskup tudeński zawiadamia arcybiskupa i kapitułę gnieźnieńską o nadaniu wikariatu w katedrze gnieźnieńskiej Markowi z Grotkowa.

Fragment tekstu w instrumencie notarialnym z daty: Gniezno, 28 lipca 1403 - por. niżej, nr 474.

Dokument Nr 469

4 - 11 czerwca 1403

Król Władysław Jagiełło usprawiedliwia nieobecność na rokach sądowych kasztelana ksiąskiego Henryka z Zimnowody.

Kop.: Poznań, WAP, Pyzdry Z. 1, k. 135. Wpis 19 czerwca 1403.
Wyd.: Piekosiński, Wybór, s. 159 - 160 (wg Kop.).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc.
Strenuo Thomconi capitaneo Maioris Polonie¹, necnon iudici, subiudici, ceterisque officialibus ^a-b

iudices nostri

in Kalis et in Pysdri presidentibus, qui presentibus fuerint requisiti, graciam regiam et omne bonum. Vestre fidelitati damus firmis nostris in mandatis, quatenus terminos, quo Henricus Zymnovodski castellanus Xanski² in Slupcza³ habuit et eis non paruit, et causas, in quibus in Konyn per vos ad instanciam Przibaconis subdapiferi Kalisiensis⁴ et Martini de Seyuszicze⁵ ac aliorum adversariorum eius extitit condempnatus, renovare et ad pristinum vigorem reducere debeatis, iuxta quod et personaliter vobis nostris dedimus in comissis, efficientes, ut idem Henricus Zymnovodski in terminis et causis ipsius huiusmodi nullum senciat detrimentum nec offensam. Aliud pro nostra gracia facere non ausuri. Datum in [........^c] infra octavas Penthecostes⁶ anno Domini M° CCCC° tercio.
Ad relacionem Marziconis^d⁷.

^a-btak Kop.

^copustka umyślna Kop.

^dtak Kop.

¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

²Henryk z Zimnowody, zob. wyżej, nr 401/2.

³O pobycie króla w Słupcy por. niżej przypis 6.

⁴Przybysław z Grabowa, zob. wyżej, nr 406/8.

⁵Siąszyce (Siejuszyce) par. Grochowy, na pd. od Rychwału (Koz. 5 s. 286 - 287, 7 s. 384). Marcin wyst. 1399 - 1411, nie żył już 1412 (SHGWlkp.; niżej, nr 697/1).

⁶Król był w Słupcy 3 czerwca, w Koninie - 4, potem w Łęczycy 6 czerwca, tam też zapewne wystawiony został ów dok.

⁷Chodzi tu zapewne o Jana Mężyka z Dąbrowy, późniejszego wojewodę ruskiego 1433, dworzanina królewskiego 1394, podczaszego nadwornego 1403, zm. 1437 (PSB XX s. 513 - 514; Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty, s. 234; Krzyżaniakowa II s. 139 - 142).

Dokument Nr 470

Gniezno, 11 czerwca [1403]

I.N. Mikołaj Nepko pleban w Dębnicy ustanawia swego prokuratora w Dębnicy.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 10 - 10v. Tytuł: Procuratorium ad resignandum beneficium.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 117, nr 7.

Uw.: O dacie zob. niżej, przypis 1.

In nomine Domini amen. Sub anno etc., indiccione etc., pontificatus etc., die Lune XI mensis Iunii¹, hora nona vel quasi, in sala domus habitacionis honorabilis viri domini Boguslai vicecustodis et altariste Gneznensis² sita circa ipsam ecclesiam, in mei notarii publici et testium infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia personaliter constitutus discretus vir dominus Nicolaus Nepco vicarius^a dicte Gneznensis et rector parrochialis in Dambnicza Gneznensis dyocesis ecclesiarum³, asserens, quomodo reverendissimus in Christo pater et dominus, dominus Nicolaus Dei et Apostolice Sedis gracia archiepiscopus dicte^b ecclesie Gneznensis ipsum per suos processus monicionum^c monuisset et per certos executores^d moneri fecisset, ut ^e-f

infra certorum dierum intervalla

in dicta sua ecclesia parrochiali in Dambnicza, cuius rector existit, suam residenciam faceret personalem. Unde officio vicarie sue predicte, quod eciam personalem residenciam requirit, sepedictus non valens in dicta sua ecclesia parrochiali per se et in sua propria persona residere ^g-h

et regimen ipsius intendere

, parendo mandatis dicti domini archiepiscopi et nolens processus incidere, protestatus est solempniter et expresse, quod propter huiusmodi vicarie residenciam paratus esset dicte sue ecclesie in Dambnicza et regimini ipsius cedere, renuncciare ac eciam resignare, si quis esset, qui easdem cessionem, renuncciacionem et resignacionem recipere et admittere vellet atque posset et eciam exnuncⁱ, quantum in ipsa ^j-k

fuit et ad ipsum pertinet

, sponte et libere, non compulsus nec coactus aut aliquo errore seductus, non vi, metu neque dolo circumventusⁱ cessit et^l renuncciavit gubernio et regimini ecclesie^l sue parrochialis antedicte ac ipsam ecclesiam cum eius regimine ^m-n

ac omnibus et singulis iuribus et pertinenciis

resignavit et ad hoc faciendum et in effectum producendum^o omnibus melioribus via, iure, causa, modo^p et forma, quibus potuit et debuit ac efficacius et utilius valet et debet, fecit, constituit et solempniter ordinavit circumspectum virum magistrum Bartholomeum de Girzino advocatum causarum consistorii Gneznensis⁴, absentem tamquam presentem, unicum in solidum, in suum verum et legittimum procuratorem, actorem, factorem et negociorum suorum gestorem ac nunccium specialem et generalem, ita tamen^l quod generalitas non deroget specialitati nec econtra, dans et concedens dicto suo procuratori plenum et speciale ac generale et sufficiens mandatum, liberam et omnimodam potestatem pro se et suo nomine dictam ecclesiam ^q-r

in Dambnicza

in et ad manus dicti domini Nicolai archiepiscopi aut ipsius vicarii in spiritualibus generalis sive alterius cuiuscunque ad hoc potestatem habentis dimitendi^s et resignandi regimenque^t et administracionem ipsius ecclesie cum omnibus et singulis iuribus et pertinenciis suis ^q-r

cedendi et

renuncciandi, renunciacionemque, [k. 10v] cessionem, dimissionem et resignacionem huiusmodi recipi et admitti petendi et obtinendi, necnon adiurandi in animam ipsius domini constituentis^u, quod sponte et libere, ex causis premissis, absque scrupulo simoniace pravitatis omnique dolo et fraude ac metu et quibuscunque aliis paccionibus cessantibus ad hos inducitur et monetur faciendi et quodlibet aliud licitum et honestum et circa hoc necessarium prestandi sacramentum et generaliter omnia et singula faciendi et exer(cendi), que circa pre(missa) et quodlibet premissorum fuerint necessaria seu quomodolibet opportuna, eciam si talia forent, que man(datum) ma(gis) exi(gant) spe(ciale) et que veri et legitimi procuratores circa talia debent facere et consueverunt ac ipsemet dominus constitutus faceret et facere posset, si premissis personaliter interesset^v; promittens mihi notario p(ublico) infrascripto so(llempniter) sti(pulanti) et recipienti vice et no(mine) omnium et sin(gulorum), quorum interest, inter(erit), seu interesse poterit, quomodolibet in fu(turum) se ratum, gra(tum) atque fir(mum) habere, te(ne)re, observare et temporibus suis nullo uniquam tempore revocare, quidquid per dictum suum procuratorem factum, gestum, procuratum, ordinatumve fuerit in premissis ac ipsum relevare ab omni onere satisdandi, sub omni bonorum suorum mo(bilium) et immo(bilium) obligacione ac eciam ypotheca. Super q(uibus) o(mnibus) et si(ngulis) premissis idem d(ominus) co(nstituens) pe(ciit) sibi fieri a me no(tario) p(ublico)^w presens procuratorium ac publicum instrumentum. Acta sunt hec anno, indiccione, pontificatus, hora et loco ac mense [.....^x]

^anast. skr. Gne(znensis)

^bnadpisane innym piórem nad skr. sancte

^cnast. skr. myłka m(on)uiss(et)

^dnadpisane nad skr. suos processus

^e-fdopisane innym piórem na lewym marg. z ods. do tekstu

^g-hdopisane innym piórem na marg. w przedłużeniu wiersza

^hnast. od wiersza skr. eximius lub eximens

ⁱnadpisane innym piórem

^j-kdopisane innym piórem na prawym marg. z ods. do tekstu gdzie skr. est

^lnadpisane

^łnast. skr. suo

^m-ndopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^onast. skr. fecit constituit

^pnadpisane innym piórem nad skr. facto

^q-rnadpisane innym piórem

^snast. skr. obu piórami cedendi

^tregimique Koncept

^unad tym nadpisane i skr. petendi

^vnast. skr. poterit quomodolibet in futurum

^wmożna też odczytać p(refato)

^xdokończenia brak

¹Poniedziałek przypadał na 11 czerwca w 1403 r. - stąd rekonstrukcja daty rocznej.

²Podkustoszy Bogusław, zob. wyżej, nr 417/4.

³Mikołaj Nepko, wikariusz gnieźn. i pleban w Dębnicy (na pn.-zach. od Gniezna) wyst. kilkakrotnie 1403 (tu i niżej, nr 474, 475, 480), zapewne ident. z podkustoszym gnieźn. 1423 (KDW V s. 350).

⁴Bartłomiej z Jerzyna, zob. wyżej, nr 462/11.

Dokument Nr 471

Gniezno, 11 czerwca 1403

I. N. Ugoda Marcina proboszcza z Sokolnik z Andrzejem z Karniszewa w sprawie spornych ról i dziesięcin.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 35v - 36v. Tytuł: Instrumentum compromissi.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 122, nr 34.

In nomine Domini amen. Sub anno a nativitate eiusdem millesimo CCCC° tercio, indiccione X, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii digna Dei providencia pape noni anno ipsius quartodecimo, die Lune undecima mensis Junii, hora vesperorum vel quasi^a in cimiterio ecclesie Gneznensis ex opposito hostii circa stubam sanctuariorum eiusdem ecclesie, in mei notarii publici et testium infrascriptorum presencia personaliter constituti discretus et nobilis vir dominus Martinus rector parrochialis ecclesie in Sokolniky¹ ex una et Andreas de Carneszevo armiger Gneznensis diocesis² suo et sue uxoris legitime nominibus parte ex altera^b omnibus et singul(is) litibus, controversiis, terminorum conservacionibus in causa et causis, quam et quas inter se mutuo super quibusdam agris ecclesie in Sokolnyky, ut dicitur, per eundem nobilem Andream pro se et sua villa Carneszevo usurpatis, necnon decima manipulari post araturas eiusdem Andree ibidem in Carneszewo ac eciam duccione annonarum missalium per kmethones ibidem in Carneszevo habuerunt et habent, tam coram ordinariis, quam coram delegatis iudicibus, tam^c coram Gneznensi auctoritate ordinaria, quam eciam Wrat(islauiensi) auctoritate apostolica delegata vertuntur et vertebantur ac eisdem litibus et questionibus, in quibuscunque statu et punctis pendeant, eciam si in eisdem causa et causis ad conclusionem vel alias quomodolibet sit processum ac exnunc irritum habentes et reputantes ac habere et reputare volentes, si in premissis causis seu earum aliqua expost aliquid fuerit attemptatum necnon pro omnibus et singulis perceptis ac aliis displicenciis, rancoribus, dissensionibus, odiis, controversiis et quibuscunque aliis materiis pro premissis et occasione ipsorum quomodolibet et qualitercunque inter ipsas partes suscitatas et exortas, nolentes per strepitus litium et displicenciarum peramplius fatigari, sed volentes hincinde parcere displicenciis, fatigis, sumptibus, laboribus et expensis ac fervencius in amorem pervenire mutue caritatis de alto et basso simpliciter et in totum, de ipsorum unanimi et expressa voluntate compromiserunt^d, videlicet dominus Martinus pro parte sua in religiosum ac honorabiles viros dominos fratrem Przibislaum prepositum domus Sancti Johannis in suburbio Gneznensi ordinis^e Sancti Augustini Sepulchri Dominici Jerosolimitani³ et dominos Nicolaum Longum canonicum⁴ et Boguslaum vicecustodem ecclesie Gneznensis⁵ et Andreas de Carneszevo pro parte sua in discretos viros dominos Albertum vicedecanum ecclesie Gneznensis⁶ absentem tamquam presentem et Kelczonem de Pakszino alias canonicum Lanciciensem⁷ et Benedictum plebanum de Janczewo⁸ ecclesiarum presentes et compromissum huiusmodi recipientes tamquam in arbitros, arbitratores, laudatores et amicabiles compositores ac communes amicos, dantes [k. 36] et concedentes eisdem dominis arbitris, arbitratoribus, laudatoribus et amicabilibus compositoribus et eorum cuilibet in solidum plenariam omnimodam liberam et expeditam facultatem, quod super premissis et quolibet premissorum ac aliis supradictis, necnon emergenciis, incidenciis et dependenciis ex eisdem sumarie et de plano, sine strepitu et figura iudicii, predictis partibus presentibus vel absentibus vel una parte presente et altera absente ac ipsis partibus vel earum altera vocatis vel non vocatis, die feriata vel non feriata, stando vel sedendo, scripto vel oraculo vive vocis, quandocunque, quocunque tempore, ubicumque vel qualitercum(que) eis placuerit, semel vel pluries ac eciam tociens cociens^f ipsis videbitur expedire, iuris ordine vel solempnitate et terminis necessariis servatis vel non servatis seu obmissis inter partes predictas iuxta Deum et iusticiam, visis et diligenter auscultatis utriusque partis iuribus, instrumentis, privilegiis, literis, scripturis et munimentis^g audi(ti)sque proposicionibus, alloqucionibus et responsionibus parcium utrumque audire, examinare, terminare, mandare, diffinire, arbitrando, laudando, ordinando^h, transfigendo, consoniendo et alias quomodolibet faciendo, prout ipsis dominis arbitris, arbitratoribus, laudatoribus et amicabilibus compositoribus placuerit ac melius et utilius videbitur expedire, promittentes insuper eedem partes compromissum huiusmodi nullo umquam tempore quovis ingenio vel colore, tacite vel expresse revocare nec ab eodem recedere sub pena ducentarum marcarum grossorum Pragensium Polonici pagamenti, media parte pro ecclesia Gneznensi amplianda et altera media parte media, videlicetⁱ quinquaginta marcis pro dictis dominis arbitris, arbitratoribus et^j amicabilibus compositoribus et quinquaginta residuis marcis parti ipsum compromissum non revocanti et iuxta ipsum compromissum stanti, per partem revocantem et ab eodem compromisso recedentem irremissibiliter persolvendis. Quaquidem pena soluta vel non soluta ipsum compromissum nichilominus in sua debet permanere firmitate ac huiusmodi compromissi revocacione non obstante dicti domini arbitri, arbitratores, laudatores et amicabiles compositores possunt procedere ad pronunciacionem, ordinacionem, diffinicionem, preceptum et composicionem arbitrariam iuxta quod ipsis dominis melius videbitur expedire. Si vero aliquem arbitrorum predictorum, quod absit, gravi infirmitate detineri aut in remotis agere contingerit, extunc licitum erit eidem domino arbitro unum alium ydoneum et expertum in locum suum surrogare vel ipsi domini arbitri loco absentis possint et valeant unum alium sibi assumere in collegam et cum eodem inter easdem partes pacisci et ferre sentenciam arbitralem. Quod si super omnibus et singulis capitulis, intencionibus et articulis predictas partes et earum quarumlibet proponendis et deducentis ac propositis et deductis, necnon in premissis et circa premissa occurrentibus, dicti domini arbitri, arbitratores, laudatores et amicabiles compositores bene deliberare et salubriter pronuncciare uno die non potueri(n)t, saltem super parte dictorum capitulorum pronunciacione facta ad deliberandum et pronunciandum super aliis articulis residuis ipsis competentem terminum recipere ac eundem terminum partibus eisdem prefigere, necnon, si opus fuerit, ad interpretandum et declarandum ipsorum arbitralem sentenciam sibi plenam potestatem reservare, dicti domini arbitri debent habere plenum posse promittentes dicte partes michi notario tamquam persone autentice solempniter stip(u)landi et recipiendi vice et nomine omnium et singulorum, quorum interest, intererit seu interesse poterit [k. 36v] quomodolibet in futurumque acceptabunt, recipient, approbabunt et ratificabunt ac ratum, gratum et firmum habebunt arbitrium, laudum, composicionem, ordinacionem, preceptum et mandatum et quidquid super premissis et quolibet premissorum dicti domini arbitri, arbitratores, laudatores et amicabiles compositores seu alter ipsorum duxerint seu duxerit faciendum ac illa omnia et singula, que per eosdem dominos arbitros et comunes amicos tam secundum formam huius compromissi, quam aliter facta et dicta seu ordinata, laudata, pronuncciata, sentenciata, precepta et diffinita fuerint super predictis et quolibet predictorum rata, grata et firma, tenebunt et habebunt ipsisque parebunt, obedient et acquiescent et contra ea in aliquo non venient tacito vel expresse, directe vel indirecte, per se vel submissam personam et in nullo contra facient de iure vel facto et a premissis vel aliquo premissorum seu a sentencia, pronuncciacione precepto, laudo, ordinacione vel arbitrio per ipsos dominos arbitros, arbitratores, laudatores et amicabiles compositores faciendo et facienda nunquam appellabunt vel provocabunt verbo vel in scriptis nec super illis vel illorum aliquo recurrent et recursum habebunt ad arbitrium boni viri, renuncciantes dicti domini compromittentes voluntarie et expresse ipsorum nominibus in dictis omnibus et singulis arbitrio boni viri ac recursui habendo ad arbitrium boni viri ac omnibus et singulis iuribus et legibus canonicis et civi(li)bus concendentibus et permittentibus, quod in talibus recursus haberi valeat, ad arbitrium boni viri omnique alii iuri canonico et civili, necnon auxiliis legis et canonis ac excepcionibus iuris et facti ipsis quocunque modo competentibus contra premissa vel aliquod premissorum, per que(m) contra premissa facere possent quomodolibet vel venire, ut autem partes predicta omnia et singula predicta compleant, teneant firmiter et observent et contra non faciant, veniant seu dicant per se vel alios, directe vel indirecte^k aliquo iuris scripti vel non scripti auxilio, vel aliqua alia racione bona fide sibi invicem ac dictis dominis arbitris, arbitratoribus, laudatoribus et amicabilibus compositoribus et michi notario publico per sollempnem stipulacionem promiserunt sub pena ducentarum marcarum prescriptarum. Que siquidem pena tociens comittatur et sit comissa modo prescripto debeatur et exsolvatur per partem inobedientem et non obtemperantem, quociens per aliquam partem ipsarum parcium contra predicta vel aliquod predictorum ventum, factum^l aut non paritum fuerit mandato, ordinacioni, disposicioni, declaracioni, precepto, dicto, pronuncciacioni, sentencie et arbitrio dictorum dominorum arbitrorum, arbitratorum, laudatorum et amicabilium compositorum. Ita tamen, quod pars inobediens et contradicens aut non obtemperans, vel non parens cum effectu, teneatur dare et solvere penam prenotatam ducentarum marcarum, ut prefertur. Ad cuius quidem pene solucionem pars rebellis in premissis per dictos dominos arbitros et eorum quemlibet possit et valeat compelli omni iudiciali^ł strepitu ac excepcionibus, que in talibus possent observari et obici de iure vel facto conquiescentibus et cessantibus quovis modo. Quibusquidem penis comissis, exactis et solutis, semel vel pluries, aut non exactis vel non solutis nichilominus presens compromissum ac omnia et singula supradicta in sua permanere deberent roboris firmitate. Super quibus omnibus et singulis premissis prefati domini compromittentes pecierunt eis per me notarium infrascriptum confici unum vel plura publicum seu publica instrumentum et instrumenta. Acta sunt hec anno, indiccione, pontificatus, die, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus ibidem religioso et discretis viris, dominis fratre Stanislao canonico regulari ordinis Sancti Augustini conventus Tremesnensis⁹, Stephano de Paulowo vicario Gneznensi¹⁰, Jacobo rectore in Lopenno¹¹, Martino vicario in Sokolniky ecclesiarum¹², Nicolao dicto Calws presbitero de Gnezna¹³ et ^m-n

nobili Kelczone dicto Radeczky armigero Gneznensis diocesis¹⁴ testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis

^anast. skr. ante hostium circa s(tubam)

^bnast. skr. de et super

^cnast. skr. in Gneznensi

^dnast. skr. in

^enast. skr. Jerosolimitani

^ftak Koncept

^gnast. skr. auditus

^hnast. skr. mandando

ⁱnast. skr. quinque

^jnast. skr. arbitratoribus

^kpowtórzone po zaplamieniu pierwszego atramentem

^lnast. skr. vel non obtemperantem

^oiudicialis Kop.

^m-nz braku miejsca u dołu zapisanej karty dopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

¹Sokolniki i pleban Marcin, zob. wyżej, nr 439/3.

²Karniszewo par. Sokolniki, na wsch. od Kłecka (Koz. 5 s. 105, 4 s. 336 - 337). Andrzej wyst. 1386 (KDW III nr 1849 - 1850) i tutaj, nie żył już 1415, kiedy to wyst. wdowa po nim Katarzyna (niżej, nr 757/8).

³Prepozyt Przybysław, zob. wyżej, nr 415/1.

⁴Mikołaj Długi, zob. wyżej, nr 420/18.

⁵Podkustoszy Bogusław, zob. wyżej, nr 417/4.

⁶Wojciech wicedziekan gnieźn. wyst. kilkakrotnie 1403 - 1404 (tu i niżej, nr 474/22, 484/13, 490/4).

⁷Kiełcz z Pakszyna (par. Czerniejewo), jako duchowny (dominus) i właściciel Pakszyna wyst. od 1390 (Lekszycki II nr 3, 1025, 1141) do 1406 (Poz. II nr 2685). Pisał się także z Łubowa pomiędzy Pobiedziskami a Gnieznem; kanonikiem łęcz. nazwany tylko tutaj, 1404 - - 1405 wyst. jako altarysta w katedrze pozn. (Koz. 5 s. 128).

⁸Juncewo (Janczewo), wieś par. na zach. od Żnina, własność arcybiskupów gnieźn. (Koz. 4 s. 295). Pleban Benedykt wyst. tutaj i 1406 (niżej, nr 579/11).

⁹Stanisław kanonik regularny z Trzemeszna wyst. tutaj i 1404 (niżej, nr 527/1).

¹⁰Stefan z Pawłowa (nie wiemy z którego) wikariuszem gnieźn. był jeszcze 1411 (AAG ACons. A 1 k. 51), może jednak ident. ze Stefanem plebanem z Pawłowa 1404 (AAG ACons. A 1 k. 51).

¹¹Pleban Jakub wyst. tylko tutaj.

¹²Nie zidentyfikowany.

¹³Mikołaj Łysy (Calvus) ksiądz gnieźn. 1403 (tutaj), wyst. także 1414 (KDW V s. 222: presbiter gracialis, nie generalis), wbrew PSB XXI s. 96, różny od Mikołaja Strzeszkowica z Ułanowa.

¹⁴Recz (Radecz) par. Kołdrąb, na pn.-wsch. od Kłecka (Koz. 1 s. 253 - 254, 5 s. 238). Kiełcz wyst. 1401 - 1438 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 472

Łowicz, 12 czerwca 1403

I. N. Ustanowienie arbitrów w sporze o altarię Św. Marcina w katedrze gnieźnieńskiej.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 197v - 198.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 147 - 148, nr 177.

In nomine Domini amen. Sub anno a nativitate eiusdem M CCCC° tercio, indiccione XI, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii divina providencia pape noni anno XIIII, die XII^a ^b-c

mensis Junii, hora IX vel quasi, in camnata lignea castri Lowicz Gneznensis diocesis

, in loco etc., in mei notarii publici et testium infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia personaliter constitutus nobilis et discretus vir Albertus Valach de Wlanowo armiger¹ asserens se procuratorem scientifici viri magistri

^d-g

In nomine Domini amen. Sub anno a nativitate eiusdem M° CCCC III, indiccione XI, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifaci(i) divina providencia pape^e noni anno XIIII°, die tribunali, in loco etc., in mei notarii publici et testium infrascriptorum presencia personaliter constituti nobilis et discreti viri Albertus Vallach de Vlanow armiger¹ dicens^f et asserens se procuratorem scientifici viri magistri

Strzeszconis rectoris in Vithcowo et^h altariste Gneznensis ecclesiarum², pro quo validus et nobilis vir Nicolaus de Oporow venator Lanciciensis³ cavit fideiussorieⁱ, quod ^j-k

idem magister Strzeszco infrascriptum compromissum et exinde de secuta rata habebit atque gra[ta]

sub pena centum marcarum, cui se idem fideiussor sponte submisit, ^l-ł

parti adverse infrascripte

, si secus factum fuerit, solvendarum, quodque^m docebit de sufficienti procuratorio et mandato ex una et dominus Petrus clericus de Pyeszcowicze Gneznensis dyocesis⁴ pro se ipso ex altera. Idem Albertus Valach procuratorio dicti magistriⁿ Strzeszconis et dominus Petrus de Pyeszcowicze predictus^o suo nominibus omnibus et singulis litibus, controversiis et terminorum quorumlibet conservacionibus, in causa et causis inter eosdem dominos magistrum^p Strzeszconem et Petrum pro et super iure altaris Sancti Martini siti in capella ex opposito chori ecclesie metropolitane Gneznensis quomodolibet suscitatis et exortis et que exhoriri possint ex eisdem, publice et expresse renuncciantes et nolentes peramplius per strepitus litium et displicenciarum fatigari^q sed hincinde parcere displicenciis, fatigis, sumptibus et expensis, cupientes^r idem Albertus^s Walach super dicti magistri Strzeszconis et dominus Petrus super suis hincinde iuribus^t eis in dicto altari Sancti Martini comparentibus^u, nec non fructibus, redditibus, proventibus et obvencionibus universis ac perceptis altaris memorati sponte et libere de alto et basso simpliciter et in totum compro[bare^v] in reverend(issim)um in Christo patrem et dominum, dominum Nicolaum divina et Apostolice Sedis providencia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopum et honorabilem virum dominum Albertum de Belawy scolasticum Lanciciensis et canonicum Gneznensis ecclesiarum⁵, presentes et huiusmodi compromissum recipientes, tamquam in arbitros^w, arbitratores, laudatores et amicabiles compositores, dantes et concedentes eisdem dominis arbitris, arbitratoribus, laudatoribus et amicabilibus compositoribus, et eorum cuilibet in solidum, plenam et omnimodam potestatem super premissis et quolibet premissorum, nec non emergen(tibus), inciden(tibus) et dependen(tibus) ex eisdem sumarie, simpliciter et de plano ac sine strepitu et figura iudicii, predictis partibus presentibus vel asserentibus vel una parte presente et altera absente, ac ipsis vocatis vel non vocatis, omnibus diebus feriatis vel non feriatis, stando vel sedendo, scripto vel oraculo vive vocis, quandocunque, quocunque tempore, ubicunque vel qualitercunque eis placuerit, semel vel pluries ac tociens quociens ipsis videbitur expedire, iuris ordine servato vel non servato utriusque partis^x iuribus et allegacionibus visis vel auditis, prout ipsis melius et utilius videbitur expedire, arbitrandi, laudandi, componendi, diffiniendi, mandandi, ordinandi ac eciam arbitrata, laudata, composita, diffinita, mandata, ordinata interpretandi, promittentes unanimiter, quod compromissum huiusmodi sub pena infrascripta nullo umquam tempore, quovis ingenio vel colore, tacite vel expresse revocabunt nec recedent ab eodem, sed quod approbabunt, recipient, approbabunt et ratificabunt ac ratum, gratum et firmum habebunt arbitrium, laudum, ordinacionem, composicionem, preceptum et mandatum ac interpretacionem et quitqui(t) super premissis et quolibet premissorum dicti domini arbitri, arbitratores, laudatores [k. 198] et amicabiles compositores seu alter ipsorum duxerit seu duxerint, tam secundum formam huius^y compromissi, quam eciam aliter faciendum, nec contravenient in aliquo tacite vel expresse, directe vel indirecte, per se vel submissam personam renuncciantes voluntarie et expresse omnibus ^z-aa

legibus et canonibus ac

appellacionibus et provocacionibus verbalibus vel scriptis et eciam recursui habendo ad arbitrium boni viri, nec non auxiliis, legis et canonis ac excepcionibus iuris et facti ipsis quocunque modo contra premissa vel quodlibet premissorum competentibus, per que contra ea facere possent quomodolibet vel venire, sub pena centum marcarum ^ab-ad

[pro^ac] una medietate parti observanti et circa presens compromissum secuti et pro altera medietate eisdem dominis arbitris, arbitratoribus, laudatoribus et amicabilibus compositoribus per partem dictum compromissum violantem et circa diffinicionem preceptum et mandatum dictorum arbitrium, arbitratorum [....^ac]antem et [....^ac]tem [solv]endarum

, que siquidem pena tociens commitatur et sic commissa modo prescripto, ^ae-af

ut prefertur

, per partem rebellem et contravenientem ^ag-ah

ac non obtemperantem

laudo, arbitrio, precepto, diffinito et mandato dictorum dominorum arbitrorum et amicabilium compositorum, quociens contra premissa et premissorum quodlibet^u ventum non paritum aut non obtemperatum fuerit quovismodo. Ad cuiusquidem pene solucionem pars rebellis in premissis per dictos dominos arbitros et eorum quemlibet possit et valeat compelli omni iudiciali strepitu et excepcionibus, que in talibus fieri possent conquiescentibus et cessantibus quovismodo. Quibusquidem^ai penis comissis, exactis et solutis semel vel pluries nichilominus presens compromissum ac omnia et singula supradicta in sua permanere debent roboris firmitate. Super quibus omnibus et singulis premissis predicti domini compromittentes pecierunt ipsis confici unum vel plura publicum seu publica instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatus, hora et loco, quibus supra, presentibus^aj ibidem honorabilibus et discretis viris, ^ak-ał

dominis Johanne de Curow canonico Poznaniensi⁶ et Petro canonico collegiate et rectori parrochialis Sancti Andree Lanciciensis ecclesiarum Gneznensis diocesis⁷, testibus ad premissa vocatis specialiter et rog[atis^al]

^anadpisane trzecim w tym piśmie atramentem nad skr. etc.

^b-cdopisane inną ręką trzecim atramentem na lewym marg. z ods. do tekstu

^d-gskr. początek pierwszej wersji dok. napisany inną ręką od góry tejże strony odwróconej o 180°, część tekstu zaplamiona atramentem

^enast. zamazane n°, może nono

^fnadpisane nad przekreślonym d[....]

^hnast. skr. rectoris

ⁱnadpisane nad skr. quod ydonee

^j-kdopisane drugim atramentem na prawym marg. z ods. do tekstu, część trudno dostępna na skutek zszycia kodeksu

^l-łdopisane drugim atramentem na lewym marg. z ods. do tekstu, gdzie skr. tribunali

^mdopisane na lewym marg. przed tekstem

ⁿprzerobione z domini

^onast. skr. pro se ipso

^pnast. skr. Petrum

^qpierwotnie litigari; na li- napisano drugim atramentem fa-

^rnast. skr. super

^stu w połowie strony skr. a napisany wcześniej tąż ręką początek tegoż (?) dok. w słowach: In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo tercio

^tnast. skr. eisd(em)

^unadpisane drugim atramentem

^vdopisane z ods. do tekstu na prawym marg.; część niedostępna na skutek zszycia kodeksu

^wnast. skr. arb(itratores)

^xnast. skr. iuribus

^ynadpisane nad skr. huiusmodi

^z-aadopisane drugim atramentem na prawym marg. z ods. do tekstu

^ab-addopisane drugim atramentem na lewym marg. z ods. do tekstu, gdzie skr. taliter solvendarum; część dopisku trudno dostępna na skutek zszycia kodeksu

^acmiejsce zniszczone

^ae-afnadpisane drugim atramentem

^ag-ahnadpisane

^ainast. skr. solutis

^ajnast. skr. ibidem

^ak-ałdopisane w ciągu drugim atramentem

^alzatarte

¹Ułanowo par. Kłecko. Wojciech Wałach wyst. tylko tutaj i niżej, nr 487/9 - przydomek Wałach częsty wśród Sulimczyków z Ułanowa i Łagiewnik

²Strzeszek z Ułanowa, zob. wyżej, nr 465/4.

³Mikołaj Oporowski podkoni łęcz. 1392, łowczy mniejszy łęcz. 1394, podkomorzy 1411, wojewoda 1419 - 1425, starosta łęcz. 1418 - 1425, zm. 1425 (PSB XXIV s. 138; Spisy łęcz.).

⁴Piotr Pieskowski, zob. wyżej, nr 409/2.

⁵Wojciech z Bielaw, zob. wyżej, nr 420/8.

⁶Jan syn Klemensa z Kurowa, brat arcybiskupa gnieźn. Mikołaja Kurowskiego, student UJ 1403, kanonik gnieźn., krak., pozn., włocławski, wyst. rzadko, por. niżej, nr 546/3; Kor. II s. 397; Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty, s. 223 - 224; PSB XVI s. 261.

⁷Kanonik łęcz. Piotr nie zidentyfikowany.

Dokument Nr *

Rzym, 24 czerwca 1403

Papież Bonifacy IX nadaje probostwo w Zabartowie Janowi de Kleczs.

Fragment tekstu w dok. oficjała gnieźnieńskiego Mikołaja Strzeszkowica, bez daty - por. niżej, nr 473.

Dokument Nr 473

Gniezno, [po 24 czerwca 1403]

Oficjał gnieźnieński nakazuje wprowadzić Jana de Kleczs w posiadanie probostwa w Zabartowie.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 32 - 35. Tytuł: Processus executorialis alicuius gracie de aliquo beneficio alicui facte super resignacione.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 122, nr 32.

Uw.: Formularz niniejszego konceptu posłużył po 17 V 1410 r. (data obioru papieża Jana XXIII) do sporządzenia innego aktu, w którym Jakub kustosz gnieźn. nakazuje zgodnie z mandatem papieskim wprowadzić niejakiego Jana (de Kleczs?) w posiadanie kanonikatu i prebendy przy kolegiacie Św. Piotra w Kruszwicy, uzyskanych dzięki rezygnacji ich wcześniejszego beneficjata Mikołaja z Włocławka. W wyd. starano się pominąć wszystkie zmiany (dodatki i skreślenia) późniejszego pisarza przygotowującego wzór dla tego drugiego dok., przynależnego do Kujaw.

Reverendissimo in Christo patri et domino, domino .. Dei et Apostolice Sedis gracia archiepiscopo Gneznensi ac illi vel illis, ad quem vel ad quos collacio, provisio, presentacio seu quevis alia disposicio ecclesie parrochialis Sancti Jacobi in villa Zabarthowo Gneznensis dyocesis¹ pertinet, communiter vel divisim, omnibusque aliis et singulis, quorum interest ^a-b

vel intererit

et quos infrascriptum tangit negocium, seu tangere poterit quomodolibet in futurum, ^c-d

quibuscunque nominibus censeantur aut quecumque prefulgeant dignitate

, Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et officialis Gneznensis² executor ad infrascripta, una cum infrascriptis^e nostris in hac parte collegis cum illa clausula: "Quatinus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu alios" etc. a Sede Apostolica specialiter deputatus, salutem in Domino et nostris, ymmo verius apostolicis firmiter et humiliter obedire [mandatis^f]. Literas sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii divina providencia pape noni moderni, unam videlicet graciosam in filis rubei croceique coloris et aliam executoriam in cordula canapea^g veris bullis plumbeis ipsius domini pape more Romane Curie impendentibus bullatas, sanas, salvas et integras, non rasas, non viciatas, non cancellatas, nec in aliqua sua parte suspectas, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes, nobis per discretum virum Johannem Nicolai de Kleczss rectorem eiusdem^h parrochialis ecclesieⁱ³ Sancti Jacobi in villa Zabarthowo Gneznensis diocesis coram notario publico et testibus infrascriptis presentatas, [nos^f] cum ea qua decuit reverencia recepisse noveritis. Quarum^j siquidem literarum apostolicarum, unius videlicet graciose, tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis:
Bonifatius episcopus servus servorum Dei etc.
^k-Scribe totam^-l
Alterius, videlicet executorie, tenor sic incipit:
Bonifacius episcopus, servus servorum Dei venerabili fratri .. episcopo Melfiensi et dilectis filiis Gneznensi et Wrat(islauiensi) officialibus salutem et apostolicam benediccionem etc.
Sic finit: Quocirca discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu alios eundem Johannem vel procuratorem suum eius nomine in corporalem possessionem ecclesie iuriumque et pertinenciarum predictorum inducatis auctoritate nostra et defendatis inductum, amoto exinde quolibet detentore, facientes sibi de ipsius ecclesie fructibus, redditibus, proventibus, iuribus et obvencionibus universis integre responderi; non obstantibus omnibus supradictis, seu si prefato episcopo vel quibusvis aliis comuniter vel divisim a dicta sede indultum existat, quod interdici, suspendi vel excomunicari non possint per literas apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mencionem, contradictores auctoritate nostra appellacione postposita compescendo. Datum Rome apud sanctum Petrum, VIII Kalendas Julii, pontificatus nostri anno quartodecimo [24 VI 1403]⁴.
Post quarumquidem literarum apostolicarum presentacionem et recepcionem fuimus per prefatum dominum^ł Johannem Nicolai de Cleczss principalem cum instancia debita requisiti, ut ad execucionem earundem literarum^m et contentorum in eisdem iuxta traditam seu directam a Sede Apostolica nobis formam procedere dignaremur. Nos igitur, Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et officialis Gneznensis, executor predictus, volentes mandatum apostolicum supradictum nobis in hac parte dirrectum reverenter exequi, ut tenemur, cumⁿ [....^o] plenarie per prefatas literas apostolicas nobis constat, quod prefatus dominus Dobrogostius prefate ecclesie in Zabarthowo rector³ ipsam ecclesiam per prefatum dominum Johannem ipsius domini Dobrogostii procuratorem ab eo specialiter constitutum coram certis notario publico et testibus apud Sedem Apostolicam procuraverit resignari et de admissione resignacionis antedicte ipsam ecclesiam in Zabarthowo, ^c-d

per liberam resignacionem prefati domini Dobrogostii prefate ecclesie rectoris

, ut prefertur, sic vacantem et per dictum dominum Bonifacium papam reservatam ^p-q

prefatoque domino Johanni collatam [....]

, cuius fructus, redditus et proventus duodecim marcarum argenti puri^r secundum communem extimacionem valorem annuum^s non excedunt, eidem domino Johanni presenti et^t cum instancia postulanti auctoritate, qua fungimur in hac parte^u, cum omnibus et singulis proventibus^v, fructibus, redditibus, iuribus et obvencionibus universis duximus conferendam ac conferimus et assignamus per presentes, investientes ipsum in nostra presencia per nostrum [k. 33] birretum presencialiter^w de eadem. Idcirco eandem ecclesiam ^a-b

Sancti Jacobi

in Zabarthowo, ut prefertur, per liberam resignacionem apud Sedem Apostolicam factam, ^x-y

vacantem ac disposicioni Sedis Apostolice reservatam

prefatoque domino Johanni per ^z-aa

prefatum dominum Bonifacium papam

collatam et assignatam sive sic sive alio quovis modo aut aliquo alio modorum in ipsis literis apostolicis contentorum^ab vacet, iuxta modum et formam in dictis literis apostolicis expressos^ac contulimus et assignavimus ac presentibus^ł conferimus et assignamus ^ad-ag

cum omnibus et singulis redditibus, fructibus, proventibus, iuribus et obvencionibus universis auctoritate apostolica^ae nobis in ^af-ag

hac parte commissa

, investientes ipsum per nostri birreti capiti suo inposicionem presencialiter de eadem, ipsumque dominum Johannem eadem auctoritate, qua fungimur, in possessionem realem et corporalem^ah ipsius^ai ecclesie iuriumque et pertinenciarum^aj predictorum induximus et inducimus per presentes; que omnia et singula vobis reverendissimo patri domino archiepiscopo Gneznensi aliisque omnibus et singulis premissis, quorum interest vel intererit aut interesse poterit, quosque pre- et infrascriptum tangit negocium^ak, communiter vel divisim et vestrum cuilibet intimamus, insinuamus et notificamus ac ad vestram et cuiuslibet vestrum noticiam deducimus et deduci volumus per presentes^al. Quocirca vos dominum archiepiscopum Gneznensem ac omnes et singulos alios, ad quem seu ad quos ipsius ecclesie Sancti Jacobi in Zabarthowo collacio, provisio seu quovis alia disposicio pertinet communiter vel divisim, ac alios, quorum interest vel^ał intererit, primo, secundo, ^am-an

tercio et

peremptor(ie) auctoritate predicta requirimus et monemus, vobis nichilominus et cuilibet vestrum, quibus presentes nostre litere diriguntur, in virtute sancte obediencie et sub penis infrascriptis districte precipiendo mandamus, quatinus infra sex dies post presentacionem seu notificacionem presencium vobis aut alteri vestrum factas^ao immediate sequentes, quorum sex dierum, duos pro primo, duos pro secundo, et reliquos duos dies pro tercio et peremptorio terminis ac monicione canonica assignamus, eundem dominum Johannem vel procuratorem ipsius eius nomine in rectorem dicte ecclesie Sancti Jacobi in Zabarthowo recipiatis et ad corporalem ^ap-aq

realiter et actualiter

possesionem eiusdem ecclesie ac omnium iurium et pertinenciarum [k. 33v] ipsius infra predictum^ar terminum ^as-at

admittatis et admitti, quantum in vobis est, procuretis, sibique vel

eius procuratori pro eo de ipsius ecclesie fructibus, redditibus, proventibus, iuribus et obvencionibus universis respondeatis et faciatis ab aliis, prout ad vos ^a-b

et quemlibet vestrum

pertinet, integre responderi, permittentes ipsum de premissis omnibus et singulis^au pacifica possessione gaudere, ammoventes exinde quemlibet illicitum detentorem, quem nos eciam ammovemus et pronunciamus ammotum. Monemus insuper^av modo et forma premissis generaliter omnes et singulos cuiuscunque status, condicionis, gradus, ordinis aut preeminencie existant, ne prefato domino Johanni, quominus ecclesiam suam ^aw-ax

Sancti Jacobi

predictam in Zabarthowo cum omnibus iuribus et pertinenciis suis integre et libere assequi^ay et cum integritate habere et percipere valeat et possit, impedimentum aliquod^az prestent per se vel alium seu alios publice vel occulte, directe vel indirecte, aut imped(i)entibus ipsum super premissis in aliquo dent consilium, auxilium vel favorem, alioquin tam in dantes alteri quam in recipientes ecclesiam huiusmodi vel aliquod ius pertinens ad eandem, nec non in contradictores quoslibet et rebelles ac ipsum impedientes super^ba premissis in aliquo aut impedientibus dantes consilium, auxilium vel favorem, publice vel occulte, directe vel indirecte, nisi infra terminum dictorum sex dierum a contradiccione, rebellione, impedimento, consilio, auxilio vel favore huiusmodi omnino destit(u)erint et mandatis nostris ymmo verius apostolicis in hac parte paruerint cum effectu extunc prout extunc et extunc prout exnunc^bb singulariter in singulos predicta monicione prima, vobis domino archiepiscopo dumptaxat excepto, in hiis scriptis excomunicacionis, in capitulum vero seu conventum suspensionis, et in eorum ecclesias interdicti sentencias ^a-b

ferimus et eciam

promulgamus. Vobis vero domino archiepiscopo Gneznensi predicto, cui ob reverenciam vestre^ł pontificalis dignitatis deferendam duximus in hac parte, sed si contra premissa vel aliquid premissorum feceritis per vos vel submissam personam publice vel oculte, directe vel indirecte, ingressum ecclesie prefata sex dierum monicione canonica premissa interdicimus in hiis scriptis [k. 34] si vero predictum interdictum per alios sex dies prefatos sex inmediate sequentes sustinueritis, simili monicione canonica premissa in hiis scriptis suspendimus a divinis, verum si prefatas interdicti et suspensionis sentencias per alios sex dies prefatos sex inmediate sequentes, quod absit, animo sustinueritis indurato, vos exnunc prout extunc propter contemptum huiusmodi eadem monicione canonica premissa in hiis scriptis excomunicacionis sentencia innodamus. Ceterum cum ad execucionem huiusmodi ulterius faciendam non possumus quoad presens aliis^bc prepediti negociis personaliter interesse, universis et singulis dominis abbatibus, prioribus, prepositis, decanis, archipresbiteris, archidiaconis, scolasticis, cantoribus, thezaurariis et canonicis^bd tam kathedralium quam collegiatarum^bc parrochialiumque ecclesiarum rectoribus, plebanis, viceplebanis^bf, curatis et non curatis, ebdomadariis, perpetuis vicariis seu locatenentibus, eorundem presbiteris, altaristis, thabellionibus, notariis publicis et clericis secularibus et regularibus quibuscunque per civitatem et dyocesim Gneznensem et alias ubilibet constitutis et eorum cuilibet in solidum super ulteriori execucionem predicti mandati apostolici atque nostri omniumque premissorum tenore presencium committimus plenarie vices nostras, donec eas ad nos duxerimu revocandas. Eisque nichilominus et eorum cuilibet in virtute sancte obediencie et sub excomunicacionis pena, quam in ipsos et eorum quemlibet, nisi infra sex dies postquam pro parte dicti domini Johannis vel dicti procuratoris sui fuerit seu fuerint legitime requisitus seu requisiti, quem terminum ipsis et eorum cuilibet super^ba hoc pro omnibus dilacionibus et canonica monicione assignamus, ferimus in hiis scriptis, si ea, que eis in hac parte committimus et mandamus, neglexerint seu contempserint pertinaciter adimplere, districte precipimus et mandamus, quatinus ipsi^bg vel eorum alter, qui, ut prefertur, per prefatum dominum Johannem vel eius procuratorem legitimum super hoc fuerit seu fuerint legitime requisitus seu requisiti, ad vos reverendum patrem, dominum archiepiscopum Gneznensem et ecclesiam^bh predictam^bi ^bj-bk

Sancti Jacobi in Zabarthowo

seu alia loca, de quibus expediens fuerit, pro premissis et infrascriptis fideliter publicandis et exequendis. [k. 34v] Ita tamen, quod in hiis exequendis unus^bl alterum non expectet^bł nec alter pro alio se excuset personaliter accedant, seu alter ipsorum accedat et prefatas literas apostolicas et hunc nostrum processum ac omnia et singula in eis contenta vobis et cuilibet vestrum communiter vel divisim denuncient, intiment, notificent^bm, legant^bn ac denunciari, intimari, notificari^bo, legi et f(id)eliter publicari sine omni dolo et fraude procurent seu procuret et eundem dominum Johannem ^bp-bs

vel^bq procuratorem suum^ł eius^br nomine

in et ad corporalem, realem^bo, actualem et^bt effectualem possessionem dicte ecclesie Sancti Jacobi in villa Zabarthowo iuriumque et pertinenciarum ipsius^bu inducant seu induci faciant et defendant, inductum ipsique domino Johanni vel procuratori suo predicto de omnibus et singulis fructibus, redditibus, proventibus, iuribus et obvencionibus universis^bv integre respondeant et faciant ab aliis, quantum in eis^bw fuerit, plenarie^bx responderi, et nichilominus omnia et singula nobis in hac parte commissa, prout et quando expediens fuerit, fideliter et plenarie exequatur iuxta traditam seu directam a Sede Apostolica nobis formam et secundum nostri presentis processus continenciam et tenorem^by. Ita tamen, quod in preiudicium dicti domini^ł Johannis^bz aut procuratoris sui nichil valeant attemptare, nec circa ea vel superscriptas sentencias per nos latas absolvendo vel suspendendo aliquid inmutare, in ceteris, que dicto domino Johanni et iuri suo nocere potuerint in premissis in aliquo vel obesse, eisdem subdelegatis nostris et eorum cuilibet potestatem omnimodam denegamus. Et si contingat nos super premissis in aliquo procedere, de quo nobis plenariam potestatem reservamus, non intendimus pro hoc commissionem nostram huiusmodi in aliquo revocare, nisi de revocacione ipsa specialem et expressam in nostris literis fecerimus mencionem. Per processum autem nostrum huiusmodi ^ca-cb

nolumus nec intendimus

nostris in aliquo preiudicare collegis, comi(n)us^cc ipsi vel eorum alter, servato tamen hoc nostro processu, possint in huiusmodi negocio procedere per se vel alium seu alios, si et eis et eorum alteri videbitur expedire. Prefatas quoque literas apostolicas et hunc nostrum processum ^cd-ce

ac omnia alia^ł et singula instrumenta et literas huiusmodi negocium tangencia volumus penes

[k. 35] eundem dominum Johannem vel eius procuratorem remanere et non per vos vel aliquem vestrum seu quempiam alium contra ipsius domini Johannis vel eius procuratoris voluntatem^cf quomodolibet detineri, contrarium vero facientes prefatis nostris sentenciis eo modo, quo late sunt, ipso facto volumus subiacere. Mandamus tamen vobis copiam fieri de premissis, si eam pecieritis et habere volueritis^cg vestris tamen sumptibus et expensis. Absolucionem vero omnium et singulorum, qui prefatas nostras sentencias vel earum aliquam quovismodo incurrerint, nobis vel superiori nostro solummodo reservamus. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum, presentes literas seu presens instrumentum publicum per notarium infrascriptum subscribi et publicari mandavimus nostrique officiolatus sigilli iussimus appensione communiri. Datum et actum [....^ch].

^a-bnadpisane

^c-ddopisane na prawym marg. w przedłużeniu wiersza i z ods. do tekstu

^enast. skr. collegis

^fbrak w pierwotnym tekście, nadpisane przez koncypienta dok. dla Kujaw

^gnast. skr. more Romane Curie impendentibus

^hdopisane w przedłużeniu wiersza

ⁱnast. skr. in v(illa)

^jnast. skr. unius

^k-lwskazówka koncypienta

^łnadpisane

^mnast. skr. apostolicarum

ⁿodczyt niepewny

^okrótki nie odczytany wyraz

^p-qdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu; ostatni wyraz pod przekreśleniem drugiego pióra nieczytelny, może już pierwotnie skr.

^rnast. skr. pierwotnie duodecim marcarum

^snast. skr. pierwotnie excedunt, gdzie ex- nadpisane

^tnast. skr. pierwotnie nobis humiliter supplicanti

^unast. skr. pierwotnie dux(imus)

^vnast. skr. pierwotnie iurib(us)

^wnast. skr. pierwotnie de al(...)

^x-ydopisane na prawym marg. z ods. do tekstu w miejsce skr. pierwotnie et per dictum dominum Bonifacium papam admissam ac collacioni et disposicioni Sedis Apostolice reservatam

^z-aadopisane nad wierszem i na prawym marg. w zastępstwie skr. pierwotnie Sedem i od wiersza Apostolicam

^abnast. skr. vacent, gdzie -nt uprzednio skr. i nadpisano -t

^acnast. skr. eidem domino Johanni principali, nie wiadomo czy ręką pisarza pierwotnego tekstu czy późniejszego użytkownika

^ad-agdopisane na prawym marg. z odniesieniem do skr. pierwotnie w tekście auctoritate apostolica nobis in hac parte commissa per presentes

^aenast. skr. pierwotnie conferimus

^af-agnad tym nadpisane lecz skr. nunc in hac parte

^ahnast. skr. eiusdem

^ainadpisane nad skr. eiusdem

^a-jnast. skr. ipsius

^aknast. skr. aut tan(...)

^alnast. skr. vosque

^ałnast. skr. intererit

^am-annadpisane nad skr. et termino

^aonadpisane nad skr. factam z poprawianą końcówką

^ap-aqdopisane w przedłużeniu wiersza tąż pierwotną ręką lecz zblakłym atramentem

^arprzedrostek pre- nadpisano nieco później

^as-atnadpisane nad skr. admitti procuretis sibique vel

^aunast. skr. pierwotnie premissis

^avnast. skr. pierwotnie omnes

^aw-axdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^aynast. skr. pierwotnie possit et recipere

^aznast. skr. prefatis

^bapoprawione z insuper

^bbnast. skr. dicto

^bcnast. skr. occup(ati)

^bdnast. skr. canonicis

^benast. skr. ecclesiarum

^bfnast. skr. presbiteris

^bgpoprawione z ipsis

^bhdopisane w przedłużeniu wiersza zblakłym atramentem

^biprzedrostek pre- dopisany przed wierszem zblakłym atramentem

^bj-bknadpisane zblakłym atramentem nad skr. in Virzchuczino

^blnadpisane nad skr. alter

^błnast. skr. nec

^bmdopisane w przedłużeniu wiersza nieco zblakłym atramentem

^bnnast. skr. seu legi faciant

^bonast. skr. et

^bp-bsdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^bqnadpisane zblakłym atramentem nad mało wyraźną abrewiacją tegoż wyrazu

^brnast. skr. pro(curatorio) [?]

^btnadpisane nad skr. ac

^bunadpisane tąż pierwotną ręką zblakłym atramentem, nad skr. predictarum

^bvnast. skr. i zamazane faciant

^bwnast. od wiersza skr. est

^bxnast. skr. wyraz nieczytelny

^bytoż nadpisane zblakłym atramentem

^bznast. skr. nichil

^ca-cbdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu do skr. w tekście non intendimus i nad tym nadpisanego lecz także skr. nolumus neque

^cctak Koncept

^cd-cedopisane zblakłym atramentem tuż pod ostatnim wierszem po skr. w nim volumus penes, jako wiersz dodatkowy

^cenast. od nowej strony nie skr. penes z pierwotnego tekstu

^cfnast. skr. detineri

^cgnast. skr. vobi(s)

^chdokończenia brak

¹Zabartowo, wieś par. na pd.-wsch. od Więcborka, na Krajnie (Koz. 1 s. 372 - 373).

²Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

³Skądinąd nie znany.

⁴Data listu papieskiego wyznacza najwcześniejszą możliwą datę wystawienia dok. Mikołaja Strzeszkowica.

Dokument Nr 474

Gniezno, 28 lipca 1403

I. N. Nadanie z prezenty papieskiej wikariatu w katedrze gnieźnieńskiej Markowi z Grotkowa.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 28v - 29v. Tytuł: Instrumentum super recepcione alicuius in fratrem et assignacione fructuum beneficii vacantis accepti vigore literarum apostolicarum.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 121, nr 27.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem M°^a CCCC III°, indicione XI, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostra, domini Bonifacii divina^b providencia pape noni anno ipsius XIIII°, die dominica XXVIII mensis Julii¹, in choro ecclesie metropolitane Gneznensis, hora VI^a vel quasi ante summam missam, post processionem, in mei notarii publici subscripti^c testiumque infrascriptorum presencia scientificus vir dominus Marcus de Grotkowo Gneznensis diocesis, magister arcium liberalium² tenens atque habens in suis manibus literas prefati domini Bonifacii pape noni, unam videlicet graciosam cum filis sericeis rubei croceique coloris, aliam vero exequtoriam cum cordula canap(ea)^d veris bullis plumbeis ipsius domini nostri pape impendentibus more Romane Curie bullatas^f de^g uno vel duobus beneficio seu beneficiis ecclesiastico seu ecclesiasticis, eciam si unum vel ipsorum duorum alterum curatum existat, per prefatum dominum Bonifacium^h papam in speciali sibi factis et processum exinde sequtum wenerabilis in Christo patris et domini, domini Thuribii Dei gracia episcopi Tudensisⁱ³ executoris dicte gracie a dicto domino^j papa specialiter deputato, eius vero sigillo oblonge figure ab intus de rubea, ab extera vero de alba cera in cordula sericea rubei coloris dependente sigillatum manuque circumspecti viri Jacobi Johannis de Brest clerici Wladislauiensis diocesis publici imperiali auctoritate notarii⁴ subscriptum et signatum, sanas, salvas et integras ac omni prorsus vicio et suspicione carentes, monuit et requisivit honorabilem virum dominum Nicolaum Grosman altaristam^k eiusdem^l ecclesie Gneznensis⁵ tamquam subexequtorem dicte gracie, quatenus ^ł-m

ad execucionem earundem literarum procederet sibique

possessionem vicarie in ecclesia Gneznensi predicta per contractum matrimonii Bodzanthe de Bythin alias rectori eiusdem vicarie⁶ vacantem et per eum aliasⁿ tempore debito acceptate^o stallumque in choro et locum in capitulo assignaret, necnon omnes et singulariter singulos vicarios et divisores eiusdem ecclesie Gneznensis^p ac [a]lios sua interesse putantes vigore eiusdem processus moneret, ut sub penis in eodem processu contentis ipsum reciperent in vicarium et in fratrem, ^q-r

necnon reddituarios et censuarios dicte vicarie, ut sibi

de fructibus^s, proventibus, redditibus, distribucionibus, refectionibus, oblagiis et obvencionibus universis ^t-u

ad eandem vicariam spectantibus

responderent^v^*. Quarum quidem literarum apostolicarum et processus principia et fines erant tales, et primo unius, videlicet graciose, tenor sequitur prout ecce:
Bonifacius episcopus servus servorum Dei. Dilecto filio Marco Zelconis de Grotkowo clerico Gneznensis diocesis, magistro in artibus, salutem et apostolicam ben(edictionem). Literarum sciencia, vite^w ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos fidedigno comendaris testimonio, nos inducunt, ut tibi reddamur ad graciam liberales etc.^**
Finis vero talis:
Datum Rome apud Sanctum Petrum IIII° Ydus Maii, pontificatus nostri anno quartodecimo [12 V 1403].
Alterius vero litere, videlicet executorie, tenor sic incipit:
Bonifacius episcopus servus servorum Dei. Wenerabili fratri episcopo Thudensi et dilectis filiis Gneznensi et Poznaniensi officialibus salutem et apostolicam benedictionem. Literarum sciencia, vite^w,x ac morum honestas aliaque laudabilia probitatis et virtutum merita, super quibus apud nos dilectus filius Marcus Zelconis de Grotkowo Gneznensis diocesis magister in artibus fidedigno comendatur testimonio, nos inducunt, ut sibi reddamur ad graciam liberales etc.
Et sic finit:
Datum Rome apud Sanctum Petrum IIII° Ydus Maii, pontificatus nostri anno XIIII° [12 V 1403].
Principium vero processus inde sequti erat tale:
Reverendo in Christo patri et domino Dei gracia archiepiscopo [k. 29] Gneznensi eiusque in spiritualibus vicario ac venerabilibus et discretis viris dominis preposito, decano, scolastico, cantori, custodi, thezaurario^y, capitulo singulisque canonicis et personis ecclesie Gneznensis omnibusque aliis et singulis, quorum interest et intererit quomodolibet in futurum communiter et divisim Thuribius eadem gracia episcopus Thudensis exequtor ad infrascripta una cum infrascriptis nostris in hac parte collegis cum illa clausula: "Quatenus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu alios" etc. per Sedem Apostolicam specialiter deputatus salutem in Domino.
Finis vero talis:
Datum et actum Rome in domo habitacionis nostre sita in ecclesia Sancte Barbare in regione Parionis^z sub anno Domini millesimo CCCC III°, indicione XI°, die vero Mercurii VI^a mensis Junii, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii divina providencia pape noni anno XIIII°, presentibus ibidem discretis et circumspectis viris, dominis Henrico Hersolt literarum apostolicarum abreviatore et Henrico Wess clericis Magu(n)tiniensis et Treuerensis diocesis, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
Subscripcio vero notarii erat talis:
Et ego Jacobus Johannis de Brest clericus Wladislauiensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius, quia predictarum literarum apostolicarum exhibicioni et presentacioni, recepcioni, requisicioni, monicioni, reservacioni, provisioni, sentenciarum fulminacioni et subdelegacioni omnibusque aliis et singulis dum sic, ut premittitur, per prefatum Thuribium episcopum et executorem et coram eo agerentur et fierent, una cum prenominatis testibus presens interfui etc.^***
Post cuius quidem magistri Marci requisicionem^v mox vero^aa et incontinenti prefatus dominus Nicolaus Grosman subexequtor volens tamquam filius obediencie ^ab-ac

mandatis apostolicis et

dicti domini Thuribii episcopi et executoris principalis^ad humiliter obedire eidem magistro Marco^ae superpilicio^af imposito possessionem eiusdem vicarie quantum in eo fuit assignavit ac in possessionem eandem introduxit stallumque in choro ad manum sinistram ad maius altare in choro situm transeundo assignavit ^ag-ah

receptisque manualiter dictis literis apostolicis et processu vigore ipsius

monuit honorabiles viros dominos Stephanum de Pawlowo⁷, Michaelem magistrum scole⁸, Butkonem⁹, Johannem Caczka¹⁰, Swantoslaum¹¹, Wenceslaum¹², Johannem Popowsky¹³, Mathiam de Glosky¹⁴, Nicolaum Nepco¹⁵, Nicolaum Cochan¹⁶, Bartholomeum Slewacz¹⁷, Johannem Radzvcha¹⁸ et alios vicarios eiusdem ecclesie Gneznensis ibidem presentes, ut ipsum magistrum Marcum reciperent in vicarium et in fratrem sibique de omnibus et singulis fructibus, redditibus^ai, proventibus et obvencionibus universis eiusdem vicarie et ad ipsam vicariam spectantibus, necnon de^aj refeccionibus et distribucionibus aliis vicariis dari consuetis plenarie ^ak-al

sub penis in dicto processu contentis

responderent. Ad quam monicionem^ał dominus Stephanus de Pawlowo vicarius predictus alta voce suo et aliorum vicariorum predictorum nominibus respondit dicens: "Si receperit et admiserit eum dominus decanus Gneznensis, cuius interest procurator et ad quem institucio vicariorum pertinet, nos eciam parati sumus ipsum magistrum Marcum recipere in vicarium et in fratrem". Tandem prefatus dominus Nicolaus Grosman subexequtor immediate apprehenso personaliter ibidem in choro wenerabili viro domino Bodzantha decano Gneznensi¹⁹ ipsum vigore literarum apostolicarum et processus predictorum monuit, ut dictum magistrum Marcum ad possessionem realem et corporalem [k. 29v] eiusdem vicarie, ut prefertur, per contractum matrimonii dicti Bodzanthe ^am-an

de Bittin

vacantis admitteret et de fructibus, redditibus, proventibus et distribucionibus, oblagiis et obvencionibus universis reponderi demandaret sub penis et sentenciis in eodem processu fulminatis et contentis. Cui dictus dominus Bodzantha decanus respondit: "Volo deliberare infra terminum in eodem processu contentum et deliberatus respondebo". Super quibus omnibus et singulis premissis prefatus magister Marcus peciit sibi fieri per me notarium publicum unum vel plura publicum seu publica instrumentum vel instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatus, die, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus ibidem honorabilibus discretis viris dominis: Jacobo custode²⁰, Nicolao Strzeszconis thezaurario et officiali²¹, Alberto vicedecano ecclesie Gneznensis²², Petro Pesyk de Gnezna²³, Stanislao Petri de Schadek²⁴ et Jacobo Gromislai de Gluchowo²⁵ clericis Gneznensis et Poznaniensis diocesis, publicis imperiali auctoritate notariis, testibus ad premissa vocatis specialiter [et^ao] rogatis.
Et ego N(icolaus) alias P(hilippi) de K(yky) clericus²⁶ etc., quia predictis requisicioni^ap possessionis et stalli asignacioni, monicioni et responsioni aliisque omnibus et singulis premissis etc.

^*va dopisane tymże piórem na lewym marg., może v(icari)a.

^**Mox vero bledszym atramentem lecz inną ręką na lewym marg., może jednak próba pióra.

^***cat na prawym marg. tąż ręką, powtórzone na lewym, bledszym atramentem, wyraża zapewne hasło symbolizujące tę część tekstu, nie odgadnione.

^anadpisane bledszym atramentem

^bnast. dei skr. bledszym atramentem

^cwcześniej infrascripti, poprawki bledszym atramentem: skr. in- oraz przerobiono -fra- na s(u)b- poprzez napisanie litery b na -ra- i dorysowanie nad tym znaku kontrakcji, ponadto na prawym marg. bez ods. dopisano sub

^dpierwotnie canapis, skr. -is bledszym atramentem i dorysowano pionową kreskę

^ewcześniej inpendientibus, dopisano i bledszym atramentem

^fnast. skr. pierwotnie i po części dodatkowo bledszym atramentem et processum exinde sequtum, z kolei nast. skr. tylko bledszym atramentem de oraz pierwotnie skr. benef(icio)

^gdopisane bledszym atramentem na marg. przed wierszem

^hnast. skr. pierwotnie in

ⁱdopisane w przedłużeniu wiersza bledszym atramentem po skr. tymże Thudensis

^jnast. Bonifacio skr. bledszym atramentem

^knast. skr. pierwotnie eiusque

^lnast. -que zapewne skr. pierwotnie

^ł-mdopisane bledszym atramentem na lewym marg. z ods. do tekstu gdzie takoż skr. sibi

ⁿnadpisane bledszym atramentem nad skr. dudum

^onast. skr. pierwotnie assignaret

^pnast. w przedłużeniu wiersza dopisane bledszym atramentem lecz takoż skr. ac censuarios et reddituarios

^q-rdopisane bledszym atramentem na lewym marg. z ods. do skr. w tekście necnon

^snast. skr. pierwotnie et

^t-udopisane bledszym atramentem na marg. w przedłużeniu wiersza w nawiązaniu do skr. eiusdem oraz od wiersza vicarie

^vnast. znak na a linea podany dodatkowo na marg. bledszym atramentem

^wvita Koncept (jako Kop.)

^xnast. skr. pierwotnie e(t) mo(rum)

^ynast. razura na 2 litery

^zpa'onis Koncept

^aanadpisane znacznie bledszym atramentem

^ab-acdopisane bledszym atramentem na prawym marg. w przedłużeniu wiersza; w tekście od wiersza skr. mandatis, po którym ods. do dopisanego bladziej na lewym marg., lecz skr. apostolicis; toż nadpisane i skr. nad następującymi dicti

^adnast. skr. ymmo verius apostolicis

^aenast. skr. myłka per superprilic(...)

^aftak Koncept

^ag-ahdopisane bledszym atramentem na prawym marg. z ods. do tekstu nad skr. necnon

^ainast. skr. et

^ajnast. skr. aliis

^ak-aldopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^ałnast. skr. et req(uisicionem)

^am-andopisane bledszym atramentem na prawym marg. w przedłużeniu wiersza

^aobrak Koncept

^apnast. skr. monicioni

¹Niedziela w 1403 r. przypadała 29 lipca, na rok 1403 wskazują jednak wszystkie inne elementy datacyjne.

²Marek syn Zelka z Grotkowa (wieś klarysek gnieźn. par. Jarząbkowo, na pn.-wsch. od Gniezna), mgr, wyst. także na dalszych dok. dotyczących tej samej sprawy (niżej, przypis 27).

³Turibius biskup Tuy (Tudae) w Hiszpanii nieznany Eublowi, Hierarchia I s. 501, który wymienia tylko Jana arcybiskupa Compostelli jako administratora Tuy 1394. ZDKDK I nr 147 utożsamia Tudae z Todi we Włoszech. Turibius wyst. już 1396 jako biskup Tuy (KDKK II s. 197), nie żył już 1407 (ASPBoh nr 303).

⁴Jakub syn Jana z Brześcia Kujawskiego notariusz publiczny zapewne ident. z notariuszem konsystorza pozn. 1414 (niżej, nr 741/8) i notariuszem publicznym 1424 - 1425 (KDW V nr 415, VIII), nie wiemy czy ident. z księdzem tego imienia wyst. jeszcze 1444 (Materiały KDW).

⁵Mikołaj Grosman, zob. wyżej, nr 466/13.

⁶Bytyń, wieś par. na pn. od Buku. Bodzęta studiował prawo w Pradze od 1397, najpewniej ident. z późniejszym właścicielem Bytynia 1403 - 1408 (SHGWlkp.).

⁷Stefan z Pawłowa, zob. wyżej, nr 471/10.

⁸Michał, zob. wyżej, nr 462/7.

⁹Butko, Butek, wikariusz katedralny gnieźn. wyst. także 1404 (zob. niżej, nr 519), zapewne ident. z wikariuszem gnieźn. jeszcze 1426 i 1428, nie żyjącym już 1431 (KDW V nr 442, 527).

¹⁰Jan Kaczka żył jeszcze 1409 (AAG ACons. A 2 k. 53v).

¹¹Świętosław z Modliszewa (na pn. od Gniezna) jako wikariusz gnieźn. wyst. tylko 1403.

¹²Wacław (Więćsław, Więcek), jako pleban Św. Mikołaja w Gnieźnie i wikariusz katedralny wyst. kilkakrotnie 1403 - 1404 (niżej, nr 487/3, 519).

¹³Jan Popowski (nie wiemy z którego Popowa) wikariusz katedralny gnieźn. wyst. 1403 - 1404 (zob. niżej, nr 490/2).

¹⁴Głuski (Głoski) par. Kościelna Wieś, na pn. od Kalisza (Koz. 4 s. 231, 7 s. 330). Maciej, z drobnej szlachty zamieszkującej Głuski, wyst. 1403 - 1404 (niżej, nr 519/35), może pochodził jednak z Głoskowic (Głoskowa na Mazowszu), skąd pisał się u schyłku XIV w. kanonik gnieźn. Naciek (KDW VI nr 347/13).

¹⁵Mikołaj Nepko, zob. wyżej, nr 470/3.

¹⁶Mikołaj Kochan jako wikariusz gnieźn. wyst. tylko 1403.

¹⁷Bartłomiej Slewacz wyst. tylko tutaj, ale por. niżej, nr 475/13.

¹⁸Jan Radzicha, zob. wyżej, nr 417/2.

¹⁹Dziekan Bodzęta, zob. wyżej, nr 420/2.

²⁰Jakub Pałuka, zob. wyżej, nr 420/5.

²¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²²Wicedziekan Wojciech, zob. wyżej, nr 471/6.

²³Piotr Pieszyk, zob. wyżej, nr 466/14.

²⁴Stanisław z Szadka, zob. wyżej, nr 466/11.

²⁵Jakub syn Gromisława z Gołutowa wyst. tutaj i niżej, nr 502/4 oraz 1414 (niżej, nr 722/12). G. to zapewne Gułtowy, wieś par. na pd.-wsch. od Kostrzyna Wlkp., gdzie jednak Gromisław nie jest znany.

²⁶Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.

²⁷W tej samej sprawie zob. też niżej dok. nr 475, 480, 481.

Dokument Nr 475

Gniezno, 2 sierpnia 1403

I. N. Wprowadzenie Marka z Grotkowa na wikariat w katedrze gnieźnieńskiej.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 29v - 30. Tytuł: Monicio seu requisicio, ut alicui respondeatur de refeccionibus.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 121, nr 28.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo CCCC III°, indiccione etc., pontificatus etc., die Jouis II^a mensis Augusti, hora vesperorum vel quasi, in choro ecclesie metropolitane Gneznensis, in mei notarii publici et testium infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia personaliter constitutus discretus vir dominus Swanthoslaus vicarius Gneznensis¹ requisitus per scientificum virum dominum Marcum Zelconis de Grotkowo clericum Gneznensis diocesis, magistrum in artibus² tamquam subexequtor gracie per prefatum dominum Bonifacium papam eidem magistro Marco de uno vel duobus beneficio seu beneficiis ecclesiastico seu ecclesiasticis in speciali facte, tenens in suis manibus quoddam processum reverendi in Christo patris domini Turibii Dei gracia episcopi Thudensis³ exequtoris dicte gracie manu discreti viri Jacobi^a Johannis de Brest clerici^b diocesis Wladislauiensis publici imperiali auctoritate notarii⁴ subscriptum et signatum sigilloque dicti domini Thuribii episcopi et exequtoris oblonge figure ab intus de rubea, ab extera vero de alba cera, in cordula sericea rubei coloris dependenti sigillatum, monuit et requisivit discretos^c viros^c,^d dominos Wanczkonem divisorem⁵. Nicolaum Chochan⁶, Nicolaum Nepconem⁷, Michaelem vicecustodem^e⁸, Michaelem rectorem scole⁹, Johannem Popowsky¹⁰, Petrum subpincernam¹¹, Mathiam de Glosky¹², Bartholomeum de Stawysyno¹³, Stephanum de Pawlowo¹⁴, Butkonem¹⁵, Johannem Radzycha¹⁶ et Albertum Carsowsky¹⁷ vicarios eiusdem vicarie Gneznensis ipsis expresse et publice [k. 30] inhibendo, ne alicui^f alteri preter quam eidem magistro Marco de omnibus et singulis fructibus, redditibus, proventibus, oblagiis et obvencionibus universis vicarie in ipsa ecclesia Gneznensi, quam olim Bodzantha de Bythyn¹⁸ ante contractum matrimonii tenuit et possedit, necnon de distribucionibus, porcionibus et cottidianis refectionibus aliis vicariis eiusdem ecclesie Gneznensis dari consuetis responderent^g dictumque magistrum Marcum reciperent in vicarium dicte vicarie, ut prefertur, ^h-i

modo premisso

vacantis et in fratrem sub penis in dicto processu contentis. Ad quam monicionem et inhibicionem dicti domini^j vicarii superius descripti nichil responderunt. Super quibus omnibus et singulis premissis prefatus magister Marcus peciit sibi etc. Acta sunt hec anno, indiccione, pontificatus, die, mense, hora, loco, quibus supra, presentibus ibidem discretis viris dominis Martino vicepreposito ecclesie Sancti Georgii in castro¹⁹, Petro Tharus presbitero substituto ecclesie Gneznensis²⁰, Petro Pesyk de Gnezna²¹ et Bartholomeo Swanthoslai de Gyrzyno clericis Gneznensis diocesis, publicis imperiali auctoritate notariis²², testibus vocatis ad premissa specialiter et rogatis.
Et ego N(icolaus) alias P(hilippi) de K(yky) clericus etc.²³ predictis requisicioni, monicioni et inhibicioni aliisque omnibus etc.

^anast. skr. pierwotnie de Brest

^bnast. skr. pierwotnie Gneznensis

^ckońcówka -os dopisana bledszym atramentem do abrewiacji typu -um

^dnast. skr. pierwotnie dominum

^enast. skr. Michaele(m)

^fnadpisane bledszym atramentem nad skr. cuiquam

^gnast. skr. pierwotnie sub penis

^h-inadpisane bledszym atramentem nad skr. per contractum matrimonii dicti Bodzanthe

^jnast. skr. vicarii

¹Zob. dok. poprzedni.

²Zob. dok. poprzedni.

³Zob. dok. poprzedni.

⁴Zob. dok. poprzedni.

⁵Zob. dok. poprzedni.

⁶Zob. dok. poprzedni.

⁷Zob. dok. poprzedni.

⁸Podkustoszy Michał, zob. wyżej, nr 440/5.

⁹Zob. dok. poprzedni.

¹⁰Zob. dok. poprzedni.

¹¹Piotr podczaszy (może dworu arcybiskupiego?) jako wikariusz katedralny gnieźn. wyst. tutaj i miesiąc później (niżej, nr 480).

¹²Zob. wyżej, nr 474/14.

¹³Bartłomiej ze Stawiszyna, chyba różny od Bartłomieja wyst. 1445 (Materiały KDW), może ident. z wyst. wśród wikariuszy gnieźn. kilka dni wcześniej Bartłomiejem Slewacz (zob. wyżej, nr 474/17).

¹⁴Zob. dok. poprzedni.

¹⁵Zob. dok. poprzedni.

¹⁶Zob. dok. poprzedni.

¹⁷Wojciech Karszowski, może z licznych wsi o nazwie Karsy w Wielkopolsce, albo ze wsi Karszew na Kujawach, pleban w Kędzierzynie koło Gniezna 1404 (AAG ACons. A 1 k. 49), zm. 1413/14 (AAG ACap. B 14, k. 42).

¹⁸Zob. wyżej, nr 474/14.

¹⁹Marcin wyst. także 2 września 1403 (niżej, nr 480).

²⁰Piotr nie zidentyfikowany.

²¹Piotr Pieszyk, zob. wyżej, nr 466/14.

²²Bartłomiej z Jerzyna, zob. wyżej, nr 462/11.

²³Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.

²⁴W tej samej sprawie zob. też wyżej, dok. nr 474 i niżej, dok. nr 480 i 481.

Dokument Nr 476

Ołobok, 10 sierpnia 1403

Świema z Rososzycy zapisuje czynsz Dorocie Sławińskiej opatce klasztoru cysterek w Ołoboku.

Reg.: Poznań, WAP, Ołobok - kl. cysterek C 17c (sumariusz dok. z 1782 r.), k. 22v.

1403, ipso die sancti Laurentii Martyris in Ołobok. Swema haeres de Rossoszyca¹ in bonis eisdem censum 20 marcarum latorum grossorum monetae Pragensis numeri Polonicalis, quamlibet marcam 48 grossis^a computando, religiosae Dorotheae Sławińska abbatissae conventui Ołobocensis², post mortem vero eius memorato conventui annuatim pendendum inscribit.

^atak Reg.

¹Rososzyca, wieś par. na pn.-wsch. od Mikstatu w Kaliskiem (Koz. 1 s. 258, 5 s. 248, 7 s. 380). Świema wyst. 1403 (tutaj) - 1438 (KDW V nr 611).

²Opatka Dorota Sławińska skądinąd nie znana.

Dokument Nr 477

Rzym, 18 sierpnia 1403

Papież Bonifacy IX nadaje odpusty klasztorowi karmelitów Bożego Ciała w Poznaniu.

Kop.: 1. Poznań, AAP, dok. DK 118 (A 118), w or. transumpcie (zmieniającym niektóre postanowienia dok.) papieża Innocentego VII z daty: Rzym, 19 kwietnia 1406 - zob. niżej, nr 565. Tekst bardzo zniszczony przez wilgoć, małe dziurki, słowa zatarte, miejscami nieczytelne; 2. Rzym - Archiwum Watykańskie, Regesta Lateranensia t. 108, k. 251 - 251v.
Wyd.: Collectanea Theologica XIII, 1932, s. 245 - 246 (wg Kop. 1 i 2).

Uw.: Miejsca nieczytelne w Kop. 1 uzupełniono wg Kop. 2 (za Wyd.).

Bonifacius episcopus servus servorum Dei¹, universis christifidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. Inmensa divine largitatis beneficia, que dominus noster Jhesus Christus, de hoc mundo transiturus ad Patrem, in passionis et mortis sue memoria carnem suam in cibum et sanguinem suum in poculum tribuens reliquit et exhibuit populo christiano, decet christifideles pro devotionis reminiscencia venerari et panem angelorum celestem, quo nos specialiter reficit, veluti nostre peregrinationis, qua redimus in patriam, viaticum devotis mentibus ex intimis pectoris precordiis adorare. Cupientes igitur, ut ecclesia domus fratrum ordinis Carmelitarum extra muros Poznanienses, quam carissimus in Christo filius noster Wladislaus rex Polonie illustris sub vocabulo Corporis Christi propter miraculum ibidem de eodem Corpore noviter factum erigi et edif[icari] fecit, et in qua multa signa quottidie fiunt, et ad quam ecclesiam populus christianus iugentem gerit devotionem et copiose confluit congruis honoribu[s] freq[uente]tur [et] eciam conservetur, et ut christifideles eo libencius causa devotionis confluant ad eandem et ad eius conservationem manus prompcius porrigant adiutrices, quo ex hoc ibidem dono celestis gratie uberius conspexerint se refec[tos de omn]ipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli Apostolorum eius auctoritate [confisi], omnibus vere penitentibus et confessis, qui in Nativitatis, Circumcisionis, Epiphanie, Resurrectionis, Ascensionis, Corporis predicti domini nostri Jhesu Christi et Penthecostes, necnon in Nativitatis, Annunciationis, Purificationis [et] Assumptionis Beate Marie Virginis et Nativitatis beati Johannis Baptiste ac Apostolorum Petri et Pauli predictorum, ac in dedicatione dicte ecclesie festivitatibus et in celebritate Omnium Sanctorum, et per ipsorum Nativitatis, Epyphanie, Resurrectionis, Ascensionis et Corporis domini nostri Jhesu Christi ac Nativitatis et Assumptionis Beate Marie, necnon Nativitatis sancti Johannis et beatorum Petri et Pauli predictorum festivitatum octavas, et per sex dies dictam festivitatem Penthecostes inmediate sequentes, ecclesiam prefatam devote visitaverint annuatim, singulis videlicet festivitatum et celebritatis quinque annos et totidem quadragenas, octava[rum] vero et sex dierum predictorum diebus, quibus dictam ecclesiam annuatim visitaverint, ut prefertur, centum dies de iniunctis eis penitentiis misericorditer relaxamus et nichilominus, ut fideles ipsi ad ecclesiam ipsam in festivitatibus et diebus huiusmodi propterea confluentes consciencie pacem et animarum salutem Deo propicio uberius consequantur et indulgentie huiusmodi comodius participes efficiantur, dilecto filio priori predicte domus sive eius locumtenenti pro tempore existenti, ut duos ex fratribus dicte domus idoneos deputare valeat, qui in festivitatibus pre[dictis] confessiones omnium et singulorum fidelium, causa huiusmodi indulgencie consequende ad ecclesiam huiusmodi confluencium, in festivitatibus et celebritate ac diebus antedictis, ut prefertur, audire et confessionibus [ipso]rum diligenter auditis pro commissis eis debitam absolucionem impendere ac iniungere pro modo culpe penitencias salutares, in casibus duntaxat, in quibus ordinanius loci ipsos absolvere posset, absolvere, necnon sacramenta ecc[lesia]stica ministrare valeant, auctoritate apostolica de uberioris dono gratie tenore presencium indulgemus presentibus perpetuis temporibus duraturis. Volumus autem, quod si alias aliqua alia indulgencia visitantibus dictam ecclesiam vel ad eius conservationem seu fabricam manus porrigentibus adiutrices aut alias inibi pias elemosinas erogantibus perpetuo, vel ad certum tempus nondum elapsum duratura per nos concessa fuerit, presentes littere nullius existant roboris vel momenti. Datum Rome apud Sanctum Petrum XV Kalendis Septembris, pontificatus nostri anno quartodecimo.

¹Bonifacy IX papież rzymski 1389 - 1404.

Dokument Nr 478

Gniezno, 29 sierpnia 1403

Oficjał gnieźnieński zawiadamia Jana oficjała poznańskiego o wyroku w sporze pomiędzy Mikołajem Lubiatowskim a Hermanem plebanem w Śremie.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 10v - 11. Tytuł: Instrumentum interlocutorium in causa appellacionis ubi partes pro execucione eiusdem fienda ad priorem iudicem remittuntur.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 117, nr 8.

Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ honorabili fratri nostro^a domino Johanni preposito Sancti Spiritus, canonico et officiali Poznaniensi² salutem et sinceram in Domino caritatem. Licet pridem nobilis vir Nicolaus heres de Lubethowo³ armiger^b Poznaniensis dyocesis a sentencia^c diffinitiva in causa, que coram vestra fraternitate inter discretum virum dominum Hermannum plebanum^d in Srzem⁴ ex una et dictum nobilem Nicolaum de et super quadam decima et eius occasione reum ab altera partibus auctoritate ordinaria vertebatur pro parte dicti domini Hermanni plebani et contra memoratum Nicolaum per vos rite lata ad sedem metropolitanam Gneznensem appellaverit appellacioneque eadem ^e-g

venerabili fratri nostro domino Nicolao Strosberg preposito et^f protunc vicario in spiritualibus generali et officiali Gneznensi⁵ nostro predecessori

presentata et citacione^h cum inhibicione in forma solita et consueta ab auditorio dicti domini Nicolai Strosberg extracta in ipsa causa ad ulteriora procedere nec causam appellacionis huiusmodi nullo impedimento obstante canonico infra iuris terminum prosequi et terminare non curavit, propter quod circumspectus vir magister Buszco procurator⁶ dicti domini Hermanni plebani presente circumspecto viro magistro Bartholomeo de Gyrzino procuratore⁷ dictiⁱ Nicolai, de quorum quidem magistrorum tam Buszconis quam eciam Bartholomei mandatis nobis^j legitimis est facta fides documentis, coram nobis pro tribunali sedentibus comparens peciit eandem appellacionem iuris aprobacione pronunciari desertam sentenciamque vestre fraternitatis in rem transivisse iudicatam et ob hoc pro eiusdem sentencie execucione ipsum dominum Hermannum ad vestram fraternitatem remitti [k. 11] tandem variis iuris disputacionibus inter procuratores predictas coram nobis habitis prefati procuratores per nos interloqui super eadem appellacione et ipsorum mutuis allegacionibus cum instancia debita postularunt. Nos vero volentes in premissis frui deliberacione pociori eisdem procuratoribus ^k-l

unum certum terminum peremptorium competentem

ad nostram interlocutoriam huiusmodi proferendam duximus statuendum. ^ł-m

Quo termino veniente

prefatisque magistris Buszcone domini Hermanni et Bartholomeo de Gyrzino Nicolai de Lubathow procuratoribus principalium predictorum coram nobis iudicialiter comparentibus et nostram in causa presenti interlocutoriam sentenciam ferri et pronunciari postulantibus, nos, visis et diligenter inspectisⁿ omnibus et singulis iuribus, allegacionibus procuratorum predictorum et aliis actis coram nobis acticatis ipsisque rite^o recensitis et equa iusticie lance discussis, deliberacione prehabita diligentiⁿ, nostram in causa huiusmodi interlocutoriam sentenciam tulimus et promulgavimus ac ferimus et promulgamus ut sequitur in hunc modum: Sedentes pro tribunali etc.
Quasquidem expensas postmodum^p ad instantem peticionem prefati magistri Buszconis, recepto primitus ab ipso ad sancta Dei ewangelia corporali iuramento, presente prefato magistro Bartholomeo, ad unam marcam cum dimidia grossorum monete et numeri Polonicalium moderacione tamen quantum cum Deo potuimus previa taxavimus^q, propter quod^r, pro parte dicti domini Hermanni fuimus cum instancia requisiti, ut sibi super premissis de oportuno remedio providere dignaremur.
Nos vero peticionem huiusmodi fore iuri et equitati consonam attendentes quodque frustra esset iura condere et sentencias promulgare^s nisi forent execucioni debite demandate^t, vos honorabilem fratrem nostrum dominum Johannem officialem Poznaniensem, ad cuius noticiam premissa deducimus et notificamus per presentes, requirimus et hortamur in Domino, quatenus tam vestram diffinitivam quam eciam nostram interlocutoriam predictam sentencias debite execucioni demandant(es) eidem domino Hermanno de dictis expensis per nos taxatis plenam et debitam satisfaccionem per prefatum Nicolaum de Lubathow impendi^u faciatis. In cuius rei testimonium sigillum nostri offici(o)latus presentibus est appensum. Datum et actum Gnezne in curia habitacionis nostre die Mercurii XXIX mensis Augusti sub anno Domini millesimo CCCC° tercio.

^anast. skr. in Christo sincere

^bnast. skr. Gnezn(ensis)

^cpoprawiane nast. skr. de

^e-gdopisane na marg. z ods. do tekstu

^fnast. skr. officiali

^hnast. skr. extincta

ⁱnast. skr. domini

^jnast. skr. apud acta cause huiusmodi

^k-lnadpisane nad wierszem i na marg. po skr. diem et i od wiersza horam infra(scrip)tas

^ł-mdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^mnast. od wiersza skr. quibus itaque die et hora venientibus

ⁿnadpisane

^onast. skr. recensi(ti)s

^pdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza, nast. od wiersza skr. una alia certa die

^qnast. skr. et taxamus per presentes prout hec et alia in actis coram nobis acticatis sufficienter et plan(e) sufficiencius sumendo continentur

^rnast. skr. wyraz nieczytelny, może nobis

^sdopisane w przedłużeniu wiersza

^tnad pierwotnym -e końcówka -is nadpisana bledszym atramentem

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

³Lubiatowo par. Dolsk, na pn.-zach. od Dolska (Koz. 2 s. 399 - 400). Mikołaj, także z Daleszyna, wyst. od 1391, burgrabia w Kościanie 1399 - 1401, stolnik kal. 1400 - 1415, nie żył już 1416 (KDW VI nr 376/9; SHGWlkp.; GUrz. C 726).

⁴Pleban śremski Herman wyst. tylko tutaj (por. też Now. II s. 410).

⁵Mikołaj Strosberg, zob. wyżej, nr 420/1.

⁶Buszko z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/6.

⁷Bartłomiej z Jerzyna, zob. wyżej, nr 462/11.

Dokument Nr 479

Gniezno, 2 września 1403

Oficjał gnieźnieński zleca kanonikowi poznańskiemu Maciejowi Blidzie przesłuchanie świadków przedstawionych w sporze o obsadę altarii w kościele Św. Marii Magdaleny w Poznaniu.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 28. Tytuł: Remissio.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 121, nr 26.

Nicolaus Strzeszconis thezaurarius etc.¹ honorabili viro domino Mathie Blida canonico Poznaniensi² salutem et sinceram in Domino caritatem. Licet^a alias in causa appellacionis ac tocius negocii principalis, que auctoritate metropolitica^b inter providum virum^c Petrum Czessimiri civem de Poznania³ appellantem^d ex una et honorabilem dominum Florianum de Poklathky ^e-f

canonicum Poznaniensem⁴ appellatum

de et super occupacione^g altaris sancti Michaelis Archangeli et Omnium Apostolorum et Ewangelistarum siti^h in ecclesia parrochiali Sancte Marie Magdalene ibidem in Poznania et iure patronatus eiusdem altaris et ipsorum occasione reum ab alteraⁱ vertitur coram nobis rite et usque ad probaciones^j, procedentes sinceritati vestre^k per nostras patentes comissionis literas dictis partibus instantibus examen testium, quos utraque parcium super suis hincinde probandis^l articulis dudum coram vobis productis inducere voluisset duxerimus comittendum, cuius commissionis vigore vestra sinceritas nonnullis testibus per easdem partes inductis^d rite receptis^ł, deposicionibusque ipsorum testium in scriptis redactis et nobis salvis^m, integris etⁿ sigillatis, remissis ^o-p

tamen nuper nedum eisdem deposicionibus testium publicatis

, illuminatus vir magister Buszco advocatus nostri consistorii Gneznensis⁵, procurator dicti domini Floriani canonici, de cuius procuracionis mandato coram nobis legitimis^g est facta fides documentis coram nobis in iudicio pro tribunali sedentibus^r, presente ibidem circumspecto viro magistro Petro de Zauichosth advocato eiusdem nostri consistorii⁶, protunc prefati Petri Czessimir, prout eciam de ipsius procuracionis mandato nobis sufficienter constabat atque constat, conparens^s, asserens se nonnullos testes pro sua intencione facientes in partibus habere et quos tempore dicte comissionis vobis facte habere et inducere non valebat, sibi unam aliam comissionem et remissionem ad vos concedi cum instancia debita postulavit. Nos vero recepto primitus ab eodem magistro Buszcone, tactis sacris scripturis ad sancta Dei ewangelia, quod^t eandem remissionem in fraudem et dolum ^u-v

non exquirit et ad hoc

ex malicia non procedit, ac nolentes sibi et parti sue copiam probacionum subtrahere, vobis, de cuius legalitate gerimus plenam fidem, examen eorundem testium pro parte eiusdem domini Floriani producendorum comisimus et committimus per presentes, vos hortantes in Domino, quatenus ut veritas clarius elucescat et ne iusticia obumbretur, vocatis ad vestram presenciam testibus, quos dictus dominus Florianus per se vel procuratorem suum ydoneum super suis articulis probandis, quos una cum interrogatoriis partis ^w-x

dicti Petri Czessimir

vobis^y transmittimus presentibus interclusos, duxit^z producendos, receptisque ab eisdem testibus iuxta eorum condicionem de veritate dicenda, solitum in presencia partis adverse, si comode habere poterit, alias in contumaciam ad hoc legitime evocate corporalibus iuramentis, assumpto quoque ad vos circumspecto viro magistro Symone de Dambe notario publico, scriba consistorii Poznaniensis⁷, eosdem testes infra hinc et diem vicesimam terciam mensis Septembris prudenter recipere ac ipsos iuxta articulos prefati domini Floriani canonici et interrogatoria dicti Petri Czessimiri diligenter iuxta traditam ab Alto vobis prudenciam examinare, eorumque dicta fideliter conscribere curetis, attestac(i)on(es) quoque huiusmodi in scriptis fideliter redactas nulli parcium revelantes, una cum tenore presencium, necnon articulis et interrogatoriis predictis, aliisque coram vobis productis, vestro sigillo clausa(s) et ligata(s) per certum fidelem ac iuratum nuncium ad nostram presenciam ad diem predictum vel quantocius^aa transmissuri^ab. Testes vero, qui nominati fuerint, et se ^ac-ad

pre(t)er precio

, odio, timore vel favore subtraxerint censura simili auctoritate nostra cogatis veritati testimonium perhibere. Datum Gnezne ^ae-af

die secunda

mensis Septembris anno Domini M CCCC tercio, nostri offici(o)latus sub sigillo.

^anast. skr. pridem

^bnast. skr. coram nobis

^cnast. skr. dominum

^dnadpisane

^e-fdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^gnast. skr. cuiusdam

^hnadpisane nad skr. super lub supra

ⁱnast. dwukrotne skr. appellatum

^jnadpisane nad skr. produccionem, po czym od wiersza także skr. nonnullorum testium per partes utrasque productorum

^kpowtórzone

^lnadpisane nad skr. allatis

^łnast. skr. et insc(ri)p(tis)

^mnast. skr. et

ⁿpoprawiane lecz może nie skr.

^o-pdopisane na marg. z ods. do tekstu gdzie skr. citari

^qnast. skr. constabat

^rnast. skr. comparens

^snast. skr. asserens

^tnast. nadpisane lecz skr. ad

^u-vnadpisane nad skr. neque, skr. i dopisane ponownie na marg. z ods. do tekstu

^w-xdopisane na marg. obok skr. adverse

^ynast. skr. procuratoribus

^zpierwotnie duxim(us) poprawione na duxitur [?]

^aanast. skr. poteritis

^abnast. skr. Post diem predictam

^ac-addopisane na lewym marg. z ods. do tekstu, gdzie toż samo wcześniej nadpisane i skr.

^ag-afdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

¹Osoby objaśniono w dot. tej samej sprawy dok. z 18 maja 1403 (zob. wyżej, nr 466).

²Osoby objaśniono w dot. tej samej sprawy dok. z 18 maja 1403 (zob. wyżej, nr 466).

³Osoby objaśniono w dot. tej samej sprawy dok. z 18 maja 1403 (zob. wyżej, nr 466).

⁴Osoby objaśniono w dot. tej samej sprawy dok. z 18 maja 1403 (zob. wyżej, nr 466).

⁵Osoby objaśniono w dot. tej samej sprawy dok. z 18 maja 1403 (zob. wyżej, nr 466).

⁶Osoby objaśniono w dot. tej samej sprawy dok. z 18 maja 1403 (zob. wyżej, nr 466).

⁷Szymon syn Marcina z Dąbia (nad Nerem, w Sieradzkiem), mgr, notariusz publiczny i pisarz konsystorza pozn., wyst. 1403 (tutaj) - 1408 (KDW V nr 34, 122, 128), przez KDW n. s. I s. 182 nazwany kanclerzem dworu arcybiskupa gnieźn. 1419 (Acta capitulorum II nr 141).

Dokument Nr 480

Gniezno, 2 września [1403]

I. N. Gnieźnieńscy wikariusze katedralni przyjmują do swego grona Marka z Grotkowa.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 30 - 30v. Tytuł: Alia requisicio.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 121, nr 29.

Uw.: O dacie zob. niżej, przypis 2.

In nomine Domini amen¹. Sub anno etc., anno, indiccione et pontificatus etc., die dominica secunda mensis Septembris², hora vesperorum vel quasi, in choro ecclesie metropolitane Gneznensis, in mei notarii publici et testium descriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia personaliter constitutus scientificus vir magister Marcus Zelconis de Grotkowo clericus Gneznensis diocesis, magister in artibus, probando providum virum Bodzantham de Bittin alias vicarium ecclesie Gneznensis fore et esse coniugatum et vicariam suam predictam per contractum huiusmodi matrimonii vacavisse et vacare et quoddam instrumentum publicum michi manualiter presentavit ad legendum. Cuius tenor sequitur de verbo ad verbum et est talis: In nomine Domini amen [.....^a]
^b-c

Scribe totum

Quoquidem instrumento sic, ut prefertur, per me publice alta et intelligibili voce perlecto, mox et incontinenti prefatus magister Marcus requisivit discretos viros dominos Nicolaum Cochan, tamquam divisorem, Nicolaum Nepconem, Stephanum de Pawlowo, Johannem Caczka, Mathiam de Glosky, Petrum subpincernam, Albertum Carssowsky, Domkonem³, Michaelem rectorem scole, Sandkonem precentorem, Butkonem, Johannem Radzycha et Swanthoslaum de Modlissewo vicarios ecclesie dicte Gneznensis, quatenus propter alias et antea per honorabilem virum dominum Nicolaum Grosman altaristam Gneznensem tamquam subexequtorem sue gracie sibi per prefatum dominum Bonifacium papam de uno seu duobus beneficio seu beneficiis ecclesiastico seu ecclesiasticis facte vigore literarum apostolicarum et processus reverendi in Christo patris et domini, domini Turibii Dei gracia episcopi Tudensis exequtoris dicte gracie [k. 30v] moniti fuerint, ipsum in vicarium eiusdem vicarie, ut prefertur, per contractum matrimonii dicti Bodzanthe vacantis recipe(re)nt et in fratrem et de proventibus ac distribucionibus, refeccionibus ^d-e

et porcionibus

aliis vicariis dari consuetis responderent. Dictusque dominus Nicolaus Cochan tamquam divisor responderet presertim: cum vacacio eiusdem vicarie sufficienter sit probata, ac offerens se idem magister Marcus in^f casu, quo dicta probacio insufficiens existeret, se clarius probaturum per literas autenticas et publica instrumenta. Qui quidem domini, videlicet Michael rector scole, Sandko precentor, Butko, Johannes Radzycha et Swanthoslaus vicarii predicti eundem magistrum Marcum, quantum in ipsis fuit et ad ipsos ^g-h

et ipsorum quemlibet

pertinetⁱ, receperunt in vicarium et in fratrem. Sed Nicolaus Cochan volens deliberare dixit, quod bonum esset adventum dominorum de capitulo Gneznensi prestolari et ipsos^j habere requisitos quid in premissis esset faciendum. Domko vero et Johannes Caczka se ad dominum decanum Gneznensem referebant, volentes facere iuxta mandatum eiusdem decani, sed Stephanus de Pawlowo, Petrus subpincerna, Albertus Carssowsky, Nicolaus Nepco et Mathias de Glosky mox et incontinenti dicta requisicione audita^k nichil respondentes immediate de choro ecclesie predicte abierunt. Super quibus omnibus premissis etc.
Acta sunt hec etc., presentibus discretis viris, dominis Martino vicepreposito, Petro dicto Rzerzucha vicariis ecclesie collegiate Sancti Georgii in castro Gneznensi⁵ et Mathia dicto Cundrass clerico de Gnezna⁶.
Et ego N(icolaus) alias P(hilippi) de K(yky) etc. predictis instrumenti presentacioni, requisicioni et responsioni aliisque etc.

^adalszego ciągu brak

^b-cwskazówka koncypienta

^d-ebledszym atramentem zbliżonym duktem na lewym marg. z ods. do tekstu

^fnast. skr. caus(a)

^g-hdopisane bledszym atramentem zbliżonym duktem na lewym marg. z ods. do tekstu gdzie nadpisane i skr. et quemlibet eo(rum)

ⁱnast. skr. bledszym atramentem ipsum Ma(rcum)

^jnast. skr. pierwotnie ab eo

^knast. et skr. pionowo bledszym atramentem

¹W tej samej sprawie zob. też wyżej dok. nr 474 i 475 oraz niżej, nr 481. Tam też objaśniono wszystkie tu nie identyfikowane osoby.

²Niedziela wypadała 2 września w 1403 r., stąd rekonstrukcja daty rocznej dok.

³Domek, Domko, wikariusz w katedrze gnieźn. 1403, altarysta katedralny gnieźn. i pleban gnieźn. kościoła Św. Wawrzyńca 1411 (AAG ACons. A 2 k. 79; KDW V nr 229, 233) wyst. do 1420 (KDW VIII; Acta capitulorum II nr 169).

⁴Sędek, wikariusz i chórmistrz w katedrze gnieźn., zapewne ident. z mgr Sędkiem mistrzem szkoły w Gnieźnie 1412 (AAG ACons. A 3 k. 63v i nast.), prokuratorem konsystorza gnieźn. 1412 - 1415 (Acta capitulorum II nr 22 - 24, 29, 61).

⁵Piotr Rzeżucha, zob. wyżej, nr 440/6.

⁶Nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 481

Gniezno, 3 września [1403]

I.N. Gnieźnieńscy wikariusze katedralni przyjmują do swego grona Marka z Grotkowa.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 30v - 31. Tytuł: Alia [requisicio].
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 121, nr 30.

Uw.: O dacie zob. niżej, przypis 2.

In nomine Domini amen¹. Sub anno etc., indiccione etc., pontificatus etc., die Lune III^a mensis Septembris², hora vesperorum vel quasi, in choro ecclesie metropolitane Gneznensis, in mei notarii publici et testium infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia personaliter constitutus scientificus vir^a Marcus Zelconis de Grotkowo clericus Gneznensis diocesis, magister in artibus, requisivit discretos viros dominos Wanczkonem divisorem, Mathiam de Glosky, Mathiam archidiaconis, Nicolaum Lupus³, Stephanum de Pawlowo, Domkonem et Nicolaum Nepco vicarios eiusdem ecclesie Gneznensis ibidem presentes, quatenus prout in antea per honorabilem virum dominum Nicolaum Grosman altaristam Gneznensem subexequtorem vigore processus reverendi in Christo patris domini Turibii Dei gracia episcopi Tudensis exequtoris gracie eidem magistro Marco per prefatum dominum Bonifacium papam de uno vel duobus beneficio seu beneficiis ecclesiastico seu ecclesiasticis facte, moniti fuerint ipsum in vicarium vicarie ecclesie Gneznensis per contractum matrimonii Bodzanthe de Bittin ultimi rectoris eiusdem vicarie vacantis et per ipsum magistrum Marcum alias tempore debito acceptate reciperent et in fratrem et de proventibus, distribucionibus, refeccionibus et porcionibus aliis vicariis dari consuetis integre responderent. Qui quidem domini, videlicet Stephanus, Domko, Nicolaus Nepco, quantum in eis fuit et ad ipsos et ad eorum quemlibet pertinet atque spectat, eundem magistrum Marcum receperunt in vicarium et in fratrem, volentes ut eidem magistro Marco de distribucionibus, refeccionibus et porcionibus tamquam alteri [k. 31] ex vicariis respondeatur. Sed Wanczko divisor, Mathias de Glosky, Mathias archidiaconis, Nicolaus Lupus responderunt^b per hec vel eis equipotencia verba dicentes: "Quidquid fecerint domini seniores et nos facere sumus parati", dicto domino Wanczkone subiungente, quod si dominus decanus Gneznensis mandaverit eidem magistro Marco respondere de porcionibus et distribucionibus paratus esset sibi easdem porciones assignare. Super quibus omnibus et singulis premissis etc. Acta sunt hec etc., presentibus ibidem discretis viris dominis Paulo dicto Prus de Dambnicza presbitero⁴ et Stanislao Petri de Szadek clerico Gneznensis diocesis publico imperiali auctoritate notario testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.

^anast. skr. magister

^bnast. skr. dicentes

¹W tej samej sprawie zob. też wyżej, dok. nr 474, 475 i 480. Tam też objaśniono wszystkie tu nie identyfikowane osoby.

²Poniedziałek przypadał 3 września w 1403 r., stąd rekonstrukcja daty rocznej dok.

³Mikołaj Wilk, Lupus, wyst. wyżej, nr 462/8.

⁴Paweł, zapewne z Dębnicy, na pn.-zach. od Gniezna (Koz. 1 s. 58, 4 s. 167), wyst. tylko tutaj.

Dokument Nr 482

Szamotuły, 9 - 16 września 1403

Fredhelm Wezenborg zobowiązuje się stawić przed sądem króla w Wielkopolsce.

Or.: Kórnik, Bibl. Kórn., dyplom nr 157. Pergamin 217×140+30 mm, dobrze zachowany. Pasek pergaminowy po przywieszeniu pieczęci. Na odwrocie notatki o treści (XVI - XVII w.).

Ich Fredhalm won Wesinburg¹ bekenne yn desim offin brewe vnde gloubin dem | edlin herrn Thomke starust zu Polan², zu meynes genadigin herrn des koni|gis hant, dez erstin, das meyn genadiger herre der konige kumpt yn das | lanth keyn Poznaw, keyn Costen, adir keyn Obornik, vnde mich daz der starust lest wessin acht tage vor, keyn dem Türschodel³, vnde mir seinen geleite man doselbist hyn sendit, der mich sichir zu- vnde abefuret wor allen sachin, sundir vmb Türschodil das hws vnde die guttir die dorzu gehörin, das sal ich komen vor meynen genadigin herrn den konige, vnde meyne schulde vnde gerechtikheit wor seyne genade brengin, worschrebin, adir sust waz denne meyn genadiger herre der konige irkennet mit seynem herrn, adir awssprecht, czwesschn Borken mit seiner muttir⁴ an eine(n) theile, vnde mer am andern theile, das gloub ich zu haldin state vnde gancz an arge bei meynen trewen vnde beyn eran. Vnde habe des zu einer sichirheit meyn ingisigil an desin briw gehangin. Geg(ebin) zum Samotul an der octauen vnsz(i)r frowen tage Nativitatis vndir Gotis geburt teusent firhundirt jar vnde yn dem dritten jare etc.

¹Fredhelm Wezenborg, syn Maćka Borkowica (nie wiadomo czy ident. z wojewodą pozn.) wyst. 1378? - 1404 (SHGWlkp., por. też PSB XIX s. 8).

²Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej nr 401/1.

³Trzciel, miasto w pow. pozn.

⁴Wichna, córka Józefa Wezenborga z Grodziska Wlkp., wdowa po kasztelanie kal. Świętosławie z Szubina, wyst. 1386 - - 1411; ich syn Borek z Grodziska wyst. 1403 - 1411 (SHGWlkp.). O sporach por. też Poz. II nr 1835, 2657, 2659, 2684.

Dokument Nr 483

Falsyfikat [Poznań], 20 (21?) września 1403

Władze miasta Poznania zaświadczają, że konwent dominikanów w Poznaniu nadał swój młyn w Poznaniu młynarzowi Hamilowi.

Rz. Or.: Poznań, WAP, Kl. Dominikanów Poznań A 3. Pergamin 514×172+ +59 mm, dobrze zachowany. Pismo nie odpowiadające dacie, celowo i nieudolnie archaizowane. Na zielono-wiśniowych sznurach skrzyżowanych ze sobą (w sposób nieznany systemowi pieczętnemu w. XV) przywieszone dwie pieczęcie miasta w czerwonym wosku, zachowane we fragmentach: z lewej secretum, z prawej wielka (jak KDW IV, tabl. LI i L). Na odwrocie sygnatura: numero 2^do (XVIII w.) i inne późne.

Uw.: Jest to być może tylko kopia naśladowcza o treści autentycznej, choć wątpliwości pogłębia błąd w dacie dziennej.

||Nos|| infrascripti Andreas Clyndnar proconsul¹, Petrus Strosbarg², Georgius Zethew³, Woythko⁴, Stanislaus Borzeowski⁵, Nicolaus Peszel⁶, Laurencius Waszilo⁷, Petrus Sartor⁸, consules Posnanie|, fatemur publice in hac littera, quod in presencia infranominatorum scabinorum: Joannis Fawko⁹, Joannis Czap¹⁰, Michaelis Storkithil¹¹, Petri Lamprathth¹², Henrici Doleatoris¹³, Joannis de Curia¹⁴, Petri | Goldnar¹⁵, Joannis Lindnar¹⁶ in bannito iudicio, cui Petrus Cosmir nostre civitatis advocatus¹⁷ iuridice presidebat, personaliter constitutus frater Thadeus prior, cum voluntate et unanimi consensu | fratrum suorum ordinis Sancti Dominici¹⁸ et tocius capituli monasterii in nostra civitate situati, resignavit eiusdem monasterii molendinum in Wartha, inferius molendinum Spiritus Sancti foras civitatis nostre locatum, cum omni iure sicut ipsi tenuerunt, honesto viro Hamil molendinatori et Margarethe sue legittime uxori¹⁹ ac liberis eorundem perpetuo possidendum, vendendum, donandum, faciendum, dimittendum secundum eorum meliorem profectuum, hac condicione servata, quod prenominatus Hamil et Margaretha uxor cum eorum liberis omni anno teneantur dare prenominatis fratribus quinque marcas perpetui census pro quolibet Quattuor Temporum unam sexagenam currentis monete. Si autem, quod Deus avertat, prenominatum molendinum deterioraretur, quod predicti fratres in suo censu aliquod damnum incurrerent, tunc ipsi debent se econtra de eodem molendino intromittere et sibi appropriare sine cuiusvis persone impedimento. Eciam si predictum molendinum aliquando venale fieret, tunc notifficari debet prenominatis fratribus prius; si ipsi hoc emere vellent et eam peccuniam quam unus alius emptor pro eo dare vellent. Et hec resignacio debet habere robur sine damno censuum civitatis. Actum feria sexta in vigilia sancti Mathei ante autumnum post Christi nativitatem millesimo quadringentesimo tercio anno. In horum omnium^a predictorum fidem et rebur sigillum civitatis nostre presentibus est appensum.

^aominium Or.483.

¹Andrzej Klinkener, wielokrotny burmistrz pozn. 1394 - 1407, rajca 1396 - 1413 (WSvP s. 444).

²Piotr Strosberg, mieszczanin, ławnik i rajca pozn. 1386 - 1407, zm. przed 1408 (WSB s. 705 - 706).

³Jerzy, Jurga, Zet, z łużyckiej Żytawy, rajca pozn. 1394, 1396, 1401 - 1402, 1409, 1411, 1413 (WSvP s. 447, zob. też M. Mika, Studia nad patrycjatem poznańskim w wiekach średnich, Poznań 1933, s. 30 - 33).

⁴Wojtek, Wojciech Bogaty, Dives, mieszczanin, rajca pozn. 1397 - 1399, 1401, 1402, 1405, 1407, nie żył już 1424, trudny do rozróżnienia od swego syna, również Wojciecha zw. Bogatym (WSvP s. 449, 490).

⁵Stanisław Borzejowski, Borzujewski (z Borzejewa?), rajca pozn. 1401 - 1405, 1407 - 1408, 1414 - 1418, 1429, ławnik 1413 (WSvP s. 440; Poz. II s. 505).

⁶Mikołaj Peszel, rajca pozn. 1402/03, ławnik 1419 (WSvP s. 99; KDW VIII; por. też PSB XXV s. 665).

⁷Wawrzyniec Wasilo, Wasyl, rajca pozn. 1402 - 1404, 1407, burmistrz 1405, 1408 (WSvP s. 448), może ident. z późniejszym burgrabią pozn., zob. niżej, nr 718/7 (1413).

⁸Piotr, Pietrasz Schneider, Sartor, rajca pozn. 1398, 1399, 1402, 1408, 1409, ławnik 1410 (WSvP s. 447).

⁹Jan Fafko, Fawko, Pfaffe, wielokrotny ławnik i rajca pozn. 1386 - 1413, burmistrz 1409/10 (WSvP s. 446; M. Mika, o. c. s. 75 - 78).

¹⁰Jan Czump ławnik pozn. 1394, 1397, 1401 - 1403, 1405, 1407 - 1408, wyst. jeszcze 1415 (WSvP s. 441, 92).

¹¹Michał Storkitel ławnik pozn. 1394, 1402, 1405, rajca 1397, wyst. jeszcze 1409 (WSvP s. 448, 65).

¹²Piotr Lamprecht ławnik pozn. 1397, 1401, 1402, zm. 1405 (WSvP s. 444, 57; Poz. II s. 546, 370).

¹³Henryk Bednarz (Doleator, Bottner) ławnik pozn. 1394, 1401 - 1403, 1409 - 1413, 1415 - 1416, 1417, 1418, 1429, rajca 1408, 1419 (WSvP s. 440).

¹⁴Jan de Curia (von Howe) rajca pozn. 1401, ławnik 1402, nie żył już 1409 (WSvP s. 443, 66).

¹⁵Piotr Goldener, Goldner, wieloletni ławnik, rajca i burmistrz pozn. 1401 - 1435 (WSvP s. 442).

¹⁶Jan Lindner, Lindener, ławnik pozn. 1402, wójt 1405, 1407, 1412, 1415, 1416 (WSvP s. 445).

¹⁷Piotr Cieszymir wójt pozn. 1394, 1399, 1402, 1403 (WSvP s. 441).

¹⁸Przeor Tadeusz wyst. tylko tutaj i 1413 (niżej, nr 717/1).

¹⁹Młynarz młyna dominikańskiego w Poznaniu nie znany; nie wiemy czy nie ident. z młynarzem sąsiedniego młyna Bogdanka, Henlinem, Alinem, wyst. również 1403 (zob. niżej, nr 497/2).

Dokument Nr 484

Gniezno, po 27 września 1403

I.N. Wymienieni dziedzice Giewartowa przedstawiają dowody ich uprawnień do patronatu kościoła tamże.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 205 - 209v. Fragment (składka) z protokolarza gnieźnieńskiego sądu konsystorskiego.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 148, nr 180.

copiam articulorum et terminum ad dicendum contra et alias ipsis ad In^a nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo tercio, indiccione undecima, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii digna Dei providencia pape noni anno decimo quarto, die Mercurii quinta mensis Septembris [5 IX 1403], hora terciarum vel quasi, Gnezne, in curia venerabilis viri domini Nicolai Strzeszconis thezaurarii, canonici ac officialis sancte ecclesie Gneznensis¹, coram honorabili viro domino Boguslao vicecustode ecclesie Gneznensis, necnon locumtenente prefati domini Nicolai officialis pro tribunali ad reddenda iura sedente², circumspecti viri, magistri Petrus de Zauichost³ Geruardi⁵ et Bartholomeus de Gyrzino⁴ nobilium dominorum Maczude palatini Gnewcouiensis, Lascarii, et dominarum Affre, Dorothee, Margarethe, Febronie, heredum in Gervarthouo⁵ procuratores legittimi, de quorum procuracionis mandatis apud acta cause presentis constat evidenter, hincinde produxerunt articulos unus alterius petentes respondendum. Prefatus vero dominus Bogutha locumtenens statuit terminum ipsis partibus ad octo dies secundum petita ipsorum predictorum procuratorum ad dicendum contra et alias ipsis articulis prout et contra ad respondendum, presentibus discretis viris^b: dominis Nicolao Closzman altarista Gneznensis⁶, Johanne vicario in Geruarthowo ecclesiarum⁷, necnon Johanne clerico de Stolecz Gneznensis diocesis⁸, testibus circa premissa. Quorumquidem articulorum sive posicionum et presertim per prefatum magistrum Bartholomeum oblatorum tenor, de quo sit supra mencio, sequitur in hec verba:
Posiciones et articulos infrascriptos dat, facit, exhibet et producit procurator et nomine procuratorio nobilium virginum Margarethe, Dorothee, Affre honesteque domine Febronie contoralis Lascarii heredis in Coszarzewo⁹ ac eciam strennui militis [k. 205v] Mathye palatini Gnewcouiensis⁵, tutoris predictarum virginum, et dat contenta in eis omnia et singula coniunctim et divisim et dispositive de quolibet, quibus petit per partem adversam medio iuramento responderi. Qui si negati fuerint, intendit non astringens ad^c aliqua superflua probaturum, sed ad ea dumtaxat, que intencione sua sufficiunt, de quo protestatur.
In primis siquidem ponit et si negatum fuerit probari intendit, quod a X, XX, XXX, XL, L, LX annis citra et ultra et a tali tempore per tantum tempus, cuius contrarii memoria hominum non existit, fuit esseque consuevit et est quedam parrochialis ecclesia in villa Geruarthowo Gneznensis diocesis, vocata communiter et wlgariter nunccupata ecclesia Omnium Sanctorum, fuitque dicta ecclesia parrocialis a dictis temporibus et per dicta tempora parrochialis et curata, habens fontem baptismalem, cimiterium, campanas, populum christianum utriusque sexus aliaque insingnia^d parrochialis ecclesie^e, habens proprium rectorem, clericum secularem, clericis secularibus ab olim consueta intitulari, ecclesiastici beneficii assignari et assignata fuit, quociens et quando vaccavit et assignatur cum vacat, palam, publice, notorie et manifeste.
Item ponit et si negatum fuerit probari intendit, quod predicta villa Geruarthowo a situacione et locacione sua fuit villa sive hereditas cuiusdam nobilis Grzimislai pye memorie⁵, quiquidem Grzimislaus fuit consanguineus linea consanguineitatis dictis virginibus coniunctus ^f-h

ab^g attavis

et avis, palam, publice, notorie et manifeste.
Item ponit et si negatum fuerit probare intendit, quod predictus Grzimislaus tunc cum fuit heres et dominus possessorque legittimus predicte hereditatis Geruarthowo ipsam de anno Domini millesimo CCC L° tercio cuidam suo nepoti nomine Porayo⁵ donaverat cum toto dominio et pleno iure, tali tamen condicione adiecta, quod quam [k. 206] cito aliquis de clenodio ipsius Grzimislai esset, qui dictam hereditatem in centum marcis grossorum a dicto Porayo exemere et liberare possit, qui Grzimislaus fuit de clenodio Laszka wlgariter nominatus, ipsam sibi licitum sit et fuit liberare et exemere cum omni iure et dominio, sicut dictus Porayus possidebat, tenuit et habebat, palam, publice, notorie et manifeste.
Item ponit ut supra, quod a XXX tribus annis Grzimislaus felicis recordacionis aws predictarum virginum et olim maritus prefate domine Febronie, nunc contoralis Lascariiⁱ heredis de Coszarzewo, sepedictam hereditatem Geruarthowo a dicto Porayo in centum marcis grossorum Pragensium exemit et liberavit cum omni iure et dominio, quod ipse Porayus in dicta hereditate habuit, palam, publice, notorie et manifeste.
Item ponit et si negatum fuerit etc., quod Boguslaus pater Margarethe et Dorothee et Swanthoslaus pater Afre, filii legittimi dicti Grzimislai⁵, et Febronia olim uxor sua in dictam hereditatem Geruarthowo et in omne ius et dominium ipsius hereditatis post mortem^j dicti Grzimislai iure hereditario successerunt, palam, publice, notorie et manifeste.
Item ponit ut supra, quod dicte virgines sunt vere et legittime heredes et possessores tocius hereditatis Geruarthowo supradicte cum omni iure et dominio, demptis tribus mansis, quos ipse Geruardus et Mathyas ipsis possident.
Item ponit ut supra, quod dicte virgines, scilicet Margaretha et Dorothea filie Boguslai et Affra filia Swanthoslai, post obitum ipsius Boguslai et Swanthoslai patrum earundem in dictam hereditatem Geruarthowo et in omne ius ipsius et dominium [k. 206v] ac in alias hereditates quam plurimas paterna successione et iure hereditario successerunt.
Item ponit ut supra, quod a XX, XXX annis et citra de iure, usu, more, stilo, observancia, consuetudine antiqua inviolate servata ius patronatus dicte ecclesie ac presentandi personam ydoneam ad ipsam ecclesiam in Geruarthouo archiepiscopo Gneznensi, pro tempore quociens et quando vaccaverit, instituendum spectavit et pertinuit, spectare et pertinere consuevit, a tali tempore sive per tale tempus ad ipsos Boguslaum et Swanthoslaum pye recordacionis olim heredes hereditatis supradicte, et nunc spectat et pertinet ad ipsas Margaretham, Dorotheam et Affram virgines supradictas ex paterna hereditaria successione et ad ipsam Febroniam, heredes veras et patronas ibidem in Gerwarthowo, ac eciam ad ipsum dominum Mathyam palatinum Gnewcouiensem. Presentaverunt et presentare consueverunt antecessores dictarum virginum in dictam ecclesiam, cum vaccaverat, personam ydoneam domino archiepiscopo Gneznensi pro tempore instituendum^d in rectorem parrochialis ecclesie supra dicte fueruntque ac esse consueverunt dicte virgines una cum tutoribus ipsarum a dictis proxime scriptis temporibus et per ipsa tempora ex vera et legittima successione suorum predecessorum ac progenitorum, scilicet Boguslai et Swanthoslai olim heredum ibidem in Geruarthowo, in quieta et pacifica possessione vel quasi iurispatronatus ac presentandi personam ydoneam instituendum^d in rectorem dicte ecclesie in Geruarthowo cum et quando ipsam vaccare contigisset, palam, publice, notorie et manifeste.
Item ponit ut supra, quod a XXX tribus annis, sive a tempore quo dictus Grzimislaus cum omni iure et dominio a dicto Porayo exemit et liberavit, nunquam ecclesiam ibidem in Gerwarthowo vaccare contingebat, nisi de anno presenti, post obitum domini Martini eius inmediati et ultimi rectoris¹⁰.
[k. 207] Item ponit ut supra, quod de anno Domini millesimo C°C°C°C° tercio et presenti, vicesima quarta die mensis Aprilis, dominus Martinus felicis recordacionis existens verus rector et plebanus ecclesie parrochialis supradicte diem suum clausit extremum vaccavitque legittime eadem ecclesia ab eodem tempore fuitque obitus dicti domini Martini et vaccacio dicte ecclesie proxime prescripto tempore diwlgata et scita et ab omnibus plena et indubitata noticia habita, palam, publice, notorie et manifeste.
Item ponit et si negatum fuerit probare intendit, quod predicte virgines, scilicet Margaretha, Dorothea et Affra ac eciam ipsa honesta domina Febronia ac ipse dominus Mathyas palatinus, tutor predictarum virginum, sicut premittitur, patrone et patronus dicte ecclesie in Geruarthowo omni meliori via, iure, modo, causa et forma, quibus melius et efficacius debuerunt et potuerunt, discretum dominum Hectorem de Coszemino clericum Gneznensis diocesis¹¹ ydoneum, moribus aprobatum et vita commendatum, congruo et legittimo tempore a iure statuto reverendissimo in Christo patri domino Nicolao archiepiscopo Gneznensi^k ecclesie predicte instituendum in rectorem dicte parrochialis ecclesie per ipsum dominum archiepiscopum presentaverunt et presentatum dixerunt, prout patet et patere potest per certa documenta.
Item ponit ut supra, quod Geruardus et Mathyas⁵ fratres germani asserentes se pro heredibus in Geruarthowo, licet eis nullum ius competit, huiusmodi presentacioni in predicta causa adversarii dicte presentacioni et iuri competenti ipsi domino Hectori de facto et indebite et iniuste se opposuerunt et opponunt, impediverunt et impediunt, fecerunt et faciunt, quominus dicta presentacio suum consequeretur effectum et quominus idem Hector posset institui in rectorem dicte parrochialis ecclesie ad presentacionem predictam ac eidem [k. 207v] comitti curam et regimen ecclesie et administracionem bonorum temporalium et spiritualium, palam, publice, notorie et manifeste.
Petit igitur dictus procurator nomine procuratorio quo supra per vos dominum officialem et vestram diffinitivam sentenciam pronuncciari, decerni et declarari dictam presentacionem Margarethe, Dorothee et Affre, Febronie et Mathye palatini, tutoris predictarum virginum, fuisse et esse canonicam, suumque debuisse et debere sortiri effectum, dictam parrochialem ecclesiam, de qua agitur in presenti causa, ad ipsum Hectorem pertinuisse et spectasse de iure cum iuribus et pertinenciis suis ac pertinere et spectare, sibique adiudicandam fore et per vos adiudicari, dictoque Hectori de ipsa parrochiali ecclesia cum iuribus et pertinenciis providendam fore et per vos provideri, ipsumque ad possessionem eiusdem ecclesie ponendum et inducendum fore et per vos poni et induci, prefatisque Geruarthoni et Mathye fratri ipsius in presenti causa adversariis in dicta ecclesia seu ad ipsam ecclesiam et ipsius collacionem nullum ius competivisse vel compettere debere, opposiciones quoque et impedimenta predictarum et predicta fuisse et esse themeraria, iniusta, illicita et iniqua et de facto dumtaxat presumpta, predictisque adversariis superius expressatis de et super opposicionibus et impedimentis predictis ac de dicta ecclesia parrochiali in Geruarthowo, de qua agitur in presenti, et ipsius collacionis seu iurispatronatus perpetuum silencium imponendum fore et per vos imponi vestra iusta sentencia mediante, et alias de et super premissis iusticiam sibi ministrare.
Item anno, indiccione, pontificatus, ut supra, die Mercurii XXVI mensis Septembris, hora terciarum et consistorii, adveniente in consistorio venerabili viro domino Nicolao Strzesconis thezaurario, canonico ac officiali sancte ecclesie Gneznensis, iudice ad iudicandum pro tribunali sedente, coram eo iudicialiter circumspectis viris magistris [k. 208] Petro de Zauichost Geruardi, Bartholomeo de Gyrzino Lascarii, Affre, Margarethe et Febronie nobilium de Geruarthowo heredum parcium principalium predictarum procuratoribus comparentibus, prefatus magister Petrus procurator Geruardi predicti produxit quasdam excepciones in scriptis contra posiciones et articulos pro parte nobilium Lascarii, Affre et Febronie predictorum. Quarum copiam magister Bartholomeus predictus predicto nomine peciit, nec non terminum ad replicandum, quem dominus iuxta eius petita ad XIIII dies statuit et prefixit, presentibus circumspecto et discretis viris magistro Buszko advocato consistorii¹², Alberto vicedecano¹³, Miroslao apud Sanctum Michaelem in suburbio plebano ecclesiarum Gneznensium¹⁴. Quarum quidem excepcionum tenor sequitur in hec verba:
Procurator procuratorio nomine Geruardi et Mathye fratrum in Geruarthowo protestatur et dicit: Si aliqua sunt in posicionibus et articulis ex adverso datis, que faciunt et facere possunt pro parte sua et contra partem adversam et ipsius intencionem, illa in ea parte dumtaxat recipit, aprobat et admittit saltem per modum tacite confessionis, nec ea inpugnare wlt, nec intendit, in quantum vero pro ipsa parte adversa et contra partem suam facere videntur, excipit et dicit, quod ipsi pretensi articuli et posiciones sunt inpertinentes, superflue, obscure, generales negative, multiplices inplicite, et alique ex eis, quibus non ipse, contra que ponitur et articulatur, sed alius respondere debet, multipliciter peccantes in materia et in forma, et alias tales, quod in quantum articuli - non sunt admittendi, quantum vero posiciones existunt - non est eis respondendum, quemadmodum ex ipsarum et aliorum in presenti causa acticatorum inspeccione videtur et evidenter apparet, et alias dicetur et ostendetur lacius verbo et in scriptis, si opus fuerit, de quo protestatur.
Hiisque itaque premissis contra secundum articulum in ordine excipit procurator supradictus et dicit, quod est obscurus et hoc ibi ubi dicit, quod predicta villa Geruarthowo a situacione et locacione sua fuit villa cuiusdam nobilis Grzimislai etc., sed non declaravit neque expressit tempus^l et tempora situacionis^* [k. 208v] et locacionis, quibus non expressis pars, contra quam ponitur, respondere sufficienter non poterit nec deliberare, posicio enim est brevis verborum formula mentem proponentis continens ad veritatem alliciendam concepta, ut in c(apitulo) I "De confessis" L(ibri) VI¹⁵. Et quia in eadem posicione non est determinacio certi temporis, scilicet locacionis et fundacionis, ergo admitti non debet, sed dicetur ei: "Carissime, declara posicionem tuam, ut possim respondere". Extra: "De spo(n)sa(libus)", "De muliere"¹⁶.
Item tercius et quartus articuli sunt inpertinentes et superflui, ita quod si probarentur non prodessent. Extra: "De offi(cio) deleg(ati)", "Cum contingat"¹⁷. Nec enim de facto alieno sed de facto adversarii debet quis respondere, posiciones enim fieri debent super contentis in libello ex parte actoris ad intencionem fundandam ex parte rei extenuandam, ut IIII q(uestio) IIII c(anon) I¹⁸; fieri autem debent de facto rei^**. Et hoc est, qued supra dicitur ad factum alienum: Non cogitur quis respondere, sicut enim quis non admittitur ad probandum superflua vel inpertinencia sic nec ad ponendum, ut in c(apitulo) "Cum contingat" superius allegato¹⁷. Nichil enim interest ad presentem causam, quod quidam Grzimislaus suo nepoti Porayo hereditatem Geruarthowo pro aliquo tempore donaverat sub spe reempcionis et quomodo ex post eandem hereditatem dicto Porayo in centum marcis grossorum exemerat et liberaverat^***; nichil ad propositum nec faciunt ad causam, ergo tamquam superflua et inpertinencia sunt repellenda, ut superius in iuribus superius deductis. et in c(apitulo) I "De confessis" Li(bri) VI¹⁵.
Item posicio octava in ordine, que incipit: Item ponit ut supra, quod a XXX tribus annis etc., que posicio ponit, quod a dicto tempore ecclesia in Geruarthowo nunquam vaccavisset, e(s)t posicio negativa et ideo ei non debet respondere, quia qui^o negat, non ponit, sed removet, sive sit negativa explicita, sive [k. 209] inplicita. Posicio enim succedit in locum probacionis, unde ad solum veniet in posicione quod in probacione, sed negative nulla est directa probacio, ergo nec posicionis. Extra: "De (pro)bacionibus", c(apitulum) "Quoniam contra"¹⁹ et in c(apitulo) "Bone", Extra: "De elec(cione)"²⁰.
Quare petit procurator supradictus dictas posiciones seu articulos pretensos tamquam inpertinentes, obscuros, negativos, repelli vestra, domine iudex, interlocutoria sentencia mediante^**** et predicta dat, facit ac producit omni meliori via, modo, iure, causa et forma, ceteris iuris beneficiis addendi, minuendi sibi salvis.
Die itaque Veneris XXVIII mensis Septembris, anno, indiccione, pontificatus, ut supra, adveniente, hora terciarum et consistoriali, in consistorio consueta, venerabili viro domino Nicolao Strzesconis thezaurario, canonico ac officiali sancte ecclesie Gneznensis, iudice ad iudicandum pro tribunali sedente, coram eo iudicialiter circumspectis viris magistris Petro de Zauichost nobilium Mathye et Geruardi et Bartholomeo de Gyrzinio^d nobilis Lascarii, Affre, Febronie et Margarethe ^p-q

heredum de Geruarthowo

parcium principalium predictarum procuratoribus comparentibus, prefatus magister Bartholomeus procurator partis predicte produxit quasdam replicaciones in scriptis contra quasdam excepciones pro parte dictarum Geruardi et Mathye productis dictisque procuratoribus hincinde petentibus super predictis excepcionibus et replicacionibus interloqui. Dominus vero iuxta eorum petita ad audiendum voluntatem suam ad XIIII dies statuit et prefixit. Tenor vero replicacionum, de quibus superius sit mencio, de verbo ad verbum sequitur sub hac forma:
Contra quandam pretensam excepcionis cartham nuper in iudicium vestrum pro parte Geruardi et Mathye fratrum de Geruarthowo productam procurator et nomine procuratorio nobilium virginum Margarethe, [k. 209v] Dorothee et Affre ac honeste domine Febronie contoralis Lascarii de Coszarzewo et Mathye palatini Gnewcouiensis, tutoris dictarum virginum, replicando proponit et dicit, quod dicte pretense excepciones, si sic dici mereantur, sunt frustratorie, frivole et inanes, causa diffugii edite, sicut inferius deducetur. Et primo ibi, ubi excipit procurator predictus contra secundum articulum, dicens ipsum non esse determinatum nec specificatum, sed esse obscurum pro eo, quia ipso non est expressum tempus situacionis ville Geruarthowo, et posito, quod in dicto articulo non sit expressum, a quo tempore dicta villa Geruarthowo sit situata, adhuc tamen propter hoc non esset repellendus, quia dicta villa Geruarthowo est situata a tempore illo, cuius memoria hominum non existit^*****. Sed ad iura in dictis excepcionibus allegata contra eundem articulum respondet procurator dictarum virginum hoc verum esse, cum possit haberi memoria situacionis et locacionis ville predicte. Item ibi, ubi excipit procurator antedictus contra tercium et quartum articulum, dicens ipsos inpertinentes pro eo, quia non formantur de contentis in libello et quod non sit de materia cause^******. Et replicando procurator dictarum virginum dicit, quod pro eo et ex eo non sunt inpertinentes et [de^t] materia cause, quia ipsis probatis veracius potest indagari veritas et qualiter dicte virgines in possessionem dicte hereditatis devenerunt. Item ibi, ubi excipitur contra octavum articulum, replicando dicit procurator predictarum virginum, quod posicio negativa explicita directe et de rigore iuris probari non potest et hoc volunt iura in dictis excepccionibus allegata, sed quantum de equitate posicio negativa bene probari potest, sicut notatur Extra: "De confessis" c(apitulum) "Statuimus super verbo negativas", que^d incipit "Benedicit"²¹. Ymo^j et iudex ad respondendum posicioni negative partem adversam compellere tenetur, sicut notatur in glo(ssa) predicta, quia iudicis est veritatem inquirere qualitercumque potest, ut notatur et legitur XXX. q(uestio) ultima, c(anon) "Iudicantem"²² et XXIII. q(uestio) ultima, c(anon) "Occidit"²³.
Ex hiis^u igitur premissis et quolibet premissorum petit procurator antedictus nomine procuratorio, quo supra, per vos, honorandum dominum dictas pretensas excepciones non esse admittendas, tamquam frivolas et causa diffugii et [.....^v]^*******.

^*Hic sequeretur scire situaciones et fundaciones omnium ecclesiarum, civitatum et villarum, quod e[st^ł] contra usum et mem[oriam^ł] hominum hoc scire, nisi angelo vel soli Christo, sed neque humane generi. [Priv^m]ilegia non habent na prawym marg. inną ręką i zblakłym atramentem

^**[H^ł]ii articuli suplere debent in parte [d^ł]efectum, quod in libello fuit obmissum na lewym marg. inną ręką i zblakłym atramentem

^***[B^ł]ene fecitⁿ hic Grzimislaus, quod Porayo hereditatem [G^ł]erwarthowo peraliquot tempus donaverat sub spe [re^ł]empcionis, cum rehabuit suas pecunias na lewym marg. inną ręką i zblakłym atramentem

^****Non repellantur sed excepciones partis adverse na prawym marg. inną ręką i zblakłym atramentem

^*****Satis bene^r hic replicatur na lewym marg. inną ręką i zblakłym atramentem

^******Ubi aliquid est obmissum in libello [...]ines^s pro sustentacione libelli, in articulis apponi debet et probari na lewym marg. inną ręką i zblakłym atramentem

^*******Respondeatur articulis non obstantibus excepcionibus ^w-x

et replicacionibus

et procedatur ad recepcionem testium iuxta iuris formam hincinde na dolnym marg. inną ręką i zblakłym atramentem

^ainicjał na wysokość ok. I5 wierszy

^bnast. do[minis] pokryte częściowo plamą z atramentu

^cnast. skr. probandum

^dtak Kop.

^eecclesia Kop.

^f-hnadpisane nad skr. avabus; obok na prawym marg. bez ods. do tekstu dopisek tąż ręką ab attavis potwierdzający zmianę

^gnast. skr. avis

ⁱdopisane w przedłużeniu wiersza innym piórem

^jnadpisane

^kodtąd zmiana atramentu na mocno ciemniejszy

^lnast. skr. neque

^łbrzeg karty obcięty

^mdziura

ⁿnast. skr. Gerwardus

^onast. skr. pon(it)

^p-qdopisane tymże piórem i ręką na marg. prawym z ods. do tekstu

^rnast. skr. excipitur

^spoczątek wyrazu zatarty, zaś lekcja końcówki niepewna, może -ive

^tbrak Kop.

^upowtórzone

^vtekst urywa się wraz z końcem wyjętej z protokolarza składki

^w-xnadpisane

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Boguta podkustoszy i Piotr z Zawichostu, zob. wyżej nr 417/4, 7.

³Boguta podkustoszy i Piotr z Zawichostu, zob. wyżej nr 417/4, 7.

⁴Bartłomiej z Jerzyna, zob. wyżej, nr 462/11.

⁵Giewartów, wieś par. na pn.- -wsch. od Słupcy (Koz. 4 s. 224). Z licznie tu wyst. dziedziców, S. Kozierowski, Leszczyce i ich plemiennik arcybiskup gnieźnieński ..., Poznań [1926] zna tylko Gerwarda 1404; o wojewodzie Maczudzie zob. wyżej, nr 460/9, o Łaskarzu niżej, przypis 9.

⁶Mikołaj Closzman, może raczej Grosman, por. wyżej, nr 466/13.

⁷Jan skądinąd nie znany.

⁸Stolec, zapewne wieś par. w Sieradzkiem. Ksiądz Jan skądinąd nie znany.

⁹Kozarzew, wieś par. (?) na pd.-zach. od Kleczewa (Koz. 4 s. 403). Łaskarz (Łaszcz) wyst. 1390 (KDW III nr 1906) - 1409 (niżej, nr 632/5). Por. też nekrolog lędzki, MPH V s. 494.

¹⁰Pleban Marcin skądinąd nie znany.

¹¹Hektor z Koźminka herbu Laska, student UJ 1402, potem kanonik pozn. 1418 (KDW VIII), prepozyt kolegiaty NMPanny w Poznaniu 1420 (KDW V nr 324), prepozyt głuszyński 1420 - 1434 (Now. II s. 600; Acta capitulorum I nr 158), oficjał pszczewski 1425 (Now. I - II), zm. po 1450 (Jaskulski nr 26).

¹²Buszek z Żytowlic, zob. wyżej nr 417/6.

¹³Wicedziekan Wojciech, zob. wyżej, nr 471/6.

¹⁴Mirosław syn Kiełcza z Brudzewa, Nałęcz, dr praw, wikariusz i altarysta gnieźn. 1395, pleban Św. Michała w Gnieźnie 1403, kanonik pozn. 1407, gnieźn. 1408, kustosz gnieźn. 1421, prepozyt gnieźn. 1424, biskup elekt pozn. 1426, zm. 1427 (Now. II s. 81 - 82; PSB III s. 9 - 10; Jaskulski nr 96).

¹⁵Decretalium Liber sextus Bonifacii Papae VIII, lib. 2, tit. 9 "De confessis", cap. 1 (Statuimus ut positiones negativas).

¹⁶Decretalium Gregorii Papae IX, lib. 4, tit. 1 "De sponsalibus et matrimoniis", cap. 6 (De muliere, quae est invita tradita viro et detenta). Podany cytat stąd nie pochodzi.

¹⁷Ibidem, lib. 1, tit. 29 "De officio et potestate iudicis delegati", cap. 36 (Cum contingat interdum quod laici).

¹⁸Decretum Gratiani pars secunda, causa 4, questio 4, canon 1 "Nullus unquam praesumat accusator".

¹⁹Decretalium Gregorii Papae IX, lib. 2, tit. 19 "De probationibus", cap. 11 (Quoniam contra falsam assertionem).

²⁰Ibidem, lib. 1, tit. 6 "De electione et electi potestate", cap. 23 (Bonae memoriae Maguntinensi archiepiscopo viam universae carnis ingresso).

²¹Tit. 9 "De confessis" w Decretalium Liber Sextus, lib. 2, ma w cap. 1 incipit: Statuimus ut posiciones negativas, natomiast w Decretalium Gregorii IX (Liber Extra) tit. 18 "De confessis" składa się z trzech rozdziałów, z których żaden nie rozpoczyna się od "Benedicit", ani od "Statuimus".

²²Decretum Gratiani pars secunda, causa 30, questio 5, canon 11 (Iudicantem oportet cuncta rimari).

²³Ibidem, causa 23, questio 8, canon 14 (Occidit Phinees hominem et reputatum est illi ad iustitiam).

Dokument Nr 485

Gniezno, 24 października 1403

Piotr kantor gnieźnieński zaświadcza, że kanclerz kapituły gnieźnieńskiej Mikołaj Pieniążek zamienił swą prelaturę z kanonikiem włocławskim Kiełczem z Suchodołu.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 87 - 89v.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 127, nr 67.

Reverendo in Christo patri et domino, domino .. Dei et Apostolice Sedis gracia archiepiscopo Gneznensi ^a-b

et eius in spiritualibus vicario

ac wenerabilibus viris, dominis preposito, decano^c et capitulo singulisque canonicis et^d beneficiatis ecclesie^e Gneznensis ^f-g

ac illi vel illis

, ad quem vel ad quos colacio, provisio^h, presentacio, recepcio, eleccio^h, seu quevis alia disposicio cancellarie ecclesie Gneznensis, quam aliasⁱ honorabilis vir, dominus Nicolaus Pyenaszek cancellarius dicte cancellarie¹ ante resignacionem ex causa permutacionis ^j-l

cum honorabili viro domino Kelcio canonico prebendato ecclesie Wladislauiensis² pro canonicatu et prebenda^k suis predictis

apud Sedem Apostolicam sponte factam obtinebat^h pertinet, communiter vel divisim, omnibusque aliis et singulis, quorum interest vel^ł intererit^m, quosque infrascriptum tangit negocium seu tangere poterit, quomodolibet in futurum quibuscumque nominibus censeantur, Petrus cantor ecclesie Gneznensis³ executor ad infrascripta, una cum infrascriptis nostris in hac parte collegis cum illa clausula: "Quatenus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium seu alios" etc. a Sede Apostolica specialiter deputatus, salutem in Domino et nostris, ymmo verius apostolicis firmiter obedire mandatis. Literas sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii divina providencia pape noni moderni, unam videlicet graciosam cum filis sericeis rubei croceyque coloris, aliam vero executoriam cum cordula canapis, veris bullis plumbeis ipsius domini nostri pape more Romane Curie inpendentibus bullatas, sanas, salvas et integras, non viciatas, non cancellatas, non abolitas, nec in aliqua sui parte suspectas, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes, nobis per honorabilem virum, dominum Kelcium Pacoslai de Suchdol cancellarium ecclesie Gneznensis in ipsis literis apostolicis nominatum coram notario publico et testibus infrascriptis presentatas, nos cum ea qua decuit reverencia recepisse noveritis. Quarum siquidem literarum apostolicarum, unius videlicet graciose, tenor sequitur de verbo ad verbum et est talis:
Bonifacius episcopus, servus servorum Dei dilecto filio Kelcioⁿ Pacoslai de Suchdol cancellario ecclesie Gneznensis etc.
^o-p

Scribe totam bullam

Alterius vero, videlicet executorie, tenor sic incipit:
Bonifacius episcopus, servus servorum Dei venerabili fratri archiepiscopo Gneznensi et dilectis filiis .. cantori ac .. custodi ecclesie Gneznensis salutem et apostolicam benedictionem etc. Et sic finit: Quocirca discreccioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatenus vos vel duo aut unus vestrum per vos [k. 87v] vel alium seu alios prefatum Kelcium vel procuratorem suum eius nomine in corporalem possessionem cancellarie, iuriumque et pertinenciarum predictorum inducatis auctoritate nostra et defendatis inductum, amoto exinde quolibet detentore, facientes ipsum Kelcium vel dictum procuratorem pro eo ad huiusmodi cancellariam, ut est moris, admitti sibique de ipsius cancellarie fructibus, redditibus, proventibus, iuribus et obvencionibus universis integre responderi, non obstantibus omnibus supradictis seu si prefatis archiepiscopo^q et capitulo vel quibusvis aliis communiter vel divisim a predicta sede indultum existat, quod interdici, suspendi vel excomunicari non possint per literas apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mencionem, contradictores auctoritate nostra appellacione postposita compescendo. Datum Rome apud Sanctum Petrum, II Idus Martii, pontificatus nostri anno quartodecimo [14 III 1403].
Post quarumquidem literarum apostolicarum presentacionem et recepcionem fuimus per dictum dominum Kelcium cancellarium ecclesie Gneznensis cum instancia debita requisiti, quatenus ad execucionem ipsarum literarum et contentorum in eisdem iuxta traditam^r seu directam a Sede Apostolica nobis formam procedere dignaremur. Nos igitur Petrus cantor et executor prefatus volentes mandatum apostolicum huiusmodi reverenter exequi, ut tenemur, idcirco auctoritate apostolica nobis in hac parte comissa cancellariam predictam, que dignitas non tamen maior post pontificale in dicta ecclesia Gneznensi existit et ad quam quis per eleccionem assumitur, cuiusque fructus, redditus et proventus^s triginta marcarum argenti puri secundum communem^t exst(imacionem) valorem annuum ^u-v

in dictis literis apostolicis expressum

non excedunt, per huiusmodi resignacionem vacantem iuxta modum et formam in dictis literis apostolicis comprehensos cum plenitudine iurium prefato domino Kelcio principali contulimus^w et assignavimus ac tenore presencium conferimus et eciam assignamus ipsumque dominum Kelcium principalem in corporalem, realem et actualem possessionem cancellarie, iuriumque et pertinenciarum predictarum [k. 88] eadem auctoritate, qua fungimur in hac parte, induximus et inducimus per presentes; que omnia et singula vobis omnibus et singulis supradictis et vestrum cuilibet intimamus, insinuamus et notificamus ac ad vestram et cuiuslibet vestrum noticiam deducimus et deduci volumus per presentes. Quocirca vos dominos archiepiscopum vestrumque vicarium ac prepositum, decanum et capitulum ^x-y

ac canonicos

predictos omnesque alios et singulos supradictos^z et alios, quorum interest vel^ł intererit, communiter vel divisim, primo, secundo, tercio et peremptorie requirimus et monemus, vobis nichilominus et vestrum cuilibet in virtute sancte obediencie et sub penis infrascriptis districte precipiendo mandamus, quatenus infra sex dies post presentacionem seu notificacionem presencium vobis aut alteri vestrum^aa factas inmediate sequentes, quorum sex dierum: duos pro primo, duos pro secundo et reliquos duos^ł dies pro tercio et peremptorio termino ac monicione canonica vobis universis, omnibus et singulis, prefigimus et eciam assignamus, prefatum dominum Kelcium vel procuratorem suum eius nomine in et ad corporalem, realem et actualem possessionem cancellarie, iuriumque et pertinenciarum predictorum inducatis et admittatis, ipsumque inductum absque difficultate^ab contradiccione et rebellione aliquibus defendatis^ac, ^ad-ae

sibique domino Kelcio

^af-ah

vel dicto eius^ł procuratori ^ag-ah

de omnibus

et singulis fructibus, redditibus, proventibus, iuribus et obvencionibus^ai universis ipsius cancellarie integre respondeatis et faciatis ab aliis quantum in vobis est ac ad vos et vestrum quemlibet pertinet plenarie responderi, amoventes exinde quemlibet illicitum detentorem, quem eciam nos per presentes ammovemus et pronuncciamus ammotum^aj. Monemus insuper modo et forma premissis omnes et singulos cuiuscunque status, gradus aut condicionis existant, ne prefato domino Kelcio, quominus cancellariam huiusmodi cum omnibus iuribus et pertinenciis suis integre et libere assequi possit et recipere valeat, impedimentum aliquod prestent per se vel alium seu alios^ak publice vel occulte, directe vel indirecte, aut impedientibus ipsum super premissis in aliquo dent auxilium, consilium vel favorem alioquin, tam^al [k. 88v] in dantes alteri, quam recipientes cancellariam huiusmodi seu aliquod ius pertinens ad eandem, necnon in contradictores quoslibet et rebelles ac impedientes ipsum super premissis in aliquo aut impedientibus dantes consilium, auxilium^ał vel favorem, publice vel occulte, directe vel indirecte, nisi infra predictum sex dierum terminum a contradiccione, rebellione, impedimento, turbacione, auxilio, consilio et favore huiusmodi omnino destiterint et mandatis nostris ymmo verius apostolicis in hac parte paruerint cum effectu exnunc prout extunc et extunc prout exnunc in hiis scriptis singulariter in singulos^am dicta canonica monicione premissa excomunicacionis, in capitulum vero ipsius ecclesie suspensionis ac in ipsam ecclesiam Gneznensem interdicti sentencias ferimus et eciam promulgamus. Vobis vero domino archiepiscopo Gneznensi predicto, quem ob reverenciam vestre pontificalis dignitatis nolumus prefatis nostris sentenciis sic ligari, sed si contra premissa vel aliquod premissorum feceritis per vos vel submissam personam, ingressum ecclesie interdicimus, predicta monicione canonica premissa^an in hiis scriptis, si vero predictum interdictum per alios sex dies, prefatas sex inmediate sequentes, sustinueritis, vos^h simili monicione premissa suspendimus a divinis, verum si prefatas interdicti et suspensionis sentencias per alios sex dies prefatos duodecim inmediate sequentes, quod absit, animo sustinueritis indurato, vos exnunc prout extunc et extunc prout exnunc propter contemptum huiusmodi eadem canonica monicione premissa in hiis scriptis excomunicacionis sentencia innodamus. Ceterum cum ad execucionem huiusmodi ulterius faciendam non possumus quoad presens aliis arduis prepediti negociis personaliter interesse, universis et singulis abbatibus, prioribus, prepositis, decanis, scolasticis, archidiaconis, cantoribus, thezaurariis ac omnibus aliis et singulis, tam cathedralium quam collegiatarum, necnon parrochialium ecclesiarum rectoribus, plebanis, viceplebanis, curatis et non curatis, ebdomadariis, perpetuis vicariis seu locatenentibus, eorundem presbiteris, altaristis, thabellionibus seu notariis publicis et clericis quibuscunque [k. 89] per provinciam et diocesim Gneznensem et alias ubilibet constitutis et eorum cuilibet in solidum super huiusmodi execucionem^ao predicti mandati apostolici atque nostri omniumque premissorum tenore presencium committimus plenarie vices nostras, donec eas ^ap-aq

ad nos

duxerimus revocandas. Eisque nichilominus et eorum cuilibet in virtute sancte obediencie et sub excomunicacionis pena, quam in ipsos et eorum quemlibet, nisi infra sex dies postquam pro parte dicti domini Kelcii cancellarii vel dicti sui procuratoris fuerint^ar seu fuerit^as legitime requisiti^at seu requisitus^au, quem terminum eis et eorum cuilibet pro omnibus dilacionibus ac canonica monicione assignamus, ferimus in hiis scriptis, si ea, que eis in hac parte comittimus et mandamus, neglexerint seu contempserint contumaciter adimplere, districte^av precipimus et mandamus, quatenus ipsi vel eorum alter ad vos reverendum patrem et dominum, dominum archiepiscopum^aw necnon prepositum, decanum et capitulum singulosque canonicos et personas predicte ecclesie Gneznensis ac ad dictam ecclesiam Gneznensem et alia loca, de quibus expediens fuerit, pro premissis et infrascriptis fideliter publicandis et exequendis, ita tamen, quod in hiis exequendis unus alterum non exspectet nec alter per alium se excuset, personaliter accedant, seu alter ipsorum accedat et prefatas literas apostolicas et hunc nostrum processum ac omnia et singula in eis contenta vobis et cuilibet vestrum comuniter vel divisim denunccient, intiment seu legi faciant et publicari procurent, ac eundem dominum Kelcium et procuratorem suum eius nomine faciant in dicta ecclesia in cancellarium recipi et in fratrem, stallo sibi in choro et loco in capitulo, ut est moris, assig(n)atis ac in corporalem possessionem cancellarie huiusmodi, iuriumque et pertinenciarum predictorum inducant seu induci faciant et defendant, inductum ipsique domino Kelcio vel dicto procuratori pro eo de omnibus fructibus, redditibus, proventibus, iuribus et obvencionibus universis dicte cancellarie integre respondeant et ab aliis, quantum in eis fuerit, faciant plenarie responderi, et nichilominus omnia et singula nobis in hac parte commissa, prout et quando expediens fuerit, plenarie exequatur iuxta traditam seu directam a Sede Apostolica nobis formam et secundum presentis nostri processus continenciam et tenorem, ita tamen, quod in preiudicium dicti domini Kelcii nichil valeant attemptare, nec circa predictas^ax sentencias, ut prefertur, per nos [k. 89v] latas absolvendo vel suspendendo aliquid immutare, in ceteris, que dicto domino Kelcio et iuri suo nocere poterint in premissis in aliquo vel obesse, eisdem subdelegatis nostris et eorum cuilibet potestatem^ay omnimodam denegamus. Et si contingat nos super premissis in aliquo procedere, de quo nobis potestatem plenariam reservamus, non intendimus per hoc comissionem nostram antedictam in aliquo revocare, nisi de ipsa revocacione specialem et expressam in nostris literis^az fecerimus mencionem. Per^ba processum autem nostrum^ł huiusmodi nolumus nec intendimus nostris in aliquo preiudicare collegis, quominus ipsi vel eorum alter per se vel alium seu alios si et quando eis vel eorum alteri videbitur expedire, servato tamen^bb hoc nostro processu, possint procedere in negocio antedicto. Prefatas quoque literas apostolicas et hunc nostrum processum et omnia alia et singula instrumenta et munimenta huiusmodi negocium tangencia^bc volumus penes eundem dominum Kelcium vel suum procuratorem remanere et non per vos vel aliquem vestrum, ipsis invitis, quomodolibet detineri, contrarium vero facientes prefatis nostris sentenciis eo modo, quo late sunt, volumus subiacere. Mandamus tamen vobis copiam fieri de premissis, si eam pecieritis et habere^bd volueritis, vestris tamen sumptibus et expensis. Absolucionem vero omnium et singulorum premissorum, qui prefatas nostras sentencias seu aliquam ipsarum quoquomodo incurrerint, nobis vel superiori nostro tantummodo reservamus. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes literas seu presens instrumentum publicum huiusmodi nostrum processum in se continentes seu continens per Nicolaum notarium publicum^be⁴ infrascriptum subscribi et publicari mandavimus, nostrique sigilli iussimus apensione communiri^bf. Datum et actum in Summo Gneznensi, in stuba seu estuario domus curie habitacionis honorabilis viri domini Borconis canonici ecclesie Gneznensis⁵, sub anno a nativitate Domini millesimo quadringentesimo tercio, indiccione undecima, pontificatus dicti domini ^x-y

nostri, domini

Bonifacii pape noni anno quartodecimo, die vero Mercurii vicesima quarta mensis Octobris, hora sexta vel quasi, presentibus ibidem honorabilibus viris, dominis Bodzantha decano⁶, Jaroslao archidiacono⁷, Jacobo custode⁸, Nicolao Strzesconis thezaurario et officiali Gneznensis^bg⁹, Petro de Cobylyno decano Poznaniensis¹⁰ et Janussio Pella preposito Cruszuiciensis ecclesiarum¹¹, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
Et ego [.....^bh]

^a-bdopisane może innym piórem na górnym marg. z ods. do tekstu

^cnast. podkropkowane i skr. scolastico, archidiacono, custodi, thezaurario

^dnast. skr. personis

^enadpisane nad skr. ecclesiastica, po czym nast. jeszcze skr. in e(cclesia) oraz quemqumque in ecclesia

^f-gnadpisane nad skr. hominibus aliisque omnibus et singulis

^hnadpisane

ⁱtak nadpisane nad skr. obtin(ebat), po czym także skr. we(nerabilis)

^j-ldopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^knast. skr. predictis

^łnadpisane

^mnast. skr. vel interesse poterit

ⁿkońcówka -cio nadpisana nad skr. -czo uprzednio poprawianym

^o-pwskazówka koncypienta

^qnast. skr. et

^rnast. skr. seu

^snast. skr. XXX

^tnast. skr. exst(imacionem)

^u-vdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^wpierwotnie concilimus poprawiane podkropkowaniem ci i nadpisaniem tu

^x-ynadpisane drobniejszym duktem

^zskr. i toż nadpisane, przy czym -dictos nieco później

^aapodwojone nadpisaniem; nast. skr. frat(rem)

^abnast. skr. se(u)

^acnast. skr. facientes nad czym nadpisane i skr. eidem

^ad-aenadpisane innym piórem nad skr. sibi de universis

^aenast. nadpisane i skr. de omnibus

^af-ahdopisane na prawym marg. i połączone z tekstem, nadpisanym

^ag-ahnadpisane nad skr. ipsius

^ainast. skr. universis

^ajnast. skr. ne

^aknast. skr. directe

^alpowtórzone od nowej strony

^ałnast. skr. et f(avorem)

^amnast. skr. ex(comunicacionis)

^annast. skr. ferimus

^aonast. skr. h(uius)mo(d)i

^ap-aqnadpisane

^arpoprawione z fuerit

^asnadpisane nad skr. fuerint

^atkońcówka -ti poprawiona z -tus

^aukońcówka -tus poprawiona z -ti

^avnast. skr. precipientes

^awnast. skr. Gneznensem

^axnast. skr. nostras

^aynast. skr. denega(mus)

^aznast. skr. faceremus

^banadpisane nad abrewiacją per, którą można odczytać pro

^bbnast. skr. tam

^bcnast. skr. volum(us)

^bdnast. skr. volueritis

^benadpisane drobniejszym duktem

^bfnadpisane drobniejszym duktem w pełnym brzmieniu po skr. kontrakcji com(mu)niri

^bgskr. przyrostek -bus [?]

^bhdokończenia brak

¹Mikołaj Pieniążek z Witowic kanclerz gnieźn. 1388, archiprezbiter kościoła NMPanny w Krakowie, prepozyt krak. 1413, zm. 1432 (PSB XXVI s. 101 - 102; KDW VI nr 291/9).

²Kiełcz z Sudołu, zob. wyżej, nr 420/7.

³Kantor Piotr, zob. wyżej, nr 420/4.

⁴Nie zidentyfikowany - może Mikołaj Kicki?

⁵Borek syn Sławobora - zob. wyżej, nr 420/14.

⁶Dziekan Bodzęta, Jarosław z Kłobukowa, Jakub Pałuka - zob. wyżej, nr 420/2, 3, 5.

⁷Dziekan Bodzęta, Jarosław z Kłobukowa, Jakub Pałuka - zob. wyżej, nr 420/2, 3, 5.

⁸Dziekan Bodzęta, Jarosław z Kłobukowa, Jakub Pałuka - zob. wyżej, nr 420/2, 3, 5.

⁹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

¹⁰Piotr syn Wojciecha z Kobylina, bakałarz w Pradze 1386, kanonik pozn. 1386, mgr, dziekan pozn. 1398 - 1427, kanonik praski, gnieźn., krak., włocławski, wrocławski, zm. 1427/28 (Kor. II s. 264, III s. 218; ASPBoh nr 463, 680; KDW V passim, VIII; Jaskulski nr 107).

¹¹Jan Pella syn Alberyka z Niewiesza (w Sieradzkiem), kanonik gnieźn. 1391, uniejowski 1397, scholastyk uniejowski, łęcz. 1398, prepozyt kruszwicki 1399, kanonik krak. i włocławski etc., biskup włocławski 1421, zm. 1428 (Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty, s. 247 - 248).

Dokument Nr 486

Gniezno, 27 października 1403

Arcybiskup gnieźnieński nadaje Janowi młynarzowi w Kwieciszewie część dochodów z tamtejszego młyna.

Kop.: Poznań, WAP, Gniezno Gr. 34, k. 133 - 134v. Wpis w transumpcie arcybiskupa Jana Latalskiego, z daty: Gniezno, 3 maja 1540.
Ekscerpt: Gniezno, AAG, ACap. B 140 (Visitationes bonorum ...)q, k. 332 - 332vq.
Wyd. ekscerptu: Wizytacje, s. 447.

In nomine Domini [k. 133v] amen. Ad rei memoriam sempiternam. Quia dum vivit litera vivit et actio commissa literae, cuius assertio nutrit memoriam et labiles perpetuat actiones. Proinde nos Nicolaus Dei gratia sanctae Gnesnensis ecclesiae archiepiscopus ad universorum tam praesentium quam futurorum noticiam volumus tenore praesentium devenire, quod cupientes bona mensae nostrae archiepiscopalis Gnesnensis quantum cum Deo possumus ampliare conditionemque oppidi Qwiecziszow¹ eiusdem mensae nostrae fieri ampliorem, tertiam partem seu tertiam metretam molendini nostri sub eodem oppido nostro Quiecziszow in fluvio dicto Kyanicza² siti et omnium ac singulorum in ipso molendino emoli(men)torum honesto Joanni dicto Hanek civi seu oppidano eiusdem oppidi nostri Qwieczisszow³ et suis legitimis successoribus sub ratihabitione et de consensu venerabilium fratrum nostrorum dominorum, videlicet capituli eiusdem nostrae Gnesnensis ecclesiae, vendidimus vendimusque tenore praesentium, venditione perpetua et irrevocabili, pro certa pecuniae quantitate. De quo quidem molendino prefatus Hanko molendinator et sui successores legitimi tertiam partem seu tertiam metretam omnium frumentorum et braseorum in ipso molendino molitorum pro se tollere seu recipere, pro nobis vero et nostris successoribus duas partes seu duas metretas dare fideliter necnon unum porcum pro se et duos pro nobis et succedaneis nostris in eodem molendino inpinguare annis singulis tenebuntur. Caeterum pro [k. 134] et super lapidibus molaribus, ferramentis et aliis quibuslibet necessariis ac pro aggeris seu obstaculo et pro qualibet alia reformatione praedicti molendini nos duas partes seu duos denarios, ipse vero Haneko et sua legitima sequacitas tertiam partem seu tertium denarium dare et impendere quotiens occurrerit necessitas debebimus. Damus etiam et attribuimus memorato Hankoni molendinatori et suis posteris legitimis unum hortum, pratum et locum luti prope idem molendinum pro pascuis advenarum, si et in quantum hortus, pratum et paschua sine nostro et aliorum hominum praeiudicio et damno parari et fieri possunt. Praeterea dictus Hanko et sui succedanei molendinatores antedicti molendini nostri brasea et quaelibet frumenta alia pro Qwieczyszouiensi et quandoque pro Znenensi curiis nostris⁴ in eodem molendino molere debent, metreta paenitus a talibus non recepta. Insuper damus et concedimus praefato Hankoni molendinatori et suis legitimis posteris in fluvio praedicto circa ipsum molendinum parvo reti pro mensa et usu ipsorum duntaxat piscari dictamque partem tertiam seu metretam praefati molendini commutandi, donandi, alienandi, vendendi et pro ipsorum beneplacito convertendi, cum consensu nostro et successorum nostrorum, omnimodam facultatem. In cuius rei testimonium nostrum et dicti capituli nostri sigilla praesentibus sunt subappensa. Actum et datum Gnesnae sabbato in vigilia sanctorum Simonis et Judae Apostolorum anno Domini millesimo qua[k. 134v]dringentesimo tertio, praesentibus venerabilibus dominis: Nicolao Strosberg praeposito⁵, Bodzanta decano⁶, Petro cantore⁷ caeterisque praelatis et canonicis nostris Gnesnensibus.

¹Kwieciszewo, miasto na pd.-wsch. od Mogilna (Koz. 4 s. 442).

²Kijanica (Kwieciszewnica), lewy dopływ Noteci, zwana także Małą Notecią (Koz. 4 s. 351; SHGWlkp.).

³Jan (Hanek) wyst. tylko tutaj.

⁴Tj. do Żnina.

⁵Mikołaj Strosberg, Bodzęta, Piotr, zob. wyżej, nr 420/1, 2, 4.

⁶Mikołaj Strosberg, Bodzęta, Piotr, zob. wyżej, nr 420/1, 2, 4.

⁷Mikołaj Strosberg, Bodzęta, Piotr, zob. wyżej, nr 420/1, 2, 4.

Dokument Nr 487

Gniezno, 2 listopada 1403

I. N. Oficjał gnieźnieński wydaje z akt konsystorskich ekstrakty zapisów dotyczących sporu plebanów z Kcyni i Dziewierzewa o dziesięciny w Umiastowicach (Miastowicach).

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 16 - 17. Tytuł: Extraccio actorum coram aliis notariis et iudicibus acticatorum, prout in actis invenitur cum interposicione decreti et manu publica.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 119, nr 15.

In nomine Domini amen. Sub anno a nativitate eiusdem M° CCCC^mo tercio, indiccione XI, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii divina providencia pape noni anno quartodecimo, die vero Veneris secunda mensis Novembris, hora terciarum vel quasi, in Summo ecclesie metropolitane Gneznensis, in stuba seu estuario curie habitacionis venerabilis viri domini Nicolai Strzeszconis thezaurarii, canonici et officialis Gneznensis¹, in mei Nicolai Philippi de Kyky clerici Gneznensis dyocesis publici imperiali auctoritate notarii et^b scribe dicti domini officialis causarumque consistorii Gneznensis² [presencia^c], discretus vir dominus Venceslaus vicarius Gneznensis et rector parrochialis ad Sanctum Nicolaum in suburbio Gneznensi ecclesiarum³, procurator et procuratorio nomine honorabilis domini Mathie de Obychow rectoris parrochialis ecclesie in Kczina ^d-e

Gneznensis diocesis

⁴, prout de ipsius procuracionis mandato apud acta consistorii Gneznensis michi notario pre- et subscripto sufficienter constabat atque constat, coram prefato domino Nicolao officiali Gneznensi personaliter constitutus eidem^f tanquam iudici ordinario cum instancia debita supplicavit petendo, quatenus omnia et singula acta, iura, instrumenta, lineamenta^g et munimenta ac alias scripturas tam publicas quam privatas in consistorio Gneznensi, tam coram honorabili viro domino Nicolao Strosberg preposito et protunc vicario in spiritualibus generali ac officiali Gneznensi⁵, quam eciam coram ipso domino N(icolao)^h Strzeszconis officiali Gneznensi moderno, tempore, quo sede vacante dicte ecclesie Gneznensis in administracionis fuisset officio, in causa, que interⁱ ^j-k

discretos viros dominos

Lassotham et Vincencium eius immediatum successorem, rectores ecclesie parrochialis^l in Dzewerzewo eiusdem diocesis⁶ ^ł-m

ex una et dictum dominum Mathiam

de et super decima manipulari campestri post araturas nobilium in Wnesthouicze⁷ et ipsius occasioneⁿ parte vertebatur ex altera, acticata et producta, et per diversos ac varios notarios ^o-p

et scribas

^d-e

dicti consist[orii^q]

, quorum unus, videlicet magister Michael de Staw clericus Gneznensis dyocesis publicus imperiali auctoritate^r notarius⁸, prout Deo placuit, diem suum clausit extremum, alii vero in remotis agere dinoscuntur, ita quod ipsorum presenciam comode nequit haberi in libris actorum consistorii Gneznensis predicti, quibus standum est tanquam scripturis autenticis, notata, protocollata et reposita ac notatas, protocollatas [k. 16v] et repositas sub manu publica extracta et extractas suoque sigillo offici(o)latus sigillata, roborata et munita ac sigillatas, roboratas et munitas, ac alias sub talibus modo et forma, quod eisdem actis, instrumentis, scripturis et munimentis aliisque in ipsa causa productis tam publicis quam privatis in iudicio et extra possit et valeat adhiberi, plena fides^r decerneret et eisdem suam auctoritatem ordinariam interponeret et decretum.
Quiquidem dominus Nicolaus Strzeszconis thezaurarius et officialis predictus peticionem dicti domini Venceslai procuratoris tanquam iuri et racioni consonam attendens et quod iusta petentibus non est denegandus assensus, eadem acta ac omnia et singula producta ad dictam causam quocunque modo faciencia et ut prefertur in libris actorum consistorii Gneznensis in locis^s et^t annis ac diebus diversis notata et reposita^u et que in notaria^r consistorii^v Gneznensi(s)^w ^ł-m

non cancellata nec abolita

potuerit inveniri per me Nicolaum notarium pre- et subscriptum ^o-p

auctoritate sua

de dictis libnis actorum conportare necnon in forma, nichil addendo vel minuendo quod scriptum immutaret vel viciaret intellectum, fideliter extrahere^y ac in^* formam publicam transsumere demandavit interponens eisdem actis suam auctoritatem ordinariam et decretum ac decernens sua auctoritate ordinaria, quod eidem transsumpto in iudicio et extra adhibeatur plena fides. Presentibus ibidem nobili et discretis viris Alberto Valach de Wlanowo armigero⁹, Stanislao Petri de Bozeyeuicze¹⁰ et Czeslao de Queczyssewo clericis Gneznensis dyocesis¹¹, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis^z.
[k. 17] Et ego Nicolaus alias Philippi de Kyky, clericus Gneznensis dyocesis, publicus imperiali auctoritate notarius prefatique honorabilis viri domini Nicolai Strzeszconis thezaurarii, canonici et officialis^aa causarumque consistorii Gneznensis de presenti coram eo scriba, quia predict(a)^ab acta^ac per circumspectos viros, magistros Johannem Budconis de Czeychel¹² et Michaelem Sdzyslai de Staw vita functum, clericos Gneznensis dyocesis, publicos imperiali auctoritate notarios, in libris actorum consistorii Gneznensis ipsorum manibus notata et protocollata ac alia in ipsorum presencia producta, prout ea^ad in ipsorum manualibus non cancellata et non abolita inveni, nichil addendo vel minuendo, quod sensum inmutaret vel viciaret intellectum, preter quam literam vel sillabam, que varietatem animi non inducit, ^ae-agf

excomm[....^q]^af dicti domini M[athie^q]

fideliter transsumpsi necnon sentencie diffinitive prolacioni, leccioni et promulgacioni, appellacioni, apostolorum peticioni et super eisdem apostolis responsioni aliisque omnibus et singulis premissis dum sic, ut premittitur, per prefatum dominum Nicolaum Strzeszconis, alias administratorem sede vacante, nunc vero officialem Gneznensem, et coram ipso fierent et agerentur, una cum prenominatis testibus presens interfui eaque taliter fieri, vidi et audivi ideoque presencia acta per me primitus extracta et uno primo folio de manu mea scripto, occupatus officii mei arduis negociis^ah per alium fideliter in hiis XVI peciis cum media columpna ^o-p

simul satis

ex utraque parte scribi et ingrossari procuravi, facta quoque auscultacione et collacione diligenti^ai cum circumspectis viris magistris Arnoldo¹³ et Stanislao, notariis publicis¹⁴ infrascriptis, presens transsumptum cum originalibus in omnibus et per omnia concordare inveni, me^aj hinc manu propria subscri(p)si^ak et in hanc publicam formam redegi signoque^ał et nomine meis solitis et consuetis una cum appensione sigilli dicti domini Nicolai Strzeszconis^r officialis de ipsius decreto et mandato specialibus consignavi, rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum.

^*Forma probari potest per dominum Vilhelmum in [S^q]pe(culo)^8bis c(apitulum) "De instrumentorum edicione" § "Ostenso" ver(sus) "Porro" tąż ręką na lewym marg. ze wskazaniem na rozpoczynający się tutaj wiersz tekstu

^anast. skr. domus

^bnadpisane nad skr. ac

^cbrak Kop.

^d-edopisane później na marg. w przedłużeniu wiersza

^fnast. skr. domino Nicolao officiali

^gnast. skr. scripturas

^hminuskulne n nadpisane przed skr. officiali

ⁱnast. skr. eundem dominum Mathiam de Obychow ex una et

^j-kpierwotnie po trzykroć um; końcówki poprawiono

^lnast. skr. de Kczina de

^ł-mdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

ⁿnast. skr. reos

^o-pnadpisane

^qobcięte wraz z brzegiem karty

^rnadpisane

^snast. skr. diversis ac diebus i od wiersza et

^tnadpisane nad skr. et wyrażonym syglem

^unast. skr. częściowo nieczytelne [.]b[..]que

^vkońcowe i napisano na pierwotnym o

^wabrewiacja końcówki pierwotnie odczytywana -si

^xnadpisane innym piórem nad tymże skr. wyrazem

^ynast. skr. conportare

^znast. puste 1/3 strony symbolizujące opuszczone, a mające być transsumowane akty; tekst od strony następującej pisany później ciemniejszym atramentem

^aanast. skr. Gneznensis

^abpredictorum nie poprawione, pozostałe z wcześniejszej stylizacji, po którym nast. skr. actorum et productorum peticioni et eorum decreto

^ocnast. skr. et producta

^adnadpisane nad skr. eadem

^ae-agdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^afodczyt widocznej części niepewny z wyjątkiem pierwszej sylaby

^ahnast. skr. per alium fideliter ingrossari procuravi in hiis per aliu(m)

^aipoprawiane z -di

^ajtak pierwotnie, na czym napisano bledszym atramentem majuskulne M

^akpierwotnie subscribens, po czym na literze n napisano bledszym atramentem -si, skreślając takoż końcowe -s, wskutek czego powstało mylne subscribesi

^alnadpisane bledszym atramentem

^ałkońcowe -que wpisane ciasno bledszym atramentem

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.

³Wacław, zob. wyżej, nr 474/12.

⁴Maciej z Obiechowa, zob. wyżej, nr 438/7.

⁵Mikołaj Strosberg, zob. wyżej, nr 420/1.

⁶Zob. wyżej, nr 438/3-4.

⁷Zob. wyżej, nr 438/3-4.

⁸Michał syn Zdzisława ze Stawu (zapewne miasto w Sieradzkiem), mgr, notariusz publiczny, wyst. także 1399 (KDW VI nr 375/8).

^8bisWilhelm Durand (1230/1 - 1296) autor "Speculum iudiciale", w którym przedstawił prawo kanoniczne w ramach porządku procesowego.

⁹Wojciech Wałach, zob. wyżej, nr 472/1.

¹⁰Bożejewice par. Żnin, na pd. od Żnina (Koz. 4 s. 62). Stanisław syn Piotra skądinąd nie znany, por. ze Stanisławem synem Piotra wyst. tamże 1497 (SHGWlkp.).

¹¹Kwieciszewo, miasto na pd.-wsch. od Mogilna. Czesław wyst. tylko tutaj.

¹²Jasiek z Czechla, zob. wyżej, nr 465/8.

¹³Arnold, mgr?, notariusz publiczny, zapewne ident. z A. synem Hapka wyst. 1404 (niżej, nr 519/40, a także 1409 - 1420 jako prokurator przed konsystorzem gnieźn. (Acta capitulorum II nr 16, 32, 39 - tu określony jako A. Hampertonis de Gnezna, 160), por. też niżej, nr 730/17.

¹⁴Stanisław nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 488

Poznań, 16 listopada 1403

Biskup poznański, publikując przywilej erekcji altarii w kościele parafialnym. Św. Marii Magdaleny w Poznaniu, zatwierdza przeniesienie uposażenia altarii.

Kop.: Poznań, AAP, CP 11 (Liber privilegiorum ecclesiae Posn.), k. 14 - 15v. Wpis z XVII w.

In nomine Domini amen. Albertus Dei gratia episcopus Posnaniensis¹. Ad perpetuam rei memoriam. Regimini Posnaniensis ecclesiae divina^a disponente clementia prestituti, libenter ad ea favoris oportuni effectum adhibemus, per quae status personarum ecclesiasticarum de certo factus certior conservatur et cultus divinus in ecclesia nobis creditus, prout optamus, exinde stabilitur. Sane quamquam dudum reverendissimus in Christo pater et dominus, dominus Nicolaus nunc archiepiscopus Gnesnensis, tunc vero Posnaniensis episcopus^b, praedecessor noster, altare in ecclesia parrochiali Sanctae Mariae Magdalenae Posnaniensi sub beatorum Georgii et Adalberti Martyrum, necnon Nicolai Confessoris et Dorotheae Virginis, ad vota et petitiones providi Alberti alias Woitkonis civis Posnaniensis et Nelae uxoris ac Nicolai et Petri filiorum eius² super dote infrascripta per eosdem Woytkonem et Nelam ad ipsum altare facta et ascripta, concesserit erigendum et fundandum, ipsamque dotem temporibus perpetuis dicto altari cum onere et in bonis subnotatis per ipsum altare et eius ministros pro tempore tenendam et possidendam incorporaverit et approp(r)iaverit ac intutilaverit^c per suas certi tenoris literas, quarum tenor sequitur in hoc verbo:
[następuje dok. Mikołaja Kurowskiego z daty: Poznań, 25 kwietnia 1398 - KDW III, nr 1986].
[k. 15] Quia tamen idem Woitko et Nela, salubri ducti consilio, cupientes ut minister altaris praedicti eo devotius ac liberius ipsi altari deserviat, quo magis quiete vivere possit de eodem, nobis cum humili instantia supplicavit, quatenus dictas decem marcas grossorum census annui in dicta villa Krzesini³, sic pro dote dicto altari et suis ministris per eos deputatas et adscriptas, de ipsa haereditate Krzesini sufferre et tollere, et in bona infrascripta, videlicet molendinum unum dictum Kanthni młyn⁴ et aliud Pierzny mlyn⁵, necnon in omnes et singulos suos agros et hortos in Bonino iacentes ad scultetiam in Winary⁶ prope civitatem Posnaniensem et ad ipsos Woitkonem et Nelam pertinentes, tanquam ad liberiora et tutiora, transferre et transponere, ipsosque ac molendina, hortos et scultetiam suam praedictam et eorum pro tempore possessores eisdem censibus solvendis perpetuis temporibus onerare, praefatam vero villam Kreschini a datione et solutione eorundem censuum absolvere et liberare dignaremur. Nos itaque facto praemisso super hoc debito et diligenti scrutinio, invento quoque ex eodem bona huiusmodi pro solvendis et pagandis dictis censibus ad praedictum altare et eius ministros plus utilia fore et secura, ac desideria praedictorum Woitkonis et Nelae, quae ad cultum divinum gerunt, in suis votis roborantes, commendantes, praedictos census annuos decem marcarum, prout in dicti domini episcopi literis exprimitur, solvendo de et a dicta haereditate Kręszini eiusque successoribus, de venerabilium fratrum nostrorum, dominorum praelatorum et canonicorum capituli nostri Posnaniensi voluntate et consensu tollentes, haereditatem [k. 15v] et possessores eosdem a solutione dictorum censuum absolvimus et liberavimus ac liberamus, dictos quoque census annuos decem marcarum in praefatum Woitkonem et Nelam eorumque legitimos successores in dictis molendinis, agris, hortis et advocatia et in ipsa bona transtulimus et transposuimus ac eos de et ea ad solvendum dictos census iuxta tenorem literarum praedictarum obligavimus et oneravimus, et transferimus, transponimus, obligamus et oneramus per praesentes, volentes et decernentes, ut idem Woitko et Nela, eorum legitimi successores, qui pro tempore fuerint possessores, de molendino Kanthny młyn quatuor et de molendino Pierzny młyn unam, de scultetia autem in Wynary et hortis in Bonino ad ipsam scultetiam et Woitkonem et Nelam pertinentibus, et quos ipsi Woitko et Nela dignoscuntur obtinere, alias quinque marcas grossorum dictorum censuum solvere et pagare ad dictum altare et eius ministro pro tempore iuxta continentiam literarum praedictarum futuris temporibus teneantur ac contradictores et negligentes per censuram ecclesiasticam compellantur, ceterum in dictis literis praesentibus insertis in suo robore, necnon sententiis et clausulis omnibus duraturum. In quorum omnium fidem et testimonium praemissorum nostrum et dicti nostri capituli sigilla sunt appensa. Actum et datum Posnaniae in curia nostra feria sexta infra octavam sancti Martini Episcopi anno Domini millesimo quadringentesimo tertio, praesentibus et consentientibus venerabilibus et honorabilibus viris, dominis: Vincentio praeposito⁷, Petro decano⁸, Nicolao cancellario⁹, Nicolao Streszkonis¹⁰, Michaele Blide decretorum doctore¹¹, Mathia de Kcinia¹², Bartholomaeo Kinkonis^c¹³, Joanne officiali¹⁴, Joanne de Neparth¹⁵, Joanne de Schoławo^c¹⁶, Joanne de Czechiel¹⁷, Floriano de Poklatki¹⁸, Mathia de Kalisz¹⁹, Floriano de Cracouia²⁰, Petro Luciani²¹, Jacobo Grolak^c²², Alberto praeposito Gluszinensi²³, Przysbilao^c²⁴, Miroslao²⁵, Mathia Blida²⁶, Petro decano²⁷, Paulo scholastico Lubecensibus^c²⁸, Ludouico²⁹, Nicolao Jamięski³⁰ et Vincentio de Marcinnouo^c³¹ praelatis et canonicis tunc capitualiter congregatis.

^adivinae Kop.

^bnast. powtórzone Posnaniensis

^ctak Kop.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Najpewniej Wojtek Bogaty, zob. wyżej, nr 483/4. Jego żona i synowie skądinąd nie znani, wyst. jednak także w transumowanym dok. z r. 1398.

³Krzesiny par. Głuszyna, dziś w obrębie miasta Poznania.

⁴Kątny Młyn nie zlokalizowany, może ident. z młynem Kątnik koło Wir; identyfikację utrudnia pospolity charakter nazwy.

⁵Pierzny Młyn wg Koz. 5 s. 150 i 8 s. 87 leżał w okolicy Uzarzewa pod Swarzędzem.

⁶Bonin, osada sołecka wsi Winiary pod Poznaniem, dziś w obrębie miasta Poznania. Wincenty Grochola (z Ostroroga?), prepozyt pozn. 1390 - 1405 (KDW VI nr 280/11).

⁸Piotr z Kobylina, zob. wyżej, nr 485/10.

⁹Mikołaj z Górki, zob. wyżej, nr 420/13.

¹⁰Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

¹¹Michał Blida z Poznania?, dr praw, notariusz publiczny, kanonik włocławski 1377?, pozn. 1403 - 1416, oficjał pozn. 1411 - 1416, wikariusz generalny pozn. 1413 - 1414, zm. ok. 1416 (Now. I s. 729; II s. 209, 229; Jaskulski nr 73).

¹²Maciej pleban w Kcyni, zob. wyżej, nr 438/7.

¹³Bartłomiej syn Rynka, mieszczanin z Poznania i Kościana (Now. I s. 640), kanonik pozn. 1401, wikariusz generalny pozn. 1422, prepozyt kolegiaty średzkiej 1423, zm. 1426 (Now. I - II; Jaskulski nr 13).

¹⁴Jan oficjał pozn., zob. wyżej, nr 421/1.

¹⁵Jan pleban z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

¹⁶Jan z Wszołowa (koło Pleszewa), Wczelic, kanonik pozn. 1390, pleban w Solcu nad Wartą 1390, altarysta w katedrze pozn. 1393, pleban w Murzynowie Kościelnym 1398 - 1432, zm. 1432 (Now. I s. 260, 733, II s. 366; Jaskulski nr 54).

¹⁷Jasiek z Czechla, zob. wyżej, nr 465/8.

¹⁸Florian z Poklatek, zob. wyżej, nr 413/2.

¹⁹Maciej z Kalisza kanonik pozn. 1400 - 1411, zm. ok. 1411 (KDW V nr 7 - 181; Jaskulski nr 63).

²⁰Florian z Krakowa bliżej nie znany, jako kanonik pozn. wyst. tylko 13 i 16 listopada 1403 (tutaj i KDW V nr 39, 40) oraz 3 lipca 1404 (niżej, nr 524/27).

²¹Piotr syn Łucjana kanonik pozn. 1403 - 1414, prokurator budowy katedry pozn. (Now. I s. 101, 725; KDW V nr 39; Jaskulski nr 106).

²²Jakub Grolok bliżej nie znany, kanonik pozn. 1396, zm. 1407 (KDW III nr 1972, V nr 17 - 80; Jaskulski nr 28; MPH V s. 960).

²³Wojciecha, bliżej nie znany, prepozyt w Głusznie (dziś w granicach miasta Poznania) 1389 - 1410, kanonik pozn. 1399, zm. ok. 1411 (KDW VI nr 371/13).

²⁴Przybysław z Krzycka, zob. wyżej, nr 465/7.

²⁵Mirosław z Grąbiewa (k. Nowego Tomyśla) kanonik pozn. 1383 - 1408 (KDW VI nr 314/11; Jaskulski nr 99) może jednak ident. z Mirosławem z Bytynia wyst. jako kanonik pozn. 1408 - 1427, zob. niżej, nr 601/7.

²⁶Maciej Blida, zob. wyżej, nr 466/2.

²⁷Piotr Wendeler z Wrocławia, kanonik pozn. 1394 - 1411, dziekan lubuski 1394 - 1411, zm. przed 1417 (ASPBoh nr 59; Now. I s. 717; KDW III nr 1950, V nr 39 nast.; Jaskulski nr 111).

²⁸Paweł ze Szlachcina, zob. wyżej, nr 420/11.

²⁹Ludwik pleban w Komornikach (na pd. od Poznania) 1383, kanonik pozn. 1399 - 1411 (KDW VI nr 282/3; Jaskulski nr 59).

³⁰Mikołaj syn Piotra ze Środy pleban w Jamnie (na Mazowszu, koło Gąbina) - stąd zwany Jamińskim, kanonik pozn. 1377 - 1404 (KDW VI nr 330/1; Jaskulski nr 83; niżej, nr 524/29).

³¹Wincenty syn Mikołaja z Marcinkowa (M. Wielkie czyli Górne na pd. od Żnina), Nałęcz, wyst. od 1396?, kanonik pozn. 1400, gnieźn. 1408, dziekan gnieźn. 1411, wikariusz generalny pozn. 1416 - 1421, kapitulny gnieźn. 1422 - 1423, elekt gnieźn. 1423, zm. 1425 (Now. I s. 734, II s. 209; Kor. II s. 600; KDW V, VIII; Jaskulski nr 136).

Dokument Nr 489

Gniezno, 1403

Oficjał gnieźnieński zaświadcza, że Jan z Jarząbkowa odstąpił połowę prawa patronatu kościoła w Jarząbkowie Pakosławowi z Czechowa.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 38. Tytuł: Forma, in qua aliquis aliquem confitetur ius patronatus et iudex auctoritate sua approbat talem confessionem. Tekst poprawiany drugą ręką, być może użyty jako wzór dla opracowania innego dok.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 122, nr 36.

In nomine Domini amen. Per hoc presens instrumentum publicum cunctis pateat evidenter, quod pridem anno, indiccione, pontificatus, die, hora, loco infrascriptis, nobis Nicolao^a Strzesconis thezaurario, canonico et officiali sancte ecclesie Gneznensis¹ ad iura et iusticiam reddendam omnibus hominibus utriusque sexus in iudicio pro tribunali sedentibus adveniens nobilis vir Johannes heres in Jarampcowo Gneznensis dyocesis², motu proprio, per nullas nostras citacionis literas evocatus, bona, ut asseruit, animi sui deliberacione ac maturo consilio prehabitis, non compulsus, non coactus, nec per aliquem errorem seductus, voluntate spontanea in publica causarum audiencia coram nobis publice et expresse recognovit nobilem ac validum virum Pacoslaum heredem in Czechowo³ eiusdem diocesis et suos successores legitimos medietatem iuris patronatus ecclesie ibidem in Jarampcowo et^b personam ydoneam, cum ipsam ecclesiam vacare contingeret, iure dicte medietatis loci ordinario aut illi, ad quem institucio^c presentandi pertineret^d, propter quod idem Pacoslaus, ne inposterum disensio et materia iurgiorum valeat exoriri pro premissis, predictam confessionem^e in iure^f sponte coram nobis factam per nos ratificari et nostram auctoritatem ordinariam ^g-h

eidem confessioni

interponi postulavit. Nos vero Ni(colaus) officialis predictusⁱ postulacionem huiusmodi, ut pote iuri et racioni consonam, attendentes, quodque iusta petentibus non est denegandus assensus, eandem recognicionem, ut prefertur, coram nobis rite factam, ratam atque gratam habentes auctoritate ordinaria approbamus, ratificamus et confirmamus^j per presentes. In quorum omnium et singulorum fidem premissorum presentem nostram literam seu presens publicum instrumentum per N(icolaum) notarium publicum scribam nostrum infrascriptum⁴ subscribi et publicari mandavimus nostrique officialatus sigilli appensione iussimus communiri. Datum et actum Gnezne in curia habitacionis nostre sub anno Domini M CCCCIII, indiccione XI, pontificatus [.....^k]
^*Jo(hannes) de Scarbimirzicze⁵ contra Schechonem de Podcocz⁶ nota u dołu karty, piórem które wprowadziło poprawki do tekstu.

^anadpisane innym atramentem nad skr. Ni(colai)

^bnadpisane innym atramentem nad skr. ad

^cnast. nie skr. chyba omyłkowo pertinet, po czym raz jeszcze skr. p(er)tin(...)

^dpowtórzone od wiersza w tej formie po niedoszłym skreśleniu; końcówka z dodatkową lecz niejasną abrewiacją

^ekońcowe -em dopisane innym atramentem

^fnadpisane innym atramentem nad skr. iure

^g-hnadpisane innym atramentem

ⁱnast. skr. pierwotnie recognicionem huiusmodi

^jkońcowe -firmamus nadpisane nad skr. -servamus

^kdokończenia brak

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Jarząbkowo, wieś par. na pn.-wsch. od Wrześni (Koz. 4 s. 303). Jan wyst. 1396 - 1403 (SHGWlkp.).

³Czechowo par. Jarząbkowo, na pn.-wsch. od Wrześni (Koz. 4 s. 139). Pakosław wyst. 1399 (Lekszycki II nr 1367) - 1403 (Koz. 4 s. 139).

⁴Mikołaj nie zidentyfikowany, najpewniej Mikołaj Kicki.

⁵Chodzi tu najpewniej o Jana plebana w Skarbimierzycach (Skalmierzyce, wieś par. na pd.-zach. od Kalisza), wsi należącej do prepozytury kapituły gnieźn. Jan znany dotąd 1404 - 1405 (Now. II s. 495).

⁶Podkoce par. Skalbmierzyce. Siech wyst. 1402 - 1410 (Roty IV nr 51, 59, 102, 166, 174, 187, 211; AKH III s. 157).

Dokument Nr 490

Gniezno, 1403

Oficjał gnieźnieński wydaje wyrok (?) w sprawie apelacji wikariusza katedry gnieźnieńskiej Jana Popowskiego do arcybiskupa od wyroku wicedziekana gnieźnieńskiego Wojciecha.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 166 (ze znacznymi opuszczeniami).
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 141, nr 144.

In nomine Domini amen. Nos N(icolaus) Strzesconis thezaurarius, canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ notum facimus tenore presencium universis, quomodo cum pridem in causa appellacionis, quam inter discretum virum dominum Johannem Popowsky vicarium perpetuum^a ecclesie Gneznensis² appellantem^b ex una et nobilem virum Petrum armigerum in Melszyno³ de et super quadam fideiussoria caucione certe pecunie appellatum parte ex altera ad reverend(um) in Christo patrem et dominum, dominum .. archiepiscopum Gneznensem a sentencia diffinitiva honorabilis viri domini Alberti vicedecani ecclesie Gneznensis⁴ predicte interposite, iuris ordine in omnibus observato, vocatis vocandis^c processissemus. Ubi idem dominus Johannes quendam libellum suum in scriptis obtulit asserens in eodem, ^d-e

veluti summarie collegitur

, quod ipse dominus Albertus vicedecanus in prima instancia cause predicte male et iniuste, iuris ordine^f in omnibus pretermisso, procedens suam pretensam et iniustam absque consilio alicuius iurisperiti contra ipsum et pro parte dicti armigeris tulisset sentenciam, ipsum in una marca cum media racione fideiussorie caucionis et in expensis litis condempnando. A qua sentencia tamquam iniusta tempore et loco oportunis appellasset et omnia, que appellanti incubunt, disposuisset, petens appellacionem suam admitti et sentenciam predictam infirmari et revocari, ac ipsum armigerum in expensis litis condempnari. Ad quem libellum procurator dicti armigeris respondit negative animo litem contestandi ^g-h

dicens petita fieri non debere

. Tandem certis posicionibus et articulis ac responsionibus ad eosdem et demum aliis iuribus et dilacionibus, quibus partes uti volebant, hincindeⁱ subsequtis, nosque dicte cause meritis diligenter examinatis et attentis eisque equa lance recensitis et discussis Christi nomine [.....^j]
^k-l

Scribe totum

^m-n

Quas ex post moderacionum previa ad II marcas, recepto pri(mit)us ab ipso Petrassio de premissis sollito et consueto iuramento, taxavimus

. Lata, lecta est hec sentencia nostra in domo habitacionis nostre ibidem nobis in iudicio pro tribunali sedentibus, sub anno Domini MCCCCIII, indiccione XI, pontificatus etc.

^anast. skr. ex una

^bdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^cnast. skr. qui vo(...)

^d-edopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^fpowtórzone

^g-hnadpisane

ⁱnadpisane

^jdalszego ciągu brak

^k-lwskazówka koncypienta

^m-ndopisane na dolnym marg. z ods. do tekstu

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Jan Popowski, zob. wyżej, nr 474/13.

³Mielżyn, wieś par. na pd. od Witkowa (Koz. 1 s. 172, 5 s. 28). Piotr, Pietrasz, wyst. od 1392 (SHGWlkp.), wicesędzia w Gnieźnie i w Pyzdrach 1414 - 1415, burgrabia w Pyzdrach 1419 - 1422 (GUrz. C 49, 604, 541).

⁴Wicedziekan gnieźn. Wojciech, zob. wyżej, nr 471/6.

Dokument Nr 491

1403

Arcybiskup gnieźnieński sprzedaje sołectwo w Sarbinowie Janowi Konopce.

Kop. ekscerpowana: Gniezno, AAG, ACap. B 140, k. 219 (Visitationes bonorum z XVI w.).
Wyd. ekscerptu: Wizytacje, s. 297.

Nicolaus Dei gracia s(ancte) eclesie Gneznensis archiepiscopus cupientes bona eclesie, quantum Deo volente poterimus, adaugere, scolteciam in villa Sarbynowo in districtu Zneynensi sitam¹ iure Noui Fori Srzedensi provido Joanni Konopca sub ratihabicione venerabilium fratrum nostrorum capituli Gneznensis vendidimus pro certa peccunie quantitate. Racione cuius scoltecie eidem Joanni et posteritati sue duos mansos liberos, unam tabernam per eum erigendam, unum stadium wlgariter morg de pratis in paludibus dictis Rybythwy infra limites hereditatis nostre Jaroschewo², item tercium denarium iuramentorum et penarum omnium cuiuslibet rei iudicate damus, adiungimus, appropriamus per eundem Joannem et successores ipsius tenendum, habendum etc.^a, vendendum etc.^a Habebit etiam ipse Joannes scoltetus et sua posteritas in lacu dicto Czaple supra civitatem Zneyna³ iacente omnibus diebus ieiunis cum parvo rethi, quod slampnicza dicitur, pro sua mensa duntaxat liberam piscaturam. Incole de quolibet manso annis singulis ad festum sancti Martini [11 XI] unam marcam grossorum Pragensium numeri Polonicalis pro censu et decima et VI grossos pro exactione, que poraldne^b dicitur, ante festum Pentecostes solvere tenebuntur, necnon duos pullos ad festum Assumpcionis Virginis Marie [15 VIII] et XXX ova ad festum Pasche. Item unum diem ad hiemalia et alium ad estivalia arare in agris nostris, arpicare, seminare ac demum tam segetes, quam prata huiusmodi metere, falcare et in nostra horrea conducere tenebuntur. Et quoniam iura Noui Fori etc.^a ^c-d

Emanavit privilegium sub anno Domini M° CCCC tercio

^awstawka kopisty

^btak Kop.

^c-dwstawka kopisty

¹Sarbinowo par. Żnin, na zach. od Żnina (Koz. 1 s. 272, 5 s. 278). Sołtys Jan Konopka skądinąd nie znany.

²Jaroszewo par. Żnin, na pn. od Żnina (Koz. 1 s. 96).

³Czaple, dziś Jez. Małe Żnińskie, na pd. od Żnina (SHGWlkp.).

Dokument Nr 492

[Poznań], 1403

Oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Koszkowa?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 604 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 31, zaginionego w 1945 r.).

1403. Inscriptio unius marcae super bonis Koszkowo prope Szrodam¹ vicariis cathedralibus a summa capitali 10 marcarum latorum grossorum Pragensium, coram eodem [Joanne praeposito Sancti Spiritus^a] officiali².

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Koszkowo, najpewniej K. par. Strzelce Wielkie, na zach. od Borku Wlkp. W 1404 był tam dziedzicem Szymon (SHGWlkp.).

²Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 493

[Poznań], 1403

Oficjał poznański zaświadcza, że Bodzęta z Chłapowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 604 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 35, zaginionego w 1945 r.).

1403. Inscriptio census quinque marcarum latorum grossorum a summa 50 similium marcarum de manibus vicariorum cathedralium recepta per nobilem Bodziantha super bonis Chlapowo¹ et medietate Borzeiewo², coram eodem [Joanne praeposito Sancti Spiritus, canonico et^a] officiali³.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Chłapowo par. Grodziszczko, na pn.-wsch. od Środy (Koz. 2 s. 74). Bodzęta wyst. od 1389, podczaszy pozn. 1402, podsędek kal. 1406, zm. 1418/19 (SHGWlkp.; Spisy wlkp.).

²Borzejewo, Borzujewo, par. Grodziszczko, na pn.-wsch. od Środy (Koz. 2 s. 42 - 43).

³Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 494

[Poznań], 1403

Oficjał poznański zaświadcza, że Piotr Kot z Tarnowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 605 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 41, zaginionego w 1945 r.).

1403. Inscriptio summae 10 marcarum latorum grossorum Pragensium cum censu unius marcae similissimae monetae super bonis Tarnow prope Kostrzyn per nobilem Petrum Koth¹, ex fundatione Henrici organistae² ^a-b

vicarii cathedralis

, coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, canonico et officiali Posnaniensi³ facta.

^a-btak reg., najpewniej zamiast vicariis cathedralibus

¹Tarnowo par. Kostrzyn Wlkp., na pn. od Kostrzyna (Koz. 3 s. 316, 5 s. 405). Piotr Kot wyst. 1391 - 1411, nie wiemy, czy ident. z wyst. 1423 - 1428 (SHGWlkp.).

²Nie zidentyfikowany.

³Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 495

[Poznań], 1403

Oficjał poznański zaświadcza, że Święszek i Wojciech bracia z Iłowca zapisali czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 609 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 96, zaginionego w 1945 r.).

1403. Coram eodem officiali [Joanne praeposito Sancti Spiritus^a]¹, ininscriptio census unius marcae in moneta currenti, videlicet in tertianis et mediis grossis una cum summa capitali 10 marcarum super Iłowiec per Szwanszkonem et Albertum presbyterum fratres germanos².

^awg poprzedniego regestu w sumariuszu

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Iłowiec (I. Wielki) par. Czempiń (potem par. I.), na wsch. od Czempinia (Koz. 2 s. 240). Świętosław, Święszek, wyst. 1396 - 1434, potem kasztelan karzecki 1413 - 1434, wicesędzia w Kościanie 1405, 1415 - 1419 (GUrz. C 784, 791; Spisy wlkp.; SHGWlkp.). Jego brat, ksiądz Wojciech, wyst. tylko tutaj.

Dokument Nr 496

[Poznań], 1403

Oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Iwna?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 611 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 109, zaginionego w 1945 r.).

1403. Coram suprascripto Joanne [praeposito Sancti Spiritus^a], officiali Posnaniensi¹, inscriptio census 4 marcarum latorum grossorum vicariis praedictis [cathedralibus Posnaniensibus^a] super Iwno² cum summa capitali 40 marcarum ab iisdem accepta.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Iwno, zapewne I. wieś par. na wsch. od Kostrzyna Wlkp.

Dokument Nr 497

[Poznań], 1403

Oficjał poznański zaświadcza, że młynarz poznański Hanlin zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 611 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 113, zaginionego w 1945 r.).

1403. Coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, officiali Posnaniensi¹, inscriptio census unius marcae latorum grossorum vicariis praedictis [cathedralibus Posnaniensibus^a] per Hanlinum super molendino Bogdanka sub castro Posnaniensi sito² cum summa capitali 10 marcarum.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Hanlin, Henlin, Alin, młynarz młyna Bogdanka w Poznaniu, zapewne ident. z wyst. od 1382 (KDW VI nr 274/2).

Dokument Nr 498

[Poznań], 1403

Oficjał poznański zaświadcza, że Pietrasz i Wierzbięta ze Starołęki zapisali czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 608 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 81, zaginionego w 1945 r.).

1403. Coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, officiali¹, inscriptio unius marcae currentis monetae vicariis cum summa capitali 10 marcarum per Petrassium et Wierzbiantha super Starołęka².

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Starołęka (S. Wielka i Mała) par. Głuszyna, dziś w obrębie miasta Poznania (Koz. 3 s. 247). Piotr, Pietrasz ze S. Wielkiej i Nagradowic (par. Kleszczewo, na pd.-zach. od Kostrzyna), wicewojewoda w Poznaniu 1386 - 1413 (SHGWlkp.; GUrz. C 944, 947). Wierzbięta ze S. Wielkiej wyst. 1387 - 1407 (SHGWlkp.).

²Por. też dok. następny.

Dokument Nr 499

1403

Piotr i Wierzbięta ze Starołęki zapisują czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 606 - 607 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 61, zaginionego w 1945 r.).

1403. Inscriptio census unius marcae cum summa capitali 10 marcarum currentis monetae super bonis Nagradowice per nobiles Petrum woiewodzy tanquam principalem et Wierzbiantha de Starolęka¹ tanquam fideiussorem vicariis cathedralibus.

¹Por. dok. poprzedni.

Dokument Nr 500

1403

Opacz mieszczanin poznański zapisuje czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 606 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 58, zaginionego w 1945 r.).

1403. Inscriptio census unius marcae latorum grossorum per famatum Opacz civem Posnaniensem¹ vicariis cathedralibus super domo in platea dicta Tumgasse² pro summa 10 marcarum levata.

¹Opacz może ident. z Januszem Opaczem, mieszczaninem pozn. wyst. 1402 (WSvP s. 45) i Opaczem wyst. 1419 (ib. s. 110). Por. też dok. następny.

²Tj. ul. Wielka w Poznaniu.

Dokument Nr 501

1403

Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Opacz zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 606 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 59, zaginionego w 1945 r.).

Eodem anno [1403^a]. Recognitio eiusdem Opacz dicti Kleynsmeth¹. Coram iudicio bannito Posnaniensi super inscriptionem immediate supra inscripti census unius marcae.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Por. dok. poprzedni.

Dokument Nr 502

Gniezno, [ok. 1403]

Pozew sądu oficjała gnieźnieńskiego dla Andrzeja księdza z Poznania.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 11v. Tytuł: Citacio per appellacionem super iurepatronatus alicuius ecclesie ad sedem metropoliticam devoluta cum narracione facti.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 118, nr 9.

Uw.:Data tego dok., podobnie jak i kilku dalszych, ustalona została orientacyjnie, jako że większość dok. w tzw. Księdze formularzowej Mikołaja Strzeszkowica pochodzi z tego czasu.

Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ discretis viris .. ebdomadariis chori^a kathedralis Poznaniensis ^b-c

necnon in

^d-g

Cobilino² et^e in Croba^f³ rectoribus parrochialium ecclesiarum

ac aliis presbiteris curatis et non curatis per civitatem et dyocesim Poznaniensem ubilibet constitutis, qui presentibus fuerint requisiti, salutem in Domino et presentibus fidem indubiam adhibere. Pridem instrumentum appellacionis manu discreti viri Jacobi condam Gromislai de Goluchowo clerici Poznaniensis diocesis publici imperiali auctoritate notarii⁴ scriptum, subscriptum et signatum ad curiam archiepiscopalem et sedem metropoliticam Gneznensem pro parte discreti viri domini Mathie rectoris parrochialis ecclesie in Tharnow Gneznensis dyocesis⁵ presentati ad ecclesiam in Pampowo Poznaniensis dyocesis⁶ interposite pro eo et ex eo, quod licet dictus Mathias ad dictam ecclesiam in Pampovo^h vacantem per mortem bone memorie Nicolai ultimi et immediatiⁱ rectoris eiusdem⁷ extra Romanam Curiam in partibus^j vita functi^h per honorabilem virum dominum Jacobum Paluka custodem ecclesie Gneznensis⁸, ad quem ius patronatus eiusdem ecclesie occasione sue cuostodie^f predicte pertinet, fuerit reverendo in Christo patri et^e domino, domino Alberto Dei gracia episcopo Poznaniensi^k⁹ et eius vicario in spiritualibus ^l-ł

tanquam loci ordinario

rite^m infra iuris terminumⁿ canonice instituendus presentatus. Tamen prefatus reverendus pater dominus Albertus episcopus, nescitur quo ductus spiritu, in preiudicium iuris patronatus dicti domini custodis et dicti Mathie iniuriam et gravamen, quendam Andream presbiterum de Poznania¹⁰, crida non premissa, neque aliqua mora, ut iuris est, expectata, contra Deum et iusticiam ad eandem ecclesiam intrusit et investivit. Ex eo honorabilis vir dominus Johannes de Neparth canonicus Poznaniensis et vicarius dicti domini episcopi in spiritualibus generalis¹¹, in absencia eiusdem domini episcopi tunc in remotis agentis, per eundem dominum Mathiam requisitus ipsum Mathiam, ut prefertur, legitime presentatum instituere denegavit, prout hec et alia in dicto appellacionis instrumento plenius sunt deducta nobis per prefatum dominum Mathiam principalem, [quem^o] coram notario publico et testibus infrascriptis presentatum recepimus petentem cum instancia, ut dictis domino episcopo et eius^p vicario in spiritualibus ac aliis sua interesse putantibus, ne quidquam in causa presenti attemptarent, per nostras literas in forma solita inhibere sibique citacionem contra et adversus prefatum Andream intrusum ad dicendum et opponendum quidquid dicere et opponere vellet contra appellacionem antedictam ac impugnandum eandem verbo vel in scriptis, necnon ad procedendum et per nos procedi videndum ad omnes et singulos actus et terminos iudiciarios gradatim et successive et usque ad decisionem gravaminis appellacionis antedicte inclusive decernere dignaremur. Nos vero peticionem huiusmodi fore iuri et racioni consonam, attendentes^q etc.
^r-s

ut in aliis formis

^anast. nie wykorzystany ods. oraz skr. Poznaniensis [tu drugi nie wykorzystany ods.] ecclesie; ostatni wyraz skr. innym atramentem

^b-cdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^d-gdopisane bledszym atramentem na lewym marg. z ods. do tekstu

^enadpisane

^ftak Koncept

^hnast. skr. fuerit

ⁱnast. skr. alt(ariste)

^jnast. skr. vita functi

^knast. od wiersza skr. rite et racio(nabiliter)

^l-łdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^łkońcówka poprawiana, może na -i, lecz poprawka wycofana skreśleniem; nast. w przedłużeniu dopisku skr. presentatus

^mnast. skr. racionabiliter et

ⁿnast. skr. p(resentatus)

^obrak Koncept

^pnadpisane nad skr. suo

^qnast. skr. vobis

^r-swskazówka koncypienta

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Kobylin, miasto w pow. pyzdrskim.

³Krobia, miasto w powiecie kościańskim.Jakub syn Gromisława z Gułtów?, zob. wyżej, nr 474/25.

⁵Tarnowo, najpewniej T. Pałuckie na pn.-wsch. od Wągrowca. Pleban Maciej wyst. tam już 1402 (zob. wyżej, nr 449/8), ale i później 1404, zob. niżej, nr 533/2 - w Tarnowie był plebanem do śmierci (zob. niżej nr 755/4). Kościół w T. Pałuckim był jednak w XV w. obsadzany przez cystersów z Wągrówca (Łekna) - być może miało to jednak miejsce dopiero po śmierci naszego Macieja.

⁶Pępowo (Pampowo), wieś par. na pd.-wsch. od Krobi (Koz. 3 s. 20, 5 s. 142).

⁷Mikołaj pleban w Pępowie wyst. 1399 (Now. II s. 418).

⁸Jakub Pałuka, zob. wyżej, nr 420/5.

⁹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

¹⁰Andrzej bliżej nie znany; on zapewne utrzymał się na probostwie pępowskim i jest ident. ze znanym (Now. II s. 418) w l. 1411 - 1421 Andrzejem plebanem w Pępowie i wikariuszem w katedrze pozn.

¹¹Jan pleban z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

Dokument Nr 503

Gniezno, [ok. 1403]

Oficjał gnieźnieński rozsądza spór pomiędzy księdzem Mikołajem z Wielowsi a Michałem z Taczanowa (fragment).

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 19 - 20. Tytuł: Sentencia diffinitiva contra non iurantem de calumpnia.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag., I, s. 119, nr 17.

Uw.: O dacie dok. por. uwagi do dok. nr 502.

In nomine Domini amen. Pridem nos Nicolaus Strzeszconis thezaurarius canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ ad instantem peticionem discreti viri domini Nicolai presbiteri de Weleuessch Poznaniensis dyocesis² nobilem virum Michaelem heredem in Thaczanowo armigerum Gneznensis dyocesis³ de et super quibusdam iniuriis realibus et personalibus iudicialiter responsurum fecimus ad unum certum terminum peremptorium concedentem per nostras citacionis literas legitime evocari coram nobis. In quo termino predictis domino Nicolao presbitero et Michaele de Taczanowo principalibus^a, nobis tunc a civitate et loco Gneznensi ex certis causis, nostrum ad hoc animum moventibus, absentibus coram honorabili viro domino Boguslao vicecustode et altarista Gneznensi ^b-c

vice et loco nostris

⁴ ex commissione nostra speciali ad iura et iusticiam reddendam pro tribunali sedente conparentibus, prefatus dominus Nicolaus verbo summarie proposuerat petens sibi unum certum terminum ad dandum et offerendum in scriptis libellum partique adverse ad recipiendum eundem assignari^d; quem sibi dictus dominus locumtenens ad unum^e diem certum duxerat assignandum. Quo adveniente et circumspectis viris magistris Petro de Zawychosth⁵ domini Nicolai et Buszcone de Zythowlycz⁶ Michaelis principalium predictorum procuratoribus et advocatis consistorii nostri Gneznensis, de quorum quidem magistrorum tam Petri quam eciam Buszconis procuracionis mandatis coram nobis apud acta est facta plena fides, coram dicto domino Boguslao nostro locumtenente iudicialiter comparentibus, dictus magister Petrus de Zauichosth suum et partis sue libellum seu peticionem summariam in scriptis obtulit huiusmodi sub tenore: Coram vobis [.....^f].
Quoquidem libello oblato, prefatus magister Buszco sibi copiam eiusdem decerni et terminum ad dicendum contra peciit assignari; quem^g dominus locumtenens, decreta copia, ad certum terminum peremptorium congruentem^h assignavit. In quo termino procuratoribus parcium predictarum coram dicto domino Boguslao nostro locumtenente iudicialiter comparentibus, prefatus magister Buszco nomine procuratorio dicti Michaelis armigeri ad libellumⁱ predictum negando narrata, prout narrantur, adiecit dicens, quod si quid idem Michael contra memoratum dominum Nicolaum presbiterum fecisset, hoc fecit in defensionem sue vite, vim per^j dictum dominum Nicolaum sibi^a illatum vi incontinenti defendendo, offerens se premissa ad probandum super contraresponsionem nonnullis altercacionibus et iuris allegacionibus^k pro parte dictorum procuratorum hincinde subsecutis. Nos ad instantem peticionem procuratorum predictorum interloquendo pronunciavimus admittentes prefatum Michaelem ad probandum, quod in vim defensionis sue vite ^l-ł

in continenti

leserit dominum Nicolaum antedictum. Super quo nonnullis^m testibus coram nobis pro parte dicti Michaelisⁿ productis ipsisque per nos rite receptis et examinatis protestacionibusque de dicendo contra^o personas et dicta testium predictorum subsecutis^p [k. 19v] ipsorumque dictis seu deposicionibus sollempniter publicatis et certis excepcionibus contra dicta eorundem testium pro parte dicti domini Nicolai productis, nos dictis magistris Petro de Zauichosth domini Nicolai et Buszcone Michaelis de Thaczanowo procuratoribus principalium predictorum petentibus per nostram interlocutoriam sentenciam pronunciavimus decernendo excepcionem dicti Michaelis super repulsione dicte violencie non fuisse probatam et non obstantibus dictis ^q-r

et deposicionibus

testium predictorum^s supradicto libello fore et esse sufficienter respondendum certumque peremptorium terminum eidem magistro Buszconi procuratori Michaelis armigeri memorati ad litem contestandam statuendo. Quo termino occurrente et procuratoribus parcium predictarum coram dicto domino Boguslao locumtenente, nobis iterato extra locum Gneznensem agentibus, iudicialiter assistentibus, dictus magister Buszco nomine procuratorio partis sue ad libellum predictum verbo negando narrata, prout narrantur, et dicendo petita fieri non debere omnino litem contestandi respondit dicto magistro Petro nomine procuratorio partis sue narrata in dicto suo libello affirmante et petita fieri debere dicente et ibidem eidem durante iudicio idem magister Petrus nomine procuratorio partis sue^a iuramentum de calumpnia tactis sacris Scripturis ad sancta Dei ewangelia prestitit corporale. Magister vero Buszco sibi terminum concedi ad statuendum principalem super iuramento calumpnie per ipsum prestando postulavit, quem sibi dictus dominus locumtenens ad unum certum diem duxerat^t concedendum. Qua die veniente et dictis procuratoribus coram dicto domino Boguslao^a locumtenente comparentibus, dictus magister Petrus eundem magistrum Buszconem compelli ad iurandum de calumpnia cum instancia debita postulavit. Qui magister Buszco ipsum^a iuramentum de calumpnia prestare recusavit, dicens, quod nolit exponere defacili animam suam, presertim cum principalis venire non curat^u ad ipsum iuramentum prestandum neque sollicitat causam suam, dicto magistro Petro ipsum et dictum Michaelem principalem iuxta iuris disposicionem pro confesso et convicto haberi petente. Dictus vero dominus locumtenens eisdem magistris et procuratoribus certum terminum ad nostram super premissis voluntatem audiendam assignavit. In quo termino dicti procuratores coram nobis tunc in civitatem Gneznensem feliciter reversis ad iura et iusticiam reddend(am) pro tribunali seden(tibus) comparentes, idem magister Petrus nostram super premissis pronunciare peciit voluntatem^v. Nos vero volentes in premissis uti deliberacione pociori et ad convincend(am)^w maliciam ^l-ł

ex superhabundanti

eidem magistro Buszconi certum et peremptorium terminum ad principalem statuendum et de calumpnia iurandum alias ad nostram diffinitivam sentenciam audiendum duximus statuendum. Quo termino occurrente prefatisque magistris Petro de Zauichosth domini Nicolai et Buszcone de Zytowlicz Michaelis armigeri ^x-y

coram nobis in iudicio pro tribunali sedentibus comparentibus

, idem magister Petrus^z actam^aa contumaciam dicti magistri Buszconis non iurantis de calumpnia neque principalem statuentis, nostram super premissis pronunciari peciit voluntatem. Nos igitur dicto magistro [k. 20] Buszconi^ab iurare recusante, quo ad hoc reputato contumace ^ac-ad

ac nolentes eidem domino Nicolao in iusticia deficere, ad quam ex debito nostri officii cuilibet obligamur iuxta iuris disposicionem, eundem Michaelem occasione premissorum habentes pro confesso et convicto

visis et diligenter inspectis omnibus et singulis actis^ae et iuribus aliisque coram nobis^af hincinde productis ipsisque rite recensitis et equa iusticie lance discussis, deliberacione prehabita diligenti, nostram in causa presenti^ag sentenciam ^l-ł

in scriptis

tulimus et pronunciavimus ac ferimus, pronunciamus et promulgamus, ut sequitur, in hunc modum:
Christi nomine invocato etc.
Quasquidem expensas post modum etc.
Lecta, lata etc.

^anadpisane

^b-cdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^cnast. od wiersza skr. ex commi(ssione) przerabiane na inną formę

^dnast. skr. postulavit

^enadpisane nad skr. unam certam

^fdalszego ciągu brak

^gnast. skr. od wiersza terminum

^hnast. skr. duxerat

ⁱnast. skr. dicti domini Nic(olai)

^jnapisane innym piórem na innym nieczytelnym wyrazie

^knast. skr. subsecutis

^l-łnadpisane

^mnast. skr. no(bis)

ⁿnast. skr. coram

^onast. skr. dicta et

^pnast. skr. pierwotnie respon(dendo) po czym skr. et contra eosdem testes et dicta ipsorum [tu skr. wcześniej nobis] certis excepcionibus productis

^q-rnadpisane i skr. po czym dopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^snast. skr. eidem

^tnast. skr. assignandum

^unast. skr. neque s(ollicitat)

^vnast. skr. et dominus p[......], nie odczytane

^wnast. skr. eiusdem Michaelis

^x-ydopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^znast. skr. Buszco ac

^aapierwotnie dictam, lecz na pierwszej sylabie napisano a

^abnast. skr. quo

^ac-addopisane na górnym marg. z ods. do tekstu

^aenast. skr. al(iisque)

^afpierwsza sylaba poprawiana

^agnast. skr. diff(initivam)

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Wielowieś (Wielawieś), wieś par. na pn.-zach. od Krotoszyna. Ksiądz Mikołaj skądinąd nie znany.

³Taczanów par. Sowina, na pd.-zach. od Pleszewa (Koz. 1 s. 326, 7 s. 395 - 396, 8 s. 229). Michał, nie wiemy czy ident. z wyst. 1428 (SHGWlkp.).

⁴Bogusław, Piotr z Zawichostu, Buszko, zob. wyżej, nr 417/4, 7, 6.

⁵Bogusław, Piotr z Zawichostu, Buszko, zob. wyżej, nr 417/4, 7, 6.

⁶Bogusław, Piotr z Zawichostu, Buszko, zob. wyżej, nr 417/4, 7, 6.

Dokument Nr 504

[Gniezno, ok. 1403]

Pozew sądu oficjała gnieźnieńskiego dla sędziego kaliskiego Macieja z Wąsoszy.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 24v. Tytuł: Citacio cum inhibicione.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 120, nr 22.

Uw.: O dacie dok. por. uwagi do dok. nr 502.

Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ discretis viris .. rectori ecclesie parrochialis ad Sanctam Mariam Magdalenam in civitate^a Poznaniensi ac aliis presbiteris curatis et non curatis per civitatem et dyocesim ^b-c

Poznaniensem et alias ubilibet constitutis

, qui presentibus fuerint requisiti, salutem in Domino et presentibus fidem indubiam adhibere. Hodie instrumentum appellacionis manu discreti viri Derslai Stanislai de Pomorzani clerici Gneznensis diocesis publici imperiali auctoritate notarii² subscriptum et signatum ad sedem metropoliticam Gneznensem pro parte ^d-e

nobilis viri

domini Mathie iudicis Kalisiensis³ et scolteti ac omnium et singulorum kmethonum in Pyrzchno⁴ interposicione a sentenciis et processibus honorabilis viri domini Johannis prepositi Sancti Spiritus canonici et officialis Poznaniensis⁵ ad instanciam honorabilium virorum dominorum universitatis vicariorum ecclesie Poznaniensis de et super quatuor marcis grossorum racione annui census contra eosdem dominum Mathiam iudicem necnon scoltetum ac omnes et singulos kmethones in villa Pyrzchno non citatos et alias iuris ordine pretermisso latis et^f fulminatis, prout hec et alia in dicto appellacionis instrumento plenius sunt deducta, nobis per circumspectum virum magistrum Petrum de Zauichosth advocatum consistorii nostri Gneznensis⁶ procuratorem verum et legitimum prefatorum domini Mathie iudicis necnon scolteti ac omnium kmethonum de Pyrzchno, de cuius procuracionis mandato nobis legitimis constabat atque constat documentis, presentatum recepimus peticionem cum instancia, ut dicto domino Johanni officiali Poznaniensi ac aliis sua interesse putantibus in forma solita inhibere sibique citacionem contra et adversus eosdem dominos seu universitatem dominorum vicariorum ecclesie Poznaniensis ad dicendum et opponendum quidquid dicere et opponere volueri(n)t contra appellacionem antedictam ac impugnandum eandem verbo vel in scriptis necnon ad procedendum et per nos procedi videndum ad omnes et singulos actus et terminos iudiciarios gradatim et successive et usque
ad decisionem huiusmodi appellacionis articuli inclusive^g decernere dignaremur. Nos vero etc.

^anast. skr. Gneznensi

^b-cnadpisane nad skr. Gneznensem

^d-enadpisane nad skr. strenui militis

^fnast. skr. promulgatis

^gnast. skr. nos vero

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Dziersław skądinąd nie znany, może z Pomarzan (Pomorzan) na pn.-zach. od Kłecka.

³Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

⁴Pierzchno, wieś par. na pn.-wsch. od Kórnika (Koz. 3 s. 29 - 30).

⁵Oficjał pozn. Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

⁶Piotr z Zawichostu, zob. wyżej, nr 417/7.

Dokument Nr 505

[Gniezno, ok. 1403]

Pozew oficjała gnieźnieńskiego dla Santora plebana w Goszczanowie.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 96. Tytuł: Forma inquisicionis per comissionem apostolicam; drugi tytuł (napisany na odwrotnej stronie karty): Forma inquisicionis per comissionem apostolicam super usuraria pravitate.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 128, nr 71.

Uw.: O dacie dok. por. uwagi do dok. nr 502.

Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹, inquisitor et comissarius ad infrascripta a Sede Apostolica specialiter deputatus discretis viris .. rectoribus in Tholyszcowo², in Thoccari³ et vicariis in Goszczonowo⁴ ecclesiarum^a ac^b aliis presbiteris curatis et non curatis per civitatem et dyocesim Gneznensem et alias ubilibet constitutis, qui presentibus fuerint requisiti, salutem in Domino et nostris ymmo verius apostolicis firmiter et humiliter obedire mandatis. Literas sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii divina providencia pape noni moderni⁵ eius vera bulla plumbea in cordula canapea more Romane Curie bullatas, sanas, salvas et integras ac omni prosus vicio et suspicione carentes^c nobis per circumspectum virum magistrum Buszconem advocatum causarum consistorii nostri Gneznensis^d coram notario publico et testibus infrascriptis presentatas, nos cum ea, qua decuit, reverencia recepisse noveritis, huiusmodi sub tenore: Bonifacius episcopus servus servorum Dei [.....^e]
^f-g

Scribe totum

Post quarumquidem literarum apostolicarum presentacionem et recepcionem fuimus per prefatum magistrum Buszconem cum instancia requisiti, ut ad ipsarum execucionem in^h inquisicionis negocio ^i-k

iuxta traditam^j a Sede Apostolica nobis formam

procederetis prefatum^l Santorem de Ogorzelczino rectorem parrochialis ecclesie in Goschczonowo⁷ in dictis literis apostolicis nominatum^ł ad dicendum et opponendum^m quidquid dicere et opponere vellet contra comissionem antedictam ac impungnandum eandem verbo vel in scriptis ^n-s

ac ad procedendum et per nos procedere videndum in negocio inquisicionis^o super criminibus [in eum .....^p] expressis ad omnes et singulos actus et terminos^q debitis dilacionibus precedentibus gradatim et successive et usque ad privacionem eiusdem ecclesie in Goschczanowo et^r calculum nostre sentencie diffinitive

ad nostram presenciam evocare dignaremur. Nos vero volentes mandatum apostolicum exequi humiliter, ut tenemur, vobis et cuilibet vestrum in virtute sancte obediencie et sub pena excomunicacionis, quam in vos et vestrum quemlibet trina canonica monicione premissa ^t-u

auctoritate apostolica

in hiis scriptis ferimus nisi feceritis que mandamus, ^v-x

quodque in hiis excipiendis^w unus alium non expectet nec alter per alterum se excuset

, quatenus prefatum^y Santorem personaliter accedentes, si eius presenciam comode habere poteritis alias in ecclesia predicta in^z Goszczonowo ac in domo habitacionis, in qua continuam suam residenciam facere consuevit, publice proponentes citetis uno edicto pro tribus peremptoriis^aa, quem presentibus nos citamus, ut Gnezne in curia habitacionis nostre, ubi ad iura reddenda pro tribunali sedere consuevimus, coram nobis aut nostro forsitan surrogando feria^ab sexta^ac proxima post dominicam diem, qua in Dei ecclesia Reminiscere etc. ^ad-ae

nunc affuturum decantabi(lem)

, hora terciarum per se aut sufficientem procuratorem ad causam instructum^af compareat ad^ag dicendum et opponendum quidquid dicere et opponere voluerit contra^ah commissionem antedictam ac impugnandum eandem verbo vel in scriptis, necnon ad procedendum et per nos procedi videndum^ai in facto inquisicionis super criminibus ^aj-ak

usurarie pravitatis

in eisdem literis apostolicis contentis, ad omnes et singulos actus et terminos iudiciarios gradatim et successive^al usque ad privacionem dicte sue ecclesie in Goschczonowo et nostram sentenciam diffinitivam inclusive, et alias super contentis in dictis apostolicis literis^ał responsuris, certificando ipsum, quod^c sive in dicto termino comparuerit sive non, nos ad premissa omnia et singula iuxta traditam a Sede Apostolica nobis formam ac ad ea que iuris fuerint, dante Domino, procedemus. De die vero citacionis huiusmodi et quidquid in premissis feceritis per vestras patentes literas aut instrumentum publicum^am harum seriem seu designacionem in se continentem seu continens^an vel per annotacionem et appensionem presentibus^ao vestrorum ^ap-aq

presenti citacioni

nominum et sigillorum cum die execucionis ^ar-as

iuxta consuetudinem et observanciam nostri consistorii Gneznensis

remissis presentibus vos reddatis cerciores. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentem nostram citacionis literam per Nicolaum notarium infrascriptum subscribi et publicari mandavimus^at nostrique oficiolatus^au sigilli^av iussimus appensione communiri. [.....^e]

^anast. skr. ac aliis i od wiersza Gneznensis dyocesis

^bnast. skr. alias ubilibet

^cnadpisane

^dnast. skr. presentatas nos cum ea qua decuit reverencia

^edalszego ciągu brak

^f-gwskazówka koncypienta

^hnadpisane nad tymże skr. wyrazem

^i-kdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^jnast. skr. nobis

^lnast. skr. -que

^łnast. skr. ad videndum at audiendum per nos in inquisicionis huiusmodi negocio procedi necnon; nad ostatnim wyrazem nadpisane lecz skr. ac

^mnast. skr. powtórzone et opponendum

^n-sdopisane na górnym marg. łączy się z podwójnym ods. umieszczonym w przedłużeniu wiersza przy scriptis

^onast. skr. huiusmodi

^pbrzeg karty obcięty z górnymi częściami liter, ich odczyt częściowo domyślny

^qnast. skr. iudiciarios

^rnast. skr. nostram

^snast. w tekście od wiersza skr. necnon, przed którym na marg. trzeci ods. w kształcie krzyża i linia prowadząca do dopisku na górnym marg. (por. przyp. n-s)

^t-udopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^v-xdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^wnast. skr. alter [nad tym także skr. unus] alterius non expectet nec

^ynast. skr. dominum

^znast. skr. Gorzelczino

^aanast. skr. cite(tis)

^abnast. skr. se(xta)

^acnadpisane nad skr. quarta

^ad-aedopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^afnast. skr. Gnezne in curia habitacionis

^agnast. skr. vid(endum)

^ahnast. skr. inqui(sicionem)

^ainast. skr. ad omnes et singulos actus

^aj-aknadpisane

^alkońcówka poprawiana z -(i)one [?]

^ałnast. skr. iudi(cialiter) [?]

^amnast. skr. vel

^annast. skr. aut

^aodopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^ap-aqdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu gdzie skr. si(gillorum)

^ar-asdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^atdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^aunadpisane nad skr. appensione

^avnast. skr. iussi(mus)

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Tuliszków, miasto w powiecie konińskim (Koz. 5 s. 410).

³Tokary, wieś w powiecie sier.

⁴Goszczanów, wieś par. w powiecie sier., na pd. od Tokar.

⁵Bonifacy IX, papież rzymski 1389 - 1404.

⁶Buszek z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/6.

⁷Ogorzelczyn par. Tuliszków, na wsch. od Tuliszkowa (Koz. 5 s. 90). Santor pleban w Goszczanowie najpewniej ident. z S. wyst. już 1396 (Lekszycki II s. 504) i 1402 (Roty V, Konin nr 132), wyst. przed konsystorzem gnieźn. jeszcze 1404 (AAG ACons. A 1 k. 121), kiedy to nazwany został byłym (quondam) plebanem w Goszczanowie.

Dokument Nr 506

[Gniezno, ok. 1403]

Pozew [oficjała gnieźnieńskiego] dla Tyczka nożownika poznańskiego.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 118 - 118v (bez zakończenia). Tytuł: [:Forma] citacionis a sentencia diffinitiva.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 132, nr 93.

Uw.: O dacie dok. por. uwagi do dok. nr 502.

Nicolaus Strzeszconis etc.¹ discretis viris .. rectori ecclesie ad Sanctam Mariam Magdalenam in civitate Poznaniensi et aliis presentibus requirendis salutem in Domino et fidem indubiam presentibus adhibere.

Nuper^a nobilis vir Petrassius heres in Czepuri² presentato nobis instrumento diffinitive sentencie honorabilis viri domini Johannis prepositi Sancti Spiritus, canonici et officialis Poznaniensis³ ^b-c

eiu[sdem] vero sigillo obl[on]ge figure in per[ga]meno dependente sigillato

, in causa, que coram dicto^d domino officiali inter ipsum Petrassium ^e-f

ex una

et quendam Tyczkonem cultellifabrum et hospitalarium Poznaniensem⁴ de et super septem fertonibus grossorum per usurariam pravitatem racione vendicionis et empcionis cuiusdam farine a^g dicto Petrassio extorsis et receptis et eorum occasione parte vertebatur ex altera,

^h-ł

Nobilis vir Petrassius heres de Czepuri² exposuit querulose, quod licet Tyczko cultellifaberⁱ, hospitalarius Poznaniensis⁴ a sentencia diffinitiva honorabilis viri domini Johannis prepositi Sancti Spiritus, canonici et officialis Poznaniensis³ in causa, que coram ipso domino officiali Poznaniensi inter dictum Petrassium ex una et^j prefatum Tyczconem de et super septem solidis grossorum racione cuiusdam empcionis et vendicionis^k triginta mensurarum farine^l et eius occasione

pro dicto Petrassio late^m, proposuit querulose, quod licet idem Tyczko a dicta sentencia ac ab auditorio dicti domini officialis Poznaniensis ad sedem metropoliticam Gneznensem appellasset citacionemqueⁿ ab auditorio venerabilis fratri domini Nicolai Strosberg prepositi et protunc officialis dicte ecclesie Gneznensis⁵ contra^o ipsum Petrassium extraxisset et usque ad oblacionem libelli inclusive in causa eadem processisset, tamen iam citra^p et ultra a duobus annis ipsam causam prosequi et^q ad ulteriora procedi in eadem non curavit, petens ^b-c

ut s[uam] citacionem ad videndum et audiendum

ipsam appellacionem per nos desertatam pronunciari et ad prefatum dominum officialem Poznaniensem, priorem iudicem, ^r-s

pro ipsius sentencie execucione remitti decernere dignaremur

. Nos vero ^t-u

peticionem dicti Petrassii fore iuri et racioni consonam, attendentes

vobis et cuilibet vestrum in virtute sancte obediencie et sub pena excomunicacionis, quam in vos et vestrum quemlibet trina monicione canonica premissa in hiis scriptis ferimus, nisi feceritis que manda
mus, districte precipientes vobis in hoc specialiter vices nostras comittentes, quatenus mox visis presentibus, prout pro parte dicti Petrassii aut sui procuratoris fueritis requisiti, prefatum Tyczconem^v personaliter accedentes, si ipsius presenciam comode habere poteritis, alias in vestra ecclesia et in domo habitacionis sue publice proponentes citetis, uno edicto pro tribus peremptorie, quem presentibus nos citamus, ut coram nobis vel in nostra absencia coram nostro locumtenente, aut alio iudice forsitan surrogando, feria sexta proxima post nunc instans festum Exaltacionis Sancte Crucis [15 IX], si ipsa dies iuridica fuerit et nos vel dictum nostrum locumtenentem et surrogatum [k. 118v] pro tribunali sedere contigerit, alias die iuridica inmediate sequenti, qua ad iura reddenda pro tribunali sedebimus vel sedebit, hora terciarum et consistorii nostri^w Gnezne in curia habitacionis nostre, ubi ad iura reddenda pro tribunali sedere consuevimus, ^x-ab

cum omnibus et singulis actis, instrumentis, literis, scripturis et munimentis ad dictam [causam^y] spectantibus, quibus^z in ea uti et se^aa iuvare voluerit

, legitime conpareat ad videndum et audiendum per nos dictam^ac appellacionem pronunciari desertatam^ad ipsamque causam pro eius execucione ad dictum dominum officialem Poznaniensem remitti vel causam racionabilem cur hoc fieri non debeat allegandum ac ad alia facienda, que circa premissa fuerint oportuna, alioquin ipsius absencia sive contumacia^ae, non obstante ad premissa et ad ea, que iuris fuerint, cum parte dicti Petrassii dante Domino procedemus, de die vero citacionis huiusmodi et quidquid etc.

^anast. skr. ad

^b-cdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu, fragmentarycznie niewidoczne na skutek zszycia kodeksu

^dnadpisane nad skr. ipso

^e-fdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^gprzerobione z in

^h-łskr. krzyżowo pierwotna wersja fragmentu umieszczonego w druku obok, rozpoczyna się od skr. pierwotnie Ad nostram accedens presenciam

ⁱnast. skr. pierwotnie ibidem de Poznan(ia)

^jnast. skr. pierwotnie dictum

^knast. skr. pierwotnie i podkropkowane farine

^lnast. skr. pierwotnie orde(e) oraz od wiersza siliginee

^łnast. skr. pierwotnie parte ex altera, po czym fragment ten urywa się ustępując miejsca nowej wersji

^mnast. skr. que(rulose)

ⁿ-que dopisane nieco później; nast. skr. extraxisset libellu(m) oraz libellumque pro parte sua coram

^opierwsza sylaba przerobiona z ex- (zamierzone extraxisset)

^pnadpisane nad skr. fere

^qnadpisane nad skr. neque

^r-snadpisane nad oraz (na prawym marg.) obok skr. per no(s) remitti

^t-unadpisane nad skr. nolentes eidem Tyczkone in exhibenda iusticia deficere

^vpierwotnie Tyczonem, literę c nadpisano

^wnast. skr. in cur(ia)

^x-abdopisane na górnym marg. z ods. do tekstu

^ybrak Koncept

^znast. skr. seu

^aanadpisane

^acnast. skr. causam

^adnast. skr. et ad oraz pro

^aenast. skr. nob(is) [?]

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Pietrasz z Czapur, zob. wyżej, nr 434/14.

³Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

⁴Tyczko nie zidentyfikowany.

⁵Mikołaj Strosberg, zob. wyżej, nr 420/1.

Dokument Nr 507

[ok. 1403]

Paweł prepozyt trzemeszeński, sędzia z ramienia Stolicy Apostolskiej, rozsądza spór pomiędzy Sędziwojem z Mokronosu a Janem Spigel plebanem z Koźmina.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 126 - 127v. Tytuł: Instrumentum sentencie diffinitive vigore rescripti apostolici in causa appellacionis.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 133, nr 99.

Uw.: O dacie dok. por. uwagi do dok. nr 502.

In nomine Domini amen. Dudum sanctissimus in Christo pater et dominus noster, dominus Bonifacius digna Dei providencia papa nonus modernus¹ causam appellacionis vertentem inter nobilem Sandyuogium de Mocronossch² armigerum appellantem ex una et^a quondam Johannem Spigil alias rectorem ecclesie in Coszmyno presbiterum Poznaniensis dyocesis³ appellatum parte ex altera nobis fratri Paulo preposito domus monasterii^b Trzemesnensis per prepositum soliti gubernari ordinis Sancti Augustini canonicorum regularium Gneznensis dyocesis⁴ suis certis literis bullatis proprio nomine non expresso duxerat committendam. Quos quidem literas nobis pro parte eiusdem Sandyuogii presentatas nos cum ea, qua decuit, reverencia recepisse noveritis, huiusmodi sub tenore: Bonifacius episcopus servus servorum Dei etc.
Cuiusquidem commissionis vigore nos ad instantem peticionem prefati Sandyuogii de Mocronoss prefatum condam Johannem Spigil plebanum in Coszmyno ad conparendum cum omnibus et singulis actis, instrumentis, literis, scripturis, privilegiis et munimentis ad dictam causam facientibus, et quibus in ea uti et se iuvare voluisset, necnon ad dicendum et opponendum quidquid dicere et opponere voluisset contra commissionem^c antedictam et impu(n)gnandum eandem verbo vel in scriptis ac ad procedendum et per nos procedi videndum ad omnes et singulos actus et terminos iudiciarios gradatim et successive et usque ad calculum nostre sentencie diffinitive inclusive per nostras patentes citacionis literas et certos executores ad unum certum et peremptorium terminum competentem fecimus legitime evocari coram nobis. In quo quidem termino^d circumspectis viris, magistris Buszcone de Zytowlicz⁵ Sandyuogii appellantis et Petro de Zawychosth⁶ Johannis Spigil appellati procuratoribus parcium principalium predictarum, de quorum quidem magistrorum tam Buszconis quam Petri procuracionum mandatis nobis facta extitit documentis legitimis plena fides, coram nobis^e pro tribunali sedentibus conparentibus, prefatus magister Buszco dicta citacionis litera a nostro, ut prefertur, auditorio emanata et legitime iuxta consuetudinem provincie^f et dyocesis Gneznensis executa, in medium reproducta, suum et partis sue libellum, suo satisfaciendo termino, exhibuit et produxit ^g-i

huiusmodi continencie et tenoris: Coram vobis [.....^h]

Cumque nos magnis et^b arduis prepediti negociis decisioni eiusdem cause nequiverimus interesse, honorabili viro domino Nicolao Longo canonico Gneznensi⁷ ipsam causam de mutuis voluntate et consensu procuratorum predictorum per nostras patentes literas vigore eiusdem nostre commissionis subdelegaverimus, nobis dumptaxat diffinitiva sentencia reservata, certo et peremptorio termino dictis procuratoribus ad procedendum in causa memorata coram dicto domino Nicolao nostro subdelegato assignato. In quo termino prefati magistri Buszco et Petrus procuratores parcium predictarum coram dicto domino Nicolao subdelegato nostro cum dictis nostris subdelegacionis literis comparentibus, dictus magister Buszco^j, prescripto^k suo libello, ^l-ł

ut prefertur

, coram nobis oblato per prefatum magistrum Petrum responderi postulavit^m. [k. 126v] Cuiusquidem libelli copiamⁿ eidem magistro Petro procuratori dicti^o Johannis Spigil cum instancia petenti ^p-u

per^q dictum^r dominum^r N(icolaum) nostrum^s subdelegatum^r decreta^t et

termino ad dicendum contra et^v faciendum que iuris fierent, necnon ad dandum^w pro parte sua reconvencionalem libellum et per alteram partem recipiendum eundem, statuto^x et prefixo^y ad unam certam diem peremptoriam condecentem, ipsaque^z die veniente et dictis magistris Buszcone Sandyuogii et Petro Johannis Spigil procuratoribus coram dicto domino Nicolao subdelegato nostro iudicialiter comparentibus, dictus magister Petrus nomine procuratorio partis sue libellum reconvencionalem exhibuit huiusmodi^aa sub^ab tenore^ac: Coram vobis [.....^h]
Post cuiusquidem libelli oblacione mox incontinenti dictus magister Buszco copiam eiusdem sibi decerni et terminum ad dicendum contra et ad ea que fierent faciendum peciit assignari; quem ad unum certum terminum peremptorium congruentem dictus dominus noster^b subdelegatus duxerat assignandum. In quo termino prefatis magistris Buszcone et Petro procuratoribus parcium sepedictarum coram dicto domino Nicolao subdelegato iudicialiter assistentibus et suis hincinde libellis oblatis responderi postulantibus, quilibet dictorum procur(atorum)^ad alter in alterius, videlicet Petrus super convencionali et Buszco super reconvencionali procuratoriis^ae nominibus negando narrata, prout narrantur, et dicendo petita fieri non debere ac in suo affirmando narrata, prout narrabantur, et petita fieri debere dicendo libellis animo hinc et inde litem contestandi responderunt, iuramentumque de calumpnia in tota causa presenti et lite^af vitanda et veritate dicenda tactis sacris scripturis ad sancta Dei ewangelia in forma iuris solita et consueta ad mandatum dicti domini subdelegati utrimque prestiterunt corporale, petentes ipsis hincinde terminum ad ponendum et articulandum ponique et articulari videndum assignari. Quem dictus dominus noster subdelegatus duxerat assignandum ad unam certam diem peremptoriam conpetentem^ag. Qua die occurrente, prefatus magister Petrus repetendo et resumendo omnia et singula tam in prima coram domino officiali Wrat(islauiensi)^ah, quam eciam coram dicto nostro subdelegato in secunda instanciis acticata et producta proposicionibus et articulis, magister^ai vero Buszco in alio termino sibi ad hoc prefixo suos et partis sue posiciones et articulos in scriptis produxerunt, petentes ipsis hincinde copiam eorundem posicionum et articulorum et terminum ad dicendum contra easdem assignari^c; quem terminum dictus dominus N(icolaus) noster subdelegatus ad unum certum terminum peremptorium condecentem duxerat statuendum. Quo termino^c adveniente, et dictis procuratoribus coram dicto domino nostro^c subdelegato comparentibus, prefatus magister Petrus de Zawichosth procuratorio nomine partis sue^c certas excepciones in carta papirea contra articulos partis sibi adverse [obtulit^aj], petens eosdem repelli cum quidam instrumento^ak publico diffinitive sentencie venerabilis viri domini Georgii Fulsusschyl canonici Othmuchouiensis et officialis Wrat(islauiensis)^ał⁸, iudicis prime instancie a dicta^d Sede Apostolica deputati, ipsius vero sigillo oblongo ab intus de rubea ab extra vero [k. 127] de communi cera in pensula pergameni impendente sigillato, manu quoque circumspecti viri Conradi Czyps, clerici Strigoniensis, notarii publici⁹ subscripto et signato, in vim probacionis suorum articulorum, petens dictam sentenciam confirmari, exhibuit et produxit. Contra quas excepciones dictus magister Buszco in scriptis replicavit^ał dictos articulos petens admitti et hincinde dictis procuratoribus interloqui postulantibus, prefatus^am dominus N(icolaus) subdelegatus in uno certo termino ad hoc statuto in scriptis interlocutus est articulos prefati magistri Buszconis et partis sue repellendo. Cumque super extrahendis actis in prima instancia acticatis inter dictos procuratores nonnulle altercaciones fuissent suscitate, prefatus dominus Nicolaus^an subdelegatus similiter interloquendo pronunciavit eadem acta fore sumptibus dicti Sandyuogii appellantis extrahenda et in medium producenda. Tandem vero prefato domino Johanne Spigil, prout Deo placuit, sublato de medio et honorabili viro domino Michaele in ^ao-ap

et ad

regimen dicte ecclesie in Coszmyno³ per reverend(um) in Christo patrem dominum Albertum Dei gracia episcopum Poznaniensem loci ordinarium¹⁰, ad presentacionem validi ac strenui militis domini Janussii de Socolowo patroni eiusdem ecclesie¹¹ canonice instituto, prefatus dominus Michael succedens in honore et honere prefatum magistrum Petrum de Zawichosth ad hanc causam in suum procuratorem constituit et apud acta in forma meliori, qua potuit, sollempniter ordinavit. Qui magister Petrus nomine procuratorio dicti domini Michaelis causam huiusmodi prosequi volentis, sibi citacionem contra et adversus prefatum Sandyuogium principalem ad resumendum et resumi videndum causam huiusmodi ab eisdem statu et puncto, in quibus dimissa fuerat, per prefatum dominum Nicolaum nostrum subdelegatum decerni postulavit. Qua per dictum dominum subdelegatum, iuxta petita, ad unum certum terminum peremptorium condecentem decreta, dictoque termino veniente, prefatus magister Petrus nomine procuratorio dicti domini Michaelis, eadem citacione debite executa iudicialiter reproducta, quandam peticionem summariam cum quibusdam articulis, petens certum^aq ^ar-as

terminum resumi, prefatumque

dominum Michaelem ad defensionem eiusdem cause in eo statu et puncto, in quo cum dicto domino Johanne suo inmediato predecessore remansit, poni et admitti produxit. Cuius peticionis tenor erat talis: Coram vobis honorabili viro [.....^h].
Post cuius^at peticionis summarie oblacionem dictus dominus noster subdelegatus ex certis causis suum animum moventibus ipsam causam ad unam certam diem duxerat suspendendam. Deinde vero dictus magister^au Petrus nomine procuratorio partis sue in uno certo die coram dicto domino nostro subdelegato assistens, productisque procuracione sua et ad probandum articulos per ipsum super eadem summaria peticione formatos, dictumque dominum Michaelem canonice successisse domino Johanni antedicto, oblatis duabus peciis literarum: una investiture dicti domini Alberti episcopi Poznaniensis [k. 127v] et alia presentacionis domini Janussii de Socolowo prefatorum, ^av-ax

ipsorum veris^s sigillis^aw pendentibus

, eundem dominum Michaelem^ay tanquam verum rectorem et successorem dicti domini Johannis Spigil admitti ad cause eiusdem defensionem, ipsamque causam ab eisdem statu et puncto, in quibus dimissa pependit, resumi^az et ad ulteriora in eadem procedi cum instancia postulavit. Deinde vero, diversis altercacionibus inter dictas partes in diversis terminis subsecutis, dictus dominus Nicolaus noster subdelegatus dictis procuratoribus petentibus in certo ad hoc eis termino deputato interloquendo pronunciavit, prefatum dominum Michaelem ad defensionem eiusdem cause admittendo ipsamque causam, prout petebatur, resumendo et in ipsa procedi ad ulteriora demandando. Mox vero post dicte sentencie interlocutorie prolacionem, eadem durante audiencia, idem^ba magister Petrus in subsidium sue cause sentenciam diffinitivam prefati domini Georgii officialis Wrat(islauiensis) alias per eum productam reproducens ipsam peciit confirmari, petens eciam dictum magistrum Busconem^bb compelli ^bc-bd

ad exhibendum et

producendum acta in prima instancia coram eodem domino Ge(orgio)^bb officiali Wrat(islauiensi)^bb acticata. Cuius sentencie dictus dominus Nicolaus noster subdelegatus ad petita dicti magistri Buszconis, decreta copia, eidem tam ad dicendum contra ipsam sentenciam, quam eciam ad producendum acta prime instancie, certum et peremptorium terminum duxerat assignandum. In quo termino, prefatis procuratoribus coram dicto domino Nicolao nostro subdelegato iudicialiter assistentibus, dictus magister Buszco nomine procuratorio partis sue acta in prima instancia coram dicto domino Georgio^be officiali Wrat(islauiensi) acticata, in pergameno conscripta et sigillo dicti domini Georgii in cordula canapea subapenso sigillata, manu quoque prefati Conradi Czips notarii subscripta et consignata, pro parte sua producens, peciit sentenciam dicti domini Georgii officialis infirmari. Que acta ibidem mox et incontinenti, durante eidem audiencia, dictus magister Petrus nomine procuratorio partis sue, in quantum pro relevamine partis sue facere viderentur et non aliter, approbans et admittens, dictaque diffinitiva sentencia iteratis vicibus reproducta ipsam peciit confirmari. Ex adverso vero prefatus magister Buszco sibi copiam dicte sentencie diffinitive decerni et terminum ad dicendum contra assignari postulavit; quem dictus dominus noster subdelegatus decernens terminum ad unam certam diem peremptoriam condecentem duxerat statuendum. Qua die adveniente, prefatus magister Buszco certas excepciones contra dictum instrumentum sentencie producens peciit ipsam infirmandam infirmari. Contra quas excepciones dictus magister Petrus nomine procuratorio partis sue in scriptis replicavit et deinceps duplicacionibus pro parte dicti Buszconis et^bf triplicacionibus pro parte Petri et postremo quadruplicacionibus per Buszconem, in diversis terminis ad hoc statutis^bg productis, dicti procuratores in ipsa causa concludentes^bh per prefatum dominum Nicolaum nostrum subdelegatum concludi^bi causamque presentem cum omnibus et singulis actis, instrumentis, literis, scripturis et munimentis hincinde acticatis et productis ad nos pro sentencia ferenda remitti cum instancia debita postularunt. Qui quidem [.....^h]

^anast. skr. honorabilem virum

^bnadpisane

^cnadpisane tąż ręką, lecz nieco później, bledszym atramentem, tu nad skr. appellacionem

^dnadpisane nad skr. i podkropkowanym prefatis

^enast. skr. iudicialiter ad causam huiusmodi

^fnast. skr. Gne(znensis)

^g-idopisane tąż ręką później, bledszym atramentem na prawym marg. z ods. do tekstu

^hdalszego ciągu brak

^jdopisane jak wyżej

^kpierwotne prefato poprawiono przez nadpisanie -scripto jak wyżej

^l-łpierwotne alias poprawiono jak wyżej

^mnast. skr. bledszym atramentem Cuiusquidem libelli tenor sequitur de verbo ad verbum et est talis: Coram vobis. Qui quidem magister Petrus nomine procuratorio dicti domini Johannis Spigil sibi copiam eiusdem

ⁿtak Koncept, na skutek nie przystosowania końcowki do zmian w kolejnych wyrazach

^onast. skr. domini

^p-udopisane na górnym marg. z ods. do tekstu gdzie skr. decrevimus

^qdopisane bledszym atramentem po zmianie końcówek w kolejnych wyrazach

^rpierwotnie -us, lecz końcówka poprawiona bledszym atramentem

^snadpisane bledszym atramentem nad dopiskiem

^tpierwotnie decrevit, lecz końcówka poprawiona bledszym atramentem

^unast. et skr. bledszym atramentem

^vnadpisane nad skr. nostram

^wnast. skr. per alteram partem recipiendum

^xpierwotnie statuit, lecz końcówka poprawiona bledszym atramentem

^ypierwotnie prefixit, lecz końcówka poprawiona bledszym atramentem

^znadpisane bledszym atramentem nad skr. Qua

^aanast. skr. pierwotnie sub te(nore) oraz skr. bledszym atramentem continencie

^abnapisane bledszym atramentem na pierwotnym et

^ackońcowe -e napisane bledszym atramentem na pierwotnym -is

^adpierwotnie procuratoribus; końcówka przerabiana i zalana atramentem

^aenast. skr. bledszym atramentem nominibus

^afnast. skr. dice(nda)

^agprzerabiane z congruentem; nast. skr. In qua

^ahnast. skr. p[.....] primo delegato

^ainast. skr. B(uszco)

^ajbrak Koncept; można też domyślać się exhibuit, produxit itp.

^aknast. skr. diff(initive)

^alnast. skr. eius

^ałnast. skr. et hincinde

^amnast. skr. N(icolaus) przerabiane na dominus lub odwrotnie

^annast. skr. similiter

^ao-apnadpisane

^aqodczyt przybliżony; przerobione z dictum

^ar-asdopisane bledszym atramentem na prawym marg. w przedłużeniu wiersza tąż ręką

^atnast. skr. libelli

^aunast. skr. Bus(zco)

^av-axnadpisane na górnym marg.

^awnast. skr. veris

^aynast. skr. ad dicte cause defensionem

^aznast. skr. cum in(stancia)

^banast. skr. dominus

^bbnadpisane tąż ręką bledszym atramentem

^bc-bddopisane jak wyżej na lewym marg. z ods. do skr. ad

^benadpisane i ponownie dopisane tąż ręką, lecz później, na lewym marg. z ods. do tekstu

^bfnast. skr. q(uadruplicacionibus)

^bgnast. skr. pro par(te)

^bhnast. skr. cum ipsis

^binast. skr. ipsamque

¹Bonifacy IX papież rzymski 1389 - 1404. Jego mandat wspomniany niżej, nie jest wydawcom znany.

²Sędziwój z Mokronosu, zob. wyżej, nr 406/7.

³Koźmin, miasto w powiecie pyzdrskim. Jan Spigel wyst. tylko tutaj, jego następca Michał może ident. z wyst. 1413 (Now. II s. 406).

⁴Paweł prepozyt trzemeszeńskich kanoników regularnych (z Zawichostu? - por. MPH V s. 967) wyst. 1390 - 1406 (KDW VI nr 318/3, niżej nr 571/1).

⁵Buszek z Żytowlic i Piotr z Zawichostu, zob. wyżej, nr 417/6, 7.

⁶Buszek z Żytowlic i Piotr z Zawichostu, zob. wyżej, nr 417/6, 7.

⁷Mikołaj Długi, zob. wyżej, nr 420/18.

⁸Jerzy Fulschussel z Nysy wyst. także niżej, nr 518/1, por. też ASPBoh s. 823. Konrad ze Spisza, nie zidentyfikowany - wyst. również w liście Jerzego Fulschussla wzmiankowanym 1404 w konsystorzu gnieźn. (AAG ACons. A 1 k. 151).

¹⁰Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

¹¹Jan Wezenborg, właściciel Koźmina, zob. wyżej, nr 430/8.

Dokument Nr 508

[Gniezno, ok. 1403]

Oficjał gnieźnieński zawiesza sprawę o dziesięciny pomiędzy Janem synem Budka plebanem w Gozdowie a tenutariuszem Gozdowa, prepozytem gnieźnieńskim Mikołajem Strosbergiem.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 137. Tytuł: Instrumentum interlocutorie cum remissione ad priorem iudicem in causa appellacionis.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 135, nr 108.

Uw.: O dacie dok. por. uwagi do dok. nr 502.

N(icolaus) Strzesconis^a canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ honorabili viro domino Bartholomeo Rinkonis, canonico ecclesie Poznaniensis, iudici commissario per reverendum in Christo patrem, dominum A(lbertum) episcopum Poznaniensem ordinarium², cause et partibus infrascriptis deputato, fraternam in Domino caritatem fidemque presentibus adhibere. Quamquam^b pridem^c in causa, que ^d-e

coram vobis

inter honorabiles viros dominos^f Johannem Budconis canonicum Poznaniensem ^d-e

et plebanum in Goz(dowo)

^g³ actorem ab una et N(icolaum) Strosberg prepositum Gneznensem^h⁴ tenutarium ville Gozdowo reum, de et super decima campestriⁱ ex agris ^d-e

et post

agros^j predii eiusdem ville G(ozdowo) Poznaniensis diocesis et earum occasione ex altera partibus vertitur seu verti speratur coram vobis, appellacione pro parte dicti domini N(icolai) prepositi ab interlocutoria vestra, per vos ^k-l

excepciones eiusdem domini N(icolai) repellendo et vos iudicem pronunciando

, in ipsa causa lata, ad sedem metropoliticam Gneznensem interposita, nobis presentata et per nos recepta^ł, citacioneque eiusdem appellacionis vigore contra dictum dominum Jo(hannem) ad instanciam prefati domini N(icolai) prepositi decreta et emissa, vobis inhibuerimus ne in dicta causa inter easdem partes ad ulteriora procederetis, donec articulus dicte appellacionis per nos foret decisus et discussus. Quia tamen per et inter dictas partes in causa appellacionis huiusmodi ad actus et terminos diversos iudicialiter processo^m coram nobis, tandem nos, visis et diligenter inspectis utriusque parcium predictarum iuribus et productis actis quoque tam coram nobis, quam eciam coram vobis acticatis et productis, maturaque deliberacione recensitis et discussis, ad nostram interloqutoriam sentenciam super hincinde productis et articulo appellacionis ferendam processeramus, ipsamqueⁿ parcium predictarum procuratoribus presentibus et petentibus tulimus et pronunciavimus, ut sequitur, in hunc modum: Sedentes pro tribunali etc.
Idcirco premissa omnia et singula ad vestram noticiam deducimus et deduci volumus per presentes. In cuius rei testimonium presentes nostras remissionis et notificacionis literas per etc. notarium scribi et publicari mandavimus, nostrique officiolatus sigilli appensione iussimus^b communiri. Lecta et pronunciata est hec nostra interloqutoria sentencia per nos N(icolaum) officialem, die etc., anno etc., indicione etc., pontificatus etc., hora etc., etc., presentibus etc.

^anast. skr. thezaurarius

^bnadpisane

^cnast. skr. appella(cione)

^d-edopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^fnast. skr. Nicol(aum)

^gnast. skr. Poz(naniensis)

^hnast. skr. posse(sorem)

ⁱnast. skr. de et

^jnadpisane nad skr. allodii ei(usdem) [?]

^k-ldopisane na lewym marg. z ods. do nadpisanego lecz skr. excepciones dicti domini N(icolai)

^łnast. skr. partibus predictis ad nostri examen iudicii legitime evocatis vobisque

^mtak Koncept

ⁿnast. skr. partibus predictis

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Bartłomiej syn Rynka, zob. wyżej, nr 488/13.

³Jasiek z Czechla, zob. wyżej, nr 465/8. Gozdowo, zob. wyżej, nr 406/4.

⁴Mikołaj Strosberg, zob. wyżej, nr 420/1.

Dokument Nr 509

[Gniezno, ok. 1403]

Pozew oficjała gnieźnieńskiego dla mieszczanina poznańskiego Idziego.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 157v (bez zakończenia). Tytuł: Forma citacionis in causa appellacionis.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 139, nr 134.

Uw.: O dacie dok. por. uwagi do dok. nr 502. Sprawa ciągnęła się w konsystorzu gnieźn. jeszcze w 1404 r. (AAG ACons. A 1 k. 87, 94v, 111).

Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ discretis viris: .. rectori [ecclesie^a] parrochialis ad Sanctam Mariam Magdalenam in civitate Poznaniensi, ac aliis, qui presentibus fuerint requisiti, salutem in Domino et presentibus fidem indubiam in commissisque studiosam diligenciam adhibere. Pridem instrumentum appellacionis manu discreti viri Nicolai condam Jaszconis de Gwaszdowo clerici Poznaniensis dyocesis publici imperiali auctoritate notarii² subscriptum et signatum ad^b curiam archiepiscopalem et sedem metropoliticam Gneznensem pro parte honorabilis viri domini Swanthoslai canonici Wladislauiensis³ a sentencia interlocutoria honorabilis fratris nostri domini Johannis prepositi Sancti Spiritus, canonici et officialis Poznaniensis⁴ in causa, que coram ipso domino officiali inter prefatum dominum Swanthoslaum canonicum ex una et circumspectum virum Egidium civem Poznaniensem⁵ de et super quadam domo seu area in circulo civitatis Poznaniensis sita ad ipsum dominum Swanthoslaum et fratres ipsius Cussonem et Virzbantha^c⁶ iure patrimonii et ex successione legitima devoluta et ipsius occasione auctoritate ordinaria parte ex altera vertebatur pro parte dicti Egidii civis ipsum^d occasione^e dicte aree ad secularem iudicem remittendo ^f-g

ac dictum dominum Swantoslaum in expensis condempnando l[a]ta

interposite, prout hec et alia in dicto appellacionis instrumento plenius vidimus contineri, nobis per illuminatum virum magistrum Buszconem de Zythowlicz advocatum causarum consistorii nostri Gneznensis⁷, procuratorem^h dicti domini Swanthoslai, prout de suo procuracionis [mandato^a] nobisⁱ apud acta sufficienter constabat atque constat, presentatum recepimus petentem cum instancia, ut sibi citacionem contra et adversus prefatum Egidium ad dicendum et opponendum quidquid dicere et opponere vellet, contra appellacionem antedictam ac impugnandum eandem verbo vel in scriptis, necnon ad procedendum et per nos procedi videndum ad omnes et singulos terminos iudiciarios gradatim et successive debitis tamen dilacionibus precedentibus et usque^j ad decisionem articuli ^k-l

appellacionis predicte

et nostram sentenciam diffinitivam inclusive decernere dignaremur. Nos vero prefati magistri Buszconis procuratoris peticionem fore iuri et racioni consonam attendentes quodque iusta petentibus non est denegandus assensus, vobis in virtute sancte obediencie et sub pena excomunicacionis^ł, quam in vos et vestrum quemlibet trina trium duntaxat dierum canonica monicione prima in hiis scriptis ferimus nisi mandatis nostris parueritis cum effectu^m districte precipimus et mandamus, quatenus prefatum Egidium personaliter accedatis, si ipsius presenciam comode habere poteritis, alias in vestra ecclesia et in domo sue habitacionis publice proponentes citetis uno edicto pro tribus peremptorie, quem presentibus nos citamus, ut nona die a vestra citacione computando, si ipsa dies iuridica fuerit et nos aut nostrum forsitan surrogandum pro tribunali sedente contingerit, alias die iuridica immediate sequenti, coram nobis aut nostro surrogando et locumtenente Gnezne in curia habitacionis nostre hora terciarum et consistorii nostri legitime compareat adⁿ instanciam dicti domini Swanthoslai canonici ad dicendum et opponendum quidquid dicere et opponere^o voluerit contra appellacionem antedictam ac inpugnandum eandem verbo vel in scriptis necnon ad procedendum et per nos procedi videndum ad omnes et singulos actus et terminos iudiciarios gradatim et successive debitis dilacionibus premissis et usque ad calculum nostre^p diffinitive sentencie inclusive in causa memorata et alias dicto domino Swanthoslao super contentis in dicto appellacionis instrumento iudicialiter responsuris. Alioquin dicti^q Egidii contumaciam, non obstante ad premissa omnia et singula et ad ea, que iuris fuerint, cum parte dicti domini Swanthoslai dante Domino procedemus, de die vero citacionis huiusmodi et quidquid in premissis feceritis per vestras patentes literas aut(enticas)^r iussimus [communiri .....^s]

^abrak Koncept

^bnast. skr. sedem

^ctak Koncept

^dnadpisane nad skr. et contra prefatum dominum Swanthoslaum lata i od wiersza eundem Egidium; po nadpisanym wyrazie jeszcze skr. al[...]

^enadpisane nad tymże wyrazem

^f-gdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu, dopisek częściowo trudno dostępny na skutek zszycia kodeksu

^hnadpisane

ⁱnast. skr. suffi(cienter)

^jnast. skr. ad nostram d(ecisionem)

^k-lnadpisane

^łnast. skr. quat(enus)

^mnast. skr. p(recipimus)

ⁿnast. skr. dicendum

^onast. skr. vellet

^pnast. skr. diffinitive z poprawianą uprzednio końcówką

^qnadpisane nad skr. ipsius

^rodczyt niepewny

^sdokończenia brak

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Mikołaj zw. Włodyczka, syn Jaśka z Gwiazdowa par. Kostrzyn Wlkp., na pn.-zach. od Kostrzyna (Koz. 2 s. 235), mgr, notariusz publiczny i pisarz kapituły pozn., wyst. 1390 - 1411, wicedziekan pozn. 1411, fundator altarii w katedrze pozn. (KDW III nr 1397, 1903, V nr 7, 39, 138; Now. I s. 367 - 368, 732; niżej, nr 525/30, 679/17).

³Świętosław kanonik włocławski, z Gołańczy, brat Kusza i Wierzbięty (zob. niżej przypis 6), wyst. tutaj i 1404 (niżej, nr 520/3), zm. przed 1421 (Cat. Bibl. Jag. II s. 40).

⁴Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

⁵Idzi, Idzik, mieszczanin pozn., może ident. z rajcą pozn. 1403 - 1404; wyst. 1415, lub wójtem 1404 (WSvP s. 441), por. także niżej, nr 520/2.

⁶Kusz z Gołańczy (miasto w powiecie kcyńskim), także z Wir (wieś par. na pd. od Poznania) wyst. 1382 - 1423, nie żył już 1424 (SHGWlkp.). Jego brat Wierzbięta, także z Gołańczy i z Wir, wyst. 1392 - 1412 (SHGWlkp.).

⁷Buszek z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/6.

Dokument Nr 510

6 stycznia 1404

Opat klasztoru cystersów w Łeknie (Wągrowcu) nadaje sołectwo w Koninku Janowi Maślakowi.

Odpis: Poznań, WAP, Spuścizny - H. Hockenbeck, nr 318 (wg poszytu z XVIII w. kopii dokumentów łekneńskich przechowywanego ongi w kościele parafialnym w Wągrowcu, spalonego w 1945 r.). Tytuł Kopii: Scultetia in Koninko A. 1404.

In nomine Domini amen. Necesse est, ut acta hominum authoritate literarum, testimoniis et voce testium fidelium confirmentur ne post cursum temporis, cum a memoria mortalium lapsa fuerint, perpetuae oblivioni tradantur et irrita fiant. Hinc est, quod nos frater Christianus divina providentia abbas monasterii in Lukna ordinis Cisterciensis¹ notum esse volumus universis, praesentium notitiam habituris, quod cupientes bona monasterii nostri, quantum cum Deo possumus, ampliare, ut ex eis, dante Domino, fructus uberiores nobis valeant provenire, de unanimi igitur consensu nostrorum seniorum totiusque conventus, vendidimus scultetiam in villa nostra Kanino² nuncupata pro decem marcis grossorum Pragensium provido ac honesto viro Joanni cognominato Maslak² ac suis legitimis haeredibus ac successoribus utriusque generis iure haereditario perpetuo possidendam. Praeterea sculteto villae memoratae vendidimus atque tenore praesentium vendimus nomine eiusdem scultetiae duos mansos agri, quos pro se habebit reformandos. Item saepedicto sculteto vendimus iugera sive duos morgos prati sub Wisniewo³ et duo iugera agri extirpare circa granities sine damno vicinorum. Item vendimus et damus eidem sculteto de lacu prope villam Koninko⁴ tertium piscem tantum de magnis retibus, non videlicet niewód, sed przywłoka, włok, et piscatorem ibidem pro ipsius mensa sibi assignamus. Item damus eidem Joanni et suis legitimis successoribus totum momentum, de taberna itidem medietatem habebit. Tertium denarium omnis iudicii, quod ibidem iudicatum fuerit et cuiuslibet penae, quae veniet de iudicio memorato. Etiam tertium hortulanum ibidem assignamus. Et pratum unum dictum Obora pro se perpetuo habebit. Insuper iam dicto sculteto assignamus iumenta indomita, armenta pecorum et pecudum omniumque sine damno vicinorum reservare. Etiam liberam venationem, videlicet capreolorum, leporum, vulpium, quiscularum perdicum in praedicta nostra haereditate habebit. Item praedictus scultetus serviet nobis in equo prope valorem duarum marcarum in Regno Poloniae et hoc sine damno nostro, sed in nostris expensis, et non alias. Item omnis cmetho de quolibet manso soluturus est pro censu, pro porco et pro wiecne octo scotos singulis annis in festo sancti Martini Confessoris [11 XI] nobis persolvet. Item viginti ova in feriis Paschae et duos pullos in festo Assumptionis Beatae Virginis Marie [15 VIII] singulis annis nobis solvere sunt adstricti vel annexi sine qualibet contradictione. Quem censum praefatus scultetus exigens et colligens nobis ad monasterium nostrum praesentabit. Praedicti vero cmethones nobis tenebuntur arare et seminare et tres expeditiones facere ubi et quando eis a nobis imperatum fuerit. Et decimam nobis manipularem solvere et dare nobis tenebuntur. Scultetus vero pro sua decima sex scotos perpetuo solvere est adstrictus. Saepedicti cmethones per duos grossos etiam solvere tenebuntur. Item hortulani pro censu sex grossos, unum pullum et decem ova ad praedicta festa singulis annis sunt coacti, et tres dies laborare nobis tenebuntur. Ut autem praedicta venditio per nos nostrosque successores saepememorato sculteto et suis legitimis haeredibus perpetuo maneat inconfracta, sigillum nostrum cum sigillo nostri conventus praesentibus est appensum. Datum et actum sub anno Incarnationis Domini 1404 in die Epiphanie Domini, praesentibus his testibus, nobilibus viris: domino Sandivogio haerede in Wisniewo⁵, Thomislao in Łukowo⁶, Zbyluto haerede in Kobelec⁷, Joanne Nossala de Rakowo⁸, Radost advocato in Wangrowiec⁹ et aliis multis.

¹Chrystian ze Spainheim, zob. wyżej, nr 430/1.

²Koninek, Konin, par. Łekno, na pn.-wsch. od Wągrowca.

³Wiśniewo, zob. wyżej, nr 449/5.

⁴Jez. bez nazwy, najpewniej na pd. od Koninka, dziś chyba zanikające.

⁵Sędziwój z Wiśniewa, zob. wyżej, nr 449/5.

⁶Łukowo par. Łekno, na pn.-wsch. od Wągrowca (Koz. 1 s. 158). Tomisław wyst. 1398 (Lekszycki II nr 1081) - 1404 (tutaj i niżej, nr 536/9).

⁷Kobylec par. Tarnowo Pałuckie, na pn. od Wągrowca, był własnością klasztoru wągrowieckiego (łekneńskiego). Zbylut był może dzierżawcą, zapewne Pałuką (z Kozielska?).

⁸Rakowo par. Łekno, na pn.-wsch. od Wągrowca (Koz. 1 s. 251, 5 s. 234). Jan Nosala wyst. tylko tutaj.

⁹Wójt Radost, zob. wyżej, nr 449/9.

Dokument Nr 511

Poznań, 13 lutego 1404

Oficjał poznański zaświadcza, że Paweł z Bylina zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 603 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 25, zaginionego w 1945 r.).

1404. Inscriptio census unius marcae a summa 10 marcarum super bonis Bylina¹ vicariis iisdem [cathedralibus Posnaniensibus^a] per Paulum haeredem ex ibidem¹, coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, canonico et officiali Posnaniensi². Posnaniae die 13 Februarii.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Bylin par. Tulce, na pd.-zach. od Kostrzyna (Koz. 2 s. 65). Paweł wyst. 1387 - 1418 (SHGWlkp.). O czynszu na B. por. też KDW VI nr 338.

²Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 512

Gniezno, 28 lutego 1404

Oficjał gnieźnieński nakazuje ogłosić w Kaliszu ekskomunikę ciążącą na mieszczaninie kaliskim Mikołaju Strönchin.

Or. (?): Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 170. Papier 210×260 mm. Na odwrocie ślady odciśnięcia 2 pieczęci w mandorle o wymiarach ok. 35×60 mm oraz 24×40 mm, najpewniej urzędu oficjała i samego Mikołaja Strzeszkowica. W środku dziura wypalona gorącym lakiem (?) mniejszej pieczęci. - Nie jest pewne czy ten list wyszedł z kancelarii gdyż na odwrocie brak adresu.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 142, nr 149.

Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ discretis viris .. rectoribus ecclesiarum ad Sanctam Mariam et ad Sanctum Nicolaum in Kalis ac aliis per civitatem et dyocesim nostram Gneznensem et alias ubilibet constitutis, qui presentibus fuerint requisiti, salutem in Domino. Iam dudum Nicolaus Stronchin opidanus de Kalis nostre Gneznensis dyocesis² sentencias excomunicacionis et aggravacionis honorabilis fratris nostri domini Leonardi de Frankinsten prepositi et officialis Wrat(islauiensis)³ ad instanciam scientifici et honorabilis viri magistri Thome de Heyda canonici Legnicensis, phisici⁴, racione sue contumacie pro eo, quod in civitate Wratislauiensi arrestatus, ubi tunc moram traxit, per literas dicti domini officialis Wrat(islauiensis) citatus legitime dicto magistro Thome super sallario suo racione administracionis medicine iudicialiter responsurus, iuri parere non curavit, sustinuit et hucusque sustinet, animo suo dampnabiliter indurato, se comunioni et participacioni christifidelium ac divinis officiis periculosius inmiscendo, in sue salutis grave dispendium et scandalum plurimorum. Propter quod nobis^a pro parte eiusdem magistri Thome fuimus cum instancia debita requisiti, quatenus dictas sentencias prefati domini Leonardi officialis ratificare, innovare et reaggravare ac de rem[edio op^b]portuno providere dignaremur. Nos vero peticionem huiusmodi fore iuri [et veri^b]tati^c consonam attendentes quamvis contra eundem Nicolaum Strönchin^d acri[us^b] procedere debeamus, ad ipsius tamen maliciam convincendam agentes micius^e [cum^b] eodem, vobis in virtute sancte obediencie et sub pena excomunicacionis mandamus, quatenus, prout presentibus fueritis requisiti, prefatum Nicolaum Strönchin moneatis, quem presentibus nos monemus, ut infra sex dies vestram monicionem inmediate sequentes, quos sibi pro trina et monicione canonica deputamus, se a dictis prefati domini Leonardi sentenciis per eundem dominum Leonardum absolvi procuret, alioquin, cum crescente contumacia merito crescere debeat et pena, nos easdem sentencias excomunicacionis et aggravacionis, utpote rite latas, ratas habentes atque gratas, innovamus et reaggravamus Christi nomine invocato in hiis scriptis, vobis sub penis predictis mandantes, quatenus eundem Nicolaum Strönchin sic, ut prius excomunicatum et aggravatum et exnunc prout extunc reaggravatum, in vestris ecclesiis publice infra missarum sollempnia denuncietis, pulsatis canpanis, candelis ardentibus in terram proiectis singulis diebus dominicis et festivis, facientes ipsum in cibo, potu, salutacione, locucione, empcione, vendicione, via, foro, igne, balneo, aque et hospicii recepcione ac ab omni legitima participacione christifidelium ab omnibus arcius evitare, sibi et sue familie omnia sacramenta ecclesiastica preter penitencias moriencium^f et bap(tisma)te^g parvulorum et signanter vero sepulturam christianam interdicentes et nichilominus omnia loca, ad que idem Nicolaus Strönchin devenerit et quamdiu moram in eisdem traxerit, ecclesiastico subicimus interdicto; quod quidem interdictum per vos et vestrum quemlibet volumus inviolabiliter observari tamdiu, donec a nobis aliud habueritis in mandatis. Datum Gnezne, die XXVIII mensis Februarii^h anno Domini millesimo CCCC^mo quarto, nostro officiolatus sub sigillo, in signum execucionis literam reddendam sigillatam diem vestre monicionis presentibus annotantes.

^atak Or.

^bdziura w papierze wyżarta przez przyłożoną na odwrocie i odpadłą potem pieczęć

^cpodkropkowane, a powyżej inną [?] ręką nadpisane później et veritati

^dnadpisane później inną [?] ręką acrius pro-, w nawiązaniu do następującego w tekście -cedere

^enadpisane później inną [?] ręką cum

^fmorienciencium Or.

^gbap^te Or.

^hpierwsza litera napisana na pierwotnym S

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Skądinąd nie znany.

³Leonard syn Piotra z Ząbkowic śląskich (Frankenstein), bakałarz prawa kanonicznego 1378, jako oficjał wrocławski wyst. także niżej, nr 518, zob. też ASPBoh nr 122, 170).

⁴Nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 513

[Gniezno], 21 kwietnia 1404

Opatka klarysek gnieźnieńskich zabezpiecza czynsz roczny siostrze Katarzynie córce Bertolda z Inowrocławia.

Koncept: Kraków; Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 133. Tytuł: Privilegium ocupacionis census annui.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag., s. 134, nr 103.

Nos Przechna abbatissa^a¹ monasterii sanctimonialium in civitate Gneznensi ordinis Sancte Clare tenore presencium ad universorum, quorum expedit, noticiam deducimus per presentes, quod providus ac honestus vir Bertholdus civis de Iuveni Wladislauiam^b² nos et totum conventum nostri cenobii ac dilectam sororem nostram Katherinam suam filiam^c³ dudum professam et in professione regulari^d in sanctitatis castimonia Domino famulantem prosequendo favore speciali viginti marcas^e grossorum numeri^f Polonicalis, XL octo grossos in marcam computando, pro subsidio nostro et tocius conventus nostri donavit et assignavit cum effectu. Nos vero nolentes beneficii^g nobis et nostro conventui per eundem Bertoldum impensi remissam habere memoriam, ac ^h-i

in recompensum

volentes eedem virgini Katherine sorori nostre carissime graciam facere specialem, de^j unanimi et mutua voluntate ^k-n

religiosarum sororum nostrarum dilectarum: Cristine antique abbatisse⁴, Katherine de Zagayewo clavigere⁵, ^l-ł

Neclaue [?] magistre

³, Katherine Naczeslai^m³, Anne³ et Phalislaue³ portariarum, Margarethe³ et Barbare³ ceterarumque sororum tocius cenobii nostri predicti, eedem

Katherine duas marcas grossorum monete et numeri Polonicalium ad festum sancti Martini [11 XI] annis singulis usque ad tempora sue per nos et abbatissas^o, que pro tempore fuerint^p, dandas absque dilacione et contradiccione qualibet ascribimus et^q incorporamus per presentes. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium nostrum et dicti nostri conventus sigilli^b presentibus sunt appensa. Datum et actum intra^r septa cenobii nostrii predicti, sub anno Domini M CCCC IIII° feria secunda ante festum sancti Adalberti Martyris gloriosi.

^anast. tekst przewidziany przez koncypienta zapewne w całości do skreślenia, jako powtórzony w dopisku poniżej, jednak przekreślony lub podkreślony tylko częściowo, co tu oznaczamy podkreśleniem: Cristina antiqua abbatissa Katherina de Zagayewo clavigera Katherina Naczeslai totusque conventus

^btak Koncept

^cnast, skr. volens prosequi favo(rem) oraz per nos

^dwyraz poprzedzony przez skr. sub-

^enast. skr. mon(ete)

^fnadpisane nad skr. monete

^gnadpisane nad skr. bonitatis inpense

^h-inadpisane

^jnast. skr. nostra

^k-ndopisane poniżej tekstu z ods. do skr. tamże sibi

^l-łdopisane na lewym marg. z ods. w tekście; dopisek po części trudno dostępny na skutek zszycia kodeksu

^mnadpisane nad skr. de Zagayewo

^okońcowe -s napisane na pierwotnym -m

^pkońcowe -nt napisane na pierwotnym -t

^qnast. skr. tenore presencium

^rnast. skr. cenob(ium)

¹Opatka klarysek gnieźn. Przechna nie wiadomo czy ident. z opatką tegoż imienia wyst. 1372 (KDW III nr 1666); jako była (quondam) ale żyjąca opatka wyst. 1409 (AAG ACons. A 2 k. 7v).

²Nie zidentyfikowany.

³Klaryski gnieźn. nie zidentyfikowane.

⁴Krystyna była opatka żyła jeszcze 1409 (AAG ACons. A 2 k. 7v).

⁵Klucznica Katarzyna Zagajewska była potem 1418 opatką (MPH V s. 957), może ident. z opatką Katarzyną 1409, 1412 i 1424 (AAG ACons. A 2 k. 7v, A 3 k. 125; KDW V nr 391).

Dokument Nr 514

Gniezno, 27 kwietnia 1404

Wymienieni uczestnicy sądu królewskiego w Gnieźnie informują starostę generalnego Wielkopolski o przebiegu sporów pomiędzy Grzymkiem z Murzynowa a kasztelanem ksiąskim Henrykiem z Zimnowody.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Z. 2, k. 207 - 207v. Wpis 5 maja 1404.
Wyd.: 1. Piekosiński, Wybór, s. 194 - 195 (wg Kop.); 2. Poz. II, nr 1823 (wg Kop.).

Nobili strenuoque Thomconi capitaneo Mayoris Polonie¹ domino et fautori nostro karissimo, Mathias iudex², Jacussius dictus Jaka subiudex Kalisienses³, Nicolaus subcamerarius Lanciciensis⁴, Bodzantha de Chlapowo subpincerna Poznaniensis⁵, Albertus de Baranowo⁶ sinceri favoris ac debite complacencie continuum incrementum. Vobis tenore presencium facimus manifestum, quomodo feria [k. 207v] quarta in octava sancti Adalberti circa adventum domini nostri regis, nobis pro tribunali ad redenda iura Gnezne sedentibus, in facto et causa inter Grzimconem de Murzinowo⁷, ab una et Henricum castellanum Xanski⁸ parte ex altera, vertentibus, librum terrestrem legi fecimus districtus Pysdrensis, in quo apte et manifeste invenimus et audivimus contineri, quomodo idem Grzimko de Murzinowo astitit termino peremptorio sibi die dominico Oculi de anno Domini M°CCCC^mo primo [6 III] per dominacionem vestram et Nicolaum olim iudicem Kalisiensem⁹, Wenceslaum de Tworowo¹⁰ in vigilia beati Andree Apostoli [29 XI] de anno Domini M°CCC°XC nono assignatum¹¹ pro et super ducentis octuaginta duabus marcis et pro sex equis et grege. Super quibus omnibus per literam presentem vestre dominacioni facta ipsorum totaliter continentem scribendam duximus, petentes cum debita iuris instancia, quatenus predicto Grzimconi pro omnibus et singulis premissis, que iure aquisivit, cum eodem Henrico iusticiam faciatis, prout ad vos pertinet omnimodam expeditam efficientes, ut predicto Grzimconi fieret condigne satisfacionis et solucionis debite reconpensa. Datum Gnezne feria quarta in eadem octava sancti Adalberti sub anno Domini millessimo quadringentesimo quarto.

¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

²Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

³Jakusz Jaka, zob. wyżej, nr 431/9.

⁴Mikołaj Jastrzębiec z Borysławic, Łubnicy, podstoli łęcz. 1394 - 1403, podkomorzy łęcz. 1403 - 1410 (Spisy łęcz.).

⁵Bodzęta z Chłapowa, zob. wyżej, nr 493/1.

⁶Baranów, najpewniej B. par. Kowalew, na zach. od Pleszewa (Koz. 4 s. 10). Wojciech, Wojtek, wyst. 1390 - 1409, wicewojewoda w Pyzdrach 1403 - 1404 (SHGWlkp.; GUrz. C 567).

⁷Murzynowo (M. Borowe, Murzynówko), par. Nietrzanowo, na pd.-wsch. od Środy (Koz. 2 s. 491). Grzymek wyst. 1389 - 1405 (SHGWlkp.).

⁸Henryk z Zimnowody, zob. wyżej, nr 401/2.

⁹Mikołaj z Wenecji, Chomiąży (koło Żnina) był sędzią kal. 1381 - 1400, zm. 1400 (KDW VI nr 228/23; PSB XXI s. 146 - 147).

¹⁰Tworowo nad Nidą, w pobliżu Węgleszyna w Sandomierskiem. Wacław sędzia starosty generalnego Wlkp. Tomka z Węgleszyna 1399 - 1405 (Poz. I - II, indeksy s. v.).

¹¹Sprawa zapisana została w księdze ziemskiej pyzdrskiej, zob. Lekszycki II nr 866.

Dokument Nr 515

Gniezno, 29 kwietnia 1404

Król Władysław Jagiełło przyznaje prawo trzydniowego składu miastu Kaliszowi.

Or.: Warszawa, AGAD, dok. perg. 3409. Pergamin uszkodzony (pozostała połowa karty o wymiarach 192×165+43 mm), nacięcie po pasku do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie informacje o treści (XV-XVI w.).
Kop.: 1. Warszawa, AGAD, Archiwum Publiczne Potockich nr 304, 2. Poznań, Bibl. Racz., rkps 85, k. 39 (tu błędna data 1400).
Wyd.: Rocznik Kaliski 6, 1973, s. 287 - 288 (wg Or. i Kop. 2), ekscerpowane.
Reg.: Senkowski - Sułkowska, nr 32.
Uwaga: Uzupełnień brakującego tekstu dokonano wg Kop. 2.

[Vladislaus Dei gracia rex Polonie Lithuanieque] princeps suppremus et heres Rusie etc. significamus tenore presencium, quibus expedit, | [universis, quia ob merita fidelium obsequiorum, quibus] fideles nostri dilecti cives et incole civitatis nostre Calisiensis nostre celsitudini hactenus com|[placuerint et in posterum cuncto studio^a prest]ancius poterint complacere, horum intuitu cupientes eiusdem nostre civitatis Cali|[ssiensis condicionem facere meliorem, ut nostris liberalit]atis suffulta, munificenciis, fidelitatis eorundem civium et incolarum, quorum precibus [inclinamur, iugiter poterit reminisci, depositoriu]m alias sklad omnium rerum mercabilium, cuiuscunque generis vel speciey fuerint [et undecunque adductarum fuerint ad civitatem Calis]siensem memoratam faciendum ibidem decrevimus et decernimus tenore presencium [mediante, statuendo firmissime, ut omnes re]s et merces, quecunque ibidem deducentur, per triduum in deposito alias sklad per[maneant ibidemque in eodem triduo ad beneplacit]um mercancium emantur et vendantur ac eciam post triduum educantur, present[es ad libitum nostre voluntatis regie duntaxat] valiturum. Datum Gnezne feria tercia in crastino sancti Vitalis anno Domini millesimo quadringentesimo quarto.
Ad re(lacionem) domini Nicolai vicecancellarii¹.

^astrudio Kop.

¹Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 516

Gniezno, 2 maja 1404

I. N. Kapituła gnieźnieńska wyznacza swych prokuratorów na proces toczony przed Stolicą Apostolską z Jadwigą wdową po Janie Głowaczu z Leżenic.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 53 - 53v, 56. Tytuł: Procuratorium ad causam in Romana Curia.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 124, nr 45.

In nomine Domini amen. Sub anno a nativitate eiusdem millesimo CCCC° quarto, indiccione XII, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii digna Dei providencia pape noni anno quintodecimo, die secunda mensis Maii, hora terciarum vel quasi, in Summo ecclesie metropolitane Gneznensis, in dormitorio^a murato reverendissimi in Christo patris et domini, domini Nicolai Dei et Apostolice Sedis gracia archiepiscopi Gneznensis meique notarii publici et testium infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia personaliter constituti venerabiles et honorabiles viri, domini Nicolaus Strosberg prepositus¹, Petrus cantor^b², Michael scolasticus³, Jaroslaus archidiaconus⁴, Jacobus custos⁵, Kelczo cancellarius⁶, Nicolaus Strzeszconis officialis⁷, Dobeslaus de Czessewo⁸, Johannes de Lanke⁹, Laurencius alias Lorco¹⁰, Borco¹¹, Nicolaus Longus¹², Albricus¹³, Henricus Bel¹⁴ et Martinus de Sczawyno¹⁵ prelati et canonici eiusdem ecclesie Gneznensis capitulariter congregati, suo ac tocius capituli Gneznensis nominibus, omnibus melioribus via, modo, iure, causa, facto^c et forma, quibus potuerunt et debuerunt ac utilius et efficacius valent et debent, fecerunt, constituerunt, creaverunt et sollempniter ordinaverunt scientificum et honorabiles viros magistrum Rotherum Balhorn^d procuratorem causarum sacri pallacii apostolici in Romana Curia, nec non dominos^c Sbigneum Sbigney Gneznensis¹⁶ et Johannem Alberti de Welathowo Lanciciensis ecclesiarum canonicos¹⁷, absentes tanquam presentes, omnes et eorum quemlibet insolidum, ita quod non sit melior condicio occupantis, sed quod unus^e inceperit alius prosequi valeat mediare et finire, in suos veros, certos^f, legitimos et indubitatos procuratores, actores, factores et negociorum suorum gestores, sindicos ac nuncios speciales et generales, ita tamen quod specialitas generalitati non deroget nec econtra, in causa et causis, que coram venerabili ac scientifico viro domina Bertrando de Arnassano decretorum doctore, domini nostri pape cappellano et ipsius sacri pallacii apostolici causarum auditore¹⁸ ex speciali delegacione prefati domini Bonifacii pape inter generosam et nobilem dominam Heduigim relictam quondam Johannis Glowacz de Lanczenicze militis Gneznensis dyocesis¹⁹ ex una et dictos dominos constituentes totumque capitulum ecclesie Gneznensis, de et super quibusdam terris, villis, possessionibus, iuribus et pertinenciis eorundem, necnon excomunicacionum sentenciis ac aliis^g iniuriis realibus et personalibus ac eorum et cuiuslibet ipsorum occasione, comuniter et divisim et quoscunque alios sua interesse putantes parte ex altera ^h-i

et alias hincinde

vertitur, vertuntur^j seu verti^k et esse sperantur, dantes et concedentes dicti domini constituentes predictis suis^l procuratoribus ^ł-m

et sindicis

et eorum cuilibet plenum et speciale mandatum, liberam et omnimodam potestatem in dictis causa et causis coram dicto domino Bertrando auditore aut alio forsitan surrogatoⁿ vel surrogando et quibuscunque aliis iudicibus ordinariis delegatis, subdelegatis, commissariis et eorum locatenentibus spiritualibus vel secularibus, datis vel dandis, deputatis seu deputandis, agendi, defendendi, libellum seu libellos et quascunque alias peticiones summarias dandi et recipiendi, litem seu lites contestandi, iuramentum de veritate dicenda^o et calumpnia vitanda et quodlibet aliud licitum^p et honestum^q, necessarium et debitum sacramentum, tam a parte quam a iudice delatum in animam ipsorum constituencium prestandi ac contestandi et ex adverso prestari videndi, ponendi, articulandi ponique et articulari videndi, [k. 53v] posicionibus et articulis respondendi et suis responderi petendi et videndi, conpromittendi, paciscendi et transfingendi, testes, instrumenta, privilegia, literas et scripturas ac quecunque iura et munimenta et probaciones alias producendi et ex adverso producta inpungnandi et reprobandi, crimina et defectus ac excomunicacionis sentencias opponendi, obiciendi et probandi, excipiendi, replicandi, duplicandi, triplicandi et cum iuris sollempnitate quadruplicandi, allegandi, renunciandi, concludendi et concludi petendi ac conclusionem revocandi et reconcludi petendi et obtinendi, sentencias tam interlocutorias, quam diffinitivas et quascunque alias pronunciaciones et decreta ferri et pronunciari petendi et audiendi et ab ea vel eis et quocunque alio gravamine illato vel com(m)inato in iudicio vel^r extra appellandi et provocandi, appellacionem huiusmodi infirmandi, notificandi et intimandi, apostolos petendi et recipiendi ac causam appellacionis prosequendi, beneficium absolucionis a quacunque sentencia excomunicacionis ab homine vel iure inflictis ac restitucionis in integrum et quodlibet aliud auxilium oportunum impetrandi et obtinendi, literas in audienciis contradictarum domini nostri pape graciam seu iusticiam in se continentes impetrandi, in iudices et loca conveniendi, suspectos reservandi et recusandi, terminos et dilaciones petendi et obtinendi, caucionem ydoneam et fideiussoriam dandi ^s-t

et ponendi

et per partem adversam dari atque poni petendi et recipiendi, expensas in lite^u et causis huiusmodi factas taxari videndi et petendi et super eisdem iurandi, percipiendi et levandi, de perceptisque et levatis finem, quitacionem et pactum de ulterius non petendo dandi, faciendi et constituendi, execucionem sentenciarum petendi et obtinendi, protestaciones quaslibet necessarias et copias quarumcunque literarum et scripturarum tam in iudicio quam extra faciendi^v, postulandi et recipiendi, unum vel plures procuratorem et procuratores, semel et pluries ac tociens quociens ipsis videbitur expedire loco ipsorum^w substituendi, et eosdem revocandi, as honus procuracionis huiusmodi in se reassumendi presenti nichilominus procuratorio in suo robore duraturo, et generaliter omnia et singula faciendi, gerendi, procurandi et exercendi, que in premissis et quodlibet eorum necessaria fuerint seu quomodolibet oportuna et que ipsimet domini constituentes facerent et facere possent, si premissis personaliter interessent, eciam si talia forent, que mandatum magis exigant speciale. Promiserunt insuper dicti domini constituentes michi notario publico infrascripto sollempniter stipulanti et recipienti vice et nomine omnium et singulorum, quorum interest, intererit seu interesse poterit, quomodolibet in futurum omnia et singula, que per dictos eorum procuratores et sindicos^x aut alterum ipsorum seu substitutum vel substitutos ab eisdem^y vel ipsorum altero in premissis et quolibet premissorum acta, facta et procurata fuerint, rata, grata atque firma perpetuo tenere et habere et nullo umquam tempore contravenire verbo vel in scriptis, aut facto iudicioque sisti [k. 56] et iudicatum solvi dictosque procuratores ^ł-m

et sindicos ac

substitutum seu substitutos ab eisdem et eorum quemlibet relevare ab omni onere satisdandi sub omnium bonorum suorum, presencium et futurorum, mobilium et immobilium obligacione et ypoteca. Acta sunt hec anno, indiccione, pontificatus, die, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus ibidem reverendis in Christo patribus Dei gracia Nicolao archiepiscopo Gneznensis, Johanne episcopo Lydericensis²⁰, Michaele vicecustode Gneznensis ecclesiarum²¹ et Mroczkone de Beszczowicze clerico^z Cracouiensis dyocesis²², testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.

^anast. skr. re(verendi)

^bnast. skr. Jacobus

^cnadpisane

^dmożna też odczytać Balhom lub Valchom

^enast. skr. impsorum, nad czym nadpisane również skr. eorum

^fnadpisane nad c(ertos) pokrytym plamą z atramentu

^gnast. skr. hincinde dopisane w przedłużeniu wiersza na marg.

^h-idopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^jnast. skr. verti

^kdopisane na marg. przed wierszem

^ldopisane na marg. w przedłużeniu wiersza po skr. ipsorum i z ods. do predictis

^ł-mnadpisane

ⁿskr. końcówka, zapewne -rum

^onast. skr. et veritate

^pnast. skr. et

^qnast. skr. sacra(mentum)

^rnast. skr. com(m)inato

^s-tnadpisane nad skr. et opponendi

^unast. skr. h(uiusmodi)

^vnast. powtórzone lecz skr. facien(di)

^wnast. skr. et cuiuslibet eorum

^xnast. skr. seu

^ynast. skr. in premissis

^znast. skr. Crac(ouiensis) dio(cesis)

¹Zob. wyżej, nr 420/1, 3 - 7.

²Zob. wyżej, nr 420/1, 3 - 7.

³Zob. wyżej, nr 420/1, 3 - 7.

⁴Zob. wyżej, nr 420/1, 3 - 7.

⁵Zob. wyżej, nr 420/1, 3 - 7.

⁶Zob. wyżej, nr 420/1, 3 - 7.

⁷Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

⁸Dobiesław z Czeszewa, zob. wyżej, nr 420/12.

⁹Jan z Łąki (Łęgu?) kanonik gnieźn. bliżej nie znany, wyst. także 1405 (Kor. II s. 522).

¹⁰Lorek, Borek i Mikołaj Długi, zob. wyżej, nr 420/19, 14, 18.

¹¹Lorek, Borek i Mikołaj Długi, zob. wyżej, nr 420/19, 14, 18.

¹²Lorek, Borek i Mikołaj Długi, zob. wyżej, nr 420/19, 14, 18.

¹³Alberyk (Jałbrzyk), syn Stanisława z Modły, prepozyt uniejowski 1402 - 1403, kanonik kruszwicki, gnieźn. 1404, archidiakon warszawski 1405 - 1430, sekretarz królewski, zm. 1430/31 (Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty, s. 197; Krzyżaniakowa II; Jaskulski nr 4; Kor. III s. 34 - 35).

¹⁴Henryk Biel, zob. wyżej, nr 443/12.

¹⁵Marcin Chrapek, zob. wyżej, nr 420/15.

¹⁶Zbigniew nie zidentyfikowany.

¹⁷Jan z Wylatowa (Wielatowa, miasteczka należącego do klasztoru trzemeszeńskiego), kanonik łęcz., wyst. tylko tutaj i w tymże samym miesiącu: KDW V nr 58.

¹⁸Bernard z Arnesano we Włoszech, dr, audytor papieski, wyst. 1404 - 1406, por. też ASPBoh s. 735.

¹⁹Leżenice nad Radomką, par. Głowaczów na Mazowszu. Jan Głowacz z L. i Nowego Dworu wyst. od 1380, wojewoda mazowiecki 1397, zm. 1399 (PSB XVII s. 263). Jego żona Jadwiga, krewna Spytka z Melsztyna, zm. po 1426 (PSB X s. 306, XXI s. 659).

²⁰Biskup Jan, zob. wyżej, nr 418/1.

²¹Podkustoszy Michał, zob. wyżej, nr 440/5.

²²Mroczek nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 517

Poznań, 4 maja 1404

Król Władysław Jagiełło nakazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu, aby cofnął ekskomunikę nałożoną na Pobiedziska.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 1, k. 63. Wpis 5 maja 1404.
Wyd.: Acta capitulorum II, nr 9 (wg Kop.).

Wladislaus rex Polonie etc. honorabili Nicolao Strzesconis canonico et officiali Gneznensis etc.¹ graciam nostram cum favore. Honorabilis devote noster dilecte! Ad nostre celsitudinis audienciam devenit, quomodo pauperes nostri consules oppidi nostri Pobedziska ad instanciam honorabilis Dethmari presbiteri² racione cuiusdam maccelli siti in eodem opido nostro vestris excommunicacionum sentenciis sunt involuti et gravantur multipliciter per vos minus iuste. Quapropter devocioni vestre nostris firmis damus regalibus in mandatis omnino volentes habere, quatenus prefatos pauperes nostros ab huiusmodi sentenciis mox visis presentibus absolvere debeatis, contra eos in eodem facto ad ulteriora procedere et quitquam attemptare aliquatenus non audentes. Si autem predictus presbiter vel quispiam alter pro antedicto maccello facere aut agere habuerit et voluerit, procedat et agat cum illo, qui maccellum de presenti possidet memoratum, aliud nostre sub obtentu gracie facere non ausuri. Datum Poznanie³ die dominico, ipso die sancti Floriani anno Domini millesimo CCCC° quarto.

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Detmar (z Pobiedzisk?) nie zidentyfikowany.

³Data zgodna z itinerarium wystawcy.

Dokument Nr 518

Wrocław, 5 maja 1404

Oficjał wrocławski rozsądza spór pomiędzy kanonikiem poznańskim Florianem z Poklatek a radą i mieszkańcami Poznania.

Kop.: Poznań, AAP, CP 11, k. 9 - 13v. Wpis w XVII w. z licznymi błędami i opuszczeniami.

In Christi nomine amen. Dudum honorabilis vir dominus Georgius Fulschussi canonicus Othmuchouiensis et protunc officialis Wratislauiensis¹ receptis literis apostolicis sub forma ea: "Quae de bonis", a Sede Apostolica sibi [.....^a] et per honorabilem virum dominum Florianum de Podaski^b canonicum Posnaniensem² sibi praesentatis et exhibitis, quarum literarum tenor sequitur et est talis:
[następuje list papieża Bonifacego IX z daty: Rzym, 3 czerwca 1401 - zob. wyżej, nr 413].
[k. 9v] Earundem quoque literarum apostolicarum vigore et authoritate providos viros Georgium Merkil proconsulem³, Mathiam Słodki⁴, Paulum Lamprecht⁵, Albertum Woitho⁶, Georgium Zyth⁷, Stanislaum Borzynowski⁸, Petrum Strosberg⁹, Andream Clinkener consules¹⁰ ac Stephanum Melczer¹¹, Mathiam Bonno¹², Egydium institorem¹³, Pakawski¹⁴, Tyragroszn(em)¹⁵, Joannem Janusch¹⁶, Niczkonem Litwin¹⁷, Swab fabrum¹⁸, Gunczkonem balneatorem in civitate Posnaniensi¹⁹ ac Dluga Helskam²⁰, Florianum Kamadorf²¹, Petrum Czump²², Martinum Wierzba²³, Wenszerum²⁴, Nicolaum Hodorf²⁵ ex civitate Posnaniensi in Hortis manentes, Nicolaum, Stepha(nu)m, Helusch(a)m et Agnetem in villa Kundorff²⁶ manentes ad dicti domini Floriani canonici instantiam ad dicendum et excipiendum contra dictas literas apostolicas, et iurisdictione sibi attributa quidquid dicere vel excipere voluerint, citari mandavit et fecit ad certum peremptorium terminum competentem. In quo comparuit coram [ipso^c] discretus vir magister Nicolaus de Jaczaw, procurator consistorii Wratislauiensis²⁷ et dicti d(omini) Floriani, prout de suo procurationis mandato legitimis constabat atque constat documentis, et nomine procuratorio, quo supra, et ^d-e

per spectabiles

Georgii Merkil proconsulis, Mathiae Słodki et eorum dictorum consortium citatorum contra commissionem sive literas apostolicas nihil verbo vel in scripto dicere vel excipere curantium contumacia^f accusata. In quo termino^g discretus vir magister Michael Brig de Glogouia Maiori, consistorii Wratislauiensis et praedictorum proconsulis, consulum et eorum litis consortium citatorum procurator, per discretos viros magistrum Christophorum de Miloslauia advocatum consistorii Posnaniensis²⁸ et Bernchardum notarium civitatis Posnaniensis²⁹ procuratores principales proconsulis et consulum supradictorum substitutus, de quorum mandatis tam principalis constitutionis quam substitutionis in personam dicti magistri Michaelis factis constabat et constat legitimis documentis^h. Quo sic procuratore substituto comparente, dictus dominus Georgius officialis magistro Nicolao de Jaczaw procuratore, quo supra, instante et requirente ipsis procuratoribus ad dandum et recipiendum, darique et recipi videndum libellum sive petitionem in huiusmodi causa ipsis et cuilibet eorum certum peremptorium terminum competentem duxitⁱ statuendum. Quo termino adveniente et in eodem dictis magistris Nicolao de Jaczaw et Michaele Brig partium procuratoribus coram ipso iudicialiter comparentibus, dicto Nicolao de Jaczaw procuratorio nomine, quo supra, dictique magistri Michaelis ex adverso procuratoris libellum seu petitionem dare non curantis ipsius contumaciam [k. 10] accusante, [dictus Nicolaus^j] satisfaciendo huiusmodi termino, quendam libellum partis suae obtulit atque dedit, cuius tenor sequitur et est talis:
Coram vobis honorabili viro domino Georgio Fulszchuszil canonico Othm(uchouiensi) et officiali Vratislauiensi, iudice partibus infrascriptis specialiter a Sede Apostolica deputato proponit procurator et nomine procuratorio domini Floriani canonici ecclesiae Posnaniensis suo et ecclesiae suae nominibus contra et adversus infrascriptos Georgium Merkil proconsulem, Mathiam Slodki, Paulum Lamprecht, Albertum Woitko, Georgium Zitk, Stanislaum Borzinowski, Petrum Strosberg, Andream Clinkener consules civitatis Posnaniensis ac Stephanum Melczer, Mathiam Bonno, Egidium institorem, Pakawski, Tyragrasznem, Joannem Janusz, Niczkonem Litwyn, Szwab fabrum, Kunczkonem balneatorem ibidem in civitate Posnaniensi et contra quamcunque personam pro ipsis in iudicio legitime intervenientem, et dicit cum querela, quia licet terra sive agri situati circa ecclesiam Sancti Martini extra muros civitatis Posnaniensis ad dictum dominum Florianum et ad praebendam suam, quam habet et possidet in ecclesia Posnaniensi a XXXXXXXI^b annis et citra et ultra pertinuerunt et spectaverunt, pertinere et spectare consueverunt, hodieque pertinent atque spectant, tamen praefati rei, consules et cives, nescitur quo ducti spiritu, se de dictis agris et hortis situatis in dictis agris se intromittunt et intromiserunt de dicta terra, et hortos^k in dictis agris faciunt et fecerunt contra voluntatem praedicti domini Floriani, imo, quod peius est, argillam de dictis agris abduxerunt et foveas in dictis agris per multos annos foderunt, et perceperunt argillam de iisdem, propter quod dictus dominus Florianus damnificatus est in viginti marcis grossorum^-l alias non damnificatum etc.^-ł Et quamvis moniti requisitique, tamen de praedictis agris dicto domino Floriano cedere et foveas replere, quas foderunt in agris praedictis, et viginti marcas grossorum ratione damni dare et solvere contradixerunt et hodie contradicunt indebite et minus iuste. Quare petit procurator et nomine procuratorio, quo supra, per vos et vestram definitivam sententiam pronunciari, declarari et decerni praedictos agros, sic ut praemittitur, ad dictum dominum Florianum pertinuisse et spectasse, pertinere et spectare, praedictosque reos se de dictis agris intromittere et intromississe et in eisdem agris^m hortos fecisse et argillam de dictis agris duxisse, et foveas in eisdem agris fecisse praedictumque dominum Florianum propter hoc in viginti marcis grossorum damnificatum fuisse et esse, praedictosque reos saepe monitos et requisitos de dictis agris cedere et foveas per eos factos replere et viginti marcas grossorum ratione damni praedicto domino Floriano dare et solvere contradixisse indebite et minus iuste et ob hoc praefatos ad dationem, praestationem et solutionem viginti marcarum grossorum praedicto domino Floriano ratione damni faciendi et nichilominus et eidem domino Floriano de dictis agris cedant et foveas factas in eisdem agris repleant condemnandos [k. 10v] et compellendos fore, condemnari et compelli vestra definitiva sententia mediante cum litis expensis iam factis et protestantibus de faciendis, salvo iure addendi, minuendi, corrigendi ac aliis iuris beneficiis in omnibus specialiter sibi salvis.
Quo libello oblato, praefatus dominus Georgius officialis ad praedicti magistri Nicolai de Jaczaw procuratoris instantiam praedicto magistro Michaeli ex adverso procuratori certum peremptorium terminum ad dicendum et excipiendum contra dictum libellum quidquid dicere vel excipere volebat, verbo vel in scriptis statuit et assignavit. Quo termino pendente dictus dominus Georgius officialis ex permissione divina et gravi infirmitate modulis loquelae destitutus. Nos Leonardus de Frankenstein praepositus et officialis Wratislauiensis³⁰ eidem domino Georgio Inszuschi]^b successimus in onere et honore et adveniente termino, ut premittitur, ad dicendum et excipiendum contra libellum statuto, et praedictis magistris Nicolao de Jaczaw et Michaele Brig partium procuratoribus coram nobis constitutis, dictus magister Michael nomine procuratorio, quo supra, satisfaciendo huiusmodi termino, quandam exceptionem in charta papyrea scriptam dedit et produxit, per quam dixit et causam allegavit, quod huiusmodi libello non esset respondendum, nisi prius specificaret in ea parte, de qua in exceptione sua faceret mentionem. Demum in alio certo termino praedicto magistro Nicolao de Jaczaw per ipsum dominum Georgium ad specificandum libellum huiusmodi assignato et adinveniente, dictus magister Nicolaus de Jaczaw nomine procuratorio, quo supra, quandam specificationem ad libellum in charta papyrea conscriptam dedit et exhibuit sub his verbis:
Procurator et nomine procuratorio domini Floriani canonici Posnaniensis et nomine suae praebendae specificando confinos agrorum, quos petit praedictus dominus Florianus a civibus Posnaniensibus, specificat in hunc modum et dicit, quod dicti agri iacent circa fossata civitatis Posnaniensis ex una parte et eundo de civitate Posnaniensi ad manum dextram et ex altera parte iacent penes agros villae Cundorff. Item ex alia parte sunt agri, qui vocantur Gayo, vulgariter Gay³¹, quos agros tenet iam quaedam puella dicta Wronka, filia Hankonis Czesimiri³². Item ex alia parte sunt horti civium Posnaniensium. Hanc specificationem, uti iuri conformam, petit procurator praedictus admitti iuris quolibet beneficio semper salvo. Contra quam quidem specificationem quaedam alia exceptio pro parte dictorum proconsulis, consulorum et eorum litis consortium data fuit et oblata et replicatione generali subsecuta. Quam quidem exceptionem, demum in certo termino per nos statuto, per nostram sententiam iudiciariam repullimus et pronuntiavimus libello praedicto, exceptione huiusmodi non obstante, fore et esse respondendam. Deinde dictis magistris Nicolao et Michaele, partium procuratoribus coram nobis iudicialiter comparentibus et praedicto magistro Michaele procuratorio nomine, quo supra, petente et instante eidem certum peremptorium terminum ad dandum libellum reconventi(on)alem duximus [k. 11] statuendum; quem terminum enim dicto magistro Nicolao procuratori ex adverso ad videndum dari et offerri reconventi(on)alem huiusmodi deputavimus. Quo adinveniente et praedictis magistris Michaele et Nicolao partium procuratoribus coram nobis comparentibus, saepedicto magistro Michaele procuratorio nomine partis suae huiusmodi termino satisfaciendo, quendam libellum seu petitionem reconventi(on)alem exhibuit atque dedit sub his verbis:
Coram vobis honorabili viro domino Leonardo de Frankenstein praeposito et officiali Wratislauiensi proponit procurator et nomine procuratorio honestorum dominorum Georgii dicti Merkil proconsulis, Mathiae dicti Slotki, Pauli dicti Lamprecht, Alberti dicti Woitko, Georgii dicti Zytte, Stanislai dicti Borzynowski, Petri dicti Strosberg et Clinkener consulum, Stephani dicti Melczer, Mathiae dicti Bonno, Aegidii institoris, Pakawski, Tyragrasznem, Joannis dicti Janusch, Niczkonis dicti Lithwin, Swab fabri, Kunczkonis balneatorum^b civium Posnaniensium, seu aliorum in hac parte litis consortium, contra honorabilem virum dominum Florianum, qui se gerit pro canonico Posnaniensi, et quamcunque personam aliam pro ipso in iudicio legitime interpositam, et dicit respondendo cum quaerela, quod licet agri culti et inculti et terra similis vel culta vel inculta, horti, aedificia, hoc est praedia rustica et urbana, situati circa ecclesiam Sancti Martini extra muros civitatis Posnaniensis, quorum granicies et limites sunt circa Kukundorff et circa Gay et fossata civitatis Posnaniensis et limites ecclesiae Sancti Martini ac montes ibidem, in quibus gleba foditur seu argilla pro utilitate et usu civium aedificare volentium in civitate Posnaniensi, et breviter omnes agri et horti petiti pro parte dicti domini Floriani, ad dictos proconsulem, consules et alios supra nominatim expressos et ad civitatem Posnaniensem pertinuerint et spectaverint, pertinent et spectant, fuerintque dicti proconsul, consules et alii supranominati et eorum praedecessores laici ac ipsa civitas Posnaniensis ab I, II, III, IIII, V, X, XX, XXX, XL annis et citra et ultra et usque ad legittimam praescriptionem in possessione vel quasi pacifica et quieta omnium suprascriptorum et hodie sunt, salvis tamen infradicendis. Tamen dictus dominus Florianus, quo iure aut quo ductus ingenio nescitur, dictos proconsulem, consules et alios supranominatos et ipsam civitatem Posnaniensem impetiit, arestavit, molestavit, perturbavit, impedivit et (in)quietavit, impetit, arestat, molestat, perturbat, impedit et inquietat, etiam nomine dictae suae praebendae facitque et facit, quominus praedicti proconsul et consules et alii supranominati et civitas Posnaniensis dictorum agrorum et hortorum, praediorum rusticorum et urbanorum, eorum possessione pacifice frui et gaudere libere valeant, in animae suae periculum et dictorum proconsulis, consulum aliorumque praedictorum ipsius civitatis Posnaniensis damnum et iacturam non modica(m) et scandalum plurimorum. Quare petit dictus procurator, nomine quo supra, per vos pro[k. 11v]nunciari, dici, decerni et declarari dictos agros cultos et incultos et terras cultas et incultas, hortos, aedificia, praedia rustica et urbana ac montes ibidem, in quibus gleba seu argilla foditur pro utilitate et usu civium Posnaniensium et aedificare volentium, sit(ua)tos circa ecclesiam Sancti Martini extra muros Posnanienses, quorum granicies et limites sunt circa Kokundorff, Gay, fossata civitatis Posnaniensis et limites ecclesiae Sancti Martini praedicti, et breviter omnes agros et hortos ac montes, in quibus argilla foditur et pro parte domini Floriani petitos, ad dictos proconsulem consules et alios supranominatos et expressos et ad civitatem Posnaniensem pertinuisse et spectasse ac pertinere et spectare dictosque proconsulem, consules et alios cives supranominatos et eorum praedecessores et antecessores laicos ac ipsam civitatem Posnaniensem ab 1, 3, 4, 5, 10, 20, 30 et 40 annis et citra et ultra et usque ad legitimam praescriptionem in possessione vel quasi pacifica et quieta omnium suprascriptorum fuisse et hodie esse et fore, salvis supra et infra scriptis, dictumque dominum Florianum, quo iure aut ductum spiritu et ingenio ignoratur, dictos proconsulem, consules et alios supranominatos et ipsam civitatem Posnaniensem supra praedictis agris, terris, hortis et montibus argillae impetiisse, arrestasse, molestasse, perturbasse, impedivisse et inquietasse, impetere, arestare, molestare, perturbare, impedire et inquietare et omnia praedicta ratione suae praebendae vendicasse et vendicare ac fecisse et facere minus iuste, quominus dicti proconsul et consules aliique supranominati et ipsa civitas Posnaniensis dictorum agrorum, hortorum, terrarum et prediorum rusticorum et urbanorum, eorum possessione pacifice frui et libere valeant gaudere, et ob hoc memoratis proconsuli, consulibus et aliis supranominatis et ipsi civitati Posnaniensi dictos agros, terras, hortos, montes argillorum et alia praedia rustica et urbana supranominata adiudicandum et adiudicari et dicto domino Floriano et eius praebendae supra dictis hortis, agris et praediis rusticis et urbanis ac impetitionibus, arrestationibus, molestationibus, perturbationibus, impedimentis, inquietationibus et vendicationibus supradictis perpetuum [silentium^c] imponendum fore et per vos imponi et ut dictus dominus Florianus a dictis impetitionibus et aliis impedimentis supranominatis in antea cesset et desistat et dictos proconsulem, consules et alios supranominatos eorum possessione libere frui et pacifice gaudere permittat, condemnandum, cogendum et compellendum fore, condemnari, cogi effectualiter et compelli vestra definitiva sententia mediante praemissa et quodlibet praemissum petit dictus procurator, nomine quo supra, omni modo, litera, iure, forma etc., quibus melius potest et debet, coniunctim et divisim, cum litis expensis iam factis, et protestatur de faciendis super his, postulans, quod forma et ordo requirit iuris et complementum [.....^a] iustitiae vestrum officium benigne super his et quolibet ipsum humiliter implorando, salvo iure addendi, minuendi, corrigendi, interpretandi, resolvendi, alium vel alios libellum vel libellos de novo [k. 12] dandi atqueⁿ aliis iuris beneficiis semper in omnibus salvis.
Post quod ipsis procuratoribus partium ad respondendum eadem conventionali quam reconventionali libellis certum peremptorium terminum competentem assignavimus et illo adveniente supradictis magistris et partium procuratoribus coram nobis comparentibus et termino huiusmodi satisfacientibus, praedictus magister Michael, procuratorio nomine quo supra, ad libellum conventionalem et vice versa magister Nicolaus ad libellum reconventionalem animo litis contestandi contestabatur litem negative hinc et inde et ad mandatum nostrum de calumnia vitanda et veritate dicenda et desuper omnibus et singulis capitulis in iuramento calumniae contentis. Postquam per nos admissi extiterant in manibus nostris tactis scripturis sacrosanctis et sancta Dei evangelia solitum praestabant calumniae iuramentum, tam super libellis superius, ut praemittitur, oblatis, quam tota huiusmodi causa. Quo calumniae iuramento praestito, nos dictis procuratoribus instantibus et id petentibus ad ponendum et articulandum in huiusmodi causa certum peremptorium terminum ipsi(s) duximus praefigendum. Quo adinveniente et coram nobis iudicialiter comparentibus procuratoribus partium, et quilibet eorum, termino huiusmodi pro parte sua satisfaciendo, nonnullas positiones et articulos in scriptis exhibentibus, quibusquidem positionibus et articulis exhibitis et productis nos dictis procuratoribus ulterius ad dicendum [et^c] excipiendum quidquid dicere vel excipere voluerint verbo aut in scriptis contra huiusmodi positiones et articulos, in quantum articuli, immo ad respondendum eis, in quantum positiones existerant, certum terminum competentem duximus statuendum. In quo quidem termino procuratoribus praescripto coram nobis comparentibus, nos ad utrumque partium instantiam eisdem procuratoribus instantibus et petentibus examinationem testium pro parte utraque audiendorum extra locum et civitatem Posnaniensem, una cum responsionibus personalibus a partibus principalibus ad positiones et articulos huiusmodi recipiendis certis commissariis et notariis publicis duximus comittendam. Quibus quidem responsionibus a partibus principalibus per eosdem commissarios et notarios ac testibus principalibus uti examinatis et receptis, eorumque dictis sigillatim conscriptis, nobisque eisdem, una cum responsionibus huiusmodi supradictorum commissariorum sigillatim clausis, Wratislauiam remissis et deinde huiusmodi dictis, sive attestationibus solenniter publicatis, nos procuratoribus praedictis certum competentem terminum ad dicendum tam contra personas quam dicta praefiximus et deputavimus. In quo quidem termino dictis procuratoribus coram nobis comparentibus et nonnullis exceptionibus verbalibus formatis, nos eisdem procuratoribus certum peremptorium terminum ad producenda omnia et singula iura, scripturas, literas aliaque munimenta, quibus partes uti a se in huiusmodi causa iuvare volebant, duximus statuendum. In quo quidem termino comparentibus coram nobis partium procuratoribus et nulla iura, literas vel munimenta producere vel termino huiusmodi satisfacere curantibus, sed dicto magistro Michaele procuratorio nomine, quo supra, per nos in causa concludi petente, magistro vero [k. 12v] Nicolao procuratorio nomine partis suae concludi recusante, nos ad dicti magistri Michaelis procuratoris instantiam magistro Nicolao ad dicendum causam rationabilem, si quam haberet^o allegationem, quare minime concludi deberet in huiusmodi causa, certum assignavimus terminum competentem; quem dicto magistro Michaeli procuratori petenti curavimus tunc ad idem assignare. In quo comparente coram nobis dicto magistro Michaele et praedicti magistri Nicolai non comparentis, nec causam quare concludi non deberet minime allegantis, contumaciam accusantem ipsum quo ad actum huiusmodi contumacem reputari pententem^b et in eius contumaciam secum concludi in causa huiusmodi supplicando, nos dictum magistrum Nicolaum procuratorem non comparentem nec termino huiusmodi satisfacere curantem reputavimus quoad actum huiusmodi, prout merito erat, contumacem et in eius contumaciam cum dicto magistro Michaele procuratore secum concludi petentem et pro concluso habere per nos instanter postulante et quantum in eo fuit conclusit in eadem, nosque cum eo magistro Michaele co(n)clusimus et habuimus pro concluso et ad dicti magistri Michaelis procuratoris petitionem nobis diem infrascriptam ad nostram in hac causa definitivam sententiam ferendam duximus pro termino statuendam. Quo adinveniente et dictis procuratoribus coram nobis comparentibus ac sententiam definitivam a nobis fieri supplicantibus hinc et inde visis igitur actis, tam coram nobis quam coram nostro antecessore in huiusmodi causa acticatis, eisdemque cum diligentia debita recensitis, deliberatione inter nos super praemissis praehabita diligenti, per ea, quae vidimus et cognovimus et nunc cognoscimus et videmus, definitivam pro parte dictorum proconsulis, consulum et eorum litis consortium et contra partem eis in huiusmodi causa adversam in scriptis tulimus sententiam et praesentibus ferimus in hunc modum:
Christi nomine invocato, pro tribunali sedentes et habentes prae oculis solum Deum, per hanc nostram definitivam sententiam, quam in his scriptis ferimus, pronunciamus, decernimus et declaramus dictos proconsulem, consules, cives ac ipsorum litis consortes praescriptos ab impetitione praedicti domini Floriani absolvendos fore et absolvi debere, quos et nos, quantum in nobis est, ab ipsius impetitione absolvimus per praesentes. Item pronunciamus, decernimus et declaramus, ut supra, dictos agros cultos et incultos et terras cultas et incultas, hortos, aedificia, praedia rustica et urbana ac montes ibidem, in quibus gleba seu argilla foditur pro utilitate et usu civium Posnaniensium et aedificare volentium, situatos circa ecclesiam Sancti Martini extra muros Posnanienses, quorum granicies et limites sunt circa Kukundorff, Gay, fossata civitatis Posnaniensis et limites ecclesiae Sancti Martini praedictae et omnes agros et hortos ac montes, in quibus argilla foditur ad dictos proconsulem, consules, cives ac alios supra nominatos et expressos et ad civitatem Posnaniensem pertinuisse et spectasse ac pertinere et spectare dictosque proconsulem, consules ac alios cives supranominatos et eorum praedecessores et antecessores laicos ac ipsam civitatem Posnaniensem ab I, II, III, IIII, V, X, XX, XXX, XL annis citra et ultra et usque ad legitimam praescriptionem in possesione [k. 13] vel quasi pacifica et quieta omnium suprascriptorum fuisse et hodie esse et fore, salvis supra et infra scriptis etc., dictum quoque dominum Florianum, quo iure aut ductum spiritu et ingenio ignorato, dictos proconsulem, consules et alios supranominatos ac ipsam civitatem Posnaniensem super dictis agris, terris, hortis ac montibus argillae impetiisse, arrestasse, molestasse, perturbasse, impedivisse et inquietasse, impetere, arestare, molestare, perturbare, impedire et inquietare et omnia praedicta ratione suae praebendae vendicasse et vendicare et fecisse et facere minus iuste, quominus praedicti proconsul, consules ac alii supranominati et ipsa civitas Posnaniensis dictorum agrorum et hortorum, terrarum et praediorum rusticorum et urbanorum possessione pacifice frui et libere valeant et gaudere. Et ob hoc memoratis proconsuli, consulibus et aliis supradictis et ipsi civitati Posnaniensi dictos agros, hortos, terras, montes argillarum et alia praedia rustica et urbana superius nominata adiudicandum fore et adiudicamus ac ipsi domino Floriano et eius praebendae super praedictis hortis, terris, agris et praediis rusticis et urbanis ac impetitionibus, arrestationibus, molestationibus, perturbationibus, impedimentis, inquietationibus et vendicationibus supradictis perpetuum silentium imponendum fore et imponimus. Et ut dictus dominus Florianus a dictis impetitionibus et aliis impedimentis supranominatis in antea cesset et desistat ac dictos proconsulem, consules et alios supranominatos ipsamque civitatem Posnaniensem eorum possessione libere frui et pacifice gaudere permittat, condemnandum, cogendum et compellendum fore, condemnamus, cogimus, compellimus definitive et finaliter in his scriptis condemnacionem expensarum ex causis probabilibus obmittendam. In quorum omnium et singulorum testimonium praemissorum praesentes literas seu praesens publicum instrumentum huiusmodi, nostram sententiam in se continentem seu continens, per notarium et scribam nostrum infrascriptum scribi et publicari mandavimus et nostri iussimus appensione sigilli communiri. Lecta, lata et in scripto pronunciata est nostra sententia definitiva per nos Leonardum praepositum et officialem supradictum sub anno nativitatis Domini M CCCC quarto, iudicio nobis pro tribunali sedente legitima, die quinta mensis Maii, hora tertiarum vel quasi, in consistorio Wratislauiensi, pontificatus summi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii divina providentia papae noni anno quinto decimo, indictione duodecima, praesentibus scientificis viris: magistris Nicolao de Czobotha, Alberto Iper de Lignicz, Nicolao de Damiansdorff, Nicolao Suidnicz et Ioanne Suidnicz advocatis consistorii Wratislauiensis praedicti testibus ad praemissa.
Et ego Mathias quondam Nicolai de Goltberg Wratislauiensis dioecesis publicus imperiali authoritate notarius et praescripti venerabilis viri domini praepositi et officialis et causarum consistorii Vratislauiensis scriba, praefatae definitivae sententiae prolationi omnibusque et singulis circa prolationem factis, una cum praenominatis testibus praesens fui, eaque sic fieri, audivi, praesens instrumentum per alium ingrossatum et scriptum [k. 13v] neque aliis occupato inde feci de mandato domini praepositi et officialis supradicti meque his subscripsi et in hanc publicam formam redegi, signo et nomine meis solitis et consuetis, una cum appensione sigilli domini praepositi et officialis Wratislauiensis supradicti consignari rogatus et requisitus, in fidem et testimonium omnium praemissorum.

^amiejsce wolne na ok. 10 liter Kop.

^btak Kop.

^cbrak Kop.

^d-etak Kop. - brak gramatycznej spójni z resztą zdania, być może kopista przeoczył wiersz tekstu

^fcontinuacionum Kop.

^gtamen Kop.

^hzdanie niedokończone [?] być może kopista przeoczył wiersz tekstu

ⁱduntaxat Kop.

^jzapewne w Kop. opuszczone

^khortis Kop.

^l-łtak Kop.

^magros Kop.

ⁿutque Kop.

^ohabeberet Kop.

¹Jerzy Fulschussel, zob. wyżej, nr 507/8.

²Florian z Poklatek, zob. wyżej, nr 413/2.

³Jerzy Merkiel, wieloletni burmistrz, rajca, wójt pozn. 1390 - 1422 (PSB XX s. 444 - 445, gdzie zapewne utożsamiony z synem, wyst. do 1437). M. jako burmistrz znany jest m. in. z kadencji 1402/03, 1403/04, 1404/05, zawsze jednak z innym niż tu podano składem rajców. Być może więc ów niżej podany skład dotyczy kadencji władz miejskich 1400/01, kończącej się ok. 28 września 1401, a więc w czasie, gdy mandat papieski z 3 czerwca 1401 dotarł do Polski. Składu tego nie zna WSvP s. 7.

⁴Maciej Słodki, rajca pozn. 1400/01?, wyst. 1402 (Poz. II nr 850, 968), potem burmistrz pozn. 1410/11 (WSvP s. 9), wg zeznań świadków w procesie krzyżackim 1414 został zabity przez Krzyżaków na Pomorzu 1413 (Lites 1414 s. 127). Jeżeli to prawda, to nasz M. nie byłby ident. z Maciejem Słodkim wyst. 1426 - 1432 (WSvP s. 155, 207).

⁵Paweł Lamprecht rajca pozn. 1386/7, 1397/8, 1398/9, 1400/01?, 1401/02 (WSvP s. 444).

^6-10Wojciech Bogaty, Jerzy Zet, Stanisław Borzejowski, Piotr Strosberg, Andrzej Klinkener, zob. wyżej, nr 483/4, 3, 5, 2, 1.

^11-12Stefan i Maciej nie zidentyfikowani.

¹³O Idziku zob. wyżej, nr 509/5.

¹⁴Pakawski skądinąd nie znany, por. z mieszczką pozn. Pakowską 1430 (WSvP s. 234).

¹⁵Zapewne chodzi tu o Tyle Grazenawa częstego wcześniej burmistrza i rajcę pozn. 1386 - 1397 (WSvP s. 442).

¹⁶Nie zidentyfikowany.

¹⁷Niczko (Niklos, Mikołaj) Litwin rajca pozn. 1394/5, 1398/9, 1407 - 1409, 1415/6, 1416/17, burmistrz 1411/2, wyst. jeszcze 1422 (WSvP s. 445; KDW VIII; Lites 1422 s. 56).

¹⁸Swob (Swab) kowal pozn., wyst. 1401 - 1403 (WSvP s. 44, 47, 49, 50).

¹⁹Łaziebnik Gunczko (Gunter?) nie zidentyfikowany.

²⁰Długa Helszka z Ogrodów (przedmieście na pd.-zach. od Poznania) może ident. z Długą Elżbietą 1432 (WSvP s. 276).

²¹Skądinąd nie znany.

²²Piotr Czump, może ident. z P. mieszczaninem pozn. wyst. 1423 - 1432 (WSvP s. 456).

^23-25Mieszkańcy Ogrodów nie zidentyfikowani.

²⁶(Przed)mieszczanie pozn. z Kundorfu (tuż na zach. od Poznania), wyst. tylko tutaj.

²⁷Zapewne z Jaczowa w Głogowskiem.

²⁸Krzysztof z Miłosławia (miasto w powiecie pyzdrskim), mgr?, prokurator konsystorza pozn., wyst. 1404 - 1429 (Acta capitulorum II nr 936, 981, 1014; KDW n.s. I s. 181; ASPBoh nr 856).

²⁹Bernard z Pyzdr pisarz miasta Poznania 1398 - 1419, ławnik pozn. 1405 (WSB s. 50).

³⁰Leonard z Ząbkowic, zob. wyżej, nr 512/3.

³¹Gaj, osada na zach. od Poznania, w okolicy dzis. ul. Gajowej w Poznaniu.

³²Hanek Cieszymir ławnik pozn. 1397 (WSvP s. 441), nie żył już 1400 (Poz. II s. 284). Jego córka Wronka nie zidentyfikowana, może ident. z nie wymienioną z imienia żoną mieszczanina pozn. Jerzyka 1409 (WSvP s. 66) albo Wronką żoną mieszczanina pozn. Jana Pniboka 1432 (ib. s. 276).

Dokument Nr 519

Gniezno, 10 maja 1404

Arcybiskup gnieźnieński rozsądza spory pomiędzy prepozytem gnieźnieńskim Mikołajem Strosbergiem a kapitułą gnieźnieńską.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 57 - 60. Tytuł: Sentencia arbitralis.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 124, nr 49.

In nomine Domini amen. Nos Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus, arbiter, arbitrator et amicabilis compositor per et inter venerabiles et honorabiles viros dominos Nicolaus^a Strosbarg prepositum¹ suo et prepositure sue ab una et Boczantham decanum², Petrum cantorem³, Jarosslaum archidiaconum⁴, Jacobum custodem⁵, Nicolaum Strzesconis thezaurarium⁶, Dobesslaum de Czessewo⁷, Borconem⁸, Nicolaum Gorka⁹, Albertum de Belavi¹⁰, Henricum Bel¹¹ et Nicolaum Longum¹² prelatos et canonicos predicte ecclesie ipsorum et cuiuslibet eorum omniumque aliorum et singulorum prelatorum et canonicorum ac capituli eiusdem ecclesie procuratorio et sindicatus nominibus ab altera partibus de et super omnibus et singulis inimiciciis, iniuriis, displicenciis verbalibus et realibus ac ordinacione, disposicione et provisione villarum, que ville capituli ecclesie Gneznensis nunccupantur, decimarum, molendinarum, domorum, arearum, curiarum et ortorum circumcirca dictam Gneznensem et Sancti Laurencii in suburbio Gneznensi ecclesiarum consisterunt, necnon omnibus et singulis iuribus et iurisdicionibus dicte prepositure Gneznensis, super quibus omnibus et singulis, ut dicte partes invicem asserebant, longo tempore inter easdem partes tam in Curia Romana, tam extra coram^b diversis dominis auditoribus, comissariis, iudicibus delegatis et subdelegatis et compromissariis arbitris, arbitratoribus et amicabilibus compositoribus horta fuerat materia questionis, ac aliis omnibus, que dicte partes sibi adversus invicem possent et deberent eorum pretextu opponere, dicere et facere concorditer et comuniter et prout in nostro compromissi publico desuper confecto ac per discretum virum Boguslaum Bartholomei de Velatow clericum Gneznensis dyocesis publicum imperiali auctoritate notarium¹³ consignato et subscripto plenius continetur, nominatus et electus ex potestate nobis tradita et concessa ac sub penis mille florenorum auri boni et iusti ponderis de Vngaria adiecta, contenta et emologata et per partes predictas assumpta et approbata modoque et forma expressis in eodem compromisso solvenda et excomunicacionis, quam in hiis scriptis in contrafacientem et contrafacientes ferimus trium dierum monicione premissa, recepto compromisso huiusmodi pro bono pacis et concordie inter partes predictas et cultu divino in ecclesia predicta Gneznensi adaugendo, visis et diligenter inscriptis pro^c parte utraque coram nobis propositis intencionibusque earum rite discussis ac deliberacione matura recensitis, Christi nomine invocato de et super omnibus et singulis premissis et eorum quolibet arbitratum dicimus, pronunciamus, laudamus, sentenciamus, diffinimus, precipimus, disponimus et ordinamus in hiis scriptis, ut sequitur, in hunc modum.
In primis quidem sentenciamus, pronuncciamus et arbitramur, prout supra, quod omnia et singula et quecunque statuta, constituciones, ordinaciones, concordie seu pacta per quoscunque reveren(dos) patres dominos archiepiscopos ac prepositos et capitulum Gneznensem ac inter eos sub quocunque modo et forma ac expressione verborum de et super dictis villis, domibus, ortis et areis ac earum disposicione iure et proprietate usibusque [k. 57v] et refeccionibus quomodolibet edite et facte et quibuscunque penis, iuramentis, obligacionibus premissis, firmitatibus conswetudine, observancia et prescripcione sigillis quoque eorum et subscripcionibus notariis autenticata et autenticate, roborata^d et roborate et per prefatos prepositum et capitulum tenta et tente, approbata^e et approbate, ab hodierna die et intra perpetuis temporibus vigore, viribus, effectu ac omni modo et utilitate careat et evacuetur ac eciam penitus fuit vacua irrita et extincta, vacue, irrite et extincte. Quequidem statuta et constituciones nos Nicolaus archiepiscopus predictus: ordinaciones, concordias et pacta comodolibet edita et factas, de consensu ipsorum prepositi et capituli tollimus exnunc et revocamus, anulamus, cassamus, irritamus et extinctimus ac decernimus fore nullius roboris et momenti et iuramenta de observacione eorum prestita ac penas et censuras quaslibet relaxamus et cum eisdem preposito et capitulo ac singulis personis super ipsis iuramentis, penis, censuris, et irrite siquando inciderunt aut aliquis earum inciderit, dispensamus.
Item pronuncciamus et arbitramur insuper, quod omnes et singule lites, questiones, controversie^f, displicencie inter dictas partes abolimus et nunc super dictis villis, areis, domibus, ortis, iuris, proprietate, usibus, refeccionibus, bonis et rebus ac derelictis, nec non disposicione eorum ac statutis, constitucionibus, concordiis, ordinacionibus, iuramentis, penis, prescripcionibus, conswetudinibus, observanciis, emergentibus, inciden(tibus), dependen(tibus) et connexis corum et cuiuslibet eorum pretextu quomodolibet in Curia Romana et in partibus et ubicunque eorum quocunque seu quibuscunque iudicibus sacri pallacii apostolici auditoribus, delegatis, subdelegatis^g, ordinariis vel comissariis arbitris, arbitratoribus et amicabilibus compositoribus suscitate et exorte, commisse et ventilate, in quibuscunque statu et puncto pendeant, indecise aut diffinite, necnon appellaciones hincinde interposite ac protestate, scripture et instrumenta desuper facte et confecte extingwantur et desertentur, ipsasque et ipsa enervamus, extingwimus et desertamus de cetero per easdem partes nullatenus suscitandas et suscitanda, prosequandas et prosequenda.
Item arbitramur et sentenciamus, prout supra, quod prepositura Gneznensis dictusque dominus Nicolaus Strosbarg et alii eius successores, qui fuerint pro tempore prepositi Gneznenses futuri, perpetuis temporibus decimas, maldratas et fertones, quas et quos dudum circa Kyskowo¹⁴, Turostowo¹⁵ et Camenecz¹⁶ et alias ubicunque ipse dominus Nicolaus et predecessores sui possedit et possederunt, necnon villas Scarbimirzicze¹⁷, Gosdowo¹⁸, Mnichowo¹⁹, Pisczino²⁰ cum Oborka²¹ et Parlino Maius allodiisque, pratis et molendinis infra dictas hereditates consistentibus, cum omni iure, utilitate ac dominio, prout circumferencialiter in earum limitibus [k. 58] sunt distincte, habeat et habeant, teneat et^h teneant pro fundo ac iuris proprietate. Quas eciam villas, allodia, prata, decimas, census, fertones et maldratas eisdemⁱ prepositure et preposito appropriamus, incorporamus et invisceramus ipsumque dominum Nicolaum prepositum et eius successores predictos prepositos ad possessionem earum ponemus et reintegramus per eos tenendas, habendas et possidendas.
Item precipimus, laudamus et arbitramur, prout supra, quod omnes et singule relique ville, que nunc sunt et habentur, et alie si que in posterum augebuntur, necnon decime et molendina, nuncupate et nuncupata ville, decime et molendina capituli Gneznensis in comunes usus personarum capituli residenciam continuam circa ecclesiam Gneznensem predictam faciencium redigantur et convertantur post mortem duntaxat prelatorum et canonicorum antiquorum et cuiuslibet eorum unam aut plures villam et villas nunc tenencium, circa quas eo modo, quo eas et quamlibet earum possident et quilibet eorum possidet, volumus, decernimus et arbitramur remanere usque ad ipsorum et cuiuslibet eorum tempora vite.
Item cum hii, qui in una ecclesia uni domino equanimiter famulantur pari debeant gaudere premio et mercede, pronuncciamus et arbitramur, ut supra, quod prefatus dominus Nicolaus prepositus cum capitulo novis prelatis et canonicis prebendatis villas non habentibus, quibus nullum canonicatum de iure aut ex statutis et consuetudine ecclesie Gneznensis obstat contrarium ne repellantur a mercede cum ad usus^j sunt recepti, villam et villas conferat et conferant ac de ipsis provideat et provideant ad ipsorum et cuiuslibet eorum tempora vite. Post quorum et cuiuslibet eorum decessum huiusmodi ville et quelibet earum ad comunem usum residencium libere similiter revertantur.
Item pronuncciamus et arbitramus, ut supra, quod omnes et singule ville, decime, maldrata et molendina, que nunc vacant et deinceps vacature et que per prelatos et canonicos non possidentur, de presenti expeditis novis prelatis et canonicis supradictis per procuratores, quos prefatus dominus Nicolaus prepositus et capitulum de fratribus suis prelatis et canonicis singulis annis vicissim elegerint et debent eligere in capitulo generali, teneantur, regantur, possideantur et gubernentur, et quod procuratores sic electi omnes fructus, redditus et proventus ac emolimenta et soluciones de dictis villis, molendinis, decimis et censibus obvenientes colligant et exigant, collectosque et exactos ad thezaurum comunem eorundem prepositi et capituli reponant aut inter ipsos residenciam, ut predicitur, continuam dumtaxat facientes circa ecclesiam et quibus nullum obstat contrarium equali porcione seu provisione, prout temporis qualitas aut solempnitas exigerit [k. 58v] ac idem domini prepositus et capitulum ordinaria approb(it)ate^k statuerint, distribuant, erogent et dispensent, racionemque singulis annis in capitulo generali circa festum beati Adalberti Martiris tempore Aprilis [23 IV] celebrari consueto^l eidem preposito et capitulo faciant plenariam de perceptis per eos ex premissis et distributis.
Item pronuncciamus, laudamus et arbitramur, ut supra, quod prefatus dominus Nicolaus et alii successores sui prepositi Gneznenses, qui fuerint pro tempore, dum eis nullum canonicatum seu ex statutis aut consuetudine ecclesie Gneznensis ac presentis nostro pronuncciacione obstiterint contrarium ex dictis villis, molendinis, decimis, allodiis in communes usus sic, ut prefertur, redactis equalem cum prelatis seu canonicis et personis dicti capituli porcionem seu provisionem et distribucionem habeant et percipiant ac eciam dentur et tribuantur ac gaudeant eisdem.
Item laudamus, decernimus et arbitramur, ut supra, quod cum predicte ville, decime, molendina, quas et que prelati et canonici singulares optinent de presenti et debent obtinere ad tempora ^m-n

vite sue

, vacaverint vel aliqua ex eisdem vacaverit simul aut successive per mortem prelatorum aut canonicorum, vel alicuis eorundem, et prelati aut canonici novi, sive auctoritate apostolica sive ordinaria, eisdem aut alicui eorum de cetero successerint ab hodie canonice, quod prefatus dominus Nicolaus prepositus et successores sui Gneznenses prepositi, qui fuerint pro tempore, cum capitulo vel maiori parte capituli, easdem vel alias villas capituli ad certam quotam et solucionem seu pensionem annualem primitus taxatas et redactas, eisdem prelatis et canonicis prebendatis succedentibus, villas non habentibus^o presertim residentibus et residere volentibus, singul(is) singulas tantummodo dent, conferant, provideant et assignent. Ita, quod ex villis huiusmodi per prelatos et canonicos, quibus collata fuerint sub iuramento, quod quilibet prelatus et canonicus preposito et capitulo in assecucione ville prestare tenebitur et virtute presentis nostre pronunciacionis sit astrictus taxa huiusmodi ex integro et absque^p diminucione aliqua in certo termino per eundem dominum prepositum et capitulum ipsis prefigendo presentari et assignari realiter debebitur et tenebitur preposito et capitulo aut procuratoribus capituli per ipsum prepositum et capitulum ad hoc specialiter deputatis, prelati vero et canonici huiusmodi villas sic, ut prefertur, taxatas imposterum assecuti, allodiis, pratis, piscaturis et peciis duntaxat gaudere debent et eisdem sint contenti. In assecucione vero ville taxate modo premisso prefatum dominum Nicolaum et successores suos prepositos Gneznenses, qui fuerint pro tempore, quam ^m-n

duxerit et^q duxerint

eligendam, gaudere volumus et decernimus prerogativa principali et eciam speciali. [k. 59] Ceteri vero prelati et canonici vocacione duntaxat seniores iunioribus dein(de) preferri in assecucione villarum modo predicto taxatarum, nisi iuniores propter utilitatem ecclesie, quam ipsa ecclesia ex ipsorum sciencia seu industria possit consequi, senioribus preferentur.
Item pronuncciamus, decernimus et arbitramur, quod omnes et singule ville, que post donacionem, disposicionem, ordinacionem et provisionem modo premisso per prepositum et capitulum facienda numerum extendant prelatorum et canonicorum, per^r procuratores capituli, ut premittitur, gubernentur, regantur, defendantur et tueantur^s ac fructus, redditus, census, decime, emolimenta et utilitates quelibet pro comuni usu residencium per eosdem pro iuramento ipsorum procuratorum fideliter convertantur.
Item pronuncciamus, ordinamus et arbitramur, quod omnes et singuli domus, orti et aree circumcirca Gneznensem et Sancti Laurencii ecclesias predictas consistencia deinceps vacature distribuantur et conferantur per prepositum duntaxat de consilio capituli canonicis seu prelatis residenciam circa ecclesiam facientibus, et non alias, quam in capitulo generali. Volumus insuper, quod prepositus et decanus circa eas^t domos et areas, quas ab antiquis optinent, temporibus tamquam eorum proprias conserventur ac easdem perpetuis temporibus optineant.
Item arbitramur ut supra, quod omnia derelicta per mortem prelatorum, canonicorum et vicariorum ecclesie Gneznensis supradicte, in quibuscunque rebus existant, exsolutis debitis et exequiis funeralibus, ac familia defuncti expedita, pro fabrica^u dicte ecclesie convertantur.
Item laudamus, sentenciamus et arbitramur, prout supra, quod prefati domini prepositus et capitulum presenti nostra pronuncciacione lecta, publicata literisque nostris autenticis, nostro et capituli ac ipsius prepositi stigillis cum subscripcione publici notarii appendentibus roborata et utrique parti ipsorum tradita et presentata omnia et singula et quecunque alia statuta, constituciones, ordinaciones, concordias, pacta, literas, privilegia, instrumenta et quelibet munimenta per quoscunque reveren(dos) in Christo patres dominos archiepiscopos predecessores nostros ac prepositos et capitulum Gneznensem ac inter eos sub quocunque modo et forma ac expressione verborum de et super omnibus premissis facta et factas^v, confecta et confectas in et ad manus nostras dabunt, assignabunt, ponent et presentabunt perpetuis temporibus nunquam de cetero valitura seu valituras.
[k. 59v] Item pronuncciamus et arbitramur, ut supra, quod prefati domini prepositus et capitulum presentem nostram pronuncciacionem et ordinacionem pro residencia circa dictam ecclesiam Gneznensem facienda et cultu divino in eadem adaugendo dispositam ad rei memoriam et firmitatem perpetuam per Sedem Apostolicam infra medium annum impetrent et optineant ex certa sciencia domini nostri pape approbare et confirmare et ad Curiam Romanam et Sedem Apostolicam pro huiusmodi confirmacione optinenda infra hinc et duos menses inmediate sequentes a publicacione presentis nostre pronuncciacionis computandos certum nunccium expedire. Pro cuius confirmacionis expensis et literis capitulum duas, prepositus vero terciam partes pecuniarum dent et exponant.
Item laudamus, pronuncciamus et arbitramur^w, ut supra, quod dicte partes omnia et singula premissa per nos arbitrata, sentenciata et laudata, ut prefertur, inviolabiliter et sub penis mille florenorum auri puri, boni et iusti ponderis de Vngaria et excomunicacionis, quam trium dierum canonica monicione premissa in contra facientem et contrafacientes, Christi nomine invocato, ferimus in hiis scriptis, adiectis et contentis modo et forma ac tociens quociens ipse partes aut earum altera vel aliquis ex ipsis contravenerint aut contravenerit exigenda et solvenda, debeant tenere et firmiter observare, potestate nobis super hiis et aliis omnibus et singulis emergen(tibus)^x, inciden(tibus)^x, dependen(tibus) et connexis ab eisdem interim et pluries arbitrandi, declarandi, interpretandi, dicendi, condempnandi, addicendi et minuendi expresse et prout melius possumus reservantes^y.
Lecta, lata et in hiis scriptis pronuncciata est hec arbitralis sentencia in choro ecclesie metropolitane Gneznensis, die sabbati decima mensis Maii, hora terciarum vel quasi, indiccione XII, pontificatus anno quintodecimo, a nativitate autem Domini M° CCCC° quarto et per predictas partes emologata et approbata et recepta, que partes ibidem pecierunt publica instrumenta. Presentibus et honorabilibus et discretis viris: N(icolao) preposito, Petro cantore, Jarosslao archidiacono, Nicolao tezaurario et officiali, [k. 60] Borchone, Henrico Bel, Nicolao Longo, Lorcone²³, Martino²⁴, Alberto vicedecano²⁵, Bogusslao²⁶ et Michaele vicecustodibus²⁷, Stephano de Paulowo²⁸, Santkone precentore²⁹, magistro Michaele rectore scole³⁰, Johanne Kacka³¹, Johanne Popowski³², Budkone³³, Vencesslao³⁴, Mathia de Glosszkowicze³⁵, Nicolao de Sonina^z³⁶, magistro Petro de Zauichost³⁷, Bartholomeo de Gyrzino³⁸ advocatis consistorii, Nicolao^aa Philipi de Kyky³⁹ et Arnoldo^ab Hapchonis⁴⁰ ac Benedicto Mathie de Modla notariis publicis⁴¹.

^atak Kop., lecz abrewiacja końcówki, z formalnego punktu widzenia odczytywana -us, może w niektórych przypadkach oznaczać -um

^bnadpisane nad skr. eorum; pierwsza litera poprawiana i zamazana

^cper Kop.

^droborate Kop.

^ekońcówka -a przerobiona później

^fcontroversio Kop.

^gsubdelatis delegatis Kop.; w pierwszym wyrazie -delatis skr. i podkropkowane, a w drugim sub- przerobione na de-

^hnast. skr. tenebit

ⁱpoprawione później z eiusdem

^junus Kop.

^knast. skr. statuerat

^lkońcówka przerobiona z -is; nast. skr. eodem

^m-nkolejność odwrotna w Kop. ze znakami przestawienia

^okońcówka -ibus przerobiona z -tes

^pnadpisane nieco później nad skr. ab

^qnadpisane tutaj zamiast skr. et po duxerint

^rdopisane nieco później

^snadpisane nieco później nad skr. teneantur

^tnast. skr. i podkreślone decimas

^unast. skr. eas

^vnast. skr. et

^wnast. skr. in

^xpierwotna końcówka -ciis wycierana i przerabiana

^yreserventes Kop.

^zmożna też czytać Souina

^aanast. skr. phiper

^abnast. skr. Hanchonis

^1-5Mikołaj Strosberg, Bodzęta, Piotr, Jarosław z Kłobukowa i Jakub Pałuka, zob. wyżej, nr 420/1 - 5.

⁶Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

^7-10Dobiesław z Czeszewa, Borek, Mikołaj Górka, Wojciech z Bielaw, zob. wyżej, nr 420/12, 14, 13, 8.

¹¹Henryk Biel, zob. wyżej, nr 443/12.

¹²Mikołaj Długi, zob. wyżej, nr 420/18.

¹³Bogusław z Wylatowa, zob. wyżej, nr 443/16.

¹⁴Kiszkowo, miasto na pd.-wsch. od Skok.

¹⁵Turostowo par. Dąbrówka Kościelna, na wsch. od Murowanej Gośliny (Koz. 5 s. 427).

¹⁶Kamieniec par. Kłecko, na zach. od Kłecka (Koz. 4 s. 329).

¹⁷Skalmierzyce (Skarbimierzyce), wieś par. na pd.-zach. od Kalisza (Koz. 5 s. 295), przynależała do prepozytury gnieźn.

¹⁸Gozdowo, wieś par. na pd.-wsch. od Wrześni (Koz. 2 s. 213).

¹⁹Mnichowo, par. Św. Wawrzyńca w Gnieźnie, na pd.-zach. od Gniezna.

²⁰Pyszczyn, par. Św. Michała w Gnieźnie, na pn. od Gniezna (Koz. 5 s. 219 - 220).

²¹Obórka, na pn.-zach. od Pyszczyna.

²²Parlin (i Parlinek) wieś par. na pn.-zach. od Mogilna (Koz. 1 s. 214).

²³Lorek, zob. wyżej, nr 420/19.

²⁴Marcin trudny do identyfikacji, może kanonik gnieźn. zwany Chrupkiem, a może wikariusz katedralny gnieźn. (jak następni świadkowie).

^25-35Wikariusze katedry gnieźn. objaśnieni wyżej, nr 474, 475, 480, 481.

³⁶Mikołaj zapewne z Sowiny (wieś par. na pd. od Pleszewa - Koz. 1 s. 298, 5 s. 336), zamieszkałej przez drobną szlachtę podkaliską, skądinąd nie znany. Może jednak chodzi tu o Mikołaja syna Janusza z Sumina (Sumino, Sunino) w diecezji płockiej, notariusza publicznego 1413 (Epist. I/1 nr 45), scholastyka pozn. 1420 - 1434, zm. ok. 1434 (KDW VIII, IX; Now. I s. 113, II s. 674; Jaskulski nr 95).

³⁷Piotr z Zawichostu, zob. wyżej, nr 417/7.

³⁸Bartłomiej z Jerzyna, zob. wyżej, nr 462/11.

³⁹Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.

⁴⁰Mgr Arnold, zob. wyżej, nr 487/13.

⁴¹Benedykt syn Macieja z Modły (na pd.-zach. od Goliny w Konińskiem), notariusz publiczny, potem archidiakon łęcz. 1413, kanonik gnieźn. 1413, oficjał i wikariusz generalny gnieźn. 1413 - 1422, 1423 - 1437, zm. 1437 (KDW VI nr 365/8; Kor. I/2 s. 42, III s. 35 - 38).

Dokument Nr 520

Oborniki, 13 maja [1404]

Król Władysław Jagiełło zakazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu sądzenia sprawy przeciwko Idziemu mieszczaninowi poznańskiemu.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 1, k. 111v. Wpis 3 września 1404.
Wyd.: Acta capitulorum II, nr 12 (wg Kop.).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc. honorabili Nicolao Strzeschonis canonico et officiali Gneznensi¹, devoto nostro dilecto. Honorabilis noster devote dilecte! Coram maiestate nostra Egidius civis noster Poznaniensis² exposuit, quomodo occasione cuiusdam domus per Swanthoslaum canonicum Wladislaviensem³ ad iudicium vestrum spirituale sit tractus et evocatus, cum tamen facta hereditaria ius nostrum seculare debet iudicare. Quocirca vos requirimus affectantes, quatenus prefatum Egidium racione huiusmodi facti in iudicio vestro nulla iudicare debeatis racione, sed ipsum ad ius nostrum seculare, ut premittitur, remittatis, efficientes, ne statuta Regni nostri per vos non infrigantur. Datum in Obornyky⁴ feria tercia infra octavas Ascensionis Domini.
Relacio domini Nicolai vicecancellarii⁵.

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Idzi, zob. wyżej, nr 509/3.

³Świętosław, zapewne z Gołańczy, zob. wyżej, nr 509/3.

⁴Data zgodna z itinerarium wystawcy.

Dokument Nr 521

Łęczyca, 2 czerwca 1404

Król Władysław Jagiełło potwierdza prawa i przywileje miasta Wschowy

Kop.: 1. Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 38, s. 153 - 156 w transumpcie króla Zygmunta z daty: Piotrków, 24 stycznia 1525; 2. Poznań, WAP, księgi grodzkie poznańskie? - zob. niżej, wyd. 1; 3. Zielona Góra (Kisielin), WAP, Akta m. Wschowy 222, s. 12 - 15 (kopiariusz przywilejów miasta z XVIII w.) w transumpcie jak Kop. 1.
Wyd.: 1. Raczyński, Kodex, s. 263 - 265 (wg Kop. 2); 2. Rozprawy Akademii Umiejętności, Wydział Hist.-Filoz., 9, 1878, s. 247 - 250 (wg Kop. 1, z licznymi błędami); 3. Wuttke, s. 41 - 42 (wg Wyd. 1).
Reg.: MRPS IV, suppl. nr 434 (wg Kop. 1).

Uw.: Kop. 2 nie była wydawcom znana; jej tekst zachowany najpewniej w Wyd. 1.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Wladislaus Dei gracia rex Polonie, necnon terrarum Cracouie, Sandomirie, Siradie, Lancicie, Cuiauie, Lituanie princeps supremus, Pomeranie Russieque dominus et heres, significamus tenore presencium omnibus et singulis, tam presentibus quam futuris ^a-b

presencium noticiam habituris, quibus expedit, universis

, quod cupientes civitatis nostre Frawenstadt^c alias Wschowa condicionem efficere meliorem, habito respectu ac^d pure fidei constanciam, qua cives et incole eiusdem civitatis nostram celsitudinem predecessoresque nostros venerati sunt et in posterum prestancius poterint venerari. Horum intuitu cupientes ipsos nostrarum graciarum prosequi favoribus, ut nostris suffulti beneficiis sub nostro felici regimine respirare valeant et Creatoris nostri clemenciam pro nobis iugiter exorare, iustis et instantissimis ipsorum civium peticionibus aclinati has proprietates infrascriptas, quas hactenus a predecessorum nostrorum temporibus optinebant et optinent, et habere se sufficienter probaverunt, prout eciam ipsas proprietates, iura et gracias in serenissimorum principum Cazimiri et Lodovici [s. 154] regum ac aliorum predecessorum nostrorum literis contineri invenimus, duximus innovandas seu innovamus^e. Primo et principaliter, quod quatuor maccella carnium, quatuor cameras panum seu pistorum, et quatuor calceorum sive sutorum cameras, unumque bal[s. 13]neum cum gaio, quod iuxta eandem civitatem Frawenstadt crevit, seu adolevit, prout longe, late et circumferencialiter est distinctum, que a longis^f retroactis temporibus pro centum et decem marcis emerant, pro melioracione ipsius civitatis eidem civitati Frawenstadt eiusque incolis civibus adiungimus ea temporibus perpetuis ad ipsos et ipsam civitatem pertinere, decernentes virtute presentis^g mediante. Idem eidem civitati Frawenstadt incorporamus pascua decem mansos in se continencia, quorum duo in longum siti sunt ^h-i

ad hortorum seu

ad viam pecudum et incipiunt ante civitatem, in quorum fine incipit tercius extensus in longum versus Rodger villam¹, in cuius^j fine iacent alii septem in longum latum, in terminis suis locati et distincti. Duo quoque molendina equina et unum^k ventile molendinum, que cum eisdem mansis dudum iudicialiter equisiverant^l, necnon et bona dicte Steynweze^ł in foribus civitatis situata, que a Luthcone Rakwicz emerant², cum omnibus ipsorum utilitatibus, proventibus et pertinenciis, ac eciam villam dictam Przedczin^m Superiorem³ cum ecclesia et dominio, prout eciam in suis terminis et limitibus, longe, late et circumferencialiter sunt distincta, civibus et civitati predicte Frawenstadt, pro ipsius utilitatibus ipsam perpetue assignamus. Preterea autem, volentes civitatem ipsam Frawenstadt specialibus graciarum ^a-b

favoribus et

beneficiis refovere, sibi et incolis ipsius forum salis, cum utilitatibus inde [s. 14] provenientibus, necnon villam Przedczynⁿ Inferiorem³, quam ipsi [s. 155] cives apud Petrum Falkenhayn⁴ emerant, cum molendino pilari dicto wlgariter in Theutonico walkmol, in Polonico autem^k stampy, ac eciam cameras pannicidarum et institorum pro melioracione ipsius civitatis construendi ac edificandi, monetam cudendi minutam, sub signis tamen nostris regalibus, ex una videlicet parte aquilam et ex altera parte crucem binam inprimendo, cuius pecunie seu denariorum duodecim pro uno grosso debebunt recipi et valere, eciam si opportunum fuerit ius ipsorum, videlicet Magdemburgensem^p, et non alibi requirendi. Forum annuale die dominico ante festum sancti Michaelis Archangeli [29 IX] habendi, celebrandi et constituendi, magistrumque, seu rectorem schole, quem pro erudicione puerorum suorum valentem invenerint eligendi, statuendi et destituendi civitati civibusque predictis damus, concedimus et largimur plenam et omnimodam facultatem. Ita tamen quod racione et occasione graciarum huiusmodi per nos ipsis^k ut premittitur factarum, cives^k ipsi de predictis duobus molendinis equinis sex mensuras brasei triticei^q singulis septimanis nobis et successoribus nostris dare et solvere tenebuntur. Quod quidem braseum predictum in molendinis ipsius civitatis moli et in farinam redigi debebunt, sine metrete et cuiusvis solucionis pagamento. Insuper quoque civitatem ipsam Frawenstadt^r eiusque [s. 15] cives, incolas et eorum quemlibet absolvimus et liberamus ab omnibus theloneis seu guidagiis in quibuscunque locis et quarumcunque personarum existant^k tam secularium quam spiritualium. Omnibus Regni nostri incolis et eorum cuilibet^k mandamus^s ymmo inhibemus^t, quatenus a predictis civibus et quolibet ipsorum cum quibuscunque rebus, mercibus, mobilibus et^k immobilibus^k ipsos transire contingat theloneum non recipiant, nec quoquomodo^u exigere presumant^v, quemadmodum antecessorum nostrorum in temporibus a solucione huiusmodi theloneorum sunt et fuerunt totaliter^k liberati penitus et exempti. Harum ^a-b

quibus sigillum nostrum est appensum testimonio litterarum

. Actum et datum Lancicie⁵ feria secunda infra octavas Corporis domini nostri Ihesu Christi anno eiusdem millesimo quadringentesimo^w quarto, presentibus reverendo in Christo patre domino Alberto episcopo Poznaniensi⁶ et validis strenuisque^k viris: Joanne de Tharnow palatino Cracoviensi⁷, Clemente de Moskorzow castellano Visliciensi⁸, Gnewossio de Dalouicze succamerario Cracouiensi⁹, Sbigneo de Brzezye curie nostre marschalco¹⁰, Petro de Falcow venatore Sandomiriensi¹¹ militibus et aliis quam plurimis nostris fidelibus fidedignis. Ad relacionem^y domini Nicolai Regni Polonie^z vicecancellarii¹².

^a-betc. Kop. 1

^cFraowonstadt Kop. 1, Frawenstats Wyd.

^dad Kop. 1 i Kop. 3

^einnovanda Kop. 1, innovari Kop. 3

^flonge Kop. 1 i 3

^gpresentium Kop. 3

^h-ibrak Wyd.

^jOvina Wyd.

^kbrak Wyd. i Kop. 3

^lbrak Wyd.

^łSteinweze Kop. 1

^mPryczyn Kop. 3

ⁿPrzyczyn Kop. 3

^obrak Kop. 3

^pin Meydburg Kop. 3

^qtritici Kop. 3

^rFraowenstadt Kop. 1

^smandantes Kop. 3

^tinhibentes Kop. 3

^uquovismodo Wyd. i Kop. 3

^vpermittant Wyd. i Kop. 3

^wCCCC Kop. 1

¹Rodger villa, Villa Rudgeri, Osowa Sień, wieś par. na pn.-wsch. od Wschowy (Koz. 2 s. 559).

²Steynweze, wieś dziś nie istniejąca koło Wschowy, wyst. 1339 (KDW II nr 1190: Steynvere) i tutaj (SHGWlkp.). Dok. z 1339 wspomina o sprzedaży wsi S. Wschowie przez Lutka Rakwicza, skądinąd nie znanego. O rodzinie Rakwicz zob. Kozierowski, Obce ryc. s. 85.

³Przyczyna Górna i P. Dolna, wieś par. tuż na zach. od Wschowy (Koz. 3 s. 90).

⁴Piotr Falkenhain, nie wiemy czy ident. z F. właścicielem Bruszczewa w Kościańskiem 1393, wyst. także 1397, por. również z Piotrem F. wyst. 1367 (Kozierowski, Obce ryc. s. 33 - 34). Por także z Piotrem F. poddanym księcia oleśnickiego Konrada V Kantnera 1432 (KDW IX).

⁵Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁶Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁷Jan Tarnowski, zob. wyżej, nr 445/4.

⁸Klemens Moskorzowski, zob. wyżej, nr 411/3.

⁹Gniewosz z Dalewic, zob. wyżej, nr 437/5.

¹⁰Zbigniew z Brzezia marszałek nadworny 1388/89, koronny 1399, Grunwaldczyk, zm. 1425 (PSB XVI s. 457 - 458).

¹¹Piotr z Fałkowa (w Opoczyńskiem) łowczy sandom. 1401 - 1408, podsędek 1409 - 1414, sędzia sandom. 1415 - 1422 (ZDM V nr 1218).

¹²Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 522

Szamotuły, [1393 - 3 czerwca 1404]

Sędziwój Świdwa z Szamotuł wojewoda poznański prosi władze miasta Torunia, aby rozsądziły spór Macieja (z Szamotuł?) z torunianinem Niklosem Rechthin.

Or.: Toruń, WAP, sygn. Katalog I nr 756. Papier 183×123 mm. Na odwrocie adres: Honestis viris dominis preconsuli necnon con(sulibus) in Torun existentibus amicis nostris dilectis d(an)d(um)

Amici nostri sinceriter dilecti! Noster concivis nomine Mathias¹ conquestus est nobis querulose, quomodo et qualiter vester scultetus noluit eidem nostro civi facere iusticie complementum cum Niclos Rechthin¹ pro ipsius bonis, quod patet bonis hominibus omnibus et singulis civibus in Gdansko per eundem receptis et wlneribus datis, idem vester scultetus minus iuste faciens dilaciones non secundum hospiti facere debuit. Quatenus flagitamus vestram amiciciam per presentes, quatenus dicto nostro homini ut redderetur iusticia expeditis, scientes tamen nos esse vobis amicum specialem, in quo volumus in simili vel in maiori complacencia erga vestram dominacionem promereri. Insuper proponimus coram vobis supernominatum Niclos Rechthin, quia tenet nostram pecuniam circa se minus iuste, deinde petimus eundem vestram ad dominacionem vocare velitis, ut ipse in persona vestra cognoscet dictam nostram pecuniam, videlicet undecim marcas. Datum in Samothuli feria tercia infra octavas Corporis Christi.
Ceterim nominatus noster homo ibidem iuris atemptacionem^a ante ipsum non awdet, petimus itaque, ut ipse libere posset ad ius vestrum venire et recedere.

^anast. skr. non Or.Sandziwogius Swidwa palatinus Poznaniensis, vester amicus sincerus

¹Nie zidentyfikowany.

²Data dok. nie ustalona. Sędziwój Świdwa był wojewodą pozn. od 1393, nie żył już 25 marca 1405 (KDW V nr 72, także Poz. II nr 2291) - ostatni wtorek w oktawie Bożego Ciała za życia Sędziwoja to 3 czerwiec 1404 - te daty wyznaczają orientacyjną datę niniejszego listu.

Dokument Nr 523

Łęczyca, 3 czerwca 1404

Król Władysław Jagiełło transumuje dokument Peregryna starosty generalnego Wielkopolski dla klasztoru cystersów w Lądzie.

Kop.: Köln, Historisches Archiv, Kl. Lond, Kopiar, k. 6 - 6v (XV w.). Tytuł: Copia privilegii noni.
Reg.: KDW V, nr 59 (wg Kop.).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Dum vivit litera vivit et accio commissa litere, cuius assercio nutrit memoriam et labiles semper perpetuat acciones. Proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lithwanieque princeps supremus et heres ecciam Russie etc. significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, tam presentibus quam futuris, presencium noticiam habituris, quod veniens ad nostram baronumque nostrorum presenciam religiosus Gerhardus abbas monasterii de Landa¹ noster devotus dilectus, exhibuit nobis quasdam literas Peregrini quondam capitanei Maioris Polonie, omni prorsus vicio et suspicione carentes sigilloque ipsius consignitas, supplicans nobis instancius, ut easdem literas innovare, confirmare ratificareque dignaremur. Quarum quidem literarum tenor de verbo ad verbum sequitur in hec verba:
[następuje dok. starosty wielkopolskiego Peregryna z Węgleszyna z daty: Pyzdry, 15 maja 1387 - KDW VI, nr 298].
[k. 6v] Nos vero iustis peticionibus predicti Gerhardi abbatis monasterii Landensis generosius inclinati, predictas literas de innate nobis celsitudinis clemencia innovamus, confirmamus, ratificamus, gratificamus et tenore presencium approbamus, decernentes ipsas in omnibus suis punctis et clausulis, sentenciis, condicionibus et articulis robur perpetue firmitatis obtinere. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Actum Lancicie feria tercia infra octavas Corporis Christi anno Domini M°CCCC°IIII°², presentibus hiis [testibus^a]: reverendo in Christo patre domino Alberto episcopo Poznaniensi³ validisque Johanne Crac(ouiensi)⁴, Johanne Liganza Lanciciensi⁵, Jacobo de Konieczpole Syradiensi palatinis⁶, Cristino de Ostrow Sandamiriensi^b⁷, Michaele de Bogumilowicze Lublinensi castellanis⁸ aliisque nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus honorabilis Nicolai vicecancellarii nostri Regni, fidelis dilecti⁹.

^abrak Kop.

^btak Kop.

¹Opat Gerard, zob. wyżej, nr 412/9.

²Data zgodna z itinerarium wystawcy.

³Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁴Jan Tarnowski, zob. wyżej, nr 445/4.

⁵Jasiek Ligęza, zob. wyżej, nr 412/4.

⁶Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁷Krystyn z Ostrowa, zob. wyżej, nr 445/7.

⁸Michał z Bogumiłowic, Chmielowa, Czyżowa, wyst. od 1369, podsędek krak. 1391, podstoli sandom. 1392, chorąży 1395/96, sędzia krak. 1397, kasztelan lubelski 1403, sandom. 1410, zm. 1432 (PSB XX s. 619 - 620).

⁹Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 524

Gniezno, 16 czerwca 1404

Oficjał gnieźnieński prosi papieża Bonifacego IX o rozsądzenie apelacji w sporze o prawo patronatu ołtarza w kościele Św. Marii Magdaleny w Poznaniu.

Koncept: Kraków, Bibl, Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 65 - 65v. Tytuł: Apostoli reverenciales in causa appellacionis super iure patronatus.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 125, nr 53.

Sanctissimo in Christo patri et domino meo metuendissimo, domino Bonifacio digna Dei providencia^a sacrosancte Romane ac universalis ecclesie summo pontifici, pape nono moderno, Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et officialis Gneznensis¹ oraciones devotas cum humili obediencia se ipsum ad pedum oscula vestrorum. Ad v(estre) s(anctitatis) audienciam deduco per presentes, quod^b pridem in causa et causis appellacionis et appellacionum ad sedem metropoliticam et curiam archiepiscopalem Gneznensem pro parte providi viri Petri Czessimir civis de Poznania² interpositarum a gravamine, quod sibi pretendebat illatum per reverendum in Christo patrem, dominum Albertum episcopum Poznaniensem³ pro^c et ex eo, quod vacante altare sancti Michaelis Archangeli in ecclesia parrochiali Sancte Marie Magdalene in civitate Poznaniensi per mortem condam Georgii de Scorzewo, ultimi et inmediati altariste altaris eiusdem⁴, prefatus dominus Albertus episcopus repulso ^d-f

discreto viro Andrea presbitero^e de Bnyn, vicario Poznaniensi

⁵, presentato dicti Petri Czessimir, honorabilem virum dominum Florianum Poklathka canonicum Poznaniensem⁶ ad verbalem presentacionem providi viri Woythconis de Obornyk, civis eciam de Poznania⁷, crida non premissa neque^g evocatis, qui fuerant evocandi et alias non servatis servandis^h de dicto altari investivisset. Vigore eiusdem appellacionis ^i-j

ad instanciam dicti Petri

Czessimir dicto domino Floriano^-k ac aliis, qui fuerant evocandi, ^d-f

ad meam presenciam legitime

evocatis ac expedito articulo gravaminis in negocio principali, libellis pro parte utraque hincinde coram me oblatis, lite quoque super eisdem legitime contestata, iuramento calumpnie subsecuto, posicionibus et articulis hincinde oblatis, ipsisque responsis^l et super eisdem articulis nonnullis testibus pro parte utraque productis, ipsisque rite receptis et examinatis et subsequenter eorundem testium dictis et deposicionibus sollempniter publicatis, aliisque privilegiis, instrumentis, literis, scripturis et munimentis, quibus dicte partes uti et se iuvare volebant, hincinde productis et contra eadem producta per partem utramque certis^ł excepcionibus aliisque scripturis et iuris allegacionibus oblatis, ad omnes alios actus et terminos iudiciarios [k. 65v] gradatim et successive debitis dilacionibus premissis ac de iure servandis servatis, conclusione subsecuta, visis et diligenter inspectis omnibus et singulis actis^m in presenti causaⁿ acticatis ac attestacionibus testium predictorum, necnon instrumentis, privilegiis, literis, scripturis et munimentis per dictas partes coram me productis ipsisque rite recensitis et equa iusticie lance discussis, deliberacione prehabita diligenti, dante Domino, rite procedens, meam in scriptis tuli diffinitivam sentenciam, ut sequitur in hunc modum:
Christi nomine invocato [.....^o]
A quaquidem sentencia diffinitiva mox et incontinenti fuit et est pro parte dicti Petri Czessimir ad s(anctitatis) v(estre) audienciam ^p-r

et ipsius sedem m[etropolitic]am^q vive [v]ocis oraculo

appellatum et apostoli eius instancia postulati. Cui quidem appelacioni licet me credam favente Domino iustam tulisse sentenciam ob reverenciam s(anctitatis) v(estre) duxi humiliter deferendum eidem appellacioni et apostolos petenti presentes meas literas pro apostolis concedendo et terminum sex mensium a die date presencium computandorum ad reputandum se coram s(sanctitatem) v(estram) cum tenore presencium et causam huiusmodi appellacionis prosequendum statuendo. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes literas seu presens instrumentum publicum per Nicolaum de Kyky notarium publicum⁸ meum et huiusmodi cause scribam infrascriptum^e subscribi et publicari mandavi et mei offic(i)olatus sigilli iussi appensione communiri. Datum et actum^r in Summo Gneznensi, in curia habitacionis mee, sub anno a nativitate Domini M° CCCC quarto, indicione XII, die Lune XVI mensis Junii, pontificatus s(anctitatis) v(estre) anno XV, hora sexta^s vel quasi, presentibus ibidem discretis et circumspectis viris, magistro Bartholomeo de Gyrzino⁹, Peregrino Clementis de Pampicze¹⁰, ^t-u

Stanislao Petri de Schadek¹¹ et

Paulo Vyssonis de Gnezna procuratoribus causarum¹² consistorii Gneznensis¹³.

^anast. skr. pape nono moderno

^bnast. skr. dudum recepto appellacionis instrumento ma(....)

^cnast. skr. eo

^d-fdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^enadpisane

^gnast. skr. citatis

^hnast. skr. investivisset

^i-kdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu gdzie skr. prefatis partibus

^jpowtórzone

^lresponsa Koncept

^łnast. skr. scripturis

^mnast. skr. instrumentis peractis

ⁿnast. skr. coram me

^odalszego ciągu brak

^p-rdopisane na prawym marg.: tekst częściowo niewidoczny na skutek zszycia kodeksu

^qnast. skr. verbo

^rnast. skr. Gnezne in curia

^snadpisane nad skr. terciarum

^t-udopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^1-7Osoby objaśniono w dok. dotyczącym tej samej sprawy z 18 maja 1403, zob. wyżej, nr 466, także nr 479.

⁸Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.

⁹Bartłomiej z Jerzyna, zob. wyżej, nr 462/11.

¹⁰Peregryn z Pępic, zob. wyżej, nr 439/10.

¹¹Stanisław z Szadku, zob. wyżej, nr 466/11.

¹²Paweł syn Wysza z Gniezna jako notariusz publiczny i adwokat w konsystorzu gnieźn. wyst. tutaj i niżej, nr 528/11 (1404), a także często w aktach konsystorza gnieźn. (AAG ACons. A 1 k. 87, 93, 96, 99v, 149, 157 - 1404 r.).

¹³Lakoniczna wzmianka o sprawie znajduje się pod datą 16 czerwca 1404 w gnieźn. księgach konsystorskich (ib. k. 85v).

Dokument Nr 525

Poznań, 3 lipca 1404

Mikołaj Strzeszkowic kanonik poznański potwierdza przywilej kanonika poznańskiego Arnolda dla sołtysa ze Starczanowa.

Or.: Poznań, AAP, dok. DK 115. Pergamin 405 - 425×210+32 mm. Na odwrocie późne streszczenia. Na wypłowiałych sznurach dwie pieczęcie w żółtym wosku: 1. fragment pieczęci kapitulnej większej; 2. owalna pieczęć wystawcy z tarczą z herbem Sulima, napis nieczytelny.

^aIn nomine Domini amen. Dignum creditur et honestum, ut bene meriti in se et in suis iuribus conserventur. Igitur nos Nicolaus Strzeskonis thesaurarius et officialis Gneznensis ac canonicus Poznaniensis | ecclesiarum¹, dominus quoque ville capituli Poznaniensis, que Starczinowo wlgariter appellatur², significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quia Michael de Bolechouo³ scoltetus noster et capituli in | Starczinowo ad nostram accedens presenciam, habens in suis manibus privilegium scoltecie sue ibidem sub titulo felicis memorie domini Arnoldi quondam canonici Poznaniensis⁴ alias domini ville eiusdem sigillis, | videlicet ipsius Arnoldi ac Troyani olim prepositi⁵, necnon capituli Poznaniensis inpendentibus, non viciatum nec in aliqua sui parte suspectum, quod quidem privilegium per nos cum instancia, qua potuit, humiliter petivit transsumi et renovari, cum consensu et voluntate venerabilium fratrum nostrorum capituli Poznaniensis, cuiusquidem privilegii tenor sequitur et est talis:
[następuje dok. kanonika pozn. Arnolda, z daty: Poznań, 21 grudnia 1364 - KDW III, nr 1531].
Quodquidem privilegium et suprascripta in eodem de voluntate et consensu dominorum infrascriptorum capituli Poznaniensis ratificamus et approbamus premissa in suo robore duratura confirmantes. In cuius rei testimonium et evidenciam pleniorem venerabilis capituli atque nostrum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Poznanie feria quinta infra octavas beatorum Petri et Pauli Apostolorum sub anno nativitatis Domini millesimo quadringentesimo quarto, presentibus et consencientibus honorabilibus viris, dominis: Petro de Cobilino Poznaniensi⁶, Nicolao palatini Wladislauiensi decanis⁷, Nicolao de Chlapouo Poznaniensi⁸, Jaskone Pczeuensi archidiaconis⁹, Simone custode¹⁰, Nicolao Gorca cancellario¹¹, Johanne Sancti Spiritus et officiali¹², Albrico Gluszinensi prepositis¹³, Michaele Bliden decretorum doctore¹⁴, Janussio de Szolouo¹⁵, Borcone¹⁶, Johanne de Neparth¹⁷, Bartholomeo¹⁸, Mathia de Kalis¹⁹, Borislao²⁰, Miroslao²¹, Przibislao²², Vincencio de Marczinkouo²³, Petro Luciani²⁴, Floriano de Poclatki²⁵, Jacobo Grolok²⁶, Floriano de Cracouia²⁷, Mathia Blida²⁸ et Nicolao Jamenski²⁹ prelatis et canonicis ecclesie Poznaniensis [in capitulo^b] generali capitulariter congregatis. Per manus Nicolai de Gwasdouo notarii eiusdem capituli³⁰.

^ainicjał na wysokość połowy tekstu Or.

^bzatarte Or.

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Starczanowo par. Białężyn, na pn.-zach. od Murowanej Gośliny (Koz. 3 s. 244).

³Bolechowo par. Owińska, na pd. od Murowanej Gośliny i Starczanowa (Koz. 2 s. 36). Michał skądinąd nie znany.

⁴Arnold kanonik pozn. wyst. tylko w transumowanym tu dok.

⁵Trojan syn Zbiluta z Łekna, archidiakon włocławski 1343, prepozyt pozn. 1349 - 1390 (KDW VI nr 134/7).

⁶Piotr z Kobylina, zob. wyżej, nr 485/10.

⁷Mikołaj wojewodzic z Nowogrodu (Nowogródka koło Lipna), Doliwita, syn wojewody łęcz. Jana, kanonik pozn. 1360 - 1408, gnieźn. 1375, dziekan włocławski 1383 - 1416, zm. 1416 (PSB XXI s. 130 - 131).

⁸Mikołaj z Chłapowa (na pn.-wsch. od Środy) archidiakon pozn. 1404 - 1420 (KDW V nr 60 i nast.; Now. II s. 293; Jaskulski nr 77).

⁹Jasiek archidiakon pszczewski bliżej nie znany, u Now. II s. 296 wyst. również w 1404 r.

¹⁰Szymon syn Piotra ze Stobnicy (w Sandomierskiem), kustosz pozn. 1400 - 1418 (KDKK II nr 444; ZDKDK I nr 143; Jaskulski nr 127; KDW V nr 7 i nast., VIII).

¹¹Mikołaj z Górki, zob. wyżej, nr 420/13.

¹²Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

¹³Wojciech prepozyt głuszyński, zob. wyżej, nr 488/23.

^14-15Michał Blida i Wojciech z Wszołowa, zob. wyżej, nr 488/11, 16.

¹⁶Borek syn Sławobora, zob. wyżej, nr 420/14.

¹⁷Jan pleban z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

¹⁸Zapewne Bartłomiej syn Rynka, zob. wyżej, nr 488/13.

¹⁹Maciej z Kalisza, zob. wyżej, nr 488/19.

²⁰Borysław, Borzysław, bliżej nie znany, wyst. 1403 (KDW V nr 39 i 40) oraz 1407 (ib. nr 108 - tu pisze się de Suszow).

²¹Mirosław z Grąbiewa, zob. wyżej, nr 488/25.

²²Przybysław z Krzycka, zob. wyżej, nr 465/7.

^23-24Wincenty z Marcinkowa i Piotr syn Łucjana, zob. wyżej, nr 488/31 i 21.

²⁵Florian z Poklatek, zob. wyżej, nr 413/2.

^26-27Jakub Grolok i Florian z Krakowa, zob. wyżej, nr 488/22 i 20.

²⁸Maciej Blida, zob. wyżej, nr 466/2.

²⁹Mikołaj pleban z Jamna, zob. wyżej, nr 488/30.

³⁰Mikołaj Włodyczka z Gwiazdowa, zob. wyżej, nr 509/2.

Dokument Nr 526

Ostrzeszów, 15 sierpnia 1404

Król Władysław Jagiełło zakazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu sądzenia sprawy o dziesięciny przeciw mieszczanom Kłecka.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 1, k. 103. Wpis 24 sierpnia 1404.
Reg.: KDW V, nr 61 (wg Kop.).

Honorabili devoto nostro dilecto Nicolao canonico et officiali Gneznensi¹.
Wladislaus Dei gracia rex Polonie. Honorabilis devote noster dilecte! Exposuerunt coram celsitudine nostra cives nostri de Cleczsko, quomodo per quendam Borconem canonicum Gneznensem² racione cuiusdam decime per ipsos, ut asserunt coram nobis, nunquam persolute, ad presenciam tui sint evocati. Ideo devocionem tuam presentibus requirimus et hortamur, quatenus cives prefatos cum Borcone predicto pro decima huiusmodi iudicare nulla debeas racione tamdiu, quousque in Gnezna in proximo constituemur Christo duce. Datum in Ostrzeschow³ ipso die Asumpcionis Sancte Marie Virginis anno Domini M° CCCCIIII.
Ad relacionem Schibani⁴.

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Borek syn Sławobora, zob. wyżej, nr 420/14. Może był wówczas jednocześnie plebanem w królewskim Kłecku (miasto w powiecie gnieźn.).

³Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁴Najpewniej Szyban (Szymon) Tader z Wronczyna i Górki (koło Stęszewa), wyst. 1395 - 1418 (SHGWlkp.), wicechorąży w Poznaniu i Kościanie 1415 - 1416 (SHGWlkp., Kozierowski, Obce ryc. s. 103 - 104; GUrz. C 1053, 873; KDW VI nr 348/4).

Dokument Nr 527

Gniezno, 25 sierpnia 1404

I.N. Prepozyt trzemeszeński ustanawia swoich prokuratorów dla spraw toczonych przed oficjałem gnieźnieńskim.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 175 - 176.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 142 - 143, nr 153.

^*In^a nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo quarto, indicione duodecima, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii digna Dei providencia pape noni anno ipsius quintodecimo, die Lune XX quinta mensis Augusti, hora nona vel quasi, in curia reverendissimi in Christo patris domini ac domini Nicolai Dei gracia archiepiscopi sancte ecclesie Gneznensis sita circa ipsam ecclesiam in Summo Gneznensi meique notarii publici et testium subscriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia constitutus^c personaliter venerabilis et religiosus vir dominus Paulus prepositus una cum fratre suo Stanislao professo monasterii Trzeme(se)nsis ordinis sancti Augustini canonicorum regularium¹ omnibus modo, via, iure, causa, facto et forma, quibus melioribus potuit et utilius valet [et^d] debet, fecit [et^d] constituit nomine suo et tocius conventus et solempniter apud acta consistorii Gneznensis causarum ordinavit scientificos viros magistros Buszconem de Zythowlicz advocatum consistorii Gneznensis² et Peregrinum de Pampicze³, absentes tamquam presentes, in suos veros et legittimos ac indubitatos sindicos et procuratores, actores, factores et negociorum suorum gestores ac nunccios speciales et generales, ita tamen quod specialitas generalitati non deroget nec econtra, in causa et causis, quam [k. 175v] et quas monet et monere intendit nobili Sandziuogio heredi de Scurky⁴ et aliis quibuscunque hominibus tam secularibus quam spiritualibus, seu que vertitur, vertuntur, verti et esse sperantur coram venerabili domino Nicolao Strzeszconis thezaurario, canonico et officiali Gneznensi⁵, dans et concedens dictus dominus prepositus Trzemesensis dictis suis procuratoribus et sindicis plenum et speciale mandatum, liberam et omnimodam potestatem in dictis causa et causis coram quocunque seu quibuscunque iudice vel iudicibus ordinariis delegatis, subdelegatis, comissariis et eorum surrogatis aut surrogandis et locumtenentibus, datis vel dandis, deputatis seu deputandis, et signanter coram memorato domino Nicolao Strzeszconis canonico et officiali predicto et quolibet suo locumtenente [ad^e] agend(um) defendend(um), libellum seu libellos et quascumque peticiones summarias dand(um) et offerendum et recipiend(um), litem seu lites contestand(um), iuramentum de calumpnia vitanda et veritate dicenda ac quodlibet aliud licitum et honestum sacramentum in animam ipsius constituentis prestand(um) et ex adverso dari et contestari atque prestari vidend(um), ponend(um) et articuland(um) ponique et articulari videndum posicionibus et articulis respondend(um) et responderi petendum et vidend(um), compromitend(um), paciscend(um) et transfi(g)end(um), testes, instrumenta, privilegia, literas et scripturas ac quecunque iura et munimenta et probaciones alias producend(um) et ex adverso producta inpugnand(um) et reproband(um), crimina et defectus [k. 176] ac excomunicacionis sentencias obiciend(um), excipiend(um), replicandum, duplicandum, triplicand(um) et cum solempnitate iuris quadruplicand(um), allegand(um), concludendum et concludi petend(um), sentencias tam diffinitivas quam interlocutorias et quaslibet alias pronuncciaciones et decreta ferri et pronuncciari petend(um) et audiend(um) et ab ea vel eis et quocunque alio gravamine illato vel com(m)inato in iudicio vel extra appelland(um) et provocandum, appellacionem huiusmodi infirmand(um) et notificand(um), apostolos petend(um) et recipiend(um) ac causam appellacionis prosequend(um), beneficium absolucionis a quacunque sentencia excomunicacionis ab homine vel iure inflictis ac restitucionem in integrum et quodlibet aliud auxilium opportunum impetrand(um) et obtinend(um) in iudices et loca conveniend(um) suspectos refutandum et recusand(um), terminos et dilaciones petend(um) et obtinend(um), caucionem ydoneam et fideiussoriam dandum et ponend(um) et per partem adversam dari atque poni vidend(um) et recipiend(um), expensas in lite huiusmodi factas taxari vidend(um) et super eis iurand(um) ac percipiend(um), quitacionem de perceptis et de ulterius non petendo dand(um) et faciend(um), protestaciones quaslibet neccessarias et copias tam in iudicio, quam extra faciend(um), postuland(um) et recipiend(um), unum vel plures procuratorem et procuratores semel et pluries et tociens quociens ipsis^f fuerit et sibi utilius videbitur expedire loco sui substituend(um) et eosdem revocand(um), ac onus procuracionis in se reassumend(um) presenti nichilominus procuratorio in suo robore duraturo, et generaliter [k. 176v] omnia et singula faciend(um), gerendum, procurand(um)ve exercendum, que in premissis et circa premissa et quodlibet eorum necessaria fuerint seu quomodolibet opportuna et que ipsemet constituens faceret seu facere posset, si in eisdem personaliter interesset, eciam si mandatum exigant speciale. Promisit insuper dictus dominus constituens michi notario publico infrascripto solempniter stipulandi vice et nomine omnium et singulorum, quorum interest, intererit seu interesse poterit, quomodolibet in futurum omnia et singula, que per dictos eius procuratores et sindicos seu substitutum vel substitutos ab eo vel eorum altero in premissis et quolibet premissorum acta, factave procurata fuerint, rata, grata atque firma perpetuo habere et tenere et nunquam contravenire verbo, facto iudicioque sisti [et^d] iudicatum solvi dictos procuratores et substitutum seu substitutos et ipsorum quemlibet ab omni onere relevare satisdand(i) sub omnium bonorum suorum, presencium et futurorum, mobilium et immobilium obligacione et ypoteca. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatus, die, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus hiis testibus: Andrea notario domini prepositi Trzemesensis, clerico Plocensis diocesis⁶ et Petro familiare dicti domini Pauli prepositi Trzemesen(sis)⁷.

^*Istud^b procuratorium debuit scribi in principio regestri ut apparet ex descripcione mensis, quia procuratorium partis ree de mense Octobri est regestratum tąż ręką na górnym marg. nad tekstem

^ainicjał na wysokość 5 wierszy

^bnast. skr. est

^cnast. skr. ven(erabilis)

^dbrak Kop.

^euzupełnienie niezbędne ze względu na dalszą stylizację i potrzebę jej ujednolicenia, kopista podał bowiem większość gerundiów konwencjonalnym skrótem z możliwością odczytu -di (w druku końcówki w nawiasach półokrągłych), niektóre jednak wypisał w pełnym brzmieniu z końcówką -dum; formularz gnieźń. nie przewidywał jak się zdaje użycia ad z następującymi po nim gerundiami w accusativus, jak to widać w dok. nr 470, gdzie pewną ich liczbę podano w genetivus (-di) w pełnym brzmieniu; por. też dok. nr 516, gdzie tylko konwencjonalne skrócenia

^fopus Kop.

¹Prepozyt Paweł, zob. wyżej, nr 507/4. Kanonik Stanisław wyst. także 1403 (wyżej, nr 471/9).

²Buszko z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/6.

³Peregryn z Pępic, zob. wyżej, nr 439/10.

⁴Skórki (Skurki), wieś par. na wsch. od Janowca Wlkp. (Koz. 1 s. 282, 7 s. 385). Sędziwój wyst. 1396 - 1432 (SHGWlkp.).

⁵Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

^6-7Skądinąd nie znani, występują również w zapisce odnotowującej tę sprawę w gnieźn. aktach konsystorskich (AAG ACons. A 1 k. 104v).

Dokument Nr 528

Gniezno, 29 sierpnia 1404

I.N. Oficjał gnieźnieński zawiadamia Buszka prokuratora Stefana z Osiecznej o niemożliwości uzyskania zeznań od poddanych (?) klasztoru cystersów z Lubiąża.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 66v. Tytuł: Instrumentum super defectu iusticie.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 125, nr 55.

In nomine Domini amen. Sub anno a nativitate eiusdem M CCCC quarto^a, indiccione XII, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii digna Dei providencia pape noni anno XV, die Veneris XXIX mensis Augusti, hora sexta vel quasi, ^b-c

in Summo Gneznensi

in sala superiori domus curie habitacionis venerabilis viri domini Nicolai Strzeszconis thezaurarii, canonici et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹, in mei notarii publici et testium infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia, circumspectus vir magister Buszco, advocatus causarum consistorii Gneznensis², procurator^d discreti viri Stephani Jacobi de Oseczna clerici Poznaniensis dyocesis³, prout de suo procuracionis mandato mihi notario legitimis constabat atque constat documentis, coram prefato domino Nicolao officiali Gneznensi tamquam iudice cause et partibus infrascriptis a Sede Apostolica specialiter deputato personaliter constitutus eundem dominum N(icolaum) officialem Gneznensem cum instancia, quatenus in causa^e et causis ex delegacione apostolica coram ipso inter prefatum Stephanum Jacobi ex una et nobiles Nicolaum et Goczwinum dictos de Czelacz armigeros⁴ ac Chelbam Chelkonis opidanum de Wąnsossche ^b-c

Wrat(islauiensis) diocesis

⁵ de et super certis pecuniarum summis et rebus aliis parte ex altera vertitur, eidem Stephano iuxta tenorem literarum apostolicarum redderet iusticie complementum^f et dictos Nicolaum et Gosczwinum ac Chelbam opidanum ^g-h

vel ipsorum procuratori

conpelleret ad respondendum libello alias pro parte sua longo oblato ac in ipsa causa procederet usque ad sentenciam diffinitivam inclusive. Quiquidem dominus Nicolaus officialis eidem magistro Buszconi respondit, quod vellet in omnibus eidem Stephano iuxta tenorem literarum apostolicarum facere iusticie complementum, sed quia venerabilis pater dominus Paulus abbas monasterii Liubensis ordinis cisterciensis Wrat(islauiensis) dyocesisⁱ⁶ vigore cuiusdam indulti^j per prefatum dominum Bonifacium papam nonum^k inclito principi domino Cunrado secundo duci Slesie⁷ de non trahendis hominibus et personis ipsius ducatus et dominii, nec eciam per^l quoscunque iudices, tam delegatos, quam eciam^ł conservatores et ordinarios, extra dominium et ducatum dicti ducis evocandis sibi^m per suas patentes literas inhibuit ne in eum causa et causis huiusmodi procederet, idcirco contra inhibicionem huiusmodi dixit se non posse procedere in causa antedicta, prefato magistro Buszcone nomine procuratorio super defectu iusticie protestante ac petente sibi super omnibus et singulis premissisⁿ confici per me notarium publicum unum vel plura publicum et publica instrumentum et instrumenta. Acta sunt anno, indiccione, pontificatus, die, mense, hora et loco quibus supra, presentibus ibidem circumspectis viris: dominis Nicolao Groszman altarista Gneznensi⁸, Stanislao Petri de Schadek⁹, Johanne Dobessii de Dobranowo¹⁰ et Paulo Vyssonis de Gnezna notariis publicis¹¹, clericis Gneznensis dyocesis, testibus circa premissa.

^anadpisane nad skr. IIII

^b-cdopisane na marg. w przedłużeniu wiersza

^dnast. skr. et nomine procuratorio

^enast. skr. que

^fnast. skr. devotisque ac circumsp(ectis)

^g-hdopisane na marg. z ods. do tekstu

ⁱnast. skr. conservator

^jnast. skr. inclito prin(cipi)

^knast. skr. concessi de non trahendis hominibus [wyraz powtórzony]

^lnast. skr. iudic(es)

^łnast. skr. dele(gatos)

^mnast. skr. inhibuit ne in causa h(uiusmodi)

ⁿnast. skr. ministrari iusticie complem(entum)

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Buszko z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/6.

³Osieczna, miasto na pn.-wsch. od Leszna. Stefan wyst. tylko tutaj.

⁴Czeladź nie zidentyfikowana, zapewne na Dolnym Śląsku, mało prawdopodobne, aby ident. z Czeladzią koło Bytomia.

⁵Wąsosz nad Baryczą, na Dolnym Śląsku.

⁶Lubiąż nad Odrą. Paweł jako opat cystersów lubiąskich wyst. w kronice Marcina Dittmana 1395 - 1412 (Zeitschrift des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens, 1, 1855, s. 278 - 279).

⁷Konrad II książę oleśnicki i kozielski, zm. 1403 (PSB XIII s. 589 - 590).

^8-9Mikołaj Grosman i Stanisław z Szadku, zob. wyżej, nr 466/13, 11.

¹⁰Jan syn Dobiesza, zob. wyżej, nr 463/9.

¹¹Paweł syn Wysza, zob. wyżej, nr 524/12.

Dokument Nr 529

Żytawa, 21 września 1404

Przeor prowincji joannitów potwierdza dokument lokacyjny Widziszewa.

Kop.: Poznań, WAP, Kościan Gr. 19, k. 234v - 236. Wpis 31 grudnia 1566 (wg Or.). Tytuł: Ingrossatio privilegii super villam Widzissewo.
Odpis: Kraków, Bibl. PAN, rkps 3518 (Teki Majakowskiego), k. 180 - 181 (wg Kop.).

Nos frater Henricus de Noua Domo generalis prior per Boemiam, Poloniam, Morauiam, Austriam, Styriam et Carynthiam ordinis hospitalis sancti Joannis Jerozolimitani¹ notum facimus tenore praesencium universis, quod constitutus in nostra praesentia religiosus frater Petrus, commendator domus in Costan², nobis in Christo charissimus, nobis tunc cum fratribus nostris nonnullis domorum commendatoribus in generali capitulo existentibus, exposuit, qualiter piae recordacionis frater Gallus de Lemberg, tunc prior generalis, noster predecessor³, volens domum in Costan praedictam in melius transformare, certos agros haereditarios, wlgariter Widzissewo⁴ nuncupatos, in ius Theuthonicum exposuerit et locaverit sub certis annuis censibus et solucionibus ac servitutibus dictae domui in Costan persolvendis. Super quo et literas sigillatas ibidem coram nobis exhibuit propter incuriam quasi totaliter destructas per sbillicidium aquarum. Qua[k. 235]re nobis humiliter supplicavit, quattenus easdem literas renovare ac sigilli nostri appensione ex debito officii nostri curaremus, ne propter maiorem ipsarum litterarum destructionem domus huiusmodi in Costan ad gravia possit pericula devenire. Quas litteras debite conspicientes esse non suspectas, easdem renovavimus et presentes renovamus de consilio et assensu fratrum protunc nobis assistentium in huiusmodi capitulo generali. Quarum litterarum tenor de verbo ad verbum sequitur in haec verba:
[następuje dok. Jana komandora domu joannitów w Kościanie, z daty: Kościan, 17 stycznia 1356 - KDW III, nr 1335].
[k. 236] Datum et actum Zithauiae⁵ in generali capitulo ibidem in festo sancti Mathei Appostoli et Evangelistae celebrato anno Domini millesimo quadringentesimo quarto, nostro et dicti fratris Petri commendatoris in Costan sub sigillis testimonio literarum.

¹Henryk z Jindřichuv Hradca (łac. Nova Domus), przeor generalny joannitów na Polskę, Czechy etc. wyst. jeszcze 1412 (zob. ASPBoh nr 468, 671).

²Piotr bliżej nie znany.

³Gallus był przeorem generalnym, w połowie XIV w. (Regesty śląskie I, Wrocław 1975, nr 298; KDW II nr 1278, III nr 1335, 1475).

⁴Widziszewo par. Kościan, na pd.- -zach. od Kościana (Koz. 3 s. 372).

⁵Żytawa, Zittau, na Łużycach, na pd. od Zgorzelca.

Dokument Nr 530

Poznań, 27 października 1404

Przeorysza dominikanek w Poznaniu oświadcza, że nie posiada praw do stawu w Poznaniu, który jest własnością klasztoru dominikanów w Poznaniu.

Or.: Poznań, WAP, Kl. Dominikanek Poznań A 3a. Pergamin 258×153+18 mm. Na pasku pergaminowym pozostała część miski pieczętnej po pieczęci w mandorlę. Na odwrocie późniejsze informacje o treści.

^aIn nomine Domini amen. Nos Swentochna priorissa¹, necnon Helena suppriorissa² et Przyechna sacristana³, | Hedwigis Rykalanka claviatrix⁴, Katherina Lubyathowska⁵ ac Helena Raczyborska⁶ cetereque sorores monasterii | sub vocabulo Sancte Katherine ordinis Predicatorum et de obediencia eiusdem. Ad perpetuam rei memoriam. Deducimus | tam presentibus quam futuris, presentes nostras litteras inspecturis, quia publice profitemur nos et conventum nostrum nullum ius uniquam habuisse neque ad presens habere in piscina seu stagno Fratrum Predicatorum monasterii et conventus in civitate Poznaniensi iacente penes viam, qua itur ad opidum Szamothuli in sinistra manu, sed solum ad molendinum, quod molit et molem consuevit de aqua fluenti de dicta piscina. Et quocienscunque contingebat nos et antecessores nostras priorissas et sorores ipsius ut premittitur ordinis et conventus vendiciones facere dicti molendini, vel admittere resignaciones factas inter quascunque personas tociens tamquam veras heredes dumtaxat ad predictum molendinum admittebamus nullum ius molendinatoribus, qui pro tempore possessores fuerunt, ipsius molendini piscandi pisces pro ipsorum necessitate in dicta piscina concedentes, quia nichil ad nos vel dictum conventum nostrum iuris pertinet ad ipsam piscinam. In cuius rei testimonium et evidenciam pleniorem sigillum conventus nostri presentibus est appensum. Actum et datum Poznanie in sepedicto nostro conventu in vigilia beatorum Apostolorum Symonis et Jude anno Domini millesimo CCCC° quarto, presentibus hiis testibus, venerabilibus viris et dominis, videlicet: Paulo sancte theologie lectore ordinis Predicatorum, plebano Cazimiriensi⁷, magistro Cristoforo syndico consistorii Poznaniensis⁸ et nobilibus dominis Petro eiusque fratre Jura heredibus in Chonycza^b⁹ ac Nicolao de Przebodowo¹⁰ aliisque pluribus fidedignis ad premissa vocatis.

^ainicjał wysokości prawie całego tekstu. Or.

^btak Or.

^1-6Z tu wymienionych dominikanek pozn., Świętochna zapewne ident. z przeoryszą jeszcze 1412 (niżej, nr 698). Przechna, tutaj zakrystianka, wyst. 1412 bez tytułu (ib.). Klucznica Jadwiga to może podprzeorysza 1412 (ib.). Katarzyna Lubiatowska z Lubiatowa par. Dolsk, zapewne krewna ówczesnego stolnika kal. Mikołaja. Helena Raciborska, zapewne z Raciborza, gdzie również istniał konwent dominikanek.

⁷Paweł skądinąd nie znany, pleban zapewne w Kaźmierzu pod Szamotułami.

⁸Krzysztof z Miłosławia, zob. wyżej, nr 518/28.

⁹Chojnica, wieś par. dziś opustoszała, na pn. od Poznania, koło Biedruska (SHGWlkp.). Jura, także z Bielaw, wyst. 1387 - 1416, kasztelan rogoziński 1401 - 1402? (SHGWlkp.; Spisy wlkp.). Jego brat Pietrasz wyst. 1387 - 1432 (ib.).

¹⁰Przebędowo par. Murowana Goślina, na pn. od Mur. Gośliny (Koz. 3 s. 86, 5 s. 201). Mikołaj wyst. 1391 - 1429 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 531

Gniezno, [przed 2 listopada 1404]

Oficjał gnieźnieński wydaje wyrok w sporze o dziesięciny pomiędzy Michałem plebanem z Izdebna a Bogusławem i Michałem podkustoszymi katedry gnieźnieńskiej.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 75 - 76. Tytuł: Instrumentum sentencie diffinitive in causa Istebno cum vicecustodibus super decima manipulari ordinario processu.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 126, nr 61.

Uw.: O dacie zob. niżej, przypis 11.

In Christi nomine amen. Dudum nos Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ ad instantem peticionem honorabilium virorum dominorum Boguslai² et Michaelis vicecustodum³ dicte ecclesie Gneznensis discretum virum Michaelem rectorem ecclesie parrochialis in Istebno Gneznensis dyocesis^a⁴ in iudicio coram nobis apprehensum apud acta per certum executorem^b de et super decima manipulari campestri post ipsius araturas de agris duorum mansorum in villa Czawyewo⁵ ^c-d

et eius occasione

iudicialiter responsurum ad conparendum ibidem ad statim fecimus legitime citari^e coram nobis. Ubi dictis partibus mox et incontinenti conparentibus, prefati domini Boguslaus et Michael vicecustodes suum libellum ^f-g

sive peticionem summariam

verbo produxerunt, petentes ipsis certum terminum per nos ad dandum ^h-i

et offerendum eundem

in scriptis assignari; quem nos^j ad unam certam diem peremptoriam condecentem duximus assignandum^k. Qua die adveniente, circumspectus vir magister Buszco de Zythowlicz advocatus consistorii nostri^l Gneznensis⁶, procurator dictorum dominorum Boguslai et Michaelis vicecustodum, prout de suo procuracionis mandato nobis apud acta cause huiusmodi legitimam fecit fidem, ^h-i

suum et partis sue

libellum seu peticionem summariam^ł suo satisfaciendo termino in scriptis produxit huiusmodi continencie et tenoris: Coram vobis [.....^m].
Cuiusquidem libelliⁿ ad instantem peticionem circumspecti viri magistri Petri de Zavychosth advocati dicti consistorii^o⁷ nostri, procuratoris veri et legitimi dicti domini Michaelis de Istebno, de cuius procuracionis mandato nobis sufficienter constabat atque constat, [copia^p] decreta et termino ad dicendum contra et ad dandum et offerendum pro parte sua reconvencionalem libellum partique adverse ad recipiendum eundem, eidem magistro Petro assignato competenti, et in eidem termino conparentibus^l prefatis magistris Buszcone vicecustodum et Petro Michaelis de Istebno dominorum principalium predictorum coram nobis ad iura reddenda pro tribunali sedentibus^q, prefatus magister Petrus suo satisfaciendo termino predicto ^r-s

pro parte sua

libellum reconvencionalem ^r-s

pro parte sua

exhibuit et produxit huiusmodi sub tenore: Coram vobis [.....^m]
Post cuiusquidem libelli oblacionem mox et incontinenti^t prefati procuratores ipsis terminum ad respondendum eisdem libellis litemque super ipsis contestandum et de calumpnia iurandum responderique, contestari et iurari videndum assignari postulaverunt; quem^u ipsis iuxta eorum petita ad unum certum terminum peremptorium congruentem duximus assignandum. In quo termino prefati magister Buszco vicecustodum et Petrus Michaelis plebani principalium dominorum supradictorum procuratores coram nobis iudicialiter assistentes, quilibet ipsorum in alterius negando et in suo affirmando narrata, prout narrantur, mutuo et ad invicem libellis hincinde animo litem contestandi responderunt iuramentumque de calumpnia in tota causa presenti et lite vitanda et veritate dicenda ad nostrum mandatum utrimque prestiterunt corporale, petentes ipsis terminum ad^v ponendum et articulandum, ponique et articulari videndum per nos^l assignari; quem nos eisdem procuratoribus petentibus assignavimus ad unam certam diem [k. 75v] peremptoriam competentem. Qua die veniente, prefati magistri Buszco et Petrus procuratores parcium predictarum coram nobis in iudicio pro tribunali sedentibus conparentes quilibet ipsorum pro parte sua^l certas posiciones et articulos produxerunt, petentes ipsas, in quantum posiciones existunt, per nos admitti, in quantum vero articuli forent^w, ^x-y

quilibet ipsorum suis articulis

per alterum responderi. Mox vero et incontinenti, eadem durante audiencia, dictis procuratoribus cum instancia petentibus, easdem posiciones et articulos, ipsis tamen primitus per prefatos procuratores omnibus et singulis per verbum ,,Non credit" mutuo et ad invicem hincinde responso, admisimus ad probandum, prout erant merito admittendi^z, ad certum terminum peremptorium condecentem. In quo et aliis terminis ad hoc prefixis, nonnullis testibus pro parte dictarum parcium coram honorabili viro domino Nicolao Longo canonico Gneznensi⁸, cui in absencia nostra tociens quociens nos abesse contingeret, quo ad dictam causam commiseramus vices nostras, ^f-g

nobis tunc a loco et civitate Gneznensi ex certis causis nostrum animum moventibus absentibus

, super^aa probandis huiusmodi negatis articulis pro parte utraque iudicialiter^l productis, ipsisque rite receptis et examinatis, protestacionibus quoque ^h-i

de dicendo

contra^ab personas et dicta testium predictorum hinc et inde subsecutis, arrestacionibus quoque testium predictorum dictis magistris Buszcone Boguslai et Michaelis vicecustodum et Petro Michaelis de Istebno dominorum principalium predictorum procuratoribus petentibus per prefatum dominum Nicolaum Longum nostrum^ac commissarium sollempniter publicatis, idem dictus Nicolaus Longus^ad ad petita dictorum procuratorum copias earundem attestacionum decrevit et terminum ad dicendum tam contra dicta, quam eciam personas ^h-i

testium hincinde productorum

statuit ad unam certam diem peremptoriam condecentem. Qua die occurrente, prefatis quoque procuratoribus coram dicto domino Nicolao Longo nostro commissario iudicialiter conparentibus, quilibet dictorum procuratorum contra testes et dicta partis sibi adverse^ae-af

excepciones in scriptis

hincinde produxerunt. ^ag-ah

Mox quoque et incontinenti dicti procuratores alter contra alterius excepciones verbo generaliter replicantes

ipsis terminum ad producendum omnia iura, privilegia, instrumenta, literas, scripturas et munimenta^ai, quibus uti et se iuvare in dicta causa ^h-i

voluerunt et

volunt per dictum dominum Nicolaum nostrum commissarium^aj prefigi postulaverunt; quem ipsis dictus dominus Nicolaus^ak ad unum certum terminum peremptorium conpetentem^al duxerat prefigendum. In quo termino, prefatis magistris Buszcone Boguslai et Michaelis vicecustodum et Petro Michaelis de Istebno procuratoribus dominorum sepedictorum coram nobis tunc ad civitatem Gneznensem dante Domino feliciter reversis in iudicio assistentibus, idem magister Buszco unum privilegium bone memorie condam^l domini Johannis archiepiscopi et capituli Gneznensis, duobus sigillis, uno^ał ipsius domini Johannis oblonge et altero capituli Gneznensis maiori rotunde figurarum^am de cera omnino comuni in cordulis sericeis viridi coloris pendentibus sigillatum^l⁹, magister vero Petrus unum instrumentum publicum manu Predslai nati Jaroslai de Netanskowo clerici Poznaniensis dyocesis, notarii imperiali auctoritate publici¹⁰, scriptum^an et consignatum^an pro parte sua pro omnibus probacionibus hincinde [k. 76] produxerunt^ao, petentes ipsis hincinde copiam productorum decerni^ap et terminum ad dicendum contra eadem producta ^f-g

quilibet partis sibi adverse

assignari; quem nos, copiis primitus decretis, ad unam certam diem peremptoriam condecentem duximus assignandum. In qua die prefato domino Nicolao Longo nostro commissario, nobis iteratis^aq vicibus pro certis nostris et ecclesie Gneznensis negociis disponendis a loco et civitate Gneznensi egressis, in iudicio pro tribunali sedente, et coram ipso prefatis procuratoribus conparentibus, prefatus^ar Petrus nomine procuratorio partis sue^l contra prefatum privilegium quasdam excepciones in scriptis exhibuit et produxit, quarum copiam dictus dominus Nicolaus noster commissarius eidem magistro Buszconi petenti decernens^u, ad replicandum^as unum certum terminum peremptorium competentem statuit et prefixit^at. Quo termino occurrente, prefati magistri Buszco Boguslai et Michaelis vicecustodum et Petrus Michaelis de Istebno dominorum predictorum procuratores coram nobis ad civitatem Gneznensem, disponente Domino, prosperanter^au regressis ^av-aw

in iudicio pro tribunali sedentibus conparentes

, prefatus magister Buszco suo satisfaciendo termino^ax replicaciones in carta papirea conscriptas contra dictas excepciones produxit, petens ipsas admitti et dictas excepciones repelli. Contra quas replicaciones mox prefatus magister Petrus verbo generaliter duplicavit et hincinde dicti procuratores, eadem durante audiencia, ulterioribus produccionibus renunciantes, sed omnia iura ipsorum verbo producentes, in ipsa causa concluserunt et per nos concludi cum instancia pecierunt. Cum quibus concludentibus et concludi petentibus^ay nos eorundem procuratorum^az unanimi voluntate accenta conclusimus et habuimus pro concluso, diem et horam infrascriptas ad nostram in causa huiusmodi sentenciam diffinitivam audiendam eisdem procuratoribus pro termino statuentes. Quibus itaque die et hora venientibus, conparentibus quoque coram nobis in iudicio pro tribunali sedentibus supradictis magistris Buszcone Boguslai et Michaelis vicecustodum et Petro Michaelis de Istebno dominorum principalium sepedictorum procuratoribus, nostramque in causa huiusmodi sentenciam diffinitivam ferri et pronunciari petentibus, nos igitur^ba Nicolaus officialis predictus visis et diligenter inspectis omnibus et singulis actis, instrumentis, privilegiis, literis, scripturis et munimentis ac attestacionibus testium hincinde productorum aliisque coram nobis in ipsa causa gestis, habitis et productis ipsisque rite recensitis et equo iusticie libramine discussis, deliberacione nobiscum prehabita diligenti de iurisperitorum consilio, ad nostram diffinitivam processimus ferendam sentenciam, ipsamque procuratoribus suprascriptis petentibus in scriptis tulimus et pronunciavimus^bb ac ferimus, pronunciamus et promulgamus huiusmodi sub tenore: Christi nomine invocato [.....^m]¹¹

^anast. skr. ibidem

^bnast. skr. fecimus le(gitime)

^c-dnadpisane nad skr. fecimus legitime evocari coram nobis

^edopisane na marg. w przedłużeniu wiersza; nast. od wiersza skr. evocari

^f-gdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

^h-inadpisane

^jnast. skr. assi(gnavimus)

^knast. skr. In quo

^lnadpisane

^łnadpisane nad skr. suam

^mdalszego ciągu brak

ⁿnast. skr. ad instantem peticionem circumspecto viro magistro

^onast. skr. nostro

^pbrak Koncept

^qnast. skr. conparentibus

^r-stak powtórzone

^tnast. skr. nie w pełni konsekwentnie prefatus magister Buszco copiam sibi decerni et terminum ad dicendum [tu nadpisane contra] necnon ad faciendum ea, que iuris f(uerunt); faciendum ea, que iuris fuerunt, assignari postulavit, qua copia decreta eidem sibi unum certum; quem sibi decreta copia concessimus ad unam certam diem peremptoriam condecentem. In quo [tu skr. pierwotnie quidem] termino prefati

^unast. skr. terminum

^vnast. skr. dandum

^wnast. skr. eisdem

^x-ydopisane na prawym marg. z ods. do tekstu gdzie skr. eisdem

^znast. skr. ad certos terminos

^aapowtórzone po skr. sup(er)

^abnast. skr. dicta et

^acnast. skr. sol(lempniter)

^adnast. skr. eisdem procuratoribus copias

^ae-afdopisane na marg. w przedłużeżeniu wiersza

^ag-ahdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu gdzie skr. petentes

^ainast. skr. per dictum dominum Nicolaum assignari

^ajnast. skr. assignari

^aknast. skr. statuit et prefixit

^alnast. skr. as(signavit)

^ałnast. skr. domini

^amnast. nadpisane i skr. sigillatum

^ankońcówka -tum nadpisana nad przerabianym -ti

^aonast. skr. petentes ipsis

^apnadpisane nad skr. quilibet oraz od wiersza ipsorum partis sibi; nad ostatnim wyrazem, nadpisane, lecz skr. ipsum [?] dictum [?]

^aqnadpisane nad nie skr. iteratos

^arnast. skr. Buszco

^asnast. skr. ad

^atnast. skr. In

^aunast. skr. od wiersza regressis

^av-awdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^awkońcówka -tes napisana na pierwotnym -tibus

^axnast. skr. quasdam

^aynadpisane nad nie skr. postulantibus

^aznast. nadpisane i skr. concluden(...)

^banast. skr. igit(ur)

^bbnast. skr. huiusmodi sub tenore

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

^2-3Bogusław i Michał podkustosze, zob. wyżej, nr 417/4, 5.

⁴Izdebno, wieś par. na pd.-zach. od Żnina (Koz. 4 s. 290). Pleban Michał wyst. jeszcze 1415 (Acta capitulorum II nr 45). Jego spór z wikariuszami gnieźn. potwierdzony w aktach konsystorza gnieźn. (AAG ACons. A 1 k. 96v, r. 1404).

⁵Czewujewo par. Izdebno, na pd. od Żnina (Koz. 1 s. 54, 4 s. 138 - 139)

^6-7Buszko z Żytowlic i Piotr z Zawichostu, zob. wyżej, nr 417/6, 7.

⁸Mikołaj Długi, zob. wyżej, nr 420/18.

⁹Zapewne chodzi tu o Jana (Janusza) Suchegowilka, arcybiskupa gnieźn. 1374 - 1382; dok. skądinąd nie znany.

¹⁰Przecław syn Jarosława z Nietuszkowa (Nietąszkowa) par. Ujście (Koz. 2 s. 514), Grzymalita, notariusz publiczny, altarysta katedry pozn., pleban w Rogoźnie 1404 - 1424 (Now. II s. 381), pisarz starosty generalnego wlkp. 1400 (pisarz ziemski pozn.) do 1420 (Spisy wlkp.), zm. 1424 (Now., o.c.).

¹¹Dok. niniejszy związany jest z następnym, który wystawiony został w 1404 r., przed 2 listopada (niżej, nr 532/7). Niniejszemu dajemy więc datę: przed 2 listopada 1404.

Dokument Nr 532

Gniezno, [przed 2 listopada 1404]

Oficjał gnieźnieński zawiadamia papieża Bonifacego IX o treści swego wyroku wydanego w sporze podkustoszych gnieźnieńskich Bogusława i Michała z Michałem plebanem z Izdebna.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 38v. Tytuł: Apostoli reverenciales.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 122, nr 37.

Uw.: O dacie zob. niżej, przypis 7.

Sanctissimo in Christo patri et domino meo metuendissimo, domino Bonifacio digna Dei providencia sacrosancte Romane^a ac universalis ecclesie summo pontifici, pape nono moderno, Nicolaus Strzeszconis thezaurarius, canonicus et officialis Gneznensis¹ oraciones devotas cum humili obediencia^b ad pedum oscula beatorum ad v(estre) s(anctitatis) audienciam deduco per presentes, quod cum pridem coram me, utpote iudice ordinario, inter honorabiles viros Boguslaum² et Michaelem vicecustodes^c Gneznenses³ ex una necnon Michaelem rectorem parrochialis in Istebno ecclesie^d Gneznensis dyocesis⁴, de et super decima manipulari campestri post ipsius araturas de agris duorum mansorum in villa Czawyewo⁵ et eius occasione parte vertebatur ex altera, partibus utrisque ad meam presenciam evocatis libellisque^e seu peticionibus summariis utrimque oblatis lite quoque super eisdem libellis hincinde legitime contestata ac iuramento calumpnie subsecuto, posicionibus et articulis hincinde^f oblatis ipsisque responsis^g et super eisdem articulis nonnullis testibus pro utraque parte productis^h ipsisque receptis et diligenter examinatis et subsequenter eorundem testium^a deposicionibus et dictis sollempniter public(at)isⁱ ac aliis privilegiis^j, scripturis, instrumentis et literis^k hincinde productis et contra producta per partem utramque certis excepcionibus et iurisscripturis oblatis^l ad omnes alios actus et terminos iudiciarios gradatim et successive debitis dilacionibus premissis ac de iure servandis servatis, conclusione subsecuta, visis et diligenter inspectis omnibus et singulis actis in presenti causa acticatis ac attestacionibus testium predictorum^ł, necnon privilegiis, instrumentis, literis, scripturis et munimentis per dictas partes coram me productis ipsisque rite recensitis et equa iusticie lance discussis, deliberacione prehabita diligenti, dante Domino, rite procedens meam in scriptis tali diffinitivam sentenciam, ut sequitur, in hunc modum: Christi nomine invocato [.....^m]
A qua quidem sentencia diffinitiva mox et incontinenti fuit et est pro parte dictorum dominorum vicecustodum ad sanctitatis vestre audienciam verbo apud acta appellatum et apostoli postulanteⁿ. Cuiquidem appellacioni, licet me cridam iustam tulisse sentenciam ob reverenciam v(estre) s(anctitatis) duxi humiliter deferend(as) presentes literas eisdem appellantibus pro apostolis reconvencionalibus concedendo ipsis [triu^o]m mensium a die presencium computandorum ad representandum se conspectui^a s(anctitatis) v(estre)^p et causam huiusmodi appellacionis prosequendam cum effectu prefigendo. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes literas seu presens instrumentum publicum apostolos reverenciales in se continens per Nicolaum notarium scribam meum infrascriptum⁶ subscribi et publicari meique offic(i)olatus sigilli iussi appensione communiri. Datum et actum Gnezne in curia habitacionis mee, sub anno Domini M CCCC quarto, indiccione XII, pontificatus s(anctitatis) v(estre) anno XV, die etc.⁷

^anadpisane

^bnast. skr. seipsum

^cnast. skr. ecclesie

^dplama z atramentu na poprawianej końcówce

^enast. skr. hincinde oblatis

^fnast. skr. productis

^gresponso Kop.

^hnast. skr. dictisque seu de

ⁱnast. skr. wyraz nieczytelny

^jnast. skr. et

^knast. skr. utrimque

^lnast. skr. conclusione subsecuta

^łnast. skr. aliisque predictis ipsis

^mdalszego ciągu brak

ⁿtaka forma po wpisaniu w środek wyrazu ligatury st przy nie zmienionej końcówce; pierwotnie pe[..]nte

^oniewidoczne pod plamą z atramentu

^pnast. skr. i zamazane conspectui

^1-5Por. dok. poprzedni.

⁶Zapewne Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.

⁷Papież Bonifacy IX zm. 1 października 1404; 15 rok jego pontyfikatu trwał od 2 listopada 1403. O śmierci papieża nie wiedziano jeszcze najpewniej w Gnieźnie 1 grudnia 1404 (zob. niżej, nr 535/6), to też dok. niniejszy trzeba datować pomiędzy 1 stycznia a 2 listopada 1404.

Dokument Nr 533

Rzym, 24 listopada 1404

Papież Innocenty VII potwierdza prawo patronatu kościoła parafialnego w Tarnowie cystersom z Wągrowca (Łekna).

Or.: Gniezno, AAG, Dypl. Gn. 1186. Pergamin 419×310+50 mm. Na zakładce: Pro

D. de Neapoli. Alardus subscripsi. Pod zakładką: M. de Novaria. Jo. de Tremosincz. Na odwrocie: Innocentii septimi restitucio ecclesie in Tarnowo pro monasterio Vangroviczensi (XV w.), sygnatura: Habetur in libro vetusto fol. 91 et in synopsi num. 16. 2 dziurki po sznurze do przywieszenia bulli.
||Innocentius|| episcopus, servus servorum Dei¹, dilectis filiis abbati et conventui monasterii de Vangrowecz alias in Lekna Cisterciensis ordinis Gneznensis diocesis | salutem et apostolicam ben(edictionem). Sincere devocionis affectus, quem ad nos et Romanam geritis ecclesiam promeretur, ut votis vestris illis presertim, que comoda et quietem vestram et monasterii vestri | respiciunt, favorabiliter annuamus. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte vestra peticio continebat, quod licet parrochialem ecclesiam ville Tornow Gneznensis diocesis² et curam animarum dile|ctorum filiorum parrochianorum ipsius ecclesie, quam in usus vestros canonice obtinetis, et que quidem villa in temporalibus cum omnibus iuribus et pertinenciis suis ad vos et vestrum monasterium pertinet, per ydoneos monachos eiusdem monasterii pro tempore feceritis gubernari, eciam a tempore, cuius contrarii memoria non existit; quia tamen postea propter guerras et pestes necnon alia pericula, que in illis partibus diucius viguerunt sive illas afflixerunt, predictum monasterium adeo fuit passim monachis sive fratribus destitutum, quod vos propter huiusmodi defectum monachorum sive fratrum eandem ecclesiam pro tunc per aliquem ex huiusmodi monachis sive fratribus gubernari facere non valentes huiusmodi gubernacionem cuidam presbitero seculari commisistis sive dictum presbiterum auctoritate ordinaria institui ^a-b

fecistis in

eadem; cum itaque, sicut eadem peticio subiungebat, vos timeatis propter predictam institucionem per nos factam seu alias, quominus dictam ecclesiam per huiusmodi monachos sive fratres prefati monasterii deinceps gubernari facere possitis, posse imposterum molestari aut eandem ecclesiam perpetuo alienari monasterio memorato, pro parte vestra fuit nobis humiliter supplicatum, ut super hoc vobis oportune providere de speciali gracia dignaremur. Nos itaque huiusmodi supplicacionibus inclinati, ut cedente vel decedente predicto presbitero, quem in eadem ecclesia, ut premittitur, instituistis vel ipsam ecclesiam, cuius fructus, reditus et proventus quatuor marcharum argenti puri secundum communem extimacionem valorem annuum ut asseritis non excedunt, alias quomodolibet dimittente liceat vobis eandem ecclesiam per aliquem monachum dicti monasterii vel alium secularem presbiterum ydoneum, quem ad hoc pro tempore duxeritis eligendum^c, gubernari et curam animarum huiusmodi exerceri facere pro tempore diocesam loci et cuiuscunque alterius super hoc licencia seu consensu minime requistis auctoritate apostolica tenore ^d-e

presencium vobis

de speciali gracia indulgemus, ita tamen, quod iura episcopalia solvere et alia incumbencia vobis onera racione ipsius ecclesie debeatis integre suportare, non obstantibus premissis et quibuscunque constitucionibus et ordinacionibus apostolicis ac statutis et consuetudinibus monasterii et ordinis predictorum contrariis iuramento, confirmacione apostolica vel quacunque firmitate alia roboratis, aut si aliqui super provisionibus sibi faciendis de huiusmodi parrochialibus ecclesiis vel allis beneficiis ecclesiasticis in illis partibus speciales vel generales Apostolice Sedis vel legatorum eius litteras impetrarint, eciam si per eas ad inhibicionem, reservacionem et decretum vel alias quomodolibet sit processum, quas quidem litteras et processus habitos per easdem ad eandem ecclesiam volumus non extendi, sed nullum per hoc eis quo ad assecucionem parrochialium ecclesiarum aut beneficiorum aliorum preiudicium generari et quibuslibet privilegiis, indulgenciis et litteris apostolicis generalibus vel specialibus quorumcunque tenorum existat, per que presentibus non expressa vel totaliter non inserta effectus eorum impediri valeat quomodolibet vel differri et de quibus quorumque totis tenoribus de verbo ad verbum habenda esset in his litteris mencio specialis. Nos enim exnunc irritum decer(nimus)^f et inane, si secus super hiis a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contingeret attemptari. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis et voluntatis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignacionem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli Apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Rome apud Sanctum Petrum VIII Kalendis Decembris, pontificatus nostri anno primo.

^a-bna razurze Or.

^cnast. razura skasowana [?] osobnym znakiem

^d-e-ncium vobis na razurze Or.

^fbrak w pierwotnym tekście; nadpisane później, prawdopodobnie tąż ręką i atramentem, lecz niedbale

¹Innocenty VII papież rzymski 1404 - 1406.

²Tarnowo Pałuckie, zob. wyżej, nr 449/8.

Dokument Nr 534

[Gniezno, przed 1 grudnia 1404]

Wikariusz generalny gnieźnieński udziela inwestytury na plebanię Św. Jakuba w Mogilnie kandydatowi opata mogileńskiego, Andrzejowi synowi Wawrzyńca z Wieńca.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 157 (bez zakończenia). Tytuł: Investitura de ecclesia parrochiali propter revocacionem indultorum per Sedem Apostolicam, que regebatur per monachos vel seculares.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 138 - 139, nr 132.

Uw.: O dacie zob. niżej, przypis 1.

Petrus cantor et vicarius in spiritualibus generalis^a reverendissimi in Christo patris et domini etc.¹ discretis viris .. rectori ecclesie in Parlino² salutem in Domino. Licet pridem sanctissimus in Christo pater et dominus noster, dominus Bonifacius digna Dei providencia papa nonus modernus ex sua gracia speciali, paupertate et defectu^b monasterii Mogilnensis ordinis Sancti Benedicti Gneznensis diocesis et fratrum in eodem monasterio habitancium attenta, ecclesiam parrochialem ibidem in Mogilno^d extra septa monasterii predicti situatam, que alias^e et ex antiquo per fratres dicti monasterii et tandem per seculares clericos regebatur, dictis monasterio et fratribus de sui grata benivolencia^f ad dictum monasterium cum ipsius fructibus, redditibus, proventibus, remuneracionibus, decimis, iuribus et obvencionibus universis incorporasset. Quia tamen prefatus sanctissimus pater dominus Bonifacius ex sue plenitudine pietatis predictas donacionem et incorporacionem ad presens revocavit, ideo ne dicta ecclesia ^g-h

ex dicta revocacione

pastorumⁱ orbata in spiritualibus et temporalibus ruinam paciatur, ad presentacionem venerabilis et religiosorum virorum fratrum Nicolai abbatis et ipsius conventus dicti monasterii Mogilnensis³, ad quos ius patronatus dicte ecclesie dinoscitur pertinere, honorabilem dominum^j Andream^k Laurencii de Vinecz⁴ presbiterum^l Gneznensis diocesis de dicta ecclesia investivimus et tenore presencium investimus, sibi curam [.....^ł]

^anast. skr. sancte

^bpierwotnie defectui, lecz jedna pałka skr. pionowo; nast. skr. f(ratrum)

^cnast. skr. et fratrum

^dnast. w przedłużeniu wiersza na marg. skr. dopisek extra septa monasterii predicti situatam qua(m) alias per fratres sp(irituales) [?], zastępujący w pierwotnym zamyśle skr. w tekście od wiersza słowa cum ipsis fructibus, redditibus et proventibus dicto monasterio incorporasset, cuius incorp(oracionis) ac dacionis [?] oraz także skr. a następujące po tym słowa quia tamen pre(dictus) [?]

^enast. skr. per fratres

^fnast. skr. incorporasset ac ad

^g-hdopisane na prawym marg. z ods. do tekstu

ⁱkońcówka -ris przerobiona z -rum; nast. skr. desolata sed

^jnast. skr. Laurencium

^knast. skr. de

^lnadpisane

^łdokończenia brak

¹Kantor gnieźn. Piotr (zob. wyżej, nr 420/4) wikariuszem generalnym Mikołaja Kurowskiego w Gnieźnie był zapewne w l. 1403 - 1404, jeszcze za życia papieża Bonifacego IX, który zm. 1 października 1404 - ta ostatnia data, uzupełniona ok. 2 miesiącami na dojście wiadomości o śmierci papieża do Gniezna (zob. niżej, nr 535/6), wyznacza najpóźniejszą datę niniejszego dok.

²Parlin, zob. wyżej, nr 519/22

³Opat mogileński Mikołaj wyst. od 1395 (zob. wyżej, nr 441/1), jego następca znany dopiero 1413 (niżej, nr 707/11).

⁴Andrzej, syn Wawrzyńca właściciela Wieńca (par. Niestronno, na pn.-zach. od Mogilna - Koz. 1 s. 355, 5 s. 472), pleban w Mogilnie 1404 - 1426 (Acta capitulorum II nr 2, 18, 194), notariusz konsystorza gnieźn. 1424 - 1436 (ib. II nr 188 - 287; Materiały KDW).

Dokument Nr 535

Gniezno, [1?] grudnia 1404

Oficjał gnieźnieński oczyszcza Jana plebana z Żonia z zarzutu współudziału w zabójstwie.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 181v - 182. Tytuł: [:Forma] declaracionis super homicidio.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 144, nr 160.

Uw.: O dacie zob. niżej, przypis 6.

Nicolaus Strzeszconis canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ per hoc presens instrumentum publicum ad universorum presencium et futurorum volumus noticiam devenire. Suscepti regiminis cura nos sollicitat ^a-b

et inducit

, ut circa correccionem excessuum subditorum nostrorum, maxime spiritualium personarum, ne sanguis ipsorum de manibus nostris in districti iudicis examine exquiratur, toto sollicitudinis studio intendamus. Hinc est, quod cum discretus vir dominus Johannes rector parrochialis ecclesie in Szun Gneznensis dyocesis^c² coram nobis delatus fuisset, quod quidam Nicolaus^d clericus ^e-f

de Obornik Poznaniensis

[diocesis^g]³, nepos dicti domini Johannis plebani cum nobili domina Boguslava^d uxore legitima nobilis Derslai heredis ibidem in Szun⁴, dyabolo humani generis inimico ipsis persuadente, ^h-i

prole sua tenerima penitus postposita et abiecta fugitive

evaserunt, in qua fuga evasionis per dictum nobilem Derslaum idem N(icolaus)^c clericus cum Boguslava^d uxore ipsius legitima fuerunt^j personaliter apprehensi et demum cippo^k mancipati unanimiterque per dictum Derslaum decolati ^l-ł

diem ipsorum crudelem claudens extremum

extiterunt^m, ut asserebatur, de ipsius domini Johannis mandato dicta fuga evasionis facta extitit fuisse. Nos igitur, qui militante ecclesie, licet inmeriti, et ad excessus corrigendos hactenus sumus prestiti, volentes in negocio huiusmodi ad plenum informari, dicto domino Johanne ad nostram presenciam evocato [k. 182] ex nostro officio sibi certos articulos opponere decrevimus super mortificacionem et decolacionem dictorum memoratorum. Qui quidem dominus Johannes in nostra presencia constitutus allegavit, quod eo tempore et die, quo dicti Nicolaus^d clericus et Boguslava^d uxor legitima Derslai prenominati evasissent, pro certis suis et ecclesie sue disponendis negociis extra locum Szun, ubi dictum crimenⁿ est commissum, agebat, nec auxilium aliquod verbo vel facto prebuit ad premissa. Super quo nonnullis testibus fidedignis per eundem dominum Johannem coram nobis ad informandum nostrum animum inductis, ipsisque per nos in forma iuris receptis et diligenter examinatis, et quia ita per iuramentum dicti domini Johannis et ipsorum testium atque eorundem attestacionem et probacionem plenariam dictum dominum Johannem in premissis iustum invenimus et inmunem, ideo ad obstruendum ora suorum et aliorum simplicium super hoc sibi obloquencium emulorum, Christi nomine invocato, omni modo, via, iure et forma, quibus potuimus et debuimus ac efficacius possumus et debemus, pronuncciavimus, declaravimus et decrevimus ac tenore presencium pronuncciamus, decernimus et declaramus memoratum dominum Johannem nullam accionem premissorum, notam homicidii et irregularitatis maculam incurrisse. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes literas seu presens instrumentum publicum, pronuncciacionem, decretum et declaracionem huiusmodi in se continentes sive continens, per Nicolaum notarium publicum infrascriptum scribam nostrum⁵ subscribi^o et publicari mandavimus nostrique offici(o)latus sigilli^c appensione iussimus comuniri. Datum et actum Gnezne in curia habitacionis nostre sub anno Domini millesimo quadringentesimo quarto, indicione XII, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Bonifacii digna Dei providencia pape noni moderni anno ipsius XVI, die Lune^p mensis Decembris⁶, hora terciarum vel quasi, presentibus ibidem^q honorabili et discretis viris dominis Boguslao vicecustode⁷, Nicolao Grosszman altaristis ecclesie Gneznensis⁸, Petro de Zauichosth⁹, Petro de Gnezna¹⁰, Busschcone de Zythowlicz advocatis et procuratoribus consistorii nostri Gneznensis¹¹ testibus ad premissa.

^a-bnadpisane

^cnadpisane

^dwpisane w pozostawione wcześniej miejsce

^e-fdopisane na lewym marg. z ods. do tekstu

^gbrak Kop.

^h-idopisane na lewym marg. z ods. do tekstu gdzie pierwotnie nadpisane lecz skr. sa(n)guine

^jfuerint Kop.

^knast. skr. pierwotnie unanimiter

^l-łdopisane pierwotnie na lewym marg. z ods. do tekstu

^mnast. ods. do dopisku (oznaczonego l-ł), który tutaj przewidywano, ale potem skr.

ⁿnadpisane pierwotnie

^oprzedrostek sub- dopisany

^pnast. zamiast daty dziennej dwie ukośne kreski

^qnast. skr. pierwotnie discretis

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Żoń, wieś par. na pd.-wsch. od Margonina (Koz. 1 s. 393, 5 s. 566). Pleban Jan wyst. także 1399 (Roty V, Gniezno nr 44).

³Skądinąd nie znany.

⁴Dziersław z Żonia wyst. 1399 - 1400 (SHGWlkp.) i tutaj; Bogusława skądinąd nie znana.

⁵Zapewne Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.

⁶Data: grudzień 1404, zgodna z indykcją, i XVI rokiem pontyfikatu papieskiego. Bonifacy IX zmarł jednak już 1 października 1404, nie rozpoczynając XVI roku swego pontyfikatu. Widać, że w Gnieźnie w początkach grudnia nie wiedziano jeszcze o śmierci papieża. Stąd datę kładziemy na pierwszy poniedziałek grudnia, tj. na 1 - już 5 grudnia bowiem Mikołaj Strzeszkowic datował dokument pontyfikatem nowego papieża (Bibl. Jag. rkps 143 k. 187).

⁷Podkustoszy Bogusław, zob. wyżej, nr 417/4.

⁸Mikołaj Grosman, zob. wyżej, nr 466/13.

⁹Piotr z Zawichostu, zob. wyżej, nr 417/7.

¹⁰Piotr z Gniezna, adwokat konsystorski, może ident. z Piotrem Pieszykiem z Gniezna, zob. wyżej, nr 466/14, por. też z Piotrem z Gniezna altarystą w katedrze pozn. (niżej, nr 568/3).

¹¹Buszko z Żytowlic, zob. niżej, nr 417/6.

Dokument Nr 536

Ląd, 23 grudnia 1404

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że kasztelan kamieński Wojciech z Szaradowa zamienił z bożogrobcami gnieźnieńskimi swoją wieś Mączniki na Boniewo i Małocin.

Kop.: Poznań, WAP, Akta m. Gniezna I/155, k. 7 - 7v. Wpis z XVI/XVII w. Tytuł: Resignatio villae Mączniky coram capitaneo Maioris Poloniae.

Uw.: Dok. niniejszy ma związek z dok. zamiany tychże dóbr wystawionym przez Wojciecha z Szaradowa 10 stycznia 1405 (a więc kilkanaście dni po niniejszym dok. rezygnacji przed starostą), wyd. z wieloma błędami w KDW V, nr 67. Dobra Kop. tego ostatniego w WAP Poznań, Akta m. Gniezna I/155, k. 6v - 7.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Thomco subpincerna Cracoviensis et capitaneus Maioris Poloniae generalis¹ significamus universis presentibus et futuris presentium noticiam habituris, quod ad nostram et aliorum terrae nobilium veniens presentiam nobilis vir dominus Albertus heres de Wseradowo castellanus Camienensis^a², non compulsus, non coactus, neque errore aliquo seductus, sed de sua spontanea voluntate, usus amicorum suorum consilio et matura deliberatione prehabita, talem commutationem cum honorabili viro domino Pribislao preposito ad Sanctum Joannem ante Gnesnam³ fecisse est professus et publice recognovit. Ita videlicet, quod ipse dominus Albertus castellanus Camenensis recipiens ab eodem domino Prebislao praeposito villas suas et ecclesiae suae, scilicet Maleczino⁴ et Bronievo⁵, sitas ultra Nakiel, eidem domino Przibislao praeposito et ecclesiae suae Sancti Joannis predictae villam suam dictam Manczniky prope Gnesnam⁶ ratione praedictae commutationis dedit, contulit et assignavit cum omni iure et dominio, sicut eam solus tenuit et habuit, et cum omnibus proventibus, fructibus, redditibus, censibus, campis, agris, pratis, pascuis, silvis, gaiis, mericis, [k. 7v] rubetis, borris, mellifitiis, lacubus, piscinis, piscaturis, aquis, rivulis, molendinis, emolimentis, stagnis, paludibus ac generaliter cum omnibus et singulis utilitatibus et pertinentiis ad eandem hereditatem Mąvcznyky^a quomodocumque pertinentibus, prout eadem villa Mancznyky longe lateque in suis grenitiis ab aliis est distincta et circumferentialiter limitata, nihil omnino pro se et suis liberis legittimisque successoribus excipiens in eadem, coram nobis rite et rationabiliter in perpetuum resignavit per praefatum dominum Pribislaum praepositum et ipsius successores perpetuis temporibus tenendam, habendam, possidendam, vendendam, obligandam, commutandam et ad usus beneplacitos convertendam, prout memorato domino Przibislao praeposito et ipsius successoribus melius et utilius videbitur expedire. Nos autem predictam commutationem et resignationem sic ut premittitur coram nobis benivole factam, ratam et gratam per omnia habentes praesentibus confirmamus. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Actum et datum in monasterio Landa in crastino sancti Thomae Apostoli sub anno Domini millesimo quadringentesimo quarto, presentibus venerabilibus et nobilibus viris, dominis: Gerardo abbate ibidem in Landa⁷, Floriano de Dziadussicze⁸, Thomcone de Czoluchowo⁹, Joanne de Dzbiszino¹⁰, Philippo de Doivtrovo¹¹ et Joanne de Piotrovo¹² heredibus ac aliis pluribus fidedignis.

^atak Kop.

¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 404/1.

²Wojciech z Szaradowa, zob. wyżej, nr 412/6.

³Przybysław, zob. wyżej, nr 415/1.

⁴Małocin par. Dębowo, na pn.-zach. od Nakła (Koz. 1 s. 162, 5 s. 10).

⁵Broniewo par. Dębowo, na pn.-zach. od Małocina (Koz. 4 s. 68).

⁶Mączniki par. Św. Piotra w Gnieźnie, na pn.-zach. od Gniezna (Koz. 5 s. 17).

⁷Opat Gerhard, zob. wyżej, nr 412/9.

⁸Florian z Dziaduszyc (w Miechowskiem), potem podczaszy krak. 1408 - 1432 (AKH VIII s. 88).

⁹Zapewne Czołnochów par. Szymanowice, na pd.-wsch. od Żerkowa (Koz. 4 s. 146). Tomek skądinąd nie znany.

¹⁰Zberzyn par. Budzisław Kościelny, na pn.-zach. od Kleczewa (Koz. 5 s. 536). Jan wyst. tutaj i 1407 (KDW V nr 107), zapewne ident. z Janem ze Zb. i Chomiąży 1415, Janem Szerszeniem 1424 (Koz. l.c.).

¹¹Dojutrów par. Pamięcin, na pn.-zach. od Kalisza (Koz. 4 s. 181). Filip wyst. tylko tutaj - nie żył już 1412 (niżej, nr 687).

¹²Jan z Piotrowa (trudnego do identyfikacji) wyst. m. in. 1400 - 1427 w P. par. Głuszyna, na pd. od Poznania (SHGWlkp.).

Dokument Nr 537

Wągrowiec, 1404

Opat klasztoru cystersów w Wągrowcu (Łeknie) nadaje sołectwo w Kamienicy Gutrowi sołtysowi z Morakowa.

Odpis: Poznań, WAP, Spuścizny - H. Hockenbeck, nr 323 (wg poszytu z XVIII w. kopii dokumentów łekneńskich przechowywanego ongi w kościele parafialnym w Wągrowcu, spalonego w 1945 r.).

In nomine Domini amen. Olim fides integritatis nomen habuit et nomen fides erat celebre atque sanctum, nunc autem eius integritas quam plurimum evanuit et decrevit, ideo acta huiusmodi literarum testimonio fieri consueverunt. Notum sit igitur universis, ad quorum notitiam pervenerit scriptum hoc, quod veniens ad nostram praesentiam fratrumque nostrorum conventus ordinis Cisterciensis fidelis noster Gregorius scultetus de Kamienica haereditate nostra¹ una cum filiis suis, veteratum privilegium ac vitiatum iure suo debite habito praesentavit, petens ac rogans humiliter per nos et etiam per conventum fratrum nostrorum reformari sub forma antiqua. Nos vero attendentes petitioni ipsius sculteti Gregorii ac filiorum suorum de consilio fratrum nostrorum iussimus reformari sub forma antiqua. Nos igitur Christianus abbas de Vangrowetz² una cum fratribus eiusdem claustri ordinis Cisterciensis simul congregatis, de consensu eorum maturo consilio praehabito scultetiam in Kamienica nostra haereditate cum tribus mansis atque molendino, atque taberna libera cum omnibus utilitatibus, fructibus, proventibus ad eandem pertinentibus honesto viro Gutroni sculteto de Morakowa³ vendidimus libere et resignavimus pro novem marcis grossorum currentis monetae sibi suisque legitimis successoribus iure haereditario pacifice et quiete perpetuis temporibus valituram et ad suos usus beneplacitos convertendam, tenendam, habendam, commutandam, prout sibi suisque successoribus expedire utilius videbitur, ea tamen conditione interposita, quod idem scultetus nominatus molendinum propriis construit peccuniis, post vero constructionem ipsius molendini ipsum per decem annos tenebit omnes fructus tollendo, quibus elapsis ad nostram domum pro toto claustro medietas ipsius molendini redibit, scultetus vero perpetuo medietatem possidebit. Damus praefato sculteto de iudicio tertium denarium de qualibet re iudicata sive Theutonicali, sive Polonicali, prout haereditas est dilimitata, et in aqua, quae pertinet ad haereditatem praedictam, libere cum retibus parvis piscabitur, videlicet cum śłępnica, włersca^a, filitextilibus et gulgustris capere, hamos in aquam immittendo secure, obstaculum secundum nostro permissu habebit in lacu infra molendinum. Iuramentum ex toto habebit, quod si aliqua mercimonia per homines occurrant in sylvis, cineribus et in glandinibus vel in aliis huiusmodi obventionibus, scultetus tertium denarium tollat. Oves et iumenta, pecudes et pecora in haereditate dicta secure servabit semoto omni damno haereditatis, aves cum niso secure per dominium venabitur. Cum rete itaque aves quascunque potest capere, pro usu nostro medietatem, propter se alteram habebit. In haereditate praedictus scultetus hortulanos quando locabit, tertium pro se habebit occasione qualibet non obstante. Et cum elapsa et expirata libertate scultetus nobis servire tenebitur in equo duas marcas valente in expensis nostris ultra limites et terminos terrae Poloniae, sibi pro equo et damno spondemus. Cmethones, qui ibi locabuntur in haereditate iam dicta, de quolibet manso per sex scotos et duos pullos et per quindecim ova dare tenebuntur, sicut villae nostrae decimabunt, tribus diebus in Kobfelec^a⁴ aut in Kaliszany⁵ arare tenebuntur. Haec omnia tenebuntur nobis dare prestareque. Cum vero gulgustris et rete parvo in fundo praefati cmethones piscabuntur. Etiam scultetus iam saepedictus animalia magna si venabitur, quartam partem pro claustro dabit. Insuper prata iuxta nostra ubicunque non mensurata cum claustro per medium habebit. Scultetus pro decima de quolibet manso per sex grossos tenebitur ad solvendum. In cuius rei testimonium nostrum sigillum necnon sigillum capituli totius claustri praesentibus est appensum. Actum et datum anno Domini 1404 in claustro superius annotato, praesentibus hiis testibus: Thomislao dicto Grzlemasso⁶, Vincentio de Laskownica⁷, Zbyluto de Smoszewo⁸, Thomislao de Łukowo⁹, Mathia de Nadborowo¹⁰, Jacobo de Wnestowice¹¹ et aliis quam plurimis fide dignis.

^atak Odpis

¹Kamienica par. Żoń, na pn.-zach. od Wągrowca (Koz. 1 s. 103, 4 s. 328). Sołtys wyst. tylko tutaj.

²Chrystian ze Spainheim, zob. wyżej, nr 430/1.

³Morakowo par. Czeszewo, na pd.-zach. od Kcyni (Koz. 1 s. 183, 5 s. 46 - 47). Sołtys wyst. tylko tutaj.

⁴Kobylec, zob. wyżej, nr 510/7.

⁵Kaliszany par. Żoń, na pd.-wsch. od Margonina (Koz. 1 s. 102, 4 s. 324).

⁶Tomisław nie zidentyfikowany.

⁷Laskownica (L. Wielka i Mała) par. Grylewo (Łekno), na pd.-zach. od Gołanczy (Koz. 1 s. 141, 4 s. 445). Wincenty syn Strasza wyst. 1380 (KDW III nr 1780), podsędek kal. 1388 - 1399 (Spisy wlkp.) - nasz W. to najpewniej jego syn, skądinąd nie znany.

⁸Smuszewo par. Srebrna Góra, na pd.-zach. od Kcyni (Koz. 1 s. 294, 5 s. 325). Zbylut wyst. tylko tutaj.

⁹Tomisław z Łukowa, zob. wyżej, nr 510/6.

¹⁰Nadborowo par. Gorzyce, na pd.-wsch. od Kcyni (Koz. 1 s. 188). Maciej wyst. tylko tutaj.

¹¹Umiastowice (dziś Miastowice), zob. wyżej, nr 438. Jakub wyst. tylko tutaj.

Dokument Nr 538

Wągrowiec, 1404

Opat klasztoru cystersów w Wągrowcu (Łeknie) nadaje sołectwo w Panigrodziu Marcinowi i Świętosławowi dziedzicom Łęgniszewa.

Odpis: Poznań, WAP, Spuścizny - H. Hockenbeck, nr 324 (wg poszytu z XVIII w. kopii dokumentów łekneńskich przechowywanego ongi w kościele parafialnym w Wągrowcu, spalonego w 1945 r.).

In nomine Domini amen. Cuncta quae fiunt in tempore a memoria hominum labuntur, si sufficienter literarum fideque dignorum testimonio personarum non fuerint roborata. Hinc est, quod nos Christianus abbas monasterii in Vangrovyecz, alias in Lekna, ordinis Cisterciensis diocesis Gnesnensis¹ notum facimus universis, tam praesentibus, quam futuris, praesentem paginam inspecturis, quod unanimi consilio et consensu fratrum nostri conventus monasterii Vangrovyecz praedicti nobilibus Martino et Swanthoslao fratribus germanis, filiis olim Bodzanthe haeredibus in Langniszewo², prope et circa Pangrocz³ nostram et nostri conventus ac monasterii Vangrovyecz praenotati et Czyrnelino⁴ domini Mathiae iudicis Kalisiensis⁵ villas ac haereditates sita et locata, pro eadem villa Langniszewo quadraginta marcas grossorum numeri Polonicalis et monetae cum sex peccoribus cornutis dedimus, assignavimus et persolvimus in parato et sex mansos seu laneos liberos et in perpetuum nomine sculteciae villae nostrae Pangrodz vulgariter nominatae antedictae, ita late seu ample secundum quod communis cursus et consuetudo inter incolas et kmethones eiusdem villae exigit et requirit, per eosdem Martinum et Swanthoslaum ac successores ipsorum legitimos habendum, tenendum, vendendum, obligandum et donandum disponendumque de eadem scultecia, prout ipsis vel eorum alteri melius videbitur expedire. De quibus nobis servire tenentur in equo proprio valoris trium marcarum quocienscunque iubebuntur, nostris in expensis ac ecciam equi huiusmodi dampnis. Item addidimus eisdem Martino et Szvanthoslao scultetis praenotatis de omni iudicio Theutunicali sive Polonicali iudicatis vel iudicandis tercium denarium et per totum de iuramentis percipiant. Item de tercio prandio iidem sculteti liberi erunt. Et quidquid in saepefatis mansis sex construere potuerint de macellis carnificum seu carnium, sutorum et pistorum ad ipsos pertinebunt. Item saepedicti Martinus et Swanthoslaus sculteti ac eorum successores ut praefertur legittimi quinque equas indomitas et gregem ovium pro ipsis servabunt et pascent sine impedimento ac damno incolarum intra limites haereditatis eiusdem. Intra eciam quos limites eisdem licitum sit quaslibet venaciones ferarum et avium exercere dempto impedimento nostrae venacionis, sed de urso et de apris seu porcis ac ecciam cervis et hiis similibus magnis feris quartam partem nobis praesentare tenentur. De omnibus ecciam tabernis tercium denarium pro ipsis habebunt. Pro decima quippe manipulari et campestri de praedictis sex mansis mediam marcam seu duodecim scotos nobis persolvent. Si autem aliquae querimoniae seu lites contra eosdem seu alterum eorum fuerint exhortae, non alibi nisi in haereditate Pangrodz saepefata respondere tenebuntur ad obiecta. Actum et datum in Vangrovyecz sub anno Domini millesimo quadringentesimo quarto, praesentibus: venerabili viro domino Dobeslao cancellario Lanciciensi et canonico Gnesnensi de Czeszewo⁶, et nobilibus Szandziuogio suppincerna Kalisiensi de Wyssnewo⁷, Dobeslao de Koselsko⁸ haeredibus et Buthkone familiari domini Dobeslai cancellarii praenotati⁹, testibus circa praemissa fide dignis. In quorum omnium fidem et evidenciam pleniorem sigilla nostrum et conventus nostri praesentibus sunt appensa.

¹Chrystian ze Spainheim, zob. wyżej, nr 430/1.

²Łęgniszewo par. Panigródz?, na pd.-zach. od Kcyni (Koz. 4 s. 452). Bodzęta wyst. 1357 (KDW III nr 1365); jego synowie Marcin i Świętosław w 1399, kiedy to sprzedawali Ł. klasztorowi łekneńskiemu (ib., nr 2018).

³Panigródz (Stary P.) wieś par. na pd.-zach. od Kcyni (Koz. 1 s. 212).

⁴Czerlin par. Czeszewo, na pd.-zach. od Kcyni (Koz. 1 s. 52, 4 s. 148, 5 s. 581 - 582).

⁵Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

⁶Dobiesław z Czeszewa, zob. wyżej, nr 420/12.

⁷Sędziwój z Wiśniewa, zob. wyżej, nr 449/5.

⁸Dobiesław z Kozielska, zob. wyżej, nr 449/6.

⁹Nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 539

[Poznań], 1404

Oficjał poznański zaświadcza, że mieszczanin poznański Stanisław Borzujewski zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 604 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 33, zaginionego w 1945 r.).

1404. Inscriptio similis census [unius marcae^a] a simili summa [10 marcarum^a] vicariis cathedralibus super domo in platea Bedelli per Stanislaum Burzuiewski civem Posnaniensem¹, coram eodem [Joanne praeposito Sancti Spiritus, canonico et^a] officiali Posnaniensi².

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Stanisław Borzejowski, zob. wyżej, nr 483/5.

²Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 540

[Poznań], 1404

Oficjał poznański zaświadcza, że Mikołaj Dzwonowski zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 606 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 57, zaginionego w 1945 r.).

1404. Inscriptio census unius marcae super bonis Ruszce prope Kostrzyn¹ praedictis vicariis [Posnaniensibus^a] per nobilem Nicolaum Swanowski² cum summa capitali 10 marcarum in mediis grossis et in tertianis de manibus vicariorum numerata, coram Joanne officiali etc. [praeposito Sancti Spiritus, canonico Posnaniensi^a]³.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Rujsce, Ruśce, par. Iwno, na pn.-wsch. od Kostrzyna (Koz. 3 s. 157 - 158).

²Mikołaj z Dzwonowa, Zwanowa (na pn. od Skok - Koz. 1 s. 69, 5 s. 551) wyst. od 1404, potem łowczy pozn. 1413 - 1422 (SHGWlkp.; Spisy wlkp.).

³Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 541

[Poznań], 1404

Oficjał poznański zaświadcza, że Dorota z Pniew zapisała czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1734 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 608 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 77, zaginionego w 1945 r.).

1404. Inscriptio census septem marcarum grossorum Pragensium per nobilem Dorotheam super bonis suis Pniewy¹ una cum summa capitali 70 marcarum de manibus vicariorum accepta, coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, canonico et officiali Posnaniensi².

¹Pniewy, miasto w powiecie pozn. Dorota, druga żona kasztelana radzimskiego Wincentego z P. wyst. 1400 - 1407 (SHGWlkp.).

²Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 542

[Poznań], 1404

Mikołaj Ciecierad z Chwałkowa zapisuje czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 606 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 56, zaginionego w 1945 r.).

1404. Inscriptio census mediae marcae latorum grossorum super Chwałkowo prope Srodam per Nicolaum Czeczurad haeredem¹ vicariis Posnaniensibus a summa 5 marcarum similium.

¹Chwałkowo par. Mądre, na pd.-zach. od Środy (Koz. 2 s. 92). Mikołaj Ciecierad wyst. od 1390, potem burgrabia w Pyzdrach 1415, wicepodsędek w Kaliszu i w Pyzdrach 1419, wicesędzia w Poznaniu 1420 - 1424 (SHGWlkp.; GUrz. C 535, 202, 634, 981).

Dokument Nr 543

[Poznań], 1404

Poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Mikołaj z Wierzenicy i Zalasowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 609 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 87, zaginionego w 1945 r.).

1404. Coram Joanne de Niepart vicario in spiritualibus generali¹ inscriptio census unius marcae cum summa capitali 10 marcarum currentis monetae vicariis cathedralibus super bonis Wierzenica² et Zalaszowo³ per Nicolaum haeredem².

¹Jan z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

²Wierzenica, wieś par. na pn.-wsch. od Poznania (Koz. 3 s. 385, 5 s. 461 - 462). Mikołaj wyst. 1387 - 1423 (SHGWlkp.).

³Zalasewo par. Swarzędz, na pd. od Swarzędza (Koz. 3 s. 444).

Dokument Nr 544

[Poznań], 1404

Poznański wikariusz generalny zaświadcza, że NN (ze Śliwna?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP CP 14, s. 610 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 99, zaginionego w 1945 r.).

1404. Coram Joanne de Niepart vicario in spiritualibus generali¹ inscriptio census unius marcae partim in tertianis, partim in mediis grossis cum summa originali 10 marcarum super Sliwno².

¹Jan z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

²Śliwno par. Duszniki, na pn.-zach. od Buku (Koz. 3 s. 210).

Dokument Nr 545

[Poznań], 1404

Poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Mikołaj z Lubiatowa stolnik poznański zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 612 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 115, zaginionego w 1945 r.).

1404. Coram eodem Joanne de Niepart [canonico et vicario in spiritualibus Posnaniensi^a]¹ inscriptio census unius marcae cum summa 10 marcarum in tertianis et latis grossis vicariis cathedralibus super Lubiatowo circa Dolsko per Nicolaum dapiferum Posnaniensem haeredem in ibidem².

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Jan z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

²Mikołaj z Lubiatowa, zob. wyżej, nr 478/3.

Dokument Nr 546

[Gniezno, ok. 1404]

Oficjał gnieźnieński udziela Janowi z Kurowa inwestytury na kanonię w katedrze gnieźnieńskiej.

Koncept: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 54 - 55. Tytuł: Provisio investiture de aliquo beneficio cum processu.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 124, nr 46.

Uw.: O dacie zob. niżej, przypis 2.

Nicolaus, Strzeszconis canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹, comissarius ad infrascripta per reveren(dum) in Christo patrem et dominum nostrum, dominum Nicolaum divina et Apostolice Sedis gracia eiusdem ecclesie archiepiscopum generaliter deputatus, wenerabilibus viris, dominis preposito, decano^a et capitulo ^b-c

singulisque canonicis et personis

ecclesie Gneznensis ac illi vel illis, ad quem vel ad quos recepcio et admissio canonicorum eiusdem ecclesie Gneznensis pertinet, quosque infrascriptum tangit negocium seu tangere poterit in futurum, comuniter vel divisim, quibuscunque nominibus censeantur, salutem et sinceram in Domino caritatem et presentibus fidem indubia(m) in commissisque studiosam diligenciam adhibere ac nostris, ymmo verius dicti domini nostri archiepiscopi, firmiter et humiliter obedire mandatis. Literas prefati domini nostri archiepiscopi in papiro scriptas, ipsius vero sigillo rotundo de cera rubea impresso sigillatas, sanas, salvas et integras, non viciatas, non cancellatas, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes, nobis ex parte eiusdem domini archiepiscopi presentatas, nos cum ea, qua decuit, reverencia recepisse et apud nos existere noveritis huiusmodi sub tenore: Nicolaus Dei gracia etc.
Cum autem^d canonicatus et prebenda ecclesie Gneznensis per mortem Pauli Benedicti de Slachczino dictorum canonicatus et prebende ultimi et immediati canonici, in partibus extra Romanam Curiam vita functi², vacent ad presens, ^e-f

quorum presentacio, provisio, collacio, institucio et quevis alia disposicio ad dictum reveren(dum) patrem, dominum Nicolaum archiepiscopum Gneznensem pertinet pleno iure

, nos vero^g Nicolaus officialis predictus volentes ad execucionem mandati^h prefati domini nostri archiepiscopi procedere, consideratisque nobilitate generis, vita ac morum honestate aliisque probitatis et virtutum meritis, quibus honorabilis vir dominus Johannes Clementis de Curow canonicus Poznaniensisⁱ³ apud nos sub digno testimonio commendatur, ac volentes sibi premissorum meritorum intuitu graciam facere specialem, auctoritate nobis per prefatum dominum nostrum archiepiscopum^j concessa sibi de canonicatu et prebenda per mortem dicti Pauli vacantibus ^k-l

cum plenitudine iuris canonici

providimus et providemus, assignavimus et assignamus ac contulimus^ł et conferimus per presentes^m ipsumque dominum Johannem in possessionem realem et corporalem dictorum canonicatus et prebende sibi per nos, ut premittitur, collatorum ac universorum iurium et pertinenciarumⁿ posuimus et induximus ^k-l

ac ponimus et inducimus

per presentes, in ipsiusque absencia honorabilem dominum Nicolaum Grosman altaristam Gneznensem⁴ eius nomine per nostri ^o-p

bireti imposicionem

investivimus et tenore presencium investimus^q. Que omnia et singula vobis ^e-f

dominis preposito, decano et capitulo singulisque canonicis et personis ecclesie Gneznensis ac

omnibus et singulis supradictis^r et vestrum cuilibet intimamus, insinuamus et notificamus ac ad vestram et cuilibet vestrum noticiam deducimus et deduci volumus per presentes vosque primo, secundo, tercio et peremptorie requirimus et monemus, vobis nichilominus et cuilibet vestrum in virtute sancte obediencie et sub penis infrascriptis districte precipiendo mandamus, quatenus infra^s tres dies post presenciumⁱ presentacionem^t seu notificacionem^u vobis aut alteri vestrum factas, immediate sequentes, quorum^v dierum unum pro primo, unum pro secundo et [k. 54v] tercium diem pro tercio et peremptorio termino et monicione canonical vobis universis et singulis prefigimus et eciam^w assignamus, prefatum dominum Johannem aut suum procuratorem eius nomine ^x-y

in canonicum recipiatis et in fratrem, stallum sibi in choro et locum in capitulo assignantes ipsumque vel dictum procuratorem ipsius

in et ad corporalem, realem et actualem possessionem canonicatus et prebende iuriumque et pertinenciarum predictorum absque difficultate et contradiccione quibuslibet inducatis et admittatis et inductum defendatis sibique domino Johanni vel^z dicto eius procuratori de omnibus et singulis fructibus, redditibus, proventibus, iuribus et obvencionibus universis dictorum canonicatus et prebende integre respondeatis et faciatis ab aliis, quantum in vobis est^aa ac ad vos et vestrum quemlibet pertinet, plenarie responderi, ammoventes exinde quemlibet illicitum detentorem, quem eciam nos ammovemus et ammotum pronuncciamus per presentes. Monemus insuper modo et forma premissis omnes et singulos cuiuscunque status, gradus et condicionis existant, ne prefato domino Johanne canonico quomi(n)us canonicatum et prebendam huiusmodi cum omnibus et singulis iuribus et pertinenciis suis integre et libere assequi possit et recipere valeat, impedimentum aliquod prestent, per se vel alium seu alios, publice vel oculte, directe vel indirecte, aut impedientibus ipsum super premissis in aliquo^ab dent auxilium, consilium vel favorem, alioquin tamⁱ in dantis alteri quam recipientis canonicatum et prebendam huiusmodi seu aliquod ius pertinens ad eosdem, necnon in contradictores quoslibet et rebelles ac impedientes ipsum super premissis in aliquo, aut impedientibus^ac dantes auxilium, consilium et favorem, publice vel oculte, directe vel indirecte, nisi infra predictum trium dierum terminum a contradiccione, rebellione, impedimento, turbacione, auxilio, consilio et favore huiusmodi destiterunt omnino et mandatis nostris ymmo verius dicti domini nostri archiepiscopi in hac parte paruerint cum effectu exnunc, prout extunc et extunc, prout exnunc in hiis scriptis singulariter^ad in singulos dicta canonica monicione premissa excomunicacionis, in capitulum vero ipsius ecclesie suspensionis ac in ipsam ecclesiam Gneznensem interdicti sentencias ferimus et eciam promulgamus^ae. Et quia aliis arduis nostris et ecclesie Gneznensis^af ad presens impeditis^ag negociis ad execucionem premissorum ulterius faciendam non possumus personaliter interesse, universis et singulis abbatibus, prioribus, prepositis, decanis, scolasticis, archidiaconis, cantoribus ac omnibus aliis et singulis^ah tam kathedralium quam collegiatarum necnon parrochialium ecclesiarum rectoribus, plebanis, viceplebanis curatis ac non curatis, ebdomadariis perpetuis seu locatenentibus, eorundem presbiteris, altaristis, tabellionibus seu notariis publicis et clericis quibuscunque per provinciam et diocesim Gneznensem et aliis ubilibet constitutis et eorum cuilibet in solidum super huiusmodi excomunicacionis predicti^ai ^aj-ak

domini archiepiscopi atque nostri

mandati, omniumque premissorum tenore presencium plenarie committimus vices nostras, donec eas ad vos [k. 55] duximus revocandas eisque nichilominus et eorum cuilibet in virtute sancte obediencie et sub excomunicacionis pena, quam in ipsos et eorum quemlibet nisi infra tres dies, post quam pro parte dicti domini Johannis canonici vel dicti eius procuratoris fuerint seu fuerit legitime requisiti seu requisitus, quem terminum eis et eorum cuilibet pro omnibus dilacionibus ac canonica monicione assignamus, in hiis scriptis ferimus, si ea, que eis in hac parte committimus et mandamus, neglexerint contumaciter adimplere, districte precipientes mandamus, quatenus ipsi^al vel eorum alteri ad vos dominos prepositum, decanum et capitulum singulosque canonicos et personas predicte ecclesie Gneznensis ac ad ipsam^ał ecclesiam Gneznensem et alia loca, de quibus expediens fuerit, personaliter accedant seu alter ipsorum accedat ac eundem dominum Johannem vel procuratorem suum in dicta ecclesia recipi faciant^am in canonicum et in fratrem, stallo sibi^an in choro et loco in capitulo cum plenitudine iuris canonici, ut est moris, assignatis ac in corporalem possessionem canonicatus et prebende iuriumque et pertinenciarum predictarum inducant seu induci faciant et defendant inductum ipsique domino Johanni vel dicto procuratori pro eo de omnibus et singulis fructibus, proventibus, iuribus et obvencionibus universis ad prebendam dicti canonicatus spectantibus integre respondebant et ab aliis, quantum in eis fuerit, plenarie faciant responderi^ao. Et nichilominus omnia et singula, que eis precipimus, fideliter exequantur iuxta presentis nostri processus continenciam et tenorem, ita tamen, quod in preiudicium dicti domini Johannis nichil valeant attemptare nec circa predictas sentencias, ut prefertur, per nos latas absolvendo^ap aliquid immutare in ceteris, que dicto domino Johanni et iuri suo nocere potuerit in premissis, in aliquo, vel obesse eisdem subdelegatis, nostris et eorum cuilibet potestatem omnimodam denegamus. Et si contingat vos super premissis in aliquo procedere, de quo nobis potestatem plenariam reservamus, non intendimus per hac nostram commisionem predictam in aliquo revocare nisi de ipsa revocacione in nostris literis specialem et expressam fecerimus mencionem, presentes quoque^aq literas et hunc nostrum processum ac omnia alia et singula instrumenta ac munimenta huiusmodi negocium tangencia volumus ponere, eundem dominum Johannem vel suum procuratorem remanere et non per vos vel vestrum aliquem ipsis invitis detineri^ar, contrarium vero facientes eisdem nostris sentenciis volumus subiacere. Mandamus tamen vobis fieri copiam de premissis, si eam pecieritis^ap et habere volueritis, vestris tamen sumptibus et expensis, absolucionem vero omnium et singulorum, qui easdem nostras sentencias seu earum aliquam quovismodo incurrerint nobis vel dicto domino nostro archiepiscopo solummodo reservamus. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum etc.

^anast. skr. cantori, scolastico, custodi, archidiacono et cancellario canonicis

^b-cdopisane tąż ręką lecz później na prawym marg. z ods. do tekstu

^dnast. skr. vacante

^e-fdopisane później na lewym marg. z ods. do tekstu

^gnadpisane pierwotnie nad skr. ve(ro)

^hnast. zamazane nobis

ⁱdopisane później na marg. w przedłużeniu wiersza

^jnast. skr. pierwotnie in

^k-lnadpisane później

^łnadpisane pierwotnie [?] nad skr. contul(imus)

^mnast. zamazane in ipsiusque

ⁿnast. skr. pierwotnie posuimus oraz canonicatus

^o-pnadpisane później nad skr. manus imposicionem

^qnast. skr. per p(resentes)

^rdopisane pierwotnie na marg. w przedłużeniu wiersza obok poprawianego i skr. wyrazu o tymże brzmieniu

^snast. skr. pierwotnie terminum

^tnadpisane później nad skr. notificacionem

^unadpisane później nad skr. presentacionem

^vnast. skr. pierwotnie diem

^wnadpisane pierwotnie

^x-ydopisane pierwotnie na górnym marg. z ods. do tekstu

^znast. skr. pierwotnie dicto

^aanast. skr. pierwotnie ac

^abpierwotnie alio; ostatnią literę przerobiono później na q°

^acwyraz poprawiany w dwóch miejscach drugim piórem

^adnast. skr. in suis r(...)

^aenast. skr. pierwotnie [?] et quia

^afnast. skr. pierwotnie i(m)ped(itis)

^agpierwotnie impedite; ostatnia litera przerobiona później

^ahnast. skr. pierwotnie collegiat(arum)

^ainast. później skr. pierwotne nostri

^aj-akdopisane później na prawym marg. z ods. mylnie, po mandati, wstawionym w tekście

^alpierwotnie ipsis; ostatnia litera skr. później

^ałnast. skr. ecclesiam

^amnadpisane później

^annast. skr. pierwotnie in loco

^aonast. skr. pierwotnie ita tamen quod in preiudicium dicti domini Johannis

^apnast. skr. pierwotnie vel

^aqnast. skr. pierwotnie n(ost)r(as) [?]

^arpierwotnie retineri; na pierwszej literze później napisano d

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Paweł ze Szlachcina żył jeszcze 16 listopada 1403 (zob. wyżej, nr 488/28). Ta data wyznacza najwcześniejszą datę wystawienia niniejszego dok.

³Jan z Kurowa, brat arcybiskupa gnieźn., por. wyżej, nr 472/6.

⁴Mikołaj Grosman, zob. wyżej, nr 466/13.

Dokument Nr 547

Poznań, 3 stycznia 1405

Oficjał poznański zaświadcza, że Mikołaj z Chomęcic zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 603 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 20, zaginionego w 1945 r.).

1405. Recognitio Joannis officialis Posnaniensis et praepositi Sancti Spiritus¹, quod coram se Nicolaus de Chomęcice² recognovit se inscripsisse vicariis Posnaniensibus super bonis suis Sobiesiernie prope Buk³ censum duarum marcarum latorum grossorum, ex quidem unam marcam
a summa 10 marcarum de manibus dictorum vicariorum recepta, alteram vero a summa itidem 10 marcarum per Catharinam sororem suam de Poklatki ⁴dictis vicariis super bonis Chomęcice assecurata. De data Posnaniae die 3^tia Januarii.

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Mikołaj z Chomęcic, zob. wyżej, nr 447/2.

³Sobiesiernie par. Skórzewo, na zach. od Poznania (Koz. 3 s. 228 - 229).

⁴Poklatki par. Czerlejno, pomiędzy Kostrzynem a Środą (Koz. 3 s. 58). O Katarzynie zob. wyżej, nr 447/2.

Dokument Nr 548

Gniezno, 7 stycznia 1405

Oficjał gnieźnieński rozsądza spór pomiędzy plebanami ze Złotkowa i Kleczewa o przynależność parafialną wsi Jabłonka.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 143 (tzw. Księga formularzowa Mikołaja Strzeszkowica z XV w.), k. 186 - 187. Tytuł: Sentencia diffinitiva in causa Slothkowo cum Cleczewo super iure parrochiali ville Jablonca occasione administracionis spiritualium sacramentorum.
Wzmianka: Cat. Bibl. Jag. I, s. 145, nr 168.

Uw.: Dwie redakcje: I i II. Wydanie oparto na red. I, a zmiany dokonane w red. II (dopiski drobnym pismem niecieniowanym i kasacje przekreśleniami i podkreśleniami) ze względu na ich skomplikowany układ umieszczono (z wyjątkiem jednego niezbędnego wyrazu) i opisano w przypisach. Pochodzenie przekreśleń ocenione jest w kilku miejscach alternatywnie z powodu podobieństwa atramentów.

In^a nomine Domini amen. Nos Nicolaus Strzesconis canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ per hoc presens instrumentum publicum sentenciam diffinitivam in se continens notum facimus quibus expedit universis, quomodo^b instante et petente discreto viro domino Laurencio rectore parrochialis ecclesie in Slothkowo² fecimus^c discretum virum dominum Jacobum rectorem parrochialis ecclesie in Cleczewo Gneznensis dyocesis³ super

^d-g

iure parrochiali ^e-g

ville Noua Jablonca alias Antiqua Jablonca⁴ racioneque ereccionis et fundi ecclesie in Slokkowo^f ac occasione

^h-i

decimis manipularibus post araturas nobilis Johannis heredis in Cleczewo in villa Nowa Jablonca⁴ ac

iure parrochiali ^h-i

eiusdem ville

occasione^j

administracionis spiritualium sacramentorum iudicialiter responsuris per nostras certi tenoris citacionis literas ad unum certum peremptorium terminum competentem^k legitime evocari ^l-ł

coram nobis

. In quoquidem termino prefatus dominus Laurencius plebanus in Slothkowo coram honorabili viro domino Boguslao vicecustode et altarista Gneznensi surrogato in iudiciis et nostro locumtenenti ad iura et iusticiam reddendam^m, nobis tunc a civitate et loco Gneznensi ex certis et urgentibus causis absentibus, cui vigore et auctoritateⁿ per reverendum in Christo patrem et^o dominum^p, dominum Nicolaum Dei et Apostolice Sedis gracia archiepiscopum Gneznensem modernum^q mandatis^r nobis traditis et concessis omnes causas ordinarias^s et quaslibet alias ad nos^t de iure vel consuetudine devolutas^u in nostra absencia^v commisimus audiendas vice et loco nostris, ut prefertur, ex nostra^w commisione speciali iudicio^q pro tribunali sedente^x comparens, prefatam nostram citacionem^y a nostro, ut prefertur, auditorio emanatam, et legitime iuxta consuetudinem in dyocesi et provincia Gneznensi tentam et approbatam, executam ac libellum sive peticionem summariam verbo produxit, petens sibi terminum ad dandum et offerendum^z eundem^c in scriptis assignari; quem terminum iuxta ipsius petita ad unum certum diem^aa assignavit^ab peremptorium^q condecentem. Quo termino adveniente, dictoque domino Boguslao ^ac-ad

vicecustode et altarista Gneznensi

⁶ nostro locumtenente ad iura reddenda, causas audiendas, iusticiam investiendam^ae pro tribunali sedente, circumspectus vir magister Busco de Zythowlicz⁷ advocatus consistorii nostri Gneznensis, procurator et nomine procuratorio dicti domini Laurencii plebani in Slothkowo, prout de suo procuracionis mandato per certum instrumentum publicum legitimam fecit fidem, comparens, suo satisfaciendo termino suum et partis sue convencionalem libellum ^af-ag

in scriptis

produxit huiusmodi sub tenore: Coram vobis honorabili [.....^ah]
^ai-aj

Scribe totum

Quoquidem libello sic, ut prefertur, oblato, circumspectus vir magister Bartholomeus de Gyrzyno⁸, advocatus dicti nostri consistorii Gneznensis procurator et nomine procuratorio dicti domini Jacobi plebani^ak in Cleczewo, de cuius procuracionis mandato nobis apud acta cause presentis legitimis constabat atque constat documentis^ak, copiam eiusdem convencionalis libelli sibi decerni et terminum ad dicendum contra et ad ^al-ał

alia faciendum necnon ad suum reconvencionalem libellum offerendum

assignari cum [k. 186v] debita instancia postulavit. Quem prefatus dominus locumtenens, primitus copia decreta, duxit statuendum ad unum certum terminum peremptorium et congruentem. In quo termino prefatis magistris Buscone Laurencii et Bartholomeo de Gyrzyno Jacobi prefatorum principalium dominorum procuratoribus coram nobis tunc ad civitatem Gneznensem ^am-an

Domino prosperante

feliciter^ao regressis^ap pro tribunali sedentibus comparentibus, prefatus magister Bartholomeus^aq ^ar-av

ad satisfaciendum suo^as sibi^at ^au-av

assignato termino

libellum seu peticionem reconvencionalem in scriptis obtulit, cuius tenor sequitur ad contextum sub hac forma: Coram vobis honorabili [.....^ah]
Scribe^aw
Post cuiusquidem libelli reconvencionalis oblacionem procuratores memorati ipsis terminum ad dicendum contra libellos predictos hincinde productos et^ax respondendum eisdem necnon litem contestandum et de calumpnia iurandum ac responderi, contestari^ay et iurari videndum per nos assignari postulaverunt; quem terminum ipsis iuxta eorum petita ad unam certam diem prefigendo statuimus competentem. Qua die veniente, prefati^az magistri^az Busco Laurencii et Bartholomeus Jacobi procuratores parcium predictarum coram nobis iudicialiter comparentes et^q ipsorum hincinde libellis responderi^q ^am-an

petentibus quilibet ipsorum

alter in alterius negando et in suo libellis^c posita^ba affirmando^bb narrata fore verum et petendo^c petita fieri non^q debere^bc mutuo et ad invicem animo litem hincinde contestandi verbo responderunt iuramentumque de calumpnia vitanda et veritate dicenda in tota huiusmodi causa tactis sacrosanctis scripturis ad nostrum mandatum prestiterunt utrimque corporale, petentes ipsis terminum ad ponendum et articulandum ponique et articulari videndum per nos assignari; quem ipsis procuratoribus ad unum certum terminum competentem duximus statuendum. Quo termino adveniente, prefatus magister Bartholomeus procurator domini Jacobi, nobis iterato extra locum Gneznensem agentibus, coram dicto domino Boguslao nostro locumtenente comparens, suo satisfaciendo termino posiciones et articulos obtulit et produxit, petens ipsis per partem adversam responderi. Quorum posicionum et articulorum dictus magister Busco nomine procuratorio partis sue sibi copiam decerni et terminum ad dicendum contra et ad producendum suos et partis sue posiciones et articulos prefigi postulavit; quem terminum dictus dominus locumtenens ad unam certam diem condecentem statuit et prefixit. Qua die occurente, procuratoribus quoque parcium predictarum coram dicto domino Boguslao nostro locumtenente iudicialiter comparentibus, prefatus magister Busco procurator Laurencii suos et partis sue posiciones et articulos exhibuit et produxit; et hincinde dicti procuratores suas posiciones admitti ac altero per alterum articulis suis responderi instancius postulaverunt. Prefatus dominus locumtenens eosdem posiciones et articulos, ipsis tamen primitus per prefatos magistros Bartholomeum et Busconem procuratores parcium predictarum per verbum "Non credit" omnibus et singulis hincinde adversus invicem primitus responso ad probandum utrimque^bd admisit, prout erant de iure^be admittendi, ^bf-bg

ad certum peremptorium terminum congruentem

. In quo et aliis sequentibus terminorum terminis, nonnullis testibus super probandis huiusmodi hincinde^o negatis, articulis supradictis pro parte utraque inductis, ipsisque rite receptis et per notarium cause huiusmodi^bh diligenter examinatis, protestacionibusque de dicendo contra personas et dicta eorundem^bi testium hinc et inde per partem sibi^c adversam^bj ^bk-bl

et ad invicem

subsecutis, attestacionibus quoque testium ^bł-prefatis magistris Buscone Laurencii de Slothkowo et Bartholomeo Jacobi de Cleczewo plebanorum^-bm ^l-ł

principalium parcium dominorum^c procuratoribus predictorum

petentibus^bn per dictum dominum Boguslaum nostrum locumtenentem loco^bo nostri in iudicio presidente^bp solempniter publicatis, eorumque copiis decretis et oppositis hiis contra dicta et personas huiusmodi, que^bq hincinde volebant opponere verbo vel in scriptis, tandem^br memorati ^bs-bt

magistri Busco Laurencii et Bartholomeus Jacobi

procuratores parcium supradictarum [k. 187] amputatis hincinde^bu dilacionibus omnia et singula iura ipsorum verbo producentes^bv in causa huiusmodi concluserunt^bw et predictum dominum locumtenentem concludi instancius postula(ve)runt. Quiquidem dominus Boguslaus locumtenens attentis voluntate et consensu unanimi procuratorum predictorum in huiusmodi causa concludencium et concludi cum eis postulancium, in causa eadem conclusit et ^bx-by

habere voluit

pro concluso, terminum ipsis procuratoribus ad videndum et audiendum per nos ferri nostram in causa huiusmodi diffinitivam sentenciam ^bz-ca

ad diem et horam inferius annotatas statuendo. Quibus itaque die et hora venientibus, competentibus quoque

, nobis^bo iteratis vicibus ad civitatem Gneznensem feliciter^c regressis^cb, ^cc-cd

coram nobis

in iudicio pro tribunali sedentibus, supradicti[s^ce] magistr[o^ce] Busco[ne^ce] Laurencii et Bartholomeo^cf Jacobi principalium predictorum et nominibus eorundem procuratoribus ^cg-ch

et petentibus hincinde per nos ferri et pronunciari in causa predicta sentenciam diffinitivam

.
Nos igitur Nicolaus Strzesconis canonicus et officialis prenominatus, visis et diligenter inspectis^ci omnibus et singulis actis, instrumentis, literis, scriptis et munimentis ac attestacionibus testium hincinde productorum, aliis^bo in ipsa causa coram nobis gestis et habitis ipsisque rite recensitis et equo iusticie libramine discussis, deliberacione nobiscum prehabita diligenti de iurisperitorum consilio ad nostram diffinitvam processimus ferendam sentenciam ipsamque procuratoribus suprascriptis^cj petentibus in scriptis tulimus, pronunciave(rim)us ac ferimus, pronuncciamus et promulgamus ut sequitur in hu(n)c modum: Christi nomine invocato pro tribunali [.....^ah]
Quasquidem expensas ^ck-cl

postmodum recepto

primitus ^cł-cm

ab eodem

magistro Buscone dicti domini Laurencii plebani in Slothkowo procuratore legitimo tactis sacrosanctis scripturis ad sancta Dei ewangelia in presencia dicti magistri Bartholomei procuratoris domini Jacobi plebani in Cleczewo: ^cn-co

ipsum et partem

suam summam pecuniarum infrascriptam in huiusmodi causa et lite necesse expendere habuisse, alias non expensurum, corporali iuramento, ad tres marcas grossorum monete et numeri Polonicalium taxavimus et taxamus per presentes. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentem nostram sentencie diffinitive et taxacionis expensarum literam seu presens instrumentum publicum per Nicolaum notarium scribam nostrum⁹ infrascriptum scribi et publicari mandavimus nostrique offici(o)latus sigilli appensione iussimus communiri. Lecta, lata et in scriptis pronunciata est hec nostra sentencia diffinitiva ^cp-cq

per nos Nicolaum Strzesconis canonicum et officialem Gneznensem

die Veneris V mensis Decembris sub anno Domini m(illesimo) quadringentesimo quarto, indiccione XII, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Innocencii providencia divina pape septimi moderni^q anno ipsius primo, hora sexta et consistorii vel quasi, presentibus ibidem circumspectis viris: magistris Petro de Zauichosth¹⁰ et Stanislao de Zadek¹¹ advocatis et procuratoribus consistorii Gneznensis testibus ad premissa.
Expense vero taxate die Mercurii VII mensis Januarii, hora consistorii nostri, in curia habitacionis nostre, sub anno Domini millesimo quadringentesimo quinto, indiccione XIII, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Innocencii divina providencia pape septimi moderni^q anno ipsius primo, hora terciarum vel quasi, presentibus ibidem discretis viris, dominis Nicolao Grosszman altarista ecclesie Gneznensis¹², Petro Pyeszyk de Gnezna¹³, Nicolao de Kczyna notario publico Gneznensis dyocesis¹⁴ testibus ad premissa.

^ainicjał na wysokość 19 wierszy

^bdopisane na prawym marg. w II red. lub trzecią ręką

^cskasowane w II red. podkreśleniem

^d-gtekst po uwzględnieniu skreśleń i uzupełnień wykonanych w I red.

^e-gdopisane tąż ręką bledszym atramentem na prawym marg. z ods. do tekstu

^ftak Kop.

^h-iskr. w I red.

^jskr. zapewne w I red.

^knast. nadpisane w II red. ad nostri presenciam fecimus

^l-łskasowane w II red. przez skr.

^mnast. skr. w I red. in iudicio pro tribunali sedente

ⁿnast. wyraz nieczytelny nadpisany i skr. zapewne w I red., może iuris lub nostris

^onadpisane w I red.

^pnast. et skr. w I red.

^qskasowane w II red. przez skr.

^rtak w I red. skasowane w II red. przez skr.

^snast. nadpisane w II red. appellacioni

^tnast. w II red. odsyłacz do dopisku na lewym marg.: nostramque audienciam

^unast. w II red. nadpisane et devolvendas

^vw II red. dopisane w przedłużeniu wiersza: sentenciis diffinitivis [tu nadpisane et earum execucionem] duntaxat [tu nast. skr. exceptis] pro nobis reservatis

^wnast. w II red. nadpisane in scriptis

^xnast. w II red. nadpisane iudicialiter

^ynast. w II red. nadpisane legitimam

^znast. libellum dopisane w II red. na marg. w przedłużeniu wiersza

^aanast. w II red. ods., przy którym na lewym marg. dopisano prefatus dominus locumtenens

^abpierwotnie assignavimus, lecz końcówka -mus skr. i nadpisana w I red. litera t

^ac-adskasowane w II red. podkreśleniem i częściowo skr.

^cenast. nadpisane w II red. iureque solito

^af-agnadpisane w I red.

^ahdalszego ciągu brak

^ai-ajwskazówka koncypienta

^akwyraz powtórzony i skr. w I red.

^al-ałskasowane w II red. podkreśleniem, po czym na prawym marg. dopisane omnia que facienda occurret

^am-anskasowane w II red. podkreśleniem

^aonadpisane w I red. i skasowane w II red. podkreśleniem

^apnast. et nadpisane w II red. nad razurą

^aqnast. w II red. ods. do dopisku na lewym marg.: productis [tu nast. skr. in alio termino nad czym nadpisane i skr. principali] suis excepcionibus contra libellum memoratum ex adversoque verbalibus replicacionibus ibidem et nostra [tu nast. nadpisane expost] interlocutoria [tu nast. nadpisane super eisdem] sentencia libello predicto responderi declarante subsecutis in termino [tu nadpisano alio nad skr. principali] ut prefertur ad respondendum libello convencionali interlocutorie assignato presente eciam m(agistro) B(artholomeo) memorato

^ar-avoznaczone w II red. podkreśleniem w celu skasowania, zapewne na rzecz poprzedniego dopisku na marg.

^asskasowane w II red. przekreśleniem, nad czym nadpisano presenti

^atnast. w II red. nadpisane ut prefertur

^au-avoznaczone w II red. nadpisanymi literami b i a oznaczającymi przestawienie kolejności

^awwskazówka koncypienta

^axskasowane w II red. przekreśleniem, po czym nadpisano alias ad

^aynast. skr. w I red. videndum

^azwyskrobano, może w I red., kończącą wyraz literę s

^banast. nadpisane w II red. contenta

^bbnast. w II red. ods. do dopisku na prawym marg.: petentes quilibet in propriis

^bcnast. w II red. ods. do dopisku na lewym marg.: in alterius vero petita fieri non debere

^bddopisane w I red. na prawym marg. ze znakiem włączenia w tekście

^benast. wyraz nadpisany i skr. zapewne w I red., nieczytelny

^bf-bgskasowane w II red. podkreśleniem, po czym na prawym marg. dopisane prefixo eisdem ad hac [........] ferendum termino competenti

^bhnast. w II red. ods. do dopisku na prawym marg.: ex [tu wyraz zamazany] mandato speciali dicti domini locumtenentis

^bidopisane w I red. na prawym marg. obok tegoż słowa w tekście

^bjkońcowka przerabiana może w II red. przez zamazanie litery m i przerobienie a na o, w zamierzeniu adverso

^bk-blskasowane w II red. podkreśleniem, po czym nadpisano inductorum

^bł-bmskasowane w II red. podkreśleniem, po czym nad prefatis nadpisano predictorum z ods., przy którym na prawym marg. kontynuacja ad instanciam et peticionem procuratorum eorundem; ponadto na lewym marg. na tej wysokości dopisane renuncciacionibusque hincinde aliorum productorum in causa presenti, z ods. lecz bez odpowiednika w tekście

^bnskasowane w II red. podkreśleniem, po czym nast. ods. do skr. dopisku na lewym marg.: et aliis produccionibus esse huiusmodi expresse renuncciantibus

^bonast. nadpisane w II red. que

^bpw II red. nast. nadpisane ut prefertur, ponadto na prawym marg. skr. dopisek: publicari eisdem petentibus [?] q[...] (dziurka)

^bqnast. partes, skr. zapewne w I red.

^brskasowane przekreśleniem może w II red.

^bs-btskasowane w II red. podkreśleniem; podkreślenie sięgające do połowy kolejnego wyrazu skasowano

^bunast. w II red. nadpisane aliis

^bvw II red. w przedłużeniu wiersza dopisane allegacionibusque renunciantes

^bwnast. skr. w I red. qui quidem dominus Boguslaus

^bx-byskasowane w II red. podkreśleniem i nad voluit nadpisane habuit

^bz-caskasowane w II red. podkreśleniem, po czym na prawym marg. dopisane statuit competentem. Quoquidem termino durante

^cbnast. et nadpisane w I lub II red., lecz wycierane

^cc-cdw I red. dopisane w przedłużeniu wiersza

^cerazura w celu zmiany na nominativus, a w nawiązaniu do zmiany oznaczonej przypisem cg-ch

^cjtak omyłkowo pozostawione w II red.

^cg-chskasowane w II red. przekreśleniem, po czym na prawym marg. dopisane comparentes pecierunt per nos procedi ad huiusmodi sentenciam diffinitivam proferendam

^cinast. w II red. nadpisane m(emorat)o tempore

^cjnast. w II red. ods. do dopisku na prawym marg.: de mandato nostro [tu nadpisane ad hoc specialiter] citatis eandemque instanter ferri et pronuncciari per nos

^ck-ciskasowane w II red. przekreśleniem, lecz wcześniej po obydwu wyrazach dodane ods. bez odpowiedników na marg., gdzie dopiski: na lewym marg. skr. in uno certo termino citata parte ad videndum taxari easdem receptoque

^cł-cmskasowane w II red. przekreśleniem, po czym nadpisane a prefato

^cn-cow II red. nadpisane i wyskrobane 2 - 4 wyrazy

^cp-cqskasowane w II red. podkreśleniem i równoległym przekreśleniem

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Złotków, wieś par. na pn.-zach. od Kleczewa (Koz. 5 s. 547). Plebana Wawrzyńca wymienia także Łaski, Liber beneficiorum, I s. 193 - 194 (1418?).

³Pleban kleczewski Jakub skądinąd nie znany.

⁴Jan wyst. w Kleczewie 1375 (KDW III nr 1721) - 1397 - 1405 (Roty V, nr Konin 20, 48; tutaj), nie żył już 1411 (Miesięcznik Heraldyczny 6, 1913, s. 152).

⁵Jabłonka i Jabłonka Mała (Jabłonka Nowa) vel Koziegłowy, wsie na zach. i pd.-zach. od Kleczewa (Koz. 4 s. 291).

^6-7Bogusław i Buszko z Żytowlic, zob. wyżej, nr 417/4, 6.

⁸Bartłomiej z Jerzyna, zob. wyżej, nr 462/11.

⁹Najpewniej Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.

¹⁰Piotr z Zawichostu, zob. wyżej, nr 417/7.

^11-13Stanisław z Szadku, Mikołaj Grosman i Piotr Pieszyk, zob. wyżej, nr 466/11, 13, 14.

¹⁴Mikołaj z Kcyni notariusz publiczny, nie wiemy czy ident. z plebanem w Kcyni Mikołajem synem Roszka, zob. wyżej, nr 438/6.

Dokument Nr 549

Gniezno, 2 maja 1405

Arcybiskup gnieźnieński nadaje Przybysławowi prepozytowi bożogrobców gnieźnieńskich dziesięcinę ze wsi Rakowo oraz stallę w kapitule, w zamian za 100 grzywien dla kapituły.

Kop.: Poznań, WAP, Akta m. Gniezna I/155, k. 13. Wpis z XVI/XVII w. Tytuł: Privilegium super decima in Raekowo et stallo pro praeposito Sancti Joannis in ecclesia metropolitana Gneznensi.

In nomine sanctae et individuae Trinitatis amen. Nos Nicolaus Dei gratia sanctae Gneznensis ecclesiae archiepiscopus universis praesentium notitiam habituris publice recognoscimus et profitemur, quod consideratis valde fidelibus et utilibus servitiis, quae venerabilis et religiosus vir dominus Przibislaus praepositus Sancti Joannis in suburbio civitatis Gneznensis, frater domus Sancti Sepulchri Dominici Hierosolymitani ordinis Sancti Augustini¹, eidem nostrae ecclesiae Gneznensi a retroactis temporibus et nunc tempore nostri regiminis nobisque fideliter exhibuit et utiliter impendit, ac exhibere et intendere, dante Domino, poterit et se obtulit in futurum, praetextu igitur dictorum suorum servitorum sibi et domui ac successoribus suis praepositis domus Sancti Joannis praedicti, qui pro tempore fuerint, de quadam decima campestri pariter et lini mense nostrae archiepiscopalis in villa Rakowo sitta in districtu Dzbarensi seu Coninensi² de consensu et ratihabitione venerabilium fratrum meorum, videlicet capituli eiusdem ecclesiae Gneznensis, ratione loci et stalli, quos ipse dominus Przibislaus praepositus ad praesens, veluti sui antecessores praepositi eiusdem domus in eadem ecclesia nostra Gneznensi a multis annis et temporibus annorum praeteritorum inter alios canonicos dictae nostrae ecclesiae Gneznensis ex more et consuetudine antiquitus approbatis habet et optinet, habuerunt et optinuerunt, duximus providendum et providimus ac tenore praesentium providemus ipsamque decimam memorato domino Przibislao praeposito domui Sancti Joannis ac successoribus suis praepositis annectimus, adiungimus et incorporamus perpetuis temporibus duraturum^a, cum omni iure, proprietate et dominio, prout ad mensam nostram ab antiquo pleno iure pertinuit et spectavit, per ipsum praepositum et successores suos tenendam, habendam et possidendam, nihil iuris et dominii vel proprietatis nobis vel nostris successoribus in eadem decima reservando. Praefatus quoque dominus praepositus in recompensam dictae nostrae gratuitae donationis ad relevanda nostra et ecclesiae supradictae onera et necessitates vendita quadam haereditate sua Oporzino³ dicta, minus utili, ad dictam domum Sancti Joannis pertinente, pro octuaginta marcis adiunctis viginti marcis, pro decima antedicta centum marcas grossorum nobis dedit et manualiter assignavit. Harum quibus nostrum et dicti nostri capituli sigilla sunt appensa testimonio literarum. Actum et datum Gnezne in crastino Philippi et Jacobi Apostolorum beatorum anno Domini millesimo quadringentesimo quinto, praesentibus venerabilibus et honorabilibus fratribus nostris, dominis: Nicolao Strosberg praeposito⁴, Bodzanta decano⁵, Petro cantore⁶, Jaroslao archidiacono⁷, Michaele scholastico⁸, Jacobo custode⁹, Kelcio cancellario¹⁰, Nicolao Strziesconis officiali¹¹, Dobeslao cancellario Lanciciensi¹², Petro de Cobilino decano Posnaniensi¹³, Alberto de Bieliavi scholastico Lanciciensi¹⁴, Borcone¹⁵, Nicolao Gorca¹⁶, Lorcone¹⁷, Nicolao Longo¹⁸, Henrico Byel¹⁹, Henrico Nepta^a²⁰, Martino²¹, Czeslao²², Dadzivogio cantore Plocensi²³, Joanne praeposito Sancti Georgii²⁴, Albrico²⁵, Blidzworio^a²⁶ prelatis et canonicis dictae nostrae ecclesiae Gnesnensis capitulum facientibus nobiscum protunc capitulariter congregatis. Transeat per manus Kielczii cancellarii ecclesiae antedictae.

^atak Kop.

¹Prepozyt Przybysław, zob. wyżej, nr 415/1

²Rakowo par. Siedlimowo, na pn. od Ślesina (Koz. 5 s. 234).

³Oporzyn par. Żoń, na pd.-wsch. od Margonina (Koz. 1 s. 203).

^4-10Mikołaj Strosberg, Bodzęta, kantor Piotr, Jarosław z Kłobukowa, Michał z Krowicy, Jakub Pałuka i Kiełcz z Suchodołu, zob. wyżej, nr 420/1 - 7.

¹¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

¹²Dobiesław z Czeszewa, zob. wyżej, nr 420/12.

¹³Piotr z Kobylina, zob. wyżej nr 485/10.

^14-18Wojciech z Bielaw, Borek, Mikołaj z Górki, Lorek i Mikołaj Długi, zob. wyżej, nr 420/8, 14, 13, 17, 18.

¹⁹Henryk Biel, zob. wyżej, nr 443/12.

²⁰Henryk Repte, zapewne z Reptów koło Tarnowskich Gór, kanonik krak. 1397 (ZDKDK I nr 124), gnieźn. 1404, wikariusz generalny gnieźn. 1413, zm. 1414? (Kor. III s. 366 - 367).

^21-24Marcin (Chrapek?), Czesław (Krzesław ze Świętego?), Daćbóg ze Szczawina, prepozyt Jan, zob. wyżej, nr 420/20, 15, 10, 17.

²⁵Alberyk z Modły, zob. wyżej, nr 516/13.

²⁶Blizbor z Kwiatkowa, zob. wyżej, nr 449/7.

Dokument Nr 550

Poznań, 22 czerwca 1405

Król Władysław Jagiełło przekazuje swoje prawo patronatu altarii w katedrze poznańskiej poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 601 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 6, zaginionego w 1945 r.).

1405. Privilegium Vladislai regis Poloniae, quo mediante ad petitionem Alberti episcopi Posnaniensis¹, qui per vicarios ecclesiae Posnaniensis singulis diebus horas De Beata Virgine cum officiis cantari instituit, duo altaria Sanctissimae Trinitatis et Sanctae Hedvigis collationis suae regalis, tanquam per serenissimos suos praedecessores fundata et dotata, iisdem vicariis perpetuis praedictae ecclesiae cathedralis Posnaniensis ob salutem et remedium animarum tam suae quam piae memoriae Hedvigis reginae consortis tum etiam dominae Annae modernae reginae et consortis suarum applicat et incorporat in perpetuum². Sub actum Posnaniae in ambitu initiato ecclesiae Posnaniensis prope capellam episcopalem eiusdem initiatam, ubi dictae horae De Beata incorporabuntur, feria secunda infra octavas sacratissimi Corporis Christi Domini³. Ad relationem Nicolai praepositi Sancti Floriani ante Cracoviam vicecancellarii Regni⁴.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Por. o tym Now. I s. 238.

³Data możliwa, choć nieco wątpliwa w świetle itinerarium wystawcy: 18 czerwca był król w Brześciu Kujawskim, 24 - w Lądzie. Pobyt w Poznaniu potwierdzony jest już 3 tygodnie wcześniej.

⁴Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 551

Ląd, 24 czerwca 1405

Król Władysław Jagiełło zawiera ugodę z Ulrykiem von der Osten w sprawie Drezdenka.

Or.: Berlin-Dahlem, GStAPK. Pergament-Urkunden d. Deutschen Ordens, Schbl. 46, nr 13. Pergamin dobrze zachowany. Na pasku pergaminowym mała pieczęć wystawcy w czerwonym wosku (Gumowski, Pieczęcie królów, nr 15 albo 16?).
Kop.: 1. Berlin-Dahlem, j.w., Schbl. 46, nr 10, w or. potwierdzeniu notarialnym biskupa pomezańskiego Jana z daty: 5 maja 1412; 2. tamże, Schbl. 46, nr 14 w or. potwierdzeniu notarialnym biskupa pomezańskiego Gerharda z daty: Prabuty, 9 sierpnia 1419.
Wyd.: Codex diplomaticus Brandenburgensis A 18, s. 317 - 318.
Reg.: 1. Index act., nr 437; 2. Reg. Teut. II, nr 1545; 3. Weise, Die Staatsverträge, s. 46 (tu informacja o dalszych Wyd. i Reg.).

Uw.: Or. i Kop. znane wydawcom tylko z mikrofilmu.

Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lithuanieque princeps supremus et heres Russie etc., significamus, quibus expedit, universis, quomodo cum valido et nobili Vlrico de Drezno, alias de Ost¹, ad hunc finem devenimus in facto per|mutacionis, quam cum ipso fecimus certa bona sibi pro castro predicto Drezno assignantes. Quiquid(em) Vlricus predictum castrum Drezno cum omnibus eius pertinenciis, coherenciis et appendiis, nichil penitus excipiendo, nobis efficaciter | sub firmis sponsionibus resignare se submisit. Cui nos pretextu permutacionis cum ipso rite et racionabiliter facte bona et opida infrascripta, dum nobis predictum castrum Drezno realiter fuerit resignatum, dare, incorporare et | appropriare perpetue tenebimur et sigillo nostre maiestatis roborare. Primo et principaliter opidum Srzem² cum villis, molendinis, theoloneis et obvencionibus universis iuribusque et dominiis singulis, nichil eciam pro nobis reservando, item opidum Mossina³ cum villis ad ipsum spectantibus et pertinenciis quibuscumque sibi dare debemus pari modo, opidum autem Rogozno⁴ cum omnibus eius villis et pertinenciis, prout ipsum hactenus tenuit, reddere volumus, promittentes bona fide et in verbo regio, ea literis sub sigillo nostre maiestatis, ut premittitur, dum prescripta per eundem Vlricum nobis completa fuerint, confirmare. Item promittimus sibi sexingentas marcas numeri Polonicalis grossorum Bohemicalium ad festum Nativitatis Sancte Marie proximum affuturum [8 IX 1405] ad predicta bona addere et eas sibi solvere cum effectu. Insuper pro conservacione ipsius civitatem nostram Costan⁵ cum omnibus eius villis, pertinenciis et obvencionibus singulis ad tenendum dare spondemus ad unius anni spacium et decursum. Preterea promittimus eidem Vlrico, quod inter ipsum ex una, et Cussonem fratresque eius de Golancza heredes⁶ parte ex altera, nec non Dobrogostium de Schamotuli ⁷et alios quoscumque unionem et concordiam faciemus, que propter securitatem ipsius literis debet confirmari. Cuius eciam literas nobis per ipsum super castro predicto Drezno datas una cum literis, quas dedit Sandziwogio de Ostrorog, wexilifero Poznaniensi⁸, reddere promittimus bona fide. Eciam omnes causas, si que sibi moveri deberent, pro dampnis per ipsum aut patrem ipsius aut predecessores ipsius cuicumque de Regno nostro illatis exstingvigwimus^a in nichilum redientes, decernentes eciam, quod nullus sibi obicere debeat aut aliquam culpam de fide frangenda inpingere, sub pena privacionis bonorum per nos specialiter inponenda. Cui eciam villam Rzeczicze⁹ a duce Zaganensi¹⁰ exbrigare curabimus toto posse. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Datum in Landa feria quarta ipso die sancti Johannis Baptiste anno Domini millesimo quadringentesimo quinto¹¹, presentibus hiis testibus, qui pro nobis promisserunt, et se fideiussoria caucione astrinxerunt, quod ea, que hic descripta sunt, efficaciter complebuntur, videlicet: wenerabili in Christo patre domino Alberto Dei gracia episcopo Poznaniensi¹², Mosczicio castellano Poznaniensi¹³, Thomcone subpincerna Cracouiensi, capitaneo Maioris Polonie¹⁴, Sbigneo marschcalco curie nostre¹⁵, Mathia iudice Kalisiensi¹⁶, Sandziwogio wexilifero Poznaniensi⁸, Johanne de Czirnina capitaneo de Wschowa¹⁷, Dobrogostio de Schamotuli⁷, Johanne Koot¹⁸ et Manzicone Wadwicz¹⁹. Insuper promittimus, quod ydem Vlricus licitam facultatem habere poterit dotalicium in opido Srzem et omnibus eius pertinenciis nobili domine Katherine consorti sue²⁰ demonstrare, quam in eodem dotalicio bona fide volumus tueri et omnimode conservari. Ceterum promittimus, quod privilegia super hiis, que hic descripta sunt, tam in Theutunico, quam in Latino eidem Vlrico sub sigillo nostre maiestatis volumus assignare²¹.
Ad relacionem Nicolai Regni Polonie vicecancellarii²²

^atak Or.

¹Ulryk von Ost (Osten), syn Ulryka, właściciel Drezdenka (Drzenia) nad Notecią, zm. 1424/25 (PSB XXIV s. 463 - 464). Umowa zawarta niniejszym dok. stała się nieaktualna już we wrześniu 1405, kiedy to Ulryk przekazał Drezdenko Krzyżakom.

^2-5Śrem, Mosina, Rogoźno, Kościan, miasta królewskie, zob. GStar, s. 64, 52, 61, 47.

⁶Kusz z Gołańczy, zob. wyżej, nr 509/6, tamże o jego braciach, Wierzbięcie i kanoniku Świętosławie.

⁷Dobrogost Świdwa z Szamotuł wyst. od. 1399, Grunwaldczyk, potem podkomorzy kal. 1423, opiekadlnik (tutor) Królestwa 1434, kasztelan pozn. 1436 - 1450, starosta generalny wlkp. 1430 - 1432, zm. 1464/65 (WSB s. 726 - 727).

⁸Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

⁹Rzeczyce, Rzeczyca? trudne do identyfikacji: Weise (Reg. 3) utożsamia je z Rzeczycami koło Pawłowiczek w pobliżu Koźla.

¹⁰Zapewne Jan, ur. ok. 1385, książę żagański od 1402, zm. 1439 (PSB X s. 425) - tytuły posiadania w Rzeczycach nie znane.

¹¹Data zgodna z itinerarium królewskim.

¹²Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

¹³Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

¹⁴Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

¹⁵Zbigniew z Brzezia, zob. wyżej, nr 521/10.

¹⁶Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

¹⁷Jan z Rydzyny i Czerniny (na Śląsku, na pd. od Rydzyny), starosta wschowski 1405 - 1409, 1414? - 1423, kasztelan międzyrzecki 1418 - 1423, zm. 1423 (Spisy wlkp.; KDW VI nr 376/8).

¹⁸Jan Kot nie zidentyfikowany. Przydomek noszony przez dziedziców Tarnowy koło Kostrzyna, także Dębna nad Wartą, tam jednak w tym czasie Jan nie wyst.

¹⁹Zapewne Jan Mężyk (Wadwicz) z Dąbrowy, zob. wyżej, nr 469/7.

²⁰Katarzyna von Wartenberg.

²¹Niemieckiej wersji niniejszego dok. nie znamy. Również w transumptach (Kop. 1 i Kop. 2) używano wersji łacińskiej.

²²Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 552

Gniezno, 27 sierpnia 1405

Wymienieni uczestnicy sądu wiecowego w Gnieźnie informują sędziego kaliskiego, że opat klasztoru cystersów w Lądzie odparł roszczenia pani NN do Goździkowa (?).

Or.: nieznany. Spisany był na papierze, pieczętowany pieczęcią do pozwów.
Kop. w potwierdzeniu sędziego kaliskiego Macieja z Wąsoszy z daty: Gniezno, 29 sierpnia 1405 (zob, niżej nr 553 - tam informacje o odpisie Or. i Kop. z XVIII w.

Nobili viro domino Kalissiensi Mathie iudici¹ Jacussius Jaka subiudex Kalissiensis², Albertus de Trlang subcamerarius³, Grzimko castellanus Bidgostiensis⁴, Stephanus subdapifer⁵, Dobrogostius Geczki⁶, Kus^a de Golancza⁷ ceterique domini zuparii iudicio regali feria quinta post festum sancti Bartholomei Apostoli anno Domini M. quadringentesimo quinto, in terminis generalibus, ubi una nobiscum sedebant^b in curia domini archiepiscopi Gnezne presidentes, amiciciam semper pronam. Tenore presencium vobis significamus, quomodo honorabilis vir dominus abbas de Land per Petrum de Staw procuratorem suum⁸ iusto iure et vero iudicio evasit quandam dominam pro hereditate Gosdzicowo^c⁹, que quidem domina asserebat se ius et proprietatem habuisse ad hereditatem eandem, et pro qua super ipsam iudicialiter conquerulabatur. Et super hoc prefatus Petrus nomine domini abbatis superius dicti iudiciale solvit. Datum die, loco et anno, quibus supra, sigillo citatoris^d subimpressum.

^aEns Odpis

^btak Odpis

^cGodziszewo Kop.

^dtak Odpis; citationis Kop.

¹Maciej z Wąsoszy, zob wyżej, nr 412/1.

²Jakusz Jaka z Wilczyna, zob. wyżej, nr 431/9.

³Wojciech z Trląga, zob. wyżej, nr 431/8.

⁴Mikołajkowo (Mikołajkowice), wieś dziś nie istniejąca, par. Szczepankowo, na pd. od Pakości (Koz. 1 s. 175, 5 s. 30 - 31). Grzymek, także z Cieślina (par. Kościelec Kujawski - Koz. 4 s. 124) wyst. od 1398 (Lekszycki II nr 1093, s. 122, 123), stolnik inowrocławski 1398 - 1401 (inf. Janusza Bieniaka), kasztelan bydgoski 1402 - 1415 (Piekosiński, Wybór, s. 181, niżej, nr 751/1).

⁵Stefan z Trląga i Głogowca jako podstoli pozn. (kal.?) wyst. 1376 - 1402 (Spisy wlkp.) - tutaj byłaby to ostatnia o nim wzmianka.

⁶Dobrogost z Włościejewek (wieś par. na pd.-zach. od Książa - Koz. 3 s. 401 - 402, 5 s. 483), kasztelan giecki 1390 - 1417 (KDW VI nr 317/15, Spisy wlkp.).

⁷Kusz z Gołańczy, zob. wyżej, nr 509/6.

⁸Piotr ze Stawu, zob. wyżej, nr 433/3.

⁹Goździkowo (?) trudne do identyfikacji. W pobliżu Lądu leży Goździkowo (par. Rzgów), klasztor miał w tej okolicy i inne wsie. Goździkowo nie występuje jednak nigdy w średniowiecznych źródłach, podobnie i w XVI-wiecznych rejestrach poborowych, cytuje je jednak (bez podania zródła) Koz. 4 s. 259. Najpewniej jednak dok. dotyczy Godziszewa koło Tczewa, pomorskiej posiadłości cystersów lędzkich - potwierdzać to zdaje się lekcja zapisana w Kop., oraz fakt, że or. dokumentu przechowywany był w zbiorze królewieckim, razem z innymi dok. związanymi z pomorskimi posiadłościami klasztoru lędzkiego.

Dokument Nr 553

Gniezno, 29 sierpnia 1405

Sędzia kaliski potwierdza dokument sądu wiecowego w Gnieźnie dotyczący Goździkowa (?).

Or. niegdyś w archiwum krzyżackim w Królewcu, sygn. XL 49, Kloster Landa nr 15, dziś nieznany. Odpis Or.: Poznań, WAP, Spuścizny - H. Hockenbeck, nr 327.
Kop. z XVIII w.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, Kl. Ląd, Kopiarz, k. 127.

Nos Mathias iudex Kalissiensis et heres in Wansosze¹ ad perpetuam rei memoriam universis et singulis, quibus expedit, facimus manifestum, quod sub anno Domini M quadringentesimo quinto Gnezne ipso die Decollacionis sancti Johannis nobis litteram seu causam parcium infrascriptarum presentarunt, ipsam per nos petentes confirmari huiusmodi sub tenore:
[następuje list sądu wiecowego w Gnieźnie, z daty: Gniezno, 27 sierpnia 1405 - zob. wyżej, nr 552].
Nos igitur iudex antedictus visa causa et littera dominorum predictorum ipsam confirmavimus et presentibus confirmamus. In cuius rei testimonium et robur firmius sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum ut supra.

¹Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

Dokument Nr 554

Poznań, 3 września 1405

Jan Kocur proboszcz kościoła Św. Wojciecha i Jerzego w Poznaniu zapisuje dom w Poznaniu swej krewnej Małgorzacie, przeznaczając go na schronisko dla staruszek.

Or.: Gniezno, AAG, Dypl. Gn. 1187. Pergamin gruby, 280X270 mm, bez zakładki. Z.N. Na dwu gradusach ośmioramienna gwiazda (?) wykonana z plecionki, o ramionach zakończonych rozetkami. Na gradusie duża minuskulna litera m. Na odwrocie późne informacje o treści i sygnatura N° 1^mo.

^aIn nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo quinto, indiccione decima tercia, die vero | tercia mensis Septembris, hora vesperorum vel quasi, pontificatu sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini | Innocencii digna Dei providencia pape septimi anno primo, in domo discreti Johannis alias Coczur | plebani ad Sanctum Adalbertum et Georgium Martyres in Monte extra muros Poznanienses¹ meique notarii publici ac testium infrascriptorum ad hoc vocatorum specialiter et rogatorum presencia, idem dominus Johannes Coczur plebanus predictus, eger quidam corpore, sed mente sanus, non compulsus, nec coactus, sed bona et matura deliberacione perpedens, quod nichil cercius nisi mors et nichil incercius nisi hora mortis, volens aliquid pro salute animarum^b de bonis suis egenis relinquere in hac presenti vita in ultima sui corporis voluntate reliquum, quandam domiculam prope inmediatis cimiterium beate Marie Magdalene conf(ir)mantis et iacentis in dextra manu dicti cimiterii ecclesiam per dirrectam viam eundo ad ecclesiam et intrando per hostium medie ecclesie, prout sic vel aliter confi(r)matur, cuidam sorori sue iuncte in linea consangwineitatis dicte Margarethe alias Swabowa² pye ^c-d

propter Deum

. Ita tamen, quod quando sicut Deo placuerit diem suum clauserit extremum, tunc dicta domuncula ad aliam mulierem antiquiorem mulierum ibidem manencium revertatur, ita ista erit prima et principalis rectrix, preceptrix et gubernatrix dicte domus et possidebit eam usque ad tempora sue vite, et post mortem illius omnia bona mobilia et immobilia presencia et futura remanebunt in dicta domo preparacione et sustentacione eiusdem domus. Et sic consequenter decente ipsa principali alia antiquior in locum illius succedat, et singulariter de singulis tam diu, quousque dicta domus stabit. Super quibus omnibus et singulis dicta Margaretha cum aliis mulieribus ibidem degentibus peciit sibi fieri publicum instrumentum, sed quia iusta petentibus non est denegandus assensus dictum confeci instrumentum. Acta sunt hec anno, indiccione, die, mense, pontificatu, hora et loco quibus supra, presentibus ibidem discretis Nicolao dicto Lupus presbitero vicario ibidem³, Nicolao de Tharnowo clerico⁴ et Stanislao laico, familiari dicti domini Johannis Coczur⁵ testibus ad premissa.
Z. N. Et ego Mathias Martini de Keblowo clericus Poznaniensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius⁶, quia dicti testamenti ultime voluntatis presentacioni, dacioni et assignacioni omnibusque aliis et singulis, dum sic, ut premittitur, per dictum dominum Johannem vero bo(ne) m(emorie) Coczur agerentur et fierent, una cum prenominatis testibus presens fui eaque omnia et singula sic fieri, vidi et audivi, idcirco hoc presens publicum instrumentum confeci. Sed quia prepeditus meis aliis arduis negociis per alium scribere fideliter procuravi, hic me tamen manu propria subscripsi signoque et nomine meis solitis et consuetis, quibus utor, consignavi in fidem et testimonium omnium singulorum premissorum. Constat michi de diccionibus rasis, videlicet ,,propter Deum" in medio litere huius positis, quod non vicio, sed errore scribentis est comissum⁷.

^ainicjał na wysokość całego tekstu Or.

^bprzerobione z animo Or.

^cna razurze Or.

¹Jan Kocur, pleban kościoła Św. Wojciecha i Jerzego (uważanych dotąd za dwa odrębne kościoły pozn.) wyst. tylko tutaj.

²Nie zidentyfikowana.

³Mikołaj Wilk (Lupus), nie wiemy czy ident. z wyst. jednocześnie wikariuszem katedry gnieźn., zob. wyżej, nr 462/8, także dok. poprzedni.

⁴Tarnowo (Tarnów?, Tarnowa?) nie zidentyfikowane, może Tarnowa pod Pyzdrami, wtedy Mikołaj byłby ident. z M. synem Jana, studentem UJ 1400, potem pisarzem starosty generalnego Wlkp. 1420 (KDW VIII), notariuszem publicznym 1422 (ibidem).

⁵Nie zidentyfikowany.

⁶Maciej syn Marcina z Kębłowa (miasto na pd.-zach. od Wolsztyna), notariusz publiczny, zapewne ident. z wyst. 1397 rektorem kościoła Św. Leonarda w Lubiniu (KDW n. s. I nr 124).

⁷O fundacji por. Now. II s. 777, który jednak znał tylko wzmiankę o niniejszym dok., datującą go mylnie na 8 września 1405.

Dokument Nr 555

Viterbo, 22 września 1405

Papież Innocenty VII nakazuje biskupowi płockiemu, aby dokonał kontroli praw użytkowników dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego.

Or.: Gniezno, AAG, dok. 293. Pergamin 478X260+56 mm. Na zakładce: Relata gratis Adolphus. Na odwrocie późne notatki o treści i sygnatura: Libro I, pag. 221. Na sznurku bulla wystawcy.

Innocentius episcopus, servus servorum Dei¹ venerabili fratri .. episcopo Plocensi² salutem et apostolicam ben(edictionem). Humilibus et honestis supplicum votis libenter | annuimus illaque favoribus prosequimur oportunis. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte venerabilis fratris nostri Nicolai archiepiscopi Gneznensis peticio | continebat, quod tam ipse quam predecessores sui archiepiscopi Gneznenses, qui fuerunt pro tempore, decimas, terras, domos, vineas, possessiones, fructus, redditus, census, | emolimenta, prata, pascua, nemora, molendina, iura, iurisdictiones et quedam alia bona ad mensam suam archiepiscopalem Gneznensem spectancia, datis super hoc litteris, fideiussionibus et aliis caucionibus confectis exinde publicis instrumentis, interpositis iuramentis, factis renunciacionibus et penis adiectis in gravem ipsorum archiepiscopi et mense lesionem, nonnullis clericis et laicis aliquibus eorum ad vitam quibusdam vero ad nonmodicum tempus in emphyteosim ac aliis diversis titulis et aliquibus perpetuo ad firmam vel sub censu annuo aut libere concesserunt, seu alias titulo pretense donacionis, obligacionis aut vendicionis distraxerunt, quorum aliqui dicuntur super hiis confirmacionis litteras in forma communi a Sede Apostolica impetrasse. Quare pro parte eiusdem archiepiscopi nobis fuit humiliter supplicatum, ut sibi et mense predicte super hoc providere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur huiusmodi supplicacionibus inclinati, fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatenus easdem concessiones et donaciones cassare et irritare, necnon ea, que de bonis predicte mense per concessiones, donaciones aut obligaciones huiusmodi alienata inveneris illicite vel distracta ad ius et proprietatem eiusdem mense legitime revocare procures, contradictores per censuram ecclesiasticam appellacione postposita compescendo, invocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii secularis, non obstantibus, quod forsan inter ipsum archiepiscopum et nonnullos alios super ipsis in Romana Curia vel extra eam lis, cuius statum habere volumus pro sufficienter expresso pendeat indecisa, necnon felicis recordacionis Bonifacii pape VIII³ predecessoris nostri et aliis constitucionibus apostolicis ac litteris, instrumentis, renunciacionibus, caucionibus, iuramentis, roboracionibus, penis et confirmacionibus supradictis et aliis in contrarium editis quibuscunque. Seu si aliquibus communiter vel divisim a predicta sit sede indultum, quod interdici, suspendi vel excommunicari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mencionem. Testes autem, qui fuerint nominati, si se gracia, odio vel timore subtraxerint censura simili appellacione cessante, compellas veritati testimonium perhibere. Datum Viterbii⁴ X Kalendis Octobris, pontificatus nostri anno primo.

¹Innocenty VII papież rzymski 1404 - 1406.

²Jakub z Korzkwi, biskup płocki 1396 - 1425 (PSB X s. 357 - 358).

³Bonifacy VIII papież 1294 - 1303, chodzi tu chyba jednak o Bonifacego IX, bezpośredniego poprzednika Innocentego VII.

⁴Viterbo we Włoszech, na pn.-zach. od Rzymu.

Dokument Nr 556

Gniezno, 24 października 1405

Arcybiskup gnieźnieński sprzedaje sołectwo w Wierzbiczanach Wacławowi Gawłowicowi z Jankowa.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 6 (Liber privilegiorum capituli Gnesn. z XVI w.), k. 140 - 140v. Tytuł: Ville Vyrzbiczany clavis eiusdem [tj. gnieźn.].
Wyd. ekscerptu: Wizytacje, s. 444 - 445.

In nomine Domini amen. Ad rei memoriam sempiternam. Cum inter humane nature commoda nihil dignius memoria habeatur, oportunum existit, ut actus hominum literarum apicibus releventur ne lapsu temporis evanescant. Proinde nos Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis eclesie archiepiscopus ad universorum, tam presencium quam futurorum noticiam tenore presencium volumus pervenire, quod cupientes, quantum possumus, temporibus nostris bona mense nostre archiepiscopalis Gneznensis, Deo propicio, adaugere, ac villam eiusdem mense nostre Vyrzbiczany wlgariter dictam, in districtu Gneznensi sitam¹, in usus reducere meliores condicionemque ipsius facere meliorem, scolteciam in ipsa villa iure Noui Fori Srzedensi provido Venceslao Gawlouicz cmetoni de Jancovo² sub ratihabicione venerabilium fratrum nostrorum dominorum, videlicet capituli Gneznensis, vendidimus et presentibus vendimus pro certa pecunie quantitate. Racione cuius scoltecie eidem Venceslao et sue posteritati duos mansos liberos a censu, cum pratis necnon piscatura libera in fluvio Velma³, velud et aliis cmetonibus in eadem villa residentibus per nos concessa et indulta, absque aliqua solucione in eodem flumine facienda, tabernam unam, tercium denarium iuramentorum, penarum et cuiuslibet rei iudicate, ac speciali prato ultra vada dicta brody, iuxta lacum de sex curribus feni, partim in plano et partim de cruda radice extirpando, damus, donamus, adiungimus, incorporamus et appropriamus per eundem Venceslaum scultetum predictum et posteritatem [k. 140v] suam legittimam habendum, tenendum, commuttandum, vendendum de nostro consensu speciali aut per se possidendum temporibus perpetuis duraturis. Quiquidem scultetus cum posteris suis nobis et successoribus nostris eadem servicia prestabit et faciet, que et alii sculteti nostri in districtu Gneznensi facere consweverunt. Preterea incole dicte ville Vyrzbyczany et in ipsa colocandi a locacione eorum quatuor annorum plenaria gaudebunt libertate, quibus elapsis mediam marcam monete currentis numeri Polonicalis ad festum sancti Martini Confessoris gloriosi [11 XI] singulis annis pro censu et decima solvere, pullos quoque, ova, honores et labores, quemadmodum in aliis nostris villis solitum est fieri, nobis et nostris successoribus impendere teneantur et omnino sint astricti. Sed quia iura Srzedensia nobis sunt penitus incognita, omnia iura, que commodum et utilitatem respiciunt dominorum, nobis et successoribus nostris reservamus. Harum quibus nostrum et dicti capituli nostri Gneznensis sigilla sunt appensa testimonio literarum. Actum et datum Gnezne vicesima quarta die mensis Octobris anno Domini millesimo quadringentesimo quinto.
Transivit per manus Kyelcii cancellarii⁴.

¹Wierzbiczany par. Kędzierzyn, na wsch. od Gniezna (Koz. 5 s. 474).

²Zapewne Jankowo Dolne, wieś na pn.-wsch. od Gniezna. Wacław Gawłowic wyst. tylko tutaj.

³Wełna, prawy dopływ Warty.

⁴Kiełcz z Suchodołu, zob. wyżej, nr 420/7.

Dokument Nr 557

[Poznań], 20 listopada 1405

Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczka poznańska Elżbieta Łowiska zapisała czynsz konwentowi dominikanów w Poznaniu.

Or.: Poznań, WAP, Kl. Dominikanów Poznań A 4. Pergamin 316×148+21 mm. Pasek pergaminowy po przywieszeniu pieczęci. Na zakładce: Renovatum sigillum de mandato consulatus et consensu partis anno Domini MCCCCLX secundo. Na odwrocie późniejsze streszczenia.

Nos infrascripti: Laurencius Waschilo proconsul¹, necnon Stanislaus Borzeowsky², Andreas Clinkener³, Woytko Diues⁴, | Henricus Obentfrede⁵, Bartussius Vte⁶, Jacussius Crol⁷, Petrus Goldiner⁸, Felker⁹, consules civitatis Poznaniensis tenore | presencium recognoscimus significantes, quibus expedit, universis, quod in nostrorum presencia scabinorum infrascriptorum, videlicet Johannis Czumpe¹⁰, Jo|hannis Pfaffe¹¹, Johannis Bohemi¹², Symconis Stoyan¹³, Burnhardi notarii civitatis antiqui¹⁴, Michaelis Starketil¹⁵, Nicolai Guntheri¹⁶ et Paluce¹⁷ in iudicio bannito, cui Johannes Lyndner nostre civitatis advocatus¹⁸ iuridice presidebat, personaliter constituta honesta domina Elizabet concivis nostra Lowiska nominata¹⁹, nomine veri et legitimi testamenti perpetui, in salutem anime sue, unam marcam census annui monete currentis pro decem marcis monete currentis pagamenti Polonicalis discreto viro priori et suis fratribus in Christo devotis conventus monasterii et ordinis Sancti Dominici in civitate nostra situati dedit, legavit et assignavit ac rite et racionabiliter comparavit. Quas quidem decem marcas monete currentis Adam braseator concivis noster²⁰ in et super brasiatorio suo, retro domum acialem Andree Cray in platea Summi²¹ subtus murum ad bedellum eundo localiter situato, iuste reempcionis tytulo ad se recepit et recondit. De quibus decem marcis memoratus Adam aut sui succesores legitimi unam marcam census singulis annis in duobus terminis, videlicet super festo sancti Martini [11 XI] mediam marcam et super festo Pasce mediam marcam census predictis fratribus ordinis Sancti Dominici dare et persolvere indilate est astrictus, condicione taliter inposta^a et inserta, ut cum prefatus Adam aut sui successores legitimi dictam marcam census cum decem marcis monete currentis redemere voluerint et eas antedictis fratribus cum scitu consulum civitatis Poznaniensis integraliter persolverint, extunc brasiatorium ipsius Ade antedictum ab huiusmodi census donacione et solucione liberum, pacificum permanere debet et quietum. Hiis vero predictis adiungitur, quia dum huiusmodi marca census cum decem marcis monete currentis per dictum Adam aut suos successores legitimos promotus redempta fuerit et soluta, extunc pretaxate decem marce ad manos^a fideles dominorum consulum Poznaniensium, huius testamenti tutores, existencium necnon ad manos^a Fratrum Predicatorum predictorum insolidum presentari debent et pervenire. Qui pro eisdem decem marcis alibi ubi eis expediens videbitur, unam marcam censualem prefatis Fratribus Predicatorum emere debent et comparare. In cuius rei testimonium sigillum civitatis Poznaniensis presentibus est appensum feria sexta ante festum beate Katherine Virginis et Martiris gloriose anno Domini millesimo quadringentesimo quinto.

^atak Or.

^1-4Wawrzyniec, Stanisław Borzejowski, Andrzej Klinkener, Wojtek Bogaty, zob. wyżej, nr 483/7, 5, 1, 4.

⁵Henryk Obentfreude ławnik pozn. 1401, 1403, rajca 1405 (WSvP s. 446).

⁶Bartosz Ut, Ute, rajca pozn. 1403 - 1405, 1407 (WSvP s. 448).

⁷Jakusz, Jakub Król, wieloletni rajca i ławnik pozn. 1403 - 1430 (WSvP s. 444, 468).

⁸Piotr Goldener, zob. wyżej, nr 483/15.

⁹Folker Stowen, Stowbe, wieloletni burmistrz, rajca, wójt i ławnik pozn. 1405 - 1433 (WSvP s. 448).

^10-11Jan Czump i Jan Fafko, zob. wyżej, nr 483/10, 9.

¹²Jan Czech, Beme, Bohemus, rajca pozn. 1390, 1394, 1396, 1399, ławnik 1401, 1405 (WSvP s. 439).

¹³Szymon Stojan ławnik pozn. 1394, 1405, 1408, 1413, rajca 1396, 1404, 1411, wyst. jeszcze 1428 i 1432? (WSvP s. 448, 485).

¹⁴Bernard z Pyzdr, zob. wyżej, nr 518/29.

¹⁵Michał Storkitel, zob. wyżej, nr 483/11.

¹⁶Mikołaj, Niklos Gunter, wielokrotny rajca i wójt oraz ławnik pozn. 1404 - 1429, wyst. do 1431 (WSvP s. 443, 201).

¹⁷Mikołaj Pałuka, zob. wyżej, nr 422/2.

¹⁸Jan Lindner, zob. wyżej, nr 483/16.

¹⁹Elżbieta Łowiska skądinąd nie znana.

²⁰Adam słodownik nie zidentyfikowany.

²¹Andrzej Cray, może ident. z Andrzejem Cran mieszczaninem pozn. 1415 (WSvP s. 92).

Dokument Nr 558

[Poznań], 1405

Oficjał poznański zaświadcza, że Mikołaj z Lubiatowa stolnik poznański zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 608 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 83, zaginionego w 1945 r.).

1405. Coram eodem officiali [Joanne praeposito Saneti Spiritus^a]¹ inscriptio census trium marcarum cum summa capitali 30 marcarum per nobilem Nicolaum dapiferum Posnaniensem super bonis Lubiatowo² et Daleszyno³ vicariis cathedralibus recognita et assecurata.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu558.

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Mikołaj z Lubiatowa, zob. wyżej, nr 478/3.

³Daleszyn par. Stary Gostyń, na pn.-zach. od Gostynia (Koz. 2 s. 118).

Dokument Nr 559

[Poznań], 1405

Oficjał poznański zaświadcza, że Jakusz z Gwiazdowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 610 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 98, zaginionego w 1945 r.).

1405. Coram eodem [Joanne officiali Posnaniensi^a]¹ inscriptio census vicariis mediae marcae in latis grossis et mediae in currenti moneta cum summa capitali 10 marcarum per nobilem Jacussium super bonis Gwazdowo².

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Jakusz z Gwiazdowa, zob. wyżej, nr 456/2.

Dokument Nr 560

1405

Sędziowie polubowni rozsądzają spór o dziesięciny z Czarnotek pomiędzy plebanem ze Środy a kanonikiem poznańskim Mikołajem Blidą.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 625 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 262, zaginionego w 1945 r.).

1405. Sententia arbitrorum occasione decimarum in bonis utriusque Czarnotki¹ inter plebanum Sredensem et Michaelem Bliden canonicum Posnaniensem² vigore fundi canonicatus sui.

¹Czarnotki par. Zaniemyśl, na pn.-zach. od Zaniemyśla (Koz. 2 s. 107).

²Michał Blida, zob. wyżej, nr 488/11.

Dokument Nr 561

1405

Poznańscy wikariusze katedralni prezentują NN na altarię w katedrze poznańskiej.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 628 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 296, zaginionego w 1945 r.).

1405. Praesentatio ad altare Undecim Millium Virginum, Decem Millium Martyrum et sanctae Barbarae¹ per collegium vicariorum.

¹Altaria w katedrze pozn., por. Now. I s. 248 n. (który zresztą wydaje się nie znać niniejszego dok.).

Dokument Nr 562

1405

Papież Innocenty VII nakazuje przywrócić probostwo kościoła Św. Jakuba w Mogilnie Andrzejowi synowi Wawrzyńca z Wieńca.

Reg.: Bydgoszcz, WAP, Mogilno kl. C 12 (sumariusz dok. z XVIII w.), s. 51, nr I 1.

1405. Privilegium Bonifacii noni papae¹, in quo contenta reperiuntur talia: 1^mo. Incorporatio ecclesiae parochialis Sancti Jacobi in Mogilno post liberam resignationem domini Andreae Laurentii de Wieniec² per Bonifacium papam restitutae et per monachos monasterii Mogilnensis perpetuis temporibus regendam declaratae, licet si Innocentius septimus papa³ revocavit et eundem Andream Laurentium denuo ad dictam ecclesiam Sancti Jacobi reinvestire mandavit. Velet dicta bulla Innocentii ad uniduandas decimas in Czarnotul⁴, Dąbrowka⁵, Padniewo⁶, Wieniec⁷, Niestronno⁸ et Palędzie Koscielne⁹ manipulares.

¹Bonifacy IX, papież rzymski 1389 - 1404.

²Pleban mogileński Andrzej z Wieńca wyst. 1404 - 1426 (Acta capitulorum II nr 2, 18, 194), jednocześnie i potem notariusz konsystorza gnieźn. - zob. wyżej, nr 534/4. Wspomniana tu sprawa stanowi fragment długoletniej walki klasztoru mogileńskiego o uzyskanie patronatu kościoła par. w Mogilnie.

³Innocenty VII papież rzymski 1404 - 1406.

⁴Czarnotul par. Kwieciszewo, na wsch. od Strzelna (Koz. 1 s. 50, 4 s. 136).

⁵Zapewne Dąbrowa na pn.-wsch. od Mogilna.

⁶Padniewo na zach. od Mogilna.

⁷Wieniec, zob. wyżej, nr 534/4.

⁸Niestronno na pn.-zach. od Mogilna (Koz. 1 s. 192, 5 s. 72).

⁹Palędzie Kościelne, na zach. od Mogilna.

Dokument Nr 563

Poznań, 2 stycznia 1406

Kapituła poznańska odnawia przywilej lokacyjny sołtysa wsi Gołuski (Gołuszyce).

Kop.: Poznań, AAP, CP 3 (Liber privilegiorum capituli Posn.), k. 60v - 61v. Wpis z XVI w. w transumpcie kapituły poznańskiej z daty: Poznań, 18 listopada 1503.

In nomine Domini amen. Quoniam acta et voluntates hominum sepe solent variari, necesse est, ut ea, que in perpetua stabilitate volumus permanere, literarum memoria faciamus solenniter annotari. Idcirco nos capitulum ecclesie Poznaniensis ad perpetuam rei memoriam significamus presentibus et futuris noticiam presentium habituris, quibus expedit, universis, quia moderationi et reformationi bonorum nostrorum presertim hereditatis nostre Goluschicze¹ salubriter intendentes, ut reformata in melius comoda nobis et successoribus nostris proveniant et augmentum attento, eo quod Stanislaus scultetus noster de Goluschycze¹, dum vixit, privilegium, quod super sculteciam suam habuit, ad civitatem Poznaniensem dederat ad servandum, et eo tempore sicut dicta civitas ignis voragine in parte cremata fuit, illud etiam privilegium tunc, prout Deo placuit, crematum existit, prout recepto testimonio fidedignorum de premissis etiam de iuribus scultecie predicte ad plenum fuimus informati; et quia pro parte pauperum Jacobi et Petri filiorum dicti Stanislai tanquam successorum nobis fuit humiliter supplicatum, ut privilegium et iura scultecie per scripta nostra innovare et reformare dignaremur. Nos igitur ipsorum peticionibus benigniter annuentes, et ut iusta petentibus non sit denegandus assensus, predictos Jacobum et Petrum fratres scultetos in Goluschycze² ac ipsorum legittimos successores facimus et constituimus iure hereditario fore et esse [k. 61] possessores, donantes ipsis, prout hactenus habuerunt, duos mansos liberos cum graminibus seu pratis inter mansos et ex opposito eorundem unam tabernam et unum ortulanum, bancum seu maccellum carnificum, pistorum, sutorum et fabrum. Potest etiam habere scultetus in dicta hereditate Goluszycze gregem ovium et equiream servare seu iumenta et cum canibus valtre^a lepores fugare ac pardices quisculas cum niso et alias aviculas capere modo quo poterit meliori. Kmethones vero dicte hereditatis Goluschycze de quolibet manso annis singulis in festo sancti Martini [11 XI] nobis^b aut procuratoribus nostris circa ecclesiam Poznaniensem, qui pro tempore fuerint, per tres fertones grossorum pro censu nostro et Poznaniam deportare sunt astricti et plebano ecclesie in Conarzewo³ per octo grossos racione decime dare et solvere tenebuntur. Habet etiam scultetus facere tria magna iudicia quolibet anno in eadem hereditate. Kmethones ville domino duo prandia in duobus iudiciis aut pro quolibet prandio octo grossos et scultetus tercium prandium pro quo similiter octo grossos solvere debebunt. Habebit etiam dictus scultetus in Goluschycze de iuramentis pecunias dari consuetas et de pena tercium denarium de re qualibet iudicata, ter in anno in agris domini eque bene sic ut eis arabunt. In festo Pasche quilibet de manso dabit domino ville porcum, vel pro eodem octo grossos et per quindecim owa. Et in festo Assumptionis Beate Marie Virginis [15 VIII] vaccam, vel pro eadem octo grossos simul et quilibet per duos pullos. Scultetus vero domino ville obligatur ad servitia in equo valente duas marcas in factis domini et iurium, que concernunt dictam hereditatem. Volumus tamen, quod si plures fuerint filii in eadem scultecia, per unum valentiorem scultecia regatur, ne per multiplices heredes scultetos hereditas desertaretur, adiungentes dictis scultetis prenotatam sculteciam vendendi nostro vel domini ville cum consensu commutandi, dandi libereque resignandi seu quocumque modo voluerit a se alienandi, ad que plenam et liberam potestatem habeat et omnimodam facultatem. Ut autem nostra innovatio, ratificacio et locacio firma ac inviolabilis permaneat, ipsas presentibus approbamus, confirmamus, ceterum ne presenti innovationi et ratificationi ad descriptioni iuri dicti sculteti in eadem scultecia in Goluschycze post lapsum temporem scrupulus calumpnie moneretur, omnia et singula privilegia et literas predecessorum nostrorum et quorumcumque aliorum dominorum eiusdem scultecie, si quas forte sculteti vel kmethones pretendentes se heredes scultecie haberent et eis uti in posterum seque iuvare voluerint, exnunc cassamus, irritamus et anullamus, decernimus quoque fore viribus vacuas et nullius roborum vel momenti presenti privilegio in suo robore durante. In quorum omnium fidem et testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum Poznanie in crastino Circumcisionis Domini in capitulo generali tunc celebrato sub anno nativitatis eiusdem Christi millesimo quadringentesimo sexto, presentibus ibidem et consencientibus venerabilibus et honorabilibus dominis: Petro de Cobylyno decano⁴, Nicolao de Chlapowo [archidiacono^c] Poznaniensi⁵, Pelka [k. 61v] Vlostiborii cantore⁶, Simone custode⁷, Conrado Srzemensi⁸, Albrico Varschowiensi⁹, Michaele Pczewensi archidiaconis in ecclesia Poznaniensi¹⁰, Nicolao de Gorka cancellario¹¹, Michaele decretorum doctore¹², Nicolao Strzeskonis¹³, Johanne Sancti Spiritus officiale¹⁴, Alberto Glusszynensi prepositis¹⁵, Bartholomeo Rinkonis¹⁶, Janussio de Solowo¹⁷, Borkone¹⁸, Vincencio de Marczynkowycze¹⁹, Joanne Nyeparth²⁰, Przybislao²¹, Miroslao de Gramlewo^a²², Jaschcone Budconis²³, Petro Luciani²⁴, Floriano de Palanky^a²⁵, Jacobo Grolok²⁶, Mathia Blida²⁷ et Loduigo et^a Comornyky²⁸ prelatis et canonicis ecclesie Poznaniensis ad sonum campane more solito capitulariter congregatis. Per manus Nicolai de Gwyasdowo notarii nostri²⁹.

^atak Kop.

^bnobus Kop.

^cbrak Kop.

¹Gołuski par. Konarzewo, na pn.-wsch. od Stęszewa (Koz. 2 s. 196).

²Sołtysi, synowie Stanisława, wyst. w tymże 1406 r. w Poz. II nr 2716.

³Konarzewo, wieś par. na pn. od Stęszewa (Koz. 2 s. 323).

⁴Piotr z Kobylina, zob. wyżej, nr 485/10.

⁵Mikołaj z Chłapowa, zob. wyżej, nr 525/8.

⁶Pełka syn Włościbora z Grabowej (w Radomskiem?), mgr, kantor pozn. 1405 - 1420, kanonik krak. 1410, oficjał pozn. 1411, wikariusz generalny pozn. 1412 (niżej, nr 697a), dziekan kielecki 1421, zm. ok. 1421 (Now. I s. 395, 720, II s. 78; KDKK II s. 467, 469, 472: Jaskulski nr 105).

⁷Szymon ze Stobnicy, zob. wyżej, nr 525/10. Konrad "z Opola" syn Jordana z Krakowa, mgr?, kanonik pozn. 1375, archidiakon śremski 1382, zm. ok. 1409 (Now. I s. 730, II s. 294; Jaskulski nr 58).

⁹Alberyk z Modły, zob. wyżej, nr 516/13.

¹⁰Michał bliżej nie znany, archidiakon pszczewski 1405 - 1408 (Now. II s. 296; Jaskulski nr 71).

¹¹Mikołaj z Górki, zob. wyżej, nr 420/13.

¹²Michał Blida, zob. wyżej, nr 488/11.

¹³Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

¹⁴Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

¹⁵Wojciech prepozyt głuszyński, zob. wyżej, nr 488/23.

¹⁶Bartłomiej syn Rynka, zob. wyżej, nr 488/13.

¹⁷Janusz z Wszołowa, zob. wyżej, nr 488/16.

¹⁸Borek syn Sławobora, zob. wyżej, nr 420/14.

¹⁹Wincenty z Marcinkowa, zob. wyżej, nr 488/31.

²⁰Jan pleban z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

²¹Przybysław z Krzycka, zob. wyżej, nr 465/7.

²²Mirosław z Grąbiewa, zob. wyżej, nr 488/25.

²³Jasiek z Czechla, zob. wyżej, nr 465/8.

²⁴Piotr syn Łucjana, zob. wyżej, nr 488/21.

²⁵Florian z Poklatek, zob. wyżej, nr 413/2.

²⁶Jakub Grolok, zob. wyżej, nr 488/22.

²⁷Maciej Blida, zob. wyżej, nr 466/2.

²⁸Ludwik pleban w Komornikach, zob. wyżej, nr 488/29.

²⁹Mikołaj z Gwiazdowa, zob. wyżej, nr 509/2.

Dokument Nr 564

Poznań, 2 lutego 1406

Starosta generalny Wielkopolski potwierdza posiadanie gruntów koło Wierzbic pod Poznaniem przez mieszczanina poznańskiego Grzegorza Fabera.

Kop.: Poznań, WAP, Akta m. Poznania I/1 (Księga radziecka pozn.), k. 13v. Wpis ok. 20 września 1408.
Wyd.: WSvP, s. 91 - 92 (wg Kop.).

Nos Thomco subpincerna Cracoviensis et capitaneus Polonie generalis¹ significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, presentibus et futuris, quod considerantes et plene attendentes providi viri Gregorii Fabri civi in Poznania² iurisdicionem et ius in et super duorum mansorum agri possessione de Poznania in Mossynam eundo in parte dextra circa aut retro allodium Woytkonis civis Poznaniensis, super Wirzbicza³ iacencium seu situatorum, eundem Gregorium et suos posteros perpetue circa eius iura et eorundem mansorum agri possessionem quietam et pacificam duximus relinquendum, ita, ut predictorum duorum mansorum agri possessione perpetue cum eius posteris legittimis gaudebit et eos ad suos usus beneplacitos convertere potest. Ideo premissa approbamus et presencium virtute comprobamus. In cuius rei evidenciam pleniorem nostrum sigillum presentibus est appensum. Actum et datum in Poznania ipso die Purificacionis Beate Marie anno Domini millesimo quadringentesimo sexto.

¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

²Kowal Grzegorz, może ident. z wyst. jeszcze 1425 (WSvP s. 152).

³Wierzbice (Wierzbięcice) wieś na pd. od Poznania, dziś w granicach miasta. Wojtek Bogaty, zob. wyżej, nr 483/4.

Dokument Nr 565

Rzym, 19 kwietnia 1406

Papież Innocenty VII potwierdza przywilej papieża Bonifacego IX dla klasztoru karmelitów Bożego Ciała w Poznaniu, lecz kasuje indult słuchania spowiedzi przez zakonników.

Or.: Poznań, AAP, dok. DK 118 (A 118). Pergamin 450×275+50 mm, bardzo zniszczony przez wilgoć, pomarszczony, małe dziurki w tekście. Na zakładce: Idem. R^ta gratis. G. Steter. Na jedwabnych żółtych i czerwonych sznurach bulla ołowiana wystawcy. Na odwrocie informacje o treści.
Kop.: Rzym - Watykan, Regesta Lateranensia t. 108, k. 251v.
Wyd.: Collectanea Theologica, XIII, 1932, s. 245 - 247 (wg Or. i Kop.).
Reg.: AKH, IX, 1902, s. 207.

Uw.: Miejsca nieczytelne w Or. uzupełniono wg Kop. (za Wyd.).

||Innocentius episcopus, servus servorum Dei¹. Ad futuram rei memoriam.|| | Dudum felicis recordationis Bonifatius papa VIIII predecessor noster² dilectis filiis .. priori et fratribus domus fratrum ordinis Carmelitarum extra muros Poznanienses quasdam litteras concessit in | hec verba videlicet:
[następuje dok. papieża Bonifacego IX z daty: Rzym, 18 sierpnia 1403 - zob. wyżej, nr 477].
Cum autem, sicut exhibita nobis nuper pro parte venerabilis fratris nostri Alberti episcopi Poznaniensis³ peticio continebat, prior et fratres prefati indulto huiusmodi nonnunquam abusi fuerint et abutantur, predicando interdum remissiones eis non concessas et absolvendo in casibus ipsis non permissis ac indultum predictum alias in maioris ecclesie Poznaniensis, que per hoc in oblationibus debitis et consuetis plurimum defraudatur, preiudicium non modicum vergere dinoscatur. Nos in premissis, prout ex debito tenemur, ministerii pastoralis salubriter providere volentes, litteras prefatas, quoad indultum huiusmodi duntaxat de confessionibus audiendis, ut prefertur, auctoritate predicta tenore presentium revocamus, cassamus, irritamus et omnino iuribus vacuamus nulliusque esse volumus roboris vel momenti litteris predictis alias in suo robore permansuris, districtius inhibentes eisdem priori et fratribus ne litteris ipsis, quo ad indultum deputandi confessores huiusmodi de cetero uti quoquomodo presumant ac decernentes exnunc irritum et inane quitquid in contrarium a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attemptari. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre revocationis, cassationis, irritationis, vacuationis, inhibitionis, constitutionis et voluntatis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli Apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Rome apud Sanctum Petrum XIII Kalendis Maii, pontificatus nostri anno secundo.

¹Innocenty VII papież rzymski 1404 - 1406.

²Bonifacy IX papież rzymski 1389 - 1404.

³Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

Dokument Nr 566

Gniezno, 27 kwietnia 1406

Arcybiskup gnieźnieński sprzedaje sołectwo w Raszewie niejakiemu Zdzisławowi.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 6 (Liber privilegiorum capituli Gnesn. z XVI w.), k. 138 - 138v. Tytuł: Ville Raschewo clavis eiusdem.
Wyd. ekscerptu: Wizytacje, s. 442 - 443.

In nomine Domini amen. Quia tunc multorum errorum et dubiorum incommodum prudenter occurrimus, dum gesta etatis nostre literarum et testium annotacione perhennamus. Proinde nos Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis eclesie archiepiscopus cunctorum, tam presencium quam futurorum, noticie presentibus commendamus, quod cupientes ville nostre mense archiepiscopalis dicte Raszewo^a¹ condicionem facere meliorem, ut provide possit felicia suscipere incrementa, eandem villam exposuimus locandam iure Theutonico seu Noui Fori Srzedensi. In quaquidem villa sculteciam honesto Sdzislao¹ cum fratribus ipsius ac successoribus ipsius [k. 138v] legittimis, sub ratihabicione venerabilium fratrum nostrorum dominorum capituli dicte nostre Gneznensis eclesie, vendidimus vendimusque tenore presencium mediante pro certa pecunie quantitate. Ita quod prefatus Sdzislaus scultetus cum fratribus suis decem mansos pro nobis et duos pro se in dicta villa seu hereditate nostra Caszewo^b debent mensurare, quos duos mansos sculteticos a censu quoque a decima libertamus, nisi quod racione decime per sex grossos de quolibet manso rectori eclesie in Ostrovite², ubi audit divina, solvere sit astrictus. Cui eciam sculteto et suis successoribus in ipsa villa nostra Caszewo^b tercium
denarium iuramentorum et cuiuslibet re iudicate et tabernarum conferimus et perpetuis temporibus assignamus. Damus quoque et promittimus memorato Sdzislao sculteto cum fratribus et ipsorum posteris diebus tantummodo ieiunis pro mensa sua piscacionem facere in litore lacus nostri ibidem in Caszevo^b cum rete dicta stampnycza^b et gulgustris dictis vycesze. De quaquidem scultecia antedictus Sdzislaus scultetus cum fratribus et successoribus ipsorum legittimis in eqwo ad minus pro duabus marcis valente nobis et successoribus nostris servire tenebuntur. Cmetones vero racione census et decime per mediam marcam grossorum latorum in festo sancti Martini [11 XI] et racione poradlne per sex grossos communis pecunie de manso quolibet, necnon pullos, caseos, ova et stacionem, prout et alie ville nostre sunt solite, nobis et successoribus nostris solvere sint astricte^b. Quam videlicet sculteciam prefatus Sdzislaus, fratres sui ac ipsorum posteri legittimi tenebunt, habebunt, utifruentur, donabunt, alienabunt, commutabunt et vendent, sed cum nostro nostrorumque successorum scitu et consensu specialibus, ac eciam perpetuo possidebunt. Et quoniam iura Srzedensia sunt nobis penitus incognita et ignota, ideo omnia iura, utilitates, labores et honores, que respiciunt utilitatem, commodum et honorem dominorum, salva nobis et nostris successoribus penitus reservamus. Harum quibus nostrum et antedicti capituli nostri sigilla sunt appensa testimonio literarum. Actum et datum Gnezne feria tercia proxima post festum sancti Marci Ewangeliste anno Domini millesimo quadringentesimo sexto, presentibus venerabilibus et honorabilibus dominis: Nicolao Strosbergk preposito³, Petro cantore⁴, Michaele scolastico⁵, Jacobo custode⁶, Kylcio cancellario⁷, Nicolao Strzeskonis officiali⁸, Dobeslao de Czeschkowo^b⁹, Petro de Cobilino¹⁰, Nicolao Gorka¹¹, Blisborio¹², Henrico Repte¹³, Borkone¹⁴, Lorcone¹⁵, Henrico Beel¹⁶ prelatis et canonicis memorate nostre eclesie tunc capitulariter congregatis. Insuper pratum circa fluvium Kyanycza¹⁷ i limitibus ville predicte eidem sculteto addimus sine preiudicio cmetonum ex oblivione hic ommissum.
Transeat per manus Kelcii cancellarii.

^apoprawione z Caschewo Kop.

^btak Kop.

¹Raszewo par. Ostrowite Prymasowskie, na pd.-wsch. od Trzemeszna (Koz. 1 s. 252, 5 s. 234). Sołtys Zdzisław wyst. tylko tutaj.

²Ostrowite Prymasowskie, jak wyżej.

^3-7Mikołaj Strosberg, Piotr, Michał z Krowicy, Jakub Pałuka, Kiełcz z Suchodołu, zob. wyżej, nr 420/1, 4, 6, 5, 7). Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

⁹Dobiesław z Czeszewa, zob. wyżej, nr 420/12.

¹⁰Piotr z Kobylina, zob. wyżej, nr 485/10.

¹¹Mikołaj z Górki, zob. wyżej, nr 420/13.

¹²Blizbor z Kwiatkowa, zob. wyżej, nr 449/7.

¹³Henryk Repte, zob. wyżej, nr 549/20.

^14-15Borek i Lorek, zob. wyżej, nr 420/14, 19.

¹⁶Henryk Biel, zob. wyżej, nr 443/12.

¹⁷Kijanica, zob. wyżej, nr 486/2.

Dokument Nr 567

Poznań, 1 maja 1406

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Bodzęta z Sołacza sprzedał część Sołacza i Dalekiego Dobrogostowi i Wincentemu braciom z Szamotuł.

Or.: Poznań, WAP, Akta m. Poznania D 583. Pergamin 212×165+34 mm. Plamy w tekście, pismo wyblakłe. Na różowym sznurze pięczęć wystawcy dobrze zachowana, w żółtym wosku, okrągła, średnicy ok. 30 mm, przedstawiająca tarczę z herbem Jelita, nad nią połukozę. Napis: Sigillum Thomconis.
Reg.: KDW V, nr 93 (wg Or.).

In nomine Domini amen. Nos Thomco subpincerna Crac(ouiensis) et capitaneus Maioris Polonie | generalis¹ significamus, quibus expedit, universis, presentibus et futuris presenciam per tenorem, | quod ad nostram et aliorum eiusdem terre nobilium veniens presenciam nobilis Bodzantha | heres in Solacz², non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sed benivole usus suorum amicorum consilio, sanus mente et corpore existens, suam totam partem hereditatis, quam habet in Solacz, item aliam partem hereditatis, quam habet, wlgariter Daleke³, cum omni iure et dominio, prout solus tenuit et habuit, strenuo nobilique viris dominis Dobrogostio⁴ et Wincencio in Schamothuli⁵ heredibus pro centum marcis grossorum latorum Pragensis monete et numeri Polonicalis consueti racionabiliter vendidit et cum omnibus usibus, fructibus, proventibus, censibus, reditibus, agris, pratis, campis, pascuis, silvis, rubetis, borris, aquis, stangnis, paludibus, piscinis, piscaturis, lacubus, fluminibus, molendinis et generaliter cum singulis utilitatibus et universis pertinenciis, quomodocumque ad easdem partes hereditatum pertinentibus, prout ipse partes in suis metis sunt ab aliis circumferencialiter distincte, nichil penitus iuris et dominii pro se et suis successoribus legittimis reservans, partibus hereditatum in eisdem coram nobis plenarie in perpetuum resignavit et tenendas, possidendas, habendas, vendendas, commutandas, obligandas, donandas, alienandas et ad eorum usus beneplacitos convertendas, prout eisdem dominis et eorum successoribus legittimis utilius et melius videbitur expedire. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum in Poznania ipso die Philippi et Jacobi Appostolorum anno Domini millesimo
quadringentesimo sexto, presentibus nobilibus viris: Petro de Staralanka⁶, Nicolao de Sepno⁷, Andrea et Phalibogio de Scorzewo⁸, Johanne Durka de Gnuschino⁹ et Johanne de Gosczeyewo¹⁰ heredibus aliisque pluribus fidedignis etc.

¹inicjał na wysokość połowy tekstu Or.

¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

²Sołacz, dziś część miasta Poznania; na pn.-zach. od centrum (Koz. 3 s. 232). Bodzęta wyst. 1390 - 1407 (SHGWlkp.).

³Dalekie, zapewne D. par. Cerekwica, na pd.-wsch. od Szamotuł, w pobliżu Kazimierza, w średniowieczu wyst. tylko tutaj (SHGWlkp.; Koz. 2 s. 118).

⁴Dobrogost z Szamotuł, zob. wyżej, nr 551/7.

⁵Wincenty Świdwa z Szamotuł, brat Dobrogosta, potem podczaszy kal. 1414, kasztelan międzyrzecki 1423, starosta wschowski 1424 - 1427, ruski 1431 - 1439, śremski, zm. 1444 (WSB s. 728 - 729; GStar. s. 81).

⁶Piotr ze Starołęki i Nagradowic, zob. wyżej, nr 498/2.

⁷Sepno par. Konojad, na pn.-zach. od Kościana (Koz. 3 s. 182), Mikołaj wyst. od 1404, potem zaufany wielkiego księcia Witolda, sędzia pozn. 1426, zm. 1430 - 1432 (WSB s. 655).

⁸Skórzewo, wieś par. na zach. od Poznania (Koz. 3 s. 201 - 202, 8 s. 220). Andrzej zapewne ident. z Andrzejem Krupką, zob. niżej, nr 650/7. Falibóg, także z Chyb, wyst. 1402 - 1436, nie żył już 1437 (SHGWlkp.).

⁹Gnuszyn, par. Chrzypsko, na pn. od Pniew (Koz. 2 s. 187 - 188). Jan Dziurka wyst. 1402 - 1406, 1413 - 1414 (SHGWlkp.).

¹⁰Gościejewo par. Rogoźno było własnością królewską, tu chodzi raczej o Jana wyst. w Gościejewicach par. Poniec, na pd. od Ponieca (Koz. 2 s. 210), por. też niżej, nr 599/7.

Dokument Nr 568

Łukowo, 16 maja [1406]

Klara wdowa po Janie z Łukowa prosi biskupa poznańskiego o udzielenie inwestytury na altarię w katedrze poznańskiej Piotrowi z Gniezna.

Kop.: Poznań, AAP, Acta consistorii 2, k. 29. Wpis 28 maja 1406.

Reverendo in Christo patri et domino, domino Alberto Dei gracia episcopo Poznaniensi¹, vel ipsius vicario in spiritualibus generali, Clara relicta Johannis de Lukowo² filia vestra. Reverendissime pater et domine mi(hi) graciose! Invitendo^a ac magis inherendo literis presentacionis de magistro Petro de Gnezna³ per nobiles Troianum, Nemerzam⁴ et me ad altare sancti Martini in ecclesia p(aternitatis) v(estre) Poznanie datis et factis peto p(aternitatem) v(estram) predictam, quatenus predictum Petrum dignemini investire de eodem, nam prioribus meis ad hoc datis stantibus voluntate et consensu eisdem nominatis in termino mihi prefixo non valeo comparare. Datum in Lukowo die dominica Rogacionum [1406].

^atak Kop.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Łukowo, wieś par. na wsch. od Obornik (Koz. 2 s. 433). Jan wyst. 1387 - 1396. Wdowa po nim wyst. 1400 - 1406 (SHGWlkp.; por. też Now. I s. 362).

³Mgr Piotr trudny do identyfikacji, może ident. z Piotrem Pieszykiem z Gniezna - zob. wyżej, nr 466/14.

⁴Trojan z Bliżyc (par. Raczkowo, na pd.-wsch. od Skoków - Koz. 2 s. 41) i z Żdżar, wyst. 1400 - 1406 (SHGWlkp.), może jednak ident. z Trojanem Grocholą z Raczkowa wyst. 1382 - 1407 (KDW VI nr 278/2). Niemierza z Bliżyc, potem z Kiszewa, bratanek prepozyta kapituły pozn. Wincentego Grocholi wyst. 1392 - 1434 (SHGWlkp.). O obydwu por. też Now. I s. 362.

Dokument Nr 569

Koronowo, 21 maja 1406

Król Władysław Jagiełło zakazuje powoływać przed sądy Wichnę, wdowę po wojewodzie kaliskim Sędziwoju z Szubina.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 1, k. 115. Wpis w 1407 (?) r.

[Wladi^a]slaus Dei gracia rex Polonie etc., universis et singulis iudicibus, subiudicibus ceterisque officialibus iudiciis nostris regalibus in terris Maioris Polonie et Cuyawie presidentibus, [a^a]d quos presentes pervenerit et qui presentibus fuerit requisiti, nostris fidelibus dilectis, graciam regiam et omne bonum. Fideles nostri! Quia statui viduali compacientes, generose domine Wychne, relicte olim Sandiwogii palatini Kalissiensis¹, sibi hoc concedimus facultate, quod in nostris iudiciis non debeat respondere, nec eciam ad eadem nostra iudicia evocari. Quocirca vobis damus nostris firmis regalibus in commissis, quatenus eandem dominam Wychnam in nostris regalibus iudiciis, ad cuiusvis hominis instanciam contra eam agere iudicialiter volentibus, nulla debeatis iudicare racione, nec ipsam permittatis ad eadem iudicia evocari ad unius anni revolucionem solummodo et decursum. Datum in Corunow feria sexta in crastino Ascensionis Domini anno Domini M° CCCC° VI°².

^adziura Kop.

¹Wichna, wdowa po Sędziwoju z Szubina (zob. o nim wyżej, nr 416/1), wyst. jeszcze 1412 (AAG ACap. B 14 k. 27), często mylona z bratową, także Wichną, z Grodziska.

²Koronowo nad Brdą, na pn. od Bydgoszczy. Pobyt króla nie jest skądinąd potwierdzony, ale możliwy. A. Gąsiorowski, Itinerarium króla Władysława Jagiełły, Warszawa 1972, s. 48 umieszcza niniejszy dok. błędnie pod datą 6 maja 1407.

Dokument Nr 570

Poznań, 11 czerwca 1406

Król Władysław Jagiełło nadaje Bobrowniki klasztorowi cystersów w Łeknie (Wągrowcu).

Kop.: Poznań, WAP, Gniezno Gr. 224, k. 520 - 521. Wpis 12 kwietnia 1782 wg Or. (privilegium in pargameno - - cum uno maiori sigillo pensili - - sano et illaeso).
Odpis: Poznań, WAP, Spuścizny - H. Hockenbeck, nr 329 (wg poszytu kopii dok. łekneńskich z XVIII w., przechowywanego ongi w kościele parafialnym w Wągrowcu, spalonego w 1945 r., do którego wpisano nasz dok. wg Or. in archivo monasterii Vangroviciensi reposito).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Cum inter humanae nature commoda nihil dignius memoria habeatur, oportunum existit, ut actus hominum literarum apicibus et testium annotatione perennentur ne lapsu temporis evanescant. Proinde nos Vladislaus Dei gratia rex Poloniae, necnon terrarum Cracoviae, Sandomiriae, Siradiae, Lanciciae, Cujaviae, Lithvaniae princeps supremus, Pomeraniae Russiaeque dominus et haeres etc., significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis, praesentibus et futuris, praesentium notitiam habituris, quod cum regiae benignitatis clementia universorum nostrorum^a fidelium commodis dignamur intendere, ad ea tamen quodam singulari affectu nostra sollicitatur intentio, quae ministrorum Dei et praecipue religiosorum, qui mundi deliciis abiectis in simplicitate spiritus sub regulari obedientia suo serviunt Creatori utilitatem respicientes et profectum, speciali zelo devotionis accensi, cupientes diem extremi iudicii pietatis operibus praevenire, ob salutem animarum tam meae, quam dominae olim Hedvigis prioris et serenissimae principis dominae Annae modernae reginarum nostrarum consortium, religiosis abbati, fratribus et monasterio in Lekna alias in Vangroviec villam nostram Bobrowniki, quae alias ad civitatem Rogoszno^b pertinebat¹, prout in suis metis [k. 520v], gadibus et granitiis circumferentialiter longe lateque est limitata et distincta, cum omnibus ipsius utilitatibus, redditibus, censibus, fructibus, proventibus, necnon agris, pratis, campis, pascuis, rubetis, quercetis, pinnetis, virgultis, frucetis, borris, sylvis, gais, mericis, nemoribus, mellificiis, piscinis, piscationibus, paludibus, fluviis, aquis et aquarum decursibus, molendinis et emolumentis ac pertinentiis, cohaerentiis et appendentiis universis ad ipsam villam Bobrowniki quomodolibet pertinentibus, damus, incorporamus appropriamus, annectimus, adiungimus perpetuis temporibus duraturis. Quam quidem villam Bobrowniki ipsi abbas, fratres et monasterium in Lekno alias in Vangrowiec praedictum cum his iuribus, libertatibus, modis et consvetudinibus quibusvis^a villas et caetera bona ipsorum obtinent, tenebunt, habebunt, utifruentur perpetue ac pacifice possidebunt, ita tamen, quod singulis diebus praeter diem dominicam in quaelibet septimana in missis et divinis officiis pro animarum salute nostrae et dominae Hedvigis prioris reginae ac etiam dominae Annae modernae consortium nostrarum Salvatoris nostri clementiam implorare tenebuntur claris memoriis et debebunt perpetue et in aevum. Harum quibus sigillum nostrae maiestatis appensum est testimonio literarum. [Actum^d] in Posnania² feria sexta in crastino Corporis Christi anno Domini ^e-f

millesimo quadringentesimo sexto

, praesentibus his venerabilibus in Christo patribus: domino Nicolao de Kurow sanctae Gnesnensis ecclesiae archiepiscopo, domino Alberto episcopo Posnaniensi³ nec non validis strenuisque viris Jacobo de Koniecpole palatino Siradiensi⁴, Zbigneo de Brzezne^g curiae nostrae marschalco⁵, Mosticio de Stanszow Poznaniensi⁶ et Janussio de Toliszkow Calissiensi castellanis⁷ multisque aliis nostris fidelibus fide dignis. Datum per manus honorabilis [k. 521] domini^h Nicolai praepositi Sancti Floriani ante Cracoviam, canoniciⁱ Cracoviensis^h, Regni Poloniae succancellarii⁸, nobis sincere dilecti.
^j-k

Relatio eiusdem domini Nicolai succancellarii

^amatrem Kop.

^bRogozno Kop.

^cquibus Kop.

^dbrak Kop. i Odpis

^e-f1406 Odpis

^gtak Kop. i Odpis

^hbrak Odpis

ⁱcannonici Kop.

^j-kbrak Odpis

¹Bobrowniki par. Łęgowo, na pn.-zach. od Wągrowca (KDW VI nr 222/6).

²Data zgodna z itinerarium wystawcy.

³Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁴Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁵Zbigniew z Brzezia, zob. wyżej, nr 521/10.

⁶Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

⁷Janusz z Tuliszkowa, Dryja, podkomorzy pozn. 1403, kasztelan kal. 1403, starosta kłecki, koniński, zm. 1426 (PSB X s. 585 - 586; WSB s. 776).

⁸Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 571

Poznań, 13 czerwca 1406

Król Władysław Jagiełło potwierdza kupno wsi Jakubowo dokonane niegdyś przez klasztor kanoników regularnych w Trzemesznie.

Or.: Gniezno, AAG, Trzemeszno dok. 48. Pergamin 333×225 mm, zakładka (i dolna część lewego marginesu) obcięte. 2 dziury po sznurze do przytwierdzenia pieczęci. Na odwrocie: Scrinio 5 D, informacje o treści (XV - XVIII w.).

^aIn nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Dum vivit litera, vivit et accio commissa litere, cuius assercio nutrit memoriam | et labiles semper perpetuat acciones. Proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie, Lithwanieque princeps suppremus et heres Russie | et cetera, significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, tam presentibus, quam futuris, presencium noticiam habituris, quomodo religiosus | Paulus prepositus et eius conventus monasterii nostri Tremeschnensis, fratres canonicorum regularium ordinis Sancti Augustini¹ devoti nobis dilecti, coram nostre celsitudinis conspectu literis autenticis et patentibus ac proborum testimonio virorum documentis et attestacionibus luculenter docuerunt, qualiter villam sive hereditatem Jacubouo dictam, in districtu Gneznensi sitam, ab honesta Pakoslaua relicta Jacobi olym de Jacubouo, necnon a Czestcone, Jacobo, Ninogneo et Zophia natis ipsius de ibidem², pro trecentis marcis grossorum Pragensis monethe et Polonicalis numeri, quadraginta octo grossos in quamlibet marcam computando, pro comodo et utilitate monasterii nostri antedicti comparassent et emissent, comparaverunt et emerunt. Quequidem villa Jacubouo predicta de anno Domini millesimo trecentesimo octuagesimo secundo, die secunda mensis Octobris .. preposito et eius conventui monasterii predicti, qui tunc fuerunt, cum omnibus eius pertinenciis per predictos heredes vero vendicionis et resignacionis tytulo fuerat et est resignata³. Quamquidem empcionem, vendicionem et resignacionem ipsis preposito et eius conventui predictis per veros et legitimos heredes predicte ville Jacubouo hactenus sic factam, ratam et gratam habentes considerantesque diligenter et attente, quomodo opera divini amoris in terris exhibita multiplici fructu recompenssantur in celis, ab ipso Domino bonorum omnium largitore habita, eciam diligenti consideracione ad constantis devocionis iudicia, quibus predicti Paulus prepositus et conventus monasterii nostri Tremeschnensis sepedicti in conspectu nostro claruerunt, devocionem ipsorum huiusmodi ampliare eosque nostre gracie prerogativa prevenire cupientes, ut nostris suffulti munificenciis, in pacis conquiescentes dulcedine oracionibus liberius vaccare potuerint et Creatoris nostri clemenciam pro nostra nostrorumque predecessorum salute uberius exorare, splendore paterne glorie, qui sua mundum universum ineffabili illuminat claritate, sincera devocione allecti, predictam villam Jacubouo cum omnibus ipsius censibus, fructibus, agris, pratis, campis, pascuis, silvis, gaiis, mericis, borris, mellificiis, rubetis, virgultis, fluviis, piscinis, piscaturis, molendinis, paludibus, aquis et earum decursibus et generaliter cum omnibus redditibus, appendiis et coherenciis universis, ad predictam villam Jacubouo quomodolibet pertinentibus, monasterio nostro Tremeschnensi predicto de innata nobis benignitate damus, adiungimus, incorporamus, appropriamus et annectimus perpetuis temporibus duraturis, facientes predictum Paulum prepositum et eius conventum successoresque ipsorum, qui pro tempore fuerint, monasterii nostri Tremeschnensis sepedicti de plenitudine nostre regie potestatis eiusdem ville veros heredes et legitimos possessores. Volumus insuper villam Jacubouo predictam omnibus et singulis iuribus, modis, consuetudinibus et iurisdicionibus, quibus ville alie sepedicti monasterii pociuntur, perfrui et gaudere, iuribus tamen nostris regalibus in omnibus semper salvis. Harum, quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Actum in Poznania⁴ ipso die dominico infra octavas Corporis Cristi anno eiusdem millesimo quadringentesimo sexto, presentibus reverendissimis in Christo patribus, dominis: Nicolao sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopo⁵, Alberto episcopo Poznaniensi⁶, nobilibus strennuisque viris: Gneuossio Sandomiriensi⁷, Janussio de Sokolow Gneznensi⁸, Nicolao de Michalow Woyniciensi⁹, Janussio de Tholisscow Kalisiensi¹⁰, Alberto Kaminensi castellanis¹¹, et aliis quampluribus nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus wenerabilis domini Nicolai prepositi Sancti Floriani extra muros Cracouienses, Regni Polonie vicecancellarii etc. nobis sincere dilecti¹².
Ad relacionem eiusdem domini Nicolai Regni Polonie vicecancellarii.

^ainicjał na wysokość 10 wierszy Or.

¹Prepozyt Paweł, zob. wyżej, nr 507/4.

²Jakubowo par. Strzyżewo Kościelne, wieś dziś nie istniejąca, na pd.-zach. od Trzemeszna(SHGWlkp.), niegdyś należąca do Porajów, z których wywodzili się sprzedający wieś w 1382 r. wymienieni tu właściciele: Pakosław, wdowa po Jakubie Zawiszy z J. (wyst. 1364 - KDW III nr 1528) i jego dzieci, potem nie znane (Koz. 4 s. 294; SHGWlkp.).

³KDW III nr 1803.

⁴Data potwierdzona itinerarium wystawcy.

⁵Mikołaj Kurowski, zob. wyżej, nr 426/3.

⁶Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁷Gniewosz z Dalewic, zob. wyżej, nr 437/5.

⁸Jan Wezenborg, zob. wyżej, nr 430/8.

⁹Mikołaj z Michałowa, zob. wyżej, nr 437/7.

¹⁰Janusz z Tuliszkowa, zob. wyżej, nr 570/7.

¹¹Wojciech z Szaradowa, zob. wyżej, nr 412/6.

¹²Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 572

Kościan, 24 czerwca 1406

Król Władysław Jagiełło nadaje prawo magdeburskie miastu Skwierzynie.

Kop.: Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 209, k. 572v - 573v, w transumpcie króla Kazimierza Jagiellończyka z daty: Poznań, 4 czerwca 1450, potwierdzanym kolejno przez Zygmunta Augusta (Warszawa, 18 grudnia 1563), Stefana Batorego (Toruń, 28 listopada 1576), Zygmunta III (Warszawa, 8 kwietnia 1590), Władysława IV (Kraków, 22 lutego 1633), Jana Kazimierza (Warszawa, 16 grudnia 1650), Michała Korybuta (Warszawa, 24 lutego 1672). Tytuł: Confirmatio privilegiorum civitati Skwirzinensi servientium.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Cum inter humanae naturae commoda nihil dignius memoria habeatur, oportunum existit, ut actus hominum litterarum apicibus et testium annotatione perennentur, ne lapsu temporis evanescant. Proinde nos Vladislaus Dei gratia rex Poloniae, Lithuaniae princeps supremus et haeres Russiae etc. [k. 573] significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis, praesentibus et futuris, praesentium notitiam habituris, quod cum in combustione civitatis nostrae Skwirzynensis¹ omnia privilegia et iura civitatis nostrae praedictae consumpta essent per ignis incendium et destructa, prout ex civium eiusdem civitatis Skwirzyno documentis accepimus, volentes illos ad iura pristina reducere caeterisque Regni nostri civitatibus in iuribus conformare, ipsos cives civitatis eiusdem Skwirzyno omnibus iuribus, modis et consuetudinibus, quibus exterrae civitates Regni potiuntur, perfrui volumus et gaudere. Quos quidem cives civitatis Skwirzyno de iure Polonico in ius Theutonicum, quod Magdeburgense dicitur, transtulimus et praesentium tenore transferimus perpetuo duraturum, removentes ibidem^a omnia iura Polonicalia, modos et consuetudines, quae ipsum ius Theutonicum Maideburgense praedictum plerumque perturbare consueverunt. Eximimus insuper, absolvimus et perpetuo liberamus advocatum, cives et quosvis alios incolas civitatis Skwirzyno praedictae ab omni iurisdictione et potestate omnium Regni nostri castellanorum, palatinorum, iudicum, subiudicum caeterorumque officialium et ministerialium eorundem, ut coram ipsis vel ipsorum aliquo pro causis tam parvis quam magnis, puta furti, sanguinis, homicidii, incendii, membrorum mutilationis et quibusvis aliis enormibus excessibus citati minime respondeant, nec aliquas poenas solvere tenebuntur, sed tantum cives et incolae civitatis Skwirzyno praedictae coram suo advocato, qui pro tempore fuerit, advocatus vero coram nobis aut nostro iudicio generali, dum tamen per nostram literam sigillo nostro sigillatam evocatus fuerit, tunc non aliter quam suo iure Theutonico Maideburgensi praedicto omnibus de se querulantibus respondere sint adstricti. In causis vero criminalibus superius expressatis advocato civitatis praedictae Skwirzyno iudicandi, corrigendi, condemnandi et puniendi plenam damus et omnimodam tenore praesentium potestatem, prout hoc ipso^b ius Theutonicum Magdeburgense praedictum in omnibus suis punctis, sententiis, articulis et conditionibus postulat et requirit, iuribus tamen nostris regalibus in omnibus semper salvis. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Actum in Castan^b feria quinta ipso die sancti Joannis Baptistae anno Domini millesimo quadringentesimo sexto², praesentibus iis: venerabili in Christo patre D.^b episcopo Posnaniensi³ necnon validis strenuisque viris Jacobo de Koniecpole palatino Siradiensi⁴, Mosciuo^b de Stanchoff^b Posnaniensi⁵, Janussio de Toliskouo Calissiensi⁶, Janussio Furman Miedzyrecensi⁷ et Nicolao [k. 573v] de Błauszow^b Santocensi castellanis^s multisque aliis fidedignis. Datum per manus venerabilis in Christo patris domini Nicolai de Czurow^b sanctae Gnesnensis ecclesiae archiepiscopi⁹, sincere dilecti.

^aitidem Kop.

^btak Kop.

¹Skwierzyna, miasto królewskie w starostwie międzyrzeckim.

²Pobyt w Kościanie potwierdzony itinerarium królewskim.

³Błąd kopisty, chodzi o Wojciecha Jastrzębca, zob. wyżej, nr 403/1.

⁴Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁵Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

⁶Janusz z Tuliszkowa, zob. wyżej, nr 570/7.

⁷Janusz Furman z Zaniemyśla (Niezamyśla) i Mchów (na pd. od Książa Wlkp.), Doliwita, kasztelan rogoziński 1392 - 1400, międzyrzecki 1400 - 1418, zm. 1418 (KDW VI nr 334/1; Spisy wlkp.).

⁸Mikołaj z Błociszewa, zob. wyżej, nr 455/2.

⁹Mikołaj Kurowski, zob. wyżej, nr 426/3.

Dokument Nr 573

Kościan, 25 czerwca 1406

Król Władysław Jagiełło nadaje prawo magdeburskie miastu Przemętowi.

Kop.: Warszawa, AGAD, Metryka koronna t. 67, k. 81 - 82. Wpis w transumpcie króla Zygmunta z daty: Kraków, 6 lipca 1545.
Reg.: MRPS IV, suppl. nr 450 (wg Kop.).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Cum inter humanae naturae commoda nihil dignius memoria habeatur, opportunum existit, ut actus hominum litterarum apicibus et testium annotatione perhennentur ne lapsu temporis evanescant. Proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Poloniae Lithuaniaeque princeps supremus et haeres Russiae etc. significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis et singulis, praesentibus et futuris, praesentium noticiam habituris, quomodo cupientes oppidi nostri Przemąnth¹ conditionem facere meliorem et cum ceteris civitatibus et oppidis in Regno nostro et terris Maioris Poloniae existenti[k. 81v]bus in iuribus, graciis et immunitatibus graciosius adiuvare, cuius oppidani et incolae coram nobis sufficienti docuerunt testimonio, quomodo ipsis iura, firmitates et privilegia per ignis voraginem sunt cremata et consumpta, ad instan(tes)que peticiones eorumdem eidem oppido Przemąnth ius civile, quo aliae civitates et oppida in Regno nostro et terris Maioris Poloniae gaudent et fruuntur, atribuimus et ipsum de iure Polonico in ius Theutonicum, quod Maideburgense dicitur, transferimus perpetuo duraturum, removentes ibidem omnia iura Polonicalia, modos et consuetudines universas, quae ipsum ius Theutonicum Maideburgense predictum plerumque consueverunt et sunt solita perturbare. Absolvimus insuper et eximimus perpetuoque liberamus oppidanos, tabernatores et quosvis oppidi predicti Przemąnth incolas ab omni iurisdicione et potestate omnium Regni nostri pallatinorum, castellanorum, capitaneorum, iudicum, subiudicum et quorumvis officialium et ministerialium eorundem, ut coram ipsis vel ipsorum aliquo pro causis tam magnis quam parvis, puta furti, sanguinis, homicidii, incendii, membrorum mutilationis et quibusvis aliis enormibus excessibus cittati minime respondebunt nec aliquas poenas solvere tenebuntur, sed tantum oppidani et incolae predicti oppidi Przemąnth coram suo advocato, qui pro tempore fuerit, advocatus vero coram nobis aut nostro generali colloquio dum per litteram nostram [k. 82] nostro sigillo sigillatam fuerit evocatus et cittatus, tunc non aliter quam suo iure Theutonico Maideburgense predicto de se querulantibus respondere tenebuntur. In causis autem criminalibus et capitalibus superius expressis advocato dicti oppidi Przemąnth in metis et graniciis eiusdem iudicandi, sentenciandi, corrigendi, puniendi, plectendi et condemnandi plenam damus et omnimodam tenore presentium concedimus facultatem, prout hoc ipsum ius Theutonicum Maideburgense predictum in omnibus suis punctis, articulis, sentenciis, condicionibus et clausulis postulat et requirit, iuribus tamen regalibus in omnibus semper salvis. Harum quibus sigillum nostrum est appensum testimonio litterarum. Actum in Costan feria sexta in crastino sancti Joannis Baptistae anno Domini millesimo ^a-b

quingentesimo quadringentesimo

sexto², presentibus: reveren(do) in Christo patre domino Alberto episcopo Posnaniensi³, necnon validis strenuisque viris Jacobo de Konieczpolie palatino Siradiensi⁴, Ambrosio^c de Dalouicze Sandomiriensi⁵, Mosticio Posnaniensi⁶, Joanne de Tholiskowo Callisiensi⁷, Janussio de Sokolovo Gnesnensi castellanis⁸ et multis aliis nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus honorabilis Nicolai praepositi Sancti Floriani ante Cracouiam, Regni Poloniae vicecancellarii⁹, sincere nobis dilecti.
Relatio eiusdem domini Nicolai Regni Poloniae vicecancellarii.

^a-btak Kop.

^ctak Kop.

¹Przemęt, miasto królewskie w powiecie kościańskim, odstąpione niedługo potem (zob. niżej, nr 608) cystersom z Wielenia.

²Data wystawienia dok. (popsuta przez kopistę) potwierdzona itinerarium królewskim.

³Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁴Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁵Gniewosz z Dalewic, zob. wyżej, nr 437/5.

⁶Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

⁷Janusz z Tuliszkowa, zob. wyżej, nr 570/7.

⁸Janusz z Sokołowa, zob. wyżej, nr 430/8.

⁹Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 574

[Poznań], 26 czerwca 1406

Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Idzik zapisał swój majątek żonie.

Or. nieznany. Spisany był na pergaminie, zaopatrzony pieczęcią sekretną miasta w żółtym wosku, zawieszoną na pasku pergaminowym.
Kop.: Poznań, AAP, Acta consistorii 19, k. 81 - 81v. Wpis 10 maja 1435 (wg Or.).

Nos infrascripti ^1-2

Laurencius Wassilo prothoconsul, Stanislaus Borzuyewsky, Woythco, Andreas Clinckner, Henricus Obenthfrewth, Petrus Gedlner^a, Barthossius Vthe, Jacussius Crol et Falkerus consules civitatis Poznaniensis publice significamus presentis cum tenore, quod in presencia scabinorum infranominandorum: Johannis Czumpe, Johannis Fafkonis, Johannis Beme, Simonis Stoyan, Bernhardi antiqui notarii civitatis, Michaelis Sthorkytel, Nicolai Guntheri et Nicolai Paluka, in bannito iudicio, cui Johannes Lyndner nostre civitatis advocatus

iudicialiter presidebat, personaliter constitutus honestus vir Egidius alias Idzyk noster concivis³, animo bene deliberato rite et racionabiliter resignavit post mortem suam omnia sua bona ac hereditates, que nunc habet aut in futurum adipisci potest, mobilia vel ymmobilia, magna sive parva, in civitate aut extra [k. 81v] civitatem constituta aut alibi, cum omni iure, prout hec ipsa solus tenuit et possedit, honeste domine Anne consorti sue legittime³ cum eisdem bonis fater(i) et dimittere secundum eius meliorem utilitatem, absque omni impedimento, tali condicione, si et in quantum alium maritum non ducetur legittimum post Egidii ipsius mariti mortem legittimi. Si autem alium virum ducetur post mortem suam in thorum legittimum, extunc omnia prius nominata bona et hereditates super pueros dicti Egidii hereditarie cedere debent atque devolvi, et Anne conthorali sue legittime dictorum suorum bonorum nil sequi debet atque cedi. In cuius rei testimonium sigillum nostre civitatis presentibus est appensum ipso die sabbati ante festum sancti Pauli anno Domini millesimo quadringentesimo sexto.

^atak Kop.

^1-2Członkowie władz miasta Poznania kadencji 1405/06 objaśnieni wyżej, nr 557.

³Idzik, Mikołaj Idzik, mieszczanin pozn., nie wiemy czy ident. z wcześniejszym rajcą pozn. 1403 - 1404, czy też wójtem pozn. 1404 (zob. wyżej, nr 509/5, 518/13), nie żył już 1434, kiedy to wyst. wdowa po nim, tu wymieniona (?) Anna (KDW IX).

Dokument Nr 575

Pyzdry, 27 czerwca 1406

Król Władysław Jagiełło zaświadcza, że Hinczka i Kunat bracia niegdyś z Brdowa (?) sprzedali sołectwo w Wilkowie Maciejowi Gwerowi.

Kop.: Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 54, k. 323v - 324v. Wpis w transumpcie króla Zygmunta z daty: Piotrków, 15 lutego 1538. Tytuł: Confirmatio privilegii super scultetiam in villa Vylkowo honeste Barbare de Conyn.
Wzmianka: Tamże, Archiwum Publiczne Potockich, rkps 304, k. 72 - 72v, w transumpcie króla Zygmunta Augusta z daty: Piotrków, 16 grudnia 1562.
Reg.: MRPS IV, suppl. nr 451 (wg Kop.).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Quia tunc multorum errorum et dubiorum incommodis prudenter occurrimus, dum gesta etatis nostre laicarum apicibus et testium annotatione perhennamus. Proinde nos Wladislaus Dei gratia rex Polonie, necnon terrarum Crac(ouie), Sandomirie, Siradie, Lancitie, Cuiauie Lithwanieque princeps supremus, Pomeraniae Russieque dominus et heres etc. significamus tenore presentium, quibus expedit, universis, presentibus et futuris, presentium notitiam habituris, quomodo maiestati nostre per Mathiam Gwer civem nostrum Conynensem¹ fidelem dilectum instans oblata petitio continebat, quatinus venditionem et resignationem scultetiae in villa nostra Vylkowo sitae in districtu Conynensi² coram nobis loco et die infrascriptis per Hynczkam et Cunatum fratres germanos olim heredes de Brdzay³, ipsius scultetie legittimos possessores, in personam ipsius Mathie Gwer factam admittere dignaremur. Quam quidem scultetiam prefati Hynczka et Cunatus pro octuaginta et quinque marcis grossorum Pragensium numeri Polonicalis consueti, computando in quamlibet marcam quadraginta octo grossos, eidem Mathie Gwer suisve heredibus et successoribus legittimis [k. 324] coram nobis constituti confessi sunt vendidisse, Nos vero petitione predicta tanquam rationi consona benigniter exaudita, eundem Mathiam Gwer per regalis gratie prestamentum ad nostra servitia volentes reddere promptiorem, iam dictas venditionem et resignacionem receptas et admissas, ipsas de nostre benignitatis clementia gratificamus, approbamus, ratificamus et tenore presentium confirmamus, decernentes ipsas robur obtinere perpetue firmitatis. Ratione cuius scultetiae predictus Mathias Gwer, sui heredes et successores legittimi, duos mansos liberos cum aliis duobus mansis liberis suis predecessoribus prefate scultetiae possessoribus per Stogneum olim heredem in Thisnycza⁴ coram valido Othone quondam Maioris Polonie capitaneo⁵ venditis et resignatis, ac per strenuum Sandzywogium palatinum Calissiensem et dicte terre Maioris Polonie capitaneum⁶ in personam Jannussii Olbass⁷ et suorum liberorum confirmatis, necnon cum uno horto in fine lacus et alio ante predictam villam Wylkowo sub Brzezno⁸ sitis et cum quadam insula dicta Malarawa⁹ ac etiam cum omnibus iuribus, censibus, proventibus, redditibus et obventionibus ac dominiis quibuscumque, prout in litteris dictorum Otthonis et Sandzywogii, tunc Maioris Polonie capitaneorum, continetur, necnon cum omnibus agris, pratis, campis, silvis, rubetis, piscinis, piscaturis et generaliter cum universis utilitatibus, pertinenciis, appendiis ad ipsam scultetiam et prefatos quatuor mansos pertinentibus habebunt, tenebunt et perpetuis temporibus possidebunt necnon vendent, obligabunt, dabunt, donabunt, alienabunt et ad eorum usus beneplacitos, prout utilius videbitur, convertent. Idemque Mathias Gwer, sui heredes et successores legittimi et quivis iam dicte scultetiae possessores nobis et nostris successoribus aut capitaneis nostris, castri Conyn tenutariis, ad singulas expeditiones alias woyny tantummodo et non ad alia obsequia tamen balistarum duobus in equis competentibus servitia exhibere sint astricti. Volentes autem eundem Mathiam Gwer nostrarum graciarum amplioribus munificentiis prevenire, predictam villam Wylkowo et scultetiam ipsius sepedictam de iure Polonico in ius Theutonicum, quod Szrzedense dicitur, transferimus perpetue duraturum, removentes ibidem omnia iura Polonicalia, modos et consuetudines universas, que ipsum ius Theuthonicum plerumque conturbare consueverunt. Eximimus insuper, absolvimus et perpetuo liberamus omnes et singulos cmethones et [k. 324v] incolas ville et scultetiae predictarum ab omni iurisditione et potestate omnium Regni nostri palatinorum, castellanorum, iudicum, subiudicum ceterorumque offitialium et ministerialium eorundem, ut coram ipsis, vel eorum aliquo, pro causis tam magnis quam parvis, puta furti, homicidii, incendii, sanguinis, membrorum mutilationis et aliis quibusvis enormibus excessibus cittati minime respondebunt, nec aliquas penas solvere tenebuntur, sed tantum cmethones et incole ville et scultetiae prefatorum coram sculteto suo, scultetus vero coram nobis, dum per nostram litteram fuerit evocatus, non aliter quam iure suo Theuthonico, si in reddenda iustitia negligens fuerit, et remissus de se querulantibus tenebuntur respondere. In causis vero criminalibus superius expressatis sculteto predicto iudicandi, sententiandi, corrigendi, puniendi plenam damus et omnimodam potestatem, prout hoc ipsum ius Theutonicum Szrzedense predictum in omnibus suis articulis, clausulis, punctis, sentenciis et conditionibus postulat et requirit, iuribus tamen nostris regalibus in omnibus semper salvis. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio litterarum. Actum in Pyssdry die dominico infra octavas nativitatis sancti Joannis Babtiste anno Domini millesimo quadringentesimo sexto¹⁰, presentibus validis strennuisque viris: Jacobo de Conyeczpolye palatino Siradiensi¹¹, Mosticio de Stanschow Poznaniensi¹², Joanne de Tholyskow Calissiensi¹³, Alberto de Wsseradowo Camynensi castellanis¹⁴, Nicolao de Czarnkow Poznaniensi¹⁵, Mathia de Vanssosse Calissiensi iudicibus¹⁶ et aliis quam pluribus fidedignis testibus nostris dilectis ad premissa. Datum per manus venerabilis Nicolai prepositi Sancti Floriani ante Cracouiam, Regni Polonie vicecancellarii¹⁷ nobis syncere dilecti.
Ad relationem eiusdem domini Nicolai Regni Poloniae vicecancellarii.

¹Maciej Gwer (lub Gner) mieszczanin koniński, wyst. już 1404 (AAG ACons. A 1 k. 122v, 125, 131v), potem 1410 i 1430 celnik koniński (niżej, nr 665 i Materiały KDW).

²Wilków (Wilkowo) par. Konin, tuż na pd.-wsch. od Konina, dziś w obrębie miasta?

³Brdzay, może Brdów, wieś, potem miasto w Konińskiem, na pn.-zach. od Przedcza. Dziedzice skądinąd nie znani - w głębi XV w. Brdów należał do króla.

⁴Nie zidentyfikowano.

⁵Otto z Pilicy (Pilczy) był starostą wlkp. 1371 - 1372 (KDW VI nr 235/1; PSB XXIV s. 634 - 635).

⁶Sędziwój z Szubina (zob. wyżej, nr 416/1) był starostą wlkp. 1372 - 1377 i 1389 - 1397.

⁷Nie zidentyfikowano.

⁸Brzeźno par. Konin, na pd.-wsch. od Konina (Koz. 4 s. 76), tuż na wsch. od Wilkowa.

⁹Mała Rawa nie zidentyfikowana - w okolicy Wilkowa nie ma też żadnych jezior - być może chodzi tu o rozlewiska starorzecza Warty na pn.-wsch. od Wilkowa.

¹⁰Data zgodna z itinerarium wystawcy.

¹¹Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

¹²Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

¹³Janusz z Tuliszkowa, zob. wyżej, nr 570/7.

¹⁴Wojciech z Szaradowa, zob. wyżej, nr 412/6.

¹⁵Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

¹⁶Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

¹⁷Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 576

Poznań, 13 lipca 1406

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Piotr z Kobylina dziekan poznański spłacił całkowicie dawnych dziedziców wsi Tulce.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Z. 3, k. 40v - 41. Wpis 9 lutego 1408.
Wyd.: Piekosiński, Wybór, s. 343 - 344 (wg Kop.).

Nos Thomco subpincerna Crac(ouiensis) et capitaneus Mayoris Polonie generalis¹ notum facimus, quibus expedit, universis, quod ad presenciam nostram plurimorumque terre nobilum wenerabilis vir dominus Petrus de Cobilino decanus Poznaniensis² veniens obtulit in certo sacco de corrigio quadraginta marcas latorum grossorum Pragensis monete, XL octo grossos pro marca computando, pro suplemento solucionis wille Tulcze Poznaniensis districtus³, ibidem in manus Chwaliscze nomine sui dotalicii olim heredis in Tulcze⁴ ibidem astantibus, Swanthoslawe matre ipsius⁴ et Margarete sorore ipsius⁴ tradidit atque dedit ipsaque Chwaliszka dictam pecuniam recepit. Demum predicta Swanthoslawa cum Margaretha iuniore filia sua, eciam [cum^a] consensu Chwaliszcze sororis sue senioris germane, habito eciam consilio ac consensu ipsarum consangwineorum instituerunt apud dictum dominum Petrum decanum ut XXX^ta marcas residuas dicti finalis totalis supplementi solucionis predicte ville Tulcze, in quibus adhuc dicte Margarethe iuniori filie olim heredis in Tulcze, in festi sancti Petri Apostoli in Iunio anno proximo futuro [29 VI 1407] solvere tenebat, ut easdem pecunias domino Moscicio de Stanszewo castellano Poznaniensi⁵ in dicto termino daret et assignaret. Ipseque dominus Petrus dixit, si earum consensus adesset et si [k. 41] eum de universis vellent quitare et amplius de non petendis aliquibus pecuniis occasione dicte hereditatis Tulcze absolverent ac relaxarent. Que Margaretha iunior filia, Swanthoslawa mater eius et Chwaliska senior soror eius unanimi voluntate et ex certa sciencia prefatum dominum Petrum et fratres ipsius germanos de omni modo solucionis explete et perfecte quitaverunt et per nos petiverunt quitatum decerni et haberi. Super cuibus omnibus prefatus dominus Petrus decanus Poznaniensis suo et fratrum suorum nomine literas testimoniales et quitacionis plenarie sibi cum debita instancia fieri postulavit. Nosque attendentes peticionem dicti domini Petri fore consonam et racionabilem, de certa sciencia, voluntate et mandato Swanthoslawe, Chwaliscze et Margarethe predictarum olim heredum de Tulcze, a finali et totali complemento solucionumque et de amplius non petendis aliquibus pecuniis occasione dicte hereditatis Tulcze, predictum dominum Petrum et fratres suos ac heredes eorum quitamus, relaxamus literas nostras per presentes. Acta sunt hec Poznanie in castro, in dormitorio regali, sub anno Domini M° CCCC°VI° feria tercia post festum sancte Margarethe Virginis, presentibus strennuis militibus, dominis: Moscicio Poznaniensi castellano⁵, Dobrogostio de Szamotuli⁶, Wincencio de Syracowo subpincerna Poznaniensi⁷, Nicolao cancellario ecclesie Poznaniensi⁸ et Nicolao de Zidowo⁹ et aliis quam pluribus fidedignis testibus ad premissa.

^abrak Kop.

¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

²Piotr z Kobylina, zob. wyżej, nr 485/10.

³Tulce, wieś par. na pd.-wsch. od Poznania (Koz. 3 s. 341, por. też Now. II s. 360).

⁴Świętosława, wdowa po Pawle (Pasku) z Tulc (zm. 1398) wyst. 1394 - 1406, jej córka Chwaliszka 1403 - 1406, zaś Małgorzata tylko tutaj. Niniejszy dok. stanowi zakończenie długoletnich sporów pomiędzy Świętosławą a Kobylińskimi.

⁵Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

⁶Dobrogost z Szamotuł, zob. wyżej, nr 551/7.

⁷Wincenty Obrzycki z Sierakowa (miasto w powiecie pozn., nad Wartą) wyst. od 1397, podczaszy pozn. 1406 - 1414 (SHGWlkp.; Spisy wlkp.).

⁸Mikołaj Górka, zob. wyżej, nr 420/13.

⁹Żydowo, wieś par. na pd. od Obornik (Koz. 3 s. 502 - 503), Mikołaj wyst. od 1386 (SHGWlkp.), potem kasztelan santocki 1415 - 1419, zm. 1419 (Spisy wlkp.).

Dokument Nr 577

Gniezno, 27 października 1406

Arcybiskup gnieźnieński nadaje sołectwo w Szczytnikach Mikołajowi kmieciowi z Woli.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 6 (Liber privilegiorum capituli Gnesn. z XVI w.), k. 137 - 137v. Tytuł: Scultecie ville Sczythnyky clavis eiusdem Gneznensis.
Wyd. ekscerptu: Wizytacje, s. 459.

In nomine Domini amen. Quoniam multis errorum et dubiorum incommodis tunc prudenter occurrimus, dum gesta etatis nostre literarum apicibus et annotacione testium perhennamus. Proinde nos Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis eclesie archiepiscopus significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, tam presentibus quam futuris, quod cupientes bona mense nostre archiepiscopalis, quantum cum Deo possumus, in usus deducere ampliores et condicionem eorum fieri meliorem, villam eiusdem mense nostre Sczythnyki¹ wlgariter dictam in districtu Gneznensi sitam, que hactenus iure Polonico pociebatur, iure Theutonico Srzedensi exposuimus ad locandum, sculteciam in ipsa providi Nicolao cmetoni de Volya² vendentes pro certa pecunie quantitate. Racione cuius scultecie eidem Nicolao et sue posteritati legittime duos mansos liberos, unam tabernam, unum ortum et unum pratum de duobus iugeribus in pratis nostris dictis Lossyny³, tercium denarium iuramentorum et omnium penarum cuiuslibet rei iudicate, de consensu venerabilium fratrum nostrorum dominorum capituli Gneznensis, damus, adiungimus, incorporamus et appropriamus tenore presencium per ipsum Nicolaum et suos posteros legittimos habendum, tenendum, commuttandum, vendendum, de nostro tamen et successorum nostrorum voluntate, ac perpetue possidendum. De quaquidem scultecia prefatus Nicolaus et sui successores legittimi nobis et nostris successoribus servire iuxta consuetudinem scultetorum aliarum villarum mense nostre archiepiscopalis in districtu predicto Gneznensi consistencium perpetuo tenebuntur. Cmetones vero de manso quolibet unum fertonem grossorum latorum ad festum sancti Martini [11 XI], decimam manipularem in campis, ova, pullos, vaccam, porcum, labores et honores ac alias quaslibet utilitates pro nobis et nostris successoribus solvere, dare, facere ac exhibere secundum modum aliarum villarum dicti districtus annis singulis tenebuntur. Preterea memorati cmetones duo iudicialia, que vyeczne dicuntur, et prefatus scultetus tercium nobis et nostris successoribus annis singulis solvere sint astricti. Et quia iura Srzedensia sunt nobis penitus incognita et ignota, omnia iura, que commodum et utilitatem dominorum respiciunt, nobis et nostris successoribus integraliter reservamus. Harum quibus nostrum et dicti capituli nostri sigilla sunt appensa testimonio literarum. Actum et datum Gnezne feria quarta in vigilia sanctorum Simonis et Jude Apostolorum anno Domini millesimo quadringentesimo sexto, presentibus honorabilibus dominis: Nicolao [k. 137v] Strosberg preposito⁴, Petro cantore⁵, Jacobo custode⁶, Nicolao Strzeskonis officiali⁷, Kyelcio cancellario⁸, Petro de Cobylyno decano Poznaniensi⁹, Dobeslao de Czessevo¹⁰, Nicolao Gorka¹¹, Lorkone¹², Borcone¹³, Albrico¹⁴, Henrico Byel¹⁵, Martino Chrapek¹⁶ prelatis et canonicis prefate nostre eclesie Gneznensis capitulariter congregatis.
Transivit per manus Kyelcii cancellarii.

¹Szczytniki (Sz. Duchowne) par. Kędzierzyn, na wsch. od Gniezna (Koz. 1 s. 322). Sołtys wyst. tylko tutaj.

²Wola nie zidentyfikowana.

³Nazwa pospolita.

^4-6Mikołaj Strosbeerg, Piotr, Jakub Pałuka, zob. wyżej, nr 420/1, 4, 5.

⁷Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

⁸Kiełcz z Suchodołu, zob. wyżej, nr 420/7.

⁹Piotr z Kobylina, zob. wyżej, nr 485/10.

^10-18Dobiesław z Czeszewa, Mikołaj Górka, Lorek i Borek, zob. wyżej, nr 420/12, 13, 19, 14.

¹⁴Alberyk z Modły, zob. wyżej, nr 516/13.

¹⁵Henryk Biel, zob. wyżej, nr 443/12.

¹⁶Marcin Chrupek, zob. wyżej, nr 420/20.

Dokument Nr 578

Licheń, 27 października 1406

Wymienieni uczestnicy sądu konińskiego zawiadamiają sędziego kaliskiego, że przysądzili las w Przewłokach Andrzejowi Łaskarzowi prepozytowi włocławskiemu.

Kop.: 1. Poznań, WAP, Konin Z. 1, k. 110v; 2. tamże, k. 124v. Obydwa wpisy z 1406 r.

Maczuda palatinus Gnewcouiensis¹, Bodzatha subiudex Kalisiensis², Johannes Krethkowsky pincerna Dobrinensis³ ceterique domini in Lichin⁴ feria quarta in vigilia Symonis et Jude Appostolorum anno Domini millesimo quadringentesimo^a sexto una vobiscum presidentes, nobili viro domino Jacussio Jacka ^b-c

in Wilczina

^d-e

iudici Kalisiensi

generali⁵ sincere caritatis et amicicie continuum incrementum. Tenore presencium vobis facimus manifestum, quomodo nobilis dominus Albertus de Bylewo heres^f⁶ super venerabilem dominum Andream Lascarium^g prepositum Wladislauiensem ^b-c

decretorum doctorem

⁷ iudicialiter querulabatur et agebat pro quadam borra in Przewloky⁸ asserens ipsam borram, domino Derslao felicis memorie fratri germano predicti domini Andree⁹ in decem^h marcis obligasse, ad quam preposicionem seu querulacionem dictus Andreas ex adverso respondit: "Tu vendidisti ipsam borram fratri meo ^i-j

pie memorie Derslao

perpetuis temporibus possidend(am), quam borram idem frater meus Derslaus^f per tres annos quiete et pacifice tenuit et possedit et in eisdem tribus annis nullus ipsum hominum impedivit ^b-c

et inqui(e)tavit

et quod testibus clarius volo approbare". Tandemque domini sepefato^k domino^f Andree preposito^g testes producere admiserunt, qui testes stantes ante ymaginem Crucifixi more solito iurare voluerint, quibus testibus predictus dominus^g Albertus iuramenta corporalia pepercit et indulsit recognoscendo coram Martino ministeriali Conynensi^g¹⁰ sepefato domino Derslao dictam borram ad perpetua tempora vendidisse ^b-c

et hoc idem dictus ministerialis coram domino iudice recongnovit, quam recongnicionem dicti ministerialis pretactus dominus Albertus veram esse confirmavit. Nos igitur domini predictam borram cum universis et singulis iuribus et pertinenciis ad ipsam quomodolibet spectantibus sepedicto domino Andree et suis filiastris et propi(n)quioribus adiudicamus perpetuis temporibus possidend(am) ipsique Alberto sepedicto de premissis perpetuum silencium inponentes et super hoc idem dominus Andreas iudicatum solvit

^aCCCC° Kop. 2

^b-cbrak Kop. 2

^d-ebrak Kop. 1

^fbrak Kop.

^gbrak Kop. 2

^hX Kop. 2

^i-jDerslao pie memorie Kop. 2

^ksepedicte Kop.

¹Maczuda, Maciej z Gębic, zob. wyżej, nr 484/10.

²Bodzęta z Chłapowa, zob. wyżej, nr 493/1.

³Jan Kretkowski cześnik dobrzyński 1406, Grunwaldczyk, kasztelan rypiński 1418, dobrzyński 1430 - 1433 (Lasocki, Dostojnicy, s. 14, 20, 7; zob. też PSB XV s. 282).

⁴Licheń (L. Stary), wieś par. na pd.-wsch. od Ślesina (Koz. 4 s. 454).

⁵Jakusz Jaka z Wilczyna, zob. wyżej, nr 431/9.

⁶Bylewo par. Licheń Stary, na pd.-wsch. od Ślesina (Koz. 4 s. 90). Wojciech wyst. 1400 - 1407, 1424 - 1428 (SHGWlkp.).

⁷Andrzej Łaskarz z Gosławic (na pn. od Konina) i Lichenia, dr dekretów, prepozyt włocławski 1392, biskup pozn. 1414, zm. 1426 (KDW VI nr 364/4; WSB s. 430 - 431).

⁸Przewłoki, wieś dziś nie znana, na pn.-wsch. od Ślesina, na terenie dzis. wsi Żółwieniec (Koz. 5 s. 207 - 208, 7 s. 377, 8 s. 94; W. Kowalenko, Przewłoka ..., Przegląd Zachodni VIII, 1952, nr 5/6, s. 46 - 53).

⁹Dziersław z Lichenia, brat Andrzeja Łaskarza, był 1387 - 1405 łowczym kal. (Spisy wlkp.).

¹⁰Tj. woźny sądu ziemskiego w Koninie.

Dokument Nr 579

Opatówek, 15 grudnia 1406

Arcybiskup gnieźnieński rozsądza spory pomiędzy kanonikami a plebanem kolegiaty NMP w Kaliszu.

Odpis: Kraków, Bibl. Jag., rkps 8058, k. 139 - 140v, wg przekazu z archiwum kolegiaty kaliskiej, dziś nie znanego.

In nomine Domini amen. Nos Nicolaus Dei gratia archiepiscopus sanctae Gnesnensis ecclesiae, arbiter, arbitrator et amicabilis compositor, per et inter honorabiles et discretos viros dominos magistrum Blizborium canonicum ecclesiae Sanctae Mariae collegiatae in Kalis¹, suo et aliorum praelatorum et canonicorum eiusdem ecclesiae, de quorum ratihabitione et praesertim domini Andrea praepositi², excepto archidiacono, qui cardinalis existit³, pro quo cavere recusavit, tunc nobis cavit numero uno^a magistrum Nicolaum Galca procuratorem venerabilis domini Nicolai vicecancellarii⁴, etiam canonici dictae ecclesiae ex una ac discretum Nicolaum Borcowicz rectorem seu plebanum ipsius ecclesiae⁵ ex altera partibus et nominibus de et super institutione rectoris scolae, campanatoris, sacristiani seu vicecustodis cura animarum, cantu missarum et custodia rerum ecclesiae praedictae ac offertoriis, oblationibus, spoliis et aliis obventionibus in dicta ecclesia quibuscunque, quas dictus Nicolaus Bor(ko)wicz plebanus pro se et suis usibus vendicabat, nec non super omnibus causis, litibus, quaestionibus, controversiis, rancoribus et displicentiis eorum et cuiuslibet eorum occasione inter partes praedictas et viccarios praedictae ecclesiae Sanctae Mariae hincinde quocumque et quolibet suscitatis et exortis, pendentibus, perpetratis et commissis ac ex eisdem et eorum quolibet emergentibus, incidentibus, dependentibus et connexis, concorditer, communiter et prout in instrumento compromissi publico desuper confecto, ac per discretum Benedictum Mathiae de Modla clericum Gnesnensis dioecesis publicum imperiali auctoritate notarium⁶, consignato et subscripto plenius continetur, nominatus et electus ex potestate nobis tradita et concessa ac sub poena centum marcarum grossorum latorum Pragensium adiecta et contenta et emologata, et per partes praedictas assumpta et approbata modoque et forma expressis in eodem compromisso solvenda, recepto compromisso huiusmodi pro bono pacis et concordiae inter partes praedictas et cultu divino in ecclesia praedicta adaugendo, visis et diligenter inspectis pro parte utraque coram nobis propositis intentionibusque eorum rite discussis ac deliberatione matura recensitis, Christi nomine invocato, de et super omnibus et singulis praemissis et eorum quolibet arbitramur, dicimus, pronuntiamus, laudamus, sententiamus, diffinimus, praecipimus, disponimus et ordinamus in his scriptis, ut sequitur, in hunc modum:
Inprimis quidem sententiamus, pronuntiamus, arbitramur, dicimus, laudamus, diffinimus, praecipimus, disponimus et ordinamus, quod omnes et singulae causae, lites, quaestiones, controversiae et displicentiae inter dictas partes ab olim et nunc super institutione rectoris scolae, campanatoris, sacristiani seu vicecustodis, cura animarum, cantu missarum, custodia rerum, offertoriis, oblationibus, spoliis et ex eisdem emergentibus, incidentibus, dependentibus et connexis ubicunque et coram quocunque seu quibuscunque iudice vel iudicibus ortae vel delegatis suscitatae et exortae extinguantur et desertentur ipsasque extinguimus et desertamus de cetero per easdem partes nullatenus suscitandas. Item pronuntiamus, arbitramur, diffinimus ut supra etc., [quod^b] dictus Nicolaus plebanus et quilibet successor suus de cetero pro tempore pro canonico inter alios canonicos dictae ecclesiae collegiatae Sanctae Mariae reputetur, nominetur, teneatur, quem ex nunc in canonicum ipsius ecclesiae tam auctoritate nostra ordinaria, quam ex potestate nobis concessa, facimus, creamus et eligimus, curam animarum eidem ecclesiae annexam, tam in dicti Nicolai, quam in aliorum praelatorum et canonicorum ipsius ecclesiae viccarium et viccarios coniunctim et divisim cottidie vel hebdomadatim per ipsos exercendam et implendam transferentes, quam praesentibus in ipsos viccarios transfundimus, transferimus temporibus perpetuis duraturis cum missalibus, annonis in Noskowo⁷ et offertoriis, oblationibus, spoliis, sepulturis, vigiliis, psalteriis et obventionibus quibuscunque, quas annonas, offertoria, oblationes dicti vicarii habebunt et recipient ratione curae animarum antedictae. Item pronuntiamus, arbitramur, laudamus ut supra, quod dictus Nicolaus canonicus et quilibet successor suus vocem et stallum inter praelatos et canonicos praedictae ecclesiae habeat et habea(n)t cum pleno iure. Item pronuntiamus, arbitramur, diffinimus ut supra, quod dictus Nicolaus et quilibet successor suus de cetero nullum respectum habeat ad missales, annonas, offertoria et oblationes antedictas. Item pronuntiamus et arbitramur, dicimus ut supra, quod dictus Nicolaus et quilibet successor suus vicarium loco sui in dicta ecclesia collegiata teneat et teneant, salleriet et sallerient eo modo, quo et ceteri viccarii aliorum canonicorum in ipsa ecclesia sunt sallariati et dotati. Item pronuntiamus, dicimus, arbitramur ut supra, quod dicti viccarii de cetero sint perpetui et quod eorum institutio ad putationem^c canonicorum suorum, ipsorum quoque correctio ad praepositum pertineat ecclesiae supradictae. Item pronuntiamus, arbitramur, diffinimus etc., quod praepositus, qui in dicta ecclesia fuerit pro tempore, rectorem scolae, quem ex nunc in dicta ecclesia erigimus, creamus et facimus, de consilio archidiaconi et canonicorum praedictae ecclesiae de cetero instituat, qui rector scolae, qui antea campanator dicebatur, unum campanatorem loco sui pro pulsandis campanis et servitiis ecclesiae tenebit pro ipso servituris. Cui quidem rectori scolae praefatus praepositus unam sexagenam grossorum, vel decimam in villa Zagorze⁸, ad praeposituram suam pertinentem, archidiaconus vero unam marcam, praefatus quoque Nicolaus et quivis alius canonicus per mediam marcam singulis annis pro suo salario dare tenebitur, medietatem ad festum sancti Michael(is) [29 IX] et aliam medietatem ad festum Pasce eidem persolventes. Item pronuntiamus, quod dictus rector scolae portionem cum viccariis praedictae ecclesiae habeat omnium oblationum, missalium et obventionum praedictarum et quod intret ecclesiam superpilitiatus, sicut ceteri viccarii. Item pronuntiamus, arbitramur, praecipimus ut supra, quod archidiaconus de consilio et consensu praepositi et aliorum canonicorum praedictae ecclesiae et in absentia sua praepositus sacristianum seu custodem, qui res ipsius ecclesiae custodiat, in dicta ecclesia instituat, qui quidem sacristianus seu custos duas partes seu portiones omnium proventuum et obventionum in dicta ecclesia provenientium, in quantum quaelibet portio tangit quemlibet viccariorum, exceptis missalibus, quorum unam, sicut quilibet viccariorum habebit portionem, ratione sui officii praedicti percipiet et levabit. Item quod omnes praelati, canonici et viccarii infra divina officia non intrent ecclesiam, nisi superpilitiati sub poena excommunicationis et unius fertonis ab ipsis irremisibiliter exigendi. Item pronuntiamus, arbitramur, mandamus ut supra, quod dictae partes omnia et singula praemissa per nos arbitrata, sententiata, laudata et pronuntiata, ut praefertur, inviolabiliter et sub poena centum grossorum latorum Pragensium in dicto instrumento compromissi adiecta et contenta, modoque et forma in eodem instrumento compromissi descriptis solvenda, debeant tenere et firmiter observare, potestatem nobis super his et aliis omnibus et singulis emergentibus, incidentibus et dependentibus ab eisdem iterum et pluries arbitrandi, declarandi, dicendi condempnandi, corrigendi, addendi et minuendi expresse et prout melius possumus reservantes. Quam quidem sententiam, pronuntiationem, dictum, laudum, arbitrium, praeceptum et diffinitionem per nos, ut praemittitur, sic prolatas, mox dictae partes, videlicet Dobco⁹ et Blizborius canonici, necnon magister Nicolaus Galka procurator domini Nicolai vicecancellarii ac Nicolaus Borkowicz praedicti ibidem praesentes unanimiter et concorditer emologaverunt et approbaverunt eadem omnia et singula sic per nos prolata seu pronuntiata, promittentes et quilibet eorum promittens ad requisitionem nostram nobis tenere et inviolabiliter observare ac in nullo contravenire sub poena suprascripta. In cuius rei testimonium praesentes nostras litteras seu praesens publicum instrumentum per Jacobum Stanislai de Pyantek¹⁰ scribi et publicari mandamus et nostri appositione sigilli iussimus communiri. Actum et datum in castro nostro Opatow decima quinta die mensis Decembris anno Domini millesimo quadringentesimo sexto, indictione decima quarta, horarum tertiarum vel quasi, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri Innocentii papae septimi anno tertio, praesentibus discretis viris, dominis: Benedicto in Janczewo¹¹, Clemente in Dobrowo¹², Joanne in Oporowo¹³ rectoribus parochialium et Alberto viccarios collegiatae Lanciciensis ecclesiarum¹⁴ et aliis pluribus testibus fidedignis.
[Et^b] ego Jacobus Stanislai de Panthek clericus Gnesnensis dioecesis, publicus imperiali auctoritate notarius, quia praedictis sententiae arbitrariae, pronuntiationi, diffinitioni, dispositioni, ordinationi praecepto, poenae adiectioni, potestatis reservationi, approbationi et emologationi aliisque omnibus et singulis praemissis, dum sic, ut praemittitur, fierent et agerentur, una cum praenominatis testibus praesens interfui eaque sic fieri, vidi et audivi, ideo hoc praesens publicum instrumentum per alium, me aliis arduis praepedito, scribi procuravi et de mandato praefati reverendi domini Nicolai sanctae Gnesnensis ecclesiae archiepiscopi arbitri, arbitratoris et amicabilis compositoris in hanc publicam formam redegi signoque et nomine meis solitis et consuetis, una cum appositione sigilli ipsius domini Nicolai archiepiscopi Gnesnensis consignavi, in fidem et testimonium omnium et singulorum praemissorum requisitus.

^anuo lub uno Odpis

^bbrak Odpis

^ctak Odpis, najpewniej zamiast praesentationem

¹Blizbor z Kwiatkowa, zob. wyżej, nr 449/7.

²Andrzej syn Jana z Klęki, prepozyt kal. 1395 - 1410, kanonik gnieźn. 1399, przedtem wikariusz katedralny w Gnieźnie 1395 (J. Latzke, Prałaci i kanonicy kolegiaty kaliskiej do połowy XV w., Toruń 1973, mpis), biskup kamieniecki 1411, zm. zapewne 1413 (PSB I s. 102 - 103).

³Archidiakonem kal. był w tym czasie Oddo Colonna, protonotariusz apostolski, od 12 czerwca 1405 kardynał (Eubel, Hierarchia I, s. 26), późniejszy papież Marcin V. W 1405 r. Oddo mianował swoim wikariuszem na archidiakonacie Mikołaja Jarockiego z Czeszewa (KDW V nr 75), który potem występował z tytułem archidiakona kal. (do 1414).

⁴Mikołaj Gałka, najpewniej ident. z mgr Mikołajem Gałką, mieszczaninem gnieźn. 1404 (wyżej nr 463/4). Nie wiemy czy jego mocodawca, to podkanclerzy koronny Mikołaj Trąba.

⁵Skądinąd nie znany.

⁶Benedykt z Modły, zob. wyżej, nr 519/41.

⁷Nosków par. Kalisz, na pd.-zach. od Kalisza (Koz. 5 s. 77).

⁸Zagórzyn par. Pamięcin, na pn.-zach. od Kalisza (Koz. 5 s. 517).

⁹Dobek kanonik kal. nie zidentyfikowany.

¹⁰Jakub syn Stanisława z Piątku (miasto w Łęczyckiem?) wyst. tylko tutaj?

¹¹Benedykt pleban w Juncewie, zob. wyżej, nr 471/8.

¹²Dobrów, wieś par. nad Wartą, na pd. od Koła (Zajączkowscy, Materiały, I s. 67 - 69). Pleban Klemens skądinąd nie znany.

¹³Nie wiemy, czy chodzi tutaj o Oporów, miasto w Łęczyckiem, czy też Oporowo na pn.-wsch. od Ponieca. Pleban Jan nie zidentyfikowany.

¹⁴Wojciech nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 580

Kamieniec, 1406

Wymienieni rozjemcy rozsądzają spory o granice pomiędzy wsią Kamieniec klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie a szlacheckim Rękawczynem.

Or.: Gniezno, AAG, Trzemeszno dok. 49. Pergamin 268×182 mm, zakładka obcięta, plamy rdzy w tekście. Nacięcie po pasku do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie: Scrinio 6 Q.

^aIn nomine Domini amen. Quoniam gesta mortalium a memoria hominum facilius elabuntur, nisi solempni | literarum testimonio testiumque fidedignorum fideliter perhennentur, hinc est, quod nos Albertus de Trlang | subcamerarius Kalisiensis¹ et Johannes de Rchowo vexillifer Dobrinensis heredes², arbitri princi|pales de consensu parcium infrascriptarum hincinde constituti et per strennuum militem dominum Thomconem subpincernam Cracouiensem et capitaneum Maioris Polonie generalem³ vigore domini regis et sui capitaneatus auctoritate specialiter deputati, ac Johannes de Chlandowo⁴ et Dzirzgon de Wilczina⁵ coadiutores de consensu parcium utrarumque ac unanimi voluntate ipsarum nominati inter honorabilem virum dominum Paulum prepositum monasterii Trzemesznensis⁶ et nobiles dominos Ligaszczium de Rankawczino⁷ et Albricum de Sucharzewo heredes⁸ super limitandis graniciebus villarum Camon⁹ dicti domini prepositi et Rankawczino prefatorum nobilium Ligaszczii et Albrici fratrum germanorum, de consensu parcium ac unanimi voluntate earumdem nominati ex informacione terre nobilium in propinquo dictarum villarum Camon et Rankawczino existencium ac eciam kmethonum antiquorum amicabiliter composuimus in hunc modum, declarantes duos lacus, dictas wlgariter Glodo[we^b]¹⁰, ceterasque paludes, quas aqueductus sive torrens, dictus wlgariter Roszennicza¹¹, transiens versus aggerem, dictum wlgariter Biskupagacz, et insuper omnes et singulas paludes, quas fluvius dictus Deszka¹² mediat seu dividit, ita quod predicte paludes, que sunt ex hac parte dictorum torrencium Roszennicza et Deszca, que ducit versus villam Camon, sint monasterii Trzemesznensis antedicti, prout dictum monasterium easdem paludes ab antiquo habuit, tenuit et possedit. Itemque omnes paludes ex ea parte antedictorum torrencium Roszennicza et Deszka, que est versus villas Rankawczino et Sucharzewo ad huiusmodi villas penitus pertinere, et signanter medietates paludum prefatarum, ubi in predictis torrentibus pali sive stipites sunt infixi. In cuius rei testimonium nostra sigilla sunt presentibus subappensa. Actum et datum in dicta villa Camon sub anno Domini M° CCCC VI°, presentibus nobilibus viris, dominis: Thomcone de Roszenna¹³, Nicolao de Proczino¹⁴, Nicolao de Galczino¹⁵, Petro et Paulo fratribus de Dzwirzdino¹⁶ heredibus et aliis pluribus testibus ad premissa.

^ainicjał na wysokość 13 wierszy Or.

^bdziurka Or.

¹Wojciech z Trląga, zob. wyżej, nr 431/8.

²Jan zwany Koszyszko (Kosisko?) z Orchowa (na pd.-wsch. od Trzemeszna) chorąży dobrzyński 1394 - 1427 (Lasocki, Dostojnicy, s. 11).

³Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej nr 401/1.

⁴Jan z Chłądowa, zob. wyżej, nr 417/5.

⁵Wilczyna, wieś par. na pn. od Kleczewa (Koz. 5 s. 467 - 468). Dzierzgon wyst. tylko tutaj; S. Kozierowski, Ród Porajów-Różyców, Rocznik Heraldyczny IX, 1928/29 s. 126 łączy go z Dębnicą (wieś par. na pn.-zach. od Gniezna - Koz. 4 s. 167), gdzie wyst. pole Dzierzgoniestwo.

⁶Prepozyt Paweł, zob. wyżej, nr 507/4.

⁷Rękawczyn, wieś par. na pd.-wsch. od Trzemeszna (Koz. 1 s. 255, 3 s. 126, 5 s. 240). Ligas, Ligaszcz, wyst. 1402 (Roty V, nr Gniezno 78) - 1419 (KDW VIII), por. też Rękawczyno Ligaszczewe tuż obok R. (Koz. 8 s. 57).

⁸Sucharzewo, wieś dziś nie istniejąca w par. Gębice (Koz. 5 s. 366, 367). Albricius, Jałbrzyk, wyst. tutaj i 1419 (KDW VIII).

⁹Kamieniec (Kamień, Kamion), wieś par. na wsch. od Trzemeszna (Koz. 1 s. 103, 4 s. 330).

¹⁰Jez. Głodowe, zapewne rozlewisko Noteci, bliżej nie określone, por. Koz. 4 s. 230.

¹²Różanna (Roszenica) struga koło Rękawczyna, równoległa do górnego biegu Noteci (SHGWlkp.).

¹²Deska, zapewne dopływ górnej Noteci, przepływającej koło Rękawczyna (SHGWlkp.).

¹³Różanna par. Gębice na Kujawach, tuż nad granicą wlkp. (Koz. 1 s. 261, 5 s. 252). Tomisław, Tomek, wyst. także 1398 (Lekszycki II nr 655).

¹⁴Procyń par. Gębice na Kujawach, na pn. od Różanny (Koz. 5 s. 198 - 199). Mikołaj wyst. także 1398 (Lekszycki II nr 1129), nie żył już 1417 (KDW VIII).

¹⁵Gałczyn par. Rękawczyn, na pd.-wsch. od Trzemeszna (Koz. 4 s. 215). Mikołaj wyst. 1404, 1414, 1415 (SHGWlkp.).

¹⁶Ćwierdzin (Dźwirdzino) par. Ostrowite Prymasowskie, na pn. od Witkowa. Piotr wyst. 1390 - 1403 i tutaj, Paweł tylko tutaj (Koz. 4 s. 127).

Dokument Nr 581

[Poznań], 1406

Oficjał poznański zaświadcza, że Mikołaj z Baborowa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 606 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 60, zaginionego w 1945 r.).

1406. Inscriptio census unius marcae cum summa originali 10 marcarum currentis monetae vicariis cathedralibus per nobilem Nicolaum super bonis Baworowo¹, coram Joanne officiali Posnaniensi².

¹Baborowo (Baworowo) par. Szamotuły, na pd.-wsch. od Szamotuł (Koz. 2 s. 9). Mikołaj Baworowski, także z Binina, wyst. 1388 - 1428, burgrabia kal. 1411 - 1415, 1419 - 1423 (SHGWlkp.; GUrz. C 113, 115).

²Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 582

1406

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Mikołaj wójt z Pyzdr zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 633 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 376, zaginionego w 1945 r.).

1406. Inscriptio [per Nicolaum advocatum in Pyzdry^a]¹ praedicti census² marcarum pro²⁴ marcis grossorum Pragensium super advocatia Pyzdrensi coram Tomkone subpincerna Cracoviensi et Maioris Poloniae capitaneo².

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Mikołaj wójt pyzdrski wyst. tutaj i 1408 (niżej, nr 628/2), por. też konsens królewski z 1409 r. (niżej, nr 655). O zapisie por. Now. I s. 446.

²Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

Dokument Nr 583

Poznań, 8 stycznia 1407

Oficjał poznański transumuje dokument księcia Przemysła II dla klasztoru dominikanów we Wronkach.

Or.: Poznań, WAP, Kl. Dominikanów Wronki A 1 Pergamin 320×465 - 455 + 38 mm, mocno zniszczony, pismo pozalewane, częściowo, szczególnie w 15 wierszach potwierdzenia i w 9 wierszach podpisu notariusza, nieczytelne. Pasek pergaminowy po jednej pieczęci. Znak notarialny: na trzech gradusach słup (na nim w połowie litera S) zakończony rozetą z zaplecionymi ramionami, otoczoną 7 kwiatkami. Na odwrocie późne streszczenia.

^aIn nomine Domini amen. Nos Johannes prepositus Sancti Spiritus, canonicus et officialis, Poznaniensis¹ per hoc presens transsumptum seu publicum | nostrum instrumentum cunctis pate facimus evidenter, quia nuper religiosus frater Johannes Myewa prior quondam conventus monasterii | Wronicensis ordinis Sancti Dominici fratrum Predicatorum diocesis Poznaniensis² in nostra nostrique notarii publici ac testium infrascriptorum | presencia personaliter constitutus habensque et tenens suis in manibus et exhibens nobis privilegium in pargameno scriptum felicis recordacionis domini Premisl ducis Polonie eiusque sigillo in cordula s[eu] zona sericea duplicis coloris, scilicet glauci et brunatici filorum pendenti figure rotunde, de cera omnino alba et communi [sigillatum]. In cuiusquidem sigilli medio ymago quedam stans ve[l]ut armis induta, galeata et loricata apparebat, haben[s in de]xtra versus brachium aliquantulum extenta lanceam vexillo quasi eminenti decoratam, in sinistra vero manibus deors[um....]ussa clipeum in quo veluti leo sculptus ac sub ipso clipea gladius lateri eiusdem ymaginis victus cernebantur, a dextra vero una et a sinistra partibus altera eiusdem ymaginis turres, in quarum cuiuslibet verticibus et firmitatibus ymago [leo]nis in omne tubam tenens veluti ad tubandum apta tenens eminebant. In circumferencia vero eiusdem sigilli litere tantum hoc scriptum titulum ipsius sigilli demonstrantes: ||Gra ducis||³ et non plures propter eiusdem sigilli, ut apparebat rupturam vetustate consumpti apparuerant et legebantur. Ipsiusque privilegii tenor sequitur in hec verba:
[następuje dok. Przemysła II z daty: Poznań, 21 listopada 1279 - KDW I nr 489].
[.....^b]. In cuius rei testimonium [.....] sigilli appens[ione.....] anno Domini millesimo quadringentesimo septimo^c, indiccione quinta decima, po[ntificatus.....] Innocencii pape septimi⁴, die Saturni octava mensis Januarii, hora [...] vel quasi, presentibus discretis Theod[erico....] Olomucensis cleric [...] dioc[esis] testibus ad premissa vocatis et [rogatis].
Z.N. Et ego Symon Martini de Dambye clericus Gneznensis [diocesis], publicus imperiali auctoritate notarius⁵, quia predicti privilegii exhibicioni, transsumpti [.....^d].

^ainicjał na wysokość ok. 16 wierszy Or.

^b10 pierwszych wierszy potwierdzenia czytelnych tylko w małych fragmentach Or.

^cdata roczna "podrysowana" w XVIII (?) w. Or.

^ddalszy tekst bardzo zniszczony, zatarty, w większości nieczytelny, tutaj przeto pominięty

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Wronki, miasto nad Wartą w powiecie pozn. Przeor Jan Mewa nie znany, por. jednak z bratem Janem Mewą 1393 (Codex diplomaticus Prussicus V nr 47).

³Pieczęć Przemysła II jak KDW IV, pieczęć nr XV.

⁴Papież Innocenty VII zm. 6 XI 1406; r. 1407 potwierdzony jednak indykcją XV. Szymon z Dąbia, zob. wyżej, nr 479/7.

Dokument Nr 584

Konin, 1 kwietnia 1407

Starosta koniński nadaje sołectwo w Międzylesiu.

Reg.: 1. Warszawa, AGAD, Archiwum Publiczne Potockich, rkps 304, k. 61; 2. Poznań, Bibl. Racz., rkps 85, k. 72 (późne odpisy tomu rewizji listów wlkp. z okazji lustracji 1564/65 r.).

Woyt de villa Miedzylesia¹ ukazał list Alberti episcopi Posnaniensis, necnon gubernatoris castri Coninensis², de data in Conin feria 6^ta post festum Paschae anno Domini 1407 na dwa łany szołtystwa y na dwie siedliska w tey wsi, które są wolne od wszelakich popłatków. Z ktorego szołtystwa powinien posługę do zamku ^a-b

jako niżey sołtysi; ma zawsze chować konia dobrego

Ktory list potwierdził król jegomość dzisieyszy³ de data Petricoviae in comitiis generalibus feria 4^ta ante festum sancti Thomae Apostoli proxima anno Domini 1562^do, podpisany ręką Jana Ocieskiego kanclerza koronnego⁴.

^a-bbrak Reg. 2.

¹Międzylesie par. Morzysław, wieś w starostwie konińskim, na pn. od Konina (Koz. 5 s. 25 - 26), dziś w granicach miasta Konina.

²Wojciech Jastrzębiec biskup pozn. był starostą konińskim 1403 - 1409 (GUrz. B 61).

³Tj. Zygmunt August.

⁴Tj. 16 grudnia 1562; Metryka koronna w księgach kancelarii większej nie notuje tego potwierdzenia (MRPS V nr 2686 n.).

Dokument Nr 585

Poznań, 10 czerwca 1407

Król Władysław Jagiełło transumuje dokument Wincentego z Chycin dla klasztoru w Zemsku (Bledzewie).

Kop.: Poznań, WAP, Kl. Bledzew B 8, k. 50 - 51 (kopiariusz klasztorny z XVII w.).

In nomine Domini amen. Vladislavs Dei gratia rex Poloniae Lithuaniaeque princeps supremus et haeres Russiae etc., etc., significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis, praesentibus et futuris, praesentium notitiam habituris, quomodo religiosus Joannes abbas monasterii Zembric ordinis Cisterciensis¹ ad nostrae maiestatis veniens praesentiam, nobis quandam litteram Vincentii haeredis de Vissense et Derskonis, Teodacii et Nicolai, filiorum ipsius², super emptione quarundam haereditatum confectam exhibuit et monstravit, petens humiliter ex affectu mere propter clementiam Salvatoris, ut ipsam sibi de innata nobis celsitudinis clementia ratificare, gratificare, innovare et approbare dignaremur. Cuius quidem litterae tenor per omnia sequitur in haec verba:
[następuje dok. Wincentego z Chycin z daty: Chyciny, 2 stycznia 1390 - KDW III, nr 1891].
[k. 51] Cuius quidem Joannis abbatis iustis inclinati petitionibus, litteram ipsius eandem ratificamus, gratificamus et tenore praesentium confirmamus, decernentes ipsam robur perpetuae firmitatis obtinere. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio litterarum. Actum Posnaniae feria 6^ta proxima ante diem beati Viti anno Domini millesimo quadringentesimo septimo, praesentibus: reverendo in Christo patre domino Alberto Posnaniensi episcopo³, necnon validis et strenuis viris Sandiuogio de Ostrorog palatino⁴, Moscicio castellano Posnaniensibus⁵, Clemente de Moscorzobo^a Wisliciensi⁶, Alberto Camenensi castellanis⁷ et Nicolao de Czarnkow iudice Posnaniensi⁸ multisque aliis nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus honorabilis Nicolai praepositi, Regni Poloniae vicecancellarii⁹, nobis sincere^b dilecti.

^atak Kop.

^bsummere Kop.

¹Zemsko, wieś par. na pd.-zach. od Skwierzyny, siedziba opactwa cystersów przeniesionego potem do Bledzewa (Now. II s. 479). Opat Jan wyst. 1391 (KDW III nr 1891) i 1409 (Lites 1412 s. 337), zapewne ident. z Janem opatem bledzewskim 1418 (KDW V nr 288). L. Hertel, Geschichte des ehemaligen Zisterzienserklosters Blesen, Blesen 1928 s. 113 n. datuje opactwo Jana na l. 1385 - 1419 (tamże s. 115 - 116 tłumaczenie niemieckie fragmentów niniejszego dok.).

²Chyciny (Wyciąże), wieś par. na pn.-zach. od Międzyrzecza (SHGWlkp.). Wincenty wyst. 1359 - 1390, z jego synów Dzierżek znany 1399 - 1407, Teodoryk wyst. tylko 1390, zaś Mikołaj 1413 - 1422 (ib.).

³Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁴Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

⁵Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

⁶Klemens Moskorzowski, zob. wyżej, nr 411/3.

⁷Wojciech z Szaradowa, zob. wyżej, nr 412/6.

⁸Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

⁹Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 586

Konin, 25 czerwca 1407

Król Władysław Jagiełło zatwierdza postanowienia księcia Bolesława Pobożnego dotyczące cła w Jarocinie, potwierdzając prawa do cła Sędziwojowi z Mokronosu.

Kop.: 1 Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 55, k. 257v - 258. Wpis w transumpcie króla Zygmunta z daty: Kraków, 8 lutego 1539. Tytuł: Approbatio donationis oppidi Jaroczin unacum villis per Boleslaum ducem Maioris Poloniae nobili Jarocki; 2. Poznań, WAP, Poznań Gr. 160, k. 707 - 707v, oblata w 1592 r. w transumpcie króla Zygmunta I (jak Kop. 1).
Wyd.: S. Karwowski, Geschichte des Hauses Leszczyc von Radolin Radoliński, Posen 1908, s. 230 - 231 (wg Kop. 1).
Reg.: MRPS IV, suppl. nr 458 (wg Kop. 1).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Tunc enim multorum errorum et dubiorum incommodis prudenter occurrimus, dum gesta etatis nostre litterarum apicibus et testium annotatione perhennamus ne lapsu temporis evanescant. Proinde nos Wladislaus Dei gratia rex Poloniae Lithwaniaeque princeps supremus et heres Rvssiae etc. significamus tenore presentium universis, presentibus et futuris [k. 258] presentium notitiam habituris, quomodo ad nostre serenitatis celsitudinem veniens strennuus Sandziwogius de Mokronos, alias de Jaroczino¹, fidelis noster dilectus, nobis humiliter supplicavit, quatinus sibi litteras sive munimenta pii recordii Boleslai Dei gratia ducis Poloniae super theloneum oppidi Jaroczino etc.² innovaremus, roboraremus et confirmaremus. Nos igitur ipsius Sandivogii benignis iustis acclinantes petitis, quoniam iusta petita non sint deneganda, ipsi nominato Sandiwogio dictam litteram innovantes, roborantes et confirmantes super ipsum nominatum theloneum in Jaroczino dantesque Sandivogio fideli nostro et eius posteritati omnem facultatem ipsum theloneum exigere et recipere^a ipsi oppido Jaroczino ab eodem oppido nucupato Jaroczino usque ad duo milliaria ipsumque Sandivogium his condonantes propter ipsius fidelissima servitia nobis exhibitura etiam dictum theloneum non exsolventes et sinistre facientes arestabit, pignorabit et in usus suos convertet^b et consumet dumtaxat, quod aliquid libera sua ex voluntate restituerit et donabit. Etiam si idem Sandivogius et sua posteritas per aliquem cittatus fuerit pro aliquibus ipsum theloneum concernentibus^c, nulli iudici nostro seu capitaneo respondebit, nisi coram propria nostra persona. Quam quidem litteram ratam per omnia habentes et gratam, ipsam in omnibus eius conditionibus, clausulis, [k. 707v] articulis et punctis approbamus, ratificamus, gratificamus, innovamus et tenore presentium de plenitudine nostre regiae potestatis confirmamus, decernentes ipsam robur obtinere perpetue firmitatis. Actum in Conyn sabbato in crastino sancti Joannis Babtistae anno Domini millesimo quadringentesimo septimo³, presentibus his: venerabili ^d-e

in Christo

patre domino Alberto episcopo Poznaniensi⁴, necnon validis strennuisque viris: Mathia de Vanszosche^f Calissiensi⁵, Sandivogio de^g Ostrorog Poznaniensi palatinis⁶, Thomkone^h de Vangleszinⁱ Sandomiriensi et capitaneo Maioris Poloniae⁷, Mostitio^j de Stamschewo^k Poznaniensi⁸, Janvssio de Thvlischkowo^l Calissiensi castellanis⁹ aliisque quampluribus nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus venerabilis Nicolai praepositi Sancti Floriani ante Cracouiam^ł, necnon Regni nostri vicecancellarii¹⁰, ^m-n

nobis sincere dilecti

.
Ad relationem ^o-p

eiusdem domini Nicolai

vicecancellarii.

^atak Kop. 2, tempore Kop. 1

^btak Kop. 2, comittet Kop. 1

^ctak Kop. 2, concurrentibus Kop. 1

^d-ebrak Kop. 2

^fVansossi Kop. 2

^gab Kop. 2

^hTomikone Kop. 2

ⁱWąglessyn Kop. 2

^jtak Kop. 1, Mosterio Kop. 2

^kStesszewo Kop. 2

^lTuliskowo Kop. 2

^łnast. etc. Kop. 2

^m-nbrak Kop. 1

^o-pdomini Nicolai eiusdem Regni Poloniae Kop. 2.

¹Sędziwój z Mokronosu, zob. wyżej, nr 406/7.

²Najpewniej chodzi tu o przywilej Bolesława Pobożnego z 1257 r. (KDW I nr 364). Dok. ten został potwierdzony przez Zygmunta I razem z niniejszym dok. w 1539 r.

³Data potwierdzona itinerarium wystawcy.

⁴Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁵Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

⁶Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

⁷Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

⁸Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

⁹Janusz z Tuliszkowa, zob. wyżej, nr 570/7.

¹⁰Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 587

Konin, 25 czerwca 1407

Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić wszystkie terminy sądowe Jana ze Sternberku do swego najbliższego pobytu w Gnieźnie.

Kop.: Poznań, WAP, Gniezno Z. 1, k. 85v. Wpis w 1407 r.

Wladislaus Dei gracia rex Polon[ie etc.^a]. Capitaneo, iudici, subiudici ceteri[sque^a] officialibus iudiciis nostris Maioris Polo[nie^a] in Gnezna presidentibus presentibus requirendis, nostris fidelibus dilectis, graciam regiam et omne bonum. Quia strenuus Johannes de Sternberk miles noster fidelis¹ n[ostris^a] arduis occupatus negociis, terminos, q[uos^a] coram vobis in crastino beati Viti proxime preteritis[16 VI] cum opidanis de Kleczsko² et heredibus de Zakrow³ habuit, nulla atemptare potuit racione, nec eis quovismodo interesse, quo eciam vobis et vestrum cuilibet mandamus seriose et districte, habere volentes, quatenus terminos ipsius eosdem tunc contra ipsum astitos redieritis in nichilum in causis et terminis ipsius, cum quos et quos cum prefatis de Kleczsko opidanis et de Zakrzow heredibus habere dinoscitur, nichil penitus atemptare debeatis, nec ipsos quoquomodo iudicare presumatis, sed eos ad futurum nostrum felicem in Gnezna adventum prorogare tueri et differre et ad nostri presenciam remittere; quibus causis soli presidere volumus et terminos eosdem de per se sine debito terminari. Aliud pro nostra gracia facere non ausuri. Datum in Conin⁴ sabbato in crastino sancti Johannis Baptiste anno Domini M° CCCC° septimo.
Ad relacionem Nicolai vicecancellarii⁵.

^abok karty wystrzępiony Kop.

¹Jan ze Sternberku (?) wyst. potem 1418 - 1429 jako częsty negocjator i poseł polski do Krzyżaków (Reg. Teut. I nr 2746; Cod. Vit. s. 837, 845, 888; Epist. II nr 93, 150). Tutaj pierwsza o nim wzmianka; być może że był skądinąd nieznanym tenutariuszem królewskiego Kłecka, nie uwzględnionym też u GStar.

²Kłecko, miasto w powiecie gnieźn.

³Zakrzewo par. Sławno, na pd.-zach. od Kłecka (Koz. 5 s. 520).

⁴Data potwierdzona itinerarium wystawcy.

Dokument Nr 588

Poznań, 18 lipca 1407

Oficjał poznański zaświadcza, że Mikołaj z Błociszewa zapisał czynsz na rzecz altarii w katedrze poznańskiej.

Kop.: Poznań, WAP, Kościan Z. 8, k. 272 - 273. Wpis 29 sierpnia 1426 (wg Or.?).

In nomine Domini amen. Sagaciter discrecio disposuit humana, ut ea que neccessario memoriter debeant semper permanere instrumentorum publicorum et scripturarum autenticarum testimonio perhennentur. Inde est, quod nos Johannes prepositus Sancti Spiritus, canonicus et officialis Poznaniensis¹, per presens nostrum publicum instrumentum universis, quorum interest aut interesse poterit in futurum, significamus, quod in nostra nostrique notarii publici et testium infrascriptorum presencia personaliter constituti nobiles viri: Nicolaus de Bloczeschewo castellanus Santhociensis heres in Wronowo², principalis, et Petrassius woyewodze³ ac Johannes de Pyotrowo fratres⁴, et Wirzbyantha de Staralanka heredes⁵, eiusdem Nicolai unanimi ac bona voluntate consensu et certa sciencia non aliquo dolo aut errore circumventi vel seducti, sed sponte et deliberati publice et expresse in nostra audiencia sunt confessati, quod prefatus Nicolaus de Bloczeschewo principalis in et super villa et hereditate sua Wronowo, cuius nunc legittimus possessor existit, pleno dominio atque iure pro quadraginta marcis grossorum monete Bohemicalis et numeri Polonicalis, quas ab honesta domina Katherina dicta Pabischewa cive Poznaniensi⁶, tunc presente ibidem et astante coram nobis, fundatrice ac dotatrice altaris sanctarum Agnetis et Barbare Virginum et Zophie Electe in ecclesia Poznaniensi kathedrali⁶, pro dicto altari et eius alterista^a pro tempore dispositas et ordinatas recepit et habuit numeratas, vendidit quatuor marcas grossorum monete et numeri similium annui census discreto viro Martino altariste dicti altaris in eadem ecclesia Poznaniensi⁷ et eius successoribus pro tempore singulis annis temporibus futuris per ipsum Nicolaum principalem et eius successores legittimos ac rusticos et kmethones de Wronowo ibidem ad festum beati Michaelis Archangeli [29 IX] solvendas, dandas, presentendas et assignandas ipsius Nicolai principalis aut eiusdem [k. 272v] successorum et dictorum fideiussorum sumptibus dampnis fatigiis et interesse. Ad quarum quidem quatuor marcarum census annui solucionem se dicti Nicolaus principalis et Petrasius woyewodze et Johannes fratres ac Wyrzbyantha de Staralanka eius fideiussores et suos successores legittimos et dictos kmethones de Wronowo obligarunt sponte, tali modo videlicet, quod ipse Nicolaus et sui successores legittimi ac kmethones de Wronowo dicto Martino et eius successoribus pro tempore altariste dicti altaris singulis annis ad festum sancti Michaelis Poznanie suis sumptis, expensis et dampnis solvent et solvere tenebuntur sub penis excommunicacionis et interdicti, quibus se tam principalis quam fideiussores predicti et suos successores sponte submiserunt. Quod si aliquando prefatus Nicolaus aut sui successores vel kmethones de Wronowo dictum censum quatuor marcarum in festo sancti Michaelis predicto non solverent aut solvere neglierent, aut aliquo modo solvi contradicerent, extunc in eos videlicet tam predictum Nicolaum principalem, quam eciam Petrasium woyewodze et Johannem fratres et Wirzbyantham, fideiussores et eorum successores, tociens quociens hoc comiserunt, nos aut nostri successores pro tempore officiales et loci ordinarii Poznanienses dictas excommunicacionis et interdicti sentencias promulgabimus et proferemus nulla eis excusacione profutura, ea specialiter condicione expressa et reservata, quod ipsi Nicolao principali et suis successoribus ac fideiussoribus et kmethonibus de Wronowo predictis eundem censum quatuor marcarum annuum reemendi ius sic salvum, sic quod ipsi Nicolaus fideiussores et eorum successores ac kmethones predicti in festo predicto sancti Michaelis cum quadraginta marcis grossorum monete et numeri predictorum quatuor marcarum censu annuo predicto primitus exsoluto persesso a dicto Martino vel suis successoribus altaristis dicti altaris reemendi ipsum censum liberam habeant potestatem. Super quibus quidem omnibus predictis ratihabendis inviolabiliter observandis et tenendis ac dictis pecuniis censualibus et principalibus solvendis et de[k. 273] ponendis prefati Petrasius et Johannes fratres ac Wirzbyantha fideiusserunt in forma qua potuerunt meliori, penis et condicionibus superius descriptis se submittentes. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum presentes nostras literas per notarium publicum infrascriptum scribi et publicari mandavimus sigillorumque nostri ac dictorum Nicolai principalis, Petrassii, Johannis et Wyrzbyenthe fideiussorum appensione fecimus roborari. Actum et datum Poznanie in curia habitacionis nostre sub anno Domini millesimo quadringentesimo septimo, indicione quintadecima, pontificatus sanctissimi in Christo patris ac domini nostri, domini Gregorii divina providencia pape duodecimi anno primo, die Lune decima octava mensis Julii, hora quasi meridie, presentibus: nobili Dobrogostio de Bytkowo⁸ et Johanne Branburg clerico nostro familiari⁹ ac Petro Schywecz familiari dicti Nicolai Santhoczsky¹⁰ testibus ad premissa rogatis.
Et ego Symon Martini de Dambye clericus Gneznensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius¹¹, predictis confessioni, submissioni et fideiussioni omnibusque aliis et singulis premissis dum sic ut premittitur agerentur et fierent, una cum prenominatis testibus presens interfui eaque sic fieri, vidi et audivi, scripsi et in hanc publicam formam redegi, signo et nomine meis solitis, de mandato prefati honorabilis viri domini Johannis prepositi Sancti Spiritus, canonici et officialis Poznaniensis una cum ipsius ac dictorum Nicolai principalis, Petrassii et Johannis fratrum et Wirzbyanthe fideiussorum sigillorum appensione consignando, in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum.

^atak Kop.

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Mikołaj z Błociszewa, zob. wyżej, nr 455/2. Wronowo par. Błociszewo, na wsch. od Kościana (Koz. 3 s. 413, 5 s. 495, 8 s. 238).

³Pietrasz z Nagradowic, zob. wyżej, nr 498/2.

⁴Jan z Piotrowa, zob. wyżej nr 536/12.

⁵Wierzbięta ze Starołęki, zob. wyżej, nr 498/2.

⁶Katarzyna Pabiszowa, żona Mikołaja (Niklosa) Pabisza rajcy i ławnika pozn. 1394 - 1399, występuje jeszcze 1433 (WSvP s. 279).

⁷O altarii por. Now. I s. 329, który podaje, że już 4 stycznia 1407 biskup Wojciech Jastrzębiec udzielił kanonicznej instalacji na tę altarię Stanisławowi z Nowego Miasta (wg dok. w tzw. Jura vicariorum k. 366, nie znanego XVIII-wiecznym regestom przez nas tu wykorzystywanym. Altarysta Marcin nie znany Now. I s. 329, ale potwierdzony w tymże 1407 r., zob. niżej nr 597.

⁸Bytkowo par. Sobota, na pn.-zach. od Poznania (Koz. 2 s. 67). Dobrogost wyst. 1393 - 1408 (SHGPoz. I).

^9-10Nie zidentyfikowani.

¹¹Szymon z Dąbia, zob. wyżej, nr 479/7.

Dokument Nr 589

Poznań, 20 sierpnia 1407

Biskup poznański potwierdza wójtom pszczewskim przywilej lokacyjny miasta Pszczewa.

Or.: Poznań, AAP, dok. DK 121 (A 121). Pergamin 318×245+42 mm, zniszczony, pocięty, wielkie dziury w tekście. Na ciemnych sznurach dwie pieczęcie w żółtym wosku: 1. okrągła, średnicy ok. 20 mm, górą postacie dwu świętych, dołem klęcząca postać, obok niej tarcza z herbem Jastrzębiec, napis zatarty; 2. pieczęć kapituły poznańskiej, jak KDW IV, tabl. LV.

^aIn nomine Domini amen. Albertus Dei gracia episcopus Poznaniensis¹. Ad perpetuam memoriam. Administracioni Poznaniensis ecclesie disponente Domino presidentes ea in | gubernacione bonorum ipsius ecclesie solerter vigilancia exercemur, qua et condicionem eorum de bona faciamus meliorem et unum quemque in hiis que | iuris sui sunt conservemus. Proinde est, quod nuper exhibita nobis per fideles nostros Jacussium Blasii de Kykowo ac Grzimkonem et Petrum | Nicolai Cholewa advocatos opidi Pczewo² ecclesie nostre predicte certa copia privilegii felicis recordacionis Johannis Poznaniensis episcopi predecessoris nostri olim per eum facti et concessi super advocacia eiusdem opidi, iurib[us et] pertinenciis suis et non absque luctu exposito, quod privilegium ipsum flammis opidi Medzirzecz³ noviter igne consumpti, in quo pro conservacione ia[cuit, to]tum sit exustum. Nos copia predicta visa et diligenter discussa et auscultata ac ex probacionibus nobis per dictos advocatos factis et per nos n[....in]vento copiam predictam fore veram et cum privilegio, quod eciam ipsi alias vidimus nichil addito, mutato vel detracto consonare privilegiu[m ipsu]m de venerabilium fratrum nostrorum capituli [Pozn]aniensis voluntate et consensu, ad humiles preces d[ictorum] advocatorum innovandum duximus et tenore pre[senci]um innovamus. Cuius [te]nor in [.......]
[następuje dok. Jana biskupa poznańskiego z daty: 17 stycznia 1288 - KDW VI, nr 34].
Sane quoniam locum pro extruendo mol[endino o]pidum predictum Pczew, in quo molendinum advocacie quondam erat, nobis et ipso opido nostro magis comodosum et utilem [..........] certo permutacione inter nos et dictos advocatos libere et sponte facta, locum ipsum pro mensa nostra episcopali reservavimus et in recompensacionem [......] locum alium circa Myelnalanka, in quo eciam mensa nostra episcopalis olim habebat molendinum⁴, predictis advocatis pro construendo sibi per eos molendino dedimus ac eciam reservamus atque damus presencium tenore perpetuo duraturo. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum nostrum et nostri capituli sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum Poznanie sabato infra octavas Assumpcionis Beate Virginis Marie in capitulo nostro generali sub anno Domini M CCCC septimo, presentibus venerabilibus et honorabilibus viris: dominis Petro decano⁵, Nicolao archidiacono Poznaniensi⁶, Pelka cantore⁷, Alberico Warscheuiensi⁸, Conrado Srzemensi⁹, Michaele Pczewensi archidiaconis¹⁰ in ecclesia nostra Poznaniensi, Nicolao cancellario¹¹, Johanne Nepart¹², Johanne officiali¹³, Petro cantore¹⁴, Michaele scolastico¹⁵, Nicolao Strzeschconis officiali Gneznensi(bus)¹⁶, Przibislao¹⁷, Alberto preposito Gluschinensi¹⁸, Kelczone¹⁹, Petro Luciani²⁰, Floriano Poklathka²¹, Vincencio²², Johanne Scholowski²³, Bartholomeo Rynkonis²⁴, Petro decano Lubucensi²⁵, Lodowico²⁶, Johanne Budconis²⁷, Mathia Kalis²⁸, Mathia Blida²⁹, Paulo Czechowski³⁰ et Nicolao Lanthman³¹ prelatis et canonicis ecclesie nostre Poznaniensis.

^ainicjał wysokości 18 wierszy Or.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Pszczew (Pczew) miasto biskupie w powiecie pozn. Z wójtów: Jakusz, zapewne z Kikowa par. Chrzypsko na pn. od Pniew (Koz. 2 s. 297); 1405 jako wójt w P. wyst. jego ojciec Błażej (Poz. II nr 2399, por. także nr 2464). Cholewici skądinąd nie znani.

³Pożar Międzyrzecza chyba skądinąd nie znany.

⁴Zapewne nazwa pospolita.

⁵Piotr z Kobylina, zob. wyżej, nr 485/10.

⁶Mikołaj z Chłapowa, zob. wyżej, nr 525/8.

⁷Pełka syn Włościbora, zob. wyżej, nr 563/6.

⁸Alberyk z Modły, zob. wyżej, nr 516/13.

^9-10Konrad z Opola i Michał, zob. wyżej, nr 563/8, 10

¹¹Mikołaj z Górki, zob. wyżej, nr 420/13.

¹²Jan z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

¹³Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

^14-15Kantor Piotr i Michał z Krowicy, zob. wyżej, nr 420/4, 6.

¹⁶Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

¹⁷Przybysław z Krzycka, zob. wyżej, nr 465/7.

¹⁸Wojciech, zob. wyżej, nr 488/23.

¹⁹Kiełcz Wolimirowic z Krzewia i Kijewa (w Łęczyckiem?), kustosz łęcz. i subkolektor swiętopietrza 1398, kanonik pozn. 1407, gnieźn. 1411, oficjał warszawski 1415 - 1417, zm. ok. 1418 (ZDKDK I nr 152; Now. II s. 81, 237, 510; Kor. II s. 249; Jaskulski nr 56).

²⁰Piotr syn Łucjana, zob. wyżej, nr 488/21.

²¹Florian z Poklatek, zob. wyżej, nr 413/2.

^22-26Wincenty z Marcinkowa, Jan z Wszołowa, Bartłomiej syn Rynka, Piotr Wendeler, Ludwik, zob. wyżej, nr 488/31, 16, 13, 27, 29.

²⁷Jan z Czechla, zob. wyżej, nr 465/8.

²⁸Maciej z Kalisza, zob. wyżej, nr 488/19.

²⁹Maciej Blida, zob. wyżej, nr 466/2.

³⁰Paweł syn Marcina z Czechowa (koło Czerniejewa?), mgr, kanonik pozn. 1407, gnieźn. 1409, archidiakon śremski 1421, pleban w Kłodawie?, zm. 1428/29 (Kor. I/2 s. 181 - 182; Now. II s. 295; J. Fijałek, Polonia apud Italos scholastica, s. 27; Jaskulski nr 100).

³¹Mikołaj Lantman, mgr, rektor szkoły par. w Poznaniu 1404, kanonik pozn. 1407, gnieźn. 1410, pleban kościoła Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1415 - 1446, zm. 1446 (Kor. II s. 412; Now. I s. 727, II s. 610, 670; KDW V passim; Jaskulski nr 86).

Dokument Nr 590

Paradyż, 13 września 1407

I.N. Publikacja przywileju papieża Bonifacego VIII dla klasztoru cystersów w Lądzie.

Or.: Warszawa, AGAD, dok. perg. 3219. Pergamin włoski 223×317 mm, bez śladu przywieszenia pieczęci. Na odwrocie informacje o treści (XVII - XIX w.). Z.N.: Na trzech gradusach stojąca minuskulna wysoka litera b zwieńczona gwiazdą sześcioramienną. Na gradusach napis: Mathias Zenewel.

^aIn nomine Domini amen. Anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo septimo, | indiccione quinta decima, tercia die mensis Septembris, hora terciarum vel quasi, pontificatus | sanctissimi in Christo patris ac domini nostri, domini Gregorii divina providencia pape duodecimi | anno eius primo, in habitacione infirmorum abbacie Paradysus Cisterciensis ordinis Poznaniensis dyocesis, in mei notarii publici presencia et testium infrascriptorum constitutus frater Andreas sacerdos et monachus professus in Paradyso¹ ex parte abbatis et conventus de Lyndov² suprascripti ordinis Gnysenensis dyocesis, quasdam literas apostolicas non cancellatas, non viciatas nec abolitas, omni prorsus suspicione carentes, sanas et integras, filis sericis rubei et glauci coloris more Romane Curie bullatas a venerabili in Christo patre et domino Hinrico abbati in Paradyso³ concessas super libertate et concessione decimarum seu primiciarum de verbo ad verbum cum diligenti auscultacione transsumere et in publicam formam redigere pro dicto monasterio Lyndov requisivit specialiter et rogavit. Quarum quidem literarum apostolicarum de verbo ad verbum tenor est talis:
[następuje dok. papieża Bonifacego VIII z daty: Lateran, 18 grudnia 1302 - KDW II, nr 861].
Acta sunt hec anno, indiccione, mense, die, hora, prout loco, quibus supra, presentibus discretis viris: Nycolao Polenczk plebano in Reynhardivilla Poznaniensis dyocesis⁴, Johanne aurifabro⁵, Nycolao Geyseleri opidanis in Crossna Wratislaviensis dyocesis⁶ testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis in testimonium omnium premissorum.
Z. N. Et ego Mathias quondam Johannis clericus Wratislaviensis dyocesis, publicus auctoritate imperiali notarius⁷, predictarum literarum apostolicarum postulacioni, produccioni, leccioni cum prenominatis testibus presens interfui, fieri, vidi et audivi et hoc transsumptum, quod manu propria transscripsi auscultacione et relacione diligentibus habitis, una cum dictis literis originalibus per omnia concordare vidi et audivi ipsumque me subscribendo et signo meo solito signando in hanc publicam formam redegi requisitus et rogatus in evidens testimonium premissorum.

^ainicjał wysokości 12 wierszy Or.

¹Brat Andrzej skądinąd nie znany.

²Tj. cystersów w Lądzie.

³Opat Henryk wyst. tutaj i do 1411 (KDW V nr 173).

⁴Rusinów, wieś par. na pd. od Międzyrzecza w dekanacie świebodzińskim. Pleban Mikołaj wyst. także 1404 i 1406 (Now. II s. 483).

^5-6Mieszczanie z niedalekiego Paradyżowi Krosna Odrzańskiego nie zidentyfikowani.

⁷Maciej Zenewel nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 591

Poznań, 28 września 1407

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Mikołaj z Granowa sprzedał Czacz z przyległościami Mikołajowi, Janowi i Piotrowi braciom z Zimnowody.

Or. i kop. nieznane. Wzmianka w księdze ziemskiej kościańskiej (Poznań, WAP, Kościan Z. 57, k. 121v) w zeznaniu wpisanym w 1560 r.

[Panowie z Czacza] reproduxerunt coram iudicio literas authenticas in pargameno scriptas resignacionis bonorum eorundem coram capitaneo Maioris Poloniae generali predecessoribus ipsorum facte, de actu et data Posnaniae in vigilia sancti Michaelis anni Domini millesimi quadringentesimi septimi. Ex quibus palam apparebat, quod strenuus olim miles Nicolaus heres in Granowo filius strenui domini Vincencii castellani Naklensis¹ castrum dictum Czacz² cum villis ibidem et aliis duabus villis dictis Bromsko^a³ et Glinsko⁴ ibidem ad Czacz pertinentibus nobilibus viris Nicolao, Joanni et Petro filiis olim nobilis viri domini Henrici castellani Pansensis^a et heredis de Zimnawoda⁵ pro mille cum quingentis marcis grossorum latorum Pragensium vendidit et coram capitaneo Maioris Poloniae generali in perpetuum resignavit, prout lacius literae huiusmodi resignacionis de premissis disponunt.

^atak Kop.

¹Mikołaj z Granowa (wieś par. na wsch. od Grodziska Wlkp.) także z Ziemina (Zimina) był synem Wincentego Granowskiego (zob. niżej, nr 645/1) z jego pierwszej żony. Wyst. 1395 - 1432 (SHGWlkp.; W. Dworzaczek, Leliwici Tarnowscy, Warszawa 1971, s. 35).

²Czacz wieś par. na pn.-wsch. od Śmigla (SHGWlkp.).

³Brońsko par. Czacz, na pn. od Śmigla (Koz. 2 s. 50).

⁴Glińsko par. Śmigiel, tuż na pn. od Śmigla (Koz. 2 s. 179).

⁵Mikołaj, Jan i Piotr synowie kasztelana ksiąskiego Henryka z Zimnowody (żył jeszcze 1404, zob. wyżej, nr 401/2), występują jeszcze razem w Zimnowodzie 1437 (SHGWlkp.), po 1407 pisali się jednak przede wszystkim z Czacza.

Dokument Nr 592

Sarnowa, 11 listopada 1407

Jerzy Donin z matką Małgorzatą nadają swemu miastu Sarnowie prawo magdeburskie, ustalając prawa i obowiązki mieszczan.

Kop.: 1. Poznań, WAP, Poznań Gr. 137, k. 111 - 112v, w oblacie z 1 lipca 1580; 2. tamże, Akta m. Sarnowy I/1: w tłumaczeniu polskim z początku XIX w.
Reg.: Wuttke, s. 42.

In nomine Domini amen. Cuncta, quae geruntur cum tempore, in tempore corruunt et labuntur, quae non personnantur^a testimonio proborum virorum ac literarum non fulciantur stabili firmamento. Notum igitur tam praesentibus quam futuris, ad quorum notitiam praesens scriptum fuerit devolutum, quia nos Georgyus de Dunin una cum domina Margareta matre mea, haeredes veri et legittimi in Sarnowa¹, sani et incolumos, modo deliberato, [k. 111v] maturoque consilio amicorum ac de pietate illustrissimi domini nostri Wladislai regis Poloniae, domini nostri graciosi, et de eius speciali providentia, voluntate et consensu Dei, cuius adiutorio et assensu locaremus et de novo locamus civitatem in nostra haereditate Sarnowa, quae civitas vulgariter Sarnowa nuncupatur, in iure Teutonico Magborgensi pro nostra et nostrorum legittimorum successorum utilitate et commodo speciali, statuendo in eadem civitate nostra Sarnowa ad dictum forum omnium^b rerum venalium omni feria quinta perpetue^a temporibus duraturis. Removemus^c etiam ibidem omnia iura, modos et consuetudines Polonicales et universa(s), quae ipsum ius Teutonicum impedire consueverint. Absolvimus insuper, eximimus et tenore praesentium liberamus perpetue advocatos, cives et quoslibet incolas in eadem civitate locattos et in ipsius suburbio locandos ab omnibus iurisdictionibus, qui coram nullo pro causis tam magnis quam parvis, puta furti, sanguinis effusionis^d, homicidii, incendii et aliis universis cittati minime respondebunt, nec poenas aliquas solvere tenebuntur, sed tamen coram ipsorum advocato seu magistro civium, qui pro tempore fuerit, ipsorum^e auctoritate, iure Teutonico Maideburgensi respondere de ^f-g

ipsius quaerulitatibus

sunt astricti. In causis autem criminalibus et capitalibus supradictis advocato seu proconsuli et consulibus iudicantibus sententiandi puniendi et condemnandi plenariam et omnimodam tribuimus facultatem, prout ius Teutonicum ipsum, videlicet Maydeburgense sepedictum, in omnibus suis clausulis, punctis et articulis postulat et requirit. Insuper perpetue donamus praefatae nostrae civitati Sarnowa in agriculturam agrum versus Simonowo² et Slup³ iacentem, usque ad fines granitierum, a nobis libere et a nostris successoribus, sed aratores eiusdem agri civitati tenebuntur censuare^h secundum mensuram agrorum. Etiam borram ibidem versus Szimanowo et Slup iacentem, in qua borra idem ager feri debeatur, huic civitati damus perpetue, exceptis pinis signatis pro mellificiis seu apifariis^a qui vulgarizantur barc, volentesⁱ attamen ubi ager potest haberi, habeatur, sic que alvearia seu apifera ibi non debent haberi. Etiam omnes silvas, mericas, rubetha et nemora in eadem nostra haereditate memorata Sarnowa pro aedificiis, sepibus, igne et aliis usibus praemissae civitati tribuimus, demptis silvis a loco aucupii, quae vulgarizatur lowisko, (et) debet ducere ad alium locum seu fontem, qui Lippowska⁴ appellatur, versus ad castrum. Quae excepta loca duo, videlicet aucupii et fontis, ut praemittitur, usque ad fossatam castri, [k. 112] pro sarepta, proprie paszieka, nobis et nostris successoribus reservamus, scilicet ut ibi nullus audeat incidere arbores nec virgulta, nisi de nostra speciali voluntate. Ceterum significamus, quod in eisdem silvis, nemoribus, rubetis et mericis civitati per nos assignattis nullus artificum, rotificum, scultetorum et omnium aliorum quorumcumque nomine artificum praeter civitatem et eius suburbium residentium nomine civitatis | debebunt laborare, sed appreciare nomine nostro et aliorum legittimorum haeredum successorum nostrorum. Item in praefata haereditate Sarnowa dictae civitati damus perpetue et libere pascua, quae lanki dicuntur, cum aliis pascuis in haereditate^j pascere peccora et peccudes insimul omnes incolae et suburbani in uno grege, sine nostro et eorum et vicinorum damno, ut puta greges vaccarum, ovium et scropharum, cum aliis bestiis, videlicet equis, sine applicatione in perpetuum. Hortos^k in silvis versus Niemarczino⁵ iacentes damus etiam eidem civitati nostrae cum censu eorum in perpetuum. Hortos^k vero de nostro allodio exmensuratos in numero triginta damus libere ad duos annos. Post duos annos nobis et nostris legittimis successoribus per quatuor grossos et duos pullos tenebuntur censuare^l quolibet anno festi sancti Martini, plebano vero de quarta hortorum eorundem per medium grossum in eodem festo. Item duo molendina ventualia seu aeralia cives pro usu civili construere possent^ł in dicta haereditate Sarnowa, ubi possent^ł habere sine damno. Et unum commune braseatorium, quod dicitur mielczuch, civitatis usibus cives construere possunt, alium^m vero heres sibi et suis successoribus construere debet. Sed qui civium mielcuch propriumⁿ et alia necessaria pro braseo habere potest, in area sua habeant libere in perpetuum. Similiter et caldearia et sartagines, ^o-p

quod dicitur

vulgariter panwie, pro potu brasando, incolae civitatis propria habere p(ossu)nt. Solum pro his^q negotiis propriis agros in villa posittos cives possunt emere et vendere perpetue et libere in ius civile, excepto censu, videlicet de agro heredibus legittimis nobis et nostris successoribus legittimis in perpetuum. Etiam durante libertate decem annorum de agro eodem quilibet eum possidens nobis et nostris successoribus tres dies tenentur laborare et unum currum die quarto de feno congregato et cumulato demum in curiam nostram ducere. Elapsis vero decem praefatis annis libertatis non tenentur laborare cuiquam^r postquam^s censum solvere ut supra. Caeterum notificavimus, quod incolis et suburbanis sepefatae civitatis nostrae a data praesentium decem integros annos libertatis concedimus. Evoluta autem libertate decem annorum de quolibet curru salis, parvo vel magno, medium quartale de sali mensa militari, [k. 112v] residuum civitati nostrae antedictae perpetue assignamus. Item pistores, sutores elapsis decem annis libertatis civitati tenebuntur censuare, de agris vero civilibus missales et fertones secundum mensuram plebano pro proximo festo sancti Martini Confessoris et Pontificis sunt astricti ad solvendum. Et ut haec donatio inviolabiliter perseveret, conscribi iussimus nostri sigilli munimine roboratam. Datum in Sarnowa in die sancti Martini Confessoris et Pontificis gloriosi ab anno Domini millesimo quadringentesimo septimo.

^atak Kop.

^bonnium Kop.

^crenovamus Kop.

^deffusione Kop.

^eipsarum Kop.

^f-gtak Kop. zamiast ipsis querulantibus

^hcensuat(is) Kop.

ⁱvalentes Kop.

^jtu zapewne brak jednego słowa, np. debent Kop.

^khortis Kop. censurart(um) Kop.

^łtak Kop., zamiast właściwszej tu formy possunt

^malius Kop.

ⁿpropriam Kop.

^o-ptak Kop., może zamiast quae dicuntur

^qtak Kop., może zamiast suis

^rtak Kop., w tłumaczeniu: dworowi, może więc w Or. było curie, lub ad curiam

^stak Kop., w tłumaczeniu oprocz, w Or. mogło więc być preterquod

¹Sarnowa, miasto w powiecie kościańskim (Koz. 3 s. 178). Jerzy, Jurga Donin wyst. 1398 - 1424 (SHGWlkp.), jego matka, żona Jana Donina wyst. 1387 (KDW III nr 1866) - 1432 (SHGWlkp.), por. także Kozierowski, Obce ryc. s. 30 - 31.

²Szymanowo par. Łaszczyn, na pd. od Sarnowy (Koz. 3 s. 312).

³Słupia Kapitulna, wieś par. na wsch. od Rawicza (Koz. 3 s. 217).

⁴Lipowska, nazwa skądinąd nie znana.

⁵Niemarzyn par. Miejska Górka, na pd.-wsch. od Miejskiej Górki (Koz. 2 s. 510).

Dokument Nr 593

Niepołomice, 14 listopada 1407

Król Władysław Jagiełło zakazuje powoływać przed sądy Stachnę, wdowę po kasztelanie gnieźnieńskim Janie z Sokołowa.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 1, k. 122v. Wpis w 1407 r.

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc. Wniversis et singulis palatinis, castellanis, iudicibus, subiudicibus ceterisque officialibus iudiciis in Regno nostro quibuslibet presidentibus presentibus requirendis, nostris fidelibus dilectis, graciam et omne bonum. Quia generosa relicta Johannis de Socolowo olim castellani Gneznensis¹ per mortem eiusdem Johannis mariti sui in statu viduali permanens cum pueris suis et mariti sui eiusdem cum priore consorte habitis variis angustiis et tribulacionibus opressi et vexati, terminos iudiciales nequeunt comode attemp(t)are, unde pyetatis visceribus predicti Johannis de morte condolens consortem eandem et pueros ipsius predictos in orphanitate derelictos, cum utraque consorte habitos, specialis gracie prerogativa preveniri decrevimus et tribulaciones et angustias huiusmodi generosius moderare, vobis et vestrum cuilibet nostris damus firmis regalibus in mandatis seriose et districte, quatenus eandem Stachnam et pueros eiusdem Johannis sui mariti, tam diu predicta [....^a] Stachna quam eciam cum pueris uxor(i)e habitis, si ad vestri presenciam pro aliquibus factis citati seu evocati fuerint, a datis presencium ad unius anni revolucionem et decursum tantummodo nulla iudicare presumatis racione, nostre gracie sub obtentu. Datum in Nepolonicze^b feria secunda infra octavas beati Martini anno Domini M CCCC VII².

^aplama Kop.

^btak Kop.

¹Janusz z Sokołowa, zob. wyżej, nr 430/8. Wdowa skądinąd nie znana.

²Data zgodna z itinerarium wystawcy.

Dokument Nr 594

[Poznań], 30 grudnia 1407

Oficjał poznański zaświadcza, że Pasek Wyskota zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 610 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 101, zaginionego w 1945 r.).

1407. Feria sexta post Nativitatem Christi Domini. Coram Joanne officiali¹ inscriptio census 5 marcarum latorum grossorum vicariis cathedralibus per nobilem Paszkonem Wyskota² super bonis Mikuszewo³ una cum summa capitali 50 marcarum a Mathia Słodki cive Posnaniensi⁴ levata, pro missis Salve Sancta Parens et anniversariis fundata.

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Pasek, Paweł Wyskota z Chrząstowa i Dobczyna (na pd.-wsch. od Śremu) oraz z Mikuszewa, potem łowczy kal. 1413 - 1418 (Spisy wlkp.), por. też wyżej, nr 406/10.

³Mikuszewo par. Czeszewo, na pd.-wsch. od Miłosławia (Koz. 2 s. 464).

⁴Maciej Słodki, zob. wyżej, nr 518/4.

Dokument Nr 595

1407

Mikołaj Długi kanonik gnieźnieński rozsądza spory o dziesięciny pomiędzy Mikołajem synem Gotarda a Lorkiem plebanem z Tłokini.

Reg.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, Archiwum kapituły kolegiaty kaliskiej t. 26: Specimen privilegiorum collegiatae B. M. Virginis Calissiensis, nr 1.

1407. Nicolaus Longus canonicus sancte ecclesie Gnesnensis¹, iudex commissarius ad hoc per reverendissimum in Christo patrem Nicolaum archiepiscopum Gnesnensem designatus, rozstrzyga sprawę o dziesięciny pomiędzy Mikołajem synem Gotarda², sołtysem wsi Tłokinia³ a księdzem Lorko proboszczem kościoła w Tłokini⁴.

¹Mikołaj Długi, zob. wyżej, nr 420/18.

²Mikołaj syn Gotarda mieszczanin kal. 1405 (KDW V nr 69), rajca kal. 1423 - 1425, 1429, sołtys w Dobrcu i Tłokini (KDW V nr 511, 560, VIII - IX).

³Tłokinia, wieś par. na wsch. od Kalisza (Koz. 5 s. 407 - 408).

⁴Pleban w Tłokini skądinąd nie znany; forma zdrobnienia imienia Wawrzyniec może sugerować, że chodzi tu o kanonika gnieźn. Lorka (Wawrzyńca), zob. o nim niżej, nr 420/19.

Dokument Nr 596

[Poznań], 1407

Oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Lulina?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 609 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 86, zaginionego w 1945 r.).

1407. Coram eodem officiali [Joanne praeposito Sancti Spiritus^a]¹ recognitio inscripti census duarum marcarum in tertianis et mediis grossis una cum summa capitali 20 marcarum similium super bonis Lulino².

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Lulin par. Żydowo, na pd.-zach. od Obornik (Koz. 2 s. 408) - w tych latach dziedziczył tu Wojciech Luliński (SHGWlkp.).

Dokument Nr 597

[Poznań], 1407

Poznańscy wikariusze katedralni prezentują księdza Marcina na altarię w katedrze poznańskiej.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 632 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 366 bis, zaginionego w 1945 r.).

1407. Vicarii cathedrales praesentant Alberto episcopo Posnaniensi¹ discretum Martinum instituendum ad altare sanctarum Agnetis, Barbarae et Sophiae².

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Zob. wyżej, nr 588/7.

Dokument Nr 598

Wilno, 21 stycznia 1408

Król Władysław Jagiełło zakazuje powoływać przed sądy Mościca kasztelana poznańskiego i jego brata Hugona.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Z. 3, k. 42 - 42v. Wpis 2 marca 1408.
Wyd.: Piekosiński, Wybór, s. 345 (wg Kop.).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc. Capitaneo, palatino, iudici, subiudici ceterisque officialibus iudiciis nostris in Mayori Polonia ubilibet presidentibus, presentibus requirendis, nostris fidelibus dilectis, graciam regiam et omne bonum. Quia validus Moscicius castellanus Poznaniensis et Jugo frater eius¹ serviciis eorum in Vngaria occupati hac vice terminos, quos coram vobis cum quibuscumque personis habere dinoscuntur, nulla attemptare [k. 42v] poterint racione, nec eis quovismodo interesse, ideo vobis et vestrum cuilibet mandamus, quatenus omnes ipsorum terminos ad nostrum primum Poznaniam felicem ingressum, prorogando differatis, efficientes ut racione ipsorum absencie in causis eorum nullum senciant detrimentum. Aliud non facturi. Datum in Willno² ipso die beate Agnetis Virginis anno Domini M°CCCC° VIII°.
Relacio Clementis castellani Wislicensis^a³.

^atak Kop.

¹Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4. Jego brat Hugo, zięć Emeryka Bebeka, wyst. z bratem 1402 (Lites 1339 II s. 426, niżej nr 601/8).

²Data zgodna z itinerarium wystawcy.

³Klemens z Moskorzowa, zob. wyżej, nr 411/3.

Dokument Nr 599

Oborniki, 6 lutego 1408

Starosta generalny Wielkopolski nadaje prawo budowy młyna pod Obornikami niejakiemu Dobiesławowi.

Kop.: 1. Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 58, k. 82 - 83. Wpis w transumpcie króla Zygmunta z daty: Kraków, 2 kwietnia 1539. Tytuł: Confirmatio privilegii super molendinum nowm in Oborniki; 2. Poznań, WAP, Poznań Gr. 81, k. 55 - 55v - w oblacie z 9 marca 1539.
Reg.: MRPS IV, suppl. nr 466 (wg Kop. 1).

In nomine Domini amen. Nos Thomko castellanus Sandomiriensis et capitaneus Maioris Polonie generalis¹, cupientes fructus et utilitates Regni Polonie nostrique capitaneatus augeri et in statum convertere meliorem, molendinum in fluvio Welma intra limites civitatis Obornicensis, descendendo predictum fluvium infra molendinum, quod wlgariter Rudnymlin nominatur, et supra molendimum advocati [k. 82v] Obornicensis², cum duabus rotis, provido Dobeslao² dedimus et contulimus construendum, adiungentes predicto molendino hortum cum curia propter securitatem ibidem molere volencium. Habebit vero idem Dobeslaus et ipsius legittima posteritas liberam piscaturam supra et infra rottas molendini nominati in fluvio predicto tantummodo pro suo usu, poterit eciam in predicto molendino fovere scropham cum suellis de sua metreta. Sed cum per nostrum procuratorem ibidem duo porci applicati sunt, eciam idem Dobeslaus vel eius posteritas tercium eis pro ipsorum utilitate apponent Habebit vero idem Dobeslaus et ipsius posteritas in predicto molendino terciam metretam libere vendere, commutare, donare, obligare alienare vel in perpetuum possidere pacifice et quiete, pro nostro dominio duas reservando, et cum molendinum presignatum molere incipiet, eciam pro singulis necessitatibus molendini predicti nos duos et molendinator tercium denarios apponere debemus. Ut autem hec nostra donacio robur obtineat perpetue firmitatis, presentem litteram nostri sigilli munimine fecimus roborari. Actum et datum in Oborniki ipso die beate Dorothee Virginis anno Domini millesimo quadringentesimo octavo, presentibus nobilibus viris: Przeczlao plebano in Rogozno³, Przedborio et Nicolao de Bala⁴, Martino de Farwolthowo^a⁵, Petro de Wocziechowicze⁶ et Joanne de Goscziewicze⁷ heredibus et [k. 83] aliis p(lu)ribus fidedignis.

^atak Kop

¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

²Wg transumptu chodzi tu o nowy młyn na Wełnie, pod miastem, pomiędzy młynem wójta i młynem Rudnym. Młynarz skądinąd nie znany.

³Przecław z Nietuszkowa, zob. wyżej, nr 531/10.

⁴Biała trudna do identyfikacji. Przedbór Belski wyst. 1406 i 1408 u boku starosty wlkp. (SHGWlkp. - tam lokalizacja go w Bielsku par. Kamionna na wsch. od Międzychodu). Mikołaj skądinąd nie znany. W 1406 r. w Białej par. Królików (na zach. od Rychwału) wyst. Mikołaj (Roty V, nr Konin 206).

⁵Jarantów (Jarnoltowo, Arnoldowo) par. Lipe, na pn.-zach. od Stawiszyna (Koz. 4 s. 3). Marcin Roszust wyst. od 1404, zm. 1414 (SHGWlkp.).

⁶Nie zidentyfikowany.

⁷Gościejewice, zapewne par. Poniec, na pd. od Ponieca (Koz. 2 s. 210). Jan wyst. tu 1400 - 1427 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 600

Pyzdry, 1 marca 1408

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Andrzej z Żernik sprzedał wieś Neklę Mikołajowi ze Starczanowa.

Or.: Warszawa, AGAD, dok. perg. 3414. Pergamin 227×175+35 mm. Na zielonym sznurze pieczęć wystawcy w żółtym wosku jak wyżej, nr 567. Na odwrocie informacje o treści (XVI w.).
Kop.: Kraków, Bibl. Czart., rkps 3345, k. 39.

^aIn nomine Domini amen. Nos Thomco Sandomiriensis castellanus et capitaneus Maioris Polonie generalis¹ | significamus tenore presencium, quibus expedit universis, quia coram nostra et aliorum terre Polo|nie nobilium constitutus presencia nobilis Andreas heres in Zirniki², non compulsus, | non coactus, nec aliquo devio errore seductus, sanus mente et corpore existens, usus consilio suorum amicorum et matura deliberacione prehabita, suam totam hereditatem Nekla³ cum omnibus et singulis usibus, utilitatibus, censibus, reditibus, agris, pratis, pascuis, pascendis, silvis, gaiis, borris, mellificiis, quercetis, nemoribus, campis, lacubus, stangnis, paludinibus, rivulis, fluvi(i)s, aquis, piscinis, piscaturis, molendinis et emolimentis generaliterque cum singulis pertinenciis et obvencionibus universis ad dictam hereditatem quomodolibet pertinentibus et cum omni iure et dominio, prout solus tenuit, nichil iuris et dominii sibi et suis successoribus reservans hereditate in eadem, pro quingentis marcis grossorum monete Pragensis numeri vero Polonicalis, quadraginta et octo grossos in marcam quamlibet conputando, nobili Nicolao de Starczinowo⁴ et ipsius successoribus legitimis vendidit et coram nobis iusto vendicionis [titulo^b] in perpetuum resignavit per ipsum Nicolaum tenendam, habendam, vendendam, comutandam, donandam, alienandam, obligandam et ad usus beneplacitos convertendam, prout sibi et successoribus suis melius et utilius videbitur expedire. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est apensum. Actum et datum in Pisdri feria quinta ante dominicam Invocavit anno Domini millesimo quadringentesimo octavo, presentibus strenuis: Jaroslao vexillifero Poznaniensi⁵, Jurcone Bechouiensi castellano⁶, Nicolao de Sepno⁷, Urbano et Michaele de Mirosslauicze⁸ et Meschcone de Labischino⁹ heredibus aliisque pluribus fidedignis etc.

^ainicjał wysokości 9 wierszy Or.

^bbrak Or.

¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

²Najpewniej Żerniki par. Opatówko, na zach. od Wrześni, w pobliżu Nekli (Koz. 3 s. 504). Andrzej tu jednak w tym czasie nie wyst., podobnie jak i w żadnych innych wlkp. Żernikach. Por. też niżej, nr 730/9.

³Nekla, wieś par. na pd.-zach. od Czerniejewa (Koz. 2 s. 504).

⁴Starczanowo par. Nekla, na pd.-zach. od Kostrzyna Wlkp. (Koz. 3 s. 244, 242). Mikołaj wyst. 1402 - 1428? (SHGWlkp.).

⁵Jarosław z Iwna (na pn.-wsch. od Kostrzyna Wlkp.), Międzychodu, Lubikowa, chorąży pozn. 1406, podkomorzy kal. 1415, starosta wschowski 1409, nakielski 1414 - 1423, zm. 1423 (WSB s. 293; niżej, nr 647).

⁶Jurek, Jerzy, z Kwiatkowa i Lutyni (w Kaliskiem) kasztelan biechowski 1403 - 1421, zm. 1421/23 (Spisy wlkp.).

⁷Mikołaj z Sepna, zob. wyżej, nr 567/7.

⁸Mirosławki (Mirosławice) par. Tomice, na pn.-zach. od Stęszewa (Koz. 2 s. 468). Michał wyst. także 1409 i 1414 (KDW V nr 142; Roty V, Konin nr 322). Urban skądinąd nie znany.

⁹Mieszek z Łabiszyna (nie wiemy czy z Ł. w powiecie kcyńskim, czy z Ł. na pn. od Gniezna) skądinąd nie znany.

Dokument Nr 601

Poznań, 15 marca 1408

Wymienieni uczestnicy sądu wiecowego w Poznaniu zaświadczają, że rozsądzili jako sędziowie polubowni spory pomiędzy Mościcem kasztelanem poznańskim i Hugonem, braćmi ze Stęszewa, a Mirosławem, Jakubem, Bieniakiem, Bodzętą i Piotrem z Bytynia o miasto Stęszew z przyległymi wsiami.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Z. 3, k. 45v - 46v. Wpis w 1408 r.
Wyd.: Piekosiński, Wybór, s. 346 - 348 (wg Kop.).

Nos Albertus Dei gracia, episcopus¹, Sandiuogius de Ostrorog palatinus², Nicolaus de Czarncowo iudex Poznanienses³, Jacussius Jakka iudex⁴, Bodzantha de Chlapowo subiudex Kalisienses⁵ et Nicolaus de Blodzeszewo Santociensis castellanus⁶ recognoscimus tenore presencium, quibus expedit, universis, presentibus et futuris, quomodo dum feria quinta post dominicam Reminiscere etc. sub anno Domini millesimo CCCC^mo octavo cum aliis dominis in stuba castri Poznaniensis in generalibus terminis regali iudicio presidebamus, ibi venientes nobiles viri Miroslaus, Jacobus, Benak, Bodzantha et Petrus fratres uterini heredes de Bytin⁷ ex una, et strennui ac validi milites domini Moscicius castellanus Poznaniensis et Jugo fratres, heredes in Stanszewo⁸ parte ex altera, omnes causas, lites et controversias que inter ipsos pro opido Stanszewo necnon villas Dambno cum lacubus⁹ ac aliis utilitatibus, allodio et quatuor mansis agrorum magnis, ibidem opido Stanszewo adiacentibus, ac eciam pro tercia parte Bszowo¹⁰, similiter pro tercia parte Jablonowo¹¹ villarum sic dictarum coram iudicio vertebantur in manus nostras dederunt [k. 46] tamquam in arbitros et amicabiles compositores in totum compromittentes, subicientes se nostro dictamini et arbitrio in omnibus obedire. Nos itaque predictarum parcium causas in manus nostras assumentes, auditis ipsarum proposicionibus et responsis, ac literis et privilegiis visis et intellectis et bene masticatis mutuisque colloquiis et tractatibus super hiis habitis, demum ad unionem concorditer devenientes, sentenciam arbitrii ferre noluimus, nisi prius inter prefatas partes mille sexagenas latorum grossorum racione vadii vallavimus, et instituimus per partem nostrum dictamen et arbitrium non tenentem parti tenenti et obedienti nostro dictamini persolvendas. Et cum iam memorate partes predictum vadium sub fide assumpserunt et manus in signum veri compromissi in manus nostras dedissent, tunc sepedictas partes concordavimus in hunc modum. Ita videlicet, quod omnes literas et privilegia, que memorati Miroslaus, Jacobus, Benak, Bodzantha et Petrus fratres de Bytin habuerunt super predictis bonis Starszewo et villas Dambno, lacubus, allodio et quatuor mansis agrorum, necnon super terciam partem Bszowo et Jablonowo hereditatum destruximus, anichilavimus et in nichilum redegimus, ipsis fratribus et ipsorum legittimis successoribus super suprascriptis bonis omnibus perpetuum silencium inponentes, literas quoque ac privilegia, que prelibati domini Moscicius et Jugo fratres habent a suis progenitoribus super eisdem bonis, approbavimus [k. 46v], declaravimus et pronunciavimus, presentibus quoque approbamus, pronunciamus et arbitramur in omnibus et singulis clausulis obtinere robur perpetue firmitatis. In cuius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa. Actum et datum anno, die et loco, quibus supra.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

³Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

⁴Jakusz Jaka z Wilczyna, zob. wyżej, nr 431/9.

⁵Bodzęta z Chłapowa, zob. wyżej, nr 493/1.

⁶Mikołaj z Błociszewa, zob. wyżej, nr 455/2.

⁷Bytyń, wieś par. na pn. od Buku (SHGWlkp.). Synowie Mikołaja kasztelana starogrodzkiego (wyst. 1378 - 1407): Mirosław wyst. od 1399, altarysta w katedrze pozn. 1402, pleban w Modrzu, kanonik pozn. 1408 - 1427, zm. 1427/28; Jakub wyst. 1393 - 1416, wicesędzia pozn. 1414 - 1415, wicewojewoda 1415 - 1416; Bieniak wyst. 1399 - 1436; Bodzęta wyst. 1403 - 1408 (zob. też wyżej, nr 474/6), wreszcie Piotr, Pietrasz wyst. 1400 - 1424 (SHGWlkp.).

⁸Mościc i Hugo ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 598/1.

⁹Dębno par. Stęszew, wieś i jez. na pn.-wsch. od Stęszewa (SHGWlkp.).

¹⁰Bzowo par. Lubasz, na pd.-zach. od Czarnkowa (SHGWlkp.).

¹¹Jabłonowo - identyfikacja niepewna, zapewne J. par. Ujście, na pd.-zach. od Ujścia, choć nie można wykluczyć, że chodzi o nieznaną dziś wieś koło Bnina (SHGWlkp.).

Dokument Nr 602

Konin, 22 kwietnia 1408

Król Władysław Jagiełło zakazuje sądowi ziemskiemu poznańskiemu sądzenia sprawy pomiędzy starostą kujawskim Iwanem z Obichowa a Iwanem z Soboty.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Z. 3, k. 53v - 54. Wpis 24 kwietnia 1408 (wg Or.?).
Wyd.: Piekosiński, Wybór, s. 351 - 352 (wg Kop.).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc. Iudici, subiudici, camerariis ceterisque officialibus iudiciis nostris Poznan(iensibus) ibidem presidentibus [presentibus^a] requirendis, nostris fidelibus dilectis, graciam regiam et omne bonum. Fideles nostri dilecti! Vobis et vestrum cuilibet comittimus et mandamus habere volentes, quatenus causas vertentes inter strenuum Gywanum de Obichowo capitaneum nostrum Cuyauiensem¹ ex una, et Iwonem Soboczsky cum fratribus suis² de et super quadam produccione testium [k. 54] adversus eundem Iwonem de Obichowo [parte^b] ex altera, iudicare nulla presumatis r[acione^b], sed omnes et singulos ipsos terminos Iwani capitanei nostri predicti die tercia nostri primi in Poznaniam ingressus prorogando, differatis, efficientes, ut racione ipsius absencie nullum senciat preiudicium vel gravamen. Aliud pro nostra gracia facere non ausuri. Datum in Conin³ die dominico Quasimodo Geniti anno Domini millesimo quadringentesimo octavo.
Relacio domini Nicolai vicecancellarii⁴.

^abrak Kop.

^bzalane Kop.

¹Iwan z Obiechowa (w Jędrzejowskiem), Gołuchowa, Soboty, Karniowa, wielkorządca krak. 1390, starosta kujawski 1405 - 1408, kasztelan śremski 1410, Grunwaldczyk, starosta ruski 1411 - 1421, zm. 1421/22 (Spisy wlkp.; PSB X s. 192 - z licznymi błędami).

²Sobota, wieś par. na pn.-zach. od Poznania (Koz. 3 s. 229). Iwan wyst. od 1399, wicesędzia w Poznaniu 1406 - 1408 (GUrz. C 975), w 1422 pisał się już olim z Soboty (SHGWlkp.). Z jego braci znamy Dziersława, Przybysława, Mikołaja (Roty I nr 639).

³Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁴Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 603

Gniezno, 25 kwietnia 1408

Arcybiskup gnieźnieński sprzedaje sołectwo w Wilczkowie niejakiemu Mikołajowi.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 6 (Liber privilegiorum capituli Gnesn. z XVI w.), k. 149v - 150. Tytuł: Advocacie in villa Vilczkowo clavis eiusdem [Znenensis].
Wyd. ekscerptu: Wizytacje, s. 304.

In nomine Domini amen. Quia tunc multis errorum et dubiorum incommodis providenter^a occurrimus dum gesta nostri temporis literarum [k. 150] et annotacione testium perhennamus. Proinde nos Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis eclesie archiepiscopus significamus tenore presencium universis, tam presentibus quam futuris presencium noticiam habituris, quod consideratis multiplicium fidelitatum studiosis obsequiis nobis et eclesie nostre Gneznensis per honestum Nicolaum Nyklos Swyrzwnycz aucipitem nostrum fidelem dilectum multipliciter impensis, et inantea eo studiosius impendendis, et ut per id ceteri ad nostra servicia reddantur prompciores, eidem Nicossoni sub ratihabicione et de consensu venerabilium fratrum nostrorum capituli Gneznensis sculteciam in villa mense nostre archiepiscopalis Vylczowo sitta in districtu Znenensi¹, quam de iure Polonico in ius Theutonicum, quod Sredense vocatur, transferimus, in ibidem duraturum, perpetuo damus, donamus et conferimus donacione perpetua et irrevocabili per presentes. Racione cuius scultecie eidem Nicossoni, suis liberis et successoribus legitimis, duos mansos agrorum liberos a censu, sed non a decima, quam in campis manipulatim nobis et nostris successoribus solvere debet, cum pratis eisdem mansis adiacentibus, tercium denarium penarum cuiuslibet rei iudicate et iuramentorum damus, donamus, asscribimus et tenore presencium graciosius assignamus. Cui eciam Nicossoni sculteto et suis legittimis successoribus in lacu nostro magno² cum rethi dicto stampnycza^b piscandi concedimus facultatem. Preterea prefatus Niclos scultetus et sui successores legitimi servicia impendere et prandiales solvere, prout ceteri sculteti nostri districtus Znenensis impendunt et dant, nobis et nostris successoribus tenebuntur. Cmetones vero ville nostre Vilczkowo predicte de manso quolibet unum fertonem racione census ad festum sancti Martini [11 XI] et per sex grossos latorum grossorum racione poradlne solvere, necnon labores, iura et honores more cmetonum ville nostre Dobrilewo³ exhibere ac facere nobis et successoribus nostris annis singulis sint astricti. Decimam quoque manipulatim in campis nobis et successoribus nostris predicti cmetones persolvent. Quamquidem sculteciam in villa nostra Vilczkowo predicta cum iuribus, fructibus, proventibus et pertinenciis predictis memoratus Niclos et sui successores legitimi habebunt, tenebunt et pacifice possidebunt, necnon vendent, commutabunt, donabunt et alienabunt, nostro tamen et nostrorum successorum cum consensu, temporibus perpetuo^b duraturis. Et quoniam iura Srzedensia nobis penitus sunt incognita, omnia iura, que utilitatem et commodum respiciunt dominorum, salva et integra nobis et nostris successoribus reservamus tenore presencium. Harum quibus nostrum et dicti capituli nostri Gneznensis sigilla presentibus sunt appensa testimonio literarum. Actum et datum Gnezne ipso die sancti Marci anno Domini millesimo quadringentesimo octavo, presentibus venerabilibus et honorabilibus fratribus nostris: dominis Joanne alias Hanczel decano⁴, Petro cantore⁵, Jacobo custode⁶, Kilcio cancellario⁷, Nicolao Strzeszkonis officiali⁸, Dobeslao de Czeszewo⁹, Nicolao Gorka¹⁰, Alberto scolastico Lanciciensi¹¹, Lorkone¹², Borkone¹³, Alberto¹⁴, Blizborio¹⁵, Henrico Bel¹⁶, Nicolao Longo¹⁷, Martino Chrapek¹⁸, Nicolao Jaroczki¹⁹ et Nicolao Bronislai²⁰ prelatis et canonicis dicte nostre Gneznensis eclesie tunc capitulariter congregatis.
Transeat per manus Kyelcii cancellarii Gneznensis.

^atak Kop. zamiast zwykłego tutaj prudenter

^btak Kop.

¹Wilczkowo par. Góra, na pn. od Żnina (Koz. 1 s. 353, 5 s. 466). Sołtys wyst. tylko tutaj.

²Jez. Wielkie Żnińskie koło Żnina.

³Dobrylewo par. Góra, na pd. od Żnina (Koz. 4 s. 179).

⁴Jan albo Hanczel, dziekan gnieźn. bliżej nie znany, wyst. kilkakrotnie 1408 (Kor. II s. 171 - 172 i KDW V nr 126, 138; AAG ACap. B 14 k. 1v), najpewniej ident. z Janem synem Hanczka Wadwicz z Dąbrowy, wyst. 1389 - 1406 (Rosin, Słownik s. 73), kanonikiem gnieźn. 1403, dziekanem NMPanny w Sandomierzu 1403, altarystą w kaplicy Św. Jadwigi w Byczynie 1403 (ASPBoh nr 35), zapewne bratem późniejszego wojewody lwowskiego Jana Mężyka.

^5-7Piotr, Jakub Pałuka, Kiełcz z Suchodołu, zob. wyżej, nr 420/4, 5, 7.

⁸Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

^9-13Dobiesław z Czeszewa, Mikołaj z Górki, Wojciech z Bielaw, Lorek i Borek, zob. wyżej, nr 420/12, 13, 8, 19, 14.

¹⁴Wojciech kanonik gnieźn. nie zidentyfikowany; może chodzi tu jednak o Alberyka z Modły (Albricius - Olbracht - Wojciech) wymienianego w kapitule gnieźn. w tym czasie właśnie pomiędzy Borkiem a Henrykiem Bielem (np. wyżej, nr 578).

¹⁵Blizbor z Kwiatkowa, zob. wyżej, nr 449/7.

¹⁶Henryk Biel, zob. wyżej, nr 443/12.

^17-18Mikołaj Długi i Marcin Chrapek, zob. wyżej, nr 420/18, 20.

¹⁹Mikołaj Jarocki (niegdyś z Jarocina) z Czeszewa (na pd.-wsch. od Miłosławia), Zaremba, kanonik gnieźn. 1405, zastępca Oddo Colonny na archidiakonacie kal. 1405, potem archidiakon kal. (zob. wyżej, nr 579/3), potem pleban w Kramsku 1418, kanonik krak., zm. 1436 (KDW V s. 739; Kor. I/2 s. 188, II s. 187 - 188).

²⁰Mikołaj syn Bronisza z Budzisławia (na pd. od Gąsawy), Sulimczyk, altarysta gnieźn. 1404 (Acta capitulorum II nr 15), kanonik gnieźn. i pozn. 1407 - 1434, zm. 1434 (Now. I s. 734; KDW V nr 112 n.; Jaskulski nr 76).

Dokument Nr 604

Gniezno, 15 czerwca 1408

Wymienieni uczestnicy sądu króla w Gnieźnie zawiadamiają sąd ziemski w Wieluniu, że rozsądzili sprawę pomiędzy klasztorem cysterek w Ołoboku a Jakubem z Żdżarów o las i barcie.

Or. nieznany. Pieczętowany był pieczęcią do pozwów.
Kop.: Poznań, WAP, Kl. Ołobok A 7: w or. potwierdzeniu sędziego wieluńskiego Wiktora ze Zdrgania z daty: Wieluń, 1 października 1408 - zob. niżej, nr 615.

Mathias palatinus¹, Jacussius Jacka iudex², Bodzantha subiudex³, Albertus de Trlang subcamerarius Kalisienses⁴ ceterique domini supparii et officiales iudicio regali circa adventum serenissimi principis Wladislai regis Polonie feria sexta in crastino Corporis Cristi anno Domini M° CCCC° octavo Gnezne presidentes⁵, nobilibus viris, dominis capitaneo, iudici, subiudici ceterisque iudicio Welunensi presidentibus amiciciam specialem. Tenore presencium vobis significamus, quod in causa, que vertitur inter abbatissam monasterii Olobocensis ab una⁶ et Jacubecz de Zar⁷ parte ex altera talem tulimus sentenciam: pro borra et mellificiis in eadem, quam borram secum mellificiis felicis recordacionis Margaretha abbatissa predecessor istius moderne abbatisse⁸, eidem Jacubecz sine consensu conventus sui, sine appensione sigilli eius mandaverat, prout in litera^a, quam idem Jacubecz sub titulo et sigillo dicte Margarethe abbatisse super eadem borra habuit, reperimus, quod ex quo consensus et sigillum dicti conventus circa eandem literam non fuit, tunc idem Jacubecz tenetur iuxta nostram sentenciam de dicta borra et mellificiis prefate moderne abbatisse et ipsius conventus sine aliqua solucione pecuniali, si aliquam predictus Jacubecz pro laboribus melleficii haberi vellet, debet cedere et ipsam ad possessionem dicte borre et melleficiorum admittere. Idcirco nobiles domini amici nostri dilecti, visa huiusmodi nostra sentencia, predictam abbatissam cum eius conventu racione iusticie ad dictam borram et melleficia admittatis. Datum ut supra, sigillo citatorio subimpresso.

^anast. skr. eidem Kop. (Or.)

¹Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

²Jakusz Jaka z Wilczyna, zob. wyżej, nr 431/9.

³Bodzęta z Chłapowa, zob. wyżej, nr 493/1.

⁴Wojciech z Trląga; zob. wyżej, nr 431/8.

⁵Pobyt króla w Gnieźnie potwierdzony jego itinerarium.

⁶Chodzi tu. najpewniej o opatkę Benedyktę, zob. niżej, nr 615/2.

⁷Żdżary, na pd.-wsch. od Wieruszowa w ziemi wieluńskiej, były własnoscią królewską (Rosin, Słownik, s. 183).

⁸Małgorzata skądinąd nie znana, może jednak ident. opatką 1388 (KDW III nr 1879).

Dokument Nr 605

Gniezno, 16 czerwca 1408

Król Władysław Jagiełło potwierdza klasztorowi kanoników regularnych w Trzemesznie dokument starosty generalnego Wielkopolski Krzesława dotyczący wsi Targownica.

Or.: Gniezno, AAG, Trzemeszno dok. 50. Pergamin 407×223 mm, zakładka obcięta. 2 dziury po sznurze do przytwierdzenia pieczęci. Na odwrocie: Scrinio 6 Y, informacje o treści (XV - XVIII w.).

||^aIn nomine Domini amen. A||d perpetuam rei memoriam. Quia tunc multorum errorum et dubiorum incomodis prudenter occurrimus, dum gesta etatis nostre literarum apicibus | et testium annotacione perhennamus, proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie necnon terrarum Cracouie, Sandomirie, Syradie, Lancicie, Cuyauie Litwanieque | princeps supremus, Pomeranie dominus et heres Russie etc., significamus tenore presencium, quibus expedit universis, presentibus et futuris, presencium noticiam habituris, | quomodo religiosus prepositus et conventus monasterii Tremeschensis quandam literam Krzeslay castellani Sandomiriensis et capitanei Maioris Polonie, omni prorsus vicio suspicionis carentem, coram nostra demonstravit maiestate super restitucione ville ipsorum Targownicza¹ confectam, petentes humiliter et devote, ut ipsis eandem literam ex innata nobis clemencia confirmare, ratificare, innovare et approbare dignaremur, cuius tenor sequitur in hec verba:
[następuje dok. starosty generalnego Wielkopolski Krzesława, z daty: Żerniki, 28 kwietnia 1388 - KDW III, nr 1377].
Nos itaque ipsorum peticionibus tamquam iustis et racionabilibus acclinati, ipsis eandem literam confirmamus, ratificamus, gratificamus, innovamus et tenore presencium approbamus, decernentes ipsam robur obtinere perpetue firmitatis. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Actum in Gnezna² sabbato infra octavas Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo octavo, presentibus hiis testibus: reverendo in Christo patre domino Alberto episcopo Poznaniensi³, Mathia Kalisiensi⁴, Jacobo de Coneczpole Syradiensi palatinis⁵, Thomcone de Wangleschin Sandomiriensi⁶, Nicolao de Michalow Woynicensi⁷, Alberto Camenensi castellanis⁸ et aliis quamplurimis fidedignis nostris fidelibus dilectis. Datum per manus venerabilis Nicolai prepositi Sancti Floriani ante Cracoviam, Regni Polonie vicecancellarii nobis sincere dilecti⁹.
Ad relacionem eiusdem Nicolai prepositi Sancti Floriani ante Cracoviam, Regni Polonie vicecancellarii.

^ainicjał wysokości 17 wierszy Or.

¹Targownica par. Wylatowo, na pd. od Mogilna (Koz. 1 s. 327, 5 s. 404).

²Data zgodna z itinerarium wystawcy.

³Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁴Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

⁵Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁶Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

⁷Mikołaj z Michałowa, zob. wyżej, nr 437/7.

⁸Wojciech z Szaradowa, zob. wyżej, nr 412/6.

⁹Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 606

Gniezno, 16 czerwca 1408

Król Władysław Jagiełło potwierdza klasztorowi kanoników regularnych w Trzemesznie dokument króla Kazimierza Wielkiego dotyczący wsi Stodoły.

Or.: Gniezno, AAG, Trzemeszno dok. 51. Pergamin 527×257 mm, zakładka obcięta, plamy rdzy, dziura w tekście. 2 dziury po sznurze do przytwierdzenia pieczęci. Na odwrocie: Scrinio 9+D+, informacje o treści (XV - XVIII w.).

||^aIn nomine Domini amen. A||d perpetuam rei memoriam. Dum vivit litera, vivit et accio comissa litere, cuius assercio nutrit memoriam et labiles semper perpetuat acciones. Proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie, necnon | terrarum Cracouie, Sandomirie, Syradie, Lancicie, Cuyauie, Lithuanieque princeps suppremus, Pomeranie Russieque dominus et heres, significamus tenore presencium quibus expedit universis presentibus et futuris presencium noticiam habi|turis, quomodo ex parte religiosorum virorum prepositi et conventus monasterii Trzemesnensis nobis oblata peticio continebat, ut liter am ipsorum per serenissimum principem dive memorie Kazimirum olim regem Polonie, predecessorem nostrum | ipsis super iure Theutunico Srzedensi pro villa Stodoli¹ datam et concessam, de innata nobis clemencia confirmare, ratificare, gratificare, innovare et approbare dignaremur. Cuius tenor est talis:
[następuje dok. Kazimierza Wielkiego, z daty: Poznań, 2 marca 1343 KDW II, nr 1211].
Nos itaque peticionibus ipsorum tamquam iustis et racioni consonis graciosius annuentes, ipsis eandem literam ratificamus, confirmamus, innovamus et tenore presencium approbamus, decernentes ipsam robur optinere perpetue firmitatis. Insuper volentes prepositum et conventum monasterii Trzemeschnensis predicti uberioris gracie prerogativa prevenire, vendicionem et resignacionem scultecie ibidem in Stodoli per Nicolaum de Kosczol iudicem Brestensem pro viginti centum marcis grossorum anno Domini millesimo tricentesimo octuagesimo octavo² ipsis factam admittimus et in eam consentimus ipsamque eidem monasterio et conventui incorporamus, attribuimus, appropriamus et perpetue adiungimus per ipsum monasterium et conventum tenendam, habendam, utifruendam et perpetuis temporibus possidendam. Harum quibus sigillum nostrum appensum est, testimonio literarum. Actum in Gnezna³ sabbato infra octavas Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo octavo, presentibus⁴ ibidem hiis testibus: reverendo in Christo patre domino Alberto episcopo Poznaniensi, Mathia Kalisiensi, Jacobo de Coneczpolye Syradiensi pallatinis, Thomkone de Wangleschin Sandomiriensi, Nicolao de Michalow Woyniczensi, Alberto Camenensi castellanis et aliis quampluribus fidedignis nostris fidelibus dilectis. Datum per manus venerabilis Nicolai prepositi Sancti Floriani ante muros Cracouienses, vicecancellarii nobis sincere dilecti.
Ad relacionem eiusdem venerabilis Nicolai prepositi Sancti Floriani ante Cracoviam, R(egni) Polonie vicecancellarii.

^ainicjał wysokości całego tekstu Or.

¹Stodoły, wieś na Kujawach, pomiędzy Strzelnem a Kruszwicą.

²Mikołaj z Kościoła (Kościelca) był sędzią brzeskim 1386 - 1400 (KDW VI nr 372/5).

³Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁴Lista świadków ident. jak w poprzednim dok. z tego samego dnia (zob. wyżej, nr 605).

Dokument Nr 607

Gniezno, 17 czerwca 1408

Sędzia kaliski potwierdza dokument sądu królewskiego w Gnieźnie dotyczący sporu o jezioro we wsi Kołdrąb.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 8, k. 168. Wpis 8 listopada 1419.
Wyd.: Acta capitulorum II, nr 149 (wg Kop.).

Nos Jacussius Jacca iudex Calisiensis supremus et heres in Wilczina¹, ad perpetuam rei memoriam. Notificamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quod de anno Domini M° CCCC°VIII, ipso die dominico infra octavas Corporis Christi Gnezne nobis literam seu causam parcium infrascriptarum presentarunt, ipsam per nos pettentes confirmari, huiusmodi sub tenore:
[następuje dok. sądu królewskiego w Gnieźnie z 15 czerwca 1408 - KDW V, nr 131; Acta capitulorum II, nr 149].
Nos igitur iudex prefatus, visa litera et causa parcium predictarum, volentes facere cuilibet iusticie complementum, ipsam confirmavimus et presentibus eternaliter confirmamus. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum anno, die et loco, presentibus, quibus supra.

¹Jakusz Jaka z Wilczyna, zob. wyżej, nr 431/9.

Dokument Nr 608

Kościan, 3 lipca 1408

Król Władysław Jagiełło nadaje klasztorowi cystersów w Wieleniu miasto Przemęt z przyległymi wsiami, zezwalając klasztorowi na wykup nadania z rąk Andrzeja i Przybysława z Gryżyny.

Or.: Poznań, WAP, Kl. Przemęt A 6. Pergamin 424×237+83 mm, pismo miejscami wypłowiałe, dziurki w tekscie. Różowo-zielony sznur po przywieszeniu pieczęci. Na odwrocie streszczenia i informacje o oblatach.

^aIn nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Licet bonorum temporalium donacio largiflua caritatis ex latitudine universis communiter fidelibus debeatur, in | illis tamen dona ipsa specialis prerogative merito ordo caritatis uberius erogare consuevit, quos singularis exigencia comendabiles devocionis esse fatetur. Pro|inde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lythuanieque princepes^b supremus et heres Russie etc. significamus tenore presencium omnibus et singulis, | quibus expedit, tam presentibus quam futuris presencium noticiam habituris, quomodo specialis zelo devocionis accensi ad abbatem, conventuum^b et fratres monasterii Welen¹ cupientesque extremi diem iudicii piis operibus prevenire et eternorum intuitu aliquid in hac mortalitatis walle et labili tellure, de bonis ab Alto nobis creditis seminare, quod cum multiplicato fructu in eterna beatitudine recolligere valeamus, abbati, conventui fratribusque monasterii predicti indulsimus, annuimus et presentibus indulgemus oppidum nostrum dictum Przemanth² cum suburbio dicto ad Sanctum Petrum³, cum villis Magna Radomirz⁴, Blothnicza⁵ et Sanczcowo⁶ cum omnibus eorum pertinenciis et obvencionibus universis in sexingentis marcis grossorum Pragensium numeri Polonicalis apud Andream⁷ et Przibislaum fratres germanos de Griszin⁸ de obligacione reddimere seu eximere cum effectu. Quodquidem oppidum cum villis et hereditatibus predictis cumque omni iure, proprietate atque dominio, censibus, proventibus, obvencionibus, usufructibus et quibusvis utilitatibus quibuscumque nominibus censeantur, abbati, conventui et fratribus monasterii predicti dedimus, donavimus et exnunc damus, donamus, incorporamus tenore presencium, annectentes per ipsos abbatem, conventum et fratres predictos perpetue, libere tenendum, habendum, possidendum et ad usus beneplacitos convertendum, committentes nichilominus abbati, conventui fratribusque sepiusnominatis premissam donacionem nostram sic ut premittitur factam perpatuarum appicibus literarum cum appensione sigilli maiestatis nostre confirmare, ratificare et in omnibus suis condicionibus, punctis et clausulis in perpetuum roborare. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Datum in Cosczan in crastino Visitacionis Sancte Marie Virginis gloriose anno Domini millesimo quadringentesimo octavo⁹, presentibus reverendo in Christo patre domino Alberto Dei gracia episcopo Poznaniensi¹⁰ et strennuis Thomcone de Wangleszin castellano Sandomiriensi et capitaneo Maioris Polonie¹¹, Sandziuoyo de Ostrorok palatino Posnaniensi¹², Dobrogostio de Schamotuli¹³, Nicolao de Czarncow iudice Posnaniensi¹⁴ et Nicolao de Lubyetowo dapifero Posnaniensi¹⁵ et aliis quamplurimis nostris fidelibus fidedignis.
Ad relacionem wenerabilis domini Nicolai prepositi Sancti Floriani, Crac(ouiensis), Sandomiriensis, Gnesnensis ecclesiarum canonici necnon vicecancellarii Regni Polonie¹⁶.

^ainicjał wysokości całego tekstu Or.

^btak Or.

¹Wieleń Zaobrzański, siedziba opactwa cystersów przed jego przeniesieniem do Przemętu (Koz. 3 s. 374).

²Przemęt, na pd.-wsch. od Wolsztyna, potem siedziba opactwa cystersów przeniesionego tu z Wielenia.

³Przemęt-Przedmieście Św. Piotra.

⁴Radomierz par. Przemęt-Przedmieście, na pd. od Przemętu (Koz. 3 s. 120).

⁵Błotnica par. Przemęt-Przedmieście, pomiędzy Przemętem a Radomierzem (Koz. 2 s. 29).

⁶Sączkowo par. Przemęt-Przedmieście (?), na wsch. od Przemętu (Koz. 3 s. 179).

⁷Gryżyna, wieś par. na pd.-zach. od Kościana (Koz. 2 s. 229). Andrzej, także z Osiecznej, wyst. 1387 - 1418 (SHGWlkp.).

⁸Przybysław Borek Gryżyński wyst. od 1387, burgrabia (starosta?) w Kościanie 1407 - 1413 (GUrz. C 731), potem stolnik pozn. 1416 - 1432, zm. 1432 - 1434 (SHGWlkp.; Spisy wlkp.).

⁹Data potwierdzona itinerarium, wystawcy.

¹⁰Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

¹¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

¹²Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

¹³Dobrogost z Szamotuł, zob. wyżej, nr 551/7.

¹⁴Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

¹⁵Mikołaj z Lubiatowa, zob. wyżej, nr 478/3.

¹⁶Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 609

Kościan, 4 lipca 1408

Król Władysław Jagiełło nadaje domowi joannitów w Poznaniu poradlne z dóbr joannickich.

Or.: Praga, Státni ústředni archiv, L. IV. 1850. Pergamin 409×310+53-56 mm, dobrze zachowany. Na pasku pergaminowym pieczęć mniejsza wystawcy w czerwonym wosku (jak Gumowski, Pieczęcie królów, nr 16). Na odwrocie: późna nota o dacie.
Odpis: Kraków, Bibl, PAN, rkps 3518 (Teki Majkowskiego), k. 182 (wg Or.).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lytwanieque princeps supremus et heres Russie etc. significamus tenore presencium, | quibus expedit universis, quomodo ob merita fidelium obsequiorum, que nobis strenuus Bogussius comendator | ordinis Jerosolimitani fratrum Sancti Johannis ante Poznaniam¹, miles noster fidelis dilectus exhibuit et in posterum | aucto fidelitatis studio prestancius poterit exhibere, horum intuitu cupientes ipsum specialis gracie prerogativa prevenire et ad servicia nostra reddere promciorem, sibi exaccionem dictam poradlne et alias omnes exacciones nostras post kmethones villarum ipsius singularum in Regno nostro Polonie existencium pro usu et utilitate suis convertendas damus et graciose tenore presencium mediante conferimus ad nostre beneplacitum voluntatis. Vobis igitur capitaneis, procuratoribus, viceprocuratoribus nostrarumque quarumlibet exaccionum collectoribus, qui pro tempore, fueritis, nostris damus firmis regalibus in mandatis habere volentes, quatenus kmethones villarum omnium in Regno nostro existencium strennui Bogussii predicti, racione poradlne et aliarum exaccionum nobis annuatim per ipsos solvere solitarum monere aut inpingnorare nulla racione presumatis, sed ipsos liberos et solutos penitus dimittere debeatis ad nostre voluntate beneplacitum dumtaxat, ut prefertur. Datum in Cosczan feria quarta infra octavas Visitacionis Sancte Marie Virginis gloriose anno Domini millesimo CCCC° octavo².
R(elacio) domini Nicolai vicecancellarii3$.

¹Komandor Bogusz wyst. 1406 - 1409 (Poz. II nr 2733; KDW V nr 142) - jeszcze 1405 wyst. jego poprzednik Olbracht (Poz. II nr 2487).

²Data zgodna z itinerarium wystawcy.

³Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 610

Kościan, 4 lipca 1408

Wymienieni uczestnicy sądu króla w Kościanie zawiadamiają sędziego i podsędka poznańskich, że Mikołaj Będlewski odparł roszczenia Kachny z Piotrowa.

Or.: nieznany; spisany był na papierze.
Kop.: Poznań, AAP, D. perg. 21 (Będlewski Mikołaj A 1), w or. potwierdzeniu sędziego poznańskiego Mikołaja z Czarnkowa z daty: Kościan, 5 grudnia 1409 (zob. niżej, nr 650).

Sandiuogius Ostroroszsky palatinus Poznaniensis¹, Mathias palatinus Kalisiensis², Janussius Furman Medzirecensis³, Jarotha Radzimiensis castellani⁴, Pasko Gogolewsky subcamerarius Poznaniensis⁵ nobilibus viris dominis Nicolao heredi in Czarncowo iudici Poznaniensi⁶ et Mroczconi in Cleszczewo subiudici Poznaniensi⁷ sincere amicicie continuum incrementum. Domini amicique dilecti! Noveritis, quia anno Domini M° CCCC° octavo feria quarta post festum Visitacionis Sancte Marie proxima, cum iudicio regali Costen in presencia serenissimi domini nostri regis graciosi⁸ cum pluribus fidedignis et eciam vobiscum presidebamus, ibi veniens Nicolaus Bandlewsky⁹ iusto iure et iudicio evasit nobilem Kachnam de Pyotrowo¹⁰ pro quinquaginta marcis grossorum pecuniarum de hereditate Nyetanszcowo¹¹ et adiudicatum solvit. Igitur domini et amici dilecti petimus vos instanter ex affectu, quatenus predicto Nicolao super tali evasione literam vestre adiudicacionis dare velitis, prout et aliis terrigenis dare consueti estis sigillis vestris roboratam. Datum et actum anno, die, loco et testibus premissis, quibus supra.

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

³Janusz Furman, zob. wyżej, nr 572/7.

⁴Jarota z Wilkowa Polskiego (wieś par. na pd.-zach. od Kościana), kasztelan radzimski 1399 - 1425 (Spisy wlkp.).

⁵Gogolewo par. Niepart, na pd.-wsch. od Krobi. Pasek, Paweł, także z Rozdrażewa (koło Krotoszyna), podczaszy kal. 1401, podkomorzy pozn. 1403, potem sędzia pozn. 1420 - 1425, zm. 1425/26 (PSB VIII s. 202: Spisy wlkp.; KDW VI nr 317/3).

⁶Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

⁷Mroczek z Kleszczewa, zob. wyżej, nr 436/3.

⁸Pobyt króla w Kościanie potwierdzony jego itinerarium.

⁹Będlewo par. Łódz, na pd.-wsch. od Stęszewa (SHGPoz. I), Mikołaj wyst. 1405 - 1427, wicesędzia w Kościanie 1409 - 1411 (ib.; GUrz. C 787).

¹⁰Piotrowo par. Głuchowo, na pn. - zach. od Czempinia (Koz. 3 s. 37). Kachna, Katarzyna, żona Henryka Falkenhaina z P., wyst. 1391 - 1406 (SHGWlkp.), tu ostatnia wzmianka.

¹¹Nietążkowo par. Śmigiel, tuż na pd. od Śmigla (Koz. 2 s. 514).

Dokument Nr 611

Konin, 12 lipca 1408

Król Władysław Jagiełło zwalnia opata klasztoru cystersów w Lądzie z obowiązku stawania na roczkach sądowych.

Or.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, dok. 218 (966). Pergamin 300×115+ 30 mm, plamki i dziurki w tekście. Nacięcie po pasku do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie informacje o treści z XVIII w.
Kop.: 1. Poznań, WAP, Konin Z. 1, k. 225v (wpis 9 maja 1413); 2. tamże, Konin Z. 2, k. 88v (wpis 22 marca 1423).
Reg.: Monumenta historica dioecesis Vladislaviensis, t. XXV, Włocławek 1912, nr 966 (wg Or.).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lithuanieque princeps supremus et heres Russie etc. significamus, quibus | expedit universis, quomodo consideratis et in animo revolutis diversis oppressionum gravaminibus, quibus religiosus | et devotus noster abbas et conventus monasterii in Landa per evocaciones et attracciones ad minora | iudicia sepius agravatur, cupientes igitur predictum abbatem et conventum ipsius a predictis gravaminibus graciosius liberare, ut per nos taliter liberatus cultui divino cum conventu suo eo liberius insistere poterit et pro nobis clemenciam Salvatoris nostri urgere, exorare, sibi et conventui ipsius predicto hanc damus et tenore presencium concedimus facultatem, quod in iudiciis minoribus, videlicet quibus capitaneus noster Maioris Polonie, qui pro tempore fuerit, aut alii barones et dignitarii nostri non presiderint, vel eciam quibus nos propria in persona non affuerimus, per quemcunque citati fuerint, ad nostre tantummodo voluntatis beneplacitum non tenebitur neque debebit respondere. Vobis igitur capitaneis, iudicibus, subiudicibus, burgrabiis et ceteris officialibus iudiciis quibuslibet in Maiori Polonia presidentibus mandamus seriose et districte, quatenus abbatem predictum et conventum Landensem circa hanc, quam ipsis taliter, ut premittitur, concessimus inviolabiliter conservare debeatis facultatem. Datum in Conin¹ feria quinta in vigilia beate Margarethe anno Domini millesimo CCCC° octavo, nostro sigillo subappenso, efficientes, ut pro causis quibuslibet ad presenciam capitanei Maioris Polonie vel ad maiora iudicia aut eciam ad presenciam nostri remittatur.
Ad relacionem domini Nicolai Regni Polonie vicecancellarii².

¹Data zgodna z itinerarium wystawcy.

²Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 612

Łęczyca, 17 lipca 1408

Król Władysław Jagiełło zezwala wymienionym dziedzicom Skok na założenie młyna na rzece Wełnie.

Kop.: Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 84, k. 347v - 348v. Wpis w transumpcie króla Zygmunta z daty: Kraków, 16 września 1531, transumowanym. przez króla Zygmunta Augusta w Knyszynie 25 listopada 1553. Tytuł: Confirmatio olim potestatis extruendi molendini et piscinae in flumine Velma concessae.
Reg.: MRPS V, nr 6399 (wg Kop.).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Dum vivit litera, vivit et actio oommisa literae, cuius asercio nutrit memoriam et labiles semper perpetuat actiones. Proinde nos Vladislaus Dei gratia rex Poloniae, necnon terrarum Cracoviae, Sandomiriae, Siradiae, Lanciciae, Cuiaviae, Litvaniae princeps supremus, Pomoeraniae^a Russiaeque dominus et haeres, significamus tenore praesencium, quibus expedit, universis praesentibus et futuris praesencium noticiam habituris, quomodo Jaschek, Paulus, Joannes et alter Joannes fratres germani de Skoki¹ fideles nostri dilecti villae ipsorum Roznovo² volentes fructus et utilitates uberare et eius conditionem facere meliorem, in ipsa molendinum et piscinam in flumine Velma³ inter, prata civium Obornicensium et flumine Osoblok⁴ fodere, facere et constituere decreverunt. [k. 348] Sed quia rippa fluvii Velma praedicti unius partis ad fratres praedictos, alterius vero partis ad nostram pertinet maiestatem, ideo nobis instanter supplicaverunt, ut aggerem molendini et piscinae praedictorum in ipsorum rippa et litore parandorum ad nostram rippam seu littus applicandum concedere graciosius dignaremur perpetuis temporibus duraturum^a. Nos vero fidelia ipsorum obsequia nobis multipliciter per ipsos praestita, fideliter et impensa et ad huc aucto fidelitatis studio praestancius impendenda attendentes, volentes ipsos ad nostra obsequia reddere prompciores, ut nostris suffulti munificenciis serviciis nostris operiosius valeant inhoerere^a, supplicationibus ipsorum benignius annuentes, de nostrae maiestatis clemencia ipsis et eorum successoribus legittimis de rippa nostra fluminis Velma praedicta utifrui concedimus et potiri perpetue et in aevum, ita tamen quod aliis molendinis nostris non praeiudicaret constructio et erectio piscinae et molendini praedictorum. Harum quibus sigillum nostrum est appressum^a testimonio literarum. Actum in Lancicia feria tercia in die beati Allexii anno Domini millesimo quadringentesimo octavo⁵, praesentibus reverendis [k. 348v] in Christo patribus, dominis: Nicolao sanctae Gneznensis eclesiae archiepiscopo, Alberto Poznaniensi⁶, Joanne Vladislaviensi⁷, Jacobo Plocensi episcopis⁸, necnon validis strenuisque viris: Petro Kmitha Cracoviensi⁹, Jacobo Siradiensi palatinis¹⁰ et aliis quam plurimis fide dignis nostris fidelibus dilectis. Datum per manus venerabilis Nicolai praepositi Sancti Floriani ante muros Cracovienses, Regni Poloniae vicecancellarii¹¹, nobis syncere dilecti.

^atak Kop.

¹Skoki, miasto w powiecie gnieźn., na pn. od Poznania. Jasiek, Paweł, dwaj Janowie byli synami Jana Radły ze Skok (SHGWlkp., za S. Kozierowskim, Ród Nowinów).

²Rożnowo, wieś par. na pn.-wsch. od Obornik (Koz. 3 s. 149).

³Wełna, rzeka, prawy dopływ Warty.

⁴Osobłoga (Oskobłoga), dziś Flinta, prawy dopływ Wełny, wypływający z Jez. Gębickiego (SHGWlkp., zob. też Koz. 2 s. 557, 562, 3 s. 411, 5 s. 109, 8 s. 82).

⁵Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁶Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁷Jan "Kropidło'', zob. wyżej, nr 468/2.

⁸Jakub z Korzkwi, zob. wyżej, nr 555/2.

⁹Piotr Kmita, zob. wyżej, nr 460/6.

¹⁰Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

¹¹Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 613

Łęczyca, 18 lipca 1408

Król Władysław Jagiełło zezwala chorążemu kaliskiemu Paskowi z Kępy na wykup od wdowy po Janie Tarnowskim królewskiej wsi Pietrzyków.

Kop.: Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 109, s. 4 - 5. Oblata 27 kwietnia 1570.
Wzmianka: MRPS V, nr 4154 (wg Kop.).

Wladislaus Dei gratia rex Poloniae Lithuaniaeque princeps supremus et haeres Russiae etc. significamus universis quibus expedit, quomodo habita diligenti consideratione ad constantis fidelitatis merita, quibus Pasek de Kampa vexillifer noster Calissiensis¹ fidelis dilectus coram oculis nostrae maiestatis plurimum [s. 5] placere meruit et in antea aucto fidelitatis studio prestantius poterit complacere, cupientes ipsum nostrae specialis gratiae praerogativa prosequi et letari ampliori, ut nostris suffultus beneficiis ad nostra servitia se continuo poterit reddere promptiorem, sibi de nostrae benignitatis opulenta plenitudine villam nostram Pietrzikowo dictam in terra Maioris Poloniae et districtu Pizdrensi sitam² a relicta olim Joannis Tarnowski dicti civis nostri Pizdrensis³ in trecentis marcis in centum octoginta, videlicet monetae in Regno nostro communiter decurrentis et centum viginti Pragensis monetae numeri Polonicalis consuetis, quadraginta octo grossos in quamlibet marcam computando, quam villam etiam idem Joannes Tarnowski praedictus foelicis memoriae a nobis in eisdem trecentis marcis monetae utriusque supradictae tenuit, redimendum^a, liberandum^a et exemendum^a indulsimus et tenore praesentium gratiosius indulgemus. Quam quidem villam Pietrzikowo supradictam cum omnibus eius utilitatibus, censibus, proventibus, redditibus, campis, pratis, fluvio et molendino ac cum pertinentiis coherentiis et appendiis universis praedictus Pasek tenebit, habebit, utifruetur et pacifice possidebit, tamdiu videlicet quousque sibi per nos aut nostros successores praedictae trecentae marcae fuerint integraliter persolutae.
Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Datum in Lancicia feria quarta post diem sancti Alexii Confessoris anno Domini millesimo quadringentesimo octavo⁴.
Ad relationem domini episcopi Posnaniensis⁵.

^atak Kop., zamiast -am

¹Pasek, Paweł z Brodnicy, Kępy, Krajkowa (koło Śremu) był 1392 - 1410 chorążym kal. (nie pozn.), zm. 1410/11 (KDW VI nr 317/13; Spisy wlkp.).

²Pietrzyków par. Szamarzewo, na pn.-wsch. od Pyzdr (Koz. 5 s. 151).

³Tarnowa par. Pyzdry, na pd.-zach. od Pyzdr, por. wyżej, nr 416/8.

⁴Data potwierdzona itinerarium wystawcy.

⁵Tj. Wojciecha Jastrzębca, zob. wyżej, nr 403/1.

Dokument Nr 614

Śrem, 27 września 1408

Wymienieni komisarze królewscy zaświadczają, że wyznaczyli granice pomiędzy Śremem, a wsiami Pysząca i Łęg.

Kop.: Poznań, WAP, Akta m. Śremu I/131, w or. transumpcie króla Zygmunta III z daty: Warszawa, 1 kwietnia 1598.

In nomine Domini amen. Nos Albertus Dei gratia episcopus Posnaniensis¹, Thomas castellanus Sendomiriensis et capitaneus Maioris Poloniae generalis², Sandiuogius de Ostrorog palatinus³, Pasko succamerarius Posnanienses⁴, significamus, quibus expedit, tenore praesentium universis, tam praesentibus quam futuris, quod ex serenissimi principis et domini, domini Wladislai Dei gratia regis Poloniae nostri domini gratiosi commissione et mandato speciali pro definitione granicierum inter civitatem Srzemensem ab una et villam Lag⁵ parte ex altera, venimus et exivimus usque ad angularem cumulum vulgo węgielny kopiecz inter civitatem dictam Srzem, Pisącza⁶ et Ląg haereditates sitam. Ibidem nostram venientes ad praesentiam circumspecti viri cives eiusdem Srzemensis civitatis parte ex una et nobilis vir Wyszotha haeres in Lag⁷ parte ex altera causam limitationis huiusmodi ex conventione eorum mutua et consensu unanimi nobis commiserunt omnia et singula quaecunque in praemissis per nos acta, facta et ordinata fierent rata, grata atque firma perpetue tenere, habere et servare compromittentes. Nos igitur ex serenissimi domini nostri regis gratiosissimi commisione et mandato principaliter et demum suprascriptarum partium consensu, incipiendo a praedicto angulari cumulo et progrediendo versus fluvium, quod Wartha nuncupatur, cumulos fecimus et iussimus laborare et in rippa eiusdem fluvii Wartha alias in flumine in ascensum aquae molendinum vel ultra molendinum, quod pater nobilis Wyszotae recordationis foelicis possidebat, palos mandavimus infigere et locare, quod etiam molendinum una cum lacu dicto Pothampino⁸ in possessione regia atque limitibus seu graniciebus eiusdem civitatis duximus relinquenda ac temporibus perpetuis retinenda. Indulsimus nihilominus eidem nobili Wyszotchae haeredi in Ląg vel ipsius legitimis successoribus in ascensu aquae ultra palos in flumine Varta locatos molendinum in flumine memorato Vartha aedificare, construere et laborare, ita tamen quod tale molendinum huic molendino, quod in metis civitatis relinquimus, non debet nocere nec per aliquos modos obesse. Praeterea licitum erit omnibus, quibuscunque opus et necesse fuerit, cum frumentis ad molendinum in eodem molendino liberam et benivolam viam habere contradictione et inpugnatione quibuslibet procul motis de limitibus civitatis suprascriptae. Quam quidem limitationem et granicierum definitionem, sic ut praemittitur, per omnia habendam, ratam, gratam atque per nos benivole factam approbamus, ratificamus, gratificamus, innovamus et praesentium virtute confirmamus. Harum quibus sigilla nostra appensa sunt testimonio literarum. Acta sunt haec et data in Srzem ipso die sancti Stanislai Martyris et Pontificis gloriosi ante festum sancti Michaelis Archangeli anno Domini millesimo quadringentesimo octavo.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

³Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

⁴Pasek z Gogolewa, zob. wyżej, nr 610/5.

⁵Łęg par. Śrem, na wsch. od Śremu (Koz. 2 s. 421).

⁶Pysząca par. Śrem, na pd. - wsch. od Śremu, nad Wartą (Koz. 3 s. 115).

⁷Wyszota wyst. w Łęgu 1390 - 1415 (SHGWlkp.).

⁸Jez. Potępin skądinąd nie znane, zapewne chodzi tu o staw młyński lub warciańską łachę pod Łęgiem; raczej wykluczona ident. z wielkim Jez. Grzymisławskim leżącym na zach. od Pyszącej.

Dokument Nr 615

Wieluń, 1 października 1408

Sędzia ziemski wieluński potwierdza wyrok sądu króla w Gnieźnie w sporze pomiędzy klasztorem cysterek w Ołoboku a Jakubem ze Żdżarów o las i barcie.

Or.: Poznań, WAP, Kl. Ołobok A 7. Pergamin 283×157+39 mm. Pasek pergaminowy po przywieszonej pieczęci. Na odwrocie późniejsze informacje o treści.

Nos Wictor heres in Stergane iudex terre Welunensis¹ notum facimus presentibus et futuris imperpetuum, quod veniens ad nostram presenciam, necnon ad | iudicium terre Welunensis Benedicta abbatissa monasterii in Olobok², quandam nobis literam iudicialem presentavit nobilium virorum dominorum | Mathei palatini³, Jacussii Jacka iudicis⁴, Bodzanthe subiudicis⁵, Alberti de Trlang subcamerarii⁶ ceterorumque dominorum suppariorum | et officialium regali iudicio presidencium. Quarumquidem litere tenor sequitur in hec verba:
[następuje list sądu królewskiego w Gnieźnie z dnia 15 czerwca 1408 - zob. wyżej nr 604].
Nos vero iudex prescriptus Wictor visa et audita litera dicte Benedicte moderne abbatisse in Olobok et ipsius conventus, prescriptam borra(m) cum melleficiis de consensu et informacione terrigenarum tunc temporis nobis iudicio assidentibus adiudicavimus et per presentes imperpetuum adiudicamus, kmethonibus vero de Zar Venczeslao, Michaeli, Johanni et Nicolao⁷ dictam borram cum mellificiis abiudicantes et ipsis racione dicte borre et mellificiis perpetuum silencium imponentes. Harum nostro sigillo subappenso in testimonium premissorum. Actum et datum Welun feria secunda proxima post festum sancti Michaelis anno Domini M° CCCC octavo, presentibus Wroczlao capitaneo Welunensi⁸, domino Werussio de Canthy⁹, Werussio de Bala¹⁰, Johanne de Naramicze¹¹, Jacobo de Czena¹², Mathia de Rakow¹³ et Stanimiro de Canow advocato Welunensi¹⁴, testibus ad premissa.

¹Wiktor ze Zdrgani, Toporowa, Mierzyc, sędzia wieluński 1408 (tutaj) - 1416, starosta opolski 1383 - 1389, wieluński 1411 - 1413, zm. 1416 - 1418 (Spisy sier.).

²Ksieni Benedykta wyst. tutaj i 1412 (niżej, nr 690/4).

^3-6Por. wyżej, nr 604/1-4.

⁷Kmiecie ze Żdżar wyst. tylko tutaj.

⁸Wrocław starosta wieluński skądinąd nie znany, mógł jednak w tym czasie pełnić ten urząd (Spisy sier.).

⁹Wierusz z Kątów (w ziemi wieluńskiej), potem starosta wieluński 1414 - 1415, sędzia wieluński 1418 - 1432 (Spisy sier.).

¹⁰Wierusz z Białej (w ziemi wieluńskiej) wyst. od 1404, potem chorąży wieluński 1413 - 1419, zm. 1419/20 (Rosin, Słownik, s. 57; Spisy sier.).

¹¹Jan z Naramic (w ziemi wieluńskiej) wyst. 1395 - 1409 (Rosin, Słownik, s. 121).

¹²Zapewne Cienia Wielka par. Gruszczyce w Sieradzkiem lub Cienia par. Opatówek w Kaliskiem, gdzie jednak Jakub nie wyst.

¹³Maciej skądinąd nie znany, zapewne z Rakowa par. Siemianice w ziemi wieluńskiej (Rosin, Słownik, s. 142).

¹⁴Stanimir z Kaniowa na Opolszczyźnie wyst. już 1385 jako świadek dok. Władysława Opolczyka dla klasztoru jasnogórskiego, jako wójt wieluński potwierdzony 1395 - 1412 (KDW III, nr 1960; Zbiór dokumentów OO. Paulinów w Polsce, z. 1, Kraków 1938, s. 38, 103, 114).

Dokument Nr 616

Kalisz, 2 listopada 1408

Władze miasta Kalisza zaświadczają, że mieszczanin kaliski Mikołaj syn Gotarda zapisał czynsz Zofii z Gostyczyny zakonnicy z Ołoboku.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 4, k. 82v. Wpis 8 czerwca 1414. Tekst miejscami zalany, nieczytelny.
Streszcz.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 8057, k. 138 (wg Kop.).

Nos consules Kalisienses: Paulus Golisch proconsul¹, Johannes Renis², Henricus Schelesil³, Jacobus institor⁴, Petrus Bochner⁵ et Martinus Heydloff⁶, tenore presencium publice recogn[oscimus] universis, quod in presencia scabinorum civitatis nostre subscriptorum, puta N[icoiai] Cirnich^a7, Thome Warthimberg⁸, Vincencii institoris⁹, Erasmi Marg[reff]¹⁰, Nicolai Swalim¹¹, Cloze braseatoris¹² et Hanut arcuficis¹³, coram Jacobo Zacharie advocato¹⁴ constitutus in bannito iudicio circumspectus vir Nicolaus Gothardi noster concivis una cum Katherina consorte sua legittima¹⁵, non compulsi, non coacti nec aliquo errore seducti, sed sponte, libere et voluntarie iusto vendicionis tytulo precedente duas marcas census annui in et super domo ipsorum in circulo nostre civitatis, penes domum Nicolai Crostowsky¹⁶ sita, rite et racionabiliter resignaverunt solvendas atque dandas eundem censum annis singulis simul et seinel in et super festo Nativitatis Cristi [25 XII] proxime venturo^b inchoandum currentis monete, religiose puelle Sophie, olim filie Gysbrechtonis de Gosthiczina pye recordacionis, sanctimonialium in Olabok^a de anno ad annum tam diu, quousque predictus Nicolaus Gothardi aut Katherina uxor sua legittima seu ipsorum legittimi successores eundem censum duarum marcarum pro viginti marcis grossorum Pragensium et Polonicalis numeri duxerit seu duxerint reemendum, censu tamen persesso iuxta ratam temporis primitus persoluto. Si vero ipsam Zophiam mori continget, extunc predicte due marce census annui ad Szandzywogium fratrem eius uterinum et ad Annam sororem ipsius germanam¹⁷ devolvi debebunt hereditarie et omnimode pertinere, omni sine impedimento. Ita tamen et taliter, quod ipsa Zophia earundem duarum marcarum census annui legittima possessor esse debeat coadiunxerit. In cuius rei testimonium nostre civitatis et predictorum scabinorum sigilla presentibus sunt appensa. Actum et datum feria sexta in crastino Omnium Sanctorum sub anno Domini Mi° CCCC° VIII°.

^atak Kop.

^bventurum Kop.

¹Paweł Golisz jako burmistrz kal. znany 1409 (KDW V nr 151) i 1416 (KDW VIII).

²Jan Renis mieszczanin kal. 1405 (KDW V nr 69), rajca kal. 1408, 1416, 1424, 1428, 1435, burmistrz 1427, najpewniej ident. z J. R. starszym cechu kramarzy 1434/5 (KDW V nr 472, 633, 574, 560, t. VIII - IX).

³Nie zidentyfikowany.

⁴Kramarz Jakub, może ident. z wyst. 1402 (zob. wyżej, nr 423).

⁵Zapewne ident. z Piotrem Bochner, rajcą kal. 1416 (KDW VIII).

⁶Marcin Heydloff mieszczanin kal., rajca 1408, 1420, 1425, 1427, 1428, 1436, ławnik 1416, 1423 - 1424 (KDW V nr 32, 327, 574, 381, t. VIII).

⁷Mikołaj Kranch (Krauch?) ławnik kal. 1408, wójt 1416, burmistrz 1420, 1423 - 1427, 1436, nie żył już 1440 (KDW V nr 151, 327, 456, 581, t. VIII).

⁸Tomasz Wartemberg (z Sycowa?) wyst. tutaj i KDW V nr 151.

⁹Kramarz Wincenty wyst. jako ławnik tutaj i KDW V nr 151, był potem 1416 rajcą kal. (KDW VIII).

¹⁰Erazm Markgreff ławnik kal. wyst. tutaj i KDW V nr 151, rajca 1416 (KDW VIII) znani są też jego synowie - Paweł, w połowie XV w. wójt kal. i Mikołaj rajca kal. (Materiały KDW).

¹¹Mikołaj Swalim wyst. tutaj i KDW V nr 151.

¹²Słodownik Klose jako ławnik wyst. tutaj i KDW V nr 151, ławnikiem kal. był także 1416, 1423 - 1425 (KDW VIII).

¹³Hanut, Janusz Hanut łucznik, ławnik kal. 1408, 1416, 1420, 1425, 1427 - 1429, 1433 - 1434, rajca 1436 (KDW V nr 151, 327, 456, 574, 511, 549, 633, 581, t. VIII - IX).

¹⁴Jakub Zachariaszowy wyst. tutaj i KDW V nr 151.

¹⁵Mikołaj syn Gotarda, zob. wyżej, nr 595/2. Katarzyna wyst. tylko tutaj; zmarła przed mężem, który miał potem jeszcze żonę Zofię (Materiały KDW).

¹⁶Mikołaj Krostowski, Chrostowski, zapewne z Chrostowa par. Borków lub z Chrostowa (Krostowa) par. Chlewiska w Kaliskiem, skądinąd nie znany.

¹⁷Gostyczyna, wieś par. na pd. od Kalisza (Koz. 1 s. 420, 4 s. 256), w pobliżu Ołoboku. Gisbrecht wyst. 1395 (KDW III nr 1960), jego dzieci skądinąd nie znane, może Anna ident. z Anną z G. wdową po Wawrzyńcu z Mórki 1464 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 617

[12 listopada] 1408

Biskup poznański eryguje altarię fundacji mieszczki poznańskiej Katarzyny Pabiszowej w katedrze poznańskiej.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 632 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 362, zaginionego w 1945 r.).

1408¹. Erectio altaris sub vocabulo sanctarum Agnetis, Barbarae et Sophiae in ecclesia cathedrali per Albertum episcopum Posnaniensem² ex fundatione Catharinae Pabiszewa³ super censu annuo sex marcarum, adscripto iure praesentandi vicariis cathedralibus, ut praedictum altare maturistae conferatur.

¹Datę dzienną niniejszego dok. podaje Now. I s. 329, tam też dzieje niniejszej altarii.

²Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

³Katarzyna Pabiszowa, zob. wyżej, nr 588/6.

Dokument Nr 618

Poznań, 23 grudnia 1408

Poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Piotrek Giza zapisał czynsz wikariuszowi katedry poznańskiej Maciejowi z Żukowa (?).

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 602 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 12, zaginionego w 1945 r.).

1408. Recognitio Joannis de Niepart canonici et vicarii in spiritualibus reverendissimi Alberti episcopi Posnaniensis¹, quod coram se nobilis Piotrek Gisza² Mathiae de Sukowo presbytero³ censum unius marcae a summa 10 marcarum ab eodem accepta super bonis Wronczyno² inscripserit. De data Posnaniae die dominico ante Nativitatem Christi Domini.

¹Jan z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

²Piotr Giza z Wronczyna (wieś par. na pn.-zach. od Pobiedzisk - Koz. 5 s. 495), wyst. 1391 - 1428 (SHGWlkp.).

³Maciej, może z Żukowa par. Objezierze, na pd.-zach. od Obornik?, nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 619

[1408?]

Dobrogost z Prusimia zamienia określone dobra z Henrykiem opatem klasztoru cystersów w Paradyżu.

Or.: do 1945 r. w Bibl. Racz. w Poznaniu (sygn. E 8), dziś nieznany. Był to pergamin, przecięty, bez śladu przywieszenia pieczęci. Na odwrocie data 1408 (późną ręką).
Odpis (XIX/XX w.): Kraków, Bibl. Jag., rkps 8058, k. 145 - 146 (wg Or.).
Reg.: Katalog Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, t. I, Poznań 1885, s. CCCLIX, nr 97, oraz T. Warminski, Urkundliche Geschichte des ehemaligen Cistercienserklosters zu Paradies, Meseritz 1886, s. 69.

In nomine Domini amen. Noverint universi et singuli presencium seriem visuri, quod ego Dobrogostius miles, heres in Pruszi¹, prehabito diligendi ac sollempni tractatu cum singulis consanguinibus et amicis meis, ipsorum omnique deinceps accedente consilio et assensu unanimi, talem commutacionem hereditatum cum venerabili in Christo patre et domino, domino Henrico abbate monasterii in Paradiso, ordinis Cisterciensis, dyocesis Poznaniensis, ac eius conventu² ibidem me fecisse publice recognosco per presentes. Ita videlicet, quod villam meam Rogacz nunccupatam, in districtu Costanensi sitam³, cum omnibus iuribus, fructibus, censibus, proventibus, utilitatibus et libertatibus quibuscumque censeantur nominibus, nunc existentibus et in futurum fiendis, cum omni iure et dominio, sicuti ego ipse eam possedi, prefato domino Henrico abbati et conventui suo omnibusque successoribus ipsorum dedi, contuli et assignavi iure hereditario in perpetuum possidendam et ad usus beneplacitos convertendam, prout ipsis et eorum successoribus videbitur expedire. Loco huius hereditatis predictus dominus Henricus abbas et suus conventus hereditates suas, scilicet ^4-5

Mnych, Gralowo, Zawlostouo alias Camonca, Suchcino et Pszeradz nunccupatas

, in districtu Poznaniensi sitas, similiter cum omnibus fructibus, censibus, proventibus et utilitatibus, quibuscumque censeantur nominibus, sicuti ipsi eas possederunt, michi meisque legittimis heredibus iure hereditario dedit, contulit et assignavit possidendas et ad usus beneplacitos convertendas. Ita tamen, quod ego meique legittimi heredes predicto domino abbati et conventui ad predictam commutacionem superaddere debeo centum et quinquaginta marcas grossorum Pragensium Polonicalis numeri in proximo, videlicet futuro festo Nativitatis Christi [25 XII] quinquaginta marcas et post hoc evoluto anno in eodem festo Nativitatis Christi reliquas centum marcas grossorum predictorum debeo indilate exsolvere et presentare. Quod si fortasse, quod absit, non quivero predictas centum marcas in dicto festo Nativitatis Christi evoluto anno exsolvere, extunc medietatem ipsarum, scilicet quinquaginta marcas, debeo incunctanter eis persolvere et pro residuis quinquaginta marcis censum quinque marcarum singulis annis ipsis et eorum successoribus in prefato festo debeo presentare, donec prescriptas quinquaginta marcas in una summa plene persolvero eisdem. Tali tamen pacto et condicione ex utrorumque parcium consensu interveniente, ut videlicet: si serenissimus dominus noster Wladislaus rex Polonie dicte commutacioni graciosum suum prebuerit assensum, extunc omnis predicta, ut premittitur, commutacio perpetuum sorciatur effectum; alioquin si ipse dominus noster rex suum noluerit adhibere consensum, extunc ego ad meam et predictus dominus abbas et suus conventus ad suas revertant hereditates. Ita tamen, quod nec ego dicto domino abbati ned ipse dominus abbas michi quamquam de perceptis fructibus predictarum ex utraque parte hereditatum refundere teneantur, sed utraque quidquid ex censibus seu fructibus hereditatum premissarum a presenti tempore perceperit sine condicione ex utrarumque consensu parcium libere retinebit, excepto, quod si predictus dominus abbas et suus conventus a me seu heredibus meis aliquam pecuniam de predictis centum et quinquaginta marcis in toto vel in parte perceperit, hanc integraliter in toto vel in parte reddere teneatur. Eciam a data presencium ipse dictus dominus abbas et suus conventus ad meam et ego ad ipsorum pleno iure migrabimus hereditates et ad fructuum hinc inde percepcionem, quousque serenissimi domini nostri regis plenum potuerimus habere consensum. Et ut hec suprascripta commutacio in omnibus suis punctis et clausulis inviolabilis perseveret, presentem literam sigillo dilectissimi patris mei Stanislai Colynsky⁶ ac meo proprio dedi communitam.

¹Dobrogost z Prusimia i Kolna (na pd.-wsch. od Międzychodu), syn Stanisława, wyst. od 1408, potem kasztelan kamieński 1427, starosta drahimski, obornicki, pobiedziski, zm. 1442/43 (WSB s. 148 - 149; GStar. s. 75).

²Opat Henryk, zob. wyżej, nr 590/3.

³Rogacz, może Rogaczewo par. Wyskoć, na pd.-wsch. od Krzywinia (Koz. 3 s. 134), gdzie Dobrogost z Kolna miał części, gdzie jednak potwierdzony jest jeszcze i po 1408 (SHGWlkp.).

^4-5Zespół osad na pd.-wsch. od Kolna i Prusimia, w par. Kamionna. Mnych to Mnichy, gdzie współwłasność Dobrogosta jest potwierdzona 1435 (Koz. 2 s. 473 - 474). Gralewo tuż na zach. od Mnichów. Kamionka jako własność klasztoru paradyskiego potwierdzona 1257 (Koz. 2 s. 473), uznawana jest bądź za wieś zaginioną koło Kamionny, bądź za ident. z Mnichami, bądź wreszcie ident. z niedalekim Miłostowem, (=Zawłostowo) par. Kwilcz. Suchcin dziś nie znany, potwierdzony jest w posiadaniu cystersów paradyskich 1256 - 1400 (Koz. 3 s. 272). Przeradz leżał również pod Kamionną (Koz. 3 s. 93, 8 s. 94), wspomniany jako Przerost 1425 (KDW V nr 422 - dok. ten wspomina również o kontaktach majątkowych Dobrogosta Koleńskiego z klasztorem paradyskim).

⁶Stanisław z Kolna wyst. 1390 - 1412 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 620

1408

Pasek Wyskota zapisuje czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 604 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw, Jura vicariorum - z XVI w., k. 32, zaginionego w 1945 r.).

1408. Inscriptio census unius marcae a summa capitali 10 marcarum latorum grossorum Pragensium vicariis praefatis [cathedralibus Posnaniensibus^a] super bonis Mikuszewo per nobilem Paszkonem Wyskotta¹.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Mikuszewo, zob. wyżej, nr 594/3, własność Paska Wyskoty z Chrząstowa (tamże).

Dokument Nr 621

[Poznań], 1408

Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Mikołaj Jawor zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 607 - 608 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum z XVI w., k. 71, zaginionego w 1945 r.).

1408. Inscriptio census unius marcae grossorum Bohemicalium vicariis cathedralibus per Nicolaum Jawor civem Posnaniensem¹ super domo et braseatorio in platea Canina, coram iudicio bannito civitatis Posnaniensis².

¹Jawor, z Jawora na Śląsku, rodzina mieszczan pozn. Mikołaj może ident. z Niklosem, wyst. 1425 (WSvP s. 152), por. też niżej, dok. następny.

²Nie można wykluczyć, że był to dok. ident. z następnym.

Dokument Nr 622

[Poznań], 1408

Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Mikołaj Jawor zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 614 - 615 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 150, zaginionego w 1945 r.).

1408. Coram officio consulari Posnaniensi Nicolaus Jawor cum Slawancha conthorali sua¹ vicariis Posnaniensibus summam capitalem decem marcarum grossorum Bohemicalium super domo sua et braseatorio in platea Canum inscribit².

¹Por. dok. poprzedni. Sławięcha (?) Jaworowa wyst. tylko tutaj.

²Nie można wykluczyć, że jest to dok. ident. z poprzednim.

Dokument Nr 623

[Poznań], 1408

Władze miasta Poznania zaświadczają, że lekarz poznański Jan, zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1734 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 628 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 298, zaginionego w 1945 r.).

1408. Coram eodem officio [consulari Posnaniensi^a] Joannes physicus¹ unam marcam census pro 10 marcis currentis monetae super domo sua in platea Judaeorum, quae quondam fuit May Iudaei², vicariis cathedralibus inscribit.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Jan lekarz pozn. bliżej nie znany, nie wiemy czy ident. z Janem lekarzem wyst. 1424 (WSvP s. 135) i 1430 (ib. s. 227).

²Nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 624

[Poznań], 1408

Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Piotr Fulsznussel zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 611 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 110, zaginionego w 1945 r.).

1408. Coram officio consulari inscriptio vicariis census mediae marcae per Petrum Fulsznussyl civem Posnaniensem¹ super domo sua in platea Aquatica, cum summa capitali 5 marcarum.

¹Piotr Fulschussel, Vollschussel, mieszczanin pozn. wyst. 1403 - 1408 (WSvP s. 48, 49, 62), może ident. z piwowarem pozn. tego nazwiska 1408 (Now. II s. 777).

Dokument Nr 625

[Poznań], 1408

Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Maciej Walter zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 613 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 129, zaginionego w 1945 r.).

1408. Coram eodem officio [consulari Posnaniensi^a] Mathias Walter¹ vicariis praedictis [cathedralibus Posnaniensibus^a] summam 10 marcarum cum censu unius marcae super domo sua in platea Vratislaviensi penes portam sita inscribit.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Maciej Walter mieszczanin pozn. wyst. tutaj i 1425 (WSvP s. 148).

Dokument Nr 626

[Poznań], 1408

Oficjał poznański zaświadcza, że Dobrogost i Zbylut z Milesznej Górki zapisali czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 614 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 137, zaginionego w 1945 r.).

1408. Coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, officiali Posnaniensi¹ Dobrogostius et Zbilutus haeredes in Milesnagorka² vicariis Posnaniensibus unam marcam census in tertianis et mediis grossis pro decem marcis a Nicolao de Bytyn³ et Petro Kostrzynensi vicariis⁴ acceptis super eadem Milesnagorka inscribunt.

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Mileszna (Targowa) Górka, wieś par. na pd.-zach. od Wrześni (Koz. 2 s. 465; Now. II s. 365). Dobrogost wyst. 1400 - 1410 (SHGWlkp.); Zbylut wyst. tylko tutaj, nie żył już 1417 (Roty II nr 483).

³Mikołaj z Bytynia skądinąd nie znany - może chodzi tu o Mirosława z Bytynia (por. wyżej, nr 601/1) lub o innego, skądinąd nie znanego syna kasztelana starogrodzkiego Mikołaja z Bytynia (zob. też Now. I s. 112).

⁴Piotr Kostrzyński wyst. tylko tutaj, zapewne z pozn. rodziny mieszczańskiej Kostrzyńskich (albo też z Kostrzyna Wlkp.).

Dokument Nr 627

[Poznań], 1408

Oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Lusówka) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 608 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 85, zaginionego w 1945 r.).

1408. Coram eodem officiali [Joanne praeposito Sancti Spiritus^a]¹ recognitio inscriptionis census unius marcae cum summa capitali decem marcarum super Minori Lussowo² pro parte vicariorum praedictorum [cathedralium Posnaniensium^a].

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

²Lusówko, par. Lusowo, na pn.-wsch. od Buku (Koz. 2 s. 408).

Dokument Nr 628

1408.

Biskup poznański zaświadcza, że Mikołaj wójt z Pyzdr zapisał czynsz na rzecz altarii w katedrze poznańskiej.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 632 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 373, zaginionego w 1945 r.).

1408. Coram Alberto episcopo Posnaniensi¹ Nicolaus advocatus in Pyzdry² censum 2 marcarum ad altare Sancti Crucis et sancti Andreae ante cameram campanatorum situm, ex fundatione Ludovici canonici Posnaniensis³, super advocatia Pyzdrensi inscribit.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Por. wyżej, nr 582/1.

³Kanonik Ludwik, zob. wyżej, nr 488/29. O jego zapisie pisze Now. I s. 446, por. też niżej, nr 648.

Dokument Nr 629

Poznań, 27 stycznia 1409

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że wymienieni dziedzice Bukownicy Wielkiej zamienili swoje działy tamże na wieś Szurkowo z Wojciechem biskupem poznańskim.

Kop.: 1. Poznań, AAP, CP 2 (Liber privilegiorum capituli Posn. z XV w.), k. 65v - 66, Tytuł: Privilegium super villa Maior Bukownicza episcopi Poznaniensis racione permutacionis pro alia, Sczurcouo dicta; 2. tamże, CP 1 (Liber privilegiorum capituli Posn. z XVI w.), k. 87v - 88.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Thomco castellanus Sandomiriensis et capitaneus Maioris Polonie generalis¹ significamus, quibus expedit, tenore presencium universis tam presentibus quam futuris, quod ad nostram et aliorum eiusdem terre nobilium venientes presenciam nobiles viri: Thomislaus, Albertus et Stanislaus una cum virtuosa domina Jafroschka matre eorum dilecta heredes in Maiori Bukownicza², non compulsi, non coacti, nec per aliquem erroris demum seducti, sed benivole amicorum suorum usi consiliis et matura prehabita deliberacione, mente et corpore sani existentes, cum reverendissimo in Christo patre et domino, domino Alberto Dei gracia episcopo Poznaniensi³, talem permutacionem hereditatum infrascriptarum inter se ex convencione mutua et consensu unanimi fecerunt, videlicet quod dicti nobiles fratres uterini et heredes de Maiori Bukownicza eandem ipsorum totam hereditatem Ma(io)rem^a Bukovnicza^b pro alia hereditate dicta Sczurkouo^c⁴ cum omni iure et dominio, prout soli tenuerunt et habuerunt, omnibusque usibus, fructibus, censibus, proventibus, reditibus^d, agris, pratis, campis, pascuis, silvis^e, borris, rubetis, quercetis^f, gagiis, nemoribus, mellificiis, stangnis^g, aquis, paludibus, piscinis, piscaturis, fluminibus, lacubus, rivulis, molendinis, aquarum decursibus [k. 66] et generaliter cum singulis utilitatibus et universis pertinenciis quomodocunque ad eandem hereditatem Maiorem^h Bukownicza pertinentibus, prout ipsa in suis metis est circumferencialiter distincta, nichil penitus iuris et dominii pro se et suis posteris legitimis relinquentes, eidem reverendissimo in Christo patri et domino, domino Alberto Dei gracia episcopo Poznaniensi dederunt forma, via etⁱ modo commutacionis supradicte per eundem dominum episcopum ac mensam episcopalem et suos successores tenendam, habendam, possidendam, vendendam, obligandam, commutandam, alienandam et in usus ipsius beneplacitos convertendam, prout eidem domino episcopo et suis successoribus utilius et melius videbitur expedire, coram nobis plenarie proprietatis titulo in perpetuum resignaverunt. In cuius rei testimonium nostrum sigillum presentibus est appensum. Actum et datum in Poznania^j die dominico post Conversionem sancti Pauli anno Domini M° CCCC° nono, presentibus nobilibus viris: dominis Petro Laska de Czenyno^k⁵, Virzbantha^l de Golancza⁶, Vincencio Kothka de Jaszene^ł⁷, Petro Gysza^m de Wronczino⁸, Adam de Gouarzeuoⁿ⁹ et Nicolao de Szekirky^o¹⁰ heredibus aliisque pluribus fidedignis.

^aMaior Kop. 2

^bBukownicza Kop. 2

^cSczurkowo lub Sczinkowo Kop. 2

^dredditibus Kop. 2

^esylvis Kop. 2

^fbrak Kop. 1

^gstagnis Kop. 2

^hMaior Kop. 2

ⁱac Kop. 2

^JPosnania Kop. 2

^kCzenino Kop. 2

^lWirzbantha Kop. 2

^łIachonic Kop. 2

^mGiza Kop. 2

ⁿGowarzeuo Kop. 2

^oSchekirki Kop. 2

¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

²Bukownica (B. Wielka i Mała) par. Krobia, na pn. od Krobi (SHGWlkp.), por. też KDW V nr 141, 142, 146, oraz niżej, nr 640. Dziedzice wyst. tylko tutaj, może jednak Stanisław, otrzymujący tutaj część Szurkowa, jest ident. z późniejszym podsędkiem pozn. Stanisławem z Szurkowa.

³Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁴Szurkowo par. Niepart, na pd.-zach. od Krobi (Koz. 3 s. 309; por. też Now. II s. 139).

⁵Cienin Kościelny (C. Wielki), wieś par. na pd.-wsch. od Słupcy (Koz. 4 s. 122). Piotr Laska zapewne ident. z Piotrem wyst. 1387, Laską wyst. 1404; 1412 wyst. wdowa po Lasce (SHGWlkp.).

⁶Wierzbięta z Gołańczy, zob. wyżej, nr 509/6.

⁷Wincenty Kotka z Jasina, zob. wyżej, nr 453/2.

⁸Piotr Giza z Wronczyna, zob. wyżej, nr 618/2.

⁹Gowarzewo par. Tulce, na pd.-wsch. od Swarzędza (Koz. 2 s. 213). Adam wyst. 1391 - 1414 (SHGWlkp.).

¹⁰Siekierki (S. Wielkie i Małe) par. Siekierki W., na pd.-zach. od Kostrzyna (Koz. 3 s. 188). Mikołaj z drobnej szlachty z S., wyst. od 1389, wicepodsędek w Poznaniu 1408, 1412 - 1424 (SHGWlkp.; GUrz. C 1010, 1013).

Dokument Nr 630

Kalisz, 27 stycznia 1409

Wymienieni biskupi polscy nadają odpusty odwiedzającym kościół parafialny w Iwanowicach.

Kop.: niegdyś Królewiec, Bibl. Unim, rkps 1555 (Liber cancellariae Stanislai Ciołek), k. 176.
Wyd.: Caro, Liber cancellariae, t. II, s. 242 - 243 (wg Kop.).

Nicolaus Dei gracia archiepiscopus Gneznensis, necnon Jacobus Plocensis¹, Albertus Poznaniensis², Nicolaus Vilnensis³ et Johannes Ladniciensis⁴ eadem gracia episcopi, universis et singulis utriusque sexus christifidelibus salutem in Domino sempiternam. Cum humana condicio prona semper ad peccandum divinis continue affectat muneribus expiari, nos cupientes quibusdam allectivis veluti indulgenciis christianum populum ad devocionis graciam invitare, qui remissi fuerant temporalibus et laxati indulgenciis, excitati ad ecclesiarum limina propensius inardescant, omnibus christifidelibus vere penitentibus contritis et confessis, qui ecclesiam parrochialem in Gywanowycze Gneznensis dyocesis⁵ in laudem omnipotentis Dei et in honorem sancte Katherine fundatam causa devocionis accesserint et in eadem vel in cyminiterio^a ipsius flexis genibus quinque Pater Noster et septem salutaciones ob reverenciam quinque wlnerum domini nostri Jesu Christi intenta mente dixerint, aut qui pro fabrica reformacionis ornamentis, calicibus et luminaribus et quibusvis aliis eiusdem ecclesie necessariis de bonis a Deo sibi collatis manus porrexerint adiutrices de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Apostolorum Petri et Pauli auctoritate confisi, quilibet nostrum per quadraginta dies indulgenciarum misericorditer impartimur. In cuius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa. Datum Kalis die dominica post diem Conversionis sancti Pauli anno Domini M° quadringentesimo nono, in sinodo provinciali tunc per nos solempniter celebrata⁶.

^atak Wyd.

¹Jakub z Korzkwi, zob. wyżej, nr 555/2.

²Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

³Mikołaj z Gorzkowa, dr, rektor UJ 1402, biskup wileński 1402, zm. 1414 (PSB VIII s. 336 - 337).

⁴Jan może ident. z Janem sufraganem gnieźn., biskupem tytularnym Leodoricum, zob. wyżej, nr 418/1.

⁵Iwanowice, wieś par. na zach. od Błaszek w Kaliskiem (Koz. 4 s. 288 - 289), por. też KDW VI nr 98.

⁶Synod kaliski skądinąd nie znany.

Dokument Nr 631

Opatówek, 31 stycznia 1409

Arcybiskup gnieźnieński nakazuje przekazać sprawę Jana Śliwki wikariusza kolegiaty kaliskiej do rozsądzenia proboszczom tejże kolegiaty oraz kościoła w Liskowie.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 2, k. 25v. Wpis 1 marca 1409. Papier podarty, ubytki tekstu.
Streszcz.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 8057, k. 140 (wg Kop.).

Nicolaus Dei gracia sancte ecclesie Gneznensis a[rchiepiscopus....] officialibus Gneznensi et Vneouiensi aut eorum [locumtenentibus] dilectis salutem fraternam in Domino caritatem. Ex[posuit.......] Sliwka vicarius ecclesie collegiate Sancte Marie¹ [......ad] presenciam fratenitatum vestrarum per aliquas personas spirituales [......] evocatur terminos iudiciales propter gravitudinem st[.....] continue patitur oculorum ac propter locorum distanciam [non potest] comode attemptare, petentes, quatenus ipsum in premissis [...digna]remur. Quocirca fraternitates vestras requirimus per presentes [.....quan]docunque et quocienscunque prefatus Johannes Sliwka per [....ad] presenciam fraternitatum vestrarum fuerit evocatus, omnes et sing[ulas cau]sas, quas dicte persone sibi moverint coram vobis aut [coram] vestris locumtenentibus, non debeatis iudicare, sed eas ad ho[norabiles] et discretos viros dominos Andream prepositum Sancte Marie in Kalis² et Johannem rectorem ecclesie in Lyszcowo³ et procuratorem nostre [...]eoviensi remittatis iudicandas.
Datum in castro nostro Op[atow] feria quinta post octavam sancte Agnetis. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum, anno Domini millesimo quadringentesimo nono.

¹Jan Śliwka świadkował w Kaliszu 1406 (KDW V nr 69).

²Andrzej z Klęki, zob. wyżej, nr 579/2.

³Lisków, wieś par. na pn.-wsch. od Opatówka (Koz. 4 s. 461). Pleban Jan wyst. tutaj i 1411 (J. Korytkowski, Arcybiskupi gnieźnieńscy II, Gniezno 1888, s. 3).

Dokument Nr 632

Skorzęcin, 22 lutego 1409

Jakusz Jaka z Wilczyna sędzia kaliski rozsądza spór pomiędzy klasztorem cystersów w Lądzie i sołtysami ze Skorzęcina.

Or.: Warszawa, AGAD, dok. perg. 8902. Pergamin 275×159+21 mm. Pasek pergaminowy do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie późne informacje o treści.
Kop.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, Cystersi - Ląd, rkps 3 (Liber privilegiorum monasterii z XVIII w.), s. 47 - 48.

Nos Jacussius Jacca iudex Kalisiensis supremus et heres in Wylczina¹, ad rei memoriam sempiternam notificamus | tenore presencium, quibus expedit, universis, quomodo causam motam et exortam inter venerabilem dominum Ger|hardum abbatem Landensem² et suum conventum ab una et Andream dictum Kozik, Johannem Franczonem, necnon | Michaelem et Nicolaum filiastros eorum scoltetos de Squarzancino³ ab altera parte, de consensu et voluntate unanimi utrarumque parcium iam dictarum, ad manus nostras recepimus, fine debito decidendam, adinvenimus iuris ex forma taxam et valorem scoltecie ipsorum ibidem in Squarzancino situate, quam alias dominus abbas in et super predictis scoltetis iure acquisiverat fore et esse per ipsum exemendam. Pro quaquidem scoltecia prefatus dominus abbas nostro ex decreto speciali memoratis scoltetis, videlicet Andree Kozik, Johanni Franczoni et Michaeli cum Nicolao filiastro ipsorum scoltetorum dedit et assignavit quinquaginta marcas in paratis pecuniis latorum grossorum Pragensium, quadraginta octo grossos marca pro qualibet computando. Quam scolteciam ibidem in Squarzancino situatam, a domino abbate receptis primitus et levatis ex integro quinquaginta marcis, eidem domino abbati et suo conventui coram scabinis in Squarzanczino commorantibus eo iure et dominio, quo soli tenuerunt, nichil iuris seu dominii sibi suisque successoribus legittimis in eadem scoltecia penitus reservantes, rite et racionabiliter ad perpetua tempora resignaverunt cum universis et singulis proventibus, agris, borris, silvis, dumibus, virgultibus, pratis, piscinis, lacubus, pascuis, aquis, stangnis, venacionibus ac generaliter cum omnibus utilitatibus ad ipsam scolteciam quomodolibet spectantibus, prout eadem scoltecia in suis gadibus et graniciebus circumferencialiter est limitata et distincta, veluti in eorum privilegio desuper confecto expresse continebatur; quod privilegium domino abbati ad manus libere tradiderunt. Nos igitur iudex memoratus in huiusmodi causa pro tribunali sedentes, solum Deum pre oculis habentes, dictam vendicionem et emcionem per nos latas et decisas ratas et gratas habentes, confirmavimus et tenore presencium eternaliter confirmamus, predictam scolteciam per dominum abbatem et ipsius conventum eviterne tenendam et habendam dictisque scoltetis et eorum sequatibus legittimis pro eadem scoltecia perpetuum silencium duximus imponendum. In huius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Acta sunt hec et data in Squarzancino ipso die sancti Petri Kathedra anno Domini millesimo quadringentesimo nono, presentibus hiis testibus: Petrassio Stawski⁴, Lascario de Kozarzewo⁵, Dobrogostio de Marzelewo⁶, Johanne Chlandowski⁷, Johanne Ruchoczski⁸ et Jaszcone de Lukum⁹ et aliis quampluribus fidedignis.

¹Jakusz Jaka z Wilczyna, zob. wyżej, nr 431/9.

²Gerard opat lędzki, zob. wyżej, nr 412/9.

³Skorzęcin par. Ostrowite Prymasowskie, na pn.-zach. od Powidza (Koz. 1 s. 282). Sołtysi skądinąd nie znani.

⁴Pietrasz ze Stawu, zob. wyżej, nr 433/3.

⁵Łaszcz z Kozarzewa, zob. wyżej, nr 484/9.

⁶Marzelewo (Marszelewo) par. Marzenin, na pn.-zach. od Wrześni (Koz. 1 s. 164, 5 s. 15). Dobrogost wyst. 1399 - 1412 (SHGWlkp.), wicesędzia w Pyzdrach 1410 - 1412 i w Gnieźnie 1410 (GUrz. C 602, 48).

⁷Jan z Chłądowa, zob. wyżej, nr 417/5.

⁸Jan z Ruchocina (par. Powidz, na pd.-wsch. od Witkowa - Koz. 5 s. 254) wyst. 1392 - 1412 (SHGWlkp.).

⁹Łukom par. Zagórów, na pd.-zach. od Zagórowa (Koz. 4 s. 500). Jasiek, Jan, wyst. 1393 - 1415 (SHGWlkp.), wicechorąży w Pyzdrach 1413 - 1415 (GUrz. C 687).

Dokument Nr 633

Kraków, 13 marca 1409

Król Władysław Jagiełło nadaje klasztorowi cystersów w Wieleniu miasto Przemęt z przyległymi wsiami, obdarza je wolnościami oraz zezwala na translokację siedziby klasztoru do Przemętu.

Or.: Poznań, WAP, Kl. Przemęt A 7. Pergamin 620×267+66 mm, mocno zniszczony, z dużymi ubytkami pergaminu z tekstem, podklejany papierem. Zakładka złożona podwójnie (pierwotnie szerokości 118 mm) w momencie pieczętowania. Zielono-różowy sznur po przywieszeniu pieczęci. Na odwrocie późne streszczenia.

||^aIn nomine Domini amen.|| Ad perpetuam rei memoriam. ^b-c

Quoniam fonte plenissimo celestis gracie irrigante spiritualium karismatum dona largiflua pya donacione concessa eo magis | in possidencium cordibusexuberare noscuntur, quo magis in eorum suffragia diffundantur, quorum commendacio licet ex karitatis latitudine universis fidelibus debeatur, in illis tamen dona ipsa | specialis prerogancie merito ordo karitatis uberius erogare consuevit, quos singularis exigencia devocionis commendabiles esse fatetur. Et cum it[a]que divine retribucioni[s meritu]m et tem[pora]|lis prosperitatis incrementum se consequi indubitanter considit clara principu[m] excellencia, dum [divini] cultus intendit augmento, dum piis locis et ecclesiasticis dona per liberalitatis | munificienciam graciosius impartitur

. Proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie, necn[on terrarum Cracouie^d], Sandomirie, Syradie, Lancicie, Cuyauie, Lithuani[e] princep[s supremus], Pome|ranie Russieque dominus et heres etc. significamus tenore^e presencium omnibus et singulis, quibus ex[pedit, universis ta]m presentibus quam futuris presencium notaciam habituris, quomo[do specia]lis zelo | devocionis accensi ad conventum, abbatem et fratres monasterii Welen dicti, volentes [ortu]m inopie sub[mov]ere, cupientesque diem messionis extreme piis operibus prevenire et eter[norum intuitu ali]quid in hac mortali tellure de bonis ab Alto nobis creditis seminare, quod cum [multiplicato fructu in eterna^f] beatitudine recolligere valeamus, abbati, conventui fratribusque [monasterii predicti] | Welen opidum nostrum dictum Przemanth¹ cum suburbio dicto Ad Sanctum Petrum¹ una cum villis et hereditatibus infrascriptis, videlicet Blothnicza¹, Magna Rado[mirz]¹ [et] Sancz|[co]wo¹, cum earum acultetis, scolteciis et incolis, cum omnibus eciam pertinenciis, adherenciis, usufructibus, censibus, proventibus, reditibus, campis, [agris], pratis, pascuis [silvi]s, bo[rris], nemo|ribus, virgultis, aquis et earum decursibus, fluviis, riwlis, stangnis, lacubus, paludibus, piscinis, [pisc]atur[is], molendinis et emolimentis, [venacioni]bus, aucupacionibus [et aliis] omnibus [obvencionibus] | quibuscunque nominibus censeantur, cum omni eciam iure, proprietate atque dominio perp[etua et irrevo]cabili donacione dedimus, dona[vimus] et exnunc damus, donamus, annex[amus, ap]propr[i]amus et tenore] presencium per ipsum conventum, abbatem atque fratres perpetue libere et pacifice [tenendum, ha]bendum, possidendum, utifruendum [et ad] usus beneplacitos conver[tendum, cupien]tes eciam | et [omni]no volentes, ut opidum predictum cum villis prenotatis et eorum incolis eisdem libertatibus graciis et indultis, quibus cetere hereditates ipsius monasterii in toto gaudent et [servantur], | hoc eciam penitus non obmisso, quod fratres conventus predicti tempore vite nostre et inclite Anne regine consortis nostre karissime² pro sanitate corporum nostrorum, post decessum autem nostrum pro | salute animarum nostrarum unam tantum missam diebus singulis temporibus perpetuis celebrare seu legere sint astricti. Et quia predictum monasterium in loco hostilibus contermino finibus tunc con|sistens per manus hostium rapaces plurima paciebatur incomoda, propter que non potuit in condicionem crescere meliorem, idcirco [nos] de opportuno remedio providentes monasterium | ipsum in quandam insulam seu planiciem iuxta opidum predictum Przemanth in diocesi Poznaniensi translocandum et novo nomine, videlicet Lacus sancte Marie alias Welen, de|crevimus et fecimus nunccupandum. Harum quibus [sigillum] nastrum appensum est testimonio literarum. Actum Cracouie feria quarta post [dominicam] Oculi in Quadragesima anno Domini | millesimo quadringentesimo nono³, presentibus [re]verendis in Christo patribus, dominis: Nicolao archiepiscopo Gneznensi et Alberto Dei gracia episcopo Poznaniensi⁴, necnon strenuis: Johanne | de Tharnow castellano et capitaneo Cracouiensi⁵, Petro Kmitthe Cracouiensi⁶, Johanne Liganza Lanciciensi palatinis⁷ et Petro Schaffranecz subcamerario Cracouiensi⁸ militibus et | aliis quamplurimis nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus honorabilis Nicolai prepositi Sancti Floriani, Cracouiensis et Sandomirensis ecclesiarum canonici, necnon aule nostre vice|cancellarii⁹ nobis sincere dilecti.
Ad relacionem domini Nicolai vicecancellari(i) predicti.

^ainicjał wysokości całego tekstu Or.

^b-carenga mocno uszkodzona, miejscami słabo lub zupełnie nieczytelna, częściowo rekonstruowana wg trzech innych, znanych z lat 1404, 1406 i 1422 (KDW V nr 91; ZDM nr 1664 i 1928) zebranych przez Sułkowską-Kurasiową, Dokumenty, s. 184, nr 32. W nawiasach kwadratowych ujęto tylko ubytki pergaminu i miejsca zupełnie nieczytelne

^duzupełnione wg pospolicie stosowanej tytulatury

^etemore Or.

^fuzupełnione wg dok. KDW V, nr 91 oraz wyżej, nr 608

¹Objaśniono wyżej, nr 608.

²Tj. Anna Cylejska.

³Data potwierdzona itinerarium wystawcy.

⁴Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

⁵Jan Tarnowski, zob. wyżej, nr 445/4.

⁶Piotr Kmita, zob. wyżej, nr 460/6.

⁷Jan Ligęza, zob. wyżej, nr 412/4.

⁸Piotr Szafraniec, zob. wyżej, nr 437/6.

⁹Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 634

Gniezno, 19 marca 1409

Sędzia kaliski zaświadcza, że sąd wiecowy w Gnieźnie przysądził wieś Jakubowo klasztorowi kanoników regularnych w Trzemesznie.

Or.: Gniezno, AAG, Trzemeszno dok. 52. Pergamin 286-292×147 mm, zakładka obcięta, 2 dziurki w tekście. Nacięcie po pasku do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie: Scrino 5 L, informacje o treści (XV-XVIII w.).

Nos Jacussius Jacca iudex Calisiensis generalis et heres in Wylczina¹. Ad rei memoriam sempiternam. Notificamus | tenore presencium, quibus expedit, universis, quod feria tercia post dominicam Letare Ierusalem sub anno Domini millesimo | quadringentesimo nono in stuba curie reverendissimi in Christo patris domini Nicolai Dei gracia archiepiscopi Gneznensis, ubi | strennui nobilesque domini Mathias palatinus Calisiensis², Thomco capitaneus Maioris Polonie generalis³, Albertus Caminensis⁴, Dobrogostius Geczensis castellani⁵, Nicolaus de Goraszdowo pincerna⁶, Albertus Chwdziczsky subagazo⁷, Johannes de Rchowo vexillifer⁸, Sandiuogius subpincerna⁹, Bodzantha de Chlappowo subiudex¹⁰, Albertus de Trlang subcamerarius Kalisienses¹¹, Czestko venator et burgrabius Gneznensis¹² ceterique domini et zupparii iudicio regali in summis seu generalibus terminis Gnezne celebratis nobiscum presidebant, ibidem veniens in presencia nostri wenerabilis vir dominus Andreas prepositus, necnon tocius conventus sui Trzemesensis¹³, et astitit terminum iusto iure et vero iudicio super nobilem virum dominum Szauiszam de Choczicza¹⁴ pro et super hereditate Jacwbowo¹⁵, pro qua quidem hereditate Jacubowo idem Szauisza ipsum citaverat et terminos cum eodem domino preposito et suo conventu pro eadem hereditate Jacubowo ad terminos generales habuit assignatos et in libro Gneznensi scriptos et notatos. Quibus quidem terminis generalibus venientibus idem Szauisza non paruit neque aliquid suo pro interesse fecit in eisdem, tunc prefatum Szauiszam per ministerialem fecimus vocare et proclamare iuxta ius et consuetudinem terre. Post quam vocacionem et clamacionem veniens Jacobus ministerialis dictus Weprowicz¹⁶ recongnovit coram nobis, quod vocavit et clamavit eundem Szauiszam tribus et quarta vicibus superflue ex parte eiusdem domini prepositi et^a sui conventus, ut veniret ad iudicium et iuri pareret, quo non veniente nec conparente. Tandem nos memoratus iudex audita recongnicione dicti ministerialis et visa astancia termini dicti domini prepositi iustam fore et racioni consonam attendentes, de consensu et informacione dominorum predictorum iuxta nos sedencium, adiudicavimus lucrum perpetuum et astanciam termini dicto domino preposito et suo conventui pro eadem hereditate Jacubowo, prefato autem Szauisze perpetuum silencium pro eadem duximus imponendum. In cuius rei testimonium presentes literas nostri sigilli munimine fecimus communiri. Acta sunt hec et data anno, die et loco, presentibus, quibus supra. Per Nicolaum de Strzedzewo notarium¹⁷, qui hec habuit in conmisso.

^asłowo powtórzone Or.

¹Jakusz Jaka, zob. wyżej, nr 431/9.

²Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

³Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

⁴Wojciech z Szaradowa, zob. wyżej, nr 412/6.

⁵Dobrogost z Włościejewek, zob. wyżej, nr 552/6.

⁶Gorazdowo, wieś par. na pn. od Pyzdr (Koz. 2 s. 199). Mikołaj wyst. od 1400, cześnik kal. 1400 - 1417, burgrabia kal. 1403 - 1404, 1411 - 1415 (GUrz. A 48, C 529, 534).

⁷Wojciech Chudzicki z Chudzic (par. Rumiejki, na wsch. od Środy - Koz. 2 s. 90), wyst. od 1390 (Roty I nr 79), podkonie pozn. 1393 - 1424 (Spisy wlkp.).

⁸Jan z Orchowa, zob. wyżej, nr 580/2.

⁹Sędziwój z Wiśniewa, zob. wyżej, nr 449/5.

¹⁰Bodzęta z Chłapowa, zob. wyżej, nr 493/1.

¹¹Wojciech z Trląga, zob. wyżej, nr 431/8.

¹²Czestek z Dębnicy (wieś par. na pn.-zach. od Gniezna - Koz. 1 s. 58, 4 s. 167) wyst. od 1398 (Lekszycki II nr 1089) był burgrabią gnieźn. 1402 (GUrz. C 1) - 1409 (tutaj); o jego tytule łowczego zob. ib. A 67.

¹³Andrzej prepozyt trzemeszeński od 1407/08, zm. 1435 (WSB s. 23), może ident. z kanonikiem Andrzejem z Gniezna wyst. w Trzemesznie już 1390 (KDW VI nr 318).

¹⁴Chocicza par. Nowe Miasto nad Wartą, na wsch. od Książa Wlkp. (Koz. 2 s. 78, 4 s. 105). Zawiszę wspomina S. Kozierowski, Rocznik Pol. Tow. Heraldycznego IX, 1928/29, s. 122 (1404 - 1405).

¹⁵Jakubowo, zob. wyżej, nr 571/2.

¹⁶Tj. woźny sądu ziemskiego gnieźn.

¹⁷Mikołaj zapewne ident. z pisarzem sędziego kal. 1411 - 1418; Strzydzew (Strzedzewo) par. Czermin, na pn.-zach. od Pleszewa (Koz. 1 s. 308, 5 s. 362; SHGWlkp.).

Dokument Nr 635

Kalisz, 11 kwietnia 1409

Król Władysław Jagiełło zwalnia miasto Poznań od obowiązku dawania podwód.

Or.: Poznań, WAP, Akta m. Poznania D 93. Pergamin 323×221+55 mm. Na zielonym sznurze pieczęć wystawcy (Gumowski, Pieczęcie królów, nr 16) dobrze zachowana. Na odwrocie późne informacje o treści.

||^aIn nomine Domini amen. A||d perpetuam rei memoriam. Quia tunc multis errorum incomodis | prudenter occurrimus, dum gesta etatis nostre literarum apicibus et testium annotacione perhennamus. Proinde nos Wlodislaus | Dei gracia rex Polonie Lithwanieque princeps supremus et heres Russie etc. significamus tenore presencium, quibus ex|pedit, universis presentibus et futuris, presencium noticiam habituris, quomodo considerantes sollicite et diligenter perpendentes varia gravamina et oppressiones multiplices nostre civitatis Poznaniensis, que per equorum donaciones alias podwodi ad gravem ducebatur servitutem condolentes eis de munificencia nostra regia misericorditer subvenire ipsos ab omnibus equorum donacionibus, ducturis, vecturis et equitaturis et podwodis universis liberos dimittimus et solutos perpetuis temporibus duraturis. Ita videlicet, quod neque equos a dirigendas litteras dare debent, neque currus deducere vel podwodi facere aliqua debeant racione illo solum excepto et excluso, quod tempore adventus nostri vel domine Anne¹ regine consortis nostre currus nostros vel ipsius domine regine tres vel quatuor deducere debeant ad locum, ubi tunc nos vel ipsa domina regina predicta in proximiori loco fecerimus stacionem, sicut tempore regis Kazimiri² pie memorie predecessoris nostri erat deducendi consuetudo. Vobis igitur capitaneis, procuratoribus, burgrabiis vel eorum vicesgerentibus, qui pro tempore fueritis, nostris damus firmis regalibus in mandatis, quatenus circa premissa omnia ipsos omnino conservantes ipso ad dandum equos alias podwodi vel ad deducendum currus nulla cogere debeatis racione, ipsos ab omnibus equorum donacionibus premissis liberos perpetue dimittentes. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio litterarum. Actum in Kalis³ feria quinta infra octavas Pasche, anno Domini millesimo CCCC^mo nono, presentibus hiis validis strenuisque viris: Mathia de Labischino palatino Gnewkowiensi⁴, Sbigneo de Brzezye curie nostre marsalco⁵, Johanne de Sczekoczin Wysliciensi⁶, Johanne de Tholyschkowo Kalisiensi⁷, Martino de Kalinow Siradiensi castellanis⁸ et Paskone de Gogolewo subcamerario Poznaniensi⁹ multisque aliis nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus wenerabilis domini Nicolai Regni nostri vicecancellarii¹⁰. Illo tamen non obmisso, quod si equis vel ducturis aliquibus tempore nostri adventus vel ipsius domine Anne regine consortis nostre, nobis aliqua occurrerit neccessitas ipsos et easdem ducturas nostris peccuniis debebimus convenire.
Relacio domini Nicolai Regni Polonie vicecancellarii.

^ainicjał wysokości całego tekstu Or.

¹Anna cylejska.

²Przepisy Kazimierza Wielkiego nie znane.

³Data potwierdzona itinerarium wystawcy.

⁴Maciej z Łabiszyna (w powiecie bydgoskim) wyst. od 1396, wojewoda gniewkowski (inowrocławski) 1408/09, brzeski 1412, zm. 1430 (PSB XIX s. 24 - 26).

⁵Zbigniew z Brzezia, zob. wyżej, nr 521/10.

⁶Jan ze Szczekocin, Odrowąż, wyst. od 1398, m. in. kasztelan wiślicki 1409, lubelski 1410, starosta generalny Wlkp. 1415 - 1419, zm. 1433 (PSB X s. 483; Spisy wlkp.).

⁷Jan z Tuliszkowa, zob. wyżej, nr 570/7.

⁸Marcin Zaremba, zob. wyżej, nr 468/6.

⁹Pasek z Gogolewa, zob. wyżej, nr 610/5.

¹⁰Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 636

Rogoźno, 14 kwietnia 1409

Wymienieni sędziowie polubowni zaświadczają, że rozsądzili spór pomiędzy Machną i jej szwagrem Jakubem.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Z. 3, k. 88v. Wpis 16 kwietnia 1409 (wg Or.?).
Wyd.: Piekosiński, Wybór, s. 377 (wg Kop.).

Salutacionem amicabilem prelibatis. Nos Nicolaus heres in Czarncowo iudex Poznaniensis generalis¹, Jacobus heres de Prussicze dominus Rogosiensis², Theodricus de Budziszewo³ et Przeczslaus de Rogozno plebanus⁴ publice profitemur in hiis scriptis, quod cum sedebamus in civitate Rogozno, concordantes amicabiliter discordantes, tunc veniens ad nostram presenciam et aliorum virorum fidedignorum tunc ibi presencium Machna honesta domina, coram nobis publice declaravit, recognoscens, quomodo inita concordia cum Jacobo leviro ipsius racione dotalicii, quod debebatur sibi Machne solvi et dari de hereditate Jaszwini nucupata⁵, ut asseruit, prefatus Jacobus sibi iam satisfecit. Racione cuius concordie et satisfaccionis ipsa Machna iam pretacta abscessit ab hereditate predicta Jaszwini nucupatta^a, promittens ipsum Jacobum nec ipsius successores amplius impedire nec per se, nec per alios successores legittimos vel amicos singulares. Vos quamobrem requirimus et hortamur, quatenus acta hec in registrum terrestre tanquam presencia inscribentes, Jacobo prelibato literam iuxta tenoris presencium vigorem propter mayorem sibi propter inpeticionem expediatis. Datum et actum in Rogozno dominica qua cantatur Quasimodogeniti sub anno Domini millesimo CCCC^mo nono.

^atak Kop.

¹Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

²Jakub Prusiecki, zob. wyżej, nr 431/11.

³Budziszewo (Budziszewko), wieś par. na pd.-wsch. od Rogoźna (Koz. 2 s. 60; KDW VI nr 214/3). Teodoryk, Dzietrzych, wyst. 1391 - 1409 (SHGWlkp.).

⁴Przecław z Nietuszkowa, zob. wyżej, nr 531/10.

⁵Jaźwiny, wieś dziś nie istniejąca w okolicy Ryczywołu pod Rogoźnem (Koz. 2 s. 256; SHGWlkp.). Machna wyst. tylko tutaj, chyba różna od Wichny wyst. w Jaźwinach 1406 - 1429); Jakub, Jakusz, wyst. 1406 - 1409 (Poz. II nr 2581; Roty I nr 664).

Dokument Nr 637

Kalisz, 15 kwietnia 1409

Starosta generalny Wielkopolski odnawia sołtysowi Markowi przywilej lokacyjny wsi Szczytniki.

Kop.: 1. Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 12, k. 179. Wpis w transumpcie króla Kazimierza z daty: Koło, 18 maja 1474; 2. Gniezno, AAG, ACap. B 196, k. 12v - 14 (Visitationes bonorum...). Wpis z 1511 - 1512 w transumpcie króla Kazimierza, j.w.
Wyd.: Wizytacje, s. 477 (wg Kop. 2).
Reg.: MRPS I, suppl. nr 42 (wg Kop. 1).

In nomine Domini amen. Digna rerum memoria ab humano ingenio sepius evanescit, nisi fuerit litterarum et testium idoneorum testimonio roborata. Hinc est, quod nos Thomko Sandomiriensis castellanus et capitaneus Maioris Polonie generalis¹ cupientes laboriosum scultetum Marcum unacum kmethonibus hereditatis Sczythniky² ad evitanda ipsorum incommoda circa iura ipsorum conservare, que iura ipsi scultetus et kmethones a primeva fundatione sive locatione dicte hereditatis Sczythnyky obtinebant et in antiquo eiusdem Marci privilegio, prout nos per sufficientem approbationem ^a-b

testium fidedignorum

edocuit, continebantur inscripta^c, ipsi Marco sculteto dicta ipsorum iura in statum pristinum redigere cupientes presens privilegium contulimus, dantes sibi et ipsius successoribus legitimis racione dicte scultecie quartum dimidium mansum agrorum et duas thabernas cum quatuor ortulanis, videlicet duos ortulanos in fine ville eundo in Staw³ opidum ex opposito agrorum allodium regale concurrencium et alios duos in medio ville, unum penes curiam dicti sculteti et alium ex opposito cum tercio denario de qualibet re iudicata, adiungentes sibi et suis posteris legitimis^d in dicta hereditate Sczythnyki^e unum macellum carnificum, pistorum, sutorum. Licebit etiam dicto sculteto fovere nisos, valtres et canes quiscularum et cum eis venari. Cmethones vero dicte hereditati inhabitantes de quolibet manso singulis annis in festo beati Martini Confessoris [11 XI] duas mensuras siliginis, duas mensuras avene et unam tritici cum sex grossos Pragenses pro censu solvant et in quolibet festo Pasce annis singulis tota communitas viile unum fertonem monete communis pro perna lardorum ac de manso quolibet duodecim ova, in quolibet vero Assumptionis Beate Virginis^e Marie festo [15 VIII] per duos pullos de manso. Solvant ^f-g

kmethones eciam

dicte ville ^h-i

singulis annis

[k. 179v] pro wyecznye^j mediam marcam et scultetus unum fertonem vel pro adventu burgrabii qui pro tempore fuerit, prandium pro dicto fertone parare erit astrictus. Inhabitatores vero dicte hereditatis kmethones anno quolibet de manso quolibet^k super dominicam Letare Jerusalem^e racione exactionis poradlne per quatuor mensuras avene et in quolibet festo beati Johannis Baptiste [24 VI] per sex grossos monete in Regno currentis racione expeditionis solvere sunt astricti. Habebit etiam dictus scultetus et ipsius posteritas a quolibet iuramento indulso medium grossum in dicta hereditate. Serviet etiam idem scultetus, vel ipsius^l successores legitimi^ł in equo valente^d trium marcarum cum balista tociens, quociens opus^e fuerit opportunum. Ut autem hec prescripta robur perpetue firmitatis valeant obtinere, presentem litteram nostri sigilli munimine fecimus consignari^m. Acta sunt hec et data in Calischⁿ feria secunda post Conductum Pasce anno Domini MCCCCIX^o, presentibus: strenuo et nobilibus ac honorabili domino Andrea preposito eclesie ^p-q

collegiate Beate Virginis Marie in Calyssz

⁴, Jurkone castellano Bechouiensi^r⁵, Johanne venatore Conynensi^s fratribus de Quyathkow^t⁶, Nicolao de Zagorzyno⁷, Petro Gayek de Wthorek^u⁸ et Nicolao Sczuka de Zawadi^v⁹ heredibus aliisque pluribus fidedignis, qui presenti approbationi presentes erant.

^a-bfidedignorum testium Kop. 2

^cinfrascripta Kop. 2

^dbrak Kop. 2

^ebrak Kop. 1

^f-geciam kmethones Kop. 2

^h-iannis singulis Kop. 1

^jwyeczne Kop. 2

^kquovis Kop. 2

^leius Kop. 1

^łbrak Kop. 2

^mobsignare Kop. 2

ⁿCalyssz Kop. 2

^o14 nono Kop. 1

^p-qSancte Marie in Calisch Kop. 1

^rByechoviensi Kop. 2

^sConinensi Kop. 2

^tKwyathkowo Kop. 2

^uWtorek Kop. 1

^vZavady Kop. 1

¹Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

²Szczytniki par. Iwanowice, na pn.-zach. od Błaszek (Koz. 5 s. 392, 7 s. 394). Sołtys Marek wyst. tylko tutaj.

³Staw, miasto w Sieradzkiem.

⁴Andrzej z Klęki, zob. wyżej, nr 579/2.

⁵Jurek z Kwiatkowa, zob. wyżej, nr 600/6.

⁶Jan z Kwiatkowa, łowczy koniński 1402 - 1418, kasztelan lędzki 1418 - 1420, sędzia kal. 1420 - 1430, zm. 1430/31 (Spisy wlkp.).

⁷Zagórzyn par. Pamięcin na pn.-zach. od Kalisza (Koz. 5 s. 517). Mikołaj wyst. 1407, w 1411 nazywany kasztelanem krzywińskim (?), nie żył już 1412 (SHGWlkp.).

⁸Najpewniej Wtórek (Wtorek) par. Wysocko Wielkie, na wsch. od Ostrowa Wlkp. (Koz. 3 s. 417, 5 s. 500). Piotr Gajek wyst. tylko tutaj.

⁹Mikołaj Szczuka z Zawad nie zidentyfikowany; w dość licznych wsiach tej nazwy w Wielkopolsce Mikołaj Szczuka nie jest potwierdzony (SHGWlkp.).

Dokument Nr 638

[Wągrowiec], 20 kwietnia 1409

Chrystian ze Spainheim opat klasztoru cystersów w Łeknie (Wągrowcu) zawiadamia parafię Św. Kolumby w Kolonii, że rozporządził swoją ojcowizną w Kolonii.

Or.: Köln, Historisches Archiv, Bestand Columba, Nr. 904. Pergamin 244×120+24 mm. Na paskach pergaminowych dwie pieczęcie (opata i konwentu).

Uw.: Wydawcy dysponowali tylko fotografią Or.

Nos frater Christianus^a de Spainhem Dei gracia abbas totusque conventus monasterii Lucknensis¹ ordinis Cisterciensis Gnesniensis | diocesis notum facimus universis et singulis presentes literas visuris seu audituris, et specialiter vobis prudentibus viris dominis .. officiatis | domus Sancte Columbe Coloniensis publice protestantes, quod nos concorditer sana deliberacione nostra super eo prehabita super domo quadam | sita in vico Gardengasse ex opposito chori monasterii Beate Marie Virginis ad Ortum, prout ibidem iacet, cum suis pertinenciis universis nobis Christiano^b predicto ex obitu quondam Johannis de Spainhem domitectoris cessa omni eo iure, modo et forma, prout hoc in cartis scrinei vestri dominorum officiatorum predictorum continetur clarius scriptum, tam ex parte dicti Johannis patris nostri quam ex parte nostra, renunciavimus et renunciamus, necnon eandem dedimus atque damus per presentes in et ad manus honeste persone Mecze relicte quondam Johannis de Spainhem aurifabri civis Coloniensis. Ita quod ipsa Mecza predicta pro se et suis heredibus ipsam domum predictam, prout iacet, cum suis pertinenciis universis hereditario iure obtinebit ac vertere et divertere poterit ubicunque voluerit, nobis vel nostro monasterio predicto nullo iure requisicionis in eisdem inposterum reservato. Rogantes igitur vos, quatinus hec premissa ad ipsas vestri scrinei cartas scribi mandetis et faciatis, more in talibus apud vos solito et consueto. Et in huius rei premisse sic geste testimonium nos abbas et conventus monasterii Lucknensis predicti nostra sigilla ex certa omnium nostrum sciencia presentibus literas duximus appendenda, prout et sunt appensa. Datum anno Domini M° CCCC° nono, die XX mensis Aprilis.

^aXpianus Or.

^bXpiano Or.

¹Chrystian ze Spainheim, zob. wyżej, nr 430/1.

Dokument Nr 639

Poznań, 27 czerwca 1409

Oficjał poznański zaświadcza, że Jakub z Górki zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 602 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 11, zaginionego w 1945 r.).

1409. Jacobus de Gorka¹ super medietate villae Sobiałkowo² communitati vicariorum cathedralium censum duarum marcarum grossorum latorum Pragensium et tertiam monetae currentis a summa 30 marcarum ab iisdem vicariis accepta inscribit, coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, canonico et officiali Posnaniensi³. Sub actum Posnaniae feria 5^ta ante festum sanctorum Petri et Pauli.

¹Górka, Miejska Górka, miasto w powiecie kościańskim (Koz. 2 s. 203, 458). Jakub, brat księdza Mikołaja, ojciec Łukasza i Wyszoty Górków, wyst. 1392 - 1421 (SHGWlkp.).

²Sobiałkowo par. Miejska Górka, na pn.-wsch. od Miejskiej Górki (Koz. 3 s. 228).

³Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 640

Poznań, 3 lipca 1409

Biskup poznański zamienia łan w biskupiej Starej Krobi na część Małej Bukownicy z wymienionymi dziedzicami tejże Bukownicy.

Kop.: 1. Poznań, AAP, CP 4 (Liber privilegiorum capituli Posn.), k. 73v - 74. Wpis w XVI w. w tramumpcie biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza z daty: Poznań, 5 lipca 1418; 2. tamże, Acta episcopalia, 16 cz. 2, k. 23v-24, wpis w transumpcie j.w. (z błędną datą transumptu: 9 lipca 1420) potwierdzonym przez biskupa poznańskiego Wawrzyńca Goślickiego w Krobi, 17 sierpnia 1601.
Reg.: KDW V, nr 150 (wg Kop. 1?, bardzo lakoniczny).

^a-b

In nomine Domini amen

. Albertus Dei gratia episcopus Posnaniensis¹, ad perpetuam memoriam. Ad^c regimen ecclesiae Posnaniensis disponente Domino deputati vigilantia exercemur continua, ut bonorum ipsius ecclesiae condicionem qua possumus^d industria facimus meliorem^e. Proinde litterarum presentiam^f profitemur, quod^g volentes redditus et proventus ecclesiae nostrae praedicte ampliare, unum mansum agrorum iacentem in villa eiusdem ecclesiae wlgariter nominata Antiqua Crobia² cum^h area, domo et edifitiis in ea extantibus ac orto et pratis ac aliis quibuscunque pertinentiis ad ipsum mansumⁱ ab olim spectantibus, liberum a censu et decima aliisque omnibus solutionibus, contributionibus et laboribus, de venerabilium fratrum nostrorum capituli nostri Posnaniensis censilio et consensu, dedimus et assignavimus Smislao et eius filiis Bogvchwal^j et Pelcze atque nepotibus ipsius Smislai^k, liberis filiae^l quondam Conradi, eiusdem^ł fratris germani, heredibus de Bvkownycza^m Minori³, recepta ab eis et per ipsos nobis legittime resignata medietate eiusdem totius hereditatis eorum Bukownicza Minori, cum omnibus iuribus et pertinentiis suis, sita in districtu Gostinensi et confinante cum villa dicte ecclesiae nostraeⁿ Bvkownycza^m Maiori ex causa permutationis, quam pro dicto manso et centum marcis grossorum per nos superadditis predicta medietate eorum hereditatis ipsorum Bvkownicza^m fecimus cum eisdem. Damus quoque et ^o-p

assignamus eisdem

per presentes dictum mansum liberum cum premissis^q per ipsum Smislaum^r et filios Bogvchwal^s et Pelkam^t ac nepotes ipsius^u predictos eorumque successores legittimos iure proprietatis perpetue habendum, tenendum, possidendum, vendendum, permutandum, prout eis magis videbitur expedire^v et ad usus suos convertendum. In quorum [k. 24] robur et testimonium nostrum et dicti nostri capituli sigilla sunt appensa. Actum et datum Posnaniae feria quarta infra octavas beatorum^w Petri et Pauli Apostolorum anno Domini millesimo quadringentesimo nono, presentibus et consentientibus venerabilibus fratribus nostris, dominis: Pelka cantore⁴, Nicolao Poznaniensi⁵, Conrado Srzemensi^x⁶, Sandcone Pczewensi^y archidiaconis⁷, Nicolao de Gorka cancellario⁸, Joanne officiali Sancti Spiritus preposito^z⁹, Michaele Bliden decretorum^aa doctore¹⁰, Vincentio de Marczinkowo^ab¹¹, Alberto de Slachczyno^ac¹², Petro Luciani¹³, Bartholomeo Rinconis¹⁴, Petro decano [k. 74] Lubucensi^ad¹⁵ prelatis et canonicis dicte ecclesiae nostrae in capitulo generali congregatis.

^a-bbrak Kop.

^cEt Kop. 2

^dpossimus Kop. 2

^emeliores Kop. 2

^ftak Kop. 1, zamiast presentium (praesentium Kop. 2)

^gquidem Kop. 2

^hin Kop. 1

ⁱbrak Kop. 1

^jBogufał Kop. 2

^kSmislao Kop. 2

^lfilio Kop. 2 eius Kop. 1

^mBukownicza Kop. 2

ⁿnostra Kop. 1

^o-pkolejność odwrócona Kop. 1

^qpromissis Kop. 2

^rStanislaum Kop. 1

^sBogufal Kop. 2

^tPełkam Kop. 2

^uipsorum Kop. 2

^vexpeditum Kop. 2

^wsanctorum Kop. 2

^xSrenensi Kop. 1

^yPczeuiensi Kop. 2

^zperpetuo Kop. 2

^aadecretis Kop. 1

^abMarcinkowo Kop. 2

^acSlachcino Kop. 2

^adLubecensi Kop. 2

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Stara Krobia par. Domachowo, na pn.-wsch. od Krobi.

³Bukownica, zob. wyżej, nr 629. Z tu występujących dziedziców Smysław wyst. 1398 - 1411, a jego synowie: Boguchwał 1408 - 1411, Pełka 1405 - 1413 (SHGWlkp.).Kantor Pełka, zob. wyżej, nr 563/6.

⁵Mikołaj z Chłapowa, zob. wyżej, nr 525/8.

⁶Konrad "z Opola" zob. wyżej, nr 563/8.

⁷Sędziwój, Sędek, bliżej nie znany, był archidiakonem pszczewskim 1409 - 1422? (KDW V nr 150 nast.; Now. II s. 296; Jaskulski nr 117).

⁸Mikołaj z Górki, zob. wyżej, nr 420/13.

⁹Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

^10-11Michał Blida i Wincenty z Marcinkowa, zob. wyżej, nr 488/11, 31.

¹²Wojciech ze Szlachcina (na pd.-wsch. od Środy) kanonik pozn. 1407 (KDW V nr 112) - 1409 (tutaj).

^13-15Piotr syn Łucjana, Bartłomiej syn Rynka i Piotr Wendeler, zob. wyżej, nr 488/21, 13, 27.

Dokument Nr 641

Poznań, 30 czerwca - 5 lipca 1409

Biskup poznański eryguje altarię fundacji Macieja plebana z Wałcza w katedrze poznańskiej.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 601 - 602 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. l0, zaginionego w 1945 r.).

1409. Privilegium eiusdem [Alberti episcopi Posnaniensis^a]¹ super erectione altaris sancti Floriani Martyris per Mathiam rectorem ecclesie parochialis in Wałcz² super censu⁴ marcarum comparato, in ecclesia cathedrali fundati, et collegio vicariorum incorporati cum onere absolvendarum missarum. Sub actum Posnaniae infra octavas sanctorum Petri et Pauli Apostolorum³.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Wałcz, miasto w powiecie pozn. (w ziemi wałeckiej); pleban Maciej skądinąd nie znany.

³Now. I s. 270, który korzystał z kopiariusza Jura vicariorum, podaje datę niniejszego dok. jako 7 lipca 1409.

Dokument Nr 642

Śrem, 5 lipca 1409

Król Władysław Jagiełło zwalnia miasto Śrem od obowiązku dawania podwód.

Kop.: 1. Poznań, WAP, Akta m. Śremu I/13, w or, transumpcie króla Zygmunta, z daty: Kraków, 6 lutego 1546, mocno zniszczonym, z dziurami. Tamże późniejsze potwierdzenia królewskie niniejszego transumptu z XVII i XVIII w. (Akta m. Śremu I/40 i I/41); 2. Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 71, k. 57v - 58v (jak Kop. 1); 3. Poznań, AAP, Śrem miasto A2, w or. transumpcie króla Jana, z daty: Warszawa, 27 kwietnia 1683.
Reg.: MRPS IV,. suppl. nr 474 (wg Kop. 2).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Ad hoc eterni regis praesidio gloriosi principatus solium assumpsimus, ad hoc regni recepimus dyadema, ut subiectus nobis populus nostro foelici suffultus regimine in pacis dulcedine conquiescat et ab omni oppressionum gravamine iugiter liberetur. Proinde nos Wladislaus Dei gratia rex Polonie Lithuaniaeque princeps supremus et haeres Russiae etc. notificamus tenore praesencium tam praesentibus quam futuris, quibus expedit, universis, quod consideratis et animo revolutis multiplicibus, gravaminibus, oppressionibus, laboribus et iacturis civibus et incolis civitatum ^a-b

Regni nostri

ex frequencia vectigalium, ducturarum et equitaturarum, quae podvodi dicuntur et alias quibuscunque nominibus nuncupentur, inmi(n)entibus digna et salubri animadversione eadem vectigalia, ducturas, equitaturas, ut praemittitur, podvodi dictas merito decrevimus abolendas, ut cives et incole civitatum Regni et dominiorum nostrorum a gravaminibus ipsarum respirare valeant et Creatoris nostri clemenciam pro nobis, consorte et prole nostris charissimis liberius exorare. Et ut civitas nostra. Szrzem hac plenitudine graciarum nostrarum gaudeat, utifruatur et letetur, cives et incolas eiusdem civitatis Srzemensis ab omnibus vectigalium ducturarum, equitaturarum oppressionibus, quae [pod]vody dicuntur, et earum gravaminibus excipimus, absolvimus et perpetuo liberamus, decernentes et constanti firmitate statuentes, quod a modo ab eisdem civibus et incolis civitatis predictae Srzemensis equi pro vectigalibus [ductur]is, equitaturis podwodi dictis, tam pro curribus quam pro nunciis, quam etiam falconistis et aliis nu[ll]a recipiantur per nostros quoscumque officiales et nuncios racione, sed quod ipsi cives et incole ab ipsorum d[ati]one [sint soluti liberi et excepti, illal nostra necessitate tantummodo excepta ^c-d

et exclusa

, quod dum ibidem in S[rzem] constituti fuerimus, ipsi cives et incole eiusdem civitatis pro ducendis nostris utensilibus coquinalibus tres aut [quatuor curru]s nobis et domine reginae consorti nostre charissime¹ similiter dare tenebuntur ad civitatem seu ad locum proximum, in qua vel in quo sta[cio]nem [tunc] nos facere contingat iux[ta] consuetudinem tempore foelicis recordacionis [domini] Cazimiri regis Poloniae predecessoris nostri² observatam. Si autem aliqua opportunitate emergente ipsi cives huiusmodi vectigalia, ducturas et equitaturas racione requisitionis nostre dederint et assignaverint, ista ad solucionem debitam nostrarum peccuniarum et non aliter dare et assignare tenebuntur. Vobis igitur capitaneis, burgrabiis, procuratoribus, viceprocuratoribus, tenutariis, nunciis et officialibus universis nostris firmis damus regalibus in mandatis, quatenus eosdem cives nostros Srzemenses circa hanc quam eis concessimus inviolabiliter conservare debeatis libertatem. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio litterarum. Actum in Srzem feria sexta infra octavas Visitacionis Beatae Virginis Mariae gloriosae^e anno Domini millesimo quadringentesimo nono³, presentibus iis: reverendo in Christo patre domino Alberto episcopo Poznaniensi⁴, Christino de Osthrow palatino⁵, Thomcone de Wangleschin castellano Sandomiriensi⁶, Jacobo de Conieczpole Siradiensi palatino⁷, Zegotha vexillifero Cracouiensi⁸ et Sbigneo de Brzezie curiae nostrae marschalco⁹ aliisque quam pluribus nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus venerabilis Nicolai praepositi Sancti Floriani ante Cracouiam, Regni Poloniae vicecancellarii¹⁰.

^a-bet dominiorum nostrorum ex gravaminibus et Kop. 2

^c-dbrak Kop. 2

^ebrak Kop. 1.

¹Tj. Annie cylejskiej.

²Tj. Kazimierza Wielkiego.

³Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁴Wojciech Jastrzębiec. zob. wyżej, nr 403/1.

⁵Krystyn z Ostrowa, zob. wyżej, nr 445/7.

⁶Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

⁷Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁸Żegota z Pisar, Dąbia, chorąży krak. 1385 - 1409, zm. 1409/10 (AKH VIII s. 84).

⁹Zbigniew z Brzezia, zob. wyżej, nr 521/10.

¹⁰Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 643

Śrem, 8 lipca 1409

Król Władysław Jagiełło zwalnia miasto Kościan od obowiązku dawania podwód.

Kop.: 1. Warszawa, AGAD, Archiwum Publiczne Potockich, rkps 304, k. 27 - 28; 2. Poznań, Bibl. Racz., rkps 85, k. 33 - 34 (późne odpisy tomu rewizji listów wlkp. z okazji lustracji 1564/65 r.).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Ad hoc cum regis praesidio gloriosi principatus solum assumpsimus ad hoc regni recipimus diadema, ut subiectus nobis populus nostro felici suffultus regimine in pacis dulcedine conquiescat et ab omni oppressionum gravamine iugiter liberetur. Proinde nos Vladislaus Dei gratia rex Polaniae Lithwniaeque princeps supremus et haeres Russiae etc. significamus tenore praesentium, ^a-b

quibus expedit, universis, praesentibus et futuris

, praesentium notitiam habituris, quod consideratis et animo revolutis multiplicibus gravaminibus, oppressionibus, laboribus et iacturis civibus [k. 27v] et incolis civitatum Regni nostri ex frequentia vectigalium, ducturarum et equitaturarum, quae dicuntur podwody, vel aliis quibuscunque nominibus nuncupentur imminentibus, digna et salubri animadversione eadem vectigalia, ducturas, equitaturas ut praemittitur podwody dictas merito decernimus absolvendas, ut cives et incolae civitatum Regni et dominiorum nostrorum [k. 33v] a gravaminibus ipsorum respirare valeant et Creatoris nostri clementiam pro nobis, consorte et prole nostris carissimis liberius exorare. Et ut civitas nostra Costensis hac plenitudine gratiarum nostrarum utifruatur et laetetur, cives et incolas eiusdem civitatis nostrae Costensis ab omnibus vectigalium, ducturarum, equitaturarum oppressionibus, quae podwody dicuntur, et eorum gravaminibus excipimus, absolvimus et perpetuo liberamus, decernentes et constanti firmitate statuentes, quod a modo ab eisdem civibus et incolis civitatis praedictae Costensis equi pro vectigalibus, ducturis, equitaturis podwody dictis, tam pro curribus quam pro nunciis, quam etiam falconistis et aliis nulla recipiantur per nostros quoscunque officiales et nuncios ratione, sed quia ipsi cives et incolae ab ipsorum datione sunt soluti, liberi et exempti, illa nostra necessitate tantum modo excepta et exclusa, qui dum ibidem in Costan constituti fuerimus, ipsi cives et incolae eiusdem civitatis per ducendis nostris utensilibus coquinalibus tres aut quatuor currus nobis et dominae reginae consorti nostrae carissimae similiter dare tenebuntur ad civitatem seu locum proximum, in qua vel in quo stationem tunc nos facere contingat iuxta consvetudinem tempore felicis memoriae domini Casimiri regis Poloniae praedecessoris nostri [k. 34] observatam. Si aut(em) aliqua opportunitate emergente ipsi cives huiusmodi vectigalia, ducturas et equitaturas ratione requisitionis nostrae [k. 28] dederint et assignaverint, ista ad solutionem debitum nostrarum pecuniarum et non al(i)ter dare et assignare tenebuntur. Vobis igitur capitaneis, burgrabiis, procuratoribus, viceprocuratoribus, tenutariis, nunciis et officialibus universis nostris firmis damus regalibus in mandatis, quatenus eosdem cives nostros Costanenses circa hanc, quam eis concessimus, inviolabiliter conservare debeatis libertatem. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Actum in Srzem feria secunda infra octavas Visitationis Beatae Mariae Virginis anno Domini millesimo quadringentesimo nono¹, praesentibus his validis strenuisque viris: Christino de Ostrow Sandomiriensi², Jacobo de Koniecpole Siradiensi palatinis³, Temtone^c de Wagleschin Sandomiriensi⁴, Dadzibogio^d Cazimiriensi castellanis⁵, Floriano de Dziadusne^e subpincerna Cracoviensi⁶ et Zbigneo de Brzescie mareschalco curiae nostrae⁷ aliisque pluribus fidedignis nostris fidelibus dilectis. Datum per manus venerabilis Nicolai praepositi Sancti Floriani ante Cracoviam, Regni Poloniae vicecancellarii⁸, nobis sincere dilecti.
Ad relationem eiusdem Nicolai Regni Poloniae vicecancellarii.

^a-bpowtórzone Kop. 2

^ctak Kop. 2

^dDadribogio Kop. 2

^eDriadufne Kop. 2

¹Data zgodna z itinerarium wystawcy.

²Krystyn z Ostrowa, zob. wyżej, nr 445/7.

³Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁴Tomek z Węgleszyna, zob. wyżej, nr 401/1.

⁵Daćbóg z Jackowic i Piasków (w Łęczyckiem), kasztelan kazimierski 1407 - 1438, potem wojski łęcz. 1440, zm. 1440 - 1442 (Spisy łęcz.).

⁶Florian z Dziaduszyc, podczaszy krak. 1408 - 1432 (AKH VIII s. 88).

⁷Zbigniew z Brzezia, zob. wyżej, n.r 521/10.

⁸Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 644

Śrem, 8 lipca 1409

Król Władysław Jagiełło nadaje miastu Kościanowi określone jatki i kramy.

Kop.: 1. Warszawa, AGAD, Archiwum Publiczne Potockich, rkps 304, k. 30v - 31v; 2. Poznań, Bibl. Racz., rkps 85, k. 37 - 38 (późne odpisy tomu rewizji listów wlkp. z okazji lustracji 1564/65 r.).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Vladislaus Dei gratia rex Poloniae [k. 31] Lithvaniaeque princeps supremus et haeres Russiae etc. significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis, praesentibus et futuris, praesentem notitiam habituris, quomodo pensantes fidelitatem constantiam et clarae fidei [k. 37v] merita, quibus cives nostri Costanenses coram nobis claruerunt et adhuc clare poterint praestantius in futurum, animadvertentes etiam operosam ipsorum diligentiam, quam circa constructionem murorum reformationem et reparationem civitatis nostrae Costan praedictae continua sollicitudine gerunt et gesserunt, horum intuitu volentes ipsos specialium gratiarum donis praevenire ad reformationemque et procurandum commoda alia civitatis praedictae Costan reddenda promptiores ad servitia et obsequia nostra allicere et conditionem civitatis praedictae facere meliorem, quatuor macella carnificum, quatuor cameras pistorum et quatuor sutorum ipsis et civitati nostrae Costan saepedictae dedimus, donavimus, assignavimus damusque, donamus, appropriamus, incorporamus, conferimus et perpetue assignamus per civitatem Costan praedictam et eius incolas memoratos cum omnibus ipsorum censibus, utilitatibus et proventibus quibuscunque censeantur nominibus habendi, tenendi, utifruendi et pacifice possidendi, ita tamen, quod de proventibus camerorum et macellorum praedictorum muros, rujinas et caeteros defectus civitatis eiusdem tenebuntur reformare, nullam aut nobis, aut nostris successoribus de eisdem cameris pistorum et sutorum facient pensionem. Sed tamen de macellis carnificum [k. 31v] quatuor praedictis de quolibet duos sepi lapides nobis et successoribus nostris solvant singulis annis, laboribus murorum civitatis eiusdem, quibus ipsam circumducunt terminatis et finitis [k. 38]. Interim autem a solutione sepi praedicti gaudeant libertate. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum, Actum in Srzem^a feria 2^da infra octavas Visitationis Beatae Mariae Virginis anno Domini millesimo quadringentesimo nono, praesentibus¹ ibidem validis strenuisque viris: Christino de Ostrow Sandomiriensi, Jacobo de Koniecpole Siradiensi palatinis, Tomkone de Wągleschin Sandomiriensi, Dadzibogio^b Casimiriensi castellanis, Floriano de Dziaduszyce^c subpincerna Cracoviensi et Zbigneo de Brzescie^d curiae nostrae mareschalco aliisque pluribus fidedignis nostris fidelibus dilectis. Datum per manus venerabilis Nicolai praepositi Sancti Floriani ante Cracoviam, Regni Poloniae vicecancellarii, sincere nobis dilecti.
Ad relationem eiusdem Nicolai et Regni Poloniae vicecancellarii.

^aSzrem Kop. 2

^bDadribogio Kop. 2

^cDriaduszyce Kop. 2

^dBrzeźcie Kop. 2

¹Świadkowie jak w dok. poprzednim (nr 643).

Dokument Nr 645

12 lipca 1409

Wincenty Granowski kasztelan nakielski poręcza wymienionym Żydom, długi wymienionych panów wielkopolskich.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Z. 4, k. 26v - 27. Wpis 26 czerwca 1413.

Ich herre Ferencz von Granow herre czum Nakel¹, ich bekenne offintlichin yn desim bryfe allin dy en zeen adir horyn lesin, das ych vorsaczt habe Hannos Furman Medzyrzeczsky² vnde Paske von^a Gogolaw potkomorze czu Poznaw³, vnde Mathys Kot von Dambenaw⁴, Franczko Rzopkowicz⁵, do vor ych ze vorsaczt habe ken Jocub Juden von Reychenbach⁶ vor LX marg Behemyschyr groschin Polnyschyr czal, vnde yn dem andirn bryfe C marg vnde XX marg Kaczke Judynne wetebe^b czur Stregin⁷ dy do hot gehat Jocub Juden czur Stregin⁷, Danielis brudir von Kalis. Des gloube ych czu losin nv of synthe [k. 27] Allexsen tag [17 VII], adir ach(t) tage dor nach yr bryfe czu schaffin. Also ych ze vorsaczt habe, do globe ych se czu lossin, beyn trauwen vnde bey eryn an alle argelyst, ab das nycht gesche, do Got vorsey, was dy obyr geschrebin burgin schadin nemyn, der schade werde meyn vnde yr nycht, vnde ab her vns nycht, zo moge wyr yn manen vnde scheldin wy wyr czu rothe werdin vnde her nyrkene rede do wedir han, do Got vorsey, ab vnser herre der konyg nycht kweme vf den tag alzo, ab eyn kryg entstunde, zo muste wer das lossin besteen bys das wyr abyr czusamne kwemen, das sal ane arg seyn. Gegebin an sinthe Margrithen obynde nach Gotis geburt thusint vyrhundirt jor yn dem newnden jore.

^apowtórzone Kop.

^btak Kop.

¹Wincenty Granowski z Granowa (na wsch. od Grodziska Wlkp.), mąż Elżbiety Pileckiej, podstoli kal. 1386, kasztelan nakielski 1387, starosta generalny Wlkp. 1409 - 1410, zm. 1410 (WSB s. 229).

²Janusz Furman, zob. wyżej, nr 572/7.

³Pasek z Gogolewa, zob. wyżej, nr 610/5.

⁴Maciej Kot, zob. wyżej, nr 467/8.

⁵Franciszek, Frącek Rzepkowicz wyst. 1400 - 1416 w Dzierżanowie par. Lutogniew (pomiędzy Kobylinem a Krotoszynem) - Koz. 2 s. 159; SHGWlkp.; Kozierowski, Obce ryc. s. 159.

⁶Dziś Dzierżoniów na Śląsku.

⁷Strzegom na Śląsku.

Dokument Nr 646

Łęczyca, 18 lipca 1409

Arcybiskup gnieźnieński, potwierdzając zamianę prelatur dokonaną pomiędzy kanclerzem gnieźnieńskim Kiełczem a kantorem krakowskim Świętopełkiem, nakazuje wprowadzić Świętopełka na kanclerstwo gnieźnieńskie.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 14 (Acta capituli Gnesn.), k. 102. Wpis w 1409 r.

Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus honorabilibus varis, dominis: preposito, decano ceterisque prelatis et canonicis dicte ecclesie Gneznensis ac illi et illis, ad quem et ad quos personarum recepcid in dicta ecclesia Gneznensi pertinet, salutem in Domino sempiternam. Quia honorabilis dominus Kelczo cancellarius Gneznensis¹ dictam suam cancellariam pro cantoria Cracouiensi cum honorabili domino Swanthopelkone cantore cantorie Crac(ouiensis) supradicte² cupiens permutare coram nobis et in manibus nostris ex causa permutacionis huiusmodi sponte resignavit, nos quoque permutacionem huiusmodi ad premissa et resignacionem eiusdem cancellarie Gneznensis recepta discretum Stanislaum dictum Schibala de Chrzanow³ procuratorem dicti domini Swanthopelkonis legitimum, de cuius mandato per instrumentum, per quendam Nicolaum Martini de Lelouia clericum Crac(ouiensis) diocesis publicum imperiali auctoritate notarium⁴ scriptum, subscriptum et signatum, constabat et est nobis facta fides, in personam dicti domini Swanthopelkonis ad dictam cancellariam Gneznensem instituimus, investivimus ac tenore presencium instituimus et investimus, [investi^a]turam spiritualium et temporalium eiusdem cancellarie sibi commitentes. Idcirco vobis in virtute sancte obediencie et sub pena excommunicacionis precipimus et mandamus, quatinus prefatum Swanthopelkonem aut procuratorem suum pro eo in dictam ecclesiam Gneznensem in cancellarium ipsius ecclesie recipiatis et in fratrem, stallo in choro et voce in capitulo cum plenitudine iuris canonici sibi assignatis, recepto primitus ab eodem Swanthopelkone vel procuratore suo de observandis statutis et consuetudinibus eiusdem Gneznensis ecclesie solito iuramento. Quemquidem Swanthopelkonem vel procuratorem suum pro eo ad posessionem antedicte cancellarie Gneznensis iuriumque et pertinenciarum eiusdem auctoritate nostra intronizetis, ponatis et inducatis, corporalem et realem, facientes sibi vel procuratori suo de singulis fructibus, iuribus, decimis, redditibus et obvencionibus universis integraliter responderi. In cuius rei testimonium presentes scribi et nostri appensione sigilli iussimus communiri. Datum Lancicie in crastino sancti Allexii Confessoris anno Domini M° CCCC° IX°.

^abrak Kop.

¹Kiełcz z Suchodołu, zob. wyżej, nr 420/7.

²Świętosław Koszyszko (?) bliżej nie znany, był kantorem krak. 1395 - 1409, potem, po zamianie, kanclerzem gnieźn. 1409 - 1426 (ZDKDK I nr 121; Acta capitulorum I nr 1448; KDW V nr 422; Kor. IV s. 49 - 50).

³Stanisław Szybała z Chrzanowa (w Krakowskiem) nie zidentyfikowany.

⁴Mikołaj z Lelowa zapewne ident. z prokuratorem konsystorskim w Krakowie 1390 i 1400 (KDKK II s. 148, 247).

Dokument Nr 647

Wolbórz, 9 września 1409

Kredytywa króla Władysława Jagiełły dla Jarosława z Iwna posłującego do króla Francji.

Kop.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 440, k. 1 (XV w.). Tytuł: Credencia.
Reg.: Cat. Bibl. Jag. II, s. 336, nr 1.

Serenissimo principi domino Karolo regi Francie¹ etc., illustri fratri nostro carissimo, Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lithwanieque princeps supremus et heres Russie etc. salutem et perfectam in Christi amore caritatem. Serenissime princeps illustris, frater noster carissime! Ad vestre fraternitatis presenciam nobilem Jaroslaum Jwensky vexilliferum Poznaniensem² et capitaneum de Frawenstat³, militem nostrum fidelem dilectum, exhibitorem presencium de nostris intencionibus et legacionibus vobis oretenus referendis plene et distincte informatum dirigimus, studiosius rogitantes, quatinus sibi in referendis ex parte nostri fidem dare velitis hac vice per omnia creditivam. Datum in Woyborz nona die mensis Septembris anno Domini millesimo quadringentesimo nono⁴.

¹Karol VI Szalony król Francji od 1380, zm. 1422.

²Jarosław z Iwna, zob. wyżej, nr 600/5. O jego poselstwie do Francji dotąd nie wiedziano, przebywał tam najpewniej w drodze do Anglii, por. o tym szerzej A. F. Grabski, Polska w opiniach Europy Zachodniej XIV - XV w.,Warszawa 1968, s. 231 - 232.

³Jest to jedyna wzmianka o piastowaniu przez Jarosława starostwa wschowskiego. GUrz. zna na tym stanowisku w l. 1405 - 1422 Jana Rydzyńskiego, który starostą wschowskim nazwany został jeszcze w lutym 1409 (KDW V nr 143, 144). Być może Jarosław został latem jego następcą i trzymał Wschowę do chwili objęcia starostwa nakielskiego (przed 1415). Por. też GStar. s. 69, nr 3, gdzie wiadomość, że starostą wschowskim nazwany został (w XVI w.) brat Jarosława, Teodoryk z Międzychodu, oraz KDW n.s. I s. 277.

⁴Data zgodna z itinerarium wystawcy.

Dokument Nr 648

[13 listopada] 1409

Biskup poznański eryguje altarię fundacji kanonika Ludwika z Komornik w katedrze poznańskiej.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 638 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum z XVI w., k. 433, zaginionego w 1945 r.).

1409. Erectio altaris tituli Omnium Sanctorum et commemorationis omnium fidelium defunctorum in capella penes sacristiam in ecclesia cathedrali per Albertum episcopum Posnaniensem facta¹ ex fundatione Ludovici canonici Posnaniensi² super dote 31/2 marcarum³.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Kanonik Ludwik, zob. wyżej, nr 488/29.

³Now. I s. 340 - 341, który korzystał z kopiariusza Jura vicariorum, podaje datę dok. jako 13 listopada. Czynsz miał być opisany na Grąblewie koło Grodziska Wlkp.

Dokument Nr 649

[13 listopada) 1409

Biskup poznański eryguje altarię fundacji plebana śremskiego Hanka Zylwera w katedrze poznańskiej.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 629 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum z XVI w., k. 333, zaginionego w 1945 r.).

1409. Erectio per Albertum episcopum Posnaniensem¹ altaris sub vocabulo Undecem Millium Virginum ex fundatione Hankonis Zykwez plebanum in Szrem² super dote 4 marcarum census annui altaristae inscripta. Ius patronatus vicariis conferendo³.

^atak Reg.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Pleban Hanek Zylwer wyst. w Śremie 1406 - 1419 (Now. II s. 410). Por. też niżej, dok. 651.

³O fundacji por. Now. I s. 249 - 250, tam też data dzienna niniejszego dok.

Dokument Nr 650

Kościan, 5 grudnia 1409

Sędzia poznański potwierdza list sądu króla w Kościanie w sprawie Mikołaja Będlewskiego.

Or.: Poznań, AAP, D. perg. 21 (Będlewski Mikołaj A 1). Pergamin 243×155+20 mm, pismo wyblakłe. Nacięcia po paskach pergaminowych do przywieszenia dwu pieczęci.

Nos Nicolaus heres in Czarncowo, necnon iudex Poznaniensis¹ significamus tenore presencium, quibus | expedit, universis, quia anno Domini millesimo CCCC nono feria quinta in vigilia beati Nico|lai, cum in domo Petri Sztor civis in Costen, cum nobilibus viris Maszcone Szelanthcowsky², Otthone Szecowsky³, Laurencio Sepensky⁴, Nicolao Coterba⁵, Adam Zira⁶ et Andrea Crupka⁷ presidebamus, ibi veniens Nicolaus Bandlewsky⁸ nobis unam literam papiream apertam ex parte iudicii regalis presentavit, cuius litere tenor sequitur in hec verba:
[następuje dok. sądu króla w Kościanie z daty: 4 lipca 1408 - zob. wyżej, nr 610].
Nos vero iudex prefatus visa atestacione sufficienti et tenore presentibus litere plene exaudientes et intelligentes, ex informacione et mandato speciali dominorum nobiscum presidencium, presentem literam duximus confirmandam et presentibus confirmamus, sigillo nostro roborando. In cuius maius robur firmitatis ex statuto dominorum sigillum domini Mroczconis subiudicis Poznaniensis⁹ presentibus est appensum. Datum et actum anno, die, loco et testibus premissis, quibus supra.

¹Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

²Maszek, Maciej z Zielątkowa (par. Żydowo, na pd. od Obornik - Koz. 3 s. 475) wyst. 1392 - 1421 (SHGWlkp.).

³Otto z Siekowa (par. Przemęt) na pd. od Wielichowa (Koz. 3 s. 189) wyst. 1391 - 1406 (SHGWlkp.) i tutaj.

⁴Wawrzyniec z Sepna (par. Konojad, na pn.-zach. od Kościana - Koz. 3 s. 182) wyst. 1390 (SHGWlkp.), potem częsty żupca w Poznaniu i w Kościanie do 1405 (GUrz. C 783 i 974), wyst. do 1409 (tutaj).

⁵Mikołaj Koterba, zapewne ident. z Koterbą wyst. w Bukownicy par. Krobia 1398 (Poz. I nr 2680), potem w Karcu par. Krobia od 1406 (SHGWlkp.).

⁶Adam Żyra z Tworzymirek (par. Kunowo, na pn. od Gostynia - Koz. 3 s. 345) wyst. 1407 - 1434 (SHGWlkp.; Koz., l.c.).

⁷Andrzej Krupka ze Skórzewa (wieś par. na zach. od Poznania - Koz. 3 s. 201 - 202, 8 s. 220) wyst. 1400 - 1425 (SHGWlkp.), wicesędzia pozn. 1408 - 1414 (GUrz. C 976).

⁸Mikołaj z Będlewa, zob. wyżej, nr 610/9.

⁹Mroczek z Kleszczewa, zob. wyżej, nr 436/3.

Dokument Nr 651

1409

NN wprowadza NN altarystę na altarię w katedrze poznańskiej.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 631 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 351, zaginionego w 1945 r.).

1409. Institutio ad altare 11 Millium Virginum per Hanconem Zylwer parochum Sremensem¹ fundatum, ad praesentationem vicariorum.

¹Zob. wyżej, nr 649.

Dokument Nr 652

[Poznań], 1409

Oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Lusówka?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 607 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 69, zaginionego w 1945 r.).

1409. Inscriptio census unius marcae latorum grossorum super bonis Minori Lussowo¹ vicariis cathedralibus cum principali summa 10 marcarum similium, coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, canonico et officiali Posnaniensi

¹Lusówko, zob. wyżej, nr 627/2.

²Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 653

[Poznań], 1409

Władze miasta Poznania zaświadczają, że lekarz poznański Jan zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 611 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum. - z XVI w., k. 108, zaginionego w 1945 r.).

1409. Coram officio consulari Posnaniensi inscriptio census unius marcae vicariis cathedralibus cum summa 10 marcarum originali per Joannem physicum civem Posnaniensem¹ super domo in platea Judaeorum et super horto extra portam Wronecensem.

¹Zob. wyżej, nr 623/1.

Dokument Nr 654

[Poznań], 1409

Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Jan Szyling zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 612 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 120, zaginionego w 1945 r.

1409. Coram officio consulari Posnaniensi Joannes Scheling¹ super domo sua in platea Judaeorum circa domum Hankonis Koszyl^a² censum unius marcae a summa 10 marcarum vicariis recognoscit.

^atak Reg.

¹Jan Szyling (Schilling) w tym czasie w Poznaniu skądinąd nie znany; rodzina Szylingów wyst. tutaj jednak w drugiej połowie XV w.

²Hanusz Koszyk mieszczanin pozn. wyst. także 1417 (WSvP s. 98).

Dokument Nr 655

1409

Król Władysław Jagiełło wyraża zgodę na zapis czynszu dla poznańskich wikariuszy katedralnych na wójtostwie pyzdrskim.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 632 - 633 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 374, zaginionego w 1945 r.).

1409. Consensus Vladislai regis Poloniae, principis Lithvaniae et haeredis Russiae super inscriptione praedictis census duarum marcarum¹ in advocatia Pyzdrensi.

¹Jak wynika z poprzedniego dok., konsens dotyczy zapisu czynszu z 1408 r., por. wyżej, nr 628.

Dokument Nr 656

Sandomierz, 13 lutego 1410

Król Władysław Jagiełło nadaje miastu Kościanowi prawo budowy kramów.

Kop.: 1. Warszawa, AGAD, Archiwum Publiczne Potockich, rkps 304, k. 31v - 32v; 2. Poznań, Bibl, Racz., rkps 85, k, 38 - 39 (późne odpisy tomu rewizji listów wlkp. z okazji lustracji 1564/65 r.).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Cum inter humanae naturae commoda nihil dignius memoria habeatur opportunum extitit, ut actus hominum literarum apicibus et testium annotatione perhementer^a ne elapsu^a temporum evanescant. Proinde nos Vladislaus Dei gratia rex Poloniae Lithvaniaeque [k. 32] princeps supremus et haeres Russiae significamus tenore praesentium quibus expedit universis, praesentibus et futuris, praesentem notitiam habituris, quomodo cupientes civitatis nostrae Costan conditionem facere meliorem [k. 38v] et eam in suis defectibus misericorditer instaurare, ut nostris suffulta munificentiis et gratiis sub nostro felici regimine uberius respirare valeat et felicia recipere incrementa, ad humiles et ad instantes consulum et incolarum eiusdem civitatis nostrae Costan praemissae instantias, de maera nostra liberalitate ipsis pannicidi(a)s, institas, mensas, bancos pro quibuscunque mercaturis exercendo, prout in aliis civitatibus obtinentur, iure et ritu aliarum Regni nostri civitatum instaurandi, reparandi, constituendi et aedificandi ac universas utilitates pro commodo eiusdem civitatis excogitandi in ususque ipsius inducendi et ea, quae ibidem in civitate meliora videbuntur, faciendi plenam damus et omnimodam tenore praesentium concedimus facultatem per ipsos consules et incolas Costenses, cum omnibus et singulis ipsis utilitatibus, fructibus, proventibus, censibus, reditibus, caherentiis, pertinentiis et appendiis ad huiusmodi pannicid(i)as, institas, mensas et bancos^b ac caeteras quascunque structuras ibidem in civitate pro commodo et utilitate faciendas, quomodolibet spectantes habendi, tenendi, utifruendi et pacifice temporibus perpetuis possidendi ac in usus et meliorationem dictae civitatis convertendi prout ipsis melius et utilius videbitur expedire, iuribus tamen nostris regalibus circa talia in aliis civitatibus erga nos servare solitis in omnibus semper salvis. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. [k. 39] Actum Sandomiriae feria quinta post dominicam Invocavit anno Domini [k. 32v] millesimo quadringentesimo decimo¹, praesentibus validis strenuisque viris: Christino de Ostrow palatino Sandomiriensi², Michaele Lublinensi³, Mosczicio^c Posnaniensi⁴, Nicolao de Michałow Voynicensi castellanis⁵, Petro Szafraniec succamerario Cracoviensi⁶ et Petro de Falkowo subiudice Sandomiriensi⁷ multisque aliis nostris fide dignis. Datum per manus honorabilis Nicolai praepositi Sancti Floriani ante Cracoviam, Regni Poloniae vicecancellarii⁸.
^d-e

Ad relationem eiusdem Nicolai Regni Poloniae vicecancellarii

^atak Kop. 1, 2

^bdancos Kop. 1, 2

^cMoscricio Kop. 2

^d-ebrak Kop. 2

¹Data zgodna z itinerarium wystawcy.

²Krystyn z Ostrowa, zob. wyżej, nr 445/7.

³Michał z Bogumiłowic, zob. wyżej, nr 523/8.

⁴Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

^5-6Mikołaj z Michałowa i Piotr Szafraniec, zob. wyżej, nr 437/7, 6.

⁷Piotr z Fałkowa, zob. wyżej, nr 521/11.

⁸Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 657

Poznań, 13 lutego 1410

Poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Mikołaj ze Spławia zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 602 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 16, zaginionego w 1945 r.).

1410. Recognitio suprafati Joannis de Niepart vicarii in spiritualibus etc.¹, quod coram se nobilis Nicolaus haeres in Spławie² vicariis cathedralibus summam 20 marcarum latorum grossorum Pragensium ex censu annuo 2 marcarum super iisdem bonis Spławie inscripserit et assecuraverit, de data Posnaniae feria 5^ta post dominicam Invocavit Quadragesimalem.

¹Jan z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

²Spławie, wieś par. na pd.-wsch. od Poznania, dziś w granicach miasta Poznania (Koz. 3 s. 237). Mikołaj wyst. 1387 - 1424 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 658

Przyszów, 17 lutego 1410

Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić terminy sądowe kasztelana poznańskiego Mościca ze Stęszewa.

Kop.: Poznań, WAP, Kościan Z. 3, k. 145. Wpis 14 marca 1410.
Wyd.: Piekosiński, Wybór, s. 407 - 408 (wg Kop.).

Uw.:Por. dwie następne inhibicje z tegoż dnia, niżej nr 659, 660.

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc. Capitaneo, iudici, subiudici^a, camerariis ceterisque officialibus iudiciis nostris Poznaniensibus et Costanensibus presidentibus, presentibus requirendis, nostris fidelibus dilectis, graciam et omne bonum Fideles nostri dilecti! Quia strenuus Moscicius castellanus Poznaniensis¹, miles noster dilectus, negociis nostris arduis occupatus, terminos iudiciales, quos habet coram vobis vel habiturus est, non potest attemptare, nec ipsis aliquatenus interesse, ideo mandamus vobis, quatenus ipsum ad instanciam cuiuslibet pro omnibus causis, et presertim pro debitis Thoruniensibus quemlibet ipsum tangentibus in iudiciis vestris nulla presumatis iudicare racione, sed omnes et singulas ipsius causas, debita presertim predicta concernentes, usque ad redditum ipsius differatis. Aliud non facturi. Datum in Prz(i)sow² feria secunda post dominicam Reminiscere anno Domini M° CCCC° X°.
R(elacio) vicecancellari³.

^asłowo powtórzone Kop.

¹Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

²Przyszów w Sandomierskiem, pomiędzy Sandomierzem a Leżajskiem. Data zgodna z itinerarium króla.

³Tj. Mikołaja Trąby, zob. niżej, nr 460/10.

Dokument Nr 659

Przyszów, 17 lutego 1410

Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić terminy sądowe kasztelana poznańskiego Mościca ze Stęszewa.

Kop.: Poznań, WAP, Kościan Z. 3, k. 145. Wpis 14 marca 1410.

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc. Capitaneo, iudici, subiudici, camerariis ceterisque officialibus iudiciis nostris Poznaniensibus et Costanensibus presidentibus ubilibet constitutis presentibus requirendis, nostris fidelibus dilectis, graciam et omne bonum. Fideles nostri dilecti! Quia Moscicius castellanus Poznaniensis¹ nostris occupatus negociis, terminis, quos coram vobis habere dinoscitur, non potest interesse, ideo mandamus vobis, quatenus ipsum et eius fideiussores et collegas, qui cum ipso coniuncta manu prothonotario olim capitanei Maioris Pol(onie)² fideiussore se quibuscunque creditoribus astrinxerunt, nulla presumatis iudicare racione tamdiu, quousque habito colloquio nostrorum baronum et consiliariorum duxerimus decernendum, si pro huiusmodi debitis bone memorie Thomkonis predicti² nostris subditis licea(t) iudicialiter respondere. Datum in Przisow³ feria secunda post dominicam Renuniscere anno Domini M° CCCC° X°.
Relacio vicecancellarii⁴.

¹Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

²Najpewniej chodzi tu o Przecława z Nietuszkowa, zob. o nim wyżej, nr 531/10.

^3-4Zob. wyżej, nr 658.

Dokument Nr 660

Przyszów, 17 lutego 1410

Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić terminy sądowe kasztelana poznańskiego Mościca ze Stęszewa.

Kop.: Poznań, WAP, Kościan Z. 3, k. 145 - 145v. Wpis 14 marca 1410.

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc. Capitaneo, iudici, subiudici, camerariis ceterisque officialibus iudiciis nostris Poznaniensibus, Costanensibus et aliis in Maiori Polonia presidentibus presentibus requirendis, nostris fidelibus dilectis, graciam et omne bonum. Fideles nostri dilecti! Quia validus Moscicius castellanus Poznaniensis¹ miles noster dilectus nostris arduis occupatus [k. 145v] negociis, terminos iudiciales, quos cum civibus Thoruniensibus pro certis debitis habet vel habiturus est, coram vobis non potest attemptare, nec eis aliquatenus interesse, ideo mandamus vobis, quatenus ipsum cum eisdem civibus Thoruniensibus et aliis quibuscunque in iudiciis vestris nulla presumatis iudicare racione, omnes causas et terminos, quos habere dinoscitur, cum eisdem usque ad redditum ipsius prorogante. Aliud non facturi. Datum in Przisow² feria secunda post dominicam Reminiscere anno Domini M° CCCC° X°.
Relacio vicecancellarii³.

^1-2Zob. wyżej, dok. nr 658.

Dokument Nr 661

Poznań, 22 kwietnia 1410

Władze miasta Poznania zaświadczają, że młynarz Tomasz sprzedał swój mielcuch w Poznaniu Mikołajowi Gunterowi.

Kop.: Poznań, WAP, Akta m. Poznania D 599, w or. transumpcie władz miasta Poznania z daty: Poznań, 12 lipca 1499.

Wir hienochgeschreben: Hanns Pfaffe burgermeister¹, Jurge Zetow², Nitcze Lythwin³, Petir Goldener⁴, Petrasch Sneyder⁵, Conrad Ottendorff⁶, Jocusch Crol⁷ ratmanne zcu Poszenaw bekennen offintlichen yn desim briue, das yn der keginwertikeit der nachbeschrebenen scheppin: Heinrich Bottener⁸, Jurge Merckil⁹, Jurge Zemilberg^a10, Myschke¹¹, Wyrzbyantha¹², Jocusch Jawir¹³, Niclos Gotcze¹⁴, Petir Awe¹⁵, in gehegittem dinge, das Andris Kurschner vnsser stat voit¹⁶ gesessin hat, keginwerticlichenn gestanden hat Thomas Mulner vnde hat vorreicht vnde offgegebin seyn melczhawsz vff der Bogdencke gelegen¹⁷, alzo breyt vnde lang vnde mit allem rechte, als her is selbir gehaldin hot, dem irbere Niclosse Gunntir vnnserm miteburgir¹⁸ vnde seynen nesten nachkomelingen ewichlich zcu besitczen, zcu vorkewffin, czu vorgebin, zcu thun vnde zcu lassenn nach seynem besten fromen, alzo das das wassir aws dem teiche sal ungehindret frey seyn zcu scheppenn vnnde yn das egenante melczhawsz ewiglich zcu lassin. Vnde dovon sal her alle jar den swartczen monchen¹⁹ eyne halbe tonne heringis gebin. Des zcu bekentnisse habenn wir vnser stat ingesigel an desin brieff lassen hengen an sente Jurgen obinde nach Christi geburt vierczehenhundirt vnde darnach yn dem czehenden jare.

^atak Kop.

^1-2Jan Fafko i Jerzy Zet, zob. wyżej, nr 483/9, 3.

³Niczko Litwin, zob. wyżej, nr 518/17.

^4-5Piotr Goldener i Piotr Schneider, zob. wyżej, nr 483/15, 8.

⁶Konrad Ottendorf, wielokrotny rajca i ławnik pozn. 1409 - 1429 (WSvP s. 446, 475).

⁷Jakusz Król, zob. wyżej, nr 557/7.

⁸Henryk Bednarz, zob. wyżej, nr 488/13.

⁹Jerzy Merkiel, zob. wyżej, nr 518/3.

¹⁰Jerzy, Jurga, Zemilteig ławnik pozn. 1407 - 1412/13 (WSvP s. 447).

¹¹Mieszko, Myszka?, bliżej nie znany ławnik pozn. 1409 - 1410 (WSvP s. 445).

¹²Wierzbięta kramarz, wieloletni ławnik, rajca i wójt pozn. 1409 - 1439, wyst. do 1444 (WSvP s. 449; ARP I nr 277).

¹³Jakusz Jawor ławnik pozn. 1407 - 1409/10, rajca 1410/11 (WSvP s. 443).

¹⁴Niklos, Mikołaj, Gocz (Gocze) ławnik pozn. 1407, 1409, 1410, 1415, rajca 1420 - 1425 (WSvP s. 442).

¹⁵Piotr Aue, Owe, ławnik pozn. 1409 - 1410, 1415, 1417, rajca 1416, wyst. do 1428 (WSvP s. 439, 169).

¹⁶Andrzej, Andris Kuśnierz, Kirschner, ławnik pozn. 1397, 1407 - 1408, wójt 1409 - 1410, 1413, 1417, 1418, 1420, 1429 (WSvP s. 439, 169).

¹⁶Andrzej, Andris Kuśnierz, Kirschner, ławnik masz wyst. 1408 (WSvP s. 65), nie żył już 1412 (ib. s. 77).

¹⁸Mikołaj, Niklos Gunter, zob. wyżej, nr 557/16.

¹⁹Dominikanie pozn.

Dokument Nr 662

Bolonia, 2 czerwca 1410

Papież Jan XXIII potwierdza nadanie przez króla Władysława Jagiełłę Przemętu z przyległymi wsiami klasztorowi cystersów w Wieleniu.

Or.: WAP, Kl. Przemęt A 8. Pergamin ok. 505×310+95 mm, bardzo zniszczony, rozległe ubytki po wycięciach i nadpaleniach, liczne miejsca wyblakłe. Nacięcie po sznurze do przywieszenia pieczęci. Na zakładce: Registrata gratis. P (?) de magio:. 7777. Pod zakładką: @ Na odwrocie: Litera abbat(i) et con[ventui] monasterii in Velin ad donacionem opp[idi in] vigilia sancti Petri (XV w.).
Kop.: Rzym, Archiwum Watykańskie, Regesta Lateranensia 144, k. 78.

Uw.:Dok. papieski przejmuje w części treść dok. królewskiego z 13 marca 1409 - zob. wyżej, nr 633.

||Johannes episcopus, servus servorum|| [Dei¹. A]d [perpetu]am rei memoriam. | Iis que ex concessione et libe[ralitate] principum et clericorum christifidelium ecclesiis et monasteriis pie erogata sunt et concessa, ut eisdem eccl[esiis] et monasteriis illibata permaneant libenter | adiicimus apostolici muniminis firmitatem. E[xhibita nobis] nuper pro parte dilectorum filiorum .. abbatis et conventus monasterii Velen alias dicti Loci^a Sancte Marie | Cisterciensis ordinis Poznaniensis diocesis² peticio con[tinebat, quod ........ dilect]us in Christo filius noster Wladislaus Polonie rex illustris zelo devocionis accensus et ad dictum monasterium | specialem gerens devocionis affectum et [...........]us inopie subvenire opidum Przemanth cum suburbio dicto Ad Sanctum Petrum dicte diocesis una | cum Blothnicza², Magna Radomirz² et Sanczk[owo² ....... hereditatib]us, cum eorum scultetis, sculteciis et incolis ac omnibus iuribus, pertinenciis, adherenciis, usufructibus, | censibus, proventibus, re[ddi]tibus, campis, ag[ris..............] nemoribus, virgultis, aquis et earum decursibus, fluviis, rivulis, stagnis, lacubus, paludibus, piscinis, mo|lendinis et emolumentis, venacionibus, aucupa[cionibus et aliis omnibus obvencionibus] quibuscunque nominibus censeantur, cum omni iure, proprietate atque dominio, perpetua et irrevocabili donacione | eisdem monasterio, abbati et conventui [et fratribus monasterii predicti dedit, donavit et appropriavit libere et pacif]ice tenendum, habendum, possidendum, [utifruendum.....] benepla[citos suo]s convertendum regia liberalitate perpetuo | donavit, annexuit et appropriavit ac [................ ei]sdem villis, scultetis, sculteci[is et incolis ac cum omnib]us usufructibus, censibus, proventibus, red|ditibus, campis, agris, pratis, p[ascuis ... ............ aquis et earum] decursibus, fluvii[s ..................... .........]us, emolumentis, venacionibus, | aucupationibus et utilitatibus cum omni iure [proprie]tate atque [dominio perpetua et] irrevocabili donatio[ne .............................. heredit]ates ipsius monasterii | in toto gauderent, gauderet et pociatur, quodque iidem abbas et conventus unam missam diebus singulis pro [sua ........................ ........]e Anne regine Polonie | illustris eius consortis et post eorum obitum pro ipsorum animarum salute in eodem monasterio celebrari vel legi s[int astricti ................................nis] regis inde confectis eius | sigillo munitis dicitur plenius contineri. Quare pro parte dictorum abbatis et conventus fuit nobis humiliter supplic[atum ....... ....................] et voluntati huiusmodi robur | apostolice firmitatis adiicere ad quoscunque defectus su[...] forsan intervenerint in eisdem supplere de benignitate apostolica dignaremur. Nos igitur huius[modi] supplicacionibus inclinati, donationem, annexio|nem, appropriationem et voluntatem huiusmodi ratam et gratam habentes, illas auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus, supplentes quoscunque defec[tionem] si qui forsan | intervenerint in eisdem. Nulli ergo hominum liceat hanc paginam nostre confirmationis, communitionis et suppletionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc | attemptare presumpserit indignationem omni[potentis D]ei et beatorum Petri et Pauli [Apos]to[lorum] se no[ve]rit [inc]ursurum. D[atum] Bononie IIII Nonas Junii, pontificatus nostri anno primo.

^atak Or.

¹Jan (anty)papież 1410 - 1415, zm. 1419.

²Objaśniono wyżej, nr 608, por. też dok. Władysława Jagiełły z 13 marca 1409 (wyżej, nr 633), skąd niniejszy dok. przejął część tekstu.

Dokument Nr 663

Czacz, 26 czerwca 1410

Mikołaj, Jan i Piotr dziedzice Czacza sprzedają sołectwo w Czaczu Adeczkowi Gniewowskiemu.

Or. i Kop. nieznane. Wzmianka w księdze ziemskiej kościańskiej (Poznań, WAP, Kościan Z. 57, k. 121v-122) w zeznaniu wpisanym w 1560 r.

- - Nicolaus, Joannes et Petrus [synowie Henryka kasztelana ksiąskiego i dziedzica w Zimnowodzie]¹ habita assequtaque eiusmodi resignacione bonorum, bonis eisdem secundum velle suum disponebant, reproduxerunt coram iudicio literas pargameneas vendicionis scultecie in Czacz² sigillo subappenso et insigniis predictorum olim Nicolai, Joannis et Petri heredum in Czacz propriis communitas, quibus insigniis seu armis et ipsi presentes actores cause [tj. Piotr i Wojciech Czaccy oraz ich bratankowie Wojciech, Andrzej, Jan, Marcin, Stanisław i Kasper Czaccy] ad presens utuntur. Ex quibusquidem literis palam constabat, quod ipsi olim Nicolaus, Joannes et Petrus fratres heredes in Czacz sculteciam in villa eorum Czacz pro triginta et tribus marcis grossorum monetae Pragensis Adeczkoni Gnewowofski³ suisque legittimis successoribus vendiderunt, prout lacius de hoc disponunt literae eiusmodi vendicionis sculteciae prefatae, de actu et data in Czacz in Joannis [k. 122] et Pauli beatorum Martirum sub anno Domini millesimo quadringentesimo decimo.

¹Zob. wyżej, nr 591/5.

²Zob. wyżej, nr 591.

³Sołtys Adeczko z Gniewowa par. Wonieść, na wsch. od Śmigla (Koz. 2 s. 187).

Dokument Nr 664

Ciążeń, 2 lipca 1410

Biskup poznański nadaje łan ziemi we Wierzbocicach Wojciechowi sołtysowi z Drewna.

Or. nieznany. Istniał w 1578 r., miał wtedy uszkodzoną pieczęć kapitulną.
Kop.: Poznań, AAP, CP 4 (Liber privilegiorum capituli Posn.), k. 175v. - 176.
Wpis w XVI w. w transumpcie biskupa poznańskiego Łukasza Kościeleckiego z daty: Poznań, 2 lipca 1578.

In nomine Domini amen. Cum laudabile et aequum sit censendum eorum merita ab ecclesia retributione congrua compensari, quos apud ecclesiam ipsam integritas fidei comprobavit diutius servitiaque continua recommendant. Proinde nos Albertus Dei gratia episcopus Posnaniensis¹ ad omnium et singulorum praesentium et futurorum, quibus nosce fuerit oportunum, noticiam deducimus per praesentes, quod digne considerantes gratis admodum et acceptis servitiis per fidelem nobis dilectum Albertum scultetum de Drebno subagazonem nostrorum equorum² nobis et ecclesiae nostrae Posnaniensis atque nostris factis diligenter exhibitis et fideliter impensis et ut tam ad ecclesiae eiusdem quam nostra servitia eo magis affectuosis reddatur et fiat attentior quo se ab ipsa et a [k. 176] nobis retributione pro eisdem senserit consolatum. Horum obtentu dicto Alberto subagazoni ^a-b

equorum nostrorum

, unum mansum agrorum antiquitus liberum et per nos post mortem Andreae, qui eum, dum viveret, obtinebat, ad mensam nostram episcopalem redintegratum et redditum, iacentem inter agros pro allodio nostro arari consuetos et inter medium mansum, quem pronunc Nicolaus Carek possidet, in villa dictae mensae nostrae Wierzboczycze³, cum frugibus et bladis tam hyemalibus quam aestivalibus in eo seminatis et cum area et horto caeterisque pertinentiis suis ab antiquo sibi annexis sub venerabilium fratrum nostrorum capituli nostri Posnaniensis ratihabitione et consensu dedimus, donavimus et contulimus damusque, conferimus et donamus per praesentes per ipsum Albertum suosque liberos legittimos perpetuo habendum, possidendum, tenendum, vendendum, commutandum et ad usus beneplacitos convertendum. In quorum robur et testimonium nostrum et dicti nostri capituli sigilla praesentibus sunt appensa. Actum et datum in curia nostra Cziazym feria tertia post festum sancti Viti Martyris anno Domini millesimo quadringentesimo decimo, praesentibus honorabilibus fratribus nostris: Martino praeposito⁴, Pelka cantore⁵, Nicolao archidiacono Srzemensi⁶, Andrea Lascarii decretorum doctore praeposito Wladislauiensi⁷, Joanne Budconis de Czechel canonicis⁸ ecclesiae nostrae Posnaniensis et Simone vicario in ipsa ecclesia nostra Posnaniensi⁹.

^a-bpowtórzone Kop.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Drewno, Drebno, par. Niestronno, na pn.-zach. od Mogilna (Koz. 1 s. 62). Wojciech wyst. tylko tutaj.

³Wierzbocice par. Ciążeń, na pd.-zach. od Słupcy (Koz. 5 s. 475).

⁴Marcin Jastrzębiec z Rytwian, bratanek biskupa Wojciecha, prepozyt pozn. 1407 (KDW V nr 113) - 1410 (tutaj), potem łowczy mniejszy łęcz. od 1411, wreszcie wojewoda łęcz. 1425, zm. 1428 (PSB XIX s. 570).

⁵Pełka syn Włościbora, zob. wyżej, nr 563/6.

⁶Mikołaj archidiakon śremski skądinąd nie znany, mógł jednak w tym czasie piastowac ten urząd.

⁷Andrzej Łaskarz, zob. wyżej, nr 578/7.

⁸Jasiek z Czechla, zob. wyżej, nr 465/8.

⁹Szymon nie zidentyfikowany, może ident. z Szymonem z Dąbia, zob. wyżej, nr 479/7.

Dokument Nr 665

Inowrocław, 20 października 1410

Król Władysław Jagiełło nadaje 4 łany w Rusowie celnikowi konińskiemu Maciejowi Gnerowi.

Kop.: Warszawa, AGAD, 1, Metryka koronna, t. 137, k. 33 - 34. Wpis w transumpcie króla Zygmunta III z daty: Kraków, 22 lutego 1592; 2. tamże, t. 181, k. 129v, w transumpcie króla Władysława IV z 1635 r. wydanym dla Grzegorza Gnera.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Ubi utilitatis et commodorum habetur ratio, ibi iura libertatum merito per principes debent adaugeri. Proinde nos Wladislaus Dei gratia rex Poloniae, necnon terrarum Cracouiae, Sandomiriae, Syradiae, Lanciciae, Cuiauiae Lituaniaeque princeps supremus, Pomeraniae Russiaeque dominus, significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis tam praesentibus quam futuris, praesentium noticiam habituris, quo(modo) sane considerantes fidelium obsequiorum constantiis, quibus Matias Gnir civis et thelonearius noster Coninensis¹ fidelis nobis hactenus multipliciter placere meruit et cum tribus equis in valore triginta marcarum mera necessitate nobis incumbente nostram veneratus est maiestatem, horum intuitu volentes ipsum specialis gratiae praerogativa prosequi et laetari ampliori, ut nostris suffultus munificentiis uberius respirare valeat et ad servitia nostra se reddere continuo promptiorem, sibi quatuor mansos liberos exnunc desertos per ipsum locandos cum iure et dominio ad eosdem quatuor mansos pertinentibus in villa nostra Russowo nuncupata in districtu Calissiensi sittos² de innatae nobis celsitudinis clementia damus, incorporamus, ascribimus, conferimus liberaliter et donamus donatione perpetua et in aevum. Quosquidem quatuor mansos idem Mathias Gnir et sui successores legittimi cum eorum hortis et areis omnibusque et singulis utilitatibus, fructibus, proventibus, censibus, reditibus, cohaerentiis pertinentiis et appendiis universis ad eosdem mansos quomodolibet ab antiquo spectantibus habebunt, tenebunt, utifruentur, vendent, commutabunt, obligabunt, alienabunt et ad usus beneplacitos convertent, prout ipsis melius et utilius videbi[k. 33v]tur expedire, ac pacifice temporibus perpetuis possidebunt ob eius quidem Matiae Gnir specialiter fidelium servitiorum ac meritorum constantiam nobis per ipsum exhibitorum, ipsum et quosvis dictorum quatuor mansorum possessores ab omnibus serviciis, exactionibus, solutionibus, equitaturis, ducturis, angariis et praeangariis universis eximimus, excepimus, absolvimus et omnino liberamus, dantes et concedentes etiam sibi ab omnibus servitiis et eorum gravaminibus ad decem annorum spacium continue sequentium plenam et omnimodam libertatem Qua exspirata idem Mathias Gnir et sui successores ac eorundem mansorum possessores ratione eiusdem donationis nostrae cum una balista in uno equo pro duabus marcis tantummodo et non plus ad quamlibet expeditionem generalem servire sint astricti totiens quotiens expeditio generalis in tota terra nostra Maioris Poloniae fuerit proclamata, ob quod eis greges ovium et pecorum in campis villae memoratae specialiter pascendi liberam damus et tribuimus facultatem. Et ne idem Matias Gnir et suis successores aliquibus difficultatibus et calumniarum materiis opprimantur aut quomodolibet infestentur, ipsos ab omni palatinorum, castellanorum, iudicum, subiudicum et ministerialium quorumcunque excipimus potestate, sed tantum coram nobis et nostro capitaneo Poloniae iure Theutonico Magdeburgensi et non aliter de se querulantibus ad obyciendum respondebunt. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio litterarum. Actum in Juniwladislauia feria secunda ipso die Translationis sancti Adalberti Martiris gloriosi anno Domini millesimo quadringentesimo decimo³, praesentibus validis strennuisque viris: Sbigneo Regni nostri marszchalco⁴, Jacobo de Konieczpolie Siradiensi⁵, Mathia de Łabiszyn Gniewkouiensi palatinis⁶, Cristino de Kozieglow castellano Sandecensi⁷, Jaccussio Jacca iudice Calissiensi⁸ et Gniewussio [k. 34] subdapifero Cracouiensi⁹ aliisque multis fidelibus fidedignis. Datum per manus venerabilis domini Nicolai praepositi Sancti Floriani, Regni Poloniae vicecancellarii¹⁰ nobis syncere dilecti.
Ad relationem Manzironis^a¹¹

^atak Kop.

¹Maciej Gner (Gwer?), zob. wyżej, nr 575/1.

²Russów, wieś par. pomiędzy Kaliszem, a Stawiszynem (Koz. 5 s. 262).

³Data potwierdzona itinerarium wystawcy.

⁴Zbigniew z Brzezia, zob. wyżej, nr 521/10.

⁵Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

⁶Maciej z Łabiszyna, zob. wyżej, nr 635/4.

⁷Krystyn z Kozichgłów, zob. wyżej, nr 445/8.

⁸Jakusz Jaka z Wilczyna, zob. wyżej, nr 431/9.

⁹Gniewosz z Dalewic, syn Gniewosza, podstoli krak. 1410 - 1426 (AKH VIII s. 90, por. też PSB VIII s. 144).

¹⁰Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

¹¹Jan Mężyk z Dąbrowy, zob. wyżej, nr 469/7.

Dokument Nr 666

Bydgoszcz, 28 października 1410

Król Władysław Jagiełło zapisuje 100 grzywien na Pietrzykowie chorążemu kaliskiemu Paskowi.

Kop.: Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 109, s. 6 - 7. Wpis 27 kwietnia 1570. Tytuł: Literae infrascriptae ad petitionem magnifici Joannis a Sluzewo palatini Brzestensis sacrae maiestati regiae submissae factam sunt ex mandato eiusdem maiestatis actis praesentibus cancellariae inscriptae et ingrossatae.
Wzmianka: MRPS V, nr 4154 (wg Kop.).

Wladislaus Dei gratia rex Poloniae Lithuaniaeque princeps supremus et haeres Russiae etc. significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis, quod attentae mentis intuitu perpendentes gratae fidelitatis studiosa obsequia et multiplicium meritorem constantiam, quibus Paszek vexillifer noster Calissiensis¹ fidelis dilectus nobis complacuit et in posterum aucto fidelitatis studio poterit constantius complacere, horum intuitu cupientes ipsum speciali praerogativa prevenire et ad nostra obsequia reddere promptiorem, sibi centum marcas monetae currentis Polonicalis numeri, quadraginta octo grossos in marcam quamlibet computando, in et super villa nostra Pietrzikowo in districtu Pizdrensi sita² damus, conferimus, deputamus et assignamus tenore praesentium mediante. Quam quidem villam Pietrzikowo ipse Paszek vexillifer cum suis haeredibus et successoribus legitimis, necnon cum omnibus et singulis ipsius utilitatibus, fructibus, censibus, redditibus, proventibus ac etiam agris, pratis, campis, sylvis, gaiis, mericis, nemoribus, borris, pinetis, quercetis, virgultis, rivis, aquis, fluviis, piscinis, piscaturis, molendinis et emolumentis, necnon pertinentiis, coherentiis et appendiis universis ad ipsam villam Pietrzikowo spectantibus in eisdem centum marcis currentis monetae tenebit, habebit, utiftuetur et paci[s. 7]fice possidebit, tamdiu videlicet quousque iam dicto Paszek vel suis successoribus dictae centum marcae per nos vel successores nostros fuerint integraliter exsolutae. Exsolutis autem praedictis centum marcis per nos vel successores nostros dicto Paszkoni vel suis successoribus eadem villa Pietrzikow ad nos vel ad successores nostros redire debet et reverti pleno iure. Harum quibus sigillum nostrum est appensum testimonio literarum. Datum in Bidgoscza feria tercia ipso die Simonis et Judae Apostolorum anno Domini millesimo quadringentesimo decimo³.
Relatio domini^a canonici Sandomiriensis, notarii⁴.

^atak Kop.

¹Pasek z Brodnicy, zob. wyżej, nr 613/1.

²Pietrzyków, zob. wyżej, nr 613/2, gdzie poprzednie nadania na rzecz Paska.

³Data potwierdzona itinerarium wystawcy.

⁴Najpewniej zamiast domini, było w podstawie Donini. Donin (Dunin) ze Skrzyńska w Opoczyńskiem, syn Andrzeja Rzeszotki z Wistki, kanonik sandom. 1404, sekretarz królewski 1410 itd. podkanclerzy koronny 1412, zm. 1418 (PSB V s. 471 - 472; Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty, s. 209 - 210; Krzyżaniakowa II, s. 63 - 68).

Dokument Nr 667

[17 listopada] 1410

Biskup poznański eryguje altarię fundacji kanonika poznańskiego Jana z Niepartu w katedrze poznańskiej.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 635 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 412, zaginionego w 1945 r.).

1410. Erectio altaris sub titulo Assumptionis Beatissimae et sanctorum Joannis Baptistae, Joannis Evangelistae, Alberti et Margarethae Martyrum in ecclesia cathedrali, in capela^a prima ambitus in dextro latere chori, per Albertum episcopum Posnaniensem¹ ex fundatione Joannis de Nieparth canonici Posnaniensis² super dote octo marcarum, iuris patronatus vicariorum³.

^atak Reg.

¹Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

²Jan z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

³O erekcji zob. Now. I s. 395, tam. też data dzienna niniejszego dok.

Dokument Nr 668

Poznań, 25 listopada 1410

Król Władysław Jagiełło nadaje dwie miary słodu tygodniowo z młyna Bogdanka w Poznaniu klasztorowi Bożego Ciała w Poznaniu.

Kop: 1. Warszawa, AGAD, Archiwum Publiczne Potockich, rkps 304, k. 14v; 2. Poznań, Bibl. Racz., rkps 85, k. 17v - 18 (późne odpisy tomu rewizji listów wlkp. z okazji lustracji 1564/65 r.).
Reg.: Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1564 - 1565, cz. II, Bydgoszcz 1963, s. 280, nr 30 (wg Or.?).

Vladislaus Dei gratia rex Poloniae Lithuaniaeque princeps supremus et haeres Russiae etc. significamus, quibus expedit, universis, quomodo cupientes divinae laudis cultorum ampliare et ad servitia divina fratres Sanctae Mariae de Monte Carmeli extra muros Posnanienses in ecclesia Corporis Christi permanentes reddere promptiores, eis duas mensuras in molendino nostro dicto Bogdanka in civitate Posnaniensi sitto duas mensuras [k. 18] damus, donamus et grate conferrimus per dictos fratres Sanctae Mariae tollendas. habendas et utifruendas ad nostrae beneplacitum voluntatis, ita tamen, quod fratres Sanctae Mariae praefati quolibet die per decursum anni duas missas, unam de Assumptione Beatae Mariae et aliam de Corpore Christi, in honorem et laudem Christi et Virginis matris eius decantabunt. In cuius rei testimonium sigillum nostrum praesentibus est appensum. Actum et datum Posnaniae in die sanctae Catharinae anno Domini 1410^mo¹.

¹Data zgodna z itinerarium wystawcy.

Dokument Nr 669

Raciążek, 12 grudnia 1410

Król Władysław Jagiełło nadaje miastu Poznaniowi prawo bicia drobnej monety.

Or.: Poznań, WAP, Akta m. Poznania D 4. Pergamin 318×161+48 mm, pismo miejscami słabo czytelne. Pasek pergaminowy po przywieszeniu pieczęci. Na odwrocie późniejsze streszczenia, daty, sygnatury.
Wyd.: 1. Łukaszewicz, Obraz, t. II, s. 81 (wg Or.); 2. Wuttke, s. 148 - 149 (wg Wyd. 1); 3. Rozprawy Akademii Umiejętności, Wydział Hist.-Filoz., t. IX, 1878, s. 252.
Przekład pol.: Dziesięć wieków Poznania, t. I, Poznań 1956, s. 332 - 333.

Wladislaus Dei gracia rex Polonie, Lithwanieque princeps supremus et heres Russie etc. significamus tenore presencium | quibus expedit universis, quod cupientes civitatis nostre Poznaniensis condicionem facere meliorem et eam amplioribus | graciarum prerogativis specialiter relevare, ut nostri(s) suffulta munificenciis in murorum structuris et fortificacione firmiori valeat susci|pe(re) incrementa et presertim ut civibus et incolis civitatis Poznaniensis predicte debita aput eos contracta racione pannorum, peccuniarum, vini ac aliarum diversarum rerum aput eosdem cives receptarum possemus in toto vel in parte resartire^a, ipsis minutam denariorum monetam in civitate Poznaniensi predicta fabricandi, presignandi et cudendi plenam damus et omnimodam tenore presencium concedimus facultatem solitis nostris et consuetis signo, titulo, nomine, forma, pondere et figura. Vobis igitur capitaneis, burgrabiis, procuratoribus vel eorum vices gerentibus, qui in Poznania pro tempore fueritis, ceterisque mercatoribus vel hominibus et subditis Regni nostri cuiuscunque status et condicionis extiterint, damus nostris firmis regalibus in mandatis, quatenus eosdem cives Poznanienses circa fabricandam predictam denariorum monetam conservatis absque omni contradiccione cudere eosdem parvos denarios in civitate Poznaniensi permittatis. Ipsam eciam predictam denariorum monetam circa empcionem et vendicionem pro omnibus mercanciis et rebus, quibuslibet cuiuscumque generis vel speciei fuerint, recipiatis et recipi faciatis, tamquam eam que in Crac(ouia) cuderetur. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Datum in Raczansz feria sexta proxima post festum Concepcionis Sancte Marie Virginis¹ anno Domini millesimo CCCC° decimo.
Relacio domini Mansziconis²

^atak Or.

¹Raciążek (Raciąż) pomiędzy Toruniem a Nieszawą. Data zgodna z itinerarium wystawcy.

²Jan Mężyk z Dąbrowy, zob. wyżej, nr 469/7.

Dokument Nr 670

Nakło, 21 grudnia [1410]

Starosta nakielski zawiadamia wielkiego mistrza krzyżackiego o warunkach zwolnienia z niewoli Kaspra Schönefelda.

Or.: (współczesna kopia?): Berlin-Dahlem, GStAPK XX. HA OBA 1424. Papier, 2 dziury w tekście.
Reg.: Reg. Teut. I, nr 1424.

Uw.:Dok. znany wydawcom tylko z mikrofilmu.

^a-c

Venerabili [.....^b] magistro generali ordinis Teutunicorum d(an)d(um)

¹.
Salutacione premissa, prout exigencia temporis requirit. Wenerabilis domine! | Scire velitis, quia Casparem dictum Szenefelt incaptivavimus | dum conflictum ante Corunow² habuimus in invicem, quem eciam taxavimus super quadraginta marcas tali condicione, quod literam a Pascone herede de Brzesna concive in Fredelant³ in triginta marcis exbrigare deberet Bogumilconis⁴ et decem marcas secum aportare, ut eum a captivitate dimittemus. Hec facere habet inprotracte, hanc enim taxacionem sic parvam fecimus causa vestri. Datum in Nakel ipso die sancti Thome, nostro sub sigillo.
Mathias pallatinus Kal[isiensis^b] necnon capitaneus Naklensis⁵.

^a-cna odwrocie Or.

^bdziura Or.

¹Henryk von Plauen, wielki mistrz Zakonu 1410 - 1413.

²Bitwa pod Koronowem 10 października 1410. Kasper zapewne z Szenfeldu na pd.-zach. od Chojnic.

³Brzeźno Człuchowskie, tu, na zach. od Szenfeldu. Pasek skądinąd nie znany. Frydland to albo Mirosławiec w Wałeckiem, albo - najpewniej - Debrzno Człuchowskie (Preussisch Friedland) tuż nad granicą Krajny (powiatu nakielskiego).

⁴Nie zidentyfikowany.

⁵Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

Dokument Nr 671

Mogilno, 1410

Prepozyt bożogrobców gnieźnieńskich przeznacza 2 morgi roli pod młyn nad potokiem Piściec, który buduje wraz z Mikołajem dziedzicem Gołąbek.

Kop.: Poznań, WAP, Akta m. Gniezna I/155: dwie równobrzmiące kopie z XVI/XVII w.: 1. k. 24, tytuł: Copia privilegii domini Goląbkowsky, quod privilegium habet a patre Przibislao praeposito Sancti Joannis Gneznensis; 2. k. 32v, tytuł: Cum domino Goląbkowski ex parte granicierum inter Jezierzani et Pisczec. Copia privilegii molendini in Pisczec. Origo totius mali.

Noverint universi et singuli, quia cum nos praepositus Przibislaus Sancti Joannis aeclesiae Gneznensis¹ una cum suis fratribus totius conventus cum nobili viro domino Nicolao herede de Goląbky^a² molendinum novum in Piscziecz^b rivulo³ ereximus, ex tunc nos ex parte nostra Jezierzani⁴ ad praedictum molendinum addidimus et appropriamus ^c-d

iure hereditario

duo iugera agri adiacentis circa rivulum Piscziecz^b tempora perpetua habenda, possidenda, ordinanda, procuranda. In cuius rei testimonium sigil(l)um nostrum ^e-f

est appensum

, praesentibus testibus: Nicolao Bartholusky^g sculteto⁵, Petro Rzephka de Goląbki⁵, Martino Gnatek⁵. Datum in Mogilno^h anno Domini 1410.

^aGoląbki Kop. 2

^bPisczec Kop. 2

^c-dbrak Kop. 2

^e-fbrak Kop. 1

^gBartholusky Kop. 2

^hMogielno Kop. 1

¹Przybysław, zob. wyżej, nr 415/1.

²Gołąbki par. Strzyżewo Kościelne, na pn. od Trzemeszna (Koz. 4 s. 242). Mikołaj wyst. ponadto 1399 i 1414 (SHGWlkp.).

³Piściec, strumień koło wsi Pyszczyn, na pn. od Gniezna, wypływający z Jez. Lubieckiego (Koz. 3 s. 704, 5 s. 150; SHGWlkp.).

⁴Jezierzany par. Strzyżewo Kościelne, wieś dziś nie istniejąca na pn.-wsch. od Gniezna, koło Piotrowa (SHGWlkp.).

⁵Nie zidentyfikowani.

Dokument Nr 672

[Poznań], 1410

Oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Chomęcic?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 604 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 30, zaginionego w 1945 r.).

1410. Inscriptio dimidiae tertiae marcae vicariis Posnaniensibus super bonis Chomencice¹ una cum summa capitali 15 marcarum latorum grossorum et 10 marcarum tertiariorum et in moneta currenti. Coram Joanne praeposito Sancti Spiritus, canonico et officiali Posnaniensi².

¹Chomęcice par. Konarzewo, na pn.-wsch. od Stęszewa (SHG- Wlkp.). Być może chodzi tu o zapisy Mikołaja z Ch., zob. wyżej, nr 447 i 547 z lat 1402 i 1405.

²Oficjał Jan, zob. wyżej, nr 421/1.

Dokument Nr 673

[Poznań], 1410

Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Burhard zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 608 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 73, zaginionego w 1945 r.).

1410. Coram eodem iudicio [bannito^a] civitatis Posnaniensis inscriptio unius marcae census cum summa 10 marcarum vicariis super domibus Burnhardi civis Posnaniensis¹ in acie circuli.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Burchard, zapewne Jan (Hanusz) B., mieszczanin, a 1407 - 1408 rajca pozn. (WSvP s. 440, 454).

Dokument Nr 674

Wieleń, 10 lutego 1411

Dobiesław i Wolfram dziedzice Bucza cedują swe prawa do kościoła Św. Piotra pod Przemętem klasztorowi cystersów w Wieleniu (Przemęcie).

Kop.: Przemęt, kościół parafialny, Najstarsze akta, teczka nr 7: Notitia seu compendium gestuum circa prebendam Sanctorum Petri et Pauli Apostolorum extra Przement alias in Białagóra ab anno 1411 (pocz. XIX w.).
Odpis: Poznań, WAP, Kl. Przemęt 8a (maszynopis wg Kop.).

In nomine Domini amen. Nos Dobieslaus haeres in Bocz, Wolframus cohaeres ibidem, fratres uterini¹, notum fore cupimus omnibus et singulis, praesencium notitiam habituris, quod per vehementiam laboriosae meditationis nihil fore utilius dicimus, nisi quam diu homo in huius manet periodo saeculi, quod donis elemosinae sua desudet detergere facinora, nam elemosinarum pia largitio indubie veluti aqua ignem sic extingvit incendia peccatorum. Idcirco nunc compotes rationis mente et corpore existentes, non compulsi nec coacti neque errore aliquo decepti nec vitio circumventi, sed animo deliberato et voluntate spontanea animabus nostris cupientes consulere salubriter, ad illius gloriam, qui praetioso sanguine suo nos redemit, et ad laudem gloriosae et intemeratae virginis Mariae genitricis ipsius, necnon ob animarum liberorum heredum, parentum et progenitorum nostrorum salutem venerabili patri in Christo et domino, domino Thomae abbati et conventui monasterii in Velen ordinis Cisterciensis, Posnaniensis dioecesis² et successoribus eorundem dedimus, donavimus et ad manus dicti Thomae abbatis resignavimus absolute ecclesiam parochialem in suburbio oppidi Przemanth dicto ad Sanctum Petrum³ situatam, sed in honorem et sub vocabulo beatorum Petri et Pauli Apostolorum erectam et consecratam, et ius patronatus et ius praesentandi ipsius ecclesiae cum omnibus pertinentiis et appendiis universis ad ipsam ecclesiam quomodolibet pertinentibus, quibuscunque potiantur vocabulis, nullis penitus exclusis, eo iure et dominio, quibus ipsam ecclesiam cum^b suo iure patronatus et iure praesentandi tenuimus et hactenus habuimus, possedimus et per mortem nostrorum parentum haereditario iure, necnon haereditaria successione nobis tanquam veris et legitimis haeredibus in haereditatem successit, salvo tamen iure Wiszmiri, fratris nostri iunioris⁴, quod coaddictam ecclesiam et ius patronatus ipsius praedictum^c habere creditur. Cui per nostram donacionem aliquam calumniam, nec aliquod impedimentum nullatenus volumus generare, sed quod omnino illaesum, quietum et nec impeditum permaneat, donamus inq(uam) et tenore praesencium resignamus omne ius, quod nobis in ecclesia praedicta et ipsius ius patronatus competebat et competere potuit, et libere a nobis abdicamus, renuntiantes insuper pure et expresse omni iuri, legibus, constitutionibus, canonis et consuetudinibus, et iuris auxiliis quibuscunque, quae contra dationem, donationem et resignationem nostras abbati et conventui, sic ut premittitur, factas nobis possent in posterum quomodolibet suffragari, sed constituimus nunc in aevum praefatos abbatem et conventum monasterii praedicti et eorum successores ecclesiae praedictae et iuris patronatus ipsius veros et legitimos haeredes et dominos, et perpetuos possessores. In quorum omnium evidentiam pleniorem praesentem literam conscribi fecimus et sigillorum nostrorum appensione communivimus. Testes sunt discreti et honesti viri: Andreas Fredeland, Laurentius Tylen, Nicolaus Seydel oppidani de^d Frauumstad^c⁵, Paulus scultetus in Blotnicz⁶, Korczehannes indigena in Radomierz⁷ et alii quam plures fidedigni, testes ad praemissa vocati et rogati. Datum in Velen anno Domini millesimo quadringentesimo undecimo, ipso die Scholasticae Virginis gloriosae.

^aiure Kop.

^btum Kop.

^cpredictam Kop.

^dbrak Kop.

^etak Kop.

¹Bucz (Bodecz) par. Grobia, na zach. od Śmigla (SHGWlkp.). Dobiesław, także z Grobi, wyst. 1391 - 1426, Wolfram - 1392 - 1411 (SHGWlkp.).

²Tomasz opat wieleński wyst. tylko tutaj i w tymże roku KDW V nr 173.

³Przedmieście (Św. Piotra) tuż pod Przemętem.

⁴Wyszomir z Bucza wyst. 1391 - 1426 (SHGPoz. I).

⁵Mieszczanie wschowscy nie zidentyfikowani.

⁶Błotnica par. Przemęt-Przedmieście. Sołtys Paweł wyst. tylko tutaj.

⁷Radomierz par. Przemęt-Przedmieście, na pd. od Przemętu (Koz. 3 s. 120). Korczhannos nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 675

Będlewo, 7 kwietnia 1411

Wymienieni sędziowie polubowni zaświadczają, że wymienieni dziedzice Będlewa dokonali podziału ojcowizny.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Gr. 684, k. 447v - 448v. Oblata 8 lipca 1639.

In nomine Domini amen. Huius mundi singula quae geruntur in ambitu negotio traduntur oblivioni faciliter nisi per scripta fuerint roborata. Nos igitur arbitri necnon divisores praenominati, videlicet: dominus Albertus haeres in Magna Gora¹, Gerwart haeres in Magno Dokowo², Petrasius haeres in Zadory Czekolcy³, notum fecimus omnibus et singulis, ad quos praesens devenerit, quia venientes nostri ad praesentiam haeredes de Bandlewo, filii Laurentii piae memoriae, fratres uterini⁴, non compulsi, non coacti nec aliquo errore seducti, sed sua matura deliberatione, et desideraverunt a nobis, ut inter eos veram divisionem in eorum haereditatibus faceremus. Nos vero recipientes consilium a nostris amicis et ab aliis dominis et recipimus ipsorum patruum carnalem dominum Joannem haeredem in Łodzia⁵ pro maiori divisore, et fecimus inter eos veram divisionem tali tamen sub conditione praehabita, quia Sandziuogio⁶, Benatio⁷, Przepelkoni⁸ Bandlewo cum omnibus utilitatibus, usibus, fructibus ac omni iure, sicut est praesens villa in suis granitiis locata, indicando granitias a granitiis inter Syrniki⁹ et inter Beczyni¹⁰, et inter Bandlewo, incipiendo a fuligone, qui in vulgari dicitur kopiec, qui iacet penes Długa¹¹, per nigrum transitum, que in vulgari dicitur Czarny Strumien¹², quo usque ad groba, a grobi usque ad characterem, quae in vulgari dicitur szady kierz, a szady kierz usque ad metas Maioris Sroczsko¹³, hoc stat ad dextram manum ad Syrniki et ad Beczyni, et ad Bandlewo vero ad sinistram [k. 448] manum hoc sicut praedictae granitiae conscriptae, Nicolao vero fratri ipsorum uterino¹⁴ pro ipsius parte divisionis dedimus et assignavimus villam dictam Syrniki et aliam Beczyni, etiam cum omni iure et cum omni dominio, sicut in suis granitiis sunt locatae et sunt conscriptae, et super hoc iam dominus Nicolaus debet recipere centum marcas latorum grossorum, quem et sui fratres uterini, videlicet Sandziwoy, Benati, Przepelti, coram nobis recognoverunt suae [....^a] dotalitium recipiens, quinquaginta marcas ad dominum Burbatha haeredem in Vir¹⁵ et quinquaginta marcas ad dominum Mosczi(ci)um haeredem in Stanszewo castellanumque Posnaniensem¹⁶, et con(ver)te(re) potest praedicto^b centum praedictus Nicolaus ad suam meliorationem, ubi melius sciet vel sentiet et cum scitu fratrum suorum vel amicorum suorum. Nam si aliqua pars noluerit tenere praedictam divisionem perpetualiter, ex tunc potest frangere et aliam perpetualem facere cum isto centum. Et quia idem perpetualem divisionem inter se facerent, ex tunc praedictae literae minime valiturae fient, sed Deus conferat si praedictus Nicolaus obiret, vel aliquo modo cederet, manens in ista divisione non perpetuali cum suis fratribus iam supradictis, ex tunc praedicta divisio debet stare perpetualiter cum pueris legitimis praedicti Nicolai iuxta conscriptum huius pueri vero ipsius Nicolai iam saepe nominati debent super haec quadraginta marcas latorum dare et solvere suis patruis iam dictis ad debita consimilia, qua tenetur ipsorum pater cum suis fratribus; et si aliquod residuum fuerit praedictum debitum, hoc pueri legitimi ipsius Nicolai quartam partem solvere tenetur. Et Sandzywoi, Benati et Przepelti, isti tres fratres, tres partes solvere tenebuntur, etiam aliquem debitum praedicti fratres non tenentur. Ex tunc praedicti pueri ipsius Nicolai tenebuntur quadraginta marcas latorum [grossorum^c] solvere suis patruis iam nominatis ad eorum meliorationem insuper pueri ipsius Nicolai vel solus pater Nicolaus tenentur censuare suis patruis uterinis iam saepe nominatis quolibet anno quatuor marcas latorum grossorum ad [k. 448v] festum sancti Martini Confessoris rationis istius, quia pars sua nunc melior sit tam diu quam diu domina Vichna haeredissa in Bandlewo, mater istorum quatuor fratrum¹⁷, videlicet Nicolai, Sandziwoi, Benatonis necnon et Przepełkonis, vivet et possidet mediam partem haereditatis Bandlewo; post vero obitum iam dictae dominae Vichnae pueri legitimi ipsius Nicolai sunt et fient liberi a censuatione praedictarum quatuor marcarum, quas censuarent suis patruis in perpetuum. In cuius rei testimonium sigilla nostra praesentibus propter maiorem evidentiam sunt appensa. Datum et actum in Bandlewo feria tertia post dominicam Domine ne longe sub anno Domini millesima quadringentesimo decimo primo.

^awolne miejsce na jeden wyraz (matris?) Kop.

^btak Kop.

^cbrak Kop

¹Góra (Wielka Góra), wieś par. dziś nie istniejąca w pobliżu Górki, na pd.-wsch. od Stęszewa (SHGWlkp.; Now. II s. 368). Wojciech, także z pobliskiego Dymaczewa, zob. wyżej, nr 436/6.

²Dakowy Mokre i Suche (Dokowo) par. D. Mokre, na pd.-wsch. od Opalenicy (Koz. 2 s. 138). Gerward z D. Suchych wyst. 1394 - 1424 (SHGWlkp.).

³Zadory par. Modrze, na pn. od Kościana (Koz. 3 s. 437, 7 s. 407). Pietrasz, Piotr Zadora wyst. od 1400 (Roty III nr 145) do 1411 (tutaj), nie żył już 1413 (Kozierowski, Obce ryc., s. 8). Czekolcy niejasne, może to jakiś błąd kopisty.

⁴Będlewo par. Łódź, na pd.-wsch. od Stęszewa. Wawrzyniec, także z Łodzi, wyst. 1386 - 1405 (SHGPoz. I).

⁵Jan z Łodzi wyst. 1386 - 1413, zob. wyżej, nr 436/5.

⁶Sędziwój Będlewski wyst. 1411 - 1432 (SHGWlkp.).

⁷Bieniak Będlewski wyst. od 1411, potem stolnik pozn. 1435, chorąży 1438, zm. 1450 (Spisy wlkp.).

⁸Przedpełk Będlewski wyst. 1411 - 1417 (Now. II s. 368).

⁹Sierniki par. Głuchowo, na pd. od Będlewa (Koz. 3 s. 193).

¹⁰Bieczyny par. Głuchowo, na pn. od Czempinia (Koz. 2 s. 17).

¹¹Obiekt nie określony.

¹²Czarny Strumień, zapewne dopływ strugi Pakletka, uchodzącej do Jez. Dymaczewskiego (SHGWlkp.).

¹³Srocko Wielkie par. Głuchowo, na pn. od Czempinia (Koz. 3 s. 240).

¹⁴Mikołaj Będlewski, zob. wyżej, nr 610/9.

¹⁵Wierzbięta z Wir, zob. wyżej, nr 509/6.

¹⁶Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

¹⁷Wichna żona Wawrzyńca Łódzkiego, córka Sędziwoja z Uzarzewa wyst. od 1389 (SHGWlkp.); tu ostatnia wzmianka.

Dokument Nr 676

Wenecja, 16 lipca (30 czerwca?) 1411

Mikołaj z Wenecji sprzedaje wójtostwo w Wenecji niejakiemu Filipowi.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 6 (Liber privilegiorum capituli Gnesn. z XVI w.), k. 184v - 185. Tytuł: Privilegium advocati de Venecia clavis Znenensis.
Wyd. ekscerptu: Wizytacje, s. 306.

Uw.:O dacie por. niżej, przypis 6.

In nomine Domini amen. Ab humana memoria facilius labuntur, que nec scripto nec voce eternantur. Cognoscant itaque presentes et posteri, quod Nicolaus de Vanaciis, unacum matre nostra [k. 185] dilecta Elizabeth¹, notum facimus tam presentibus quam futuris, presentemque inspecturis paginam, quod de bona volumptate et consensu nostrorum amicorum advocaciam in hereditate nostra Venecia pro quadraginta marcis usualis monete discreto Philipo², cum duobus mansis agrorum, sibi et successoribus suis vendidimus cum iure Srzedensi locandam, quo iure utuntur cives Znenenses, adiungentes ad dictam advocaciam unum iuger wlgariter morg prati circa Ossyagora³ ad dextram manum navigando versus Gogolkowo⁴. Item eciam ei damus unam clausuram piscium in fluvio nostro ad dexteram manum eundo ad Biskupino⁵. Item asscribuimus sibi necessaria gulgustra, unum rethe, quod dicitur slampnicza cum zabrodnya in lacubus nostris. Demum dicto advocato in predicta civitate Venecia damus unam tabernam liberam, unum maccellum carnificum liberum. Ista omnia, que sunt iam expressa, dicto advocato et suis successoribus totaliter damus, ascribimus ac assignamus, tali tamen sub condicione, quod idem advocatus et sui posteri non nisi tribus vicibus singulis annis servire et in equo proprio per se vel per alium, duntaxat quinque miliaribus a Vanacia, equitare sit astrictus. Tempore autem expedicionis generalis, sive particularis cuiuscunque, in castro Veneciarum prefato residere et eiusdem custodie intendere sub nostris expensis debebit et a quacunque expedicione bellica absolutus erit et successores perpetuo sunt absoluti. Incole vero civitatis arantes, ad festum sancti Martini [11 XI] per sex grossos nomine census habeant dare, tabernatores grossum, lanifices, qui mactabunt oves et boves, unum lapidem de sepo tenebuntur. Item donavimus et damus dictis incolis libertatem per tres annos, elapsa vero ^a-b

libertate dicte

, incole unum diem infra hebdomadam tocius anni tenentur laborare. Ut autem presens privilegium robur obtineat, nostro sigillo iussimus muniri. Actum et datum Veneciis in crastino Apostolorum⁶ sub anno Domini millesimo quadringentesimo undecimo, presentibus ibidem nobilibus viris et discretis: Paulo plebano de Venacia³, Petro altarista Sancti Nicolai ibidem³, Thomkone de Marczynkowo⁷, Jaskoldo de Bosscow⁸, Nicolao de Morawki⁹, Predvogio de Radoschowycze¹⁰ et aliis quamplurimis fidedignis.

^a-blabore dicte Kop.

¹Wenecja, wieś par. na pd. od Żnina (Koz. 1 s. 344, 7 s. 401 - - 402). Mikołaj ident. z Mikołajem z Warzymowa, wyst. od 1406, który w 1420 sprzedawał Wenecję arcybiskupowi gnieźn. (KDW V nr 320), zm. 1455 jako kasztelan brzeski kujawski. Jego matka Elżbieta była córką sędziego kal. Mikołaja z Wenecji, po którym dziedziczyła Wenecję (PSB XXI s. 145 - 146). Wyst. jeszcze 1412 (AAG ACons. A 3 k. 74).

²Nie zidentyfikowany.

³Osia Góra par. Wenecja, wieś dziś nie znana na pd. od Żnina (Koz. 1 s. 204, 5 s. 105).

⁴Gogółkowo par. Żnin, na pd. od Żnina (Koz. 1 s. 77, 4 s. 238).

⁵Biskupin par. Wenecja, na pd. od Żnina.

⁶Przy ustalaniu daty przyjmujemy, że kopista opuścił słowo Divisionis. Może jednak chodzi tu o święto [Piotra i Pawła] Apostołów - data brzmiałaby wtedy: 30 czerwca.

⁷Marcinkowo Górne (M. Wielkie) par. Gąsawa, na pd. od Żnina (Koz. 1 s. 163, 5 s. 12, 8 s. 195 - 196). Tomisław, Tomek wyst. 1397 (SHGWlkp.) - 1413 (niżej, nr 706/7).

⁸Buszkowo par. Skulsk, na pn. od Ślesina (Koz. 4 s. 88). Jaszczołd, także z Ruszkowa (na Kujawach) wyst. 1399 - 1416 (Koz. 4 s. 88, 5 s. 262).

⁹Morawki znane tylko w par. Chlewo, na pn.-wsch. od Błaszek w Kaliskiem (Koz. 5 s. 47, 7 s. 362). Mikołaj wyst. tam 1407 - 1416 (SHGWlkp.).

¹⁰Radoszewice par. Brdów (Koz. 5 s. 227 - 228). Przedwój, także z Sieroszewa (par. Choceń na Kujawach) wyst. także 1418 - 1419 (Księgi sądowe brzesko-kujawskie, Warszawa 1905 s. 496).

Dokument Nr 677

Poznań, 17 sierpnia 1411

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza; że Mikołaj z Więckowic zapisał na Nowych Więckowicach czynsz konwentowi dominikanów w Poznaniu.

Or.: Poznań, WAP, Kl. Dominikanów Poznań A5. Pergamin 262×148+35 mm. Pasek pergaminowy po przywieszeniu pieczęci. Na odwrocie późne streszczenia.

||In|| nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Sandzi wogius de Ostrorog palatinus Poznaniensis | et capitaneus Maioris Polonie generalis¹ significamus, quibus expedit, tenore presencium universis presentibus | et futuris, quod ad nostram et aliorum terre nobilium dominorum veniens presenciam nobilis vir dominus Nicolaus heres de Wancz|kowicze², non compulsus, nec coactus, sed spontanea voluntate ac matura prehabita deliberacione, sanus mente et corpore existens, perpetuo memoriali et in remedium anime sue atque sue contoralis ob salutem, duos mansos solubiles duarum marcarum omni anno in villa et hereditate Noue Wanczkowicze, in quibus protunc Petrus Rozen et Laurencius Rzecznik comorantur, religiosis viris fratribus priori et conventui Sancti Dominici ordinis Fratrum Predicatorum in Poznania legavit, donavit et ascripsit ac perpetuis temporibus resignavit, tali tamen interiecta condicione quod post debitum universe carnis predicti domini Nicolai sui legitimi heredes sive propinquiores poterint redimere solvendo XX marcas latorum grossorum numeri Polonicalis consueti, XLVIII grossos ad unam marcam computando, prenominatis fratribus priori et conventui integraliter per effectum. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presenti litere est appensum. Actum et datum Poznanie in crastino feria secunda infra octavas Assumpcionis Beate Virginis³ sub anno Domini millesimo CCCC XI, presentibus strenuis et nobilibus viris, dominis: Mroczkone de Clesczewo subiudice Poznaniensi⁴, Andrea de Cobilino⁵, Derslao de Crzislicze⁶, Philipo de Clesczewo⁷, Petro dicto Kot de Tarnowo⁸, Petro de Staralanka⁹ et aliis testibus fidedignis ad premissa specialiter vocatis et rogatis.

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Więckowice (W. Nowe, Wielkie) par. Niepruszewo, na pn.-wsch. od Buku (Koz. 3 s. 387). Mikołaj, zapewne ident. z Mikołajem Odojem, wyst. w W. 1392 - 1411 (SHGWlkp.).

³Święto Wniebowzięcia NMPanny (15 sierpnia) przypadało w 1411 w sobotę, toteż określenia in crastino nie traktujemy jako dokładnego określenia: "nazajutrz".

⁴Mroczek z Kleszczewa, zob. wyżej, nr 436/3.

⁵Kobylin, miasto w powiecie pyzdrskim. Andrzej wyst. 1400 - 1444 (SHGWlkp.).

⁶Krześlice (Krzyślice) par. Wronczyn, na pn.-zach. od Pobiedzisk (Koz. 1 s. 133 - 134, 4 s. 425). Dziersław wyst. 1407 - 1414 (SHGWlkp.).

⁷Filip z Kleszczewa wyst. 1411 (tutaj) - 1423 (KDW V nr 374).

⁸Piotr Kot z Tarnowa, zob. wyżej, nr 494/1.

⁹Pietrasz ze Starołęki i Nagradowic, zob. wyżej, nr 498/1.

Dokument Nr 678

Medyka, 19 października 1411

Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić terminy sądowe Wichny wdowy po Sędziwoju z Szubina i jej zięcia Macieja z Łabiszyna oraz unieważnia zapadłe już wyroki.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 2, k. 69v. Wpis 19 stycznia 1412.
Wyd.: 1. AKH III, s. 187 (wg Kop.); 2. Lites 1339, II, s. 466 - 467 (wg Wyd. 1).
Reg.: KDW V, nr 184 (wg Kop.).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc. Vobis Sandziwogio pallatino Poznaniensi et capitaneo Maioris Polonie generali¹, necnon iudici, subiudici ceterisque camerariis et officialibus iudiciis nostris regalibus in Kalis presidentibus, nostris fidelibus dilectis, graciam regiam et omne bonum. Fideles nostri! Datur nobis intelligi, qualiter cum validus Mathias pallatinus Gnewcouiensis, capitaneus Wladislauiensis², terminos quosdam nomine generose domine Wychne relicte olim Sandziwogii pallatini Kalisiensis³ et filiarum ipsius: Margarethe consortis sue⁴ et Anne⁵ coram vobis habuisset, quidam ipsius adversarii in absencia ipsius in modum contumacie terminos huiusmodi contra ipsum et ipsam Wichnam et eius filias astiterunt, et sentencia contra eum occasione earum dominarum ad instanciam adversariorum suorum est prolata. Sed quia idem Mathias tunc in convencione Cruciferorum in Grabye⁶ erat in nostris et Regni nostri negociis constitutus, propter quod huiusmodi terminis, ubi pro quibusdam debitis ad instanciam Judeorum est condempnatus, non potuit quovismodo interesse, et iterum eundem Mathiam versus Thorun ad Cruciferos pro nostris pecuniis dirigimus et destinavimus. Vobis igitur nostris firmis damus regalibus in mandatis seu in commissis seriosius iniungentes, quatinus easdem sentencias vestras, si quas contra ipsum et eandem Wichnam et eius filias in eius tulistis absencia, ecciam et pro debitis Judeorum prorogantes et omnes alios terminos, si quos coram vobis habet vel habiturus est coram vobis usque ad nostrum adventum ad Maiorem Poloniam prorogantes, et diferre debeatis, nec ipsum interim aliqua presumatis iudicare racione, quousque in Maiori Polonia, dante Domino, fuerimus constituti, et eciam pro debitis eorundem Judeorum ipsum et eandem Wichnam nullomodo impedire permittatis. Datum in Medica feria, secunda in crastino sancti Luce Ewangeliste anno Domini millesimo quadringentesimo undecimo⁷.
Relacio wenerabilis in Cristo patris domini Nicolay archiepiscopi Haliciensis⁸.

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Maciej z Łabiszyna, zob. wyżej, nr 635/4.

³Sędziwój z Szubina, zob. wyżej, nr 416/1. Jego żona Wichna, por. wyżej, nr 569/1.

⁴Małgorzata córka Sędziwoja z Szubina była żoną Macieja z Łabiszyna już 1402 (PSB XIX s. 24); żyła jeszcze 1430 (Materiały KDW).

⁵Anna córka Sędziwoja z Szubina bliżej nie znana.

⁶Grabie, Grabiny, koło Nieszawy, były miejscem częstych kontaktów polsko-krzyżackich w tym czasie. O uczestnictwie Macieja w komisji polsko-krzyżackiej por. list Jagiełły z 30 maja 1411 (Reg. Teut. II nr 1706; Kodeks dyplomatyczny Litwy, Wrocław 1845 s. 143).

⁷Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁸Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/1.

Dokument Nr 679

Góra, 27 października 1411?

Pietrasz z Wronczyna sędzia polubowny rozsądza spór pomiędzy kapitułą poznańską a Mroczkiem z Kleszczewa i Piotrem Kotem z Tarnowa.

Kop.: Poznań, AAP, CP 2 (Liber privilegiorum capituli Posn. z XV w.), k. 71v - 72v. Tytuł: Pronuncciacio et disposicio molendini in Gora, villa capituli Poznaniensis.
Reg.: KDW nr 187 (wg Kop.).

Uw.: Na końcu niniejszego dok. (od: Deinde) znajduje się ustęp stanowiący być może uwage zapisaną na Or. i datowaną 5 września 1412. Nie można jednak wykluczyć, że dok. spisano dopiero po tej ostatniej dacie.

In nomine Domini amen. Nos Petrassius heres in Vronczino¹ iudex et compromissarius inter nobiles Mroczkonem subiudicem Poznaniensem² et Petrum Koth heredem in Tarnowo³ ipsiusque molendinum in Prandno⁴ ex una et venerabilem virum dominum Vincencium de Marczincowo decanum Gneznensis et canonicum Poznaniensis ecclesiarum⁵ dominumque et possessorem ville Gora⁶, necnon totum capitulum ecclesie Poznaniensis ipsorumque molendinum in Gora parte ab altera, concorditer electus et nominatus, significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, presentibus et futuris, quia propter bonum pacis et concordie, perpetuo habite et habende tam inter dominos prenominatos vel successores eorum quoque molendinatores utriusque molendini, de consilio plurimorum nobilium^a et molendinatorum informacione ac deliberacione nobiscum diligenti prehabita sentencialiter et diffinitive, auditis et intellectis hincinde [k. 72] partibus earum communibus, declaramus et diffinimus in hunc modum: Primo, recepta sufficienti caucione fideiussoria ab utraque parte, iuxta terre Polonie consuetudinem usque ad spacium trium annorum nobiles viri, videlicet Nicolaus de Brodowo⁷ et Bogufael de Colati⁸ pro dictis Mroczkone subiudice et Petro Koth fratribus et eorum successoribus, pro dicto vero Vincencio et toto capitulo eciam nobiles Vincencius Kothca de Jassene⁹ et Johannes de Glinca¹⁰ heredes, fideiusserunt voluntarie, vallantes penam centum marcarum grossorum Pragensium inter dominos principales et inter quemlibet molendinatorem dictorum molendinorum viginti marcas, quam utraque pars pro rato habuit et assumpsit, decernentes, quod pars quelibet parcium predictarum non servans sentenciam et diffinicionem nostram parti servanti et non violanti summam quinquaginta marcarum totidem nobis compromissario, similiter molendinatorum, infra dictos tres annos solvere teneantur, post lapsum vero trium annorum fideiussores ab utraque parte liberi erunt et soluti, nostram infrascriptam sentenciam in principalibus volumus perpetuo maneri. Deinde dicimus et sentenciamus, quod dictus Petrus Koth ab aggere seu rota ipsius molendini Prandno, deorsum propter decursum aque, fossatum licite facere seu fodere poterit in littore ecclesie et hereditatis Gora, sine dampno gravi ecclesie, usque ad lacum et limites iuxta antiquam observanciam, secundum antiquum decursum aque Czibina¹¹, prata vero ad utramque partem spectabunt, piscatura piscium in dicto fossato ad Goram deorsum et ad Prandno supra, prout limites demonstrant, perpetuo pertinebit. Pro ponte autem fiendo per dictum fossatum ad prata spectans et feno conducendo ad Goram dominus Petrus Koth et sui successores in suis densetis prope Prandno, tociens quociens opus fuerit et neccesarium domino Vincencio et suis successoribus non teneatur robora recusare, sed dare ad excidendum sub pena predicta, palas vero pro memoria limitum in antiqua Czibyna et matrica ipsius, wlgariter Samicza, dominus Vincencius licite ponere poterit et locare, prata vero ab utraque parte iuxta antiquam observanciam falcentur. Dominus vero in Gora et sui piscatores seu homines in dicto fossato structuras facere possent et piscibus viam concludere ne supra de lacu meatum habeant, sine tamen impedimento aque decursus. Molendinator vero de Gora non alcius sicut [k. 72v] deponenti limine, wlgariter prok, stat in palis prope rotam et si contigerit in futuro de novo facere pogrodky, iuxta mensuracionem nostram, vocato molendinatore de Prandno cum suis successoribus ponere teneatur et propter obstaculum aque instrumentum, quod stavidlo dicitur, ad mensuram, duorum palmorum viri cum digitis indice et pollice et non alcius propter inundanciam pratorum habere debeat dictus molendinator. Et assignamus ipsis partibus et molendinatoribus terminum post festum Pasche feria secunda post dominicam Misericordia Domini [18 IV 1412] ad ponendum instrumentum stauidlo et ad conspiciendum limen et nostram mensuracionem et ponderacionem aque. Swanthoslaus scultetus de Jancowo¹² pro molendinatore in Gora et Blasius de Pobyedcziska¹³ pro molendinatore in Prandno fideiusserunt, quod ipsi et successores ipsorum pro rato, grato et firmo habere debeant et teneantur nostram prescriptam ordinacionem. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum in Gora feria tercia ante festum Omnium Sanctorum sub anno Domini M° quadringentesimo undecimo, presentibus nobilibus et discretis viris, dominis: Adam de Cowalske¹⁴, Woythcone de Isdebno¹⁵, Johanne advocato [de^b] Ostrow¹⁶ heredibus et Nicolao de Gwasdouo vicedecano tunc in ecclesia Poznaniensi¹⁷ et aliis multis testibus circa premissa. Deinde¹⁸ ad terminum post festum Pasche ipsis partibus per nos ad exequendum nostram pronunciacionem assignatum, nostris aliis arduis negociis multipliciter occupati venire nequirimus, sed de anno Domini M° quadringentesimo XII° feria secunda ante Nativitatem Beate Marie Virginis [5 IX 1412] personaliter constituti circa molendinum Gora, vocatis partibus et molendinatoribus ad exequcionem nostre sentencie seu pronuncciacionis processimus, pogrothky conspeximus et emendare vel reformare in presencia nostri precepimus, et instrumentum stauidlo mensuravimus, nostram sentenciam seu pronuncciacionem declarando, presentibus strenuis et nobilibus viris, dominis: Nicolao de Swanouo¹⁹, Voythcone de Istebno¹⁵ etc.

^apowtórzone Kop.

^bbrak Kop.

¹Piotr Giza z Wronczyna, zob. wyżej, nr 618/2.

²Mroczek z Kleszczewa, zob. wyżej, nr 436/3.

³Piotr Kot z Tarnowa, zob. wyżej, nr 494/1.

⁴Promno (Prądno) par. Pobiedziska, na pd.-zach. od Pobiedzisk (Koz. 1 s. 235).

⁵Wincenty z Marcinkowa, zob. wyżej, nr 488/31.

⁶Góra, wieś kapituły pozn. w par. Uzarzewo, na pn. od Kostrzyna (Koz. 4 s. 247).

⁷Brodowo par. Nietrzanowo, na pd.-wsch. od Środy (Koz. 2 s. 48). Mikołaj wyst. 1392 - 1412 (SHGWlkp.).

⁸Kołata par. Wronczyn, na zach. od Pobiedzisk (Koz. 1 s. 116, 4 s. 373). Boguchwał wyst. 1399 - 1414, 1418? (SHGWlkp.).

⁹Wincenty z Jasina, zob. wyżej, nr 453/2.

¹⁰Glinka Szlachecka (G. Pańska) par. Iwno, na pn.-wsch. od Kostrzyna (Koz. 2 s. 178, 4 s. 226). Jan wyst. 1399 - - 1420 (SHGWlkp.).

¹¹Cybina, prawy dopływ Warty na wysokości Poznania (SHGWlkp.).

¹²Jankowo par. Uzarzewo, wieś kapituły pozn. na pn.-zach. od Kostrzyna (Koz. 2 s. 246 - 247). Sołtys skądinąd nie znany.

¹³Skądinąd nie znany.

¹⁴Kowalskie par. Wronczyn, na zach. od Pobiedzisk (Koz. 1 s. 126, 4 s. 402), Adam wyst. 1390 - 1428 (SGHWlkp.).

¹⁵Izdebno par. Kostrzyn, na pn. od Kostrzyna (Koz. 2 s. 241). Wojtek wyst. także 1412 (niżej) i 1419 (KDW VIII).

¹⁶Zapewne Ostrów (Tumski), prawobrzeżny Poznań wokół katedry.

¹⁷Mikołaj z Gwiazdowa, zob. wyżej, nr 509/2.

¹⁸Tu zaczyna się być może uwaga do dok. - por. uwagę na wstępie.

¹⁹Mikołaj z Dzwonowa, zob. wyżej, nr 540/2.

Dokument Nr 680

Poznań, 14 listopada 1411

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Mikołaj z Kuranowa oprawił posag swej żony Beaty.

Kop.: Poznań, AAP, Acta consistorii 27, k. 135. Wpis 14 listopada 1444.
Reg.: KDW V, nr 189 (wg Kop., z błędami, m. in. ze zniekształconą nazwą miejscową).

Nos Sandiwogius de Ostro(ro)g pallatinus Poznaniensis et capitaneus Maioris Polonie generalis¹ significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quod ad nostram et aliorum eiusdem terre nobilium veniens presenciam nobilis Nicolaus heres de Curanowo², non coactus, non compulsus, nec aliquo errore sedectus, sanus mente et corpore existens, sexaginta marcas grossorum latorum monethe Pragensis et numeri Polonicalis consueti nobili Beate, uxori sue legittime², in villa ibidem Curanowo cum omnibus utilitatibus, videlicet agris, campis, borris, gaiis, silvis, nemoribus, pascuis, mericis, rubetis, mellificiis, paludibus, piscinis, fossatis, rivulis; molendinis, aquis et earum decursibus et generaliter cum omnibus et singulis [utilitatibus^a] coram nobis more sollito racione dotalicii resignavit tenendas, habendas, utifruendas, iuxta terre consuetudinem possidendas. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum Poznanie die sabbato in crastino Bricci anno Domini millesimo quadringentesimo undecimo, presentibus strennuis et nobilibus viris, dominis: Przedslao de Grzywa^b³, Andrea fratre ipsius de ibidem³, Kyebel de Grodzisko⁴, Vaszilone de Dobyeschewycze⁵, Bartholomeo de Tymenyecz⁶, Sandkone de Dzeczino⁷ et Clawo de Costan⁸ heredibus et aliis quampluribus, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.

^abrak Kop.

^btak Kop.

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Koronowo (Kuranowo) par. Goniębice, na pn.-zach. od Osiecznej (Koz. 2 s. 375). Mikołaj wyst. 1409 - 1414, w 1415 nazwany olim Kuranowskim (SHGWlkp.). Jego żona Beata skądinąd nie znana.

³Grzywa nie znana, może chodzi tu jednak o popsutą przez kopistę Gryżynę, gdzie wyst. Przybysław (nie Przecław) oraz jego brat Andrzej (zob. wyżej nr 608/7 - 8).

⁴Grodzisk Wlkp., miasto w powiecie kościańskim. Kiebel najpewniej ident. z Kieblem, Koblem Linderode z Drzeczkowa par. Goniębice, na pn. od Osiecznej, wyst. tam 1398 - 1408, wg Kozierowskiego, Obce ryc., s. 65, osiadłym potem pod Grodziskiem.

⁵Dobieszewice par. Trląg, na pd. od Pakości (Koz. 4 s. 176), lub Dobieszewo par. Smogulec, na zach. od Kcyni. Wasyl (Nasił) wyst. tylko tutaj.

⁶Tymieniec par. Staw (Sieradzki), na pn.-zach. od Błaszek w Kaliskiem (Koz. 5 s. 431, 7 s. 399). Bartłomiej zapewne ident. ze studentem UJ 1406, synem Wisława.

⁷Nie zidentyfikowano. Może Dzięczyna par. Poniec lub Dziękczyn par. Janowiec Wlkp. - ale Sędek nie jest tu znany.

⁸Klaus zapewne mieszczanin z Kościana, może ident. z K. wyst. 1400 (Lekszycki II nr 2726), rajcą 1412 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 681

Przemęt, 8 grudnia 1411

Władze miasta Przemętu zaświadczają, że Jędrzych wójt przemęcki sprzedał swe wójtostwo Hoczmykowi z Osłonina.

Or.: Poznań, WAP, Akta m. Przemęt I/2. Pergamin 375×240+35 mm, małe dziurki w tekście. 2 paski po pieczęciach, nacięcia po trzech dalszych paskach. Na odwrocie sygnatury i późne informacje o treści.

||In nomine Domini amen.|| Ne res geste et contracta hominum de facili labilitat[e^a] pensata cursu temporis depereant et evanescant, igitur expedit ea | litterarum apicibus sollempnique titulo sigillorum perhennari, testium quoque munimine roborari. Proinde nos Johannes Borek proconsul, Cunath, Nyczek, Stanek | Sadowicz et Martinus Kostrzewa consules, necnon Philippus Boguslawowicz, Johannes Philippowicz, Stach Lagwicz, Adam Kobilicz, Clemens Wyscowicz, Johan|nes Budich ac Janussius Wolhen scabini tunc temporis in Przema[nth^a] existentes¹ significamus ac protestamur tenorem per presentem universis et singulis, tam presentibus quam futuris, presencium noticiam habituris, lecturis, inspecturis sive audituris, quibus fuerit et est oportunum, quod ad nostrum plurimorumque proborum et honestorum presenciam virorum veniens honestus circumspectusque vir Jandrzich advocatus² unacum Agnethe uxore sua legittima, non compulsus non coactus nec aliquo errore vel dolositatis timore seductus seu astrictus, sanus mente, validus corpore, animo suo et intencione bona, ex consensu maturo liberoque amicorum suorum consilio rite et racionabiliter nullo impedimento preveniente sed bona animi sui deliberacione, advocaciam suam in et ante Przemanth sitam et locatam vendidit, donavit et coram omnibus nobis iam prefatis publice more solito et consweto resignavit famoso viro Hoczmycony de Oslonyno² tanquam principali, fratri suo, pro octuaginta et septem marcis grossorum latorum Pragensium monete Bohemicalis numeri Polonicalis, xl^a et viii° grossos ad quamlibet marcam computando, sibi suisque successoribus legitimis iam natis ac in posterum nascendis cum omnibus et singulis utilitatibus, fructibus, fruicionibus, eventibus, proventibus, usibus, solucionibus, obvencionibus, pertinenciis, agris, pratis, ortis, pascuis, borris, mericis, silvis, nemoribus, insulis, paludib[us, ...., rivu]lis, fluviis, fluminibus, lacubus, stagnis, structuris wlgariter yazy, aquis et earum decursibus, macellis, iudicibus, cuiuscumque fuerint condicionis, que fuerunt, sunt et in posterum fieri possent, ad eandem advocaciam ab antiquo spectantibus et pertinentibus, et breviter cum omni hereditario iure et dominio prout ipse Jandrzich advocatus et sui antecessores legittimi ipsam advocaciam presens et ante habuerunt, tenenuerunt^b et possiderunt, secundum quod eciam in suis graniciarum metis circumferencialiter est distincta et locata, habendam, tenendam, possidendam, vendendam, comutandam, utifruendam et ad usus proprios, prout sibi Hoczmycony aut posteritati sue legitime melius ac utilius videbitur expedire convertendam. Tali quippe forma vendicionis et empcionis principaliter contracta, enarrata et interclusa, quod ipse Jandrzich advocatus partem mediam seu medietatem advocacie prenominate ad obitum sui ipsius et ad finem mortis sue tenebit, habebit et possidebit omni dolore falsitatis procul moto quemlibet denarium et proventum exinde evenientem invicem cum ipso Hoczmycone dividendo. Post diem vero obitus sui, puta Jandrzichonis, prenominatus Hoczmyk aut sua posteritas legitima antedictam advocaciam iure hereditario perpetuis temporibus nullo impedimento, ut premittitur, obstante, pacifice, quiete, plenarie et integre habebunt, tenebunt et possidebunt, tali eciam condicione interposita, si ipso Jandrzich advocato vivente cum uxore sua legitima Agnethe aut ipsa decedente cum alia ex gracia Dei pueros contingerit procreare, seu prolem habere, sive esset masculus sive femella, nullus ipsorum, nec eciam aliquis de linea consangwineitatis antedicti Jandrzich, in hereditatem ipsius advocacie se poterit per reempcionis modum in[ter^a]mittere, nec eciam succedere, nisi saltim esset cum voluntate propria et consensu ac libera vendicione iam prenarrati Hoczmiconis aut sue legitime posteritatis tunc pocius suis quam extraneis favebunt hereditatem eandem fore reemendam si et in quantum opus et necessitas ut premissum est fuerit. Quamquidem vendicionis, empcionis ac contracti formam parte ex utraque a nobis humiliter benivoleque postulaverunt confirmari. Nos vero supradicti condignis ipsorum u(t)rarumque parcium tam vendentis quam ementis humilimisque acquiescentes peticionibus et quia condigna et iusta peticio nulli sit deneganda, ideo presens scriptum ^c-d

seu privilegium

nostre comunitatis secreto sigilli fecimus comuniri. Ad rei vero huius maiorem ac lucidiorem evidenciam sigilla domini Petri plebani ante Przemanth³, dicti Jandrzich advocati, nobilium Seweridi Puczek Sczepancowsky⁴ ac Janussii de Popowo⁵ heredis presentibus sunt subappensa. Actum et datum in Premanth feria tercia ipso die Concepcionis Beate Marie Virginis IX^a^b mensis Decembris in domo habitacionis dicti Johannis Borek proconsulis, hora meridiey vel quasi, presentibus hiis nobilibus et famosis viris: Derslao Puczcowicz⁶, Jacobo Woyszewicz de Oslonyno⁶, Michaele Jandzeyewicz de Radomyrz⁷, Janussio Teuwyl⁶, Stachone Knolek⁶ civibus ac Vachone Lascowicz de Przemanth⁶ et aliis quamplurimis fidedignis testibus ad premissa, anno Domini millesimo quadringen[tesim^a]o undecimo, per me Andream publicum notarium⁶.

^adziurka Or.

^btak Or.

^c-dskr. innym atramentem Or.

¹Przemęt, miasto w powiecie kościańskim. Członkowie władz miejskich skądinąd nie znani. Budzi też wątpliwość liczba rajców - od interpunkcji zależy, czy będzie tu ich czterech, czy pięciu (Stanek Sadowicz, czy Stanek i Sadowicz).

²Osłonino par. Przemęt-Przedmieście (Koz. 2 s. 558). Jędrzych i Hoczmyk (Oćmik?) wyst. tylko tutaj. Byli zapewne synami Oćmika (Oczmiko) z O. sołtysa wieleńskiego (Wieleń Zaobrzański, siedziba opactwa cystersów przenoszonego teraz do Przemętu) 1379 (KDW III nr 1762).

³Przedmieście Św. Piotra koło Przemętu - pleban Piotr skądinąd nie znany.

⁴Szczepankowo Stare par. Charbielin, na pd.-zach. od Śmigla (Koz. 5 s. 388). Zewrzyd Puczek ze Szczepankowa pisze się tylko tutaj, nie wiemy czy nie jest ident. z Zewrzydem z Punina wójtem kościańskim.

⁵Popowo, zapewne P. Stare (Niemieckie) par. Wilkowo Polskie, na zach. od Śmigla, lub P. Polskie (Wonieskie) par. Wonieść, na zach. od Krzywinia. W obydwu z nich w początku XV w. wyst. Janusze - J. Warmul w P. Starym i J. Krakwicz w P. Wonieskim (SHGWlkp.).

⁶Nie zidentyfikowany.

⁷Radomierz par. Przemęt-Przedmieście, na pd. od Przemętu (Koz. 3 s. 120) był własnością cystersów wieleńskich. Michał był zapewne mieszczaninem w Przemęcie.

Dokument Nr 682

[Poznań, 1399 - 1411]

Oficjał poznański zaświadcza, że Marcin Owieczka zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 612 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura viciariorum - z XVI w., k, 119, zaginionego w 1945 r.).

Anno incerto, de data Posnaniae feria 4^ta Rogationum in strata ante ecclesiam Beatae Virginis Mariae in Summo, coram eodem officiali [Joanne praeposito Sancti Spiritus^a]¹ inscriptio census mediae marcae grossorum Pragensium cum summa capitali 5 marcarum per Martinum Oweczka super Konarzewo².

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Jan był oficjałem pozn. 1399 - 1411; wyznacza to ramowe daty niniejszego dok.

²Konarzewo, wieś par. na pn. od Stęszewa (Koz. 2 s. 323). Przydomek Owieczka wyst. u właścicieli K., Marcin jednak skądinąd nie znany.

Dokument Nr 683

[Poznań], 1411

Władze miasta Poznania zaświadczają, że mieszczanin poznański Jakub Bincher zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 612 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 117, zaginionego w 1945 r.).

1411. Coram officio eodem [consulari Posnaniensi^a] inscriptio census unius marcae vicariis praedictis [cathedralibus Posnaniensibus^a] per Jacobum Bincheri civem Posnaniensem¹ super domo sua una cum summa 10 marcarum Pragensium originali.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Jakub Bincker(?) skądinąd nie znany.

Dokument Nr 684

[Poznań], 1411

Mieszczanin poznański Klinkner zapisuje czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 608 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 73, zaginionego w 1945 r.).

1411. Ibidem. Inscriptio similis census [unius marcae^a] a simili summa [10 marcarum^a] super domo Glinkner¹ in circulo sita.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Zapewne chodzi o mieszczanina pozn. Andrzeja Klinknera, zob. o nim wyżej, nr 483/1.

Dokument Nr 685

[Poznań], 1411

Oficjał poznański zaświadcza, że NN (z Garbów?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 627 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 280, zaginionego w 1945 r.).

1411. Coram Michaele Bliden canonico et officiali Posnaniensi¹ inscriptio vicariis unius marcae pro summa 10 marcarum grossorum Pragensium super Garby².

¹Michał Blida, zob. wyżej, nr 488/11.

²Garby Wielkie par. Spławie, na pd. od Swarzędza (Koz. 2 s. 170).

Dokument Nr 686

[Poznań], 20 stycznia 1412

Władze miasta Poznania zaświadczają, że Piotr Sarbinowski zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 603 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 22, zaginionego w 1945 r.).

1412. Inscriptio census mediae marcae a summa 5 marcarum vicariis cathedralibus super braseatorio Petri Sarbinowski sculteti¹ coram iudicio bannito civitatis Posnaniensis. Sub actum in vigilia festi beatae Agnetis Virginis.

¹Sarbinowo, zapewne wieś kapituły pozn. w par. Uzarzewo, na pn.-wsch. od Swarzędza (Koz. 3 s. 177). Sołtys Piotr, zapewne i mieszczanin pozn. wyst. w Poznaniu także 1408 (WSvP s. 63).

Dokument Nr 687

Kraków, 29 stycznia 1412

Król Władysław Jagiełło zakazuje powoływać przed sądy Dobrochnę, wdowę po Filipie z Dojutrowa.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 2, k. 80v. Wpis 22 marca 1412.
Wyd.: AKH III, s. 194 (wg Kop.).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie Litwanieque princeps supremus et heres Russie. Universis et singulis capitaneis, iudicibus, subiudicibus, camerariis ceterisque officialibus iudiciis nostris ubilibet in Regno nostro presidentibus, nostris fidelibus dilectis presentibus requirendis, graciam et omne bonum. Fideles nostri dilecti! Quia nobilis Dobrochna relicta Philippi de Doitrow¹ nuperrime Dei ex permissione suo marito est orbata, unde sue vidualitati pyo compacientes affectu ipsam ab omnibus terminorum vexacionibus iuxta terre consuetudinem absolvimus ad unius decursum anni et tenore presencium liberamus. Vestre fidelitati et cuilibet vestrum mandamus, quatinus predictam Dobrochnam in iudiciis vestris cum quibuscumque personis nulla iudicare presumatis racione ad decursum unius anni, ut prefertur, secus pro nostra gracia facere non ausuri. Datum Crac(ouie) feria sexta proxima post festum Conversionis sancti Pauli anno Domini millesimo XL° duodecimo².
Relacio domini Nicolai archiepiscopi Haliciensis, R(egni) P(olonie) vicecancellarii³.

¹Filip z Dojutrowa, zob. wyżej, nr 536/11.

²Data zgodna z itinerarium wystawcy.

³Mikołaj Trąba, zob. wyżej, nr 460/10.

Dokument Nr 688

[Wschowa], 19 lutego 1412

Władze miasta Wschowy zaświadczają, że zapisały czynsz Janowi Czedliczowi, oraz ustalają dalsze losy tego czynszu.

Or. nieznany. Spisany był w jezyku niemieckim, zaopatrzony pieczęcią wystawców na pasku pergaminowym.
Kop.: Poznań, AAP, Acta consistorii 39, k. 59 - 59v. Wpis 16 lipca 1459 w transumpcie biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza z daty: Poznań, 15 listopada 1418, potwierdzonym przez biskupa poznańskiego Andrzeja Bnińskiego dnia 27 grudnia 1456 w Poznaniu. W tym ostatnim wiadomość, że dok. spisany był w języku niemieckim i na prośbę Stanisława Gerlina altarysty kościoła Św. Marii we Wschowie przetłumaczony teraz na łacinę per fidedignis personis utriusque ydiomatis et peritis in ydiomate Theutunico.
Reg.: KDW V, nr 192 (wg Kop.).

Nos iurati in Wschowa nominibus: Henricus Kowfman proconsul¹, Andreas Meder², Petrus Scheydemanthil, Buchwalder et Stephanus pellifex consules³, Johannes Grosman³, Nicolaus Hubener⁴, Petrus Kythe³, Johannes Slager³, Johannes Reithehanczel³, Johannes pellifex⁵, Nicolaus Hubener⁴ scabini recognoscimus manifeste et publice literam cum presenti et facimus notum omnibus istis, qui eam viderint et audierint legere, quod nos de voluntate et consilio nostrorum seniorum iuratorum et magistrorum artificum⁶, nominibus Mathie carnificis et Henleyn Mewtener carnificum, Petri Doringk et Martini Bohemi pistorum, Johannis Luffin et Petri Vurwe sutorum, [k. 59v] Michaelis Wayner et Mathia Grymeberg lanificum seu textorum, Henlie Swaider et Cenke sartorum, Laurencii Moreysin et Mathie Cleysmeth fabrorum, et cum voluntate tocius comunitatis divitum et pauperum, iuste et recte vendidimus octo marcas latorum grossorum annui census monete Pragensis Polonicalis numeri et currentis pro octuaginta marcis grossorum suprascripte monete et numeri in et super civitate nostra et preterio^a valido adolescenti Johanni Czedlicz⁷. Istum prenominatum censum fideiubemus nos prescripti preconsul^a et consules, et qui in advenientibus temporibus post nos in consilio sedebunt, prenominato Johanni Czedlicz dare et reddere, et solvere super quotlibet festum sancti Martini [11 XI] singulis annis sine dolo et in bona fide tamdiu donec ipse vivet. Promittimus ei pro arrestacione, inhibicione, impedimento, compensacione cuiuslibet persone ac iudicio pariter spiritualis et secularis et precipue a dominorum prefate et eorum procuratorum aut officiatorum. Sed post mortem suam tunc iste octo marce census debent venire pro anniversario aut altari in aliqua ecclesia in nostra civitate. Et primum ius patronatus eiusdem altaris debet habere Bernhardus Oderwolff⁸ et sui legittimi filii masculi, si Deus eos sibi dederit ipsis viventibus. Sed post mortem eorum tunc ius patronatus eiusdem altaris debet venire et cadere ad consules et ad civitatem nunc et imperpetuum, quod civitas huiusmodi ius patronatus habere debet et de eodem anniversario disponere, quod huiusmodi intactum permaneret. Et si contingeret quod post mortem Johannis Czedlicz sui census aliquid penes nos remaneret, extunc fideiubemus nos et tenemur cum huiusmodi censu et pecunia ordinare et disponere ornatus, calicem et alia necessaria opportuna, que ad altare requiruntur. In cuius evidenciam et testimonium, quod huiusmodi anniversarium nunc et imperpetuum intacte remaneat, nostri sigilli subappensione literam presentem fecimus comuniri. Actum et datum feria sexta ante Invocavit anno Domini millesimo quadringentesimo duodecimo.

^atak Kop.

¹Burmistrz Henryk Kaufman ident. zapewne z rajcą wschowskim 1425 (AGAD, dok. perg. 279).

²Rajca Andrzej Meder był 1425 ławnikiem wschowskim (ib.).

³Skądinąd nie znani.

⁴Mikołaj Hubener był 1425 burmistrzem wschowskim (ib.) - por. jednak niżej z jego imiennikiem - nie wiemy, czy było ich w ławie rzeczywiście dwu, czy też raczej jest to tylko pomyłka kopisty.

⁵Może ident. z kuśnierzem Hanuszem, w 1425 ławnikiem wschowskim (ib.).

⁶Starsi cechowi skądinąd nie znani.

⁷Jan Czedlicz skądinąd nie znany; nie żył już 1418 (KDW VIII).

⁸Bernard Oderwolf pisał się 1418 (KDW V nr 192) z Mierucina, nie wiemy, z którego, najpewniej jednak nie z M. pow. Gniezno ani z M. pow. Nakło. Wyst. już 1404 (Poznań, WAP, Kościan Z. 2, k. 77).

Dokument Nr 689

Ołobok, 9 marca 1412

Opatka klasztoru cysterek w Ołoboku prezentuje księdza Marcina na probostwo w Łubnicy.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 3, k. 57 - 57v. Wpis 12 kwietnia 1412.
Reg.: KDW V, nr 193 (wg Kop., bardzo lakoniczny).

Venerabili viro domino N(icolao) Strzesconis canonico et officiali ac administratori sede vacante sancte Gneznensis ecclesie¹ Benedicta abbatissa totusque conventus sanctimonialium in Olobok ordinis Cyssterciensis² oraciones in Cristo iugiter [k. 57v] annexas. Vestre venerabilitati notum facimus per presentes, quod nos discreto viro Martino presbitero Wladyslauiensis diocesis, exhibitori presencium, ecclesiam nostram in Lubnicza per mortem discreti viri Casper ibidem plebani³ nobis vacantem, cum omnibus suis iuribus, proventibus et utilitatibus contulimus propter Deum, cuius ius patronatus ad nos pleno iure pertinere dinoscitur. Quare vestre venerabilitati cum ipso et pro ipso devocius suplicamus, ut prefatum Martinum ad eandem ecclesiam confirmare dignemini ipsique curam animarum comittendo, et prout de officio vestro fuerit, eundem dignemini investire, quod apud vos nostris fidelibus oracionibus in perpetuum cupimus promereri. Datum in Olobok feria quarta ante dominicam Letare Ierusalem anno Domini millesimo CCCCXII, nostris sub sigillis.

^1-3Zob. niżej, objaśnienia do dok. nr 690.

Dokument Nr 690

Gniezno, 12 marca 1412

Administrator archidiecezji gnieźnieńskiej nakazuje wprowadzić księdza Marcina ze Strzelna na probostwo w Łubnicy.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 3, k. 57v - 58. Wpis 12 kwietnia 1412.

Nicolaus Strzesconis canonicus et administrator in spiritualibus sede vacante sancte ecclesie Gneznensis¹ discretis viris rectori ecclesie in Milesszyno² et aliis, qui presentibus fuerint requisiti, salutem in Domino. Quia vacante ecclesia parrochiali in Lubnicze per mortem et obitum. Casper ultimi et inmediati rectoris eiusdem, discretus vir Martinus Hertmani de Strzelno presbiter Wladislauiensis diocesis³, per devotas et religiosas virgines Benedictam abbatissam totumque conventum sanctimonialium in Olobog ordinis Cisterciensis⁴, ad quas iuspatronatus et collacionis eiusdem ecclesie de iure, ut dicitur, dinoscitur pertinere, nobis instituendum ad eandem ecclesiam extitit presentatus, sed ne per nostre manus celerem imposicionem alicui preiudicium generare videamur, ipsum dominum Martinum de ipsa ecclesia in Lubnicze distulimus investire pro hac vice. Ne autem interim in eadem ecclesia divina officia subtrahantur et animarum cura negligatur, predictam ecclesiam ipsi domino Martino infra hinc et dominicam Quasimodo etc. duximus commendandam et commendamus per presentes. Ideo vobis in virtute sancte obediencie et sub pena excommunicacionis mandamus, quatenus ad dictam ecclesiam in Lubnicze personaliter descendetis^a, commendam huiusmodi nostram in personam predicti domini Martini, sicut prefertur, factam, patronis eiusdem ecclesie insinuetis et donetis, facientes sibi de omnibus et singulis fructibus, redditibus, proventibus et obvencionibus universis per eos, ad quos pertinet, integre respondere. Et nichilominus in dicta ecclesia in Lubnicze publice proponentes citetis uno edicto pro tribus et peremptorie omnes et singulos patronos, si qui sunt eiusdem ecclesie preter dictos presentantes, aut que sua presentat interesse, quos et nos presentibus citamus, ut coram nobis Gnezne predicta die dominica Quasimodo etc. in curia habitacionis nostre hora terciarum legitime compareant ad videndum et audiendum prefatum dominum Martinum de predicta ecclesia in Lubniczcze per nos investire, vel dicendum causas racionabiles, cur [k. 58] et quare investiri non debeat ecclesia de eadem, alias essetis sine absencia quorumcumque citatorum non obstante, ad insti(tuendum) dicti domini Martini, dante Domino, procedemus. Datum Gnezne die Veneris XII mensis Marcii anno D(omini) millesimo CCCC^mo XII°.

^atak Kop.

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5. Był on w tym czasie gnieźn. wikariuszem kapitulnym po śmierci arcybiskupa Mikołaja Kurowskiego.

²Mieleszyn w ziemi wieluńskiej, na pd. od Wieruszowa (Rosin, Słownik, s. 113 - 114).

³Łubnice, miasto w ziemi wieluńskiej, na pd.-wsch. od Wieruszowa, własność cysterek z Ołoboku. O zmarłym plebanie i nowym postulacie por. też wyżej, dok. poprzedni i niżej, nr 692.

⁴Opatka Benedykta, zob. wyżej, nr 615/2.

Dokument Nr 691

Kościan, [18 marca] 1412

Wymienieni uczestnicy roczku w Kościanie zawiadamiają starostę generalnego Wielkopolski o przeprowadzeniu postępowania w sprawie rozgraniczenia Ponieca i Drzewiec.

Or.: nieznany. Pieczętowany był pieczęcią od pozwów.
Kop.: Poznań, WAP, Poznań Z. 3, k. 177 - 177v. Wpis 12 kwietnia 1412.

Uw.: O dacie zob. niżej, przypis 7.

Strennuo viro domino Sandiuogio palatino Poznaniensi et capitaneo Maioris Polonie generali¹ Przibislaus Grzizinensis burgrabius Costanensis² Stanislaus Szidowka loco vestri³, Andreas Granowsky loco domini iudicis⁴, Petrassius Szekirka loco domini subiudicis⁵, Petrassius Gurzinsky loco domini vexilliferi⁶ et ceteri zuparii iudicii regalis in Costan fidele obsequiuum semper pronum. Graciose domine! Noveritis, quod cum feria quinta [post dominicam Letare Iherusalem^a] sub anno Domini millesimo quadringentesimo duodecimo⁷ iudicio regali in Costan presidebamus, ibi veniens Sobko Wyskotha⁸ statuit coram iudicio arbitros tribus et ultra ius quarta vicibus erga nobilem dominam .. relictam Hanczkonis^b⁹ ad recognoscendum pro greniciis inter Ponecz¹⁰ et Drzewcze¹¹ hereditates, prout strennuitas vestra graciosa statuere sibi eo arbitros coram nobis in iudicio mandaverat. Qui arbitri coram iudicio recognoverunt, quod misissent super amicabilem ordinacionem, habitis tamen prius omnibus astanciis terminorum per eundem Sobkonem super dictam dominam Hinczkonis, que eciam domina per ministerialem a iudicio secundum formam iuris tunc est preventa, prout in libro terrestri de verbo ad verbum est inventum et presentibus conscriptum. Et cum iam amicos invicem conduxissent in termino sibi mutuo assignato, tunc senes viri una cum [k. 177v] arbitris in graniciebus ex utraque parte ipsorum locati a principio signa cumulorum ostendendo processerunt. Qui quidem arbitri dixerunt signa greniciarum ostenditis et non fideiussistis vobis ex utraque parte, ut inter vos coordinacionem vestram teneretis. Qui ad hec dixerunt: "Fideiuberemus, sed iam his amicos nostros non habemus". Tunc prefati arbitri dixerunt: "Et vos peracta ostensione signorum granicialium usque ad finem post reversionem ad amicos vobis ex utraque parte fideiubebitis sub vadio tali vobis per nos edicto, videlicet quecumque pars fideiusserit post reversionem illa lucrabitur causam suam in graniciebus sine iuramento, attingendo se ad arbitros, que partes ambe sic arbitrorum dictis sub vadio tali consenserunt". Ostensis igitur signis granicierum usque ad finem, tandem post reversionem ad amicos, pars dicte domine fideiussores non locavit, sed pars Sobkonis fideiussores locavit. Ideo tunc coordinacio in dictis graniciebus per amicos et arbitros non est expedita mediante illa parte, que fideiussores non habuit seu non locavit, prout arbitri coram iudicio recognoverunt. Quare coram vestra magnificencia terminum eisdem partibus assignavimus post secundum felicem vestri in Poznaniam ingressum a data presencium, ut revenire^c dignemini, que pars causam suam in dictis graniciebus lucrari debeat, seu amittere. Datum anno, die, loco et testibus quibus supra, citatorio sub sigillo.

^abrak Kop.

^btak Kop.

^calbo invenire Kop.691.

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Przybysław z Gryżyny, zob. wyżej, nr 608/8.

³Stanisław Żydówka z Rogaczewa (par. Wyskoć, na pd.-wsch. od Krzywinia - Koz. 3 s. 134), wyst. od 1393, wicechorąży w Kościanie 1403 - 1406, wicewojewoda w Poznaniu 1406 - - 1415, niekiedy i w Kościanie, wicechorąży w Kościanie 1423, 1426 (SHGWlkp.; GUrz. C 870, 761, 876).

⁴Granowo, wieś par. na wsch. od Grodziska. Andrzej wyst. 1401 - 1415, wicesędzia w Kościanie 1411 - - 1414 (GUrz. C 788).

⁵Siekierki Wielkie i Małe, wieś par. na pd.- -zach. od Kostrzyna (Koz. 3 s. 188). Pietrasz, Piotrek, wyst. od 1389, wicepodsędek w Poznaniu 1402 - 1412 i w Kościanie 1411 - 1419 (SHGWlkp.; GUrz. C 1011, 814).

⁶Górzno par. Świerczyna, na pd.-wsch. od Osiecznej (Koz. 2 s. 206). Pietrasz wyst. od 1390, wicechorąży w Kościanie 1408 - 1415 (SHGWlkp.; GUrz. C 872).

⁷Pisarz listu (kopii?) nie podał daty dziennej dnia sądu. Rozpoczął się on w Kościanie w czwartek, 17 marca 1412 (Poznań, WAP, Poznań Z. 3, k. 186v), naszą sprawę zapisano jednak dopiero nazajutrz (in crastino), tj. w piątek, 18 marca 1412 (ib. k. 191); tę ostatnią też datę przyjmujemy jako actum niniejszego listu. Data dzienna uzupełniona w tekście wzięta z nagłówka w księdze sądowej.

⁸Sobek Wyskota z Żytowiecka (wieś par. na pn.-zach. od Krobi - Koz. 3 s. 506), wyst. 1404 - 1429 (SHGWlkp.; Kozierowski, Obce ryc. s. 125).

⁹Zob. przypis następny.

¹⁰Poniec, miasto w pow. kościańskim, był własnością Hinczki Wezenborga, wyst. 1393 - 1411 (SHGWlkp.; Kozierowski, Obce ryc. s. 117 - 118). Wdowa po nim bliżej nie znana; bez imienia wyst. także we wspomnianej wyżej (przypis 7) zapisce sądowej.

¹¹Drzewce par. Poniec (Koz. 2 s. 149 - 150), własność Sobka Wyskoty.

Dokument Nr 692

Gniezno, 11 kwietnia 1412

Administrator archidiecezji gnieźnieńskiej nakazuje wprowadzić księdza Marcina ze Strzelna na probostwo w Łubnicy.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 3, k. 58. Wpis 12 kwietnia 1412.
Reg.: KDW V, nr 198 (wg Kop., bardzo lakoniczny).

Nicolaus Strzesconis canonicus, officialis et administrator in spiritualibus sede vacante sancte ecclesie Gneznensis¹ discreto viro rectori ecclesie parrochialis in Milesszno² et aliis, qui presentibus fuerint requisiti, salutem in Domino. Quia ad ecclesiam parrochialem in Lubnicze vacante per mortem et obitum Casper, ultimi et inmediati rectoris eiusdem, discretum virum dominum Martinum Herthmani de Strzelno presbiterum Wladislauiensis diocesis³ ad presentacionem venerabilis et devotarum virginum Benedicte abbatisse tociusque conventus sanctimonialium in Olobog ordinis Cisterciensis⁴ per nostre manus capiti suo imposicionem, crida p(re)missa, instituimus et investimus per presentes curam animarum ac regimen in spiritualibus et temporalibus sibi committentes in eadem. Ideo vobis in virtute sancte obediencie et sub pena excommunicacionis mandamus, quatenus ad dictam, ecclesiam in Lubnicze personaliter descendentes, prefatum dominum Martinum in ipsam ecclesiam ac in possessionem ipsius ponatis et inducatis, corporalem et realem, facientes sibi in omnibus et singulis fructibus, redditibus, proventibus et obvencionibus universis per eos, ad quos pertinet, integre responderi. Quodque parrochiani in omnibus licitis et honestis obediant tamquam ipsorum rectori animarum et pastori. In quorum fidem et testimonium premissorum sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum Gnezne feria secunda post Conductum Pasce proxima anno D(omini) M CCCCXII°.

^1-4Por. objaśnienia do dok. nr 690.

Dokument Nr 693

Śrem, 15 kwietnia 1412

Wymienieni rozjemcy zaświadczają, że rozsądzili spory Paska z Chrząstowa z Paskiem i Mikołajem z Chlebowa.

Kop.: Poznań, WAP, Pyzdry Z. 5, k. 81 - 81v. Wpis 4 stycznia 1424 (wg Or.?).

Nos infrascripti Nicolaus heres in Brodnycza castellanus Santhocensis¹, Dobrogostius castellanus Gecensis², Philippus castellanus Xansensis³, Wyscotha heres in Lang⁴ tamquam veri et legittimique arbitri petiti et electi notum facimus universis, quibus ex[k. 81v]pedit, presentem literam inspecturis sive audituris, quod amicabilem concordiam fecimus et arbitravimus in Srzem feria sexta post Conductum Pasche anno Domini M° CCCC° XII inter strenuum militem dominum Paszconem de Chrzanstowo⁵ parte ex una ac inter nobiles videlicet Paszkonem et Nicolaum heredes in Chlebowo⁶ parte ex altera pro molendino, quod iacet inter Chlebowo et Rusoczyno⁷, declinius a Rusoczyno. Tali concordia ipsos concordavimus, quod molendinatorem ibidem, qui pro tempore fuerit, una pars sine alia iudicare non habebit, nec iudicem ponere sine consensu alie partis, sed si reus alique parti extiterit, extunc ambe partes ipsum iudicare ac iudicem ponere ibidem in molendino. Et si culpabilis invenietur in penis alicui parti, extunc eadem pars tenetur ipsum in vinculis ibidem tenere in molendino per triduum; si se exbrigare ac de penis exemere voluerit, extunc capiat ipsum in domum suam sine offensione ipsum vinculando. Insuper molendinator non tenetur laborare uni parti sine voluntate alterius partis, sed molendinum fideliter attemptare. Sed si non esset neccessarius in labore molendini, extunc potest per peticionem dominorum vel per precium parti cuique cum consensu alie partis laborare ac iuvare. Insuper si, quod absit, molendinum predictum fuerit destructum, vel combustum, vel agger wlgariter grobla violatum, extunc ambe partes tenentur reformare. Sique una pars illa non curaret recuperare et alia pars reformaret omnia neccessaria molendini, illa pars tenetur omnia emolimenta de molendino sublevare tamdiu quousque omnia, que impendit, sublevabit. In cuius rei testimonium sigilla nostra sunt appensa. Datum die ac loco ut supra.

¹Mikołaj z Błociszewa i Brodnicy, zob. wyżej, nr 455/2.

²Dobrogost z Włościejewek, zob. wyżej, nr 552/6.

⁸Filip z Cielczy, zob. wyżej, nr 416/5

⁴Wyszota z Łęgu, zob. wyżej, nr 614/7.

⁵Pasek z Chrząstowa, zob. wyżej, nr 594/2.

⁶Chlebowo par. Wieszczyczyn, wieś dziś nie istniejąca, na pn.-wsch. od Dolska, koło Rusocina (SHGPoz. I). Pasek, Paweł, także z Nowca, wyst. 1405 - 1449 (ib.), jego brat Mikołaj wyst. również 1423 i 1432 (Koz. 2 s. 75; SHGWlkp.). Rusocin par. Wieszczyczyn, na pn.-wsch. od Dolska (Koz. 3 s. 157).

Dokument Nr 694

Książ, 18 - 22 kwietnia 1412

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Wojciech z Nowca opisał na swojej części Nowca posag i wiano swej żonie Białej Damie.

Kop.: Kórnik, Bibl. Kórn., rkps 784, k. 285 - 285v: księga ziemska kościańska - wpis 16 lipca 1430 (wg Or.?). Ubytki tekstu wskutek wystrzępienia k. 285 i urwania górnego lewego narożnika k. 285v. Tytuł: Litera Byaldame donacio.

Nos Sandiwogius de Ostro(ro)g palatinus Poznaniensis et capitaneus M(aioris) P(olonie) g(eneralis)¹ significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quod ad nostram et aliorum eiusdem terre nobilium veniens presenciam nobilis Albertus de Nowecz² non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sanus mente et corpore existens, totam suam partem, quam in Nowecz habuit, nobili B[ya]ldiane^a consorti sue legittime² in q[uin]quaginta marcis latorum grossorum ra[cione] dotis et quinquaginta marcis ra[cione] dotalicii rite et racionabiliter de[dit], contulit, donavit et asscripsit cum o[mnibus] utilitatibus, fructibus, censibus, [pro]ventibus, campis, agris, allodi[is, pra]tis, pascuis, silvis, borris, ga[iis], nemoribus, rubetis, mericis, me[llifi]ciis, lacubus, piscinis, piscaturis, fossatis, riiuulis^a, fluminibus, molen[di]nis, aquis et earum decursibus et generaliter cum omnibus et singulis pertinenciis et obvencionibus universis coram nobis more solito resignavit tenen(dam), habend(am), utifruend(am) et iuxta terre consuetudinem possidend(am). In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum in Xansz³ feria 2^da^b post dominicam Misericordia Domini anno ipsius M XXXX° duodecimo, presentibus strenuis [k. 285v] [viris ....] dominis Nicolao de [.... ca]stellano Santocensi⁴, Johanne [dicto? Pasi]kon de Wloczegewi[cze⁵, Nicola]o Baworowsky de Be[nino⁶, Sla]wobario de Bozegewicze⁷, [Nicolao] de Dobeschewo notario⁸ [...] aliis quam pluribus fide dignis [..] testibus ad premissa specialiter vo[catis] et rogatis.

^atak Kop.

^bodczyt niepewny; tekst zatarty, dopuszcza i inny dzień tygodnia

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Nowiec par. Dolsk, na pn.-wsch. od Dolska (Koz. 2 s. 524). Wojciech wyst. 1405 - 1432; jego żona Biała Dama wyst. także 1424 (SHGWlkp.).

³Książ, miasto w powiecie kościańskim. (Koz. 2 s. 368).

⁴Mikołaj z Błociszewa i Brodnicy, zob. wyżej, nr 455/2.

⁵Włościejewki (Włościejewice), wieś par. na pd.-zach. od Książa Wlkp. Jan Pasikoń wyst. 1412 (tutaj) - 1429 (KDW V nr 494), por. też S. Kozierowski, Ród Wczeliców, Mies. Heraldyczny 7, 1914 s. 61.

⁶Najpewniej Mikołaj Baworowski z Binina (na zach. od Szamotuł), zob. o nim wyżej, nr 581/1.

⁷Bożejewice par. Żnin, na pd. od Żnina (Koz. 4 s. 62). Chodzi tu zapewne o Sławobora - imię potwierdzone w B. w r. 1462 (SHGWlkp.).

⁸Mikołaj syn Mikołaja z Dobieszewa (na zach. od Kcyni), zw. Koszka (Kokoszka?), student UJ 1404, pisarz starosty generalnego Wlkp. 1412 - 1414, pleban kościoła Św. Marii Magdaleny w Poznaniu 1413 - 1415, pleban w Śremie 1419 - 1444, kanonik pozn. 1430 - 1444, zm. 1444 (Sułkowska-Kurasiowa, Dokumenty, s. 208; Now. II s. 410, 610; Jaskulski nr 79; KDW V passim, VIII n.).

Dokument Nr 695

Rzym, 30 kwietnia 1412

Papież Jan XXIII przenosi arcybiskupa halickiego Mikołaja Trąbę na arcybiskupstwo gnieźnieńskie.

Or.: Gniezno, AAG, Dypl. Gn. 326. Pergamin 506×322+92 mm. Na odwrocie: ..... pro suffraganeos (XV w.) i inne późniejsze informacje o treści. Na sznurku bulla wystawcy. Na zakładce: Jo. Rust. Pod zakładką: Adolpho; A. de Dammiano.
Kop.: Gniezno, AAG, Acta capituli B 14, k. 32v - 33. Wpis 16 grudnia 1412, wg innego Or., adresowanego do kapituły gnieźnieńskiej (z drobnymi odmiankami tekstu. Tytuł: Copia investiture domini archiepiscopi N(icolai).
Wyd.: Acta capitulorum I, nr 1506 (wg Kop.).

Johannes episcopus, servus servorum Dei¹ ^a-b

venerabilibus fratribus universis suffraganeis

ecclesie Gneznensis salutem et apostolicam ben(edictionem). Romani pontificis, | quem pastor ille celestis et episcopus animarum potestatis sibi plenitudine tradita ecclesiis pretulit universis, plena vigiliis solicitudo requirit, ut circa cuiuslibet statum ecclesie sic | vigilanter excogitet sicque prospiciat diligenter, quod per eius providenciam circumspectam nunc per simplicis provisionis officium, nunc vero per ministerium translacionis accommo|de, prout personarum, locorum et temporum qualitate exigit, ecclesiis singulis pastor accedat idoneus et rector providus deputetur, per quem ecclesie ipse superni favoris auxilio suffragante notive prosperitatis successibus gratulentur. Dudum siquidem bone memorie Nicolao archiepiscopo Gneznensi² regimini nostre Gneznensis ecclesie presidente nos cupientes eidem ecclesie, cum ipsam vacare contingeret, per Apostolice Sedis providenciam utilem et idoneam presidere personam, provisionem eiusdem ecclesie ordinacioni et disposicioni nostre duximus ea vice specialiter reservandam, decernentes extunc irritum et inane, si secus super hiis per quoscumque quavis auctoritate scienter vel ignoranter contingeret attemptari. Postmodum vero prefata ecclesia per obitum eiusdem Nicolai archiepiscopi, qui extra Romanam Curiam diem clausit extremum, pastoris solacio destituta, nos vacacione huiusmodi fidedignis relatibus intellecta ad provisionem eiusdem ecclesie celerem et felicem, de qua nullus preter nos ea vice se intromittere potuerat sive poterat, reservacione et decreto obsistentibus supradictis, ne^c ecclesia^d ipsa longe vacacionis exponeretur incomodis, paternis et solicitis studiis intendentes post deliberacione, quam de preficiendo eidem ecclesie personam utilem et eciam fructuosam cum fratribus nostris habuimus diligentem, demum ad venerabilem fratrem nostrum Nicolaum Gneznensem tunc Haliciensem archiepiscopum, consideratis grandium virtutum meritis, quibus personam ^e-f

suam

ipsius illarum largitor Dominus ^g-h

insignivit multipliciter

, et pro quo eciam ^i-j

vos nobis super hoc per vestras patentes litteras humiliter supplicastis

, quodque ipse Nicolaus archiepiscopus, qui regimini Haliciensis ecclesie tunc laudabiliter prefuit, dictam nostram^k ecclesiam sciet et poterit auctore Domino salubriter regere et feliciter gubernare, convertimus oculos nostre mentis. Intendentes igitur tam dicte nostre^l ecclesie, quam eius gregi dominico salubriter providere, ipsum^ł Nicolaum ^m-n

Gneznensem tunc Haliciensem

archiepiscopum a vinculo, quo eidem Haliciensi ecclesie, cui tunc preerat, tenebatur, de dictorum fratrum consilio et apostolice potestatis plenitudine absolventes, prefatum^o Nicolaum ^m-n

Gneznensem tunc Haliciensem

archiepiscopum ad ^p-q

predictam nostram

ecclesiam auctoritate apostolica transtulimus ipsumque illi prefecimus in archiepiscopum et pastorem, curam et administracionem dicte nostre^r ecclesie sibi in spiritualibus et temporalibus plenarie committendo liberamque ^s-t

eidem Nicolao archiepiscopo

tribuendo licenciam ad eandem nostram^k ecclesiam transeundi firma spe fiduciaque conceptis, quod dirigente Domino actus suos prefata nostra^r ecclesia per ipsius ^u-v

Nicolai archiepiscopi

industrie et circumspeccionis studium fructuosum regetur utiliter et prospere dirigetur ac grata in eisdem spiritualibus et temporalibus suscipiet incrementa. Quocirca

Or.
universitatem vestram rogamus, monemus et hortamur attente per apostolica vobis scripta mandantes, quatinus eidem Nicolao archiepiscopo, tamquam membra capiti obsequentes exhibeatis, eidem obedienciam et reverenciam debitas et devotas, ita quod mutua inter vos et ipsum gracia gratos sorciatur effectus et nos devocionem vestram possumus propter hoc in Domino merito commendare.

Kop.
discrecioni vestre per apostolica scripta mandamus, quatinus eundem Nicolaum archiepiscopum tamquam patrem et pastorem animarum vestrarum grato admittentes honore ac exhibentes sibi obedienciam et reverenciam debitas et devotas, eius salubria monita et mandata suscipiatis humiliter et efficaciter adimplere curetis, alioquin sentenciam, quam idem Ni colaus archiepiscopus rite tulerit in rebelles ratam habebimus et faciemus auctore Domino usque ad satisfaccionem condignam inviolabiliter observari.

Datum Rome apud Sanctum Petrum II^w Kalendis Maii, pontificatus nostri anno secundo.

^a-bdilectis filiis capitulo Kop.

^c-dipsa ecclesia Kop.

^e-fipsius Nicolai archiepiscopi Kop.

^g-hmultipliciter insignivit Kop.

^i-jdilecti filii capitulum Gneznensem nobis super hoc per eorum patentes litteras humiliter supplicarunt Or.

^kGneznensem Or.

^lGneznensi Or.

^łdictum Or.

^m-nbrak Kop.

^oipsum Or.

^p-qprefatam Gneznensem Or.

^rGneznensis Or.

^s-tsibi Kop.

^u-vbrak Kop.

^wsecundo Kop.

¹Jan XXIII, (anty)papież 1410 - 1415, zm. 1419.

²Mikołaj Kurowski zm. 7 IX 1411 (PSB XVI s. 262).

Dokument Nr 696

Trzemeszno, 8 maja 1412

Prepozyt klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie nadaje niejakiemu Pawłowi sołectwo w Bryskach.

Or.: Gniezno, AAG, Trzemeszno dok. 53. Pergamin 411×133 mm, zakładka obcięta, 4 nacięcia po paskach do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie: Scrinio 4 U+, informacje o treści (XVI - XVIII w.).
Kop.: tamże, Trzemeszno dok. 55, w or. instrumencie notarialnym z daty Trzemeszno, 5 października 1414 - zob. niżej, nr 736.

^aIn nomine Domini amen. Ab humana memoria facilius elabuntur, que nec testium asercione, nec literarum testimonio fuerint perhennata. Quapropter nos frater Andreas divina paciencia prepositus, una cum conventu canonicorum | regularium monasterii Trzemesnensis¹, recognoscimus et publice profitemur: laborioso viro Paulo scolteciam in willa nostra wlgariter dicta Briszky² vendidimus in duos mansos liberos, quinque mansos eiusdem scoltecie | pro nobis et nostro dominio reservantes, dantes sibi et suis successoribus legitimis hoc ius inferius descriptum, videlicet quod de eidem duobus mansis servicia quelibet, prout alii scolteti in eodem | iure Srzedensy faciunt, eadem nobis facere tenebitur. Pro decima vero de eisdem duobus mansis liberis mediam marcam grossorum latorum singulis annis solvere tenebitur, de thabernis vero tercium denarium et penis iudicialibus, tam magnis, quam parvis, similiter tercium denarium, demptis dumtaxat penis talibus, quas per se non iudicaret vel eciam talibus, quas per se vel aliquem suum familiarem, proch dolor, aliquatenus incurreret, de hiis nullam partem tollet. Quam vendicionem secum fecimus pro viginti marcis et facimus per presentes, tali condicione interiecta, quod pro prandio magni iudicii sex scotos nobis solvet, kmetones vero pro duobus similiter magni iudicii prandiis similiter per sex scotos singulis annis solvere sint astricti. Kmetones vero pro censu anuali de quolibet manso per fertonem nobis solvent in festo sancti Martini [11 XI], decimam vero manipularem nobis dabunt et ad horreum nostrum ducent, decimam lini per duos grossos nobis dabunt de quolibet manso, in festo Pasche medium capete ovorum, in festo Assumpcionis Marie [15 VIII] duos pullos singulis annis dare et solvere sint astricti, in agris vero nostris ibidem in Brzysky, tam estivalibus, quam yemalibus arare et perarare, wlgariter przearacz^b, et in toto excolere penitus sint astricti. ^c-d

Damus eciam sibi et suis posteris legitimis tercium denarium de silva, quod wlgariter dicitur gayowe, cuius racione tenetur eandem silvam aspicere et fideliter custodire

. Insuper omnia iura, que nunc sunt et imposterum oriri poterint, pro nobis et pro nostro dominio reservamus. Ut autem hec vendicio et nostre protestacionis recognicio inconwlsa permaneat, nostro et nostri capituli sigillis appensione fecimus roborari. Datum et actum in Trzemeszna ipso die dominico, quo Vocem iocunditatis in ecclesia Domini decantatur anno Domini millesimo quadringentesimo duodecimo, presentibus nobilibus et discretis viris, dominis: Paulo de Stzezewo^e³, Nicolao de Leszyce⁴, Mathya de Rysszewo⁵, Dobeslao^f de Drachowo heredibus⁶, Nycolao cive et Johanne rectore scole Trzemesnensis⁷ et aliis quampluribus fidedignis.

^ainicjał wysokości 6 wierszy Or.

^btak Or. i Kop.

^c-ddopisane na końcu dok. z ods. do tekstu Or.

^eScrzeszeuo Kop.

^flitera e nadpisana Or.

¹Prepozyt Andrzej, zob. wyżej, nr 634/13.

²Bryski par. Góra Św. Małgorzaty w Łęczyckiem (Zajączkowscy, Materiały, I s. 29). Sołtys skądinąd nie znany.

³Strzyżewo Paczkowe (S. Paskowe) par. S. Kościelne, na pn.-zach. od Trzemeszna (Koz. 1 s. 210, 310, 5 s. 361 - 362). Paweł (Pasek), wyst. od 1398 (SHGWlkp.), tu ostatnia wzmianka.

⁴Leszyce nie zidentyfikowane, może Lesice, Lisice par. Pieczewo w ziemi łęczyckiej (Źródła dziejowe XIII s. 132). Mikołaj nie znany.

⁵Ryszewo par. Ryszewko, na pn.-zach. od Mogilna (Koz. 1 s. 266, 5 s. 266 - 267). Maciej wyst. tylko tutaj.

⁶Drachowo par. Gurowo, na pd. od Gniezna (Koz. 1 s. 62, 4 s. 185). Z licznej szlachty zamieszkującej D., Dobiesław wyst. 1404 (Roty II nr 228) i tutaj.

⁷Nie zidentyfikowani.

Dokument Nr 697

Buda, 24 maja 1412

Król Władysław Jagiełło zakazuje powoływać przed sądy Dobrochnę, wdowę po Marcinie z Siejuszyc.

Kop.: Poznań, WAP, Konin Z. 1, k. 202 - 202v. Wpis 27 czerwca 1412.

Wladislaus Dei gracia rex Polonie. Significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quomodo Dobrochna relicta Martini olim de Scheuschicze¹, noviter visuali consolacione mariti sui orbata et statu preventa viduali, terminos iudiciales cum pueris suis non potest atemptare, unde gracia nostra ad id accendente speciali decrevimus et tenore^a presenti decrevimus, quatenus predicta Dobrochna et cum pueris suis nullis vexacionibus vel citacionibus iudicialibus per spacium unius anni, [k. 202v] dumptaxat ad instanciam cuiuscunque debeat infestari. Vobis igitur iudici, subiudici, capitaneo, camerariis ceterisque officialibus iudiciis nostris in terra Ma(io)ris Polonie ubilibet presidentibus, firmiter precipiendo mandamus, quatenus predictam Dobrochnam ad instanciam cuiuscunque persone aliquarumcunque personarum sic diu ut prefertur et cum pueris ipsius nulla presumatis iudicare racione. Aliud non facturi gracie nostre sub optentu. Datum Bude² feria tercia festi Pentecostes anno Domini M° CCCC° XII°.
Relacio domini prothonotarii³.

^atenetur Kop.

¹Marcin z Siąszyc (Siejuszyc, zob. wyżej, nr 469/5). Dobrochna wyst. tylko tutaj.

²Pobyt króla na Węgrzech, w Budzie, potwierdzony jest jego itinerarium.

³Dunin ze Skrzyńska, zob. wyżej, nr 666/4.

Dokument Nr 697a

Poznań, 30 maja 1412

Wikariusz generalny poznański eryguje altarię fundacji mieszczanina poznańskiego Jana Biemka w kościele Św. Marii Magdaleny w Poznaniu.

Or.: Poznań, AAP, DF perg. 1. Pergamin 425 - 440×308 - 301+29 - 36 mm. Mała dziurka pomiędzy tekstem a notą notariusza. Z.N.: Na czterech gradusach krzyż o ramionach zakończonych liliami (?). Na gradusach napis: O Virgo Maria sis michi propicia (por. KDW V, s. 335). Nacięcie po pasku do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie informacje o treści (XV - XVIII w.).

In nomine Domini amen. Nos Pelka cantor et vicarius in spiritualibus ecclesie Poznaniensis generalis¹ per has nostras literas seu presens nostrum publicum instrumentum universis quibus expedit significamus | et publice recognoscimus ac profitemur, quod in nostri et honorabilis ac providorum virorum, dominorum: Nicolai Czotczani canonici Poznaniensis² et Nicolai Litwin preconsulis³ ac Simonis Stoiani⁴, | Swanschkonis sartoris⁵, Rischkonis⁶, Andral⁷, Jacussii pannicide⁸ et Jurgezeth⁹ consulum, necnon Ottendorff¹⁰, Henrich Byettner¹¹, Jurge Zameltek Gyldner¹³ et Jacobi Crol¹⁴ | scabinorum ac Guntheri advocati civitatis Poznaniensis¹⁵ et Johannis Clisa notarii civitatis predicte¹⁶ ac notarii publici infrascripti¹⁷ presencia, de anno Domini millesimo quadringentesimo duodecimo, indiccione quinta, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Johannis divina providencia pape vicesimi tercii anno secundo, die sabbati sextadecima mensis Aprilis¹⁸, hora terciarum, in pretorio civitatis Poznaniensis constitutus personaliter providus vir Johannes Byemhko civis Poznaniensis¹⁹, sanus mente et corpore non deceptus nec coactus, nec per aliquem errorem seductus, sed ex certa sciencia sua et uxoris sue, ac bona deliberacione prehabita, cupiens felici comercio transitoria commutare in eterna volensque metere in futuro, quod seminaverit in presenti, ac optans perpetuum condere testamentum bonaque sua divino cultui mancipare, Altissimi auxilio invocato, de voluntate sua et uxoris sue, bona sua, videlicet domum, institam seu cameram pannorum et braseatorium aliaque bona, que habet et obtinet in civitate Poznaniensi et extra, nichil penitus excipiendo de predictis bonis post mortem suam et uxoris sue, in remedium et salutem animarum suarum et suorum parentum pro altari in ecclesia parrochiali Sancte Marie Magdalene in civitate Poznaniensi erigendo sub titulo beate Barbare Virginis gloriose pia donacione donavit, legavit et assignavit ministrumque et altaristam predicti altaris erigendi honorabilem virum dominum Martinum Petri de Crethkowo presbiterum Gneznensis diocesis²⁰ irrevocabiliter presentavit et deputavit pure propter Deum, bona sua predicta post mortem suam et uxoris sue racione dicti altaris erigendi et ministerii eius predicto domino Martino, si vixerit, donando ac legando. Post mortem vero prefati domini Martini predictus Johannes Byemhko prefatos dominos preconsulem, consules et scabinos Poznanienses ac eorum successores perpetue fecit, constituit, elegit et ordinavit, promittens suo et uxoris sue nominibus donacionem pro altari erigendo deputacionemque ministri predictas in presencia nostri testiumque descriptorum ac notarii publici infrascripti sic, ut premittitur, factas, ratas atque gratas perpetue tenere et habere, nec umquam nec quovismodo publice vel occulte, directe vel indirecte, revocare, quominus dicta donacio et legacio ac ministri et altariste deputacio et nominacio suum debitum valeant et debeant consequi effectum. Quibusquidem donacioni et legacioni bonorum predicti Johannis Byemhko pro altari erigendo ministrique dicti altaris presentacioni et deputacioni collatorumque ac presentancium eleccioni et ordinacioni sic, ut premittitur, in presencia nostri et testium descriptorum ac notarii publici infrascripti per prefatum Johannem Byemhko factis atque actis, prefatus dominus Martinus Petri de Cretkowo presbiter Gneznensis diocesis coram nobis personaliter constitutus, nobis iudicio presidentibus sedentibusque pro tribunali, nostrum petivit interponi decretum nostri sub appensione sigilli. Nos vero Pelka cantor et vicarius in spiritualibus ecclesie Poznaniensis generalis predictus, attenta huiusmodi peticione fore consona racioni et quod iusta petentibus non est denegandus assensus, predictis donacioni et legacioni bonorum predicti Johannis Byemhko pro predicto altari erigendo ministrique et collatorum eiusdem altaris erigendi, deputacioni, nominacioni et eleccioni ac constitucioni in presencia nostri et testium descriptorum ac notarii publici infrascripti actis atque factis nostrum interponimus decretum in hiis scriptis decernentesque ipsis nostris de et super donacione per predictum Johannem Byemhko facta in bonis suis pro altari erigendo ministrique predicti altaris^b ac collatorum deputacione, eleccione et constitucione factis in presencia nostri in omni loco, ubi fuerint producte, adhibeatur plena fides. In cuius rei testimonium presentes nostras literas de interposicione nostri decreti super donacione bonorum pro altari erigendo^c et ministri ac collatorum deputacione, eleccione et ordinacione per predictum Johannem Byemhko factis per notarium publicum scribi et publicari fecimus nostrique appensione sigilli iussimus communiri. Actum et datum Poznanie in domo habitacionis nostre, sita circa ecclesiam Poznaniensem kathedralem, hora terciarum, die Lune penultima mensis Maii, anno Domini millesimo quadringentesimo duodecimo, indicione quinta, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Johannis divina providencia pape vicesimi tercii anno secundo, presentibus honorabilibus viris, dominis: Boguslao preposito Sancti Spiritus domus hospitalis in suburbio Poznaniensi²¹, Cristoforo²² et Nicolao Maginka vicariis perpetuis²³ in ecclesia Poznaniensi, Johanne plebano de Jutrossino²⁴, Johanne Crol presbitero²⁵ et Dominico clerico Poznanien(sibus)²⁵, testibus circa premissa.
Z. N. Et ego Thomas Nicolai de Opiczicze clericus Gneznensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius²⁶, interposicionis decreti, peticioni eiusque decreto super donacione facta per Johannem Byemhko civem Poznaniensem in bonis suis pro altari erigendo in ecclesia parrochiali Sancte Marie Magdalene in civitate Poznaniensi ministrique eiusdem deputacione ac collatorum eleccione et constitucione aliisque omnibus et singulis premissis dum sic, ut premittitur, agerentur et fierent, una cum prenominatis testibus presens interfui eaque sic fieri, vidi et audivi de mandatoque venerabilis viri domini Pelcze cantoris et vicarii in spiritualibus ecclesie Poznaniensis generalis manu propria conscribens^d meque hic subscribens in hanc publicam formam redegi, signo et nomine meis solitis et consuetis una cum appensione sigilli prefati domini Pelcze consignando in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum rogatus et requisitus.

^ainicjał wysokości 2/3 tekstu Or.

^bnast. skr. d Or.

^cnast. skr. po Or.

^dnast. razura po 1 literze Or.

¹Pełka kantor pozn. jako wikariusz generalny pozn. wyst. tu po raz pierwszy. Był ostatnim z wikariuszy Wojciecha Jastrzębca w Poznaniu. Por. o nim wyżej, nr 563/6 i niżej, nr 703/1. Nie potrafię ustalić jego stosunku do Pełki prepozyta pozn., wikariusza generalnego w 1413 r. (zob. niżej, nr 711/9).

²Mikołaj Ciotczany z Niesłusza (pod Koninem), kanonik pozn. 1407 - 1443, pleban w Kajewie, Pyzdrach, Słupcy, kanonik kolegiaty w Głuszynie, potem oficjał pozn. 1437 - 1438, wikariusz i oficjał pozn. 1441 - 1443, zm. 1443 (Now. I s. 735, II s. 211, 229, 253; Studia źródłoznawcze III s. 155; Jaskulski nr 78).

³Niczko Litwin, zob. wyżej, nr 518/17.

⁴Szymon Stojan, zob. wyżej, nr 557/13.

⁵Święszek kramarz, rajca pozn. 1411/12, 1414 - 1416, ławnik 1410, burmistrz 1413 (WSvP s. 444).

⁶Jan Ryszko, Ryśko, mieszczanin pozn. wyst. 1405 - 1425, rajca 1411/12, 1417, 1422 (WSvP s. 446, 479).

⁷Andral, Jędral (?), wielokrotny ławnik i rajca pozn. 1411 - 1429 (WSvP s. 439).

⁸Jakusz krojownik sukna zapewne ident. z Jakubem Czechem (Bohemus, Bemchin) wyst. jako rajca 1411/12 - WSvP s. 9.

⁹Jerzy Zet, zob. wyżej, nr 483/3.

¹⁰Konrad Ottendorf, zob. wyżej, nr 661/6.

¹¹Henryk Bednarz, zob. wyżej, nr 483/13.

¹²Jerzy Zemilteig, zob. wyżej, nr 661/10.

¹³Piotr Goldner, zob. wyżej, nr 483/15.

^14-15Jakub Król i Mikołaj Gunter, zob. wyżej nr 557/7, 16.

¹⁶Jan Kliza, Kłyza był potem długoletnim rajcą, burmistrzem i ławnikiem pozn. 1418 - 1449 (WSvP s. 440).

¹⁷Zob. niżej, przypis 26.

¹⁸16 kwietnia to najpewniej data zapisu czynszu.

¹⁹Jan Biemko mieszczanin pozn. może ident. z Jaśkiem Beme (Czechem) wyst. m. in. dzień wcześniej przed sądem rady miejskiej w Poznaniu (WSvP s. 79).

²⁰Marcin skądinąd nie znany, z Kretkowa, wsi par. na pd. od Pyzdr (Koz. 1 s. 129, 4 s. 411), gdzie 1398 - 1420 wyst. jego ojciec Piotr (SHGWlkp.).

²¹Bogusław prepozyt Św. Ducha w Poznaniu wyst. 1412 (tutaj) - 1445, zm. 1446 (Materiały KDW; Now. II s. 651 utożsamia go z notariuszem publicznym B. synem Wawrzyńca z Łekna).

²²Zapewne ident. z Krzysztofem z Miłosławia, zob. wyżej, nr 518/28.

²³Mikołaj Maginka wikariusz w katedrze pozn. 1396 - 1424 (KDW VI nr 354/2), chórmistrz katedralny 1404 (AAG, ACons. A 1 k. 92v), adwokat konsystorza pozn. 1420, pleban w Międzyrzeczu 1422 - 1428 (KDW n. s. I s. 182).

²⁴Jutrosin, miasto w powiecie pyzdrskim. Pleban Jan skądinąd nie znany.

²⁵Nie zidentyfikowany.

²⁶Opieczyce, Opieczki, par. Dębnica, wieś dziś nie istniejąca, na pn.-zach. od Gniezna (Koz. 1 s. 202, 8 s. 81). Tomasz syn Mikołaja notariusz publiczny 1412 (tutaj), adwokat w konsystorzu pozn. 1419 - 1426 (Acta capitulorum II nr 956, 965; KDW IX), może ident. z Tomaszem altarystą w katedrze pozn. i wikariuszem pozn. już 1401, prokuratorem sądowym. (Poz. II nr 715, 2654, 2770; KDW n. s. I s. 181).

Dokument Nr 698

Poznań, 12 października 1412

Przeorysza dominikanek w Poznaniu nadaje młyn pod Poznaniem braciom Jakubowi Linda, Piotrowi i Wojciechowi z Modrza.

Or.: Poznań, WAP, Kl. Dominikanek Poznań A 4. Pergamin 378×195+76 mm. Na złożeniu dziura w tekście. Na różowym sznurze pieczęć w żółtym wosku w mandorlę, uszkodzona (boki obłamane), wysokości ok. 50 mm, szerokości ok. 30 mm, z wyobrażeniem postaci kobiecej z palmą w prawej, a opuszczonym mieczem w lewej dłoni. Napis: conventus+(dalej obłamane). Na odwrocie późne informacje o treści.

^aIn nomine Domini amen. Quoniam ea, que fiunt in tempore, simul labuntur cum tempore nisi scripturarum testimonio cum annotacione testium posterorum | noticie commendantur, noverit igitur presens etas et futurorum posteritas, quod nos Swanthochna priorissa¹, Heduigis subpriorissa², Katherina sacri|stana³, Helena quondam Judea⁴ et Prziechna⁵ totusque conventus sororum sanctimonialium monasterii Sancte Katherine in Poznania sub cura et obediencia | ordinis fratrum Predicatorum Sancti Dominici, cupientes condicionem molendini nostri in melius commutare, siti retro montem Sancti Adalberti ante Poznaniam⁶, penes viam, qua itur de civitate Poznaniensi in oppidum dictum Oborniky in dextra manu, ad quod molendinum aqua fluit de piscina fratrum ordinis suprascripti in Poznania existencium, ipsum molendinum cum duobus pratis et uno orto prope ipsum molendinum damus et perpetuo assignamus cum pleno iure et omni dominio circumspecto et providis viris Jacobo clerico Linda cognominato⁷, Petro et Alberto fratribus eius germanis de Modrzie⁸ ac eorum legittimis successoribus pro sexaginta cum quatuor et dimidia marcis, medietatem dictarum pecuniarum latorum grossorum et alia medietas in quartensibus numeri Polonicalis, quadraginta octo grossos pro qualibet marca computando, tali tamen condicione annexa et interposita, quod post tercium annum a data presencium computando tantum uno anno nobis pro monasterio nostro solvent decem marcas in currenti moneta numeri supradicti demptis parvis denariis, et a data presencium [sin^b]gulis septimanis futuris perpetuis temporibus ipsi et eorum legittimi succescores et quicumque tenuerint dictum molendinum, sive moluerit, sive non, sive [qu^b]odcumque impedimentum habuerit, duas mensuras farine siliginis, unum vero quartale ad festum Nativitatis Christi [25 XII] et aliud quartale ad festum Pasche farine triticee, pro monasterio nostro absque quavis contradiccione ad solvendum sint astricti. Dantes et concedentes prefatis Jacobo, Petro et Alberto fratribus germanis et eorum legittimis successoribus sive aliis emptoribus prefatum molendinum cum orto ac pratis supradictis penes dictum molendinum sitis vendendi, commutandi et in usus eorum beneplacitos convertendi plenam et omnimodam potestatem, prout ipsis et eorum cuilibet melius et utilius videbitur expedire. Harum testimonio litterarum sigillum conventus et monasterii nostri supradicti est appensum. Actum et datum Poznanie in monasterio nostro predicto feria quarta proxima ante diem beate Heduigis sub anno Domini millesimo quadringentesimo duodecimo, presentibus discretis viris et dominis: Nicolao Faffko⁹, Conrado Ottindorff¹⁰, Jacobo Krol¹¹ et Nicolao dicto Byelek¹² civibus civitatis Poznaniensis et aliis multis testibus fidedignis circa premissa.

^ainicjał wysokości 3/4 tekstu Or.

^bdziura Or.

^1-5O dominikankach pozn. zob. wyżej, nr 530/1 - 6.

⁶Wzgórze Świętego Wojciecha na pn.-zach. od centrum Poznania.

⁷Nie zidentyfikowany, może z rodziny Linde, wyst. w Poznaniu u schyłku XIV w.

⁸Zapewne z Modrza, na pd.-zach. od Stęszewa.

⁹Mikołaj Fafko, być może ident. z synem Jana Fafko, studentem UJ 1420, bakałarzem 1424, magistrem i nauczycielem w Poznaniu (M. Mika, Studia nad patrycjatem poznańskim w wiekach średnich, Poznań 1937 s. 79).

¹⁰Konrad Ottendorf, zob. wyżej, nr 661/6.

¹¹Jakub Król, zob. wyżej, nr 557/7.

¹²Mikołaj Bielek skądinąd nie znany.

Dokument Nr 699

Poznań, 7 grudnia 1412

Andrzej Krupka ze Skórzewa i Jan z Łodzi poręczają, że Wincenty i Mikołaj z Trzcielina dopełnią warunków sprzedaży tejże wsi kanonikowi poznańskiemu Janowi z Niepartu.

Or.: Poznań, WAP, Dok. wiejskie 435. Pergamin 320×201+32 mm, źle wyprawiony, z dziurami ze śladami cerowania poza tekstem. Dwa nacięcia po paskach do przywieszenia pieczęci.

Nos Andreas Krupka de Scorzewo¹ et Johannes de Lodza² heredes universis et singulis, quibus expedit, tenore presencium | recognoscimus ac publice profitemur, quod fideiussimus et fideiubemus manu coniuncta et in solidum bona fide honorabili | viro domino Johanni de Nepart canonico Poznaniensi³ et successoribus suis pro exbrigacione et redempcione ville to|talis et hereditatis Rczelino⁴ cum toto dominio eiusdem, quam hereditatem prefatus dominus Johannes emit apud nobiles Vincencium et Nicolaum filiastrum suum, pridem heredes ibidem in Rczelino⁴, a quolibet homine, videlicet a spiritualibus, secularibus et Judeis quibuscumque esset obligata ac impedita in aliquo denario minimo et signanter in limitacionibus, sicut prefatus Vincencius equitavit et duxit immediate circa silvam wlgariter zapust, penes hereditatem Dupewo Mayus⁵. Item piscinam seu stagnum per medium wlgariter staw et littus wlgariter brzeg, que mediat inter utrumque Rczelino. Item silvas, prata, agros et alia omnia ac singula, prout ab aliis hereditatibus ipsi agri sunt distincti et limitati, promittimus exbrigare. Item promittimus, quod prefati Vincencius et Nicolaus filiaster ipsius cum uxoribus eorum debent venire cum litteris dotalicii et eas restituere domino Johanni predicto. Item promittimus et fideiubemus, quod prefati Vincencius et Nicolaus filiaster suus cum suis uxoribus hereditatem Rczelino cum omni iure et dominio totali ac eciam iure presentandi ecclesie in Conarzewo⁶, prout soli habuerunt, nichil pro se penitus reservando, coram capitaneo⁷ prefato domino Johanni Nepart debent plenarie resignare, et non ultra nisi tantum ad Carnisprivium proxime venturum dicti Vincencius et Nicolaus cum familiis eorum ibidem in Rczelino debent residere. Item omnia superius prescripta infra triennium iuxta ius et consuetudinem terre Polonie promittimus exbrigare, et si aliquod ex scriptis non fuerit per nos fideiussores exbrigatum, extunc dampnum vel impedimentum, quodcumque dictus dominus Johannes habuerit, in nos redundabit, sine iuramento domini Johannis prenotati. Item si, quod absit, super premissis questionem et contencionem fieri contigerit, extunc predicto domino Johanni et suis successoribus licebit uti iure tam spirituali quam seculari secundum suam voluntatem nobiscum et cum successoribus nostris super quibuscumque predictis per nos eidem, quod absit, non exbrigatis, nos et successores nostros obligamus per presentes. In cuius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa. Actum et datum Poznanie in domo prefati domini Johannis de Nepart canonici Poznaniensis anno Domini millesimo quadringentesimo duodecimo in vigilia Concepcionis Marie, presentibus honorabili et nobilibus viris, dominis: Johanne altarista Poznaniensi⁸, Derslao de Wyanczkouice⁹, Petro Slapp de Minori Dambrowa¹⁰ et Jaschkone de Minori Sandzino¹¹ heredibus, testibus circa premissa.

¹Andrzej ze Skórzewa, zob. wyżej, nr 567/8.

²Jan z Łodzi, zob. wyżej, nr 436/5.

³Jan z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

⁴Trzcielin par. Konarzewo, na pn.-zach. od Stęszewa (Koz. 3 s. 329). Wincenty wyst. 1388 - 1415 (SHGWlkp.), jego bratanek Mikołaj zapewne ident. z bratem Dobiesława z T., wyst. 1408 - 1420, już w 1415 nazwanym olim Trzcielińskim (SHGWlkp.).

⁵Dopiewo (Dupiewo), wieś par. na pn. od Stęszewa (Koz. 2 s. 153, 7 s. 325).

⁶Konarzewo, wieś par. na pd. od Poznania (Koz. 2 s. 323).

⁷Tj. wobec starosty generalnego Wlkp.

⁸Nie zidentyfikowany.

⁹Więckowice par. Niepruszewo, na pn.-wsch. od Buku (Koz. 3 s. 387). Dziersław syn Odoja wyst. 1407 - 1412 (SHGWlkp.).

¹⁰Dąbrówka par. Skórzewo, na zach. od Poznania. Piotr Słap, także z Dąbrowy i Palędzia, wyst. 1412 (tutaj) - 1435 (SHGWlkp.).

¹¹Sędzinko par. Buk, na pn.-zach. od Buku (Koz. 3 s. 183). Jan, Jasiek, wyst. tutaj oraz 1409 i 1424 (Roty III nr 412, 1225).

Dokument Nr 700

Gniezno, 14 grudnia [1412]

Wymienieni panowie wielkopolscy piszą do wielkiego mistrza krzyżackiego w sprawie przejmowania zamków nowomarchijskich.

Kop.: Berlin-Dahlem, GStAPK, XX. HA OBA 1753. Luźna karta papierowa, pozalewana, pismo współczesne akcji prawnej.
Reg.: Reg. Teut. I, nr 1753.

Uw.:Dok. znany wydawcom tylko z mikrofilmu, na którym fragmenty nieczytelne.

Magnifice et venerabilis domine, fautor noster specialis. Magnificenciam vestram scire volumus per presentes, quod serenissimus princeps et dominus, dominus Wladislaus rex Polonie, volens ordinacionem et tractatus per reveren(dissimu)m in Christo patrem dominum Johannem archiepiscopum Rigensem¹ et venerabiles viros dominos Michelem magistrum coquine, supremum marschalcum ordinis vestri² et comendatores de Dzirgvn³ et de Thorun⁴ nunccios vestros in Przemisl⁵ factam et factos realiter confirmare, finire et implere, strenuum militem dominum Nicolaum de Czarnkow iudicem Poznaniensem⁶ ad suscipiendum castra [...... No]uemarchie et dandum vobis literas, que sunt dande et confirmandum tracticata deputavit. Qui dominus Nicolaus im[mo] ad suscipiendum dictam terram et castra existit iam paratus. Idcirco magnificenciam vestram rogamus ex affectu, quatenus eadem magnificencia et venerabilitas vestra dignetur nos infor[mare in] scriptis quem eciam ad dandam eandem terram et castra ipsa magnificencia vestra deputa[re, ut] ipse dominus Nicolaus iudex sit de hoc certus et sciret, de cuius manu eandem terram et castra debent recipere et veniens ad loca condictata, quem deberet exspectare et quis esset, qui similiter ea, qu[e] ibidem in Przemisl per vestros sunt tracticata, pro parte vestra consumaret et compleret. Super quo vestrum petimus responsum literale. Datum in Gnezna feria quarta in crastino beate Lucie.
Nicolaus archiepiscopus Gneznensis, Sandyuogius pallatinus Pozn[aniensis], capitaneus [Maioris Polonie generalis]⁷, Mathias pal[latinus Calisiensis⁸, ..............., J]anusiu[s ..... .......]⁹, Albertus Cam[inensis ..........]¹⁰, [Johannes de Czarn]kow¹¹.

¹Jan Walenrode arcybiskup ryski 1393 - 1418 (Eubel, Hierarchia I s. 421).

²Michał Küchmeister von Sternberg, wójt Nowej Marchii 1404(?) - 1410, wielki marszałek Zakonu 1410 - 1414, wielki mistrz 1414 - 1422, zm. 1423 (J. Voigt, Namen-Codex der Deutschen Ordens-Beamten, Königsberg 1843).

³Zapewne Dzierzgoń.

⁴Komturem toruńskim był 1410 - 1413 Eberhard von Wallenfels, potem 1414 - 1415 wielki marszałek Zakonu (J. Voigt, o.c. s. 57).

⁵O zjeździe Jagiełły w Przemyślu z m. in. Küchmeistrem pisze również Długosz, Historia, ks. XIII s. 148 - 149; rokowano na temat pożyczki dla Zygmunta Luksemburskiego pod zastaw Spisza. Król bawił w Przemyślu 23 października 1412. Por. też Weise, Staatsverträge I s. 102 - 104.

⁶Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

⁷Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

⁸Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

⁹Zapewne Janusz Tuliszkowski kasztelan kal., zob. wyżej, nr 570/7.

¹⁰Wojciech z Szaradowa, zob. wyżej, nr 412/6.

¹¹Jan Czarnkowski, wyst. od 1412 (tutaj), potem podkomorzy pozn. 1438, kasztelan gnieźn. 1454, zm. 1466/67 (WSB s. 127).

Dokument Nr 701

Podejrzany Czarnków, 1412

Wincenty z Czarnkowa nadaje część Przelewic(?) Szymonowi zwanemu Trzebinka.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Wc. 1, k. 69v - 70. Wpis w 1546 r.
Reg.: W. Schutz, Quellenband zur Geschichte der zweiten deutschen Ostsiedlung im westlichen Netzegau, Leipzig 1938, s. 180.

Uw.:Dok. był przedstawiony na sądzie wiecowym poznańskim w sporze o granice pomiędzy Czernkowskimi a kasztelanem poznańskim Andrzejem Górką, który oświadczył w sądzie: ipsas litteras esse privatas, non autenticas neque ab aliquo officio publico emanatas, zaś locum seu fundum dictum Pyecziska alias Przilowicz - - nunquam tali cognicione appellatum est Pyecziska, sed semper et hucusque nominatur Trzebina. Wiarygodność dok. będzie można ustalić po przeprowadzeniu studiów nad całością dokumentacji dóbr Czarnkowskich XIII-XVI w.

In nomine Domini amen. Cuncta, que fiunt in tempore, simul labuntur cum tempore nisi per scripta vel testium approbacionem memorie fuerint commendata. Proinde nos Vincencius heres in Czarnkow et Slopa¹ omnibus et singulis presens scriptum visuris sive audituris cupimus fore notum, quia non compulsus, nec coactus, sed de bona nostra deliberacione animi ac amicorum nostrorum sufficienti perusi consilio dedimus et presentibus damus fideli nostro Simoni dicto Trzebinka et per eum suis veris successoribus terciam partem nostre hereditatis Pyecziska alias Przilewycz² cum omnibus censibus, obvencionibus, utilitatibus, silvis, borris, pratis, pascuis, stagnis, lacubus, paludibus, nichilominus cum omni iure et dominio nihil de predicta tercia parte pro nobis reservando. Item attribuimus medium molandinum eidem Simoni cum metretis eius, prout prius erat, piscinam molandini, ita quod in eadem piscina nullus presumat piscari sine voluntate eius, mellificium et a predicto mellificio mediam tunam mellis annuatim. Eciam adiungimus sepedicto Simoni voluntariam levacionem, alias in wlgari klepanye, in nostris solitudinibus. Item damus eidem Simoni et per eum eius legittimis successoribus voluntarie ac benivole equitare per omnias nostras silvas as borras, necnon mericas cum quatuor valteris ac canibus, ac metsecundus equitandi cum arcubus. Nihilominus damus ei tuicionem cum omni iure, prout Neszul ipsius aws³ prius habuit, tenuit et possedit. Sepedictus vero Simon vel eius successores legittimi de predicta parte hereditatis superius dicte servire nobis et successoribus nostris sunt astricti in equo quattuor marcarum valente, nos vero et nostri successores sibi et equo in nostris servicii exeunte pro damno stamus. Ut autem hec nostra donacio per nos et nostros successores [k. 70] inviolabilis permaneat et secura perseveret, presentem literam iussimus scribi eamque munimine nostri sigilli fecimus roborari. Datum Czarnkow dominico die in domo plebani sub anno Domini millesimo quadringentesimo duodecimo, presentibus his testibus: Andrea dicto During⁴, Nicolao et Cornosio fratribus et de Przibichowo heredibus⁵, Przeczslao olim Wysznyczski⁶, Joanne Szemboy de Gambycze⁷, Nikiel oppidano advocato⁸ et aliis quampluribus fidedignis.

¹Wincenty Czarnkowski, brat Jana sędziego pozn., wyst. do 1405 (KDW VI nr 199/2). Wydaje się, że Czarnkowscy w tym czasie nie pisali się nigdy z Człopy, choć (SHGPoz. I) byli jej właścicielami.

²Przelewice, wieś par. na pd. od Człopy (Koz. 3 s. 26, 104, 5 s. 205), dziś wieś odrębna od Pieczysk, leżących o 3 km od P. Por. też uwagi na wstępie niniejszego dok. Szymon Trzebinka zapewne z niedalekiej Trzebiny (Koz. 3 s. 334, 5 s. 421).

³Niesuł skądinąd nie znany.

⁴Andrzej zw. Durink z Golcza (Gulcza) par. Lubasz, na zach. od Czarnkowa (Koz. 2 s. 191 - 192). Kozierowski, Obce ryc. s. 31 zna Henryka Durinka 1400 - 1406.

⁵Przybychowo par. Połajewo (Czarnków?), na pd.-wsch. od Czarnkowa (Koz. 3 s. 98, 5 s. 210). Mikołaj wyst. także 1403 (Poz. II nr 1574), jego brat skądinąd nie znany.

⁶Nie zidentyfikowany.

⁷Gębice par. Czarnków, na wsch. od Cz. (Koz. 2 s. 175, 4 s. 222). Jan Szemboj zapewne ident. z Wszeborem wyst. 1391 (Poz. I nr 1025) i 1410 (SHGWlkp.). W 1418 wyst. także Jan Gębicki (Roty I nr 947, 1017).

⁸Nikiel, zapewne wójt czarnkowski, skądinąd nie znany.

Dokument Nr 702

[Poznań], 1412

Oficjał poznański zaświadcza, że Jakusz Pomian z Lubonia zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 614 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 149, zaginionego w 1945 r.).

1412. Coram Michaele Bliden officiali Posnaniensi¹ Jacusius Pomian census unius marcae una cum summa⁵ marcarum in latis grossis et totidem in tertianis a vicariis recepta super bonis suis Ludom² eisdem vicariis inscribit.

¹Michał Blida, zob. wyżej, nr 488/11.

²Luboń (Lubom) par. Wiry, na pd. od Poznania (Koz. 2 s. 403). Jakub, Jakusz Pomian wyst. 1399 - 1429, potem wicepodkomorzy w Poznaniu 1425, nazwany olim Lubońskim 1428 (SHGWlkp.; GUrz. C 1034).

Dokument Nr 703

[Poznań], 1412

Poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Janusz z Łagiewnik zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 633 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 387, zaginionego w 1945 r.).

1412. Coram Pełka cantore Posnaniensi et vicario in spiritualibus generali¹ Janussius de Łagiewniki² censum duarum marcarum pro summa 40 marcarum de bonis Gwiazdowo³ deportata vicariis Posnaniensibus super bonis Rusce⁴ inscribit et obligat.

¹Pełka syn Włościbora, zob. wyżej, nr 563/6.

²Łagiewniki par. Wronczyn, na pn. od Pobiedzisk. Janusz wyst. 1400 - 1413 (SHGWlkp.).

³Gwiazdowo, zob. wyżej, nr 456/2, tam też zapis czynszu na G.

⁴Rujsce, zob. wyżej, nr 540/1.

Dokument Nr 704

Śrem, 25 stycznia 1413

Mikołaj Lubiatowski stolnik poznański zawiadamia sąd ziemski w Kościanie, że Jan z Książa spłacił mu należny dług.

Kop.: Poznań, WAP, Kościan Z. 4, k. 42v. Wpis 26 stycznia 1413 (wg Or.?).

Serviciis diligentibus premissis, promptitudine cum fideli. Omnibus et singulis, palatino et capitaneo Mayoris Polonie generali, iudicibus, subiudicibus ceterisque terrigenis iudicio regali in Costen presidentibus, ego Nicolaus Lubyatowski dapifer Poznaniensis¹ notum facio presentibus universis, quia strennuus miles Johannes Kxanski² michi satisfecit mea pro pecunia capitali pro quindecim marcis et solucionem ab eis recepi una cum dampnis. Pro quibus pecuniis fideiusserat pye memorie dominus Johannes Gorski³. Extunc ipsum dominum Johannem Kxanski presentibus reddo quietum et liberum a pecunia predicta michi pro ea satisfacta, et sua litera fideiussoria cum ipsius sigillo roborata debet mori. In cuius rei testificacionem sigillum meum presentibus est annexum. Datum in Srzem ipso die Conversionis Beati Pauli Apostoli sub anno Domini millesimo CCCC° tredecimo.

¹Mikołaj Lubiatowski, zob. wyżej, nr 478/3.

²Książ, zob. wyżej, nr 694/3. Jan wyst. 1403 - 1445, nie żył już 1449 (SHGWlkp.), choć nie można wykluczyć, że w ostatnich latach chodzi może o Jana syna Jana).

³Jan Górski nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 705

[Poznań], 3 lutego 1413

Władze miasta Poznania zaświadczają, że burmistrz poznański Folker Stowen sprzedał swój folwark na Winiarach mieszczaninowi poznańskiemu Wojtkowi Bogatemu.

Kop.: Kórnik, Bibl. Kórn., rkps 68, k. 196 (odpis papierowy ze schyłku XV w.).

Nos infrascripti: Follir^a Stewbe prothoconsul¹, Joannes Phaffe², Jacobus Crol³, Nicolaus Lindener⁴, Petrus Swerthfeger⁵, Hermannus Guthynt⁶, consules civitatis Poznaniensis, significamus universis per presentes, quod in presencia infrascriptorum scabinorum: Henrici Bottener⁷, Petri Goldener⁸, Jeorgii Merkel⁹, Georgii Samelteig¹⁰, Wyrzbątha¹¹, Conradi Ottendorff¹², Joannis Cyrben¹³ et Alberti Bekker¹⁴, in bannito iudicio, quod Joannes Lyndener nostre civitatis advocatus¹⁵ iuridice presidens, constitutus providus vir Follir^a Stewbe supradictus prothoconsul, non coactus, sed sanus corpore, libera mente, cum consilio suorum amicorum voluntarie, recte^a et racionabiliter vendidit et resignavit allodium suum et possessionem suam cum quatuor stadiis agrorum ac omnes census et proventus cum omnibus attinenciis cum omni iure et graniciis, nullum ius et dominium in predictis agris vel allodio sibi et suis successoribus reservavit, quod allodium iacet in villa Wynari foris civitatem nostram¹⁶, honesto viro Woythko Divitis Woythky filio, concivi nostro¹⁷, hereditarie et sempiterne habendum et possidendum, utendum et faciendum ad commodum suum, et post obitum suum proximis suis amicis habendum. In fidem premissorum sigillum civitatis nostre presentibus est appensum feria sexta post Purificationis Marie anno Domini 1413.

^atak Kop.

¹Folker Stowen, zob. wyżej, nr 557/9.

²Jan Fafko, zob. wyżej, nr 483/9.

³Jakusz Król, zob. wyżej, nr 557/7.

⁴Mikołaj Lindener rajca pozn. 1412, 1413, 1416 - 1420, 1429, ławnik 1415 - 1423 (WSvP s. 445).

⁵Piotr mieczownik, Schwertfeger, rajca pozn. 1412, ławnik 1420, 1423, wyst. jeszcze 1425 (WSvP s. 447, 148).

⁶Herman Gutkind jako rajca pozn. wyst. 1412/13, skądinąd nie znany (WSvP s. 443).

^7-8Henryk Bednarz i Piotr Goldener, zob. wyżej, nr 483/13, 15.

⁹Jerzy Merkiel, zob. wyżej, nr 518/3.

^10-12Jerzy Zemilteig, Wierzbięta i Konrad Ottendorf, zob. wyżej, nr 661/10, 12, 6.

¹³Jan Criben, Kribyn, ławnik pozn. 1412/13, może ident. z wyst. 1432 (WSvP s. 440, 272).

¹⁴Wojciech (Olbracht) Becker, piekarz, ławnik pozn. 1412/13 (WSvP s. 10, 88).

¹⁵Jan Lindner, zob. wyżej, nr 483/16.

¹⁶Winiary par. Św. Wojciech pod Poznaniem, dziś w obrębie miasta Poznania.

¹⁷Wojtek Bogaty, zob. wyżej, nr 483/4, tam też o jego synu Wojciechu.

Dokument Nr 706

Kłecko, 12 (?) lutego 1413

Wymienieni arbitrzy rozsądzają spór pomiędzy opiekunami córek Sędziwoja i Jana Gałązków.

Or.: Bydgoszcz, WAP, Klasztor Mogilno dok. 6. Pergamin 195×257+30 mm, lewy brzeg wystrzępiony, z dwiema dziurami na poziomych złożeniach, plamki rdzy. Nacięcia po 4 paskach do 4 pieczęci. Na odwrocie późne informacje o treści.

Nos Janussius de Gorka¹, Mathias Varpansz de Zarczino², Laurencius [et^a] Kusz de | Dobyewo³ et Jaroslaus de Pomorzani⁴ heredes notum facimus universis presentibus et futuris, | quomodo Ptholomeus heres de Minori Pomorzanouicze⁵ procurator et tutor nobilis Sand|cze filie Sandiwogii dicti Galanska castellani^b Przemantensis de Sdzarouitha⁵ ab una et Thomislaus de Marcincowo⁷ procurator et tutor Margarethe et Elizabet filiarum Johannis Galanska heredum⁸ ab altera partibus, de quorum procuracionum et tuicionum mandatis nobis sufficienter hincinde constabat per eorum legitima documenta, coram nobis personaliter constituti, Ptholomeus tutor et procurator predictus tamquam actor nomine Sandcze predicte proposuit, quod Johannes Galanska pye memorie patruus uterinus ipsius Sandcze et pater Margarethe et Elizabeth dictarum sororum tenebatur octuaginta et mediam marcas latorum grossorum ipsi Sandcze, quas receperat pro quarta parte ipsius, que concernebat eam de Dzeczmarouicze⁹ et Gorzuchowo¹⁰ paternis suis villis inter alias tres sorores eius uterinas existens. Tunc tutor predicte Sandcze demum proposuit, quomodo idem Johannes Galanska tamquam patruus uterinus et tutor ipsius Sandcze deduxit certa frumenta ad proprium horreum et oves, boves, scrophas et alia animalia ad propriam domum inpulisset. Thomislaus vero procurator predictus Elizabeth et Margarethe nomine earum respondit dicens: "Fateor hec omnia fuisse et esse vera, prout sunt proposita per Ptholomeum tutorem predictum, sed ego, ipse Thomislaus, nomine Margarethe et Elizabeth sororum predictarum iam solvi octuaginta mediam marcas Sbiluto heredi de Popowo¹¹, qui tunc temporis extitit tutor Sandcze predicte". Audiens hec ipse Sbilutus tunc eciam coram nobis cum dicto Ptholomeo personaliter constituti ambo conformiter et voce unanimi confessi sunt publice dictas octuaginta media(m) marcas se a dicto Thomislao habuisse et recepisse integraliter et ex toto. Nos vero arbitratores et compromissarii et amicabiles compositores predictas partes conformiter electi auditis hincinde partibus predictis, volentesque discordias et displicencias eorum sopire wlteriores, receptis ab ipsis stipulacione et compromisso solempni de alto et basso ac in totum per nostram arbitralem sentenciam diffinimus, declaramus et pronuncciamus in hunc modum, videlicet, quod ipse Thomislaus tutor Margarethe et Elizabeth sororum predictarum pro toto, tam pro frumentis quam animalibus supradictis, debuit et debet addere ad supradictam summam octuaginta marcarum decem marcas, eciam in latis grossis, ad illas primas octuaginta marcas et sic in universo nonaginta marcas grossorum latorum debuit et debet dare et persolvere complete idem Thomislaus [procurat^c]or predicte Sandcze vel Ptholomeo tutori ipsius. Ita tamen, quod de eisdem nonaginta [mar^c]cis ipse Ptholomeus tenetur et debet solvere debita patris ipsius Sandcze Sandiuogii pie memorie castellani Przemantensis, cum scitu domini Nemerze de Blyszicze heredis¹², qui tunc eciam presens fuit circa nostram decisionem et declaracionem arbitralem. Dudum itaque huiusmodi pronuncciacione nostra partes predicte fuerunt contente et grates magnas nobis reverent[er^c] de tali sentencia retulerunt. Igitur nos arbitratores predicti dictum Thomislaum tutorem ac Margaretham et Elizabeth sorores predictas quitavimus et presentibus quitamus ac solutos et liberos facimus a predictis nonaginta marcis, quas iam tunc de facto ibidem realiter persolvit cum effectu in paratis pecuniis et in latis grossis, absolventes eos ab omni impeticione et ^d-e

vexacionem ulteriorem

a predicta Sandka et a quolibet eius tutore, in iudicio aut extra, imponentes eis perpetuum silencium occasione dictarum nonaginta marcarum. In quorum rei testimonium nostra sigilla presentibus sunt appensa. Datum in Cleczsko¹³ die dominico in crastino Scolastice Virginis anno Domini millesimo quadringentesimo tredecimo¹⁴.

^abrak Or.

^btak Or.

^cdziura Or.

^d-etak Or.

¹Janusz, nie wiadomo, z której Górki.

²Żarczyn par. Dziewierzewo, na pd.-wsch. od Kcyni (Koz. 1 s. 388 - 389, 5 s. 557). Maciej Warpąs, także z Dziewierzewa (gdzie Warpąs bez imienia wyst. 1396 - Roty I nr 201), jako Maciej W. 1399 (Poz. I nr 2919) wyst. do 1411 (SHGWlkp.), tutaj ostatnia wzmianka; chyba różny od Macieja z Ż. 1437 (Acta capitulorum II nr 319).

³Dobiejewo par. Łopienno, na pn.-wsch. od Kłecka (Koz. 1 s. 59, 413; 3 s. 571, 7 s. 323). Wawrzyniec wyst. od 1396, Kusz (Jakusz) 1402 - ok. 1416 (SHGWlkp.).

⁴Pomarzany (Pomorzany), wieś par. na pn.-wsch. od Kłecka. Jarosław wyst. od 1399 (SHGWlkp.), wicewojewoda w Gnieźnie 1411 - 1415 (GUrz. C 28).

⁵Pomarzanki par. Pomarzany. Ptolemeusz (Tolomej) wyst. 1413 (tutaj) - 1418 (SHGWlkp.).

⁶Żdżarowita (Żurawita) par. Kiszkowo, wieś dziś nie istniejąca, nad Małą Wełną, naprzeciw wsi Ujazd (SHGWlkp.; Koz. 1 s. 389, 5 s. 558). Sędziwój Gałązka, także z Gulczewa, wyst. od 1397, kasztelan przemęcki 1397 - 1406 (SHGWlkp.; Spisy wlkp.). Jego córka Sędka wyst. tylko tutaj.

⁷Tomisław z Marcinkowa, zob. wyżej, nr 676/7.

⁸Jan Gałązka ze Żdżarowity wyst. 1397 - 1407 (Poz. I nr 2382; Koz. 5 s. 558). Jego córki wyst. tylko tutaj - Elżbieta może ident. z Halszką, wg Kozierowskiego (Rocznik Heraldyczny 9, 1928/29, s. 129) w 1426 żoną Jana Miruckiego.

⁹Dzięćmiarki (Dzięćmiarowice) par. Waliszewo, na pd.-zach. od Kłecka (Koz. 1 s. 66, 4 s. 198).

¹⁰Gorzychowo par. Sławno (Modliszewo), na pd.-zach. od Kłecka (Koz. 4 s. 253, 8 s. 171).

¹¹Popowo, najpewniej P. Kościelne, wieś par. na pn.-wsch. od Skok (Koz. 3 s. 707, 5 s. 185). Zbylut wyst. także 1401 (Roty II nr 160; SHGWlkp. - za Kozierowskiego, Ród Szaszorów, s. 24).

¹²Niemierza z Bliżyc, zob. wyżej, nr 568/4.

¹³Kłecko, miasto w powiecie gnieźn.

¹⁴Św. Scholastyki (10 lutego) wypadało 1413 w piątek, nazajutrz (in crastino) przypadałoby więc na 11 lutego 1413. Sądzimy jednak, że pisarz pomylił raczej datę dnia niż dzień tygodnia, dlatego przyjmujemy 12 lutego 1413.

Dokument Nr 707

Żnin, 24 lutego 1413

Wymienieni arbitrzy rozsądzają spór pomiędzy Andrzejem wójtem mogileńskim a Klemensem opatem klasztoru benedyktynów w Mogilnie.

Or.: Bydgoszcz, WAP, Klasztor Mogilno dok. 7. Pergamin krzywo przycięty, 304 - 310×143 - 165+22 - 27 mm, zniszczony, pomarszczony, z dwiema dziurami na pionowych złożeniach. Dziura (defekt pergaminu) pod zakładką. Pięć nacięć do pasków pieczętnych, w dwu z nich resztki pasków. Na odwrocie późne informacje o treści, streszczenia i sygnatury: B 2, F 20, P 32.

Noverint, quibus expedit, universi, tam presentes quam futuri tenorem presencium inspecturi, quod nos Albertus de Tralang^b vicecamerarius Kalisiensis¹, Nicolaus | capitaneus Zneynensis², Przesdreph de Zalakowo³, Bogumyl de Brzeskoristhwa heredes⁴, Johannes proconsul⁵, Hinczka⁶, Petrus dictus Czychosch⁷ | et Nicolaus alias Niclos dictus Stryczevicz⁸ ac Michael dictus Wloczlawsky⁹, cives et consules civitatis Zneynensis, tamquam arbitri arbitratarii^b vo|cati, petiti et electi, amicabiles compositores, providum Andream advocatum de Mogilno¹⁰ cum wenerabili et religiosis viris dominis Clemente abbate¹¹, Voyslao¹², Alberto¹³, Petro dicto Zump fratribus¹⁴ totoque conventu Mogilnensi ordinis sancti Benedicti Gneznensis dyocesis et cum ceteris aliis servitoribus ipsius [mona]sterii Mogilnensis super nonnullis controversiis, iniuriis, da[mn]is, dehonestacionibus, incendiis et cuiuslibet alterius gravis displicenciis et contencionibus, Altissimo ad hoc pro[curan]te, concordavimus, ordinamus, sentenciamus et amicabiliter con[corda]mus, [t]alibus tamen condicionibus insertis et inferius descriptis, quod ipse Andreas advocatus predictus p[rinci]paliter et ante omnia cavit et promisit nobis omnia et singula [...]a [....]a per nos ordinata et amicabiliter composita tenere inviolabiliter et observare et si sig[....] pro dampnis et contencionibus superius deductis et descriptis [....] vel imposterum fiendis seu faciendis monasterio Mogilnensi iamdicto sub pena cent[um marc]arum per nos vallata pro Petro fratre et filiastris ac nepotibus, sororibus germanis¹⁵ et pro aliis omnibus amicis. Demum vero prelibatus dominus a[bbas cum] suo conventu debet dare et realiter assignare [....] Andree triginta et quatuor marcas cum uno fertone monete Polonicalis [...] ad nunc instans festum sancti Nicolai Pontifi[cis glorio]si, ita tamen, quod ipse Andreas cum Petro fratre suo germano predicto si inquantum [...]bari poterit alias cum filiis et filiastris ac nepotibus, sor[oribus cer]to termino circa exhibicionem et recepcionem pecuniarum predictarum debent resignare wlga[riter] wsdacz advocacia(m) suam Mogilnensem predicto domino abba[ti cum] suo conventu sub pena centum marcarum suprascripta et hoc in monasterio Mog[ilnensi]. Prefatus vero dominus abbas cum suo conventu obligacionem dicte advocacie Mogilnensis, videlicet agros et utilitates universas, propriis pecuniis tenetur emere et potest obligare, vendere et ad usus dicti monasterii iuxta sue voluntatis libitum convertere, disponere et ordinare, insuper quod prescripti Andreas et sui successores legittimi et dictus dominus abbas cum suo conventu omnibus et singulis, prout superius est descriptum et deductum, perpetuum silencium imposuerunt et tenore presencium imponunt. Et nos prelibati arbitri arbitratorii sub pena prescripta, videlicet centum marcarum, similiter perpetuum silencium dictis partibus duximus imponendum et imponimus per presentes. In cuius rei robur fidemque et evidens testimonium sigilla nostra presentibus sunt subappensa. Actum et datum Zneyne, [in] domo habitacionis honeste Stachne relicte felicis recordacionis Vithoslai civis Zneynensis, ipso die sancti Mathie sub anno Domini millesimo quadringentesimo tredecimo, presentibus discretis et nobilibus viris, dominis: Alberto de Ostroscze¹⁶ et Sdzyslao de Kerzkowo¹⁷ rectoribus ecclesiarum, et Nicolao herede de Dobeschevycze¹⁸ ac Alberto cive Zneynensi¹⁹, et aliis multis testibus circa premissa fidedignis. Per me A. de P.²⁰

^ainicjał wysokości ok. połowy tekstu Or.

^btak Or.

¹Wojciech z Trląga, zob. wyżej, nr 431/8.

²Starosta żniński (tj. zarządca arcybiskupiego klucza żnińskiego) Mikołaj, może ident. z Mikołajem z Warzymowa, zob. wyżej, nr 676/1.

³Załachowo (Załakowo) par. Chomętowo, na pd.-zach. od Łabiszyna (Koz. 1 s. 375, 549 - 550). Przezdrew wyst. 1393 (KDW III nr 1392) i tutaj, w 1414 wspomniany też w patronimicum syna na UJ.

⁴Brzyskorzystew, wieś par. na pn.-zach. od Żnina (Koz. 4 s. 18 - 19). Bogumił skądinąd nie znany.

^5-8Burmistrz i rajcy wyst. tylko tutaj.

⁹Michał Włocławski wyst. tylko tutaj, być może krewny (syn?) Marcina Włocławskiego mieszczanina żnińskiego i sołtysa w Podgórzynie 1378 - 1383 (KDW VI nr 256/1, 281/1).

¹⁰Andrzej wójt mogileński wyst. tutaj i 1414 (niżej, nr 722) - tam również sprawa sprzedaży sołectwa.

¹¹Klemens opat mogileński wyst. 1413 (tutaj) - 1422 (KDW VIII).

^12-14Nie zidentyfikowani.

¹⁵Por. o nich też niżej, nr 722.

¹⁶Ostrowce (Ostrożce), wieś par. na pd.-wsch. od Żnina (Koz. 1 s. 207). Pleban Wojciech wyst. także 1412 (KDW V nr 200), por. również Kor. III s. 35.

¹⁷Kierzkowo, wieś par. na pd.-zach. od Barcina (Koz. 4 s. 350). Pleban Zdzisław skądinąd nie znany.

¹⁸Dobieszewice par. Trląg, na pd. od Pakości (Koz. 4 s. 176). Mikołaj w tym czasie nie znany.

¹⁹Nie zidentyfikowany.

²⁰Może Andrzej syn Wojciecha z Pakości notariusz publiczny, por. niżej, nr 736/5.

Dokument Nr 708

Rzym, 18 kwietnia 1413

Papież Jan XXIII nakazuje dziekanowi kruszwickiemu Sędziwojowi, aby wezwał zaborców dóbr i dochodów Jana plebana z Brudzewa do ich zwrotu.

Kop.: AAG, Acta consistorii A 9, k. 179v. Wpis 2 października 1420 w dok. dziekana Sędziwoja z daty: Piaski, 12 listopada 1414 - zob. niżej nr 738.

Johannes episcopus, servus servorum Dei¹, dilecto filio decano ecclesie Cruschuiciensi Wlad(islauiensis) diocesis² salutem et apostolicam benediccionem. Significavit nobis dilectus filius Johannes rector ecclesie parrochialis in Brudzewo Gneznensis diocesis³, quod nonnulli iniquitatis filii, quos prorsus ignorat, decimas, census, redditus, prata, pascua, nemora, instrumenta publica, calices, libros, ornamenta ecclesiastica, terragia, legata et nonnulla alia bona ad dictam ecclesiam spectantes temere et maliciose occultare et occulte detinere presumunt, non curantes ea prefato rectori exhibere in animarum suarum periculum et ipsius rectoris non modicum detrimentum; super quo idem rector Apostolice Sedis remedium imploravit. Quocirca discrecioni tue per apostolica scripta mandamus, quatenus omnes huiusmodi occupatores, detentores decimarum, censuum, reddituum et aliorum bonorum predictorum ex parte nostra publice in ecclesiis coram populo per te, vel per alium moneas, ut infra competentem terminum, quem eis prefixeris, ea predicta rectori a se debite restituant et revelent, ac de ipsis plenam et debitam satisfactionem impendant. Et si id non adimpleverint infra alium competentem terminum, quem eis ad hoc peremptorie duxeris prefigendum, extunc in eos generalem excommunicacionis sentenciam proferas et eam facias, ubi et quando expedire videris, usque ad satisfaccionem condignam sollempniter publicare. Datum Rome apud Sanctum Petrum XV Kalendis Maii, pontificatus nostri anno tercio.

¹Jan XXIII (anty)papież 1410 - 1415, zm. 1419.

²Sędziwój (z Piasków?) dziekan kruszwicki 1409 (AAG ACons. A 2 k. 42) - 1429, wikariusz generalny i oficjał włocławski 1417 - 1419, wikariusz kapitulny 1428 (inf. prof. Janusza Bieniaka; zob też Cat. Bibl. Jag. II s. 418).

³Brudzew, miasto na pn.-wschód od Turku. Pleban Jan Plebanek wyst. 1413 - 1415 (w tej samej sprawie, zob. niżej, nry 738 i 768 oraz 1419 (Acta capitulorum II nr 146).

Dokument Nr 709

Brodnia, 19 kwietnia [1413]

Król Władysław Jagiełło nakazuje odesłać spór Jana Bierzwieńskiego z Wincentym plebanem z Gostyczyny na forum sądu świeckiego.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 4, k. 61v. Wpis 26 kwietnia 1413 (wg Or.).
Reg.: KDW V, nr 213 (wg Kop., z mylnym miejscem wystawienia - Grodno).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc. Venerabili Michaeli officiali et scolastico Gneznensi¹ aut ipsius vicesgerenti nobis dilecti. Honorabilis devote michi dilecte! Exposuit coram nobis strennuus Johannes Byrzwensky miles noster² qualiter quidam Wincencius plebanus in Gosticyna³ ipsum in foro spiritualis iudicii ad presenciam tui pro quibusdam debitis citare procuravit. Et quia causa istorum debitorum, prout certa nos informavit relacio, concernit forum seculare, ideo comittimus devocioni tue, quatenus huiusmodi causam iure seculari iudicandam remittas, efficiens, quod amplius ydem Wincencius predictum Johannem occasione debitorum predictorum ad presenciam tue devocionis citare nec aliquid attemptare audeat et presumat. Datum in Brodna⁴ feria quarta post dominicam Ramis Palmarum [1413].
Relacio strenui Cristini castellani Sandecensis⁵.

¹Michał z Krowicy, zob. wyżej, nr 420/6.

²Bierzwienna, wieś par. w ziemi łęczyckiej, na pn.-zach. od Kłodawy (Koz. 6 s. 18). Jan może ident. z wyst. już 1386 (Zajączkowscy, Materiały, I s. 16).

³Gostyczyna, wieś par. na pd. od Kalisza (Koz. 1 s. 420, 4 s. 256). Pleban Wincenty wyst. także 1417 (SHGWlkp.).

⁴Brodnia, wieś królewska nad Wartą, na pn. od Sieradza (A. Gąsiorowski, Sądy nadworne w Brodni w XV wieku, Czasopismo Prawno-Historyczne XXIII, 1971, z. 1, s. 171 - 178). Pobyt króla potwierdzony itinerarium.

⁵Krystyn z Kozichgłów, zob. wyżej, nr 445/8.

Dokument Nr 710

Godziesze, 12 maja 1413

Arcybiskup gnieźnieński potwierdza odpusty nadane odwiedzającym kościół parafialny w Iwanowicach.

Kop.: niegdyś Królewiec, Bibl. Uniw., rkps 1555 (Liber cancellariae Stanislai Ciołek), k. 176v (?).
Wyd.: Caro, Liber cancellariae, t. II, s. 243 - 244 (wg Kop.).

Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus universis et singulis sexus utriusque christifidelibus per nostram Gneznensem provinciam ubilibet constitutis salutem in Domino sempiternam. Fons pietatis misericordie, Christus Jesus dominus noster, dona sua, tam spiritualia quam temporalia, suis largitur fidelibus et successoribus suis passionis sue merito eadem concessit largienda. Hinc est, quod discretus vir Andreas rector ecclesie parrochialis in Gywanowycze nostre Gneznensis dyocesis¹ quoddam privilegium per reverendissimos in Christo patres dominos ac dominos Nicolaum olim archiepiscopum ecclesie Gneznensis predicte predecessorem nostrum, necnon Jacobum Plocensem, Albertum Poznaniensem, Nicolaum Vilnensem et Johannem Ladniciensem Dei gracia episcopos² indulgencias episcopales ecclesie ibidem in Gywanowycze datas et concessas et eorum sigillis roboratas in se continens nobis cum ea qua decuit reverencia exhibuit et presentavit, petens humiliter ac devote easdem indulgencias per nos confirmari. Nos vero ipsius precibus fidedignis acclinati dictas indulgencias per prefatos reverendissimos in Christo patres tenore presencium confirmamus. Et nichilominus volentes et cupientes, ut christianus populus ad dictam ecclesiam in G[y]wanowycze in honorem beate Katherine Virginis et Martiris gloriose fundatam et erectam ampliorem habeat devocionis affectum omnibus et singulis utriusque sexus christifidelibus per dyocesim et provinciam nostras ubilibet constitutis vere penitentibus contritis et confessis, qui causa devocionis ad predictam ecclesiam in Gywanowycze in festivitatibus Nativitatis, Resurreccionis, Ascensionis et Pentecostes, necnon in omnibus festivitatibus Beatissime Virginis Marie et omnium Apostolorum ac singulis diebus divinas visitaverint, vel manus suas porrexerint adiutrices, de Omnipotentis misericordia beatorumque Petri et Pauli Apostolorum auctoritate confisi XL dies indulgenciarum de iniunctis ipsis penitenciis misericorditer in domino relaxamus. Harum quibus sigillum nostrum est appensum testimonio literarum. Datum in villa nostra Godzeschewo³ XII die mensis Maii anno Domini milesimo quadringentesimo tredecimo, nostro sub sigillo.

¹Iwanowice, zob. wyżej, nr 630/5. Pleban Andrzej wyst. jeszcze 1418 (Acta capitulorum II nr 130).

²Zob. wyżej, nr 630.

³Godziesze (G. Wielkie i Małe), wieś par. na zach. od Iwanowic (Koz. 4 s. 237).

Dokument Nr 711

Poznań, 21 czerwca 1413

Wymienieni uczestnicy sądu królewskiego w Poznaniu informują sędziego i podsędka poznańskich o wyroku w sporze pomiędzy szpitalem Św. Ducha w Poznaniu a młynarzem młyna Walkmol tamże.

Or.: nieznany. Spisany był na papierze.
Kop.: Poznań, WAP, Akta m. Poznania D 407, w potwierdzeniu sędziego i podsędka poznańskich z daty: Poznań, 27 lutego 1414 - zob. niżej nr 723.
Reg.: KDW V, nr 219 (zapewne wg niniejszej Kop.).

Sandyuogius heres in Ostrorog palatinus Poznaniensis et capitaneus Maioris Polonie generalis¹, Sbigneus marszalko^a Regni Polonie², Janussius Kalisiensis³, Albertus Caminensis castellani⁴ et Dobrogostius de Camyona, loco domini iudicis⁵, strennuo nobilibusque dominis Nicolao in Czarncowo⁶ et Mroczkoni in Clesczewo heredibus⁷, iudici, subiudici Poznaniensibus sincere amicicie incrementum. Amici nostri dilecti! Noveritis, quod cum feria quarta in vigilia Corporis Christi in adventu serenissimi principis et domini, domini Wladislai regis Polonie iudicio eodem regali presidebamus in pretorio Poznaniensis civitatis sub anno Domini millesimo quadringentesimo tredecimo⁸, ubi domini suprascripti iudicio regali presidentes visis literis diffinitive sentencie honorabilis viri domini Pelka prepositi et vicarii in spiritualibus ecclesie Poznaniensis generalis⁹ pro domo hospitalis Sancti Spiritus et miserabilibus personis supradictis et contra Andream molendinatorem de molendino Walkmol ante Poznaniam¹⁰ late sentenciaverunt et laudaverunt in hunc modum, videlicet quia ea, que ab antiquis temporibus per molendinatores et possessores dicti molendini Walkmol solvebantur, ad dictam domum hospitalis Sancti Spiritus pro miserabilibus personis, scilicet media tunna allecum ad quodlibet tempus Adventus Domini et duo capecia semellarum ad quelibet Quatuortempora anni debent solvi singulis annis futuris perpetuis temporibus per ipsum Andream molendinatorem et alios futuros molendinatores et possessores dicti molendini de eorum tercia mensura, intactis duabus regalibus mensuris prov(en)ientibus ad castrum Poznaniensem. Et si, quod absit, aliquis dictorum molendinatorum premissa de dicta tercia mensura solvere neglexerit, aut non valuerit, tunc hospitalarius tutor et yconomus dicte domus hospitalis Sancti Spiritus, qui pro tempore fuerit, tenebitur recipere possessionem dicti molendini et tenere illud molendinum recipiendo terciam mensuram molendinatorem concernentem usque ad totalem debiti solucionem, duas partes regales solvendo ac in nullo diminuendo. Super quo adiudicatum soluit, prout eciam in libro terrestri de verbo ad verbum est inventum et presentibus conscriptum. Ideo vestram amiciciam duximus rogitandam, quatenus prefato procuratori seu tutori dicte domus hospitalis litteram vestram adiudicatoriam dare dignemini vestris sigillis roborantes, prout aliis dare consuevistis et prout eciam est iuris et moris ac terrestris consuetudo. Actum et datum anno, die, loco et testibus quibus supra, citatorio sub sigillo.

^atak Or. (Kop.)

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Zbigniew z Brzezia, zob. wyżej, nr 521/10.

³Janusz z Tuliszkowa, zob. wyżej, nr 570/7.

⁴Wojciech z Szaradowa, zob. wyżej, nr 412/6.

⁵Dobrogost z Kamionnej (miasto w województwie pozn., na pd.-wsch. od Sierakowa - Koz. 2 s. 274) wyst. 1390 - 1426 (SHGWlkp.).

⁶Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

⁷Mroczek z Kleszczewa, zob. wyżej, nr 436/3.

⁸Zgodnie z itinerarium królewskim. Data sądu nie jest potwierdzona w księgach ziemskich pozn., które notują go dopiero dnia 23 czerwca 1413 (Poznań, WAP, Poznań Z. 4, k. 23v i n.).

⁹Pełka prepozyt pozn. 1410 - 1413, wikariusz generalny pozn. 1413 (tutaj), bliżej nie znany, zob. Now. II s. 209; KDW V nr 167, 168, 181; Jaskulski nr 104; por. też wyżej, nr 697a/1.

¹⁰Młyn na Bogdance (Flisie) na zach. od zamku pozn. (zob. WSvP s. 78). Młynarz Andrzej skądinąd nie znany.

Dokument Nr 712

Poznań, 24 czerwca 1413

Król Władysław Jagiełło nadaje prawo magdeburskie miastu Ujściu.

Kop.: 1. Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 23, s. 884 - 886. Wpis w transumpcie króla Zygmunta z daty: Kraków, 8 maja 1510. Tytuł: Privilegium oppidi Vsczie; 2. Tamże, t. 82, k. 5v - 10: Kop. 1 w potwierdzeniu króla Zygmunta Augusta z daty: Piotrków, 7 marca 1552.
Reg.: 1. MRPS IV, suppl. nr 498 (wg Kop. 1); 2. MRPS V, nr 5529 (wg Kop. 2).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Cum inter humane nature commoda nichil dignius memoria habeatur opportunum existit, ut actus hominum litterarum apicibus et testium annotacione perhennentur, ne lapsu temporis evanescat. Proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie, necnon terrarum Cracouie, Sandomirie, Siradie, Lancicie, Cuiauie Lituanieque princeps suppremus, Pomeranie Russieque dominus et heres etc. significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, presentibus et futuris, presencium noticiam habituris, quomodo cupientes opidi nostri Vscze in graniciis et cottidianis inimicorum periculis ac in terra Maioris Polonie et districtu Naklensi sitti¹, condicionem facere meliorem ipsumque in usus reducere uberiores, ut nostris suffultum munificenciis et graciis ob oppressionibus egestatis sub nostro felici regimine uberius respirare valeat et felicia recipere incrementa, humilimis precum instanciis fidelium nostrorum opidanorum de ibidem misericorditer inclinati, eidem oppido Wscze ius civile, quo alie Regni nostri civitates et oppida et signanter civitas nostra Poznania fungitur et potitur, damus et attribuimus ipsumque de iure Polonico, prout in suis metis et graniciis longe, late, cir(cum)ferencialiter ab antiquo est limitatum et distinctum, in ius Teutonicum, quod Maydemburgense dicitur, transferimus perpetuo duraturum, [s. 885] removentes ibidem omnia iura Polonica(lia), modos et consuetudines universas, que ipsum ius Theutonicum plerunque^a consueverunt et sunt solita perturbare. Eximimus insuper, absolvimus et perpetuo liberamus opidanos, tabernatores, molendinatores et quosvis predicti opidi Wsczye incolas ab omni iurisdicione et potestate angariisque, oppressionibus et gravaminibus omnium Regni nostri palatinorum, castellanorum, capitaneorum, tenutariorum, iudicum, subiudicum et quorumvis officialium et ministerialium eorundem, ut coram ipsis vel ipsorum aliquo pro causis tam magnis, quam parvis, puta furti, sanguinis, homicidii, incendii, membrorum mutilacionis et quibusvis aliis enormibus excessibus cittati minime respondebunt, nec aliquas penas solvere tenebuntur, sed tantum oppidani et incole predicti opidi Wscze coram suo advocato, qui pro tempore fuerit, advocatus vero coram nobis, aut nostro generali colloquio, dum tamen per litteram nostram nostro sigillo sigillatam fuerit evocatus et cittatus, tunc non aliter quam suo iure Theutonico Maydemburgensi predicto, de se querulantibus tenebitur respondere. In causis autem criminalibus et capitalibus superius expressatis advocato predicti opidi Wsczye ibidem in metis et graniciis iudicandi, sentenciandi, corrigendi, puniendi, plectendi et condempnandi plenam damus et omnimodam tenore presencium mediante concedimus facultatem, prout hoc ipsum ius Theutonicum in omnibus suis punctis, articulis, sentenciis, condicionibus et clausulis postulat et requirit, iuribus tamen nostris regalibus in omnibus semper salvis. Et ut ipsum opidum Wsczye eo comodosius instaurari valeat et hominum multitudine habundaris, forum septimanale in eodem statuimus singulis diebus sabbatis in qualibet septimana sine preiudicio aliarum circumfinancium civitatum celebrandum perpetuisque temporibus duraturum^a, decernentes et liberam facultatem tribuentes omnibus mercatoribus et hominibus cuiuscunque status, condicionis aut eminencie extiterint, quod licite et sine quovis impedimento forum huiusmodi singulis diebus sabbatis, ut premittitur, visitare poterint eorumque mercancias exercere et ipsorum res vendere, emere ac etiam commuttare iuxta ipsorum beneplacitum voluntatis, ille etiam non obmisso, quod omnes mercatores et homines forum huiusmodi visitare volentes omnibus iuribus, libertatibus et consuetudinibus, quibus in aliis civitatibus et opidis, in quibus forum exercent, firmitur gaudeant ac etiam pociantur. Vobis igitur Naklensi² et quibusvis Regni nostri et terrarum Maioris Polonie capitaneis, burgrabiis, tenutariis, procuratoribus, viceprocuratoribus et ceteris officialibus ac subditis eorumque vicesgerentibus presentibus requirendis nostris firmis damus regalibus in mandatis omnino habere volentes, quatinus omnes mercatores et homines forum huiusmodi visitare volentes ne et ipsum exercere libere et sine quovis impedimento permittatis et permitti faciatis, nostre gracie sub obtentu. Harum quibus sigillum nostrum est appensum testimonio litterarum. Actum Poznanie ipso die sancti Joannis Baptiste anno Domini millesimo quadringentesimo tredecimo³, presentibus nobilibus et generosis viris: Sandzywogio de Ostrorog palatino Poznaniensi⁴, Sbigneo de Brzezye Regni nostri Polonie marscalco⁵, Joanne de Tulischcow Calissiensi⁶, Nicolao de Brodnycza Santhoczensi [s. 886] castellanis⁷ et Nicolao de Czarnkow iudice Poznaniensi⁸ multisque aliis nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus venerabilis domini Dunyn prepositi Sancti Floriani ante Crac(ouiam), Regni Polonie vicecancellarii⁹ nobis dilecti.
Ad relacionem eiusdem domini Dunyn prepositi Sancti Floriani, Regni Polonie vicecancellarii.

^atak Kop.

¹Ujście nad Notecią leżało potem zawsze w powiecie pozn., nad granicą powiatu nakielskiego; por. jednak i przypis 2.

²Odniesienie do (grodowego) starosty nakielskiego zdaje się potwierdzać, że Ujście liczono wówczas rzeczywiście do ziemi nakielskiej. Być może, że połączenie Ujścia z Nakłem ma związek z faktem, że starostą ujskim był 1404 - - 1421 Maciej z Wąsoszy, jednocześnie ok. 1410 potwierdzony jako starosta nakielski (GStar. s. 82).

³Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁴Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

⁵Zbigniew z Brzezia, zob. wyżej, nr 521/10.

⁶Janusz z Tuliszkowa, zob. wyżej, nr 570/7.

⁷Mikołaj z Brodnicy i Błociszewa, zob. wyżej, nr 455/2.

⁸Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

⁹Dunin ze Skrzyńska, zob. wyżej, nr 666/4.

Dokument Nr 713

Kościan, 4 lipca 1413

Król Władysław Jagiełło transumuje dokument Sędziwoja Ostroroga dla Sędka archidiakona pszczewskiego.

Or.: Poznań, AAP, dok. DK 132. Pergamin 453×281+40 mm. Czerwony sznur do przytwierdzenia pieczęci. Na odwrocie późne streszczenia i sygnatury.
Wzmianka: KDW V, nr 221 (wg Or.).

||^aIn nomine Domini amen.|| Quia tunc multis dubiorum et errorum incommodis prudenter occurrimus dum gesta etatis nostre literarum apicibus et testium notamine perhennamus. | Proinde nos Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lithwanieque princeps supremus et heres Russie etc. significamus tenore presencium universis, quibus expedit, tam presen|tibus quam futuris, presencium noticiam habituris, ad rei memoriam sempiternam, quomodo nostre celsitudini honorabilis Sandconis archidiaconi Pczewensis in ecclesia Pozna|niensi¹ devoti nostri fidelis dilecti, instans nuper oblata peticio continebat, quatenus literam seu privilegium strennui Sandziuogii de Ostrorog palatini Poznaniensis et capitanei protunc Maioris Polonie generalis², militis nostri fidelis dilecti, suo vero subappendenti roborata sigillataque sigillo, de nobis innata clemencia ratificare, gratificare et confirmare dignaremur. Cuiusquidem privilegii tenor de verbo ad verbum sequitur in hec verba:
[następuje dok. Sędziwoja Ostroroga z daty: Poznań, 30 czerwca 1413 - KDW V, nr 221].
Nos vero Wladislaus Dei gracia rex Polonie predictus prefatum privilegium et omnia in eo contenta in omnibus suis punctis, condicionibus, clausulis, articulis et sentenciis iamdicti Sandconis peticionibus benigniter acclinati ratificamus, gratificamus, approbamus et de nostra certa sciencia tenore presencium temporibus perpetuis confirmamus. Harum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio literarum. Actum et datum in Cosczan feria tercia infra octavas Visitacionis Sancte Marie Virginis gloriose anno Domini millesimo quadringentesimo tredecimo³, presentibus nobilibus et strennuis: Petro de Wlosczowa castellano Dobrinensi⁴, Nicolao de Bloczeschowo castellano Santhocensi⁵, Sbigneo de Brzeze marschcalco^b Regni Polonie⁶, Jaroslao de Gywno vexillifero Poznaniensi⁷, Paulo de Chranstowo venatore Kalisiensi⁸ et Vincencio de Syrakowo suppincerna Poznaniensi⁹, militibus nostris fidelibus dilectis. Datum per manus reverendi in Christo patris domini Alberti episcopi Cracouiensis, Regni nostri Polonie cancellarii¹⁰, nobis sincere dilecti.

^ainicjał wysokości prawie całego tekstu Or.

^btak Or.

¹Sędziwój archidiakon, zob. wyżej, nr 640/7.

²Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

³Data potwierdzona itinerarium wystawcy.

⁴Piotr Karwacian z Włoszczowy kasztelan dobrzyński 1406 - 1413 (Lasocki, Dostojnicy, s. 6).

⁵Mikołaj z Błociszewa, zob. wyżej, nr 455/2.

⁶Zbigniew z Brzezia, zob. wyżej, nr 521/10.

⁷Jarosław z Iwna, zob. wyżej, nr 600/5.

⁸Pasek z Chrząstowa, zob. wyżej, nr 594/2.

⁹Wincenty z Sierakowa, zob. wyżej, nr 576/7.

¹⁰Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

Dokument Nr 714

Śrem, 10 lipca 1413

Król Władysław Jagiełło potwierdza dominikankom poznańskim prawo patronatu kościoła Św. Marii Magdaleny w Poznaniu.

Kop.: Kraków, Archiwum OO. Dominikanów, Kopiariusz dominikanek poznańskich z XVII w., s. 36 - 37.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. [s. 37] Quia tunc multis errorum et dubiorum prudenter occurnimus dispendiis, dum gesta aetatis nostrae literarum apicibus et fidedignorum testimonio perhennamus. Proinde nos Wladislaus Dei gratia rex Poloniae, necnon terrarum Cracouiae, Sandomiriae, Syradiae, Lancyciae, Cuiawiae Lituanieque princeps suppremus, Pomoraniae Russiaeque dominus et haeres, significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis, tam praesentibus, quam futuris, praesentium notitiam habituris, quomodo oblata nobis petitio pro parte religiosarum et devotarum virginum priorissae et sanctimonialium monasterii Posnaniensis continebat, quatenus de innata nobis benignitatis clementia literas serenissimi principis domini Casimiri divae^a memoriae olim regis Poloniae¹, etiam praedecessoris^b nostri super ecclesia Beatae Mariae Magdalenae cum area et cimiterio ad eandem spectantibus confectas, approbare^c, confirmare et ratificare dignaremur. Quarum quidem literarum tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis:
[Tu kopista zamieścił jedynie intytulację oraz odesłał wyżej do s. 6. Nie ulega wątpliwości, że chodzi tu o dokument Kazimierza Wielkiego z 16 marca 1337, zob. KDW VI, nr 119].
Nos itaque praedictarum virginum petitionibus tanquam iustis et rationabilibus benigniter inclinati, praedictas domini Casimiri praefati literas in omnibus ipsarum punctis, articulis suis et clausulis ratificamus, approbamus et tenore praesentium confirmamus, decernentes ipsas robur perpetue firmitatis obtinere. Harum, quibus sigillum nostrum est appensum testimonio literarum. Actum in Srem feria 2 proxima ante festum sanctae Margaretae anno Domini 1413^d, praesentibus strenuis nobilibusque viris: Sąndziuogio de Ostrorog pallatino Posnaniensi², Sbigneo de Brzezie marszałek³, Petro Cawaczyn castellano Dobrzynensi⁴, Iaroslao de Iwnno vexillifero Posnaniensi⁵, Barthosio de Charbinouice magistro curiae reginalis⁶, Ioanne Manzik de Dąmbrowa subpincerna domini regis⁷ et aliis quampluribus fidedignis testibus ad praemissa. Datum per manus venerabilis Donini^e praepositi Sancti Floriani Cracowiensis, Regni nostri Poloniae vicecancellarii⁸, nobis sincere dilecti.
Ad relationem eiusdem venerabilis Donini^e praepositi Sancti Floriani, Regni Poloniae vicecancellarii.

^aducis Kop.

^bpredecessorum Kop.

^capprobat Kop.

^d1513 Kop.

^edomini Kop.

¹Data zgodna z itinerarium wystawcy.

²Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

³Zbigniew z Brzezia, zob. wyżej, nr 521/10.

⁴Piotr Karwacian, zob. wyżej, nr 713/4.

⁵Jarosław z Iwna, zob. wyżej, nr 600/5.

⁶Bartosz z Charbinowic, Ogrodzieńca, Wierzchosławic, podkomorzy sandom. 1411, ochmistrz (marszałek) dworu królowej 1413 (tutaj) - 1414, zm. ok. 1414 (PSB III s. 263).

⁷Jan Mężyk, zob. wyżej, nr 469/7.

⁸Dunin ze Skrzyńska, zob. wyżej, nr 666/4.

Dokument Nr 715

Środa, 13 lipca 1413

Król Władysław Jagiełło prosi wielkiego mistrza krzyżackiego o glejt dla wojewody kaliskiego Macieja z Wąsoszy i sędziego poznańskiego Mikołaja z Czarnkowa.

Or.: Berlin-Dahlem, GStAPK, XX. HA OBA 1970.
Wyd.: E. Raczyński, Kodex dyplomatyczny Litwy, Wrocław 1845, s. 169 (wg Or.).
Reg.: 1. Cod. Vit. nr 554 (pod datą 12 lipca 1413); 2. Reg. Teut. I, nr 1970.

Uw.: Dok. znany wydawcom tylko z mikrofilmu.

^a-b

Magnifico et venerabili domino Henrico de Plawen ordinis Sancte Marie domus Theutunicorum de Prussia magistro generali etc.¹, amico nostro carissimo etc.

Wladislaus Dei gracia rex Polonie Littwanieque | princeps supremus et heres Russie etc.
Venerabilis amice noster dilecte! Decrevimus dirigere ad vestre sinceritatis presenciam spectabiles et | strennuos milites Mathiam de Wansosche palatinum Kalisiensem² et Nicolaum de Czarncow | supremum iudicem Maioris Polonie³, barones consilii nostri fideles nobis dilectos, in nostris | et Regni nostri arduis negociis sinceritati vestre exponendis plenius et distincte. Quocirca eandem sinceritatem vestram petimus, quatenus cum consiliariis vestris in aliquo certo loco velitis convenire et ipsum predictis baronibus nostris in Juueni Wladislauia⁴ intimare et literas salvi conductus vestri⁵, ut vos secure valeant accedere, destinare, ubi ea decreverunt prestolare, gratam et acceptam complacenciam nobis in eo ostendentes. Datum in Srzoda ipso die beate Margarethe anno Domini millesimo quadringentesimo tredecimo etc.⁶
Relacio domini Donyn prepositi Sancti Floriani Cracoviensis, Regni Polonie vicecancellarii⁷.

^a-bna odwrocie Or.

¹Henryk Plauen, zob. wyżej, nr 670/1.

²Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

³Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

⁴Tj. Inowrocławiu. Obydwaj posłowali potem do Malborka, zob. PSB XIX s. 41.

⁵Glejt wystawiono rzeczywiście 18 lipca 1413 (Cod. Vit. s. 264).

⁶Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁷Dunin ze Skrzyńska, zob. wyżej, nr 666/4.

Dokument Nr 716

Nad Sanem, 10 września 1413

Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić terminy sądowe kasztelana poznańskiego Mościca ze Stęszewa, który wyjechał w poselstwie do Zygmunta Luksemburskiego.

Kop.: Poznań, WAP, Kościan Z. 4, k. 82 - 82v. Wpis 4 stycznia 1414 (wg Or.?).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc.
Iudicibus, subiudicibus, camerariis ceterisque officialibus iudiciis nostris in terris in Poznaniensi et Kalisiensi presidentibus, fidelibus dilectis graciam et omne bonum. Fideles nostri dilecti! Quia strennuum Moscicium castellanum Poznaniensem¹, militem nostrum dilectum, ad serenissimum principem dominum Sigismundum Romanorum et Vngarie regem, fratrem nostrum karissimum, in arduis nostris negociis dirigimus, propter quod terminos, quos coram vobis cum Viszata² et Bandlowsky³ habet, non potest personaliter comode attemptare, quapropter fidelitati vestre precipimus et mandamus habere volentes, quatenus predictum Moscicium cum predictis Viszata et Bandlowski et aliis interim, quod circa regem predictum fuerit et ab eodem non revenerit, nulla iudicare [k. 82v] audeatis racione, quinymmo t[ermino^a] ipsius huiusmodi usque ad ips[ius^a] reventum primum generale colloquium differatis, efficientes ne idem Moscicius racione sue absencie aliquid in premissis preiudicium senciat vel gravamen. Aliud non facturi. Datum in stacione nostra in fluvio San⁴ dominica die infra octavas Nativitatis Sancte Marie anno Domini millesimo CCCC^mo XIII^mo.

^abrzeg karty wystrzępiony Kop.

¹Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

²Jak wynika z zapiski w księdze sądowej (Poznań, WAP, Poznań Z. 3 k. 82v), chodzi o Wyszotę z Łęgu, zob. o nim wyżej, nr 614/5, 7.

³Będlewski, z Będlewa par. Łódź - o licznych braciach z B. zob. wyżej, nr 675/4 - 8.

⁴Pobyt króla nad dolnym Sanem, w okolicy Sandomierza, potwierdzony itinerarium.

Dokument Nr 717

Poznań, 11 października 1413

Przeor i zakonnicy poznańskiego klasztoru dominikanów poświadczają warunki fundacji uczynionej w ich klasztorze przez panów z Szamotuł.

Kop.: Kraków, Archiwum OO. Dominikanów, PZD 1 (Kopiariusz męskiego domu pozn. z XVII w.), s. 197 - 200, nr 130. Tytuł: Copia obligationis pargameney de qua supra.

In nomine Sanctae et Individuae Trinitatis amen. Aequissime legis divina urgente sententia, ea, quae pro suae salutis impendiis, pro rerum liberalitas nobis elargitur munifice obsequiosa devotionis gratitudinis perrenis memoriae titulis taliter commendamus, quae christianis accedentius visum est pietati, ut parens, prolis paternisque apud Altissimum proles adiuvetur meritis, ac mortuorum in posterum nequeant mori beneficia, pro Christo denique dotati, peccamus immaniter, cum in nos benegesta ad ipsum non referremus et mercedis qua tenemur, nil agimus si ea in quantum bonorum actor viderit devotionis assiduis operibus non refundimus indefesse. Propter hoc universis, quorum interest vel interesse poterit, pateat per presentes, quod nos infrascripti: Thadeus prior, Martinus de Glogouia sacrysta, Nicolaus Niger procurator, Michael^a, Andreas de Opol, Mathias Piscatoris, Stephanus de Lancicia, Clemens, Simon Nigri, Nicolaus de Opol, Michael Schekuka omnesque et singuli fratres conventus Posnaniensis ordinis Praedicatorum¹ gratissima devotione multimodas propitiationum exhibitiones a nobilitatis insignium baronum dominorum Sandiwoii Swidwa foelicis memoriae, quondam heredis in Schamotuły palatini Posnaniensis², magnificorumque filiorum ipsius Dobrogostii³ et Vincentii⁴ legitimorum immediate eius ibidem successorum nobis pro animarum eorundem salvatione cum effectu praestitas et praesertim nunc in totalis villae seu haereditatis dictae Sołacz prope Poznaniam sitae⁵ cum aquarum decursibus, molendinis, scultetiis, censibus annuis, redditibus, pascuis, pratis, agris et omnibus utilitatibus ad dictam haereditatem pertinentibus, qualicunque censeatur vocabulo, nihil sibi iuris inibi reservando, irrevocabili et perpetua donatione, quemadmodum in suis graniciis et limitibus est distincta, effectua(bi)liter resignando praedicto modo Posnaniensi monasterio contulerunt, amplectentes nos nostrosque posteros eisdem et pro quibus ipsi intendunt ad infrascripta obligamus. Inprimis, quod prior magister frater Thadeus praefatus de proventibus dictae haereditatis eisdem dominis capellam solemnem de muro eiusdem altitudinis cum ecclesia nostra in latere ipsius ecclesiae infra annum a data praesentium consumare debet. In qua capella, postquam fuerit consumata, singulis diebus temporibus perpetuis missam defunctorum cantabimus pro ipsis (exceptis Natalis Domini, Resurrectionis ipsius cum eorum octavis, Epiphaniae, Ascensionis Domini, omnibus festis Beatae Virginis, sancti Dominici et Omnium Sanctorum), quorumlibet in dierum praemissorum in praetaxata capella missae legentur sine omni omissione et quacunque pratociens^b dictorum dominorum anniversarios defunctionis dies (quam notare in nostris promittimus calendariis) occurerit, tunc vero precedenti omnes fratres vigilias et lectionem et ipso die missam in eadem capella solemniter decantabunt temporibus sempiternis, censum et redditus pecuniales omnes iuxta praescriptionem dominorum benefactorum nostrorum voluntatem taliter fide vera impendere promittimus. Quod semper pars quarta eorum integre duobus fratribus de conventu nostro studentibus, quos habere debemus, omni anno pro ipsorum studio dabitur improtracte, qui studentes cum suum iuxta morem ordinis compleverint studium, tunc alii de ipso nostro conventu substituentur, quibus similiter pars quarta dictorum censuum cedit per priorem, qui pro tempore fuerit, sine omni dilatione praesentanda, quousque studium suum terminetur ad perfectum. Et sic succesive fiat in perpetuum post capellae consumationem statim incipiendo, tres autem partes reddituum et censuum pecunialium ut promittitur, non alibi unquam quam pro fratrum vestimentis fideliter exponentur. Prata vero et alias utilitates in animalibus frumentis et quibusvis proventibus non pecunialibus communi usui conventus impendemus et unam farinae siliginis mensuram de molendino dictae villae pro ipsorum dominorum animarum redemptione pauperibus in hospitali sito foris civitatis Schamotuly, quam ipsi de facto contulerunt, singulis hebdomadis solvendam nisi circa hoc aliter fuerit provisum. Copiam insuper huius literae in publico dictae capellae textu solemni descriptam habebimus et eo recentior memoria semper nobis agendorum maneat et aliorum per haec devotio ad orandum pro tantis pretactis operibus excitetur. Si vero, quod absit, aliquid praemissorum per nostram nostrorumque successorum negligentiam quomodocunque omissum fuerit, eo ipso prior tempore, cuius talis omissio facta fuerit, paenam^b privationis sui officii, caeteri autem fratres paenam^b gravis culpae iuxta nostrarum constitutionum tenorem sustinebunt quousque negligentia talis fuerit explete repensata. Praelibati vero magnifici milites, videlicet Dobrogostius et Vincentius benefactores nostri, de eorum gratia speciali quatuor marcas census in prenotata villa cuidam obnoxios reemere promiserunt et conventus resignare. Curam insuper et protectionem defensionemque iniuriarum, quae a quocunque possent inferri conventui nostro circa haereditatem praenarratam, ipsi de innata eis benignitate alternatim et eorum filii post eos in perpetuum exhibere literasque regias et alias firmitates opportunas, ut dicta inviolata permanent, procurare nobis permiserunt. Et ut suprascripta omnia et praemissa certius robur perpetuae habeant firmitatis, ea, ad quae nos obligavimus, de consensu reverendi patris, nostri fratris Joannis episcopi, s(anctae) t(heologiae) professoris et prioris provincialis provinciae Poloniae⁶ fecimus. Cuius et ipsius successorum correctione paenas^b, ad quas nos obligavimus, si aliquid de promissis ommiserimus, submittimus hancque literam ipsius sigillo appenso muniri ordinavimus, nostra prioratus et conventus sigilla eisdem consimiliter subappendentes. Datum Poznaniae anno Domini millesimo quadringentesimo tertio decimo, mensis Octobris die undecima.

^aprzecinek po Andreas Kop.

^btak Kop.

¹Dominikanie pozn. w większości skądinąd nie znani. Przeor Tadeusz zapewne ident. z przeorem Tadeuszem wyst. w falsyfikacie datowanym 1403 (wyżej, nr 483/18), zaś Stefan z Łęczycy może ident. z przeorem w Poznaniu 1420 (KDW VIII).

²Sędziwój z Szamotuł, zob. wyżej, nr 432/1.

³Dobrogost z Szamotuł, zob. wyżej, nr 551/7.

⁴Wincenty z Szamotuł, zob. wyżej, nr 567/5.

⁵Sołacz, zob. wyżej, nr 567/2 - dok. dotyczący tej samej sprawy.

⁶Jan Biskupiec przeor dominikanów krak. 1406, prowincjał prowincji polskiej dominikanów 1411 - - 1417, spowiednik Władysława Jagiełły, biskup chełmski 1417, zm. 1452 (PSB II s. 110 - 111; MPH s.n. V, s. 142).

Dokument Nr 718

Poznań, 9 grudnia 1413

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że wymienieni synowie Piotra Strosberga sprzedali Starołękę klasztorowi karmelitów w Poznaniu.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań, Kl. Karmelitów C 12, s. 80 - 81. Wpis z XVIII w. wg transumptu króla Augusta II wcześniejszych potwierdzeń monarszych (Jana III, Michała, Jana Kazimierza, Władysława IV).

In nomine Domini amen. Dum vivit litera, vivit et actio literae commissa, eorum assertio nutrit memoriam et labiles semper perpetuat actiones. Proinde nos Sandivogius de Ostrorog palatinus Posnaniensis et capitaneus Maioris Poloniae generalis¹ significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis etc.: ad nostram et aliorum infrascriptorum eiusdem terrae nobilium praesentiam venientes providi Nicolaus et Nicolaus, et Nicolaus Maior, et Nicolaus Minor, filii felicis memoriae Petri Strosberg civis Posnaniensis², non coacti, non compulsi, nec aliquo errore seducti, sani mente et corpore existentes, totam villam et haereditatem Starołęka sitam in districtu Posnaniensi³ pro trecentis marcis grossorum latorum monetae Pragensis et numeri Polonicalis consueti, quadraginta octo grossos ad unam marcam computando, venerabili ac devoto viro domino Leoni priori et toti conventui monasterii Corporis Christi ante Posnaniam ordinis Sanctae Mariae de Monte Carmeli⁴ et ipsius successoribus ministrantibus rite et rationabiliter perpetuo vendiderunt cum omnibus utilitatibus, fructibus, censibus, proventibus, campis, agris, molendinis, pratis, pascuis, sylvis, boris, gaiis, mericis, nemoribus, rubetis, virgultis, lacubus, piscinis, fossatis, piscaturarum rivulis, fluminibus, fluviis, insulis, stagnis, paludibus, molendinis, emolumentis, aquis et earum decursibus et generaliter cum omnibus et singulis pertinentiis et obventionibus, nihil iuris et dominii in eadem haereditate Starołęka pro se et ipsorum successoribus legittimis reservantes, coram nobis moresolito in perpetuum resignarunt tenendam, habendam, vendendam, obligandam, arendandam, alienandam, possidendam, utifruendam et iuxta terrestrem consuetudinem possidendam, prout dicto domino priori et conventui suo melius et utilius videbitur expedire. Quam venditionem simul cum resignatione ratam, gratam atque firmam haben(tes), ratificavimus, accepimus et confirmavimus [s. 81] presentibus perpetuo fore valituram. In cuius rei testimonium sigillum nostrum praesentibus est appensum. Actum et datum Posnaniae sabbatho post festum sancti Nicolai Confessoris anno Domini millesimo quadringentesimo tredecimo, praesentibus honorabili et nobilibus viris, dominis: Joanne de Napart^a⁵, Petro Cordesztak^a de Trzebawy⁶, Vasilone burgrabio Posnaniensi⁷, Nicolao de Pląskowo⁸, Joanne de Bondemino plebano in Modrzew^a⁹, Derslao de Orzeszkowo¹⁰ haeredibus, testibus ad praemissa vocatis specialiter et rogatis, per manus Nicolai Dobieszewski plebani Posnaniensis, nostri notarii curialis¹¹.

^atak Kop.

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Piotr Strosberg zm. przed 1408. Z trzech jego synów Mikołajów (Senior, Maior i Junior) wszyscy działali potem w mieście (WSB s. 705 - 706).

³Starołęka Mała par. Głuszyna, dziś w obrębie miasta Poznania (Koz. 3 s. 247).

⁴Przeor Leon skądinąd nie znany.

⁵Jan pleban z Niepartu, zob. wyżej, nr 447/1.

⁶Piotr Korczbok z Trzebawia (na wsch. od Stęszewa), potem podstoli pozn. 1420/21, podkomorzy 1426, starosta babimojski, ujski, zm. 1438 (PSB XIV s. 159 - 160; WSB s. 349 - 350).

⁷Wasyl burgrabia pozn. 1411 - 1413 (GUrz. C 909), nazywany też Nasiłem, utożsamiany ostatnio przez J. Wiesiołowskiego (Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania, Warszawa 1982) z Wawrzyńcem Wasylem, rajcą pozn. 1402 - 1404, 1407, burmistrzem 1405/06, 1403/09 (WSvP s. 448).

⁸Pląskowo par. Popowo Kościelne, na wsch. od Skok (Koz. 1 s. 222, 5 s. 160). Mikołaj wyst. 1411- 1439? (SHGWlkp.).

⁹Zapewne Modrze, wieś par. na pd.-zach. od Stęszewa. Pleban Jan de Bondemino nie zidentyfikowany, nazwa miejscowa chyba popsuta. Jeszcze 1412 był plebanem w M. Mirosław z Bytynia (Now. II s. 81), 1420 - wspomniany Jan, nie wiemy, czy ident. z naszym (SHGWlkp.).

¹⁰Orzeszkowo par. Kwilcz, na pd. od Sierakowa (Koz. 2 s. 553). Dziersław wyst. do 1413 (tutaj) do 1445, wielokrotny potem burgrabia pozn. i kośc. (GUrz. C 915, 922, 925, 736), nie żył już 1447 (SHGWlkp.).

¹¹Mikołaj z Dobieszewa, zob. wyżej, nr 694/8.

Dokument Nr 719

[Poznań], 1413

Poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Iwan z Soboty zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 614 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 143, zaginionego w 1945 r.).

1413. Coram eodem Michaele Bliden vicario in spiritualibus et officiali generali Posnaniensi¹ inscriptio vicariis census duarum marcarum latorum grossorum cum summa capitali 20 marcarum similium super bonis Sobota per nobilem Iwanum haeredem².

¹Michał Blida, zob. wyżej, nr 488/11.

²Iwan z Soboty, zob. wyżej, nr 602/2.

Dokument Nr 720

[Poznań], 1413

Poznański wikariusz generalny zaświadcza, że kasztelan poznański Mościc ze Stęszewa zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 614 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 145, zaginionego w 1945 r.).

1413. Coram eodem [Michaele Bliden^a] vicario et officiali¹ strenuus miles dominus Moszczicius castellanus Posnaniensis² summam 55 marcarum latorum grossorum vicariis Posnaniensibus per Thomam Strzampinski vicarium³ cessam, ex censu annuo 51/2 marcarum super bonis suis Dupiewiecz⁴ inscribit.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Michał Blida, zob. wyżej, nr 488/11.

²Mościc ze Stęszewa, zob. wyżej, nr 432/4.

³Wikariusz Tomasz Strzępiński (ze Strzępina na pd.-wsch. od Opalenicy), zapewne ident. z późniejszym drem prawa i teologii, profesorem UJ, kanonikiem gnieźn. 1435, pozn. 1436, potem podkanclerzym koronnym 1454 - 1455, biskupem krak. 1455, zm. 1460 (WSB s. 709).

⁴Dopiewiec (Dupiewiec) par. Dopiewo na pn. od Stęszewa (Koz. 2 s. 153, 7 s. 325).

Dokument Nr 721

Siedlimowo, 18 stycznia [1414]

Arcybiskup gnieźnieński nakazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu odroczenie terminu Dzięćmara plebana z Juncewa w sprawie dziesięcin z Kożuszkowa i [Kożuszkowej] Woli.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 4, k. 29. Wpis 28 lutego 1414.
Wyd.: Acta capitulorum II, nr 25.
Reg.: KDW V, nr 210 (pod datą 16 stycznia 1413), wg Kop.

Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus honorabili domino Michaeli scolastico, officiali et administratori Gneznensi¹, aut ipsius locumtenenti, fratribus nostris carissimis. Honorabilis domine, frater in Christo carissime! Ad presenciam nostri deducitur, quomodo decime de villis Vola et Koszuszkowo² ad mensam nostram pertinerent, pro quibus decimis discretus Dzeczmar plebanus de Janczewo³ coram vobis movet materiam questionis. Ideo mandamus vobis, quatenus in causis huiusmodi pro decimis antedictis questiones ipsius Dzeczmar usque ad nostrum Gneznam adventum suspendatis, ut cognoscamus debite, ad quem eedem decime debeant pertinere. Datum in Szedlimowo⁴ feria secunda post octavas Epiphaniarum Domini.

¹Michał z Krowicy, zob. wyżej, nr 420/6.

²Kożuszkowo par. Siedlimowo?, na pn.-zach. od Skulska (Koz. 1 s. 127, 4 s. 408). Wola Kożuszkowa tuż obok.

³Juncewo (Janczewo), wieś par. na zach. od Żnina, własność arcybiskupów gnieźn. (Koz. 4 s. 295). Pleban Dzięczmar wyst. tylko tutaj, nie był już plebanem 1417 (Now. II s. 391).

⁴Siedlimowo, wieś par. na pn.-wsch. od Kleczewa (Koz. 1 s. 275, 5 s. 285).

Dokument Nr 722

Mogilno, 2 lutego 1414

I. N. Sprzedaż wójtostwa w Mogilnie przez dziedziców wójtostwa tamtejszemu opactwu benedyktynów.

Or.: Bydgoszcz, WAP, Klasztor Mogilno dok. 8. Pergamin 170 - 160×337 - - 321 mm, dobrze zachowany. Na odwrocie późne informacje o treści i sygnatury: B 3, F 21. Z.N.: Na czterech gradusach ozdobny krzyż. Napis na gradusach: Jacobus Gromislai de G.

In nomine Domini amen. Anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentessimo | quartodecimo, indiccione septima, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini | nostri, domini Johannis divina providencia pape vicesimi tercii anno ipsius tercio¹, die | Veneris, secunda mensis Februarii, hora vesperorum vel quasi, in domo habitacionis honesti viri Alberti dicti Srzama opidani in Mogilno², in mei notarii publici infrascripti et testium infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia constituti personaliter Andreas advocatus tamquam principalis ibidem in Mogilno una cum Nicolao filiastro suo germano condam Petri olym advocati in Mogilno et Gertruda, Magdalena sororibus suis germanis predicti Andree advocati cum suis legitimis successoribus nepotibus³, amicis propinquis et remotis, ^a-b

non compulse, nec coacti

, sed animo ipsorum bene deliberato, unanimi voce dixerunt hec verba: "Resignamus et resignavimus cum effectu advocaciam ibidem in Mogilno una cum tribus ^a-b

mansibus

agrorum condam advocaciam concernentibus cum omnibus iuribus, censibus, fructibus, domibus, areys, ortis, pratis, proventibus, utilitatibus universis, prorsus omnino, nobis nichil reservantes, ita tamen extendentes se ad longitudinem sicut et in latitudinem prout nos tenuimus, habuimus et gubernavimus, wenerabili viro domino abbati et suo conventui ordinis sancti Benedicti ibidem in Mogilno omnimodam potestatem eiusdem advocacie prenotate tenendi, habendi, possidendi, gubernandi, vendendi pacifice et quiete, nullo impediente vel contradicente, ad usus suos convertendi". Insuper quidam Stanislaus dictus Corthysza opidanus in Janowmlyn nomine Margarethe sue uxoris⁴ et cum suis legitimis successoribus similiter resignavit partem advocacie, si quam habuit eadem^c Margaretha. Qui quidam Stanislaus promisit et fideiussit pro indampnitate; et hoc tamen bannito iudicio mediante Johanne viro^d dicto Garb lanthwoyth⁵ protunc iudicio presidente. Super quibus omnibus et singulis prenominatus dominus Clemens abbas⁶ peciit a me notario publico infrascripto fieri et confici unum vel plura publica instrumenta. Acta sunt hec anno, indiccione, pontificatus, die, hora et loco quibus supra, presentibus nobilibus et honestis viris, dominis: Wincencio herede in Sarbinowo⁷, Bodzantha et Petro heredibus in Winecz⁸, Alberto dicto Gneznensky cive Zneynensi⁹, Alberto proconsule¹⁰, Jacobo dicto Bar¹¹, Bartholomeo, Johanne sutore, Paulo dicto Capicza consulibus, Nicolao dicto Mnocho, Petro sutore, Gromislao, Michaele dicto Crupka scabinis et Mathia dicto Lazanka concivibus ibidem in Mogilno, testibus ad premissa.
Z. N. ^e-f

Et ego Jacobus quondam Gromislai de Goluthowo clericus Poznaniensis dyocesis, publicus imperiali auctoritate notarius¹², predicte resignacioni una cum prenominatis testibus presens interfui eaque omnia et singula sic fieri, vidi et audivi, sed arduys occupatus negociis per alium fideliter scribam procuravi, me manu mea propria subscripsi et in hanc publicam formam redegy, signo et nomine meis solitis et consuetis consignavi in fidem et testimonium omnium premissorum

^a-btak Or.

^ceadam Or.

^dodczyt niepewny

^e-finną ręką Or.

¹Błąd notariusza - 2 lutego 1414 to czwarty, nie trzeci rok pontyfikatu (anty)papieża Jana XXIII (wybranego i koronowanego w maju 1410).

²Skądinąd nie znany.

³Występują tutaj i - częściowo - wyżej, nr 707.

⁴Janowiec Wlkp. (Janów Młyn), miasto nad Wełną. Stanisław Kortyza (Kortezan?) z żoną Małgorzatą (zapewne córką wójta mogileńskiego) skądinąd nie znani.

⁵Jan Garb wyst. tylko tutaj; był zapewne wójtem sądowym, przeciwstawianym w nazwie wójtowi dziedzicznemu Mogilna.

⁶Opat Klemens, zob. wyżej, nr 707/11.

⁷Sarbinowo najpewniej par. Kołdrąb, na pd.-wsch. od Janowca Wlkp. (Koz. 1 s. 272, 5 s. 277 - 278), Wincenty tu jednak nie znany (nie wyst. także w innych S. na terenie Wielkopolski).

⁸Wieniec par. Niestronno, na pn.-zach. od Mogilna (Koz. 1 s. 355, 5 s. 472). Bodzęta wyst. także 1417 - - 1428, Piotr 1418 - 1429 (SHGWlkp.).

⁹Skądinąd nie znany.

¹⁰Burmistrz mogileński Wojciech wyst. także 1419 (KDW VIII).

¹¹Ten i następni mieszczanie mogileńscy skądinąd nie znani.

¹²Jakub zob. wyżej, nr 474/25.

Dokument Nr 723

Poznań, 27 lutego 1414

Sędzia i podsędek poznańscy potwierdzają wyrok sądu królewskiego w Poznaniu.

Or.: Poznań, WAP, Akta m. Poznania D 407. Pergamin 244×261+42 mm. Pergamin cienki, brunatne plamy w tekście. Na pasku pergaminowym fragment pięciokątnej(?) pieczęci z herbem Nałęcz na sześciokątnej tarczy. Pasek po drugiej pieczęci. Na odwrocie notatki o treści (XVI - XVIII w.).
Reg.: Bibl. Jag., rkps 8057, k. 144 (wg Or.).

In nomine Domini amen. Nos Nicolaus in Czarncowo¹, necnon Mroczko in Clesczewo² heredes, |iudex, subiudex Poznanienses, notum facimus, quibus expedit, universis, presencium noticiam habi|turis, quod cum feria tercia post dominicam Invocavit me etc. cum strennuis et nobilibus | viris dominis Barthossio Wyezemburg³, Paszkone Chrzanstowsky venatore Kalisiensi⁴, Derslao Krzisliczsky⁵, Jura Byelawsky⁶, Masskone Zelanthcowsky⁷, Petrassio Choyniczsky⁸ in domo nostra Poznanie situata sedebamus, sub anno Domini millesimo quadringentesimo quartodecimo, ibi veniens venerabilis vir dominus Boguslaus prepositus Sancti Spiritus ante Poznaniam⁹ nomine miserabilium personarum in domo hospitalis ibidem degencium unam litteram papiream patentem ex parte iudicii regalis Poznaniensis nobis presentavit, cuius littere tenor sequitur in hec verba:
[następuje dok. sądu ziemskiego pozn., z daty: Poznań, 21 czerwca 1413 - zob. wyżej nr 711].
Nos igitur prefati iudex, subiudex visa sufficienti attestacione presentis littere et tenore eiusdem plene intellecto, ex informacione dominorum nobiscum sedencium eandem litteram duximus confirmandam nostris sigillis roborantes. Actum et datum anno, die, loco et testibus quibus supra.

^ainicjał wysokości prawie połowy tekstu Or.

¹Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

²Mroczek z Kleszczewa, zob. wyżej, nr 436/3.

³Bartosz Wezenborg z Gostynia i Ponieca, wyst. od 1405, potem kasztelan nakielski 1432, zm. 1441/42 (SHGWlkp.; Spisy wlkp.).

⁴Pasek z Chrząstowa, zob. wyżej, nr 594/2.

⁵Dziersław z Krześlic, zob. wyżej, nr 677/6.

⁶Jura z Bielaw, zob. wyżej, nr 530/9.

⁷Maszek z Zielątkowa, zob. wyżej, nr 650/2.

⁸Pietrasz z Chojnicy, Bielaw (brat Jury), zob. wyżej nr 530/9.

⁹Bogusław syn Wawrzyńca, prepozyt Św. Ducha pod Poznaniem, student UJ 1421, zm. 1445/46 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 724

Poznań, 21 marca 1414

Wymienieni uczestnicy sądu wiecowego w Poznaniu zawiadamiają sędziego poznańskiego o wyroku w sporze pomiędzy Katarzyną z Sączkowa a klasztorem cystersów w Przemęcie i publikują list starosty wielkopolskiego Jana.

Kop.: Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 133, k. 58v - 59v. Wpis w transumpcie sędziego poznańskiego Mikołaja z Czarnkowa z daty: Kościan-Stare Miasto, 11 czerwca 1414 (niżej, nr 732), potwierdzonym przez króla Stefana Batorego w Warszawie, 18 lutego 1585 r. Tytuł: Confirmatio litterarum venditionis alterius dimidii mansi quondam scultetiae in villa Sanczkowicze.

Sandigouius^a palatinus Posnaniensis et capitaneus Maioris Poloniae generalis¹, Jaroslaus vexilifer², Nicolaus [k. 59] dapifer Posnanienses³, Nicolaus Santociensis⁴, Jacobus Rogoznensis⁵, Jarota Radzimiensis⁶, Sanborius^a Sbąszensis castellani⁷, Theodricus Giwenski⁸, Andreas Crupka⁹ et Kusso Golaneczki¹⁰ strenuo militi domino Nicolao in Czarnkowo¹¹ ac nobili Mroczkoni in Cliszewo^a haeredibus¹², iudici et subiudici Posnaniensibus amicitiam sinceram fideliter pretinctam. Domini ac amici dilecti! Noveritis, quod dum feria quarta post dominicam Litare^a ipso die sancti Benedicti Confessoris anno Domini millesimo quadringentesimo decimo quarto, iudicio regali super praetorio in summis terminis Posnaniae praesidebamus, ubi etiam, domini dilecti, una nobiscum in eisdem sedebatis iudicantes, ibi dominam Catherinam de Sanczkowicze¹³ iusto et vero iudicio conservavimus erga venerabilem virum dominum Nicolaum Wenrych abbatem et conventum monasterii Welenensis de Praementh¹⁴ circa suam litteram, cuius tenor sequitur de verbo ad verbum in hunc modum:
[następuje dok. Jana starosty wielkopolskiego z daty: Przemęt, 25 lipca 1303 - KDW VI, nr 70].
[k. 59v] Super quibus adiudicatum solvit, prout in libro terrestri de verbo ad verbum est inventum et praesentibus conscriptum. Quocirca ^b-c

donationem nostram

praesentibus petimus cum affectu, quatenus praefatae dominae Catherinae super causa huiusmodi litterae suae conservationis litteram adiudicationis vestrae dare vellet, prout aliis terrigenis dare consuevistis et prout etiam est iuris et moris terrestris consuetudo, sigillis vestris roborando. Datum die, anno, loco et testibus, quibus supra, cittat(or)io sub sigillo.

^atak Kop.

^b-ctak Kop., zamiast dominationem vestram.

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Jarosław z Iwna, zob. wyżej, nr 600/5.

³Mikołaj z Lubiatowa, zob. wyżej, nr 478/3. Był jednak najpewniej stolnikiem kal.

⁴Mikołaj z Błociszewa, zob. wyżej, nr 455/2.

⁵Jakub Prusiecki, zob. wyżej, nr 431/11.

⁶Jarota z Wilkowa, zob. wyżej, nr 610/4.

⁷Sambor z Małachowa (par. Witkowo, na pd.-wsch. od Gniezna - Koz. 1 s. 161 - 162), także z Rosnowa (pomiędzy Poznaniem a Stęszewem), kasztelan zbąszyński 1411- 1419, łowczy kal. 1420 - 1436 (PSB XIX s. 412 - 413).

⁸Teodoryk z Iwna, Siekowa, Międzychodu, wyst. 1400 - 1438, burgrabia w Kościanie 1402 - - 1404, w Nakle 1421, chorąży pozn. 1415 - 1438, zm. 1438 (GUrz. A 225, C 728, 493; SHGWlkp.).

⁹Andrzej Krupka ze Skórzewa, zob. wyżej, nr 650/7.

¹⁰Kusz z Gołańczy, zob. wyżej nr 509/6.

¹¹Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

¹²Mroczek z Kleszczewa, zob. wyżej, nr 436/3.

¹³Sączkowo par. Przemęt, na zach. od Śmigla (Koz. 3 s. 179). Katarzyna wyst. 1414 (tutaj) - 1418 (SHGWlkp.).

¹⁴Opat wieleński skądinąd nie znany. W 1411 wyst. jeszcze opat Tomasz (KDW V nr 192), w 1417 - opat Jan (KDW VIII).

Dokument Nr 725

Poznań, 28 marca 1414

Wymienieni sędziowie polubowni zaświadczają, że rozgraniczyli wieś Luboń od miasta Poznania.

Or.: Poznań, WAP, Akta m. Poznania D 302. Pergamin 246×160+54 mm. Pasek pergaminowy po przywieszeniu pieczęci. Nacięcie po drugim pasku. Na zakładce ręką tego samego pisarza: In nomine. Na odwrocie: Super graniciis Lubon et civitatis (XV w.) i późniejsze informacje o treści.

^aNos Sandziuogius de Ostrorog palatinus Poznaniensis et capitaneus Maioris Polonie generalis¹, Nicolaus in Czarncowo | iudex Poznaniensis² et Andreas de Osseczno³ significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quod coram nobis consti|tuti nobiles Jacussius Pyoman et Jarandus de Lubom⁴ ex una et providi cives Poznanienses ex altera partibus nos | instanter pecierunt, ut limitaciones inter villam Lubom dictorum nobilium ex una et inter civitatem Poznaniensem ex altera partibus faceremus. Nos itaque prescripti peticionibus dictarum parcium inclinati et eciam volentes ne inter ipsos displicencie et controversie orirentur, limitaciones veras et perpetuas inferius descriptas inter villam Lubom et inter civitatem Poznaniensem limitavimus et fecimus in hunc modum: Quod in antiquo flumine alias Wartha tractum sagene alias thona dicte civitati Poznaniensi adlimitavimus wlgariter prziyachali, ad quem ex antiquo ius habuit, incipiendo a fossato, quod signavimus usque ad signum in salice signatum ex opposito eiusdem fossati et inter ista signa, prout dicti cives quatuor palos wlgariter pale incuttere, si ipsis neccesse fuerit, wlgariter wbicz, et ulterius a dictis signis equitavimus ad fluvium et signavimus in salicibus et rokita, wlgariter in vscze, qui est decursus fluvii, alias otnoga. Insuper limitavimus, quod piscatores dicte civitatis Poznaniensis prout licite et sine inpedimento de fluvio Wartha per transitum eiusdem fluvii, videlicet per vscze, ad dictum ipsorum tractum sagene, wlgariter tona, cum navibus equitare, et si idem decursus vscze exsiccaretur, dicti piscatores civitatis predicte Poznaniensis possunt naves in curru ducere vel pedestres trahere per terram ad dictum tractum sagene alias tona sine dampno dictorum heredum Jacussii et Jarandi de Lubom et ipsorum posterorum. Possunt eciam piscatores dicte civitatis et civium recia in salicibus, rokiti wlgariter, et in tremulis, wlgariter ossicze, ex utraque parte tractus sagene supradictis libere extendere ipsa exsiccantes. Insuper limitavimus, quod dicti cives Poznanienses et ipsorum posteri non habebunt nec possidebunt robora seu arbores, que stant ex utraque parte dicti tractus sagene. Item limitavimus et fecimus gadem circa fluvium, wlgariter nad Wartą, transeundo recte ab eodem gade, wlgariter ot copcza, in fluvium seu in Wartam. Inferius eiusdem dicti gadis fluvium ad civitatem predictam Poznaniensem debet spectare et pertinere et superius eiusdem dicti gadis wille predicte Lubom adiacere debet et ad ipsam spectare, prout eciam propter maiorem cautelam in salicibus signavimus. Item limitando limitavimus ab eodem gade, qui iacet circa Wartam, transeundo wlgariter smugem, qua gades, wlgariter copcze, transeunt usque ad arborem dictam populum, wlgariter topola, et ulterius ab eadem arbore transeunt gades usque ad granicies seu limites wille Swirczewo⁵ wlgariter nunccupate et transeundo a dicto flumine Wartha per easdem limitaciones suprascriptas a dextris civitati predicte Poznaniensi, a sinistris vero predicte wille Lubom. Quamquidem limitacionem sic per nos, ut premittitur, factam, per nos et per presentes conscribi fecimus propter maiorem cautelam et memoriam earundem limitacionum habendam, decernentes ipsam rate, grate per dictas partes tenere perpetuo inviolabiliter et observare. In cuius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa. Actum et datum in Poznania feria quarta post dominicam Judica me Deus anno Domini millesimo quadringentesimo decimo quarto, presentibus quamplurimis fidedignis etc.

^ainicjał wysokości 10 wierszy Or.

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

³Andrzej z Osiecznej, zob. wyżej, nr 608/7.

⁴Luboń (Lubom) par. Wiry, na pd. od Poznania. Jarand wyst. 1406 - 1416 (SHGWlkp.); Jakub Pomian zob. wyżej, nr 702/2.

⁵Świerczewo par. Komorniki, dziś w obrębie miasta Poznania.

Dokument Nr 726

Brześć Kujawski, 23 kwietnia 1414

Kredytywa króla Władysława Jagiełły dla podstolego kaliskiego Przedpełka z Kopydłowa.

Or.: GStAPK, XX. HA OBA 2056. Papier, ślad odciśniętej pieczęci lakowej.
Reg.: Reg. Teut. I, nr 2056.
Uw: Dok. znany wydawcom tylko w mikrofilmie.

Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lythwanieque princeps supremus et heres Russye etc. | Venerabili et religioso domino Michaeli Cochmeyster Sancte Marie domus Theutunicorum | de Prussia magistro generali¹, amico nobis dilecto, salutem et sincere caritatis incrementum. | Venerabilis et religiose amice nobis dilecte! Quia strennuum Przedpelk de Copidlow subdapiferum Calisiensem, militem nostrum fidelem dilectum², intencionibus nostris plene informatum et distincte ad conspectum sinceritatis vestre dirigimus, ideo sinceritatem vestram petimus, quatenus sibi in hiis, qui vobis ex parte nostri retulerit, fidem adhibere velitis istamce per omnia creditivam. Datum in Brest feria secunda, ipso die sancti Georgii anno Domini millesimo quadringentesimo quartodecimo³.
Ad relacionem venerabilis Donyn prepositi Sancti Floriani Cracoviensis, Regni Polonie vicecancellarii⁴.

¹Michał Küchmeister, zob. wyżej, nr 700/2.

²Kopydłów par. Wilczyn w Konińskiem. Przedpełk wyst. od 1407, kasztelan zbarski 1412, podstoli kal. 1414 (tutaj), kasztelan lędzki 1426, zm. 1451 - 53 (PSB XXVIII, sub voce).

³Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁴Dunin ze Skrzyńska, zob. wyżej, nr 666/4.

Dokument Nr 727

Kalisz, 2 maja 1414

Wymienieni sędziowie polubowni rozsądzają spór o majątek pomiędzy Filipem z Gałązek a Katarzyną z Grzybowa.

Or.: nieznany; zaopatrzony był czterema pieczęciami.
Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 2, k. 175v. Wpis 14 maja 1414.
Wyd.: AKH III, s. 240 - 241 (wg Kop.).
Reg.: KDW V, nr 52 (wg Kop., z błędną datą: 23 kwietnia 1404 i błędnymi nazwami miejscowymi).

Nos Derslaus de Oczansz¹, Grzimko de Cothoiedsco² parte Philippi³ ab una, Jaczko consul et civis Kalisiensis⁴ et Nicolaus Czeszanczicz de Galanszky⁵ Katherine filie Derslay de Grzibowo⁶, ut procuratores sui, parte ab altera arbitri, arbitratores et amicabiles compositores recognoscimus tenore presencium, quibus expedit, universis, quod talem inter dictas partes perpetue divisionis fecimus unionem pro et super bonis paternis hereditariis ex successione paterna de unanimi consensu et voluntate dictarum parcium ipsas concernentibus: Philippus habeat et possideat, habebit et possidebit benivola et libera cessione et resignacione Katherine neptis sue totam sortem seu partem hereditariam hereditatis in Galanszky Maiori, Katherina vero neptis dicti Philippi tenebit et habebit perpetue duos mansos in Boczkowo⁷ et decem marcas de obligacione in Galanszky pro redimendo manso in Boczkowo perpetue possidebit, tali tamen condicione interiecta: cum ipsa Katherina ad annos etatis sue nubiles pervenerit et ipsam maritari contingat, et libere dimittere et a se alienare dictos mansos voluerit, preveniat et avizet Philippum ammonendo karitative et racione propinquitatis, ut si Philippus dictos mansos in Boczkowo habere voluerit, det et assignet Katherine more nobilium terrestri racione dotalicii triginta quinque marcas latorum grossorum Pragensis monete et numeri Polonicalis consueti infra annum. Si autem dictus Philippus prefatas triginta quinque marcas latorum grossorum Pragensis monete prius expressas solvere neglexerit, vel non curaverit, prefata Katherina habebit plenam et omnimodam potestatem prefatos mansos in Boczkowo possidendi, tenendi, vendendi, obligandi, alienandi pro sue beneplacito voluntatis. Ut autem hec nostra arbitracio et inter dictas partes perpetua divisio robur perpetue firmitatis obtinea(n)t, presentes scribi fecimus ex certa dictarum parcium sciencia et nostrorum sigillorum appensione muniri. Datum in Kalis feria quarta post dominicam Jubilate anno Domini millesimo quadringentesimo XIIII°.

¹Ociąż, wieś par. na pn.-wsch. od Ostrowa Wlkp. (Koz. 1 s. 198, 5 s. 87). Dziersław, także z Kwiatkowa, Krępy, wyst. od 1398 (Lekszycki II nr 711), potem łowczy koniński 1418 - 1422, kasztelan biechowski 1423 - - 1432 (Spisy wlkp.).

²Kotowiecko (Kotojedzko) par. Droszew, na zach. od Kalisza (Koz. 1 s. 126, 4 s. 399). Grzymek wyst. 1404 - 1424 (SHGWlkp.).

³Filip z Gałązek Wielkich (wieś drobnoszlachecka w par. Droszew, na zach. od Kalisza - Koz. 4 s. 215) wyst. od 1411 (AKH III s. 180).

⁴Jaćko rajca kal. wyst. także 1416, 1423, 1424 (KDW VIII).

⁵Mikołaj Cieszęcic, również z Gałązek Wielkich, trudny do odróżnienia od innych Mikołajów wyst. w Gałązkach. Ojciec Cieszęta wyst. 1401 (Roty IV nr 2), zaś Mikołaj z przydomkiem 1407 - 1424 (SHGWlkp.).

⁶Grzybowo, najpewniej wieś par. na pn.-wsch. od Wrześni (Koz. 4 s. 279 - 280; tenże s. 279 uważa nasze G za wieś dziś nie istniejącą koło Droszewa). Dziersław (Dzierżek) wyst. w G. koło Wrześni od 1399 (Lekszycki II nr 836), wicewojewoda w Pyzdrach 1406 - 1418, burgrabia kal. 1412 - 1415 (GUrz. C 569, 153). Córka Katarzyna wyst. także 1411 - - 1412 (AKH III s. 180, 187).

⁷Boczków par. Skalmierzyce, na pd.- -zach. od Kalisza (Koz. 1 s. 20, 3 s. 527, 4 s. 48).

Dokument Nr 728

Kalisz, 15 maja 1414

Filip ze Skokowa kasztelan ksiąski i Pasek z Dobczyna łowczy kaliski jako sędziowie polubowni rozsądzają spór pomiędzy Katarzyną wdową po Macieju z Sośnicy i Pachną żoną Dobiesława z Sośnicy.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 3, k. 12v - 13. Wpis w 1414 r.

Nos Philippus de Scokowo castellanus Ksząsznensis^a¹ et Pasco de Dopszyno venator Calisiensis² arbitri et arbitratores ac amicabiles compositores [k. 13] inter nobiles dominas Katherinam relictam olym Mathie ac Pachnam uxorem Dobessii et pueros ipsorum de Sosznycza³, talem unionem et concordiam fecimus et in perpetuum ipsas concordavimus, videlicet quod predicta domina Katherina cum pueris suis debet habere et possidere molendinum et piscinam in Sosznycza ibidem, a rippa usque ad rippam, cum omni dominio et utilitate ad perpetua tempora, predicta vero domina Pachna debet habere et possidere eciam ad perpetua tempora fortalicium dictum in wlgari gora cum fossato sicut ab antiquo factum est. Et si idem fortalicium aliquo modo destrueretur, extunc predicta Pachna cum pueris et successor ibus suis una cum fossato, secundum quod ab antiquo factum est, una cum ponte potest reformare. Eciam predicta domina Pachna cum pueris et successoribus ac hominibus suis aqua in predicta piscina debet uti libere inaquando et recipiendo. Et istam concordiam inter predictas partes fecimus ad perpetua tempora. Quod absit autem, si aliqua pars inter predictas partes non tenuerit seu infringerit, extunc pars non servans nostrum arbitrium et concordiam non tenens parti servanti et tenenti centum marcas puri vadii solvere sit astricta. In cuius rei testimonium de consensu et voluntate nobilis viri Andree de Scudla⁴ procuratoris predicte domine Katherine et puerorum suorum et honorabilis viri Janussii de Solowo Poznaniensis et Lanciciensis ecclesiarum canonici⁵, procuratoris predicte Pachne et puerorum suorum, sigilla nostra presentibus sunt appensa. Actum et datum Calis feria tercia die Rogacionum anno Domini M° CCCC° XIIII°.

^atak Kop.

¹Filip z Cielczy, Skokowa, zob. wyżej, nr 416/5.

²Pasek z Dobczyna, zob. wyżej, nr 594/2.

³Sośnica, wieś par. na pd.-zach. od Pleszewa (Koz. 5 s. 333). Maciej wyst. 1407 - 1412 (SHGWlkp.) - Katarzyna jako wdowa wyst. 1414 i 1417 (SHGWlkp.). Dobiesław wyst. od 1407, jego żona Pachna 1412 - 1428 (SHGWlkp.).

⁴Szkudła par. Kucharki, na pn.-zach. od Kalisza (Koz. 5 s. 396). Andrzej wyst. 1401 (Roty IV nr 28), wicepodsędek w Kaliszu 1419 (GUrz. C 204), zm. ok. 1423 (SHGWlkp.).

⁵Janusz z Wszołowa koło Pleszewa, zob. wyżej, nr 488/16.

Dokument Nr 729

Gniezno, 18 maja 1414

Oficjał gnieźnieński rozsądza spór o dziesięcinę z Targownicy pomiędzy klasztorem kanoników regularnych z Trzemeszna a plebanem z Trląga.

Or.: Gniezno, AAG, Trzemeszno dok. 54. Pergamin 566×530 mm, zakładka obcięta, nacięcie po pasku do przywieszenia pieczęci. Znak notarialny identyczny jak w KDW V, s. 353. Na odwrocie: Scrinio 6 H, informacje o treści (XV - XVIII w.).

^aIn nomine Domini amen. Nos Michael scolasticus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ cunctis, quibus expedit, notum facimus presencium noticiam habituris, quomodo mota iamdudum coram venerabili viro domino Nicolao Strzesconis canonico | et protunc officiali Gneznensi, antecessore nostro², utpote iudice ordinario, inter discretum dominum Wenceslaum rectorem ecclesie parrochialis in Trlang³ actorem ab una et venerabilem ac religiosum virum dominum Andream prepositum monasterii | in Trzemessna suumque conventum⁴ pro et super decima manipulari et campestri de agris allodialibus in villa wlgariter Targownicza⁵ dicta, et eius occasione, reos parte ab altera, vertebatur materia questionis, idem dominus Nicolaus Strzes|conis instante predicto Venczeslao plebano dictum dominum Andream et suum conventum suis patentibus citacionum literis coram se evocari fecit ad terminum competentem. Quoquidem termino adveniente, memoratus Venceslaus contra dominum Andream prepositum et suum conventum predictum verbo proposuit, sed quia causa erat gravis, cognicionem ordinis iudiciarii requirens dictus dominus Nicolaus Strzesconis eidem Venceslao plebano huiusmodi suam proposicionem mandavit libellare in termino compettenti. Quo termino tandem adveniente, ipsoque domino Nicolao ad causas audiendas pro tribunali iudicio presidente, circumspectus Peregrinus Clementis de Pampicze⁶ asserens se procuratorem ad hanc causam constitutum dicti domini Venceslai iudicialiter comparens libellum convencionalem produxit huiusmodi sub tenore:
Coram vobis, venerabili viro domino Nicolao Strzesconis canonico, officiali et administratore in spiritualibus sede vacante sancte ecclesie Gneznensis, procurator procuratorio nomine discreti viri domini Venceslai plebani ecclesie in Trlang contra et adversus venerabilem virum dominum Andream prepositum suumque conventum monasterii Trzemessensis et contra quamlibet aliam personam pro eo vestro in iudicio legitime intervenientem proponit et dicit, quod licet decima manipularis et campestris diversi grani tritici, siliginis et avene etc. post omnes et singulos kmethones in villa Targownicza a decem, viginti, triginta, quadraginta et sexaginta annis citra et ultra ac a tali tempore, cuius contrarii memoria hominum non existit, ex vera legitimaque prescripcione consuetudineque approbata ad ipsum dominum Venceslaum et ecclesiam suam ibidem in Trlang iam dictam racione erreccionis et fundi pertinuisset et spectasset et nunc pertinent et spectat fuissetque idem dominus Venceslaus cum suis antecessoribus, qui a tempore fuerunt, in vera, quieta ac pacifica possessione decime memorate, fructus et utilitates ex eadem nemine impediente percipiendo et levando. Tamen venerabilis vir dominus Jacobus, olim prepositus Trzemessensis⁷, repulsis quatuor kmethonibus in predicta villa de quatuor mansis, ipsos pro suo allodio arat et excolit et nunc dominus Andreas prepositus modernus in vicium dicti domini Jacobi succedens arat et excolit, decimam de eisdem quatuor mansis eidem domino Venceslao plebano et ecclesie sue memorate dare et solvere contradicit et recusat, dampna dicto domino Venceslao in percepcione predicte decime a triginta annis faciendo, sue saluti magnum in periculum et scandalum non modicum plurimorum. Quatenus petit procurator antedictus nomine, quo supra, per vos dominum iudicem et per vestram sentenciam diffinitivam pronuncciari, decerni et declarari dictam decimam manipularem et campestrem diversi grani post omnes et singulos kmethones in Targownicza a supradictis temporibus ex consuetudine approbata et ultra racione erreccionis et fundi pertinuisse et spectasse, dominumque Venczeslaum plebanum modernum cum suis antecessoribus in pacifica possessione fuisse et esse, dominumque Jacobum olim prepositum Trzemessensem kmethones in dicta villa de quatuor mansis agrorum repulisse prefatumque dominum Andream prepositum modernum in vicium dicti domini Jacobi successisse et eosdem quatuor mansos pro se suoque allodio exarasse et excoluisse decimamque domino Venceslao et ecclesie sue de eisdem quatuor mansis dare et solvere recusasse dampnaque sibi et ecclesie sue a triginta annis in percepcione dicte decime fecisse sibique talia facere non licuisse nec licere. Et ob hoc prefatum dominum Andream prepositum ad dandum et solvendum prefato domino Venceslao et ecclesie sue decimam post dictos quatuor mansos compellendum fore et compelli debere ipsique domino Andree preposito super percepcione ulteriori dicte decime perpetuum silencium imponendum fore et imponi debere vestra sentencia iusta mediante. Item petit expensas in lite factas; protestatur de faciendis.
Cuiusquidem libelli copia circumspecto magistro Sandconi rectori scole Gneznensis⁸, procuratori dicti domini Andree prepositi et conventus, prout de ipsius procuracionis mandato ex actis cause huiusmodi plene constabat atque constat, pettente eandem sibi decerni, decreta et certo termino ad dicendum contra eundem libellum assignato, tandem excepcionibus in scriptis pro parte dicti domini Andree prepositi et conventus datis et replicacionibus verbalibus pro parte predicti Venceslai plebani in diversis terminis subsecutis predictisque excepcionibus per ipsum dominum Nicolaum Strzesconis interlocutorie repulsis, libello quoque dicti plebani specificato, tandem memoratus magister Sandco procurator et nomine procuratorio, quo supra, libellum reconvencionalem in presencia Peregrini predicti produxit, cuius tenor sequitur de verbo ad verbum et est talis:
Coram vobis, venerabili viro domino Nicolao Strzesconis canonico et administratore in spiritualibus vacante sede, necnon officiali sancte ecclesie Gneznensis, procurator et nomine procuratorio venerabilis fratris domini Andree prepositi et sui conventus, contra et adversus discretum dominum Venceslaum plebanum in Trlang et contra quamcumque personam pro ipso in iure legitime intervenientem cum querela reconveniendo proponit et dicit, quod quamvis hereditas Targownicza communiter dicta cum omni iure et dominio ad ipsum dominum prepositum et suum conventum racione erreccionis et fundi et ex prescripcione legitima prescripta a decem, viginti, triginta, quadraginta, quinquaginta citra et ultra annis ac a tali tempore, cuius inicii et contrarii memoria hominum non existit, pertinuisset et spectasset, pertineret et spectaret et nunc pertinet et spectat, fueruntque nonnulli predecessores prefati domini Andree in possessione pacifica et quieta per tempus supradictum dicte hereditatis salvo eo, quod quidam nobilis Andreas heres in Sirzniky⁹ dicta hereditate nondum extirpata totaliter se intromiserat, ipsam pro se usurpando, detinendo et sibi apropriando per aliquot annos tenuisset, habuisset et possedisset contra Deum et conscienciam propriam decimamque iuxta placitum suum, cui et quantum placuit dabat, interdum in Welathowo¹⁰, interdum alibi, prout et dictus dominus prepositus fecit non ex debito, sed relevando dictam ecclesiam in Welathowo cum collacionis ipsius sit. Tamen predictus plebanus in Trlang, nescitur quo ductus spiritu aut qua temeritate inflatus, volens et pretendens mittere falcem in alienam messem, convenit dictum dominum prepositum et suum conventum super decima manipulari et campestri in Targownicza post araturas et allodium ipsius domini prepositi, licet ipse dominus prepositus, prout et alii religiosi nulli sit obnoxius ad decimandum et presertim post proprias araturas et agros, quos colit et arat per se in magnum preiudicium ipsius domini prepositi et sui conventus et sue saluti periculum et scandalum plurimorum; quam iniuriam, preiudicium et gravamen predictus dominus prepositus et suus conventus ac procurator ipsius revocavit et revocat ad centum marcas grossorum monete Pragensis, numeri vero Polonicalis ad quamlibet marcam quadraginta octo grossos computando. Petit igitur dictus procurator nomine quo supra, per vos venerabilem virum dominum Nicolaum Strzesconis etc. et vestram sentenciam diffinitivam pronuncciari, decerni et declarari hereditatem Targownicza comuniter dictam ad ipsum dominum Andream prepositum modernum et suum conventum cum omni iure et dominio pertinuisse et spectasse, pertinere et spectare pertinerique et spectari debere quodque nonnulli predecessores prefati domini Andree fuerunt in possessione pacifica et quieta per tempus supradictum ac ipse dominus Andreas ab eo tempore, quo cepit esse prepositus, salvo eo, quod quidam Andreas heres de Szirzniky dicta hereditate nondum plene extirpata se de ipsa intromiserat propria temeritate ipsamque expost compulsus et tactus consciencia restituit predecessoribus prefati domini prepositi, sicque dum ipsam tenebat dictus nobilis contra velle monasterii decimabat cui sibi placuit et quomodo placuit in preiudicium monasterii predictumque dominum prepositum et suum conventum nulli de propriis araturis in suis villis et presertim in hereditate Targownicza nulli obnoxium fuisse et esse decimari seu decimam dare et presertim plebano in Trlang, cum nullum ius sibi competat in dicta decima, predictumque dominum Venceslaum plebanum in Trlang prefato domino preposito et sui conventui contra Deum et iusticiam litem intemptasse et fecisse super decima allodiali in Targownicza sibique talia facere non licuisse nec licere. Et ob hoc predictum dominum Venceslaum ad dandum et solvendum occasione dicte iniurie et tractus in causam in centum marcas per ipsum dominum prepositum et suum procuratorem occasione dicte iniurie revocatis et in expensis legitime factis condempnandum fore et condempnari ipsumque dominum Andream et suum conventum ab impeticione dicti Wenceslai absolvendum fore et absolvi predictoque Venceslao perpetuum silencium super ulteriori vexacione et impedimentis imponendum fore et imponi, iusticia mediante. Predicta et quodlibet predictorum petit dictus omni meliori, modo, via, iure et forma, quibus potest et debet, salvo iure addendi, minuendi, corrigendi et interponendi etc. et aliis iuris beneficiis sibi semper salvis. Item petit in lite factas et protestatur de faciendis.
Deinde vero prescriptis libellis hincinde responso articulis utrimque datis et eis alternatim in scripto responso, nonnullis quoque testibus pro parte utraque productis, examinatis et eorum dictis seu deposicionibus solempniter in diversis terminis publicatis, tandem nobis in officium officiolatus prefato domino Nicolao Strzesconis surrogato honorabili quoque domino Nicolao Gosczinsky rectore ecclesie parrochialis in Strzesszewo¹¹, cui omnes causas, tam ordinarias quam appellacionum et delegatas tociens, quociens nos a loco et civitate Gneznensi abesse vel aliis negociis prepedire contingerit comisimus audiendum, pro tribunali nostri in absencia sedente, prefatus magister Sandco citato ad hoc Peregrino procuratore plebani, produxit quasdam excepciones contra dicta testium ipsius plebani et eorum personas una cum quibusdam articulis addicionariis, petens eis per partem adversam iuramento medio responderi in presencia Peregrini predicti pettentis sibi copias huiusmodi productorum decerni et terminum ad dicendum contra assignari, quem sibi dictus dominus Nicolaus noster locumtenens statuit compettentem. Quo tandem adveniente et iterum ad idem faciendum ex certis causis continuato in eodem termino prefato magistro Sandcone predictos suos addicionarios articulos admitti pettente maxime ex quo pars nichil facit ex adverso et Peregrino verbo contra dictos articulos, quod ydem essent cum primis excipiente ipsisque articulis per prefatum dominum Nicolaum nostrum locumtenentem per sentenciam interlocutoriam repulsis, conclusoque per procuratores hincinde in causa, demum visis et diligenter inspectis omnibus et singulis actis in hac causa acticatis, necnon testium deposicionibus aliisque merito videndis et ipsis rite recensitis ac equa lance iusticie discussis, ad nostram sentenciam diffinitivam procedentes ipsam presentibus procur(ator)ibus predictis ferri pettentibus tulimus et pronuncciavimus ac ferimus et pronuncciamus huiusmodi sub tenore:
+ Cristi nomine invocato, pro tribunali sedentes et solum Deum pre oculis habentes, de iurisperitorum consilio et inter nos matura deliberacione prehabita diligenti ac per ea, que in presenti causa vidimus et videmus, cognovimus et cognoscimus de presenti per hanc nostram sentenciam diffinitivam, quam ferimus in hiis scriptis, dicimus, decernimus et declaramus prefatum venerabilem virum dominum Andream prepositum et conventum monasterii Trzemessensis ab impetticione predicti domini Wenceslai rectoris ecclesie parrochialis in Trlang in causa, que coram nobis inter partes prescriptas pro et super decima manipulari de agris allodialibus quatuor mansorum kmethonum depulsorum eidem allodio adiunctorum in villa Targownicza et eius occasione vertebatur, absolvendum et absolvimus, prefato quoque domino Venceslao et suis successoribus, rectoribus predicte ecclesie in Trlang super ulteriori vexacione et impedimentis dicti domini prepositi ac sui successoris et conventus perpetuum silencium imponendum fore et imponimus per presentes, condempnantes nichilominus eundem dominum Wenceslaum ipso domino preposito et conventui in expensis moderatis in causa huiusmodi coram nobis factis, quarum taxacionem nobis imposterum reservamus. Lecta, lata et in scriptis pronuncciata est hec nostra sentencia diffinitiva per nos Michaelem scolasticum et officialem predictum anno Domini millesimo quadringentesimo quartodecimo, indiccione septima, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Johannis divina providencia pape vicesimi tercii anno quarto, die Veneris decima octava mensis Maii, hora quasi sexta, in curia domus habitacionis honorabilis viri domini Alberici canonici Gneznensis¹² sita in Summo Gneznensi, presentibus discretis viris, dominis: Thoma in Pobedziska¹³, Stephano in Scurky¹⁴ et Michaele in Kazimirz ecclesiarum parrochialium rectoribus¹⁵, necnon Johanne de Grodzisko¹⁶, Arnoldo de Gnezna¹⁷ et Paulo de Klodawa procuratoribus causarum consistorii nostri Gneznensis¹⁸, testibus circa premissa. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum presentes nostras literas seu presens instrumentum publicum sentenciam nostram diffinitivam in se continentes seu continens per Andream notarium publicum et causarum coram nobis scribam infrascriptum subscribi et publicari nostrique officiolatus sigilli appensione iussimus communiri.
Z. N. Et ego Andreas Bogussii de Crosyno clericus Wladislauiensis dyocesis, publicus imperiali auctoritate notarius et causarum coram prefato venerabili viro domino Michaele scolastico et officiali scriba¹⁹, quia predicte sentencie diffinitive leccioni, pronuncciacioni et in expensis condempnacioni una cum prenominatis testibus presens interfui eaque sic fieri, vidi et audivi, ideo negociis aliis arduis occupatus per alium fideliter scribi procuravi manu quoque propria hic me subscribens in hanc publicam formam redegi, signo et nomine meis solitis et consuetis, una cum appensione officiolatus sigilli dicti domini Michaelis officialis consignando, in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum^b.

^ainicjał wysokości połowy tekstu Or.

^binskrypcja notariusza inną ręką i atramentem Or.

¹Michał z Krowicy, zob. wyżej, nr 420/6.

²Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

³Trląg, wieś par. na pn.-wsch. od Mogilna (Koz. 1 s. 303, 5 s. 415). Pleban Wacław wyst. tylko tutaj.

⁴Prepozyt Andrzej, zob. wyżej, nr 634/13.

⁵Targownica, zob. wyżej, nr 605/1.

⁶Peregryn z Pępic, zob. wyżej, nr 439/10.

⁷Zapewne Jakub Zawisza, prepozyt trzemeszeński 1373 - 1390 (KDW VI nr 311/8).

⁸Mgr Sędek mistrz szkoły w Gnieźnie jako prokurator konsystorza gnieźn. wyst. 1412 - 1415 (AAG, ACons. A 3 k. 10 n.; Acta capitulorum II nr 22 - 24, 29, 61), nie wiemy, czy ident. z wikariuszem w katedrze gnieźn. 1403 - - 1404 (zob. wyżej, nr 480/4).

⁹Andrzej z Żernik nie zidentyfikowany, zob. wyżej, nr 600/2.

¹⁰Wylatowo (Wielatowo), wieś par. na pd. od Mogilna (Koz. 1 s. 352), tuż na pn. od Targownicy.

¹¹Mikołaj Goszczyński pleban w Strzyżewie Kościelnym (na pn.-wsch. od Gniezna) już 1408 (KDW V s. I40), notariusz kapituły gnieźn. 1408 (AAG, ACap. B 14 k. 2v), kanonik kolegiaty Św. Jerzego na grodzie gnieźn. 1414 (Acta capitulorum III nr 31), prepozyt wieluński 1417 (ib. nr 71), kanonik katedralny gnieźn. 1418 - 1428 (ib. II nr 116 - 221; Kor. II s. 105), prefekt budowy katedry gnieźn. (MPH V s. 957).

¹²Alberyk z Modły, zob. wyżej, nr 516/13.

¹³Tomasz pleban z Pobiedzisk skądinąd nie znany.

¹⁴Stefan pleban w Skórkach, Skurkach (wieś par. na wsch. od Janowca Wlkp. - Koz. 1 s. 282, 7 s. 385) skądinąd nie znany.

¹⁵Kazimierz Biskupi na pd. od Kleczewa. Pleban Michał wyst. także 1418 (KDW V nr 283; VIII).

¹⁶Jan syn Mikołaja z Grodziska Wlkp., mgr, jako prokurator konsystorza gnieźn. wyst. 1412 - 1417 (AAG, ACons. A 3 k. 7 n.; Acta capitulorum II nr 62 - 97), notariusz publiczny 1414 (KDW V s. 222) i wikariusz katedry gnieźn. 1414 (niżej, nr 741/7), nie wiemy, czy nie ident. z księdzem Janem z Grodziska 1402 (Poz. II nr 930), plebanem tamże 1403 - 1405, 1412 - 1427 (Now. II s. 447 - 448).

¹⁷Arnold z Gniezna, zob. wyżej, nr 487/13.

¹⁸Paweł z Kłodawy, zapewne ident. z Pawłem synem Stanisława z Kłodawy (w Łęczyckiem), notariuszem publicznym 1423 (KDW V s. 375), nie wiemy, czy ident. z mgrem Pawłem z Kłodawy altarystą gnieźn. 1426 (ib. s. 428), który być może jest ident. z Pawłem z Czechowa plebanem w Kłodawie.

¹⁹Andrzej syn Boguszy z Kruszyna w diecezji włocławskiej (nie wiemy, czy z K. na pd.-wsch. od Brześcia Kujawskiego, czy też z K. na pn.-zach. od Bydgoszczy), student UJ 1402, notariusz kapituły gnieźn. od 1412 (AAG, ACap. B 14 k. 30), wikariusz i altarysta gnieźn. 1412 (AAG ACons. A 3 k. 44v), notariusz publiczny 1414, podkanclerzy dworu arcybiskupa gnieźn. 1429 - - 1430 (KDW V nr 371 - tu jego Z.N., ident. jak w niniejszym dok., 498; Acta capitulorum I nr 1640); żył jeszcze 1432 (Akta unii Polski z Litwą, Kraków 1932, nr 52).

Dokument Nr 730

Oborniki, 5 czerwca 1414

Król Władysław Jagiełło zapisuje 20 grzywien na wsi Ceków podstolemu poznańskiemu Marcinowi ze Sławska.

Or.: Warszawa, AGAD, dok. perg. 336. Pergamin 240×147+45 mm, nacięcie po pasku do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie informacje o treści i sygnatury (XVI - XVII w.). Na odwrocie zakładki początek tekstu dok. (od Wladislaus do quomodo, po którym następuje od razu: strenuus Martinus); widocznie kopista opuścił część tekstu i rozpoczął pisać dok. raz jeszcze, od drugiej strony pergaminu.
Wyd.: KPol., t. I, nr 163.
Reg.: Inventarium, s. 298 (wg Or.).

Wladislaus Dei gracia rex Polonie Lythvanieque princeps supremus et heres Russie etc. Signi|ficamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quomodo attendentes pure fidelitatis constancia | et constantis fidei merita, quibus strennuus Martinus de Slawsko subdapifer Poznaniensis¹, | miles noster fidelis, nobis complacuit et in futurum aucto fidelitatis studio poterit complacere, horum intuitu volentes ipsum graciarum nostrarum prosequi favoribus et ad nostra obsequia reddere promciorem, sibi in et super villa nostra Cekovo in terra Maioris Polonie et districtu Calisiensi sita² viginti marcas numeri et ponderis Polonicalium, quadraginta octo grossos in marcam quamlibet computando, cum omnibus et singulis ipsius ville utilitatibus, fructibus, censibus, redditibus et^a proventibus universis ad ipsam spectantibus quomodolibet ab antiquo damus, donamus et ascribimus presencium per tenorem per ipsum habendam^b, tenendam^b, utifruendam^b et pacifice posidendam^b, tamdiu quousque sibi vel successoribus suis per nos vel successores nostros viginti marce predicte fuerint persolute. Quibus solutis predicte ville posessio ad nos et ad nostros successores redire debebit pleno iure. In cuius regi^b testimonium sigillum nostrum presentibus est apensum. Daciones vero et contribuciones stacionum solitas et consuetas pro nobis reservamus. Datum in Oborniky feria tercia proxima ante festum Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo quarto decimo³.
Relacio domini Donyn Regni Polonie vicecancellarii⁴.

^awyraz powtórzony Or.

^btak Or.

¹Sławsk Wielki, wieś par. na zach. od Konina, Marcin, wyst. od 1398, Grunwaldczyk, podstoli pozn. 1409, podkomorzy 1419/20, kasztelan kal. 1426, pozn. 1428, opiekadlnik (tutor) Królestwa 1434, wojewoda kal. 1436, starosta generalny Wlkp. 1428 - 1430, starosta ujski 1430 - 1453, zm. 1453 (PSB XIX s. 572 - 573; WSB s. 455).

²Ceków par. Kosmów, na pd.-wsch. od Stawiszyna (Koz. 4 s. 34 - 35).

³Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁴Dunin ze Skrzyńska, zob. wyżej, nr 666/4.

Dokument Nr 731

Kościan-Stare Miasto, 11 czerwca 1414

Sędzia poznański publikuje wyrok sądu wiecowego w Poznaniu w sporze pomiędzy Katarzyną z Sączkowa a klasztorem cystersów w Przemęcie.

Kop.: Warszawa, AGAD, Metryka koronna, t. 133, k. 58v - 60. Wpis w transumpcie króla Stefana Batorego z daty: Warszawa, 18 lutego 1585. Tytuł: Confirmatio litterarum venditionis alterius dimidii mansi quondam scultetiae in villa Sanczkowicze.

Nos Nicolaus haeres in Carnkowo iudex Posnaniensis generalis¹ significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis, quod dum feria secunda infra octavam Corporis Christi anno Domini millesimo quadringentesimo decimo quarto cum strenuo et nobilibus viris dominis Vincentio Samotuliensi pincerna Calisiensi², Visemiro Bodeczki³, Sobcone Zutoweczki^a⁴, Petrasio Vrbanowski⁵, Dobeslao Grabski⁶, Alberto Tworzyanski⁷ et Geruardo Dokowski⁸ in Antiqua Civitate ante Costen⁹ circa mensam post prandium sedebamus, ibi veniens nobilis Jacusius Kliaczowski¹⁰ unam litteram papiream apertam ex parte iudicii regalis Posnaniensis nobis praesentavit, cuius tenor sequitur in haec verba:
[następuje dok. poznańskiego sądu wiecowego z daty: Poznań, 21 marca 1414 - zob. wyżej, nr 724].
[k. 59v] Nos igitur iudex praefatus visa sufficienti attestatione dominorum in eo conscriptorum, tenore praedictae litterae exaudientes et intelligentes solumque Deum prae oculis habentes, ex consensu et informatione dominorum speciali tunc nobiscum sedentium, praedictam litteram duximus confirmandam et praesentibus confirmamus nostris sigillis roborando. In cuius rei testimonium [k. 60] sigilla nostra praesentibus sunt appensa. Actum et datum die, anno, loco et testibus, [quibus^b] supra, ad praemissa rogattis^a et postulatis etc.

^atak Kop.

^bbrak Kop.

¹Mikołaj Czarnkowski, zob. wyżej, nr 434/10.

²Wincenty z Szamotuł, zob. wyżej, nr 567/5.

³Wyszemir z Bucza, zob. wyżej, nr 674/4.

⁴Żytowiecko, wieś par. na pn.-zach. od Krobi (Koz. 3, s. 506). Sobek wyst. 1404 - 1429 (SHGWlkp.; Kozierowski, Obce ryc. s. 125).

⁵Urbanowo (U. i U. Stare) par. Opalenica, na pd. od Opalenicy (Koz. 3 s. 352, 5 s. 436). Piotr, Pietrasz, wyst. 1388 - 1436 (SHGWlkp.).

⁶Grobia (dziś Dębina), wieś par. na pd.-zach. od Śmigla (Koz. 2 s. 222, 8 s. 34; Now. II s. 435). Dobiesław był bratem Wyszemira z Bucza, zob. wyżej, przypis 3.

⁷Tworzanice (Tworzyjanice) par. Rydzyna, na pn.-wsch. od Rydzyny (Koz. 3 s. 344 - 345). Wojciech wyst. 1393 - 1413 (SHGWlkp.), tu ostatnia wzmianka.

⁸Gerward z Dakowych, zob. wyżej, nr 675/2.

⁹Kościan Stare Miasto, część Kościana na lewym brzegu [kanału] Obry (SHGWlkp.) - tu najstarsza wzmianka.

¹⁰Nie zidentyfikowany; zapewne zapis zniekształcony.

Dokument Nr 732

Staw, 12 czerwca 1414

Dobrogost z Kamiennej sprzedaje czynsz wymienionym altarystom kościoła w Iwanowicach.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 4, k. 43v - 44. Wpis 7 grudnia 1422.

In nomine Domini amen. Ad rei memoriam sempiternam. Nos Dobrogostius Nyemyerze heres in Raczslawicze, alias in Camyona¹, ad universorum tam presencium quam futurorum noticiam deducimus per presentes, quomodo una cum Luchna nostra conthorali legitima¹, usi amicorum nostrorum super hoc diligenti consilio et deliberacione prehabita, discretis viris dominis Nicolao Jacobi de Laszko², Petro Bartholomei de Wartha³ presbiteri et altariste altaris in honorem omnipotentis Dei et eius genitricis Beatissime Marie Virginis gloriose in ecclesia Sancte Katherine in villa Gywanowicze Gneznensis dyocesis in districtu Kalisiensi situata⁴, et eorum successoribus pro tempore existentibus, vendidimus et vendemus temporibus perpetuis per presentes pro centum et quinquaginta marcis latorum grossorum Pragensis monethe novem marcas annui census in parte hereditatis nostre dicte villa Camona, in qua parte eiusdem hereditatis habemus viginti tres kmethones in viginti tribus mansis locatos, de quolibet manso per unam marce medietatem in latis et medietatem in communi moneta currenti, et tres thabernas, de qualibet unam marcam nobis annis singulis persolventes, pleno iure et dominio obtinemus. Que quidem novem marce dictis dominis Nicolao et Petro et eorum successoribus altaris predicti annis singulis per nos, aut nostros successores debent solvi irrecuse, ita tamen, quod medietatem, videlicet quatuor cum media marcas, ad quodlibet festum sancti Michaelis [29 IX] et residuam medietatem dictarum novem marcarum pagamenti et numeri predictorum ad quodlibet festum sancti Nicolai [6 XII] nos et nostri successores, ut prefertur, solvere tenebimur indilate. Et si, quod absit, dictas novem marcas in terminis predictis nos, aut nostri successores, dictis dominis Nicolao et Petro, aut eorum successoribus, non persolverimus, extunc hii idem domini Nicolaus et Petrus, aut eorum successores, recepto per se, vel alios ad hoc per eos deputandos, ministeriali dicto voszny, dictos nostros kmethones, vel alios quoscunque agros eosdem colentes, iuxta ritum et morem terrestrem usque [k. 44] ad condignam satisfaccionem et ultra quociens opus fuerit in peccoribus et pecudibus ac bonis eorum poterint inpignerare et valebunt. Cuius pigneris medietas domino capitaneo Kalisiensi⁵ et medietas eisdem dominis Nicolao et Petro et eorum successoribus spectabit et pertinebit. Item quod pars dicte hereditatis nostre, in qua census predictis altaristis sunt assignati, per nos et nostros successores legittimos, natos et nascendos, nullo modo debeat vel poterit vendi, distrahy, vel aliqualiter commutari, donec prius consimilis census predicto altari et eius ministris extra hereditatem predictam in uno loco simul et semel in districtu Kalisiensi censibus, decim(i)s, maldratis, fertonibus emptus fuerit et realiter assignatus et extunc altariste predicti de censu hereditatis predicte cedere tenebuntur nosque et nostros successores legittimos nulla prescripcione evadendo. Et si, quod absit, predicta pars hereditatis in Camona depredata, cremata vel ab inimicis aliquo modo fuerit desolata, seu in nichilum redacta, extunc si ager desertus per nos vel per nostros successores legittimos vel per alium quempiam fuerit cultus, ubi dicti altariste censum tollere debeant, nos et nostri successores censum predictum ipsis altaristis pecuniis in paratis solvere astringemur, hoc adiecto, si sepefati kmethones per nos aut nostros successores repulsam pacientur minus iustam, exinde dictis altaristis censum premissum integre et complete solvere tenebimur. Sed cum, si ager desertus cultus non fuerit, ad solucionem predicti census nos et nostri legittimi successores nulla racione compellemur, donec sepedicta pars hereditatis similiter ut prius fuerit locata vel possessa, verum si ad locaccionem et restauraccionem dicte partis hereditatis sic consumpte et desertate, ut prefertur, nos et nostri successores in desideam vel dolum dediti minime diligenciam nollemus aliqua racione adhibere, extunc dicti domini Nicolaus et Petrus agros kmethonum predictorum ac successores eorundem altaristarum possunt per se vel alios quomodocunque poterint secundum et iuxta nutum eorum voluntatis exarare et alias censum predictum ipsorum ibidem requirere, extorquere omni et qualicunque racione. Qui quidem Nicolaus et Petrus altariste predicti, habito robore et munimine literarum sub forma et tenore huiusmodi, eciam sub verbis, prout continentur in presenti privilegio domini capitanei Kalisiensis per nos ordinato et in eorum manus tradito, presentem literam nobis aut nostris successoribus ipsi domini reddere tenebuntur. In cuius rei testimonium et evidenciam pleniorem sigillum presentibus nostrum est appensum. Actum et datum Staw⁶ feria tercia infra octavas Corporis Christi sub anno Domini millesimo quadringentesimo decimo quarto, presentibus nobilibus dominis: Michaele de Scarbymyrz⁷, Nyemyerza [et^b] Krzywosando de Thymenecz⁸, Spithcone de Naczeslawicze et Arnoldo de Corzenycza¹⁰ et aliis quampluribus.

^atak Kop., zamiast desidiam

^bbrak Kop.

¹Kamienna (Kamiona), wieś par. na pn.-zach. od Błaszek w Kaliskiem (Koz. 4 s. 330). Dobrogost, także z Poprężnik (par. Goszczanów w Sieradzkiem) i Racławic (nie zidentyfikowane - może ident. z późniejszym folwarkiem w par. Giżyce koło Ostrowa Wlkp.), wyst. 1414 - 1423, zabity 1423 (Roty IV nr 685, 686; SHGWlkp.), może ident. z wicesędzią w Kaliszu 1420 (GUrz. C 609). Żona Luchna wyst. także 1423 (Roty l.c.).

²Mikołaj syn Jakuba z Łaska w Sieradzkiem, może ident. ze studentem UJ 1412.

³Piotr z Warty w Sieradzkiem wyst. także 1424 (KDW VIII).

⁴Iwanowice, zob. wyżej, nr 630/5.

⁵Tj. staroście generalnemu Wlkp.

⁶Staw, miasto w Sieradzkiem.

⁷Skalmierz (Skarbimierz) par. Staw w województwie sier. Michał wyst. 1391 (Zajączkowscy, Materiały, II s. 97) - 1411 (Roty IV nr 14, 144, 96, 352) i tutaj.

⁸Tymieniec par. Staw, na pn.-zach. od Błaszek w Kaliskiem (Koz. 5 s. 431, 7 s. 399). Niemierza wyst. 1407 - 1419 (SHGWlkp.), Krzywosąd wyst. 1414 (tutaj), potem wicepodkomorzy w Kaliszu 1424 - 1435, 1444 - 1445, 1451, sędzia grodu w Kaliszu 1450 (GUrz. C 237, 240, 242). Może jednak chodzi o Niemierzę syna Krzywosąda.

⁹Nacesławice par. Chlewo, na pn. od Błaszek w Kaliskiem (Koz. 5 s. 59). Spytek wyst. 1402 - 1417 (SHGWlkp.; KDW VIII).

¹⁰Korzenica par. Góra w powiecie sier. na pograniczu kal., na wsch. od Kalisza. Arnold wyst. także 1405 (Koz. 6 s. 193).

Dokument Nr 733

Ląd, 13 czerwca 1414

I. N. Mikołaj Kicki archidiakon gnieźnieński poświadcza przekazanie kościoła parafialnego w Zagórowie klasztorowi cystersów w Lądzie.

Or.: Warszawa, AGAD, dok. perg. 1930. Pergamin 290×422 - 409+39 mm. Z. N.: Na 3 gradusach krzyż wpisany w czworokąt, o ramionach zakończonych liliami wystającymi poza czworokąt. Na skrzyżowaniu ramion czteropłatkowa rozetka. U podstawy krzyża litera m. Na paskach pergaminowych 3 pieczęcie w żółtym wosku: 1. okrągła, o średnicy ok. 23 mm, z herbem Godziemba, napis nieczytelny (Mikołaja Kickiego); 2. w mandorlę, szerokości ok. 37 mm, z wyobrażeniem postaci stojącej pod baldachimem (?), napis nieczytelny, częściowo wykruszony (opata Gerarda?); 3. okrągła, o średnicy ok. 50 mm, z wyobrażeniem. Tronującej Madonny, napis nieczytelny (klasztoru lędzkiego). Na odwrocie informacje o treści i sygnatury (XV - XVIII w.).

^aIn nomine Domini amen. Nos Nicolaus archidiaconus et canonicus sancte ecclesie Gneznensis¹ signifi|camus tenore presencium universis, quia cum venerabiles et religiosi viri fratres dominus Gerardus abbas^b et conventus | monasterii Landensis ordinis Cisterciensis Gneznensis dyocesis² ecclesiam parrochialem in Zagorowo dicte dyocesis³ | pro dicto monasterio pro supportandis oneribus hospitalitatum dicti monasterii per Sedem Apostolicam incorporari procurassent, quandoque vacante eadem ecclesia per cessum sive decessum recteris eiusdem pro tempore existentis ipse dominus abbas cum suo conventu valeat atque possit corporalem possessionem eiusdem ecclesie libere apprehendere et licite retinere dyocesani loci et cuiuscumque licencia super hoc minime requisita ipsiusque fructus redditus et proventus in utilitatem dicti monasterii convertere ipsamque ecclesiam per ydoneum fratrem professum eiusdem monasterii pro ipsius domini abbatis et conventus nutu^c quocienscumque eis videbitur ammovibilem facere gubernari, prout hec in litteris apostolicis quandam Gregorii duodecimi⁴ et processu executoris ad hoc deputati plenius deducuntur, hac igitur consideracione hospitalitatis et gravaminum discretus vir dominus Paulus rector ecclesie prefate in Zagorowo⁵ ad dictum monasterium habens specialem caritatem ac volens, quod dicta gracia incorporacionis debitum sorciatur effectum, eandem ecclesiam et ipsius possessionem eidem domino abbati et conventui sponte et libere, non coactus nec fraude seductus, dimisit et cessit de eadem, reservato pro se compettenti victu et amictu usque ad tempora sue vite. Prefatus vero dominus Gerardus abbas cum suo conventu tantam caritatem eidem domino Paulo volens beneficii compensare pro congrua sustentacione ipsius domini Pauli ipsum in domum dicti monasterii graciose assumpsit. Qui pro victu expensarum mensam suam abbacialem, pro amictu vero singulis Quatuor Temporibus per circulum anni unam marcam cum media, necnon unam tunicam de panno fratribus conventualibus dari solito de octo ulnis, necnon pellicium si eo indignerit de pellibus agnellinis, necnon quatuor paria calciamentorum singulis annis ad tempora vite sue deputavit et assignavit per ipsum dominum Gerardum abbatem et suos successores ac conventum eidem domino Paulo fideliter ministranda, familiarem vero pro dicti domini Pauli servicio necessarium eciam idem dominus abbas in suis expensis tenebitur conservare, cui idem dominus Paulus de mercede solarii providebit. Quiquidem dominus Paulus predicta omnia et singula post mortem suam derelicta in quibuscumque rebus sive pecuniarum summis existant dicto monasterio pro remedio anime sue deputavit et legavit: Nos vero Gerardus abbas Landensis prefatus cum fratribus nostri conventus prefata omnia superius expressata eidem domino Paulo promittimus bona fide tenere et observare, ad quod observandum nos et nostros successores bona fide obligamus et si, quod absit, premissa per nos aut nostros successores violata fuerint et dicto domino Paulo de premissis victu et amictu iuxta status presbiteralis exigenciam, prout superius est expressum, provisum non fuerit, extunc ne idem dominus Paulus in contumeliam et obprobrium clericalis honestatis mendicare et defectus sustinere videatur, extunc liceat sibi habere regressum ad percipiendum fructus, redditus et proventus eiusdem ecclesie et de eisdem se nutricare, in quibus fructibus per nos et nostros successores non debet aliquatinus perturbari. Quod si perturbatus fuerit, extunc sponte et libere nos et nostros successores iuridiccioni et cohercicioni prefati domini Nicolai archidiaconi et suorum successorum quo ad hoc subicimus et sentencias excomunicacionum et interdicti, quatenus in nos et dictum monasterium et ecclesiam monasterii ob premissa tulerit, in nos assumimus et eisdem parere promittimus et interdictum ecclesiasticum tenere renuncciantes in premissis privilegiis exempcionum dicti monasterii et ordinis per quoscumque Romanos pontifices seu alios ordinarios concessis, necnon excepcionibus et appellacionibus ac auxilii legum et canonum nobis et dictis successoribus nostris competentibus et que compettere possent quovismodo per que dicta submissio et cohercicio per dictum dominum archidiaconum fienda possent quocumque modo impediri, que nobis et nostris successoribus in nullo volumus suffragari. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes literas seu presens publicum instrumentum per notarium infrascriptum scribi et publicari et nostris ac dicti conventus sigillis appensione iussimus communiri. Actum et datum in monasterio Landensi sub anno Domini millesimo quadringentesimo quartodecimo, indiccione septima, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Johannis divina providencia pape vicesimi tercii anno quinto, die Mercurii tercia decima mensis Iunii, hora sexta vel quasi, presentibus ibidem religiosis viris, dominis: Johanne priore⁶, Felice rectore ecclesie parrochiali in Landa⁷, Goblino bursario⁸, Sywrzydo celerario⁹ et Gerardo fratribus¹⁰ dicti conventus Landensis, necnon nobilibus et discretis: Troyano et Martino de Kyky heredibus¹¹ et Przibislao ministro ecclesie de Zagorowo¹² testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
Z. N. Et ego Mathias quondam Johannis Linkonis clericus Gneznensis, publicus imperiali auctoritate notarius¹³, quia predictis dimissioni, promissioni et ordinacioni aliisque omnibus et singulis premissis, dum sic ut premittitur, agerentur et fierent, unacum prenominatis testibus presens interfui, eaque taliter fieri, vidi et audivi, ideoque manu propria conscribens me hic subscripsi et in hanc publicam formam redegi, signo et nomine meis solitis et consuetis consignando rogatus et requisitus, in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum.

^ainicjał wysokości całego tekstu Or.

^babb as Or., w środku razura

^codczyt niezupełnie pewny Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.

²Opat Gerhard, zob. wyżej, nr 412/9.

³Zagórów, miasto w powiecie konińskim, własność klasztoru lędzkiego.

⁴Grzegorz XII papież rzymski 1406 - 1409 (1415), zm. 1417. Jego list dot. Zagórowa skądinąd nie znany.

⁵Pleban Paweł skądinąd nie znany, może jednak ident. ze wspomnianym w nekrologu lędzkim (MPH V s. 498).

⁶Przeor Jan nie zidentyfikowany.

⁷Pleban Feliks wyst. tylko tutaj, być może ident. z szafarzem klasztornym 1395 (KDW VI nr 342/5), przeorem 1411 (KDW V nr 191), zm. 1418 (MPH V s. 484).

⁸Gobelin wyst. już 1411 (KDW V nr 191) i jeszcze w l. 1431 i 1433 (KDW IX), por. też MPH V s. 492, 498, a także z przeorem tego imienia 1402 i 1404 (KDW V s. 27 i 37).

⁹Zewrzyd jako piwniczy wyst. od 1402 (KDW V s. 28 n.), być może ident. z późniejszym opatem Zygfrydem 1418 - 1428, zm. 1429 (MPH V s. 494).

¹⁰Gerard nie zidentyfikowany.

¹¹Kiki w ziemi sieradzkiej (Zajączkowscy, Materiały, I s. 129). Trojan i Marcin byli zapewne krewnymi (braćmi?) Mikołaja Kickiego.

¹²Przybysław wyst. tylko tutaj.

¹³Maciej nie zidentyfikowany.

Dokument Nr 734

Trzemeszno, 12 września 1414

Prepozyt klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie prosi wszystkich, do których zgłosi się brat Jan z Trzemeszna pielgrzymujący do Rzymu, o udzielanie mu jałmużny.

Or.: Kraków, Bibl. Czart., perg. nr 299 (vol. X/27). Pergamin 280×105 mm. Pieczęci i śladu przywieszenia brak. Na prawym marginesie: VII virtutes: fides, fortitudo, humilitas, peytas (!), sapiencia, timor, devocio, VII (XV w.). Na odwrocie fragment tekstu o treści religijnej (XIII/XIV w.) - zapewne pergamin wycięty z księgi i wtórnie użyty.
Reg.: W. Szelińska, J. Tomaszewicz, Katalog dokumentów pergaminowych Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, cz. I, Kraków 1975, nr 338 (wg Or.).

Universis et singulis dominis abbatibus, prepositis, prioribus et quibusvis aliis dominis ubilibet | constitutis cuiuscunque status vel preeminencie fuerint, Andreas prepositus monasterii Trzemeszn(ensis) | ordinis Sancti Augustini canonicorum regularium Gneznensis diocesis¹ salutem in Domino sempiternam. Cum | frater Johannes presbiter, professus nostri monasterii², lator presencium beatissimi Augustini Episcopi et Confessoris, necnon et aliorum sanctorum, quos sibi Deus omnipotens inspiraverit, causa peregrinacionis atque devocionis desideret limina visitare, nos ipsius huiusmodi desiderium laudabile cupientes favorabiliter adimplere eidem fratri Johanni presbitero licenciam omnimodam concessimus et presentibus concedimus ad predicta omnia et singula facienda tamdiu donec ipsum Deus omnipotens ad nos reduxerit cum salute. Propterquod paternitatibus vestris supplicamus, quatenus cum idem frater Johannes presbiter ad vos elemosinam petiturus accesserit, sibi eandem de facultatibus vobis ad distribuendum divinitus accomodatis dignemini misericorditer elargiri nostrarum adinvicem precum humilium ob respectum. Datum Trzemeszne feria quarta infra octavas Nativitatis Sancte Marie Virginis gloriose anno Domini M° CCCC° XIIII°, nostre prepositure sub sigillo.

¹Prepozyt Andrzej, zob. wyżej, nr 634/13.

²Jan skądinąd nie znany.

Dokument Nr 735

Pod Brodnicą, 1 października 1414

Król Władysław Jagiełło zezwala wojewodzie poznańskiemu Sędziwojowi z Ostroroga na lokację miasta we wsi Wojszyno (Lwówek).

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Gr. 167, k. 480v - 481v, w oblacie wg Or. opatrzonego pieczęcią większą wystawcy) wpisanej dnia 6 marca 1596; tamże, Akta m. Lwówka I/3, s. 3 - 5, wg ekstraktu Kop. 1, wpisanego do księgi przywilejów miasta Lwówka w 1645 r.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Cum inter humanae naturae commoda nihil dignius memoria habeatur, opportunum existit, ut actus hominum literarum apicibus et testium annotacione perhennentur ne lapsu temporis evanescant. Proinde nos Wladislaus Dei gratia rex Poloniae Lithwaniaeque princeps supremus et haeres Russiae etc. Significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis, praesentibus et futuris, praesentium noticiam habituris etc., cupientes Regni nostri conditionem facere meliorem, ut in collocatione civitatis foelicia suscipiat hominum incrementa, et praesertim ad instantes petitiones validi Sandziuogii de Ostrorog pallatini Posnaniensis et capitanei Maioris Poloniae generalis¹, nostri militis fidelis dilecti, civitatem de villis Woyschino et Weciewisisino in districtu Posnaniensi sittis, quam Woyschino nominare desiderat², dedimus et contulimus collocandam, ambabus villis praedictis ad unum ius civitatis combinatis et coniunctis, in qua forum septimanale statuimus singulis secundis feriis in qualibet septimana celebrandum perpetuisque temporibus duratur(is), decernentes et liberam facultatem tribuendi omnibus et singulis hominibus et mercatoribus, tam extraneis quam indigenis, cuiuscunque status et conditionis fuerint, quod licite et sine omni impedimento forum huiusmodi singulis secundis feriis, ut praemittitur, visitare potuerint eorumque mercancias exercere et eorum res vendere, emere ac etiam commutare iuxta temporis beneplacitum voluntatis, sed tamen sine praeiudicio nostrarum regalium civitatum. Illo etiam non obmisso, quod omnes mercatores et homines forum praedictum visitare cupientes omnibus libertatibus, consuetudinibus et iuribus, quibus in aliis civitatibus et oppidis, in [s. 4] quibus forum exercetur, perfruantur, gaudeant ac etiam pociantur. Vobis igitur capitaneis, procuratoribus Regni nostri universis, qui pro tempore fueritis, mandamus, quatenus mercatores et homines forum huiusmodi visitare cupientes, ut ipsum exercere libere et sine omni impedimento permittatis. Quamquidem civitatem Woischino de iure Polonico in ius Theutonicum, quod Maideburgense dicitur, transtulimus et tenore praesentium transferimus per[k. 481]petuo duraturum, removentes ibidem omnia iura Polonicalia, modos et consuetudines universas, quae ipsum ius Theutonicum Maideburgense praedictum plerumque perturbare consueverint. Decernimus insuper, absolvimus et perpetuo liberamus advocatum, cives, oppidanos, tabernatores, molendinatores, hortulanos et quosvis incolas praedictae civitatis Woyschino ab omni iurisdictione et potestate omnium Regni nostri castellanorum, pallatinorum, capitaneorum, iudicum, subiudicum, caeterorumque officialium administralium^a eorundem, ut eoram ipsis vel ipsorum aliquo, pro causis tam magnis quam parvis, puta furti, sanguinis, homicidii, incendii, membrorum mutilationis ac quibusvis aliis enormibus excessibus cittati minime respondere, nec aliquas poenas solvere tenebuntur, sed tamen et cives et quivis incolae civitatis praedictae Woischyno coram suo advocato pro tempore existente, advocatus vero coram praedicto Sandziuogio et eius successoribus legitimis, seu ipsius posteris aut eorum quocunque domino dictae civitatis [s. 5] Woischino, qui pro tempore fuerint, vel coram nobis aut nostro colloquio generali, cum idem Sandziuogius vel sui haeredes et successores legittimi in reddenda iusticia essent negligentes et remissi, tum^b non aliter quam suo iure Teutonico Maideburgensi praedicto tenebuntur respondere de se querulantibus. In causis vero criminalibus superius expressis advocato praedictae civitatis Woischino iudicandi, condemnandi, corrigendi et puniendi plenam damus et commodam tenore praesentium concedimus potestatem, prout hoc ipsum ius Magdeburgense praedictum in omnibus suis punctis, clausulis, condicionibus, sententiis et articulis postulat et requirit, iuribus tamen nostris regalibus in omnibus semper salvis. Harum^c quibus sigillum nostrum [est^d] appensum praesenti testimonio literarum. Actum et datum in loco campestri stationis nostrae ante castrum Brodnica in terris Prussiae feria secunda proxima ante festum beati Francisci Confessoris anno Domini millesimo quadringentesimo quartodecimo³, praesentibus venerabilibus in Christe patribus, dominis: Nico[k. 481v]lao sanctae Gnesnensis ecclesiae archiepiscopo, Joanne episcopo Wladislawiensi, duce Apoliensi⁴, necnon validis strenuisque viris: Joanne de Tarnowo Cracouiensi⁵, Nicolao de Michałow Sandomiriensi⁶, Joanne de Radzieiow pallatinis⁷, Joanne de Tholiszkowo [Kalisiensi^e] castellano⁸ multisque aliis nostris fidelibus fidedignis. Datum per manus honorabilis domini Domini^f praepositi Sancti Floriani ante Cracoviam, Regni Poloniae vicecancellarii⁹, nobis sincere dilecti.
Rellacio eiusdem domini Domini^f vicecancellarii.

^atak Kop., zamiast ac ministerialium

^btak Kop., zamiast właściwszego tutaj tunc

^clitere lub literis Kop.

^dbrak Kop.

^eopustka na ok. 8 liter Kop.

^ftak Kop., zamiast Donini

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Wojszyno (?) i Więcewojszyno (?) dwie wsie, w miejscu których powstało miasto Lwówek (na pd.-zach. od Pniew w województwie pozn.). Nazwy hipotetyczne, potwierdzone tutaj i w dok. lokacyjnym miasta Lwówka w 1419 (KDW VIII); zob. też Koz. 3 s. 406 - 407.

³Brodnica w Prusach. Data zgodna z itinerarium królewskim.

⁴Jan "Kropidło", zob. wyżej, nr 468/2.

⁵Jan Tarnowski wojewoda krak. 1409 - 1432, przedtem dziekan krak. 1398 - 1408, zm. 1432/33 (W. Dworzaczek, Leliwici Tarnowscy, Warszawa 1981, passim).

⁶Mikołaj z Michałowa, zob. wyżej, nr 437/7.

⁷Jan z Radziejowa - zapewne pomyłka kopisty. Z Radziejowa (miasto królewskie na Kujawach) nie pisał się zazwyczaj nikt. Z wojewodów w 1414 r. imię Jan nosił chyba tylko (poza tu wyst. Tarnowskim) Jan Ligęza wojewoda łęcz.

⁸Jan Tuliszkowski, zob. wyżej, nr 570/7.

⁹Dunin ze Skrzyńska, zob. wyżej, nr 666/4.

Dokument Nr 736

Trzemeszno, 5 października 1414

I. N. Potwierdzenie dokumentu nadania sołectwa we wsi Bryski przez prepozyta klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie sołtysowi Pawłowi.

Or.: Gniezno, AAG, Trzemeszno dok. 55. Pergamin 420×328 mm, zakładka obcięta, bez śladów sigillacji. Z.N.: na czterech gradusach ozdobny krzyż z rozetą. Na gradusach napis: Al - ber - ti - des. Na odwrocie: Scrinio 8, informacje o treści (XV - XVIII w.).

^aIn nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo quarto decimo, indicione septima, pontificatus sanctissimi in Cristo patris et domini nostri, domini Johannis divina providencia | pape vicesimi tercii quarto^b, die Veneris quinta mensis Octobris, hora quasi sexta, in domo habitacionis munita venerabilis viri domini Andree divina providencia prepositi monasterii Trzemesnensis ordinis Sancti Augustini¹, Gneznensis diocesis, meique notarii publici et testium infrascriptorum ad hoc vocatorum specialiter et rogatorum presencia, prefatus venerabilis vir dominus Andreas prepositus constitutus | personaliter, tenens et habens in suis manibus quoddam privilegium in pergameno scriptum ac duobus sigillis, suo oblonge et sui conventus rotunde figuris, ab intra de nigra et ab extra de alba ceris, in cordulis sericeis rubei, viridi et blavei^c colorum mixtim convolutum et sigillatim subappensum, in cuius primi sigilli medio quedam ymago media pontificalibus induta manum dextram ad benediccionem erigens, manu vero sinistra baculum tenens pastoralem, sedere, sub pedibus vero dicte ymaginis quedam alie due ymagines genubus flexis, manibus quasi ad orandum extensis et erectis, sub quibusdam ciboriis videbantur, in circumferencia vero dicti sigilli litere capitales cruce preposita legebantur in hunc modum: † S prepositi Znensis, alie vero litere circumferenciales legi non poterant propter destruccionem eiusdem sigilli; in secundi vero sigilli medio quedam ymago pontificalibus induta manum dextram ad benediccionem erigens, sinistra vero tenens baculum pastoralem, circumdata quibusdam tractibus sive puncturis ex utraque parte stare cernebatur, in cuius quidem sigilli circumferencia litere capitales legebantur in hec verba: Sigillum sancti Adalberti, exhibuit et produxit, petens ipsum privilegium per me notarium infrascriptum ut personam auttenticam et fidelem de verbo ad verbum, de puncto ad punctum, nichil penitus addendo vel minuendo, ubi veritas supprimi videretur vel falsitas exprimeretur, una cum totali descripcione sigillorum predictorum fideliter sub manu publica copiari, transsupmi^c et exemplificari, seu in publicam formam redigi, ut si forte dicta originalis litera quoquomodo casu fortuitu perderetur vel viciaretur aut quam piam hominum detineretur absque voluntate domini Andree prepositi iam dicti et non restitueretur, quod tunc presenti instrumento talis et tanta fides in iudiciis et extra et alias, ubi necesse fuerit, adhibeatur seu adhibere debeatur, sicud ipsi litere originali. Cuius quidam privilegii tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis:
[następuje dok. prepozyta Andrzeja, z daty: Trzemeszno, 8 maja 1412 zob. wyżej nr 696].
Post cuiusquidam privilegii exhibicionem et presentacionem memoratus dominus Andreas prepositus suo et dicti sui conventus nominibus super omnibus et singulis premissis peciit a me notario publico subscripto sibi fieri et confici unum vel plura publicum seu publica instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatu, die, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus discretis et providis viris, dominis: Martino de Cosczol², Alberto Petri de Trzemeszna presbiteris³, Suantoslao dicto Brotka et Jacobo dicto Corba opidanis ibidem de Trzemeszna⁴, Wladislauiensis, Gneznensis diocesum et aliis multis testibus circa premissa fidedignis.
Z. N. ^d-e

Et ego Andreas olim Alberti de Pakoscz Gneznensis dyocesis publicus imperiali auctoritate notarius⁵, quia predicti privilegii exhibi cioni, transsumpti, peticioni et recepcioni aliisque omnibus et singulis premissis dum sic, ut premittitur, fierent et agerentur, una cum prenominatis testibus presens interfui eaque omnia et singula sic fieri, vidi et audivi, sed me aliis prepeditus arduis negociis, presens instrumentum per alium fidelem scribere procuravi, premissa tamen primitus et ante omnia cum originali auscultacione diligenter et in hanc publicam formam redegi, me hic manu mea propria subscribente ac signo et nomine meis, quibus utor, circa negocia personarum consignando rogatus et requisitus in fidem et testimonium premissorum. Constat michi notario publico suprascripto de hac diccione "anno", que debuit poni inter dicciones, videlicet "vicesimi tercii" et "quarto" in secunda linea a superiori parte ad infra computando, que non vicio, sed per errorem ingrossantis est obmissa

.
^f-g

Eciam de istis diccionibus, scilicet "nostra villa", que debuntur poni inter dicciones "in" et "duos" in sedecima a superiori parte linea ad infra computando, que similiter per errorem ingrossantis sunt pretermissa

^ainicjał wysokości 10 wierszy Or.

^btak Or. - zob. uwagę notariusza na końcu Or.

^ctak Or.

^d-einną ręką i atramentem Or.

^f-ginną ręką i atramentem Or. Uwaga odnosi się do tekstu dok. transumowanego Or.

¹Prepozyt Andrzej, zob. wyżej, nr 634/13.

²Zapewne z Kościoła (Kościelca) Kujawskiego.

³Ksiądz Wojciech syn Piotra z Trzemeszna może ident. ze studentem UJ tego imienia 1429.

⁴Nie zidentyfikowani.

⁵Andrzej syn Wojciecha z Pakości (miasto w powiecie gnieźn.), nie wiem czy z rodziny Leszczyców Pakoskich, prokurator konsystorza gnieźn. 1414, notariusz publiczny 1420, mgr 1426 (tutaj i niżej, t. IX); Acta capitulorum II nr 184, 188, 192), także wyżej, nr 707/20.

Dokument Nr 737

Gniezno, 22 października 1414

Arcybiskup gnieźnieński eryguje altarię fundacji Piotra z Zawichostu w katedrze gnieźnieńskiej.

Or.: Gniezno, AAG, Dypl. Gn. 289. Pergamin 450×313+62 mm, zniszczony, trzy dziury w tekście (podklejone papierem). Po dwu pieczęciach pozostał jasnozielony sznur z lewej; prawa wyrwana wraz z częścią zakładki. Na odwrocie informacje o treści, daty i sygnatury (XVI-XVIII w.).
Wyd. częściowe: J. Korytkowski, Arcybiskupi gnieźnieńscy, t. I, Gniezno 1888, s. 769 (pod błędną datą: 1404; za nim przyjęła tę datę cała lit. traktująca o fundacji Piotra z Zawichostu).

^aIn nomine Domini amen. Ad rei memoriam sempiternam. Swadet racio et ad officium pertinere dinoscitur pastorale, ut ecclesiarum prelati circa promocionem eorumque augmentum divini | cultus respiciunt diligenciam operis et favoris debeant adhibere. Proinde nos Nicolaus Dei gracia sancte Gneznensis ecclesie archiepiscopus¹ notum facimus, quibus expedit, universis, pre|sencium noticiam habituris, quod digne in nostra revocantes memoria fidei integre et amoris perfecti vinculum, quo circa antecessores nostros et ecclesiam nostram Gneznensem bone memorie magister | Petrus de Zawychost sindicus seu procurator consistorii nostri Gneznensis² nonminus utiliter, qui constanter se exercuit in dicte nostre ecclesie serviciis studiosum considerato quoque eiusdem magistri Petri ad ipsam ecclesiam nostram affectu pyetatis, qui vita sibi committante in humanis cupiens diem extremum operibus misericordie prevenire, de bonis et rebus a Deo sibi collatis pro fabrica et utilitate dicte nostre ecclesie Gneznensis certam pecuniarum summam, necnon libros suos infrascriptos: Primo Decretales cum apparatu Innocencii quarti et cum casibus Clementinarum, item Sextum cum glosis ordinariis, Clementinas cimiliter cum glosis ordinariis, [t]ria volumina summe domini Hostiensis, glosas ordinarias Decretorum, Casus Bernhardi in terminis super libris Decretalium, librum qui vocatur Aureum reportorium^b magistri Wilhelmi [Sp]eculatoris per omnes tytulos et rubricas Decretalium, librum Conclusionum et Decisionum Rote Curie Romane, librum De censura ecclesiastica Johannis de Lignano et domimi Johannis Calder[ini....]ctorum^c una cum Distinctionibus eorundem in multis materiis iuris canonici, item librum Questionum domini Brixiensis, item volumen De regulis iuris libri sexti cum Sumul[a.....]³ donaverit et assignaverit. Horum igitur et aliorum suorum laudabilium obtentu meritorum volentes ipsum magistrum Petrum consolari participio premiorum et ad huiusmodi nostre [Gn]eznensis ecclesie et ad pya opera alios reddere promciores, altare in dicta nostra ecclesia Gneznensi in honorem Sancte et Individue Trinitatis, necnon beate et gloriosissime Virginis Marie et Omnium Apostolorum, iuxta ultimam voluntatem eiusdem magistri Petri fundavimus et ereximus, fundamus et erigimus per presentes, decimam vero mense nostre manipularem frumentorum et lini in villa Rybowo sita in districtu Palucensi⁴ de consensu et voluntate venerabilium fratrum nostrorum dominorum capituli Gneznensis infrascriptorum eidem altari pro sustentacione altariste, qui pro tempore fuerit, per ipsum altaristam tenendam, habendam, colligendam et in usus beneplacitos convertendam damus, donamus, ascribimus et incorporamus perpetuis temporibus duraturam. Quiquid(em) altarista pro tempore existens tres missas sub forma et ordine infrascriptis singulis septimanis perpetuis temporibus celebrare sit astrictus, super quo conscienciam ipsius oneramus: Primo missam die sabbati De Beata Virgine cum oracionibus subscriptis: prima oracione de eadem missa, secunda de Sancta Trinitate et tercia de omnium^d apostolorum. Secundam missam feria secunda pro defunctis, prima oracio pro anima dicti magistri Petri et sue coniugis, secunda pro ipsorum fratribus et sororibus et tercia pro fidelibus defunctis. Terciam missam feria quarta pro peccatis, prima oracio dicetur pro peccatis, secunda de sancto Adalberto et tercia de omnibus sanctis. Superveniente tamen impedimento legittimo predictas missas per alium poterit perficere et complere. Collacionem autem seu ius patronatus altaris predicti ad vicari[os dicte ecc]lesie nostre pertinere volumus, qui ad dictum altare, quociens ipsum vacare contingerit, unum de collegio ipsorum nobis et successoribus nostris presentabunt confirmandum. [In cuius fide]m et evidenciam pleniorem maius nostrum et dicti capituli sigilla presentibus sunt appensa. Acta et data Gnezne feria secunda in crastino festi Undecim [Milia Virginum] sub anno a nativitate Domini millesimo quadringentesimo quartodecimo, presentibus venerabilibus et honorabilibus viris, dominis: [N]icolao Strzesconis vicario in spiritualibus et o[fficiali]⁵, Michaele scolastico⁶, Johanne de Trlang custode⁷, Swanthopelkone cancellario⁸, Petro de Cobilyno decano⁹, Nicolao de Gorga cancellario Poznaniensibus¹⁰, Bly[sborio] preposito¹¹, Nicolao Jarothsky [archidiacono^e] Kalisiensibus¹², Przedwogio cantore Wladislauiensi¹³, Petro de Pyesskowicze preposito Lanciciensi¹⁴, Martino de Sczawyno¹⁵ et Johanne de Wroblewo canonicis¹⁶ dicte nostre ecclesie Gneznensis ad sonum campane nobiscum in capitulo generali capitulariter congregatis¹⁷.
^f-g

Transeat per manus Swanthopelconis cancellarii Gneznensis

^ainicjał wysokości 17 wierszy Or.

^btak Or.

^ctak Or. zamiast właściwego tutaj Auctoritatum

^dodczyt niepewny

^ebrak Or.

^f-gna zakładce Or.

¹W literaturze wymieniającej niniejszy dok. zawsze pod datą 1404, za wystawcę uchodził Mikołaj Kurowski. Data Or. jednoznacznie określa, że chodzi tu o Mikołaja Trąbę.

²Piotr z Zawichostu, zob. wyżej, nr 417/7.

³Poszczególne pozycje objaśnione przez M. Hornowską i H. Zdzitowiecką-Jasieńską, Zbiory rękopiśmienne w Polsce średniowiecznej, Warszawa 1947, s. 232 n., 175, 181, 195 n., 204, 235, 248 n., 285 n.

⁴Rybowo par. Grylewo, na pd.-zach. od Gołańczy (Koz. 1 s. 265, 5 s. 264).

⁵Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

⁶Michał z Krawicy, zob. wyżej, nr 420/6.

⁷Jan z Trląga (wieś par. na pn.-wsch. od Mogilna), jako kanonik gnieźn. wyst. 1411 - 1412 (Acta capitulorum I nr 1454, 1471, 1473, 1481, 1489), jako kustosz tutaj i niżej, nr 749/7 (ok. 1414) oraz KDW V nr 243 i AAG ACap. B 14 k. 47v, 49, 55, 56v. Nie jest chyba ident. z kanonikiem Janem z Trląga, o którym wiadomości urywają się 1394 (KDW VI nr 265/13).

⁸Świętopełk Koszyszko (?), zob. wyżej, nr 646/2.

⁹Piotr z Kobylina, zob. wyżej, nr 485/10.

¹⁰Mikołaj z Górki, zob. wyżej, nr 420/13.

¹¹Blizbor z Kwiatkowa, zob. wyżej, nr 449/7.

¹²Mikołaj Jarocki, zob. wyżej, nr 603/19.

¹³Przedwój syn Dziersława z Grąd w Sieradzkiem, kanonik gnieźn. 1412, kantor włocławski 1413, kustosz gnieźn. 1427, kanonik pozn. 1429, prepozyt gnieźn. 1429 (1435), wikariusz generalny i oficjał pozn. 1431 - 1433, gnieźn. 1442 - 1443, wikariusz kapitulny gnieźn. 1448 - 1449, zm. 1455 (PSB XXVIII sub voce).

¹⁴Piotr z Pieskowic, zob. wyżej, nr 409/2.

¹⁵Marcin Chrapek ze Szczawina, zob. wyżej, nr 420/20.

¹⁶Jan z Wróblewa (zapewne Wróblew par. Solca Wielka w Łęczyckiem lub Wróblew, wieś par. w Sieradzkiem) jako kanonik gnieźn. wyst. już 1412 (AAG ACons. A 3 k. 12, także ACap. B 14 k. 49). Kor. IV s. 349 utożsamia go z kantorem gnieźn. 1433 - 1436.

¹⁷Lista świadków ident. z listą dok. wystawionego przez Mikołaja Trąbę w dzień później w Gnieźnie (KDW V, nr 243).

Dokument Nr 738

Piaski, 12 listopada 1414

Sędzia z ramienia Stolicy Apostolskiej nakazuje wymienionym plebanom, aby wezwali wymienione osoby do zwrotu Janowi plebanowi z Brudzewa dóbr i dochodów.

Or.: nieznany; spisany był na pergaminie.
Kop.: AAG, Acta consistorii A 9, k. 179v - 180v. Wpis 2 października 1420 w instrumencie notarialnym z daty: Uniejów, 13 września 1415 - zob. niżej, nr 768.
Reg.: KDW V, nr 244 (wg Kop.), zbyt lakoniczny.

Sandiuogius decanus Cruschuiciensis Wlad(islauiensis) diocesis¹, executor ad infrascripta per Sedem Apostolicam specialiter deputatus, discretis viris ecclesiarum parrochialium rectoribus et eorum vicariis in Wneow², in Welenino³, in Grabowo⁴, in Brudzewo⁵, in Colo⁶, in Ruschoczicze⁷, in Thurek⁸, in Balcowo⁹ Gneznensis diocesis ceterisque presbiteris, curatis et non curatis, per et infra civitatem et diocesim Gneznensem ac aliis ubilibet constitutis, ad quos presentes nostre litere deveniunt et qui presentibus fuerint requisiti comuniter et divisim, salutem in Domino, et mandatis nostris, ymmo verius apostolicis, firmiter et humiliter obedire. Literas sanctissimi patris et domini nostri, domini Johannis divina providencia pape vicesimi tercii¹⁰, eius vera bulla plumbea in cordula canappea more Romane Curie dependente bullatas, sanas, salvas et intactas omnique prorsus vicio et suspicione carente, nobis per honorabilem virum dominum Johannem rectorem parrochialis ecclesie in Brudzewo¹¹ presentatas, nos cum ea qua decuit reverencia recepisse, huiusmodi sub tenore:
[następuje list (anty)papieża Jana XXIII, z daty: Rzym 18 kwietnia 1413, por. wyżej, nr 708].
Post quarumquidem literarum apostolicarum presentacionem et requisicionem, recepcionem fuimus per prefatum dominum Johannem principalem et in eisdem literis apostolicis principaliter nominatum cum instancia debita requisiti, quatenus ad execucionem dictarum literarum apostolicarum iuxta vim et tenorem earundem procedere, necnon literas nostras monitorias contra omnes et singulos iniquitatis filios decimarum, censuum, reddituum, pratorum, proventuum, pascuorum, nemorum, instrumentorum publicorum, calicum, librorum, ornamentorum ecclesiasticorum, terragiorum, legatorum et aliorum bonorum ad dictam ecclesiam in Brudzewo spectancium maliciosior occultatorum et occultos, detentorum, necnon contra et adversus discretum virum Vitum in Welenino¹² et Jaczkonem in Balcowo¹³ rectores parrochialium ecclesiarum, Johannem Msczisonis quondam viccarium in Brudzewo¹⁴ et rusticos Simonem, Bartholomeum fratres germanos, Andream Bothouicz, Johannem Zachuicz, Jaschonem Kracz, Jacussium [k. 180] Mandrczeuicz, Falconem, Liczkonem, Michaelem, Nicolaum Mardrczeuicz, Johannem Quilinsky, Paulum Bethouicz, Benaconem kmethones agros colentes in Wola¹⁵ et Johannem, Albertum, Mathiam, Michaelem, Stephanum Rigwam, Johannem, Albertum, Nicolaum Chrapek, Martinum, Petrum, Stephanum, Petrum kmethones eciam in agris in Bogdalowo¹⁶ ac Swansconem, Laurencium, Janussium Covinicz, Nicolaum Sdzichonis, Andream Bednars, Martinum, Johannem Redco in Marulewo¹⁷, Janussium, Simonem fratres germanos in Brudzewo et Maszny thabernatorem in Chilino¹⁸, Clementem, Stephanum Szicoram opidanos in Calo^a¹⁹, Gregorium kmethonem in Bissewo²⁰, necnon nobiles Jacussium heredem de Thanorwka^a²¹ et Petrum de Wola eciam heredem de Quyathcouicze²², quos, ut asseruit, post dictarum literarum apostolicarum expedicionem nuper iniuriatores reperit et invenit decernere dignaremur. Nos igitur decanus Cruschuiciensis predictus; volentes exequi mandatum apostolicum nobis directum reverenter ac hu militer ut tenemur attendentesque dicti domini Johannis peticionem fore iuri et racioni consonam, quodque iusta petentes non est denegandus assensus, literas nostras monitorias contra omnes et singulos expressatos, tam in genere quam in specie, duximus decernendum et decernimus per presentes. Quare vobis in virtute sancte obediencie et sub excommunicacionis pena, quam in vos et vestrum quemlibet ferimus in hiis scriptis, nisi nostris mandatis, ymmo verius apostolicis, non parueritis cum effectu districte precipiendo mandamus, duatenus omnes huiusmodi occultos detentores decimarum, censuum, reddituum ac aliorum bonorum predictorum, necnon Vitum in Velenino, Jaczkonem de Balcowo rectores parrochialium ecclesiarum, Simonem, Bartholomeum fratres germanos, Andream, Bethconem, Johannem Zuchuicz, Jasconem Cracz, Jacussium Mandizewicz, Falconem, Lyczkonem, Michaelem, Nicolaum Mandrzeuicz, Nicolaum Quilinsky, Paulum Bethcouicz, Benaconem kmethones agros colentes in Wola et Johannem, Mathiam, Albertum, Michaelem, Stephanum Rigwam, Johannem, Albertum, Nicolaum Chrapek, Martinum, Petrum, Stephanum, Petrum kmethones eciam in Bogdalowo ac Swansconem, Laurencium, Janussium Covinicz, Nicolaum Sdzichonis, Andream Bednars, Martinum, Johannem Redko laycos in Marulewo, Janussium, Simonem fratres germanos in Brudzewo et Maszny thabernatorem in Chilino, Clementem, Stephanum Sicoram opidanos in Colo, Gregorium kmethonem in Byssewo, necnon nobiles Jacussium heredem in Tarnowka et Petrum de Quathcowo si ipsorum presentacionem comode habere poteritis et ad eos ac ipsorum quemlibet tutus pateat accessus, alioquin in ecclesiis vestris coram populo publice moneatis, quos omnes et singulos ac ipsorum quemlibet in genere vel in specie, communiter et divisim, monemus per presentes, ut infra octo et decem dierum spacium, quorum dierum ipsos et ipsorum cuilibet sex pro primo, sex pro secundo et reliquos sex pro tercio et peremptorio termino ac monicione canonica deputamus et presumimus, predictos occultos occupatores et detentores dictarum decimarum, censuum, reddituum, pratorum, pascuorum necnon instrumentorum publicorum, calicum et aliorum bonorum ad dictam ecclesiam spectancium, necnon Vitus, Raczko et alii omnes layci superius nominati occupatores decimarum ac bonorum, missalium, annonarum debitatores, dictas res, bona, decimas, missalia, annonas prefato domino Johanni ac sue ecclesie in Brudzewo restituant, revelent, tradant, manifestent, dent et assignent, ac de ipsis plenam et debitam satisfaccionem impendant realiter cum effectu. Alioquin, si secus fecerint, nostris mandatis, ymmo verius apostolicis, parere contempserint, predictam monicionem canonica premissa contra ipsos et ipsorum quemlibet, tam in genere quam in specie, communiter et divisim, ad excommunicacionis [k. 180v] sentenciam proferendam iuxta iuris ordinem ac censuram ecclesiasticam procedemus. De die vero execucionis presencium et quidquid in premissis feceritis per vestras patentes literas harum seriem in se continentes nos reddatis cerciores, predictas literas monitorias sub instrumento publico continente, seu continentes exinde fieri, per dominum Johannem Grzimislai de Thurek notarium publicum²³ infrascriptum scribi et publicari mandamus nostrique sigilli iussimus appensione muniri. Actum et datum in villa nostra Pasky²⁴ ac in domo habitacionis nostre, sub anno Domini M° CCCC° XIIII, indicione septima, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Johannis divina providencia pape XXIII anno ipsius quinto, die Lune XII mensis Novembris, presentibus honorabilibus et discretis viris: magistro Krzeslao de Grabowo²⁵, Johanne de Camen rectoribus parrochialium ecclesiarum ac baccalar(iis) in artibus^b²⁶, Nicolao Gradonis de Sliczewo²⁷ testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.

^atak Kop.

^bmożna jednak czytać baccalario i odnieść tytuł do nast. osoby (Mikołaja)

¹Sędziwój, zob. wyżej, nr 708/2.

²Uniejów nad Wartą w Sieradzkiem.

³Wielenin, wieś par. w Sieradzkiem, na pn.-wsch. od Uniejowa.

⁴Grabów, wieś par. w Łęczyckiem, na pn.-zach. od Łęczycy.

⁵Brudzew, zob. wyżej, nr 708/3.

⁶Koło, miasto w powiecie konińskim.

⁷Rusocice, wieś par. na pn.-zach. od Turku w Kaliskiem.

⁸Turek, miasto w powiecie sieradzkim.

⁹Białków Kościelny, wieś par. na pd.-zach. od Koła.

¹⁰Jan XXIII (anty)papież 1410 - 1415, zm. 1419.

¹¹Zob. wyżej, nr 708/3.

¹²Pleban Wit wyst. tu i 1415 (niżej, nr 750).

^13-14Wyst. tylko tutaj.

¹⁵Wola, najpewniej Wola Rozostowa par. Brudzew, tuż na pn. od Bogdałowa (Koz. 5 s. 251, 490).

¹⁶Bogdałów par. Brudzew, na pn.-wsch. od Turku (Koz. 4 s. 50).

¹⁷Marulew par. Brudzew, na pn.-wsch. od Turku (Koz. 5 s. 14).

¹⁸Chylin par. Rusocice, na pn.-wsch. od Tuliszkowa w Konińskiem (Koz. 4 s. 118 - 119).

¹⁹Nie zidentyfikowani.

²⁰Byszewo par. Grabów (Goraj) w powiecie łęcz., na zach. od Łęczycy (Koz. 6 s. 48).

²¹Tarnówka par. Dąbie w powiecie szadkowskim, na wsch. od Koła (Koz. 7 s. 178). Jakusz może ident. z Jakuszem, który 1409 zamieniał swoją część w Słupcy łęczyckiej na T. (KDW V nr 153).

²²Kwiatków Stary (Kwiatkowo, Kwiatkowice) par. Brudzew, na pd. od Koła (Koz. 4 s. 441, 7 s. 352). Piotr, także z Woli (Rozostowej) wyst. 1404 (SHGWlkp.) - 1414 (tutaj).

²³Skądinąd nie znany.

²⁴Piaski trudne do identyfikacji, najpewniej P. par. Grabów w powiecie łęcz. (Koz. 7 s. 12) albo jeszcze bliżej Brudzewa leżące P. par. Świnice (pierwsze na prawym, drugie na lewym brzegu Neru).

²⁵Pleban z Grabowa (zob. wyżej, przypis 4) skądinąd nie znany.

²⁶Nie wiemy z jakiego Kamienia.

²⁷Mikołaj syn Grada de Sliczewo nie zidentyfikowany; być może czytać można "Sluzewo" i identyfikować z kujawskim Służewem.

Dokument Nr 739

Poznań, 19 listopada 1414

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Stanisław z Imielinka zapisał czynsz kanclerzowi kapituły poznańskiej Mikołajowi Górce.

Uw.:Dwa dok. prawie identycznej treści - wydajemy tylko jeden, podając odmianki.

Kop.: 1. Gniezno, AAG, Acta consistorii A 17, k. 28 - 28v. Wpis 1 marca 1436, wg Or. z pieczęcią wystawcy na pasku pergaminowym; 2. Poznań, AAP, Acta consistorii 61, k. 72v. Wpis 7 lutego 1483; Dok. 2: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 17, k. 28v - 29. Wpis 1 marca 1436, wg Or. z pieczęcią wystawcy na pasku pergaminowym.
Reg.: KDW V, nr 224 (pod błędną datą 1413) i 592.

Nos Sandziuogius^a de Ostrorog^b palatinus Poznaniensis et capitaneus Maioris Polonie generalis¹ significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod ad nostram aliorumque^c nobilium eiusdem terre presenciam veniens nobilis Stanislaus de Minori Yemelno^d², non coactus, non compulsus, nec aliquo errore seductus, sanus mente et corpore existens, quatuor marcas annui census latorum grossorum monete Pragensis et numeri Polonicalis consueti, quadraginta et octo grossos pro qualibet marca computando, pro centum marcis grossorum latorum monete et numeri premissorum in prefata hereditate M(inori)^e Yemelno^f perpetuo vendidit rite^g et racionabiliter venerabili viro domino Nicolao de Gorka cancellario Poznaniensi³ et ipsius successoribus [k. 28v] legittimis coram nobis que more solito et^h imperpetuum resignavit tenend(um), habend(um), vendend(um), obligand(um), utifruend(um), arredend(um)ⁱ ^j-k

ac donand(um) et in utilitatem suam ac voluntatem convertend(um)

iuxta terre consuetudinem et^h possidend(um). Quas quidem quatuor marcas latorum^h annui census quolibet anno in festo sancti Nicolai Confessoris et^l Pontificis solvere tenebitur ^j-k

dicto domino Nicolao et suis successoribus legitimis

. Quod si non fecerit aliquo annorum premissorum, extunc ^j-k

ipse dominus Nicolaus et^ł successores sui

per nos vel^m alium capitaneum, qui pro tempore fuerit, ad omnia bona ipsius et allodia ^j-k

ac utilitates seu dominia ipsius hereditatis Yemelno^d, sicut in suis limitibus est distincta

, debet intromitti et tenere ^j-k

in vera et pacifica possessione

tamdiu quousque eadem pecunia quatuor marcarum census fuerit plenarie persoluta ^j-k

omni excusacione postposita

. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Actum et datum Poznanie ipso die^h sancte Elizabeth anno Domini ^n-o

millesimo quadringentesimo decimo quarto

, presentibus honorabili et nobilibus viris, dominis: Miroslao de Bythyn canonico Poznaniensi⁴, Nicolao Baworowsky⁵, Nyemyerza de Gora⁶, Nyczkone Woyth^p de Wyasth^q⁷, Janussio advocato de Oborniky^r⁸ et Johanne Coza^s de Domaslaw⁹ heredibus, testibus ad premissa vocatis et rogatis.

^aSandiwogius Dok. 2

^bOstrorok Kop. 1

^caliorum Kop. 1

^dJemyelno Kop. 2

^ein Kop. 2, brak Dok. 2

^fYemyelno Kop. 2

^gritte Kop. 2

^hbrak Dok. 1 (Kop. 1 i 2)

ⁱtak wszystkie przekazy

^j-kbrak Dok, 2

^latque Dok. 2vel Kop. 2

^maut Kop. 2 i Dok. 2

^n-oM° CCCC° XIIII Kop. 1; millesimo quadringentesimo XIIII Dok. 2

^pWoyt Kop. 2

^qVyasd Kop. 2

^rObornyky Kop. 2

^sKoza Kop. 2.

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Imielno i Imielenko (I. Małe), wsie w par. Imielno na wsch. od Pobiedzisk (Koz. 1 s. 91). Stanisław wyst. 1412 - 1414 (SHGWlkp.; tutaj).

³Mikołaj z Górki, zob. wyżej, nr 420/13.

⁴Mirosław z Bytynia, zob. wyżej, nr 601/7.

⁵Mikołaj Baworowski, zob. wyżej, nr 581/1.

⁶Niemierza z Góry (par. Tarnowo Podgórne, pomiędzy Poznaniem a Szamotułami - Koz. 2 s. 199). także z Kąsinowa (pomiędzy Górą a Szamotułami), wyst. 1393 - 1415 (SHGWlkp.), burgrabia pozn. 1414 - 1415 (GUrz. C 910).

⁷Niczek Unrug z Ujazdu (par. Kamieniec, na pd.-zach. od Grodziska Wlkp. - Koz. 3 s. 348) wyst. 1405 - 1416 (SHGWlkp.), wójtem (jakim? - może to tylko błędny odczyt w Kop., zamiast Unrug) nazwany tylko tutaj?

⁸Janusz wójt z Obornik wyst. 1406 - 1419 (SHGWlkp.), zapewne jednak ident. z Januszem z Chowanówka (Kowanówka) koło Obornik, wójtem obornickim 1423 (KDW VIII).

⁹Damasław (Domasław) par. Juncewo, wieś dziś nie znana na pd. od Janowca Wlkp., koło Damasławka (Koz. 1 s. 55 - 56, 4 s. 183). Jan Koza (Kosa?) zapewne ident. z Jaśkiem 1399, wicewojewodą gnieźn. 1416 - 1423, wicepodsędek w Kcyni 1432 (GUrz. C 30, 330).

Dokument Nr 740

Pyzdry, 3 - 5 grudnia [1412 - 1414]

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Janusz z Górki zapisał czynsz Maciejowi i Małgorzacie ongiś z Chociczy.

Kop.: Poznań, AAP, Acta episcopalia, 2, k. 378 - 378v. Wpis 8 maja 1473.
Reg.: KDW V, nr 276 (pod datą 6 grudnia 1417), wg Kop.

Uw.:O dacie por. niżej, przypis 4.

In nomine Domini amen. Nos Sandiwogius de Ostrorog pallatinus [k. 378v] Poznaniensis et capitaneus Maioris Polonie generalis¹ significamus, quibus expedit, tenore presencium universis, quod ad nostram et aliorum eiusdem terre nobilium veniens presenciam strenuus Janussius heres in Gorka Swydwyna² non compulsus, non coactus, nec aliquo errore seductus, sanus mente et corpore, septem marcas puri [auri^a] census annui monete istius, que in eadem villa ac aliis circumiacentibus prope pro censu datur et exigitur, in villa ac hereditate Gorka sic nuncupata, in districtu Gneznensi sita pro centum et decem marcas latorum grossorum Pragensium et numeri Polonicalis consweti, quadraginta octo grossos ad quamlibet marcam computando, nobili Mathie olim de Choczycza et Margarethe consorti sue legittime, pronunc in Pysdri manentibus³, rite et racionabiliter perpetuo vendidit. Quem censum singulis annis prius dictus Janusius aut ipsius posteri exigentes ad manus ipsius Mathie, vel cui ipse delegaverit, singulis annis debet presentare. Quosquidem census predictus Mathias cum Margaretha uxore sua legittima cupientes celestia pro terrenis consequi ac salutem animarum suarum ac suorum predecessorum et successorum obtinere, altari beatorum Johannis Baptiste, Stanislai Martiris et Nicolai Pontificis gloriosorum in ecclesia parrochiali Sancte Marie in Pysdri denuo per eundem Mathiam errecto delegaverunt, donaverunt, dederunt et ascripserunt, et coram nobis more solito et consweto resignaverunt tenendum, habendum, utifruendum, possidendum iuxta terre conswetudinem. Quamquidem resignacionem, ut premittitur, factam, ratam et gratam habentes, ipsam ratificamus, approbamus, roboramus ac tenore presencium confirmamus robur perpetue firmitatis obtinere. In cuius rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Aetum et datum in Pyszdri feria secunda proxima post festum beati Andree Apostoli anno Domini millesimo quadringentesimo decimo septimo⁴, presentibus magnificis ac nobilibus viris, dominis: Nicolao de Goraszdowo pincerna Calischiensi⁵, Jacussio de Rynarowo⁶, Samborio de Malochowo castellanis^b de Zbanschen⁷, Derskone de Malgowo⁸, Przespraw de Strzalkowo⁹, Mathia de Phalibogowo¹⁰ testibus fidedignis, ad premissa vocatis specialiter et rogatis.

^abrak Kop.

^btak Kop.

¹Sędziwój z Ostroroga, zob. wyżej, nr 437/8.

²Górka Świdwina, wieś nie znana. Koz. 3 s. 282, 5 s. 375 - 376 przypuszcza, że w dawnym powiecie pyzdrskim; jak wynika z niniejszego dok. - w gnieźn., par. Świdwowiec koło Powidza, w początkach XVI w. opuszczona (Łaskiego, Liber beneficiorum I s. 321). Może chodzi tu o [Kociałkową] Górkę w powiecie gnieźn., na pd. od Pobiedzisk. Janusz wyst. także 1420 (Koz. 3 s. 282), może ident. z Januszem z Górki skarbnikiem kal. 1415 - 1427 (Spisy wlkp.) - por. też wyżej, dok. nr 706/1.

³Chocicza par. Nowe Miasto nad Wartą (Koz. 2 s. 78, 4 s. 105). Maciej skądinąd nie znany.

⁴Data w kopii popsuta: w 1417 Sędziwój z Ostroroga nie był starostą generalnym Wlkp. Świadkowie (zob. niżej) wskazują na pierwszą kadencję starościńską Ostroroga, tj. 1411 - 1414. Itinerarium Ostroroga dopuszcza każde z tych lat. Formuła datacji sprawia, że mało prawdopodobny wydaje się rok 1411, kiedy to poniedziałek po (poniedziałku) św. Andrzeja wypadał 7 grudnia, a więc "nazajutrz po św. Mikołaju". Mało prawdopodobny jest też rok 1412 (najbardziej możliwy paleograficznie - pomyłka secundo - septimo), kiedy to poniedziałek po św. Andrzeju przypadał w wigilię św. Mikołaja. W 1413 data brzmiałaby: 4 grudnia, w 1414 - 3 grudnia.

⁵Mikołaj Gorazdowski, zob. wyżej, nr 634/6. Zm. 1417/18.

⁶Jakub, Jakusz z Rynarzewa (koło Szubina), potem podkonie kal. 1420, kasztelan rogoziński 1427 - 1433 (Spisy wlkp.).

⁷Sambor z Małachowa, zob. wyżej, nr 724/7.

⁸Małgów par. Mokronos, na zach. od Koźmina (Koz. 2 s. 441). Dziersław wyst. 1393 - 1397 i 1417 - 1424 (SHGWlkp.).

⁹Strzałkowo, wieś par. na pn.-zach. od Słupcy (Koz. 5 s. 538 - 539). Przespraw wyst. 1396 - 1420 (SHGWlkp.).

¹⁰Chwalibogowo, najpewniej dziś nie istniejące Ch. par. Targowa Górka, na zach. od Wrześni lub Ch. par. Bardo, na pd.-zach. od Wrześni (Koz. 2 s. 90 - 91, 4 s. 117). Maciej wyst. 1411 - 1423 (SHGWlkp.; KDW VIII).

Dokument Nr 741

Gniezno, 20 grudnia 1414

Oficjał gnieźnieński zaświadcza, że dziedzice z Imielna zapisali czynsz kanclerzowi poznańskiemu Mikołajowi z Górki.

Kop.: 1. Gniezno, AAG, Acta consistorii A 17, k. 29v - 30. Wpis 1 marca 1436, wg Or. z pieczęcią wystawcy na pasku pergaminowym; 2. Poznań, AAP, Acta consistorii 61, k. 73. Wpis 7 lutego 1483.
Wzmianka: KDW V, nr 592.

In nomine Domini amen. Nos Nicolaus Strzeskonis^a canonicus et officialis sancte ecclesie Gneznensis¹ cunctis, quibus expedit, notificamus presencium noticiam habituris, quomodo in nostra notariique ac testium infrascriptorum presencia constituti personaliter nobiles viri, domini Stanislaus, necnon Johannes et Andreas filii ipsius heredes in Jemelno in districtu Pobyedzyska^b, suo et Ade filii ac fratrum ipsorum iunioris² absentis nominibus recognoverunt se ac dictum ^c-d

suum fratrem

iuniorem vendidisse imperpetuum honorabili viro domino Nicolao de Gorka^e cancellario Poznaniensi et canonico Gneznensi, tanquam heredi ibidem in Gorka^e³, quatuor marcas annui census grossorum Bohemicalium^f et numeri Polonicalis, quadraginta videlicet et octo grossos in quamlibet marcam computando, in et super omnibus bonis hereditariis dicte ville Jemyelno^g, videlicet allodio^h et kmethonibus ac ipsa tota hereditate per ipsum dominum Nicolaum de Gorka et suos legittimos successores, heredes ibidem in Gorka, percipiendas, levandas, habendas, possidendas, vendendas, commutandas, donandas et in usus beneplacitos iuxta sue et suorum successorum [k. 30] legittimorum beneplacitum et liberam voluntatem convertendas, quasquidem quatuor marcas annui census predicti Stanislaus, Johannes et Andreas, necnon Adam tenentur et se obligaverunt solvere predicto domino Nicolao vel eius legittimis successoribus singulis annis perpetuis temporibus in festo beati Nicolai Confessoris [6 XII] in dicta hereditate Jemyelno^g et quod ab ipsis Johanne, Andrea, Stanislao patre et Adam fratre dicte quatuor marce ibidem et non alibi repeti debeant et requirenturⁱ, subicientes se et dictum Adam fratrem et eorum successores legittimos censuris ecclesiasticis tociens quociens in casu quo in ipso festo beati Nicolai non solverent ^j-k

predictas quatuor marcas

annui census in presencia circumspecti magistri^l Peregrini de Pampicze^ł procuratoris⁴ dicti domini Nicolai Gorka, prout de ipsius procuracionis mandato nobis extitit facta plena fides, predictam vendicionem, inscripcionem et obligacionem recipientis. Quamquidem vendicionem petente predicto ^m-n

Peregrino procuratore

ratificavimus, approbavimus ac ratificamus ^o-p

et approbamus

et confirmamus per presentes. In quorum omnium fidem et testimonium premissorum presentes nostras [litteras^q] scribi nostrique ^r-s

sigilli appensione

iussimus communiri. Actum et datum Gnezne feria quinta in vigilia beati Thome Apostoli^t, que fuit dies vicesima mensis Decembris, anno Domini millesimo quadringentesimo quartodecimo^u, presentibus strennuo et discretis viris: dominis Boguslao in Budzyslaw⁵, Johanne in Bodzeporowycze^v heredibus⁶, Johanne de Grodzysko^w viccario Gneznensi⁷ et Jacobo Johannis de Bresth^x notario causarum^t consistorii Gneznensis⁸ testibus ad premissa.

^aStrzesconis Kop. 1

^bPobedzyska Kop. 2

^c-dfratrem suum Kop. 1

^eGorga Kop. 1

^fBoemicalium Kop. 1

^gJemelno Kop. 1

^hallodia Kop. 1

ⁱrequirantur Kop. 2

^j-kquatuor marcas predictas Kop. 1

^lbrak Kop. 2

^łPampycze Kop. 1

^m-nprocuratore Peregrino Kop. 1

^o-pbrak Kop. 2

^qbrak Kop. 1 i 2

^r-sappensione sigilli Kop. 1

^tbrak Kop. 1

^uXIIII Kop. 1

^vBodzeporovicze Kop. 1

^wGrodzisko Kop. 1

^xBrzesth Kop. 2

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Imielno, zob. wyżej, nr 739.

³Mikołaj z Górki, zob. wyżej, nr 420/13.

⁴Peregryn z Pępic, zob. wyżej, nr 439/10.

⁵Budzisław (na pn.-zach. od Kleczewa). Bogusław (także z Kruchowa, na pn. od Trzemeszna), potem podsędek kal. 1431, zm. 1440 - 1442 (Spisy wlkp.).

⁶Bodzeporowice (Zaporki) par. Węglewo, na pd.-zach. od Kłecka, koło Głębokiego, wieś dziś nie istniejąca (Koz. 4 s. 50). Jan wyst. 1396 - 1426 (SHGWlkp.).

⁷Jan z Grodziska, zob. wyżej, nr 729/16.

⁸Jakub z Brześcia, zob. wyżej, nr 474/4.

Dokument Nr 742

Nakło, 28 grudnia [1414]

Starosta nakielski prosi wielkiego mistrza krzyżackiego o uwolnienie z niewoli Andrzycha z Wierzchucina.

Or. (współczesna kopia?): Berlin-Dahlem, GStAPK, XX, HA OBA 2638. Karta papierowa, lewy dolny narożnik oderwany.
Reg.: Reg. Teut. I, nr 2638 (pod datą 31 grudnia 1417).

Uw.: 1. Dok. znany wydawcom tylko z mikrofilmu. 2. Dok. nie posiada daty rocznej. Wyznacza ją wybór Michała Küchmeistra na wielkiego mistrza (styczeń 1414) i postąpienie autora listu z chorążostwa poznańskiego na podkomorstwo kaliskie (styczeń - kwiecień 1415).

^a-b

Honorabili ac magnifico domino, domino Mich(aeli) magistro generali Theutunicorum in Marienborg¹, meo domino gracioso presentes honorifice et humiliter d(an)d(um)

.
Serviciis assiduis magistri Prussie. Magnifice ac honorabilis domine, domine michi | graciose! Quia per honorabilem dominum comendatorem in Thuchol² Andrich de Wirz|chuczyno frater meus dilectus³ est captivatus, in qua captivitate siti, nudi|tate, esurie, passionibus angariatur, quasi corporali sanitate deberetur misere privari, unde ex quo iuxta colloquium domini, domini regis mei graciosi, et eciam gracie vestre consiliariorum omnes captivi a partibus utrisque ad terminum competentem fore dimissi debuissent, in quo quidem colloquio ego captivos vestros per meos clientes in Dragheym⁴ et alias habitos ad promissiones fidei ad terminum competentem dimisi ipsos hanorifice, illese satis tractando, ideo magnificenciam ac honorabilitatem vestram tamquam laudissoni domini michi graciose deprecor desideriosc, quatenus eundem Andrich de Wirzchuczin ad promissionem fidei ad terminum competentem dignemini dimittere ab huiusmodi captivitate, presertim si pyetas et misericordia vestre magnificencie meis peticionibus dignetur inclinari ad assensum. Dignetur itaque vestra magnificencia domino comendatori in Thuchol demandare vestra literali missione dirigentes, ut ad promissionem fidei et honoris ipsum Andrich velit emittere ad terminum competentem, vel saltem ad fideiussoriam caucionis mei, licet non expedit ipsum dimittet, quoniam non est de consuetudine nobiles ultra promissionem fidei ponere fideiussores, hoc ipsum ego faciam, ne ipse privatur sanitate, terminum, diem veniendi, veniam, vel conveniendi cum domino comendatore de Thuchol michi [a]ssignantes super huiusmodi condictare, propositum vestre magnificencie super factis michi [....]itoris conficientes. Datum in Nakel feria sexta octave Christi Nativitatis.
Jaroslaw banyrfurer zu Poznan, hawptman czu Nakel uwir besunder dyner⁵.

^a-bna odwrocie Or.

¹Michał Küchmeister, zob. wyżej, nr 700/2.

²Komturem w Tucholi był 1413 - 1415 Paweł Rusdorf, późniejszy wielki mistrz Zakonu (J. Voigt, Namen-Codex der Deutschen Ordens-Beamten, Königsberg 1843, s. 59).

³Wierzchucin Królewski i W. Szlachecki, wieś par. na pn.-wsch. od Mroczy w ziemi nakielskiej (Koz. 1 s. 349, 5 s. 475). Andrzych (Jędrzych, Henryk?) wyst. tylko tutaj; określenie frater nie musi chyba oznaczać rodzonego brata Grzymality Jarosława z Iwna.

⁴Drahim (Stare Drawsko) w Wałeckiem.

⁵Jarosław z Iwna, zob. wyżej, nr 600/5.

Dokument Nr 743

Brześć Kujawski, 31 grudnia 1414

Starosta kujawski zaświadcza, że Dobrochna z Kościelca sprzedała sołectwo w Stodołach klasztorowi kanoników regularnych w Trzemesznie.

Or.: Gniezno, AAG, Trzemeszno dok. 56. Pergamin 381×158 - 177 mm, zakładka obcięta, dziura pod tekstem. 2 dziury po sznurze do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie: Scrinio 9 T, informacje o treści (XV w.).

Nos Jacobus de Coneczpole palatinus Siradiensis et capitaneus Cuyauie¹ significamus presentibus et futuris, quibus expedit universis, presencium noticiam habituris, | quod nostram testiumque infrascriptorum | accedens ad presenciam nobilis domina Dobrochna conthoralis domini Janussii de Cosczelecz palatini Wladislauiensis² non compulsa, | nec coacta, neque aliquo vicio doloso circumventa, sed sana mente et corpore existens amicorumque suorum freta salubri consilio, sculteciam in villa Stodoli in | districtu Cruschuiciensi sita³, venerabili domino Andree preposito monasterii Trzemeschensis⁴ et conventui monasterii eiusdem pro quingentis marcis grossorum latorum Pragensium monete numeri Polonicalis, videlicet marca pro qualibet quadraginta octo grossos numerando, vendidit et rite racionabiliterque in perpetuum resignavit, cum omnibus eiusdem scultecie usibus, utilitatibus, proventibus, agris, pratis, pascuis, paludinibus, rubetis, lacubus ac generaliter cum omnibus iuribus, proprietatibus et pertinenciis, prout sola tenuit, habuit et possedit, nichil penitus pro se nec pro suis successoribus legittimis iuris in eadem scultecia peramplius relinquendo, per eundem dominum prepositum et per conventum monasterii Trzemeschensis sculteciam eandem in perpetuum tenendam, habendam et possidendam, commutandam, donandam, obligandam, vendendam, utifruendam et in usus beneplacitos convertendam, prout ipsis melius et utilius videbitur expedire. Harum quibus sigillum nostrum proprium presentibus est appensum testimonio literarum. Actum et datum in Brzescze ipso die sancti Silvestri Confessoris anno Domini millesimo quadringentesimo XIII°, presentibus hiis testibus, nobilibus viris: Stanislao dapifero⁵, Nicolao venatore Cuyauiensibus⁶, Marco de Wansowo⁷, Alberto Ganska⁸, Nicolao de Timenecz⁹, Petrassio de Calanczino¹⁰ heredibus testibus ad premissa etc.

¹Jakub Koniecpolski, zob. wyżej, nr 430/6.

²Dobrochna, córka i dziedziczka Mikołaja z Kościoła (zob. wyżej, nr 606/2), żona najpierw Andrzeja z Łubowa, potem Janusza z Kutna, piszącego się po żonie z Kościelca, kolejno kasztelana dobrzyńskiego 1400 - 1406, wojewody inowrocławskiego (gniewkowskiego) 1412 - 1426, starosty dobrzyńskiego 1418 - 1421 (inf. prof. Janusza Bieniaka).

³Stodoły, zob. wyżej, nr 606/1.

⁴Prepozyt Andrzej, zob. wyżej, nr 634/13.

⁵Stanisław z Boniewa i Otmianowa, stolnik brzeski 1412 - 1430, kasztelan kowalski 1430 - 1433 (inf. Janusza Bieniaka).

⁶Mikołaj z Boniewa i Siewierska, łowczy brzeski 1413 - 1444 (inf. Janusza Bieniaka).

⁷Wąsewo (Wąsowo) par. Piotrków, na pd. od Radziejowa na Kujawach. Marek wyst. jeszcze 1418 (Teki A. Pawińskiego VII, 1905, s. 39).

⁸Wojciech Gąska nie zidentyfikowany.

⁹Tymieniec par. Staw (sier.), na pn.-zach. od Błaszek w Kaliskiem (Koz. 5 s. 431, 7 s. 399). Mikołaj Kiełbasa, Grunwaldczyk, potem podczaszy pozn. 1418 - 1425, kasztelan bydgoski 1426/27, zm. po 1435 (GStar. s. 75).

¹⁰Kałęczyn par. Kościelna Wieś (Bądkowo?), na pn.-zach. od Brześcia Kujawskiego (Koz. 4 s. 325). Pietrasz, Piotr zw. Tłusto wyst. jeszcze 1424 (Teki A. Pawińskiego VII s. 442 - 443).

Dokument Nr 744

[Poznań], 1414

Poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Iwan z Soboty sołtys w Ocieszynie zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 613 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 136, zaginionego w 1945 r.).

1414. Coram eodem Michaele Bliden [canonico et officiali Posnaniensi^a]¹ nobilis Iwan scultetus in Ocieszyno, alias Soboczki², vicariis Posnaniensibus unam marcam census cum sumina capitali decem marcarum in mediis grossis contracta super eadem scultetia inscribit et assecurat.

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Michał Blida, zob. wyżej, nr 488/11.

²Iwan z Soboty, zob. wyżej, nr 602/2. Jako sołtys w Ocieszynie (par. Objezierze, niedaleko na pn. od Soboty) wyst. tylko tutaj.

Dokument Nr 745

[Poznań], 1414

Poznański wikariusz generalny zaświadcza, że Wojciech z Glinna zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 614 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 146, zaginionego w 1945 r.).

1414. Coram eodem Michaele Bliden etc. [vicario et officiali generali Posnaniensi^a]¹ inscriptio vicariis summae capitalis 10 marcarum ex censu unius marcae super bonis Glinno Maius per Albertum haeredem².

^awg poprzedniego reg. w sumariuszu

¹Michał Blida, zob. wyżej, nr 488/11.

²Glinno par. Chojnica, na pd.-zach. od Murowanej Gośliny (Koz. 2 s. 179). Wojciech wyst. 1411 - 1440 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 746

[Poznań], 1414

Oficjał poznański zaświadcza, że Pietrasz ze Zberek zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 614 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 141, zaginionego w 1945 r.).

1414. Coram Michaele Bliden canonico et officiali Posnaniensi¹ nobilis Petrassius et Nastka uxor ipsius super bonis suis Zberki² summam 10 marcarum latorum grossorum ex censu annuo vicariis cavent.

¹Michał Blida, zob. wyżej, nr 488/11.

²Zberki par. Murzynowo Kościelne, na pn.-zach. od Miłosławia (Koz. 3 s. 462 - 463). Pietrasz wyst. 1394 - 1412 (SHGWlkp.), tutaj ostatnia o nim wzmianka. Nastka wyst. także 1400 (Lekszycki II nr 948).

Dokument Nr 747

[Poznań], 1414

[Starosta generalny Wielkopolski] zaświadcza, że [kasztelan poznański Mościc ze Stęszewa] zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 647 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 520, zaginionego w 1945 r.).

1414. In castro Posnaniensi inscriptio census 2 sexagenarum super oppido Steszewo¹ vicariis cathedralibus pro 25 marcis latorum grossorum.

¹Stęszew był wówczas własnością kasztelana pozn. Mościca ze Stęszewa (zob. wyżej, nr 432/4).

Dokument Nr 748

Konstancja, 1414

Sobór w Konstancji wydaje wyrok w sprawie dziesięcin z Głogowca przynależnych kościołowi w Strzelcach.

Reg.: Bydgoszcz, WAP, Mogilno kl. C 12 (sumariusz dok. z XVIII w.), s. 81, nr U 11.

1414. Confirmatio sententiae definitivae in causa X^mae de Glogowiec¹ ad ecclesiam Strzelz(ensem)² spectantes cum mandato executivo per sanctissimum consilium generale Constantiense editae³.

¹Głogowiec par. Kwieciszewo, na pn.-wsch. od Mogilna, nad jez. Trląg (Koz. 4 s. 231).

²Strzelce, wieś par. na pn.-zach. od Strzelna, nad jez. Trląg.

³Szczegóły wyroku nieznane.

Dokument Nr 749

[Gniezno, ok. 1414]

Wymienieni sędziowie polubowni rozsądzają spory pomiędzy kapitułą gnieźnieńską a Janem Sobiejuchą o granice pomiędzy Szczawin(ki)em a Wełnicą.

Kop.: Gniezno, AAG, ACap. B 4 (Liber privilegiorum capituli Gnesn. z XVI w.), k. 17 - 18 (s. 33 - 35).

Uw.: Datę wystawienia dok. wyznacza przede wszystkim osoba wystawcy, oficjała gnieźnieńskiego Michała, który sprawował ten urząd w l. 1413 - 1414.

In nomine Domini amen. Nos Michael scolasticus et officialis¹, Nicolaus archidiaconus et canonicus sancte ecclesie Gneznensia², Petrasius de Zyrnyky vexillifer Kalisiensis³ et Dobyeslaus de Nyankowo⁴ heredes, ad presencium et futurorum noticiam deducimus per presentes, quod orta dudum inter venerabilem capitulum dicte ecclesie Gneznensis et ipsorum villam Sczawyno⁵ dictam parte ex una et nobilem virum dominum Johannem dictum Sobyeiucha heredem de Welmicza⁶ et suam villam predictam de et super graniciis et limittibus dictarum villarum parte ex altera materia questionis, prefate partes, videlicet venerabiles viri domini Johannes de Trlang custos⁷, Swanthopyelk dictus Cossysko cancellarius⁸, Nicolaus Scrzesconis⁹ et Martinus dictus Ochrapek¹⁰ et gubernator dicte ville Sczawyno, canonici dicte ecclesie Gneznensis nomine capituli eiusdem ecclesie, necnon dominus Johannes Sobyeiucha suo nomine in nos tamquam in arbitros, arbitratores et amicabiles compositores ac communes^a amicos compromittere iuraverint, dantes nobis plenam facultatem dictas hereditates dislimitandum, fines, terminos, cumulos et limites ponendum ac promittentes bona fide tenere rata et grata omnia et singula, que per nos forent in premissis facta et ordinata, eciam sub pena centum marcarum, pro una medietate parti tenenti et pro alia medietate nobis arbitris per partem nostro arbitrio, sentencie et decreto non parentem solvendarum, certis fideiussoribus positis pro pena eadem. Nos vero arbitri prefati, auditis hincinde partibus, quantum vidimus et cum Deo petimus^b cognoscere et intelligere, in primis pronuncciavimus et declaravimus, quod incipiendo a lacu ville Lanke¹¹, iuxta quod confitebantur dicte partes per medium alveum riwli ibidem defluentis, quelibet hereditas versus suam partem teneat, prout et tenuit usque ad aggerem inter dictas villas Sczawyno et Welmicza, a dicto vero aggere usque [k. 17v] ad dictum lacum Scrzinka¹², super quibus controversia vertebatur, taliter ordinavimus et ordinamus, quod dicta villa Sczawyno a medietate riwli seu fluvii versus partem eiusdem hereditatis ville omnia prata et utilitates habeat, prefata vero villa et hereditas Welmicza similiter versus suam partem a medietate dicti riwli seu fluvii usque ad lacum prefatum, lacum vero eiusdem pro illa parte, pro qua erat dissenssio^c. Idem dominus Johannes et hereditas Welmicza totum obtineat, sed dominus, qui fuerit pro tempore ibidem in Sczawyno, et homines dicte ville debent habere liberam facultatem in eadem lacu piscandi cum rethibus, que dicuntur szabrodnyą, cancros et alios pisces capiendi, peccora et peccudes adaquandi. Item si aliqua parcium piscinam cum molendino construere voluerit in dicto riwlo seu fluvio, hoc alteri parti infra duos menses tenebitur intimare et post dictos duos menses extunc ambe partes equaliter dictum molendinum cum piscina et aggere similiter construere et impendere teneantur. Quibus constructis extunc de molendino simili modo equalem percipiant emolimentum et que poterint obvenire exposita parte molendinatoris, si eum habuerint, quem si non habuerint extunc per medietatem. De piscaturis vero in dicta piscina taliter ordinavimus, quod dicte partes pares habeant piscatores et nulla pars plures quam altera sibi debet vendicare et quod nulla obstacula, que dicuntur^d yasszy, in eadem piscina faciant nec facere debent inperpetuum. Et si cum rethi dicto przewloka piscari voluerint, extunc una pars unum et alia pars alium piscatores ad piscandum deputabunt et quidquam et dictis piscibus captum fuerit ad prohibendum comure ipsorum rethe non habuerint reposita [k. 18] parte pro illo, cuius dictum rethe fuerit, per medium dividatur. Item si dominus et gubernator dicte ville Sczawyno aggeres in sua parte inter agros suos ad prohibendum aquam dicte piscine et inundacionem pratorum facere voluerit, hoc sibi liceat et utilitates ibidem percipiat. Item si una pars molendinatorem adduxit et invenerit pro dicto molendino construendo et si altera in eum consentire voluerit^e, sed suum eciam adduxerat, de isto prefatus dominus Johannes duos de nobilibus, dominus vero gubernator dicte ville Sczavyno alios duos de capitulo Gneznensi ponent, qui ibidem diffinient quis dictorum molendinatorum sit legalior assumendus. Iurisdicio vere et pene, tam sangwinis quam furti et quelibet alia ad quamlibet partem equaliter pertinebunt. Agger vero sic constructus inter partes dividetur, videlicet una pars versus Sczawyno pro domino et gubernatore eiusdem ville, altera vero pars in Welmicza et tercia pars in medio pro molendinatore ad reformandum dividetur. Et si molendinatorem ad reformandum aggerem locare non poterint, extunc idem agger per medium dividatur, et si ruptus fuerit, in cuius parte ruptura erit, per eandem reformetur. Si vero dicta piscina rupta et desertata fuerit, usque ad reformacionem eiusdem quelibet pars per medium fluvium teneat et utilitates percipiat, prout superius est expressum. Quamquidem sentenciam dicte partes grate acceptaverunt et de nostro decreto ipsam sentenciam per dominum capitaneum Polonie, per iudicem et subiudicem terre Kalisiensis confirmare promiserunt. Qua confirmata extunc fideiussores prefati a fideiussoria liberantur. In cuius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa^f.

^aodczyt niepewny

^btak Kop, (zamiast potuimus?)

^ctu chyba kopista coś opuścił (reservando, excipiendo?)

^dnast. skr. per medietatem de piscaturis Kop.

^ew podstawie voluerit zamiast noluerit, co zaprzecza sensowi

^fdalszej karty brak Kop.

¹Michał z Krowicy, zob. wyżej, nr 420/6.

²Mikołaj Kicki, zob. wyżej, nr 439/8.

³Piotr, Pietrasz z Żernik (miasto na pn.-wsch. od Janowca Wlkp.), chorąży kal. 1411 - 1428, potem kasztelan kal. 1428 - 1445 (PSB XXVI s. 440).

⁴Dobiesław z Jankowa Dolnego (Ninkowo, Niankowo), wyst. od 1393 (KDW III nr 1932), potem 1419 - 1429 podsędek kal. (Spisy wlkp.).

⁵Szczawin (Szczawinek) par. Św. Michała w Gnieźnie, już w XVI w. opustoszały (Wizytacje s. 530), leżał na pn.-wsch. od Gniezna (Koz. 1 s. 319, 5 s. 387, 8 s. 118 - 119).

⁶Wełnica par. Jankowo Dolne, tuż na pn.-wsch. od Gniezna (Koz. 1 s, 343 - 344). Dziedzic Jan Sobiejucha, także z Modliszewa, wyst. 1411 - 1427 jako wicepodkomorzy w Gnieźnie (GUrz. C 93).

⁷Jan z Trląga, zob. wyżej, nr 737/7.

⁸Swiętosław Koszyszko, zob. wyżej; nr 646/2.

⁹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

¹⁰Marcin Chrapek, zob. wyżej, nr 420/20.

¹¹Łąkie (Łęki), wieś dziś nie istniejąca, koło Wełnicy - Koz. 4 s. 487, gdzie też wiadomość, że dzis. Jez. Strzyżewskie na pn.-wsch. od Wełnicy nosiło nazwę Łęgi.

¹²Może dzis. Jez. Wełnickie koło Wełnicy, zob. też Koz. 1 s. 284, 4 s. 487.

Dokument Nr 750

Uniejów, 13 stycznia 1415

I. N. Mikołaj pleban uniejowski wzywa Wita plebana z Wielenina do zadośćuczynienia za szkody wyrządzone Janowi plebanowi z Brudzewa.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 9, k. 180v - 181. Wpis 2 października 1420.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem M° CCCC° XV, indicione VIII, pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini, domini Johannis divina providencia pape XXIII anno quinto, die Solis XIII mensis Januarii, hora terciarum vel quasi, in choro ecclesie collegiate Vneouiensis Gnezn(ensis) diocesis, in mei notarii publici testiumque infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia constitutus personaliter discretus vir dominus Nicolaus plebanus civitatensis in dicta ecclesia Wneouiensi¹, discreto viro domino Vito rectore ecclesie parrochialis in Welenino dicte diocesis Gnesznensis² personaliter apprehenso, ipsum dominum Vitum taliter apprehensum nullis literis seu processibus habitis in suis manibus per hec et hiis similia verba in effectu monuit dicens: "Domine Vite, ego moneo vos vigore literarum sive processuum honorabilis domini Sandiuogii decani Cruschuiciensis, Wladislauiensis diocesis³, executoris cuiusdam rescripti apostolici, ad instanciam discreti Johannis Plebanek rectoris ecclesie in Brudzewo dicte Gnesznensis diocesis⁴ obtenti, a Sede Apostolica specialiter deputati, ut infra decem et octo dies pro decima in villa Clwanye predicte diocesis⁵ diversi grani ut dicitur per vos ab olim rapta, spectante ad ecclesiam predictam in Brudzewo, dicto domino Johanni Plebanek rectori pretacte ecclesie in Brudzewo satisfaciatis realiter et cum effectu, sub pena excommunicacionis in dictis literis apostolicis sive processibus dicti domini Sandiuogii decani executoris expressatis''. Quaquidem monicione taliter facta, prefatus dominus Vitus copiam literarum sive processuum predictorum sibi dari petivit. Ipse vero dominus Nicolaus plebanus et subexecutor predictus dixit se non habere neque originale dictarum literarum sive processuum predictorum, neque eciam copiam pretactam. Super quibus omnibus et singulis tam prefatus dominus Vitus monitus quam prefatus dominus Nicolaus plebanus subexecutor pecierunt ipsis hincinde confici per me notarium publicum infrascriptum unum vel plura publicum seu publica instrumentum seu instrumenta. Acta sunt hec anno, indicione, pontificatus, die, mense, hora et loco, quibus supra, presentibus ibidem discretis dominis: Stanislao vicepreposito et plebano villanorum⁶, Nicolao, Martino et Swanthoslao vicariis perpetuis ecclesie Vneouiensis collegiate predicte Gneznensis diocesis antedicte⁷ testibus ad premissa [k. 181] vocatis specialiter et rogatis.

^1-4Zob. wyżej i niżej, dok. nr 738 i 768.

⁵Klwanie, dziś Krwony, par. Brudzew, na pn.-wsch. od Turku (Koz. 4 s. 358).

⁶Stanisław pleban uniejowski wyst. tutaj i niżej, nr 768/7.

⁷Wikariusze nie zidentyfikowani.

Dokument Nr 751

Mogilno, 11 marca 1415

Wymienieni sędziowie polubowni rozsądzają spór o Kątny Młyn pomiędzy klasztorem kanoników regularnych z Trzemeszna a wymienionymi kmieciami.

Or.: Gniezno, AAG, Trzemeszno dok. 57. Pergamin 418×180 mm, zakładka obcięta wraz ze śladami przytwierdzenia pieczęci. Dziurka w tekście, Na odwrocie: Scrinio 6+C, informacje o treści (XV - XVIII w.).

^aIn individue Trinitatis nomine amen. Gesta humana prompta et facilia sunt ad oblivionem, idcirco si ea futurorum noticia comprehendere debet in humanis negociis | expedit, ut aliqua eternitatis formula literarum cum fidedignorum testimonio depingatur. Nos igitur nobiles viri ac domini: Grzymek de Mikolaykowycze et castellanus Bidgostiensis¹, | Johannes heres de Dobyeszewycze², Vincencius heres de Kunowo³, Jacobus alias Drummla dictus, heres de Sobyeszirsznye⁴, arbitri veri ac fideles nullam parcium infrascriptarum | advertentes, solum Deum pre oculis habentes, in causa ex alterutris partibus super molendinum alias Kathny Mlyn dictum⁵ nobis ad discuciendum et ad diffiniendum ac sentenciam diffinitivam faciendum comissa, que quidem inter venerabilem virum ac dominum, dominum Andream prepositum ac conventum eius canonicorum regularium in Trzemessna ordinis Sancti Augustini⁶ vertebatur parte ex una et inter Johannem, Barthosium ac Mathiam fratres germanos filiosque Magdalene ac Albertum Parchowathi alias Sdun dictum, Andream et Gregorium fratres germanos filios Anne, necnon inter duos fratres germanos, Alberti alias Kakol dicti filios, qui nobis ignoti habentur, kmethones parte ex altera⁷, ut autem ea, que sunt ordinarie premissa, rata firmaque tenerentur, prefati kmethones et successores Alberti eiusdem Kakol dicti suprahabito domino Andree preposito Trze(mese)n(si) una cum eius conventu sex fideiussores, quorum primus vocatur Chwalik, secundus Johannes Mathuszewicz, tercius Stanislaus Dynda alias Kapyczicz dictus, quartus Mathias dictus Kapiczicz, quintus Nicolaus Kapla, omnes ac singuli kmethones de Miruczyno⁸, sextus et ultimus Goszek de Dabrowa^b⁹, ne sepedictus dominus Andreas prepositus Trzemesensis una cum eius conventu aliquod periculum dampnosum a premissis, quibus supra, esset incursurus, quod autem absit, si prefati Alberti dicti Kakol successores ac quicumque linea consangwineitatis eiusdem descendentes aliter quam, ut prefertur, fecerint, extunc prefati fideiussores supradicto domino Andree preposito Trzemesensi ac eius conventui tenebuntur centum marcas monete currentis per nos arbitros, quos supra, inter utrasque parcium vallatas solvendas et exsolvi, omni prorsus occasione debendas decrevimus ac diiudicavimus per presentes ac ea, que ius super hec adinvenerit fore extorquendum et iuxta iuris seriem extorqueri debendum. Et ut ea, que habita recitantur, nec pro crastinacione dierum, nec pro thraccione temporum, nec longitudine annorum infringerentur, sed inviolabilia ac pacifica habentur, predictis silencium perpetuum inponentes inpositum ad noticiam futurorum deducentes formulam pagine presentis fecimus sic formari. Insuper ac finaliter nos arbitri, qui supra, quesimus ac interrogatos semel, bis, ter et quater superhabundantissime et iuxta ritum ac conswetudinem iuris terrestris prefatos Johannem, Barthosium ac Mathiam fratres ac ceteros, quos supra habuimus, an aliqua iura vel privilegia super sepedictum molendinum Kathni Mlyn haberent; qui omnino unanimes nullum dixerunt se habere eidem amplius molendino hereditarios se abrenuncciantes. Ex hiis nos arbitri, qui supra, ita decrevimus, ut si, quod absit, post cursum temporis^c aliqui successorum privilegia vel iura alique super sepefatum molendinum aliquo modorum fixerint fictaque fore autentica et ante tenta dixerint vel ostenderint, extunc eadem deceptoria incepta et corrupta tenore presencium protestamur. Ut autem ea, que ordinarie supra sunt premissa, rata, firma, inviolabilia pacificaque tenerentur, secundum quod prefertur, nos arbitri prefati munimina nostrorum sigillorum et primo nobilis ac domini Grzimek heredis de Mikolaykowycze et castellani Bidgostiensis, deinde Johannis heredis de Dobyeszewycze, consequenter Vincencii heredis de Kunowo, finaliter ac ultimate Jacobi dicti Drummla heredis de Sobyeszirsznye presenti litere in maius ac evidenciam robur iussimus fore subappensa. Datum et actum in Mogilna feria secunda proxima post dominicam Letare, in vigilia precise sancti Gregorii Pape, sub anno nativitatis eiusdem Domini millesimo quadringentesimo quindecimo. Scriptum per manus Jacobi Pauli de Gambicze dicti, protunc rectoris scole ibidem in Trzemessna¹⁰.

^ainicjał wysokości 6 wierszy Or.

^bbrakuaje tu chyba orzeczenia typu statuerunt Or.

^ctak Or.

¹Grzymek z Mikołajkowa, zob. wyżej, nr 552/4.

²Dobieszewice par. Trląg, na pd. od Pakości (Koz. 4 s. 176). Jan wyst. 1404 - 1414 i 1425, 1435 - 1486 - nie wiemy gdzie cezura międzygeneracyjna (SHG- Wlkp.).

³Kunowo, najpewniej par. Kwieciszewo, na wsch. od Strzelna (Koz. 1 s. 137, 4 s. 435). Zapewne z tego K. pochodzi wyst. tylko tutaj Wincenty, choć imię spotykamy również 1467 w K. par. Bługowo na zach. od Łobżenicy w Nakielskiem, zaś sołtysa Wincentego w K. par. Bytyń na pn. od Buku w 1422 r. (SHGWlkp.).

⁴Sobiesiernie par. Marzenin, na pn. od Wrześni (Koz. 5 s. 328). Jakub Drumla wyst. 1401 - 1415 (SHGWlkp. - za Kozierowskim).

⁵Kątny Młyn nie zidentyfikowany. Do klasztoru trzemeszeńskiego należał K. M. w par. Kamieniec (na pd. od Mogilna) - por. S. Kozierowski, Szematyzm historyczny ustrojów parafialnych dzisiejszej archidiecezji gnieźnieńskiej, Poznań 1934, s. 80, nasz K. M. leżał jednak zapewne na pn. od Mogilna, koło Dąbrowy i Mierucina.

⁶Prepozyt Andrzej, zob. wyżej, nr 634/13.

⁷Kmiecie zapewne z Dąbrowy lub Mierucina (zob. niżej).

⁸Mierucin (Mirucin) par. Parlin, na pn. od Mogilna (Koz. 1 s. 173, 5 s. 28, 35).

⁹Dąbrowa par. Parlin, na zach. od Mierucina.

¹⁰Jakub z Gębic (miasto na Kujawach, na pograniczu Wielkopolski), wyst. tylko tutaj.

Dokument Nr 752

Konstancja, 14 marca 1415

Papież Jan XXIII nakazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu obronę majątku szpitala Św. Ducha w Poznaniu.

Kop.: Poznań, WAP, Akta m. Poznania D 410, w or. liście Władysława z Oporowa do papieża Marcina V z daty: Gniezno, 31 marca 1421 (KDW V, nr 334, gdzie także wzmianka o naszym dok., ale z błędną datą 14 maja 1405).

Johannes episcopus, servus servorum Dei¹, dilecto filio .. officiali Gneznensi salutem et apostolicam benediccionem. Dilecti filii Boguslai prepositi domus hospitalis pauperum Sancti Spiritus extra muros Poznanienses², in quo fratres alicui non existunt, precibus inclinati presencium tibi auctoritate mandamus, quatenus ea que de bonis ad dictam domum spectantes alienata inveneris illicite vel distracta ad ius et proprietatem eiusdem domus legitime revocare procures, contradictores per censuram ecclesiasticam appellacione postposita conpescendo. Testes autem, qui fuerint nominati, si se gracia, odio vel timore subtraxerint censura simili appellacione cessante conpellas veritatis testimonium perhibere. Datum Constancie secundo Ydus Marcii, pontificatus nostri anno quinto.

¹Jan XXIII (anty)papież 1410 - 1415, zm. 1419.

²Prepozyt Bogusław, zob. wyżej, nr 723/9.

Dokument Nr 753

Poznań, 8 kwietnia 1415

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Wincencja z Mieściska sprzedała Mieścisko dziekanowi poznańskiemu Piotrowi z Kobylina.

Kop.: Poznań, AAP, CP 1 (Liber privilegiorum capituli Posn.), k. 81v - 82. Wpis ok. 1576 r.
Reg.: Kraków, Bibl. Jag., rkps 8058, k. 160 (wg Tek Naruszewicza 11, nr 97).

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Joannes de Sczekoczini castellanus Lublinensis et capitaneus Maioris Poloniae generalis¹ significamus tenore praesentium, quibus expedit universis, praesentibus et futuris, quomodo ad nostram et aliorum eiusdem terrae nobilium veniens praesentiam generosa domina Vincentia de Miesczisko², non compulsa, non coacta, nec aliquo errore devio seducta, sed sana mente pariter et corpore valida existens, usa amicorum consilio spontaneaque voluntate ac matura deliberatione praehabita, totam villam Miesczisko cum omni iure, proprietate ac dominio, prout sola tenuit, habuit et possedit atque omnibus usibus, fructibus, proventibus, censibus, redditibus, campis, agris cultis et incultis, ac de novo extirpandis, pratis, pascuis, graminetis, sylvis, borris, mellificiis, gagiis, quercetis, mericis, nemoribus, emfractibus, dumis, insulis, virgultis, rubetis, venationibus et aucupationibus, necnon aquis earumque decursibus, molendinis et emolimentis, fluminibus, lacubus, piscinis, stagnis, palludibus, torrentibus et rivulis generaliterque cum omnibus et singulis utilitatibus, pertinentiis aliisque appendiis et obventionibus universis quomodolibet ad praedictam hereditatem spectantibus et quocunque nuncupantur vocabulo, tam late, quam longe, prout ipsa hereditas antiquitus in suis metis, limitibus, gadibus, conditionibus, articulis et graniciebus [k. 82] est limitata circumferentialiter et distincta, nihil iuris ac dominii pro se aut suis sequacibus legittimis in eadem penitus reservando, pro ducentis marcis grossorum latorum grossorum Pragensium et numeri Polonicalis consueti, quadraginta et octo grossos in quamlibet marcam computando, honorabili domino Petro Cobelinski decano Posnaniensi³ realiter vendidit et coram nobis more solito rationabiliter in perpetuum resignavit tenendam, habendam, possidendam, utifruendam, donandam, vendendam, alienandam, commutandam et in usus suos beneplacitos libere convertendam, prout sibi domino Petro praefato melius et utilius videbitur, aut suis successoribus legittimis expedire. Harum quibus sigillum nostrum praesentibus est appensum testimonio literarum. Actum et datum Posnaniae feria secunda in crastino Conductus Paschae anno Domini millesimo quadringentesimo quintodecimo, praesentibus strenuis et nobilibus dominis: Nicolao de Bloczessewo iudice Posnaniensi generali⁴, Dobrogostio de Schamothvly⁵, Dobrogostio de Colno⁶, Jacobo de Bythin⁷, Joanne de Czepin⁸ et Alberto de Bnin⁹ ac aliis testibus fidedignis.

¹Jan ze Szczekocin, zob. wyżej, nr 635/6.

²Mieścisko par. Ceradz Kościelny, na pn. od Buku (Now. II s. 460, 593). Wincencja wyst. już 1408 (Roty I nr 658).

³Piotr z Kobylina, zob. wyżej, nr 485/10.

⁴Mikołaj z Błociszewa, zob. wyżej, nr 455/2.

⁵Dobrogost z Szamotuł, zob. wyżej, nr 551/7.

⁶Dobrogost z Kolna, zob. wyżej, nr 619/1.

⁷Jakub z Bytynia, zob. wyżej, nr 601/7.

⁸Czepin nie zidentyfikowany, może Czempiń na pd. od Poznania, Jan tam jednak nie wyst. (SHGWlkp.).

⁹Bnin, wieś par. na pd. od Poznania (Koz. 2 s. 29 - 30). Wojciech wyst. 1406 - 1418 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 754

Gniezno, 10 kwietnia 1415

Wikariusz generalny gnieźnieński nadaje probostwo w Tarnowie Tylmanowi cystersowi z Łekna (Wągrowca).

Or. dziś nieznany, spisany był na pergaminie, z pieczęcią oblonge figure, intus de viridi, ab extra vero de comuni cera, in cuius medio ymago pontificalis infulata, librum dextra ad pectus, in sinistra vero manibus baculum seu curvaturam deferens et directe stans, sub cuius pedibus clipeus cum armis, videlicet media aquila superiori, ab inferiori vero partibus tres lapides subsistebant desculpti, litere vero circumferenciales eiusdem sigilli inter duas lineas in hunc legebantur modum: Sigillum Nicolai Strzeskonis Canonici Gneznensis (wg potwierdzenia).
Kop.: Gniezno, AAG, Dypl. Gn. 1203, w or. potwierdzeniu oficjała gnieźnieńskiego Jana z Brzóstkowa, z daty: Gniezno, 26 kwietnia 1441.

Nicolaus Strzeskonis canonicus et vicarius in spiritualibus et temporalibus reverendissimi in Christo patris et domini, domini Nicolai, Dei gracia archiepiscopi sancte eclesie Gneznensis¹ discretis viris rectori eclesie parrochialis in Wangrowecz² et aliis, qui presentibus fuerint requisiti, salutem in Domino. Quia ad eclesiam parrochialem in Tharnowo³, vaccantem per mortem et obitum Mathie ultimi et immediati rectoris eiusdem⁴, religiosum fratrem Tylmanum ordinis Cisterciensis⁵ ad presentacionem venerabilis et religiosi fratris domini Jacobi abbatis Leknensis alias in Wangrowecz ordinis eiusdem⁶ per nostre manus imposicionem investivimus et investimus per presentes, curam animarum et regimen^a in spiritualibus et temporalibus sibi comittentes in eadem. Quocirca vobis in virtute sancte obediencie et sub pena excommunicacionis mandamus, quatenus ad dictam eclesiam in Tharnowo personaliter descendentes ipsum dominum Tylmannum in eandem eclesiam possessionemque ipsius corporalem et realem ponatis et inducatis, facientes sibi de omnibus et singulis fructibus, redditibus, proventibus et obvencionibus universis per eos ad quos integre respondere, quodque parrochiani eiusdem eclesie sibi in omnibus licitis et honestis obediant, tamquam ipsorum rectori vero et pastori. In cuius rey testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Gnezne feria quarta proxima post Conductum Pascze anno Domini millesimo quadringentesimo quinto decimo.

^aregimem Kop.

¹Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

²Pleban wągrowiecki nie znany.

³Tarnowo Pałuckie, zob. wyżej, nr 449.

⁴Pleban tarnowski Maciej wyst. już 1402 (zob. wyżej, nr 449/8).

⁵Tylman cysters z Łekna (Wągrowca) wyst. tylko tutaj?

⁶Jakub opat klasztoru cystersów w Łeknie (Wągrowcu) wyst. 1415 (tutaj) - 1433 (KDW VIII - IX; Acta capitulorum II nr 76, 77).

Dokument Nr 755

Gniezno, 16 kwietnia 1415

Starosta generalny Wielkopolski zaświadcza, że Święszek i Olbracht (?) bracia z Gulczewa sprzedali rolę na przedmieściu Gniezna klasztorowi cystersów z Lądu.

Kop.: Włocławek, Archiwum Diecezjalne, Cystersi - Ląd, rkps 3 (Liber privilegiorum monasterii z XVIII w.), s. 173.

In nomine Domini amen. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Joannes de Sczecocini castellanus Lublinensis et capitaneus Maioris Poloniae generalis¹ significamus tenore praesentium, quibus expedit, universis, praesentibus et futuris, praesentium notitiam habituris, quod ad nostram et aliorum eiusdem terrae nobilium venientes praesentiam Swanseck et Supracht fratres germani de Golczewo², non compulsi, non coacti, nec aliquo errore devio seducti, freti amicorum suorum consiliis, sani mente et corpore existentes, aream eorum totam cum platea, sitam ad prope ecclesiam Sancti Laurentii in suburbio Gnesnensi, pro sedecim marcis communis monetae currentis, numeri Polonicalis, ad quamlibet marcam quadraginta octo grossos computando, venerabili viro domino Gerhardo abbati et conventui suo monasterii Landensis³ rite et rationabiliter in perpetuum vendiderunt cum omnibus utilitatibus, pertinentibus et distinctionibus in longum et latum quomodocunque ad eandam aream spectantibus ac cum omni iure et dominio, prout soli tenuerunt et habuerunt, nihil iuris pro se et pro suis penitus reservantes, coram nobis more solito in perpetuum resignarunt tenendam, habendam, utifruendam, commutandam, vendendam et in suos usus beneplacitos convertendam, prout Gerhardo praedicto et conventui suo monasterii Landensis melius et utilius videbitur expedire. Harum quibus sigillum nostrum praesentibus est appensum. Actum et datum in Gnesna feria tertia proxima post dominicam Misericordia Domini anno incarnationis eiusdem millesimo quadringentesimo quatuordecimo^a, praesentibus nobilibus viris: Petro de Gunice⁴, Nicolao de Trambczyno⁵, Andrea de ibidem⁶, Pełka de Kuchary⁷, Joanne [de^b] Swinary⁸, Nicolao de Grabienice⁹ et aliis pluribus fidedignis testibus ad praemissa vocatis specialiter et rogatis.

^atak Kop., ale musi to być pomyłka kopisty (quarto - quinto), bowiem w 1414 r. Jan ze Szczekocin nie był jeszcze starostą Wlkp. Data 1415 zgodna z jego itinerarium - zob. dok. nast.

^bbrak Kop.

¹Jan ze Szczekocin, zob. wyżej, nr 635/6.

²Gulczewo (Golczewo) par. Marzenin, na pn. od Wrześni (Koz. 1 s. 54, 89, 412, 3 s. 560, 671, 4 s. 239). Świętosław (Święszek) wyst. 1404 - 1447 (SHGWlkp.), potem wieloletni burgrabia i żupca w Gnieźnie, Pyzdrach, Koninie 1418 - 1447 (GUrz. s. 171), por. też MPH V s. 476. Jego brat Supracht, Czupracht wyst. tylko tutaj, por. jednak Czuprachtowe Gulczewo (Koz., l.c.).

³Opat Gerard, zob. wyżej, nr 412/9.

⁴Piotr z Gonic, zob. wyżej, nr 433/1.

^5-6Trąbczyn, wieś par. na pd.-wsch. od Zagórowa (Koz. 5 s. 414). Mikołaj wyst. od 1402 (SHGWlkp.), potem wicechorąży w Gnieźnie 1434 - 1440 (GUrz. C 95). Andrzej wyst. 1414 (tutaj) - 1428 (SHGWlkp.).

⁷Kuchary Kościelne, wieś par. na pn.-zach. od Rychwału (Koz. 4 s. 432). Pełka, wicechorąży w Koninie 1411 - 1414, burgrabia 1414 - 1416, potem częsty asesor sądowy w Koninie (GUrz. C 472, 363, 412).

⁸Świniary par. Kłecko, na pn.-wsch. od Kłecka (Koz. 1 s. 317, 5 s. 379). Jan wyst. 1396 - 1426 (SHGWlkp.).

⁹Grabienice, wieś par. na pn.-zach. od Rychwału w Konińskiem (Koz. 4 s. 260 - 261). Mikołaj wyst. 1413 - 1428 (SHGWlkp.).

Dokument Nr 756

Gniezno, 17 kwietnia [1415]

Starosta generalny Wielkopolski nakazuje oficjałowi gnieźnieńskiemu, aby nie pozywał przed swój sąd kmieci z Witkowa.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 5, k. 75 - 75v. Wpis 17 kwietnia 1415 (wg Or.?).
Wyd.: Acta capitulorum II, nr 43 (wg Kop.).

Johannes de Sczekoczini castellanus Lublinensis et capitaneus Polonie Maioris¹ honorabili viro domino Nicolao Strzesconis canonico et officiali Gneznensi, vicario in spiritualibus et secularibus generali², nostro fratri dilecto. Honorabilis domine, frater et amice noster sincere dilecte! Ex insinuacione domini Wincencii de Wythkowo³ accepimus, quomodo discretus dominus Paulus^a plebanus de Powidz⁴ ipsius kmethones de Wythkowo racione limitum et granicierum ad iudicium spirituale coram vobis procuravit in facto citaturos, constitucione terrestri et prohibicione non obstante; quod eciam negocium non spirituale, sed seculare iudicium concernit. Ideo nomine domini regis vos hortamur [k. 75v] omnino prohibentes ne ipsos pro huiusmodi causa iudicare debeatis, et hoc ipsum eciam vestre fraternitati damus nostris in irretractabilibus commissis etc. Datum in Gnezna feria quarta post dominicam Misericordia Domini etc.

^askr. Kop.

¹Jan ze Szczekocin, zob. wyżej, nr 635/6.

²Mikołaj Strzeszkowic, zob. wyżej, nr 418/5.

³Witkowo, miasto w powiecie gnieźn. Wincenty wyst. tylko tutaj.

⁴Powidz, miasto w powiecie gnieźn. Pleban (Paweł?) wyst. tylko tutaj.

Dokument Nr 757

Gniezno, 19 kwietnia 1415

Sędzia kaliski zaświadcza, że gnieźnieński sąd wiecowy oddalił pretensje Katarzyny z Karniszewa do Targownicy, wsi klasztoru kanoników regularnych z Trzemeszna.

Or.: Gniezno, AAG, Trzemeszno dok. 58. Pergamin 325×185 - 178 mm, zakładka obcięta. Dziury po sznurach do przywieszenia dwu pieczęci. Na odwrocie: Scrinio 6 0; adiudicacio super Thargownicza (XV w.).

||^aIn nomine Domini amen.|| Ad perpetuam rei memoriam. Nos Jacussius Jacca iudex terre Cali|siensis generalis et heres in Wylczyna¹ significamus tenore presencium, quibus expedit, universis, quod | de anno Domini millesimo quadringentesimo decimo quinto, feria sexta ante festum beati Adalberti, in curia reveren|dissimi in Christo patris et domini, domini Nicolai Dei gracia archiepiscopi Gneznensis, magnis seu generalibus terminis Gnezne celebratis, in quibus strennui milites et terre nobiles Johannes de Sczekoczyno castellanus Lublinensis et capitaneus Maioris Polonie generalis², Mathias de Wanszoszye Calisiensis³, Mathias de Labyssyno Brestensis palatini⁴, Nicolaus de Bloczeszewo iudex Poznaniensis⁵, Bodzantha de Chlappowo subiudex Calisiensis⁶ et quamplures et fidedigni nobiles una nobiscum pro iusticia reddenda iudicio presidebant regali, ibidem consti(tu)tus personaliter nobilis Andreas heres in Modlyschewo⁷ procurator et procuratorio nomine honeste domine Katherine relicte olym Andree de Carneszewo⁸, prout de sue procuracionis mandato per constitucionem personalem dicte domine Katherine coram iudicio factam plene constabat, proposuit verbo contra et adversus wenerabilem virum dominum Andream prepositum et conventum suum monasterii Trzemesensis⁹ pro hereditate Targownicza¹⁰ patrimonii sui. Ex adverso nobilis Treborius de Slawanczyno¹¹ reproduxit literam resignacionis pye memorie Krzeslai castellani Sandomiriensis et capitanei Maioris Polonie protunc generalis probando dictam hereditatem Targownycza cum toto iure et dominio per dictam dominam et maritum suum pye memorie ob remedium suorum predecessorum et animarum ipsorum cultumque divinum augeri volentes resignatam esse temporibus perpetuis monasterii Trzemeszensis et donatam¹². Nos itaque iudex prefatus visa huiusmodi litera resignacionis et tenore ipsius exaudito, Deum solum pre oculis habentes ac inter nos matura deliberacione prehabita sufficienti, dicimus et sentenciamus perpetuam evasionem predicto domino Andree et conventui suo monasterii Trzemesensis prefatam dominam Katherinam pro huiusmodi hereditate Targownycza. Super quo iudicatum solvit. In huius rei testimonium nostrum et nobilis domini Bodzanthe de Chlappowo subiudicis Calisiensis | sigilla presentibus sunt appensa. Transivit hec litera per manus discreti Nicolai de Strzedzewo notarii nostri¹³, qui hoc habuit a nobis speciali in commisso.

^ainicjał wysokości całego tekstu Or.

¹Jakusz Jaka z Wilczyna, zob. wyżej, nr 431/9.

²Jan ze Szczekocin, zob. wyżej, nr 635/6.

³Maciej z Wąsoszy, zob. wyżej, nr 412/1.

⁴Maciej z Łabiszyna, zob. wyżej, nr 635/4.

⁵Mikołaj z Błociszewa, zob. wyżej, nr 455/2.

⁶Bodzęta z Chłapowa, zob. wyżej, nr 493/1.

⁷Modliszewo par. Modliszewko, na pn. od Gniezna (Koz. 1 s. 181, 5 s. 42). Andrzej wyst. także 1414 (Roty V, nr Gniezno 168).

⁸Karniszewo par. Sokolniki, na wsch. od Kłecka (Koz. 4 s. 336 - 337, 5 s. 105). Andrzej, także z Żernik, wyst. 1386 (KDW III nr 1849, 1850, 1877) i 1403 (niżej, nr 471/2). Katarzyna wyst. 1388 (KDW III nr 1877) - 1419 (Łaski, Liber beneficiorum I s. 95).

⁹Prepozyt Andrzej, zob. wyżej, nr 634/13.

¹⁰Targownica, zob. wyżej, nr 605/1.

¹¹Trzebor ze Sławęcina (nie wiadomo z którego) nie zidentyfikowany, był zapewne służebnikiem (?) klasztoru trzemeszeńskiego.

¹²Dok. starosty Wlkp. Krzesława z 28 kwietnia 1388 (KDW III nr 1877) klasztor trzemeszeński w 1408 r. przedstawiał do transumowania Władysławowi Jagielle, zob. wyżej, nr 605.

¹³Mikołaj ze Strzydzewa, zob. wyżej, nr 634/17.

Dokument Nr 758

[Łabiszyn], 2 maja 1415

Maciej z Łabiszyna wojewoda brzeski ostrzega sąd ziemski w Gnieźnie przed fałszywym zawiadomieniem o posiedzeniu sądu wiecowego w Gnieźnie.

Kop.: Poznań, WAP, Gniezno Z. 2, k. 24v. Wpis w 1415 r.

Mathias de Labisschin palatinus Brestensis etc.¹ Strennuis et nobilibus viris palatino Kalisiensi, capitaneo Maioris Polonie generali, iudici Kalisiensi, subiudici ceterisque camerariis in iudicio Gneznensi presidentibus, amicis nostris dilectis, amicicia sincere ubilibet pretuita. Strennui et nobiles domini, amici nobis sincere dilecti! Vestra strenuitas scire dignetur presentibus, quia si alique litere de terminis generalibus in Brest² celebrandis ad vos portarentur, easdem pro nichilo velitis reputare, quia nos palatinus Brestensis, necnon alii camararii^a in iudicio Brestensi presidentes, videlicet castellanus Cowaliensis et castellanus Przedecinensis^a ubi non fuimus, sine quibus terminos generales celebrari est inconsuetum. Nam eodem tempore, dum in Gnezna termini generales fuerunt celebrati, eis in Brest terminos generales finxerunt celebrare, quare litere ipsorum non sunt vere² nec vigorem aliquem^a videntur obtinere et eisdem petimus credere non velitis, [secun^b]dum quod vestra industriositas inter [......^b]ius vovit discernere. Datum in [Labisschi^b]no feria quinta in vigilia In[vencioni^b]s Sancte Crucis anno Domini M°CCCC[XV^b].

^atak Kop.

^bbok karty wystrzępiony Kop.

¹Maciej z Łabiszyna, zob. wyżej, nr 635/4.

²Por. dok. sądu brzeskiego z 7 maja 1415 (niżej, nr 759); chodzi tu więc najpewniej o wiec brzeski odbyty 15 kwietnia 1415.

Dokument Nr 759

Brześć Kujawski; 7 maja 1415

Uczestnicy sądu wiecowego w Brześciu zawiadamiają sąd ziemski w Gnieźnie, że Jaszczołd z Ruskowa miał sprawę "o większe" przed sądem w Brześciu.

Kop.: Poznań, WAP, Gniezno Z. 2, k. 24 (18). Luźna karta z księgi ziemskiej gnieźn. z 1415 r.

[.....^a] in terminis generalibus assedentibus amici vestri etc. Strennuis ac nobilibus viris, dominis capitaneo, palatino, iudici, subiudici, subcamerario ceterisque dignitariis in iudicio Gnezne assedentibus regali, nostris amicis sincere dilectis, salutacione amicabili iugiter antelata. Strenui ac nobiles viri, amici nostri sincere dilecti! Vestre presentibus notificamus dileccioni, quomodo coram nobis ceterisque dominis nobiscum in terminis generalibus in Brescze feria secunda post dominicam Misericordia Domini [15 IV 1415] proxime celebraturis¹ assedentibus, nobilis Yasczolth de Russkowo² habuit terminum in iudicio regali cum nobili domina Dobroska herede de Bely³ pro parte hereditatis Boskowo⁴ tam bone uti ducente marce, secundum quod domina eadem Dobroska super eum conquerulabatur, alias zalowala, et eciam idem Jasczolth de Ruskowo in terminis predictis generalibus coram nobis in iudicio regali eciam habuit cum Laska de Boskowo⁵ pro tribus marcis et uno fertone latorum grossorum terminum. Eciam idem Jasczolth habuit terminum coram nobis in fraternali iudicio pro divisione medie hereditatis Ruskowo in terminis predictis generalibus cum fratribus Wlothkone et Petro heredibus de Ruskowo⁶, et terminus idem eciam erat citatus citacione fraternali, et fratribus, qui in dicto termino sederunt, anominatus quis eorum predictum terminum non attemptasset, ille causam suam amisisset. Et assessores in predicto iudicio fraternali nobiscum assedebant honorabilis dominus Johannes Pella prepositus Cruswiciensis⁷, strenuus dominus Jacobus Parsk heres de Mkolino⁸ et dominus Albricus heres de Wr[an^a]cza⁹, [nobilis^a] dominus Andreas heres de B[......^a]. Quapropter amici dilecti [......^a a]miciciam, quatenus ipsum Jas[czolthum^a] [k. 24v] in nullis angariare velitis, quia temporibus eisdem terminum habuit coram nobis in terminis generalibus, quibus temporibus termini generales celebrabantur, uti et nos vestri intuitu maiora aut similia faceremus. Datum in Brescze feria tercia in die Rogacionum anno Domini M° quadringentesimo XV etc.

^abok karty wystrzępiony Kop.

¹Por. o tym wiecu list wojewody brzeskiego z 2 maja 1415, wyżej nr 758.

²Ruszkowo par. Broniszewo na Kujawach, na pn.-zach. od Sompolna, na pograniczu Wielkopolski. Jaszczołd wyst. 1399 - 1416 (Koz. 4 s. 88), zob. też wyżej, nr 676/8, kiedy to pisał się także z Buszkowa.

³Biela, zapewne wieś dziś nie znana w par. Ślesin, już 1507 opuszczona (Koz. 4 s. 27). Dobroszka skądinąd nie znana.

⁴Buszkowo (Boszkowo) par. Skulsk, na pn. od Ślesina (Koz. 4 s. 88).

⁵Laska wyst. w Buszkowie od 1411 (SHGWlkp.).

⁶Włodek wyst. w Buszkowie także 1413, Piotr - 1408 - 1423 (SHGWlkp.).

⁷Jan Pella, zob. wyżej, nr 485/11.

⁸Mąkolno (Mkolino), wieś par. na pn.-zach. od Koła (Koz. 5 s. 17). Jakub Parsk wyst. 1399 (Lekszycki II nr 1317) i tutaj.

⁹Wrząca (W. Wielka), wieś par. na pn.-wsch. od Koła. Alberyk wyst. 1412 - 1423 (Koz. 5 s. 496).

Dokument Nr 760

24 czerwca (11 listopada ?) 1415

Ramsz z Opolna dziedzic Koszanowa ustala prawa i obowiązki mieszczan nowo lokowanego w Koszanowie miasta na prawie magdeburskim (Śmigla).

Kop.: 1. Poznań, WAP, Wschowa Gr. 18, k. 198v - 200v. Wpis w 1580 r.; 2. Tamże, Akta m. Śmigiel I/1: fotografia or. (?) transumptu dokonanego przez właściciela Śmigla Rafała Leszczyńskiego z daty: Wschowa, 26 lutego 1671, mocno zniszczonego (tamże niem. odpis maszynowy tegoż).
Wyd.: 1. Historische Monatsblätter für die Provinz Posen, 2, 1901, s. 4 - 6 (wg Kop. 2); 2. O. Matzel, Schmiegel. Geschichte einer deutschen Handwerkerstadt im Osten, Rotenburg (Wümme) 1975, s. 195 - 197 (wg Wyd. 1).

Uw.: O dacie dziennej dok. zob. niżej, przypis nr 8.

Ihm^a nahmen Gottes amen. Sintemahl das alle sachen der leuthe, die in zeiten geschehen, dass^b auch die^c vorgehen^d mit zeiten, ^e-f

alleine sie

werden ^g-h

bestetigett und geebigett

mit erbaren mannen ^i-j

und betrefflichen gezeugnissen

, auch ^k-l

können so leichtlich in eine vorgessenheit kommen

, hierinnen^ł ich Remschal^m von Oppelnⁿ erbherr zu Coschnaw^o¹ bekenne offentlich in diesem brieffe und thue kundt, dass ich mit rate^p und willen meiner erben und freunde begnaden^q und gegeben habe in^r einer aufsatzunge^s der stadt genand^ł Coschnaw^t zum^u stadtrechte nach Magdeburgischem^v rechte, alss ich vorgeschriebener Remschall^m begnaden^q bin von unserm^w gnädigen^ł hern^x, dem konige Wladislao zue Polen^y, dabey^z zu lassen und zu halten nach stadtrechte, sondern meinem^aa öbersten rechten^ab unschedtlich^ac und meinen erben und rechten^ł nachkömlingen uns zu gebote und gehorsam zu seyn und zu thuen^ad, alss gegen ihren^ae rechten erbhern^af und ^ag-keine that noch^-ah gebott zue setzen ohne unsern^ai willen noch wust. Zu dem ersten begnade ^aj-und gebe^-ak ich vorgeschriebener Remschall^m ihnn stadtrechte das Neuegüttischen^al² gantz und gar, das da grenzet mit Coschnaw^t

[Kop. 1:] und Bronkaw³

[Kop. 2:] und Glinikowo⁴

ihn allen seinen rechten^ał und grentzen alss es von alters ausgelegett ist, so das der bürgmeister^am sampt^an dem rathe mir und meinen erben und rechten nachkömlingen denn zinss sollen ihnfordern^ao von dem vorgeschriebenen ^ap-Newen Guthe^-aq eilff marck groschen bömisch^ar groschen, acht und viertzig groschen^ł fur^as eine marck gezelt^at, alle jhar auf^u ^au-sancti Micha[k. 199]elistage^-av [29 IX] und^c ^aw-den pharhern^-ax auch davon zu geben ^ay-ach groschen^-az dreylinge und ^ba-einen scheffel^-bb korn und einen^c scheffel habers^bc alle jhar von der hube. Auch begnade und begabe^bd ich vorgeschriebener Remschel^m eine ^be-frey viehetrift^-bf, das^bg da gewesen^bh ist ^bi-Johannus Kühnen^-bj⁵ erbe unschedtlichen^bk zu^ł treiben mir und meinen erben und andern^bl nachbarn. Auch begnade und begabe^bd ich vorgeschrieben^bł Remschel^m alle^bm denen, die ihm stadtrechte^bn dositzen^bo, die da vörmögen schaffe zu halten, frey zu treiben und zu^ł hueten auf allen meinen güttern, unschedtlich^bp mir und meinen erben und andern nachtbarn^bq, sondern mir und meinen erben zue einer erinnerungk^br zue thun alle jhar von einem hundert viehes^bs einen scheps, der da taugk. Auch begande und begabe^bd ich vorgeschriebener Remschell^m ihm^bt stadtrechte zwelff gerte^bu, die da liegen hinder der windtmühlen^bv, aussgenomen den ersten garten^c ^bw-in der strasse^-bx, der gehöret^by zu der windtmühlen^bz, so das der bürgmeister^am mit dem rathe mir und meinen erben auch den zins sollen ihnfordern^ao, von einem itzlichen^ca garten auf sancti^cb Michaelistagk einen vierdung groschen^cc und zwey hüner, die da besessen^z sindt^cd, und dem pharhern^ce einen groschen dreylinge^cf. Auch begnade und begabe^bd ich vorgeschriebener Remschell^m ihm stadtrechte zwene gerte^cg, einer^ch gelegen auf die^ci rechte bey der windtmühlen^cj, der ander [k. 199v]

[Kop. 1:] auf die lincken, als man zeucht gegen der Frawenstadt⁶

[Kop. 2:] auff der lincke oben einzukehrender strasse und

auch mir und meinen erben den zinss ^ck-ihnen zu fordern^-cl von itzlichen^ca garten ^cł-einen breten groschen^-cm und vier hüner auf sancti^cn Michaelistage. Auch begnade und begabe ich vorgeschriebener Remschel^m den Kalenbergk^co⁷ und die ^cp-streiche in^-cq denselben bergk bis^cr an ^cs-Hans Kuhnen^-ct garten an der^bg stadt besserung und nutz zue wenden nach ihrer behugligkeitt^cu. Auch b(e)gnade und gabe^bd ^cv-ich die^-cw zwelff garten und mit den scheinen^cx ^cy-also breit^-cz und lang als sie von alters ^da-ausgelegett sein^-db, sondern mir und meinen erben ^ai-von einen jeglichen garten^-aj zwey hüner alle jhar. Auch begnade ^dc-ich und begabe^-dd vorgeschriebener zu der stadt besserunge^de den garten, ^df-welcher da^-dg heiset der Judenplatz⁷, ann ihren nutz und frommen zue wenden. Auch begnade ^dd-ich und begabe^-de scheinen^cy und gerte^ci zue machen umb die stadt, unschedtlich^bk meinen gerten^ci und meiner^ł erben, die von alters ausgelegt^dh seyn. Auch begnade und gabe zu der stadt besserung von dem tamme hinder Wiltbergk^di maltzhause bis an ^dj-der buchen baum^-dk, unschedtlich^bk dem Buchenborn^r vorbas^dl. Begnade ^dł-und gabe^-dm zu der stadt besserung von dem Buchenborn bis an den Heiligen Born⁷, und dem^b teich fur^as dem Heiligen Born einer halben huben breitt, lang und ^dn-in die weite^-do, als man kan und^dp magk. Auch begnade und gabe^bd ich vorgeschriebener Remschell^m den saltzmarck(t) ganz und gar

[Kop. 1:]
ausgenomen ob freunde hin kemen mit saltze und das vorkauften mit vierteln, so dass man mir und meinen erben leisten soll das marckrecht halb, auch ob sache wehr, ob die stadt selber würde saltz vorkeuffen, so solte sie auch mir und meinen erben geben und leisten zue marckrechte von einem itzlichen wagen ein virtel saltzes.

[Kop. 2:]
aussgenommen am marckte das gemeine saltz [k. 200] so da verkauffet wird mit tönnichen, so dass man mir und meinen erben lassen sohl das marckrecht halb, jedoch die aber in der stadt selber saltz werden verkauffen, so sollen sie auch mir und meinen erben und läutten geben zu marckrechte von jeglichen wagen ein viertel saltz.

Auch begnade und gabe^bd ich vorgeschriebener Remschel^m den sehrgaden^dg und^ł wage ganz und gar, aussgenomen mir und meinen erben zu scheren^dr und zu wegen nach ihrer notturft und zu^ł ihrem hoffe. Auch begnade und gabe^bd ich vorgeschriebener Remschell^m zwey^ds fleischbencke, zwo brottbencke und zwo schuebencke, so das sie mitt meinen^dt und mit^ł meiner erben bencke innunge^du sollen halten, als sich das@^l gebürett. Auch begnade und gabe^bd ich vorgeschriebener Remschell eine freye badestube^dv, sounder^dw mir und meinen erben sampt^an dem hoffgesinde^dx frey zu baden und scheren nach ihrer notturft^dy. Auch begnade und gabe zu der stadt besserunge^de eine freye pfanne in^u der stadt ^dz-herum zue tragen und zu gebrauchen^-ea, ausgenommen ob der herschafft pfanne stunde^eb, so sol der, der^ec die stadtpfanne nutzet^ed, der herschafft einen groschen geben, auch^ee der stadt; ^ef-dem armuth^-eg frey zu baden ^eh-den sonnabendt^-ei.

[Kop. 1:]
Auch begnade und gabe frey alle boet von ^ej-Ment mesy czage^-ek als sich gebühren zu der stadtrechte unschedtlich der herschaft öberste rechte, sondern ausgenomen der voytes halbe hube: die ist frey. Das die vorgeschriebenen sachen stettz verbracht werden, das habe ich Remschell mein siege] auf diesenn brief gehangen, der da gegeben ist am s(anct) Martini tage, nach Christi geburt vierzehnn hundert jhar und ihn dem funfzehenden⁸.

[Kop. 2:]
Auch begnade und gebe frey alle verbrechen nach recht zu straffen im stadtrechte, unschädlich der herrschaft obersten rechte. Dass die vorgeschriebenen sachen stets vorbracht würden, alss habe ich Rambschel mein siegel an diesen brieff gehänget, der gegeben ist am sanct Johannistage nach Gottes geburth im viertzehenden hunderten jahr und in dem funfftzehenden jahre⁸.

^aIn dem Kop. 2

^bden Kop. 2

^cbrak Kop. 2

^dvergehen Kop. 2

^e-falhie ine dem Kop. 1

^g-hgeewiget und bestätiget Kop. 2

^i-jund mit trefflichen genüssen Kop. 2

^k-lkommen sie leichtlich in eine vergessenheit Kop. 2

^łbrak Kop. 1

^mRambschel Kop. 2

ⁿOpeln Kop. 2

^oKuschow Kop. 2

^prath Kop. 2

^qbegnadet Kop. 2

^rihm aus Kop. 1

^saufsetzung Kop. 2

^tKuschonow Kop. 2

^uzu Kop. 2

^vMagdeburgischen Kop. 2

^wunserem Kop. 2

^xherren Kop. 2

^yPohlen Kop. 2

^zdarbey Kop. 2

^aatak Kop. 1 i 2

^abrecht Kop. 2

^acunschädlich Kop. 2

^adthun Kop. 2

^aeihrem Kop. 2

^aferbherren Kop. 2

^ag-ahkeinen radt nach Kop. 1

^aiunseren Kop. 2

^aj-akbrak Kop. 1

^alNeugüthgen Kop. 2

^ałreyhen Kop. 2

^ambürgermeister Kop. 2

^anmit samt Kop. 2

^aoeinfordern Kop. 2

^ap-aqNeuguth Kop. 2

^arbömische Kop. 2

^asvor Kop. 2

^atgezahlet Kop. 2

^au-avsanct. Michaelistag Kop. 2

^aw-axdeme pfarrer Kop. 2

^ay-azvierzig Kop. 2

^ba-bbein viertel Kop. 2

^bchaber Kop. 2

^bdgebe Kop. 2

^be-bffrey viehtrifft Kop. 2

^bgdie Kop. 2

^bhgewest Kop. 2

^bi-bjHannes Kühnnes Kop. 2

^bkunschädlich Kop. 2

^blandren Kop. 2

^błvorgeschriebener Kop. 2

^bmallen Kop. 2

^bnstadtrecht Kop. 2

^boda sitzen Kop. 2

^bpunschädelich Kop. 2

^bqnachbarn Kop. 2

^brehrunge Kop. 2

^bsviehs Kop. 2

^btin Kop. 2

^bugärten Kop. 2

^bvwindmühle Kop. 2

^bw-bxan der strassen Kop. 2

^bygehört Kop. 2

^bzmühle Kop. 2

^cajeglichen Kop. 2

^cbsanct Kop. 2

^ccluka Kop. 2

^cdseyn Kop. 2

^cepfarren Kop. 2

^cfdreylings Kop. 2

^cggarten Kop. 2

^cheinen Kop. 2

^cider Kop. 2

^cjwind[mühle] Kop. 2

^ck-cleinzufordern Kop. 2

^cł-cmzehen breite groschen Kop. 2

^cnsancte Kop. 2

^coKahlenberg Kop. 2

^cp-cqteiche umb Kop. 2

^cr[so] rekonstruowane w odpisie Kop. 2

^cs-ctHanns Kuhnen Kop. 2

^cubehägligkeit Kop. 2

^cv-cwbrak Kop. 2

^cxscheunen Kop. 2

^cy-czals weit Kop. 2

^da-dbuhr geleget sind Kop. 2

^{dc- -dd}und gebe ich Kop. 2

^debesserung Kop. 2

^df-dgder Kop. 2

^dhangeleget Kop. 2

^diWillibergs Kop. 2

^dj-dkden Buchenborn Kop. 2

^dlvorbey Kop. 2

^dł-dmauch Kop. 2

^dn-doauch so weit Kop. 2

^dpoder Kop. 2

^dqtak Kop. 1 schanck Kop. 2

^drpaaren Kop. 2

^dszwo Kop. 2

^dtmeinem Kop. 2

^duihmmer zue Kop. 1

^dvbadstube Kop. 2

^dwsondern Kop. 2

^dxhoffegesinde Kop. 2

^dynothdurfft Kop. 2

^dz-eafromen zu geben Kop. 2

^ebsüde Kop. 2

^ecbrak Kop. 1, oder Kop. 2

^ednützen Kop. 1

^eeaus Kop. 1

^ef-egauch dem armuthe Kop. 2

^eh-eian dem sonnabende Kop. 2

^ej-ektak Kop. 1, bez widocznego sensu, może jest to mylnie odczytany pierwotny zapis nazwy polskiej

¹Koszanowo par. Śmigiel, tuż na pn.-wsch. od Śmigla. Na gruntach wsi K. powstało m. Śmigiel (Koz. 2 s. 337). Ramsz z Opolna i Czacza, starosta wschowski 1392 (Spisy wlkp.), wyst. w K. 1400 - 1415 (SHGWlkp.), nie żył już 1416 (Roty III nr 584; Kozierowski, Obce ryc. s. 76; Now. II s. 433)

²Nowa Wieś (niem. Neugut) par. Śmigiel, na pn.-zach. od Śmigla (Koz. 2 s. 523).

³Najpewniej Brońsko na pn. od Śmigla, mało prawdopodobne Bronikowo, leżące na pd. od Śmigla.

⁴Glińsko par. Śmigiel na pn. od Śmigla, a na pd. od Brońska (Koz. 2 s. 79, 4 s. 227).

⁵Nie zidentyfikowany.

⁶Tj. do Wschowy.

⁷Nazwa do dziś nie przetrwała.

⁸W lit. niniejszy dok. cytowany jest pod datą 1405 (np. Now. II s. 433). Data dzienna trudna do weryfikacji; datę 24 czerwca nosi dok. tegoż wystawcy dla Koszanowa z 1400 r. (publikowany w Wyd. 1 i 2, opuszczony w KDW VI).

Dokument Nr 761

[Słupca], 27 czerwca 1415

Rajcy miasta Słupcy zaświadczają, że burmistrz Słupcy Jan syn Paczołda sprzedał jatkę mięsną w Słupcy Janowi prepozytowi Św. Ducha pod miastem.

Or.: Warszawa, AGAD, dok. perg. 3423. Pergamin 370×219+50 mm, dziurki w tekście, cerowany pod zakładką. Nacięcie po pasku do przywieszenia pieczęci. Na odwrocie: De macello empto pro Sancto Spirito (XV w.), inne informacje o treści (XVII w.).

^aIn nomine Domini amen. Ut ea que racionabiliter ordin[aren]tur presertim intuitu pyetatis perpetuam obtineant | firmitatem, debent testibus veridicis litterisque publicis no[tici]e posterorum roborari. Proinde noverint universi, tam | presentes quam futuri, ad quorum noticiam presens scriptum fu[erit] devolutum, quod nos Petrus scultetus, Martinus | sartor, Nicolaus Bariczka, Petrus Khernar, necnon Helbra[chtu]s^b consules Slupcenses¹ recognoscimus universis, quod scabini nostre civitatis de bannito iudicio nostram venientes ad presen[cia]m in nostrorum sessum consilium coram nobis publice recognoverunt, quod providus vir Johannes Paczoldi, tunc preconsul^c dicte civitatis existens², in bona mentis et corporis valitudine, non compulsus, non coactus, sed de mera libera ac omnimoda voluntate maturoque suorum amicorum usus consilio et favore, unum liberum maccellum carnium, primum ab ordine in latere sive parte sinistra, sicut quis pertransiret maccella a meridie ad septemtrionalem, cum omnibus fructibus, utilitatibus et proventibus, secundum quod in alio maccello libero invenitur et requiritur, prout solus tenuit, nichil pro se iuris reservando, discreto viro domino Johanni Kharthenar preposito Sancti Spiritus extra muros predicte nostre civitatis situatum³ vendidit et coram advocato et dictis scabinis nostre civitatis bannito in iudicio libere resignavit. Quiquidem dominus Johannes prepositus memoratus pro sua certa pecunia nec et iuste ac racionabiliter emit et comparavit pro viginti marcis monete currentis numeri Polonicalis, videlicet quadraginta octo grossos pro qualibet marca computando, et eundem maccellum perpetuis temporibus possidendum, tenendum, habendum, utifruendum, commutandum, vendendum prout sibi melius et utilius videbitur expedire et ad usus suos beneplacitos convertandum^c, nichil omnium predictus dominus Johannes coram dicto bannito iudicio eo vivente plenariam potestatem sibi reservavit, prout supra. Et quando diem extremum sive debitum sue carnis [.....^d] solverit, tunc dictum maccellum ad hospitale Sancti Spiritus pro meliori sustentacione successorum suorum resignavit. Ita tamen disposuit et solempniter ordinavit, quod ius patronatus sive collacio maccelli supradicti non ad alium, nisi ad fa[mato]s ac providos viros dominos consules civitatis nostre Slupcensis predicte, prout et ceteri census ipsius hospitalis, p[erp]etuis temporibus divolvetur. Ut autem vendicio hec, necnon donacio et coram nobis rite et racionabiliter recognicio et ipsius resignacionis protestacio perpetuitatem et robur habeat veritatis, sigillum nostrum presentibus est s[u]pappensum. ^e-g

Datum et actum feria quinta^f proxima post diem beati Johannis Baptiste sub anno nativitatis Domini m[i]llesimo quadringentesimo decimo quinto

^ainicjał wysokości całego tekstu Or.

^bmożna także uzupełnić: Helbrandus

^ctak Or.

^dbrak zapewne ex lub per Or.

^e-ginną ręką Or.

^fmożna także czytać quarta, co zmienia datę dzienną dok.

¹Skądinąd nie znani.

²Burmistrz Jan syn Paczołda (Petzolda?) może ident. z rajcą wyst. 1421 (Petrzolthis - KDW VIII) i 1438 (Materiały KDW).

³Prepozyt wyst. tylko tutaj; o fundacji szpitala dopiero w 1421 pisze Łaski, Liber beneficiorum I s. 312, przypis 1.

Dokument Nr 762

Poznań, [5 lipca 1415]

Starosta generalny Wielkopolski prosi wielkiego mistrza krzyżackiego o zwrot majątku zabranego pod Tucholą mieszczanom ze Środy.

Or.: Berlin-Dahlem, GStAPK, XX. HA OBA 2239. Papier (?), pismo wyblakłe, pozalewane, ślady złożenia i pieczętowania zamkniętego listu pieczęcią woskową.
Reg.: Reg. Teut. I, nr 2239.

Uw.: Dok. znany wydawcom tylko z mikrofilmu.

^a-b

Venerabili ac magnifico viro domino, domino Michaeli magistro Prusye generali ordinis Theutunicorum¹, nobis favoroso

.
Servicio et promptitudine ubilibet preporrectis. Magnifice ac venerabilis domine, domine | nobis sincere graciose! Nostra venerabilitati vestre proponimus cum querela, quia hominibus | de Sroda opidanis serenissimi domini, domini nostri graciosi ac nostris, vestri homines multa bona | abstulerunt, qualiter exientes de Tuchol et vestro castro reconverso prefatos homines de Sroda spoliaverunt, quibus uni unum oculum exsagittaverunt ac alterum mortificaverunt, quibus equos cum paratis pecuniis in valore LXXX marcarum receperunt in districtu Tucholiensi, quod comendatori, civibus et terrigenis est bene notum. Insuper scire dignemini^c, qualiter ad presenciam veniens^d nostram strennuus Jaroslaus capitaneus Naklensis² eciam querulabatur qualiter ibidem quasi in eodem loco de prope Tuchol suis de Kczyna³ hominibus pecuniis in promptis et aliis rebus in valore XL marcarum viantes eciam abstulissent minus iuste, pro quo asserit prefatus strennuus Jaroslaus etc. domino comendatori in Tuchol scripsisset, tamen nullo certo responso est certificatus. Nos eciam magnificencie vestre pro prefatis de Sroda hominibus taliter spoliatis peticiones nostras et comendatori transmisimus, super quibus nec responsum nec restitucionem ablatorum hominum nostrorum hucusque habemus. Quare magnificenc(ie) vestre^e petimus studiose, quatenus dignemini demandare vestro comendatori ac vestris hominibus, ut ablata hominum restituant integra ob respectum serviciorum nostrorum, quia in mandatis serenissimi domini, domini regis habemus seriosis treugas pacis observare, prout nunc per generalem magistrum ac dominum, dominum de Lyflant cum domino rege sunt ratificate ad festum Penthecostes proximum observande, quas nulla racione vellemus infringere. Ideo venerabilitas vestra eciam vestros dignetur stabilire huiusmodi dictas treugas pacis observare taliter facientes et ordinantes, ut huiusmodi querelas domino regi etc. nos non oporteat de cetero diwlgari. Super quibus petitis responsum petimus per presentes. Datum Poznanie feria sexta infra octavam Visitacionis Marie Virginis.
Johannes de Sczekoczyno castellanus Lublinensis, capitaneus Maioris Polonie generalis⁴, vester singularis etc.

^a-bNa odwrocie Or.

^cnadpisane Or.

^ddopisane na marg. w przedłużeniu wiersza Or.

^etak Or.

¹Michał Küchmeister, zob. wyżej, nr 700/2.

²Jarosław z Iwna, zob. wyżej, nr 600/5.

³Kcynia, miasto powiatowe w województwie kal.

⁴Jan ze Szczekocin, zob. wyżej, nr 635/6.

Dokument Nr 763

Krotoszyn, 25 lipca 1415

Wierzbięta dziedzic Krotoszyna przenosi miasto Krotoszyn na inne miejsce i ustala prawa i obowiązki mieszczan.

Kop.: 1. Poznań, WAP, Akta m. Krotoszyna I/2, w or. transumpcie właściciela Krotoszyna, podkomorzego poznańskiego Jana Rozdrażewskiego, z daty: Krotoszyn, 18 lipca 1579; 2 i 3. Tamże, I/3 i I/5: or. potwierdzenie tegoż transumptu przez króla Stefana (Warszawa, 15 stycznia 1580) i króla Władysława IV (Warszawa, 3 sierpnia 1634) potwierdzającego transumpt Kop. 1 dokonany przez króla Zygmunta III w Warszawie, 6 lutego 1632.
Wyd.: K. Krotoski, Dzieje miasta Krotoszyna, cz. 1, Krotoszyn 1930, s. 340 - 345, tamże na s. 26 - 28 pol. tłumaczenie (wg Kop. 1).

In nomine Domini amen. Cum omnium habere memoriam potius sit divinitatis quam humanitatis, igitur fragi(li)tas conditionis humanae sibi remedium acquisivit. Ne gesta hominum, quae aguntur in tempora^a, simul cum decursu temporis ab humano recordio evanescant, dignum est, ut fide dignorum testium miniculo literarum misterio sigillorumque munimine perhennentur. Proinde nos Wiersbietha haeres in Krothoszino¹ significamus et notum facimus singulis ac universis tam praesentibus quam futuris, praesentium notitiam habituris, quod cupientes bona nostra haereditaria melioribus utilitatibus ampliare et dilatare, cum ex desertis nullum fructum habere potuimus, bona nostra deliberatione, corpore sano, fratrum nostrorum ac amicorum maturo consilio desuper praehabitis, oppidum nostrum wulgariter Crothoszyn dictum de loco suo, videlicet a villa ad insulam, quae iacet inter haereditates nostras, videlicet Banow² et Oraczeuicze³ parte ex una et Crothoszin villae^a⁴ parte ex altera, cum tali iure Theutonico puta prout in privilegio domini regis continere⁵ translocavimus praenominatis agris oppidi pro agris villae. Ita tamen, quod agros, qui spectabant ad oppidum, tenentur metas et granitias cum haereditatibus Liuthogniew⁶ et Wrozewy⁷, villae addidimus, agros vero iacentes ex alia parte, qui prius pertinebant ad villam et ad oppidum, incipiendo ab allodio nostro vadunt ultra finem villae in latitudine et in longitudine vero incipiendo a via, quae ducit circa sepes villae usque ad Osusza⁸, oppido adiungendo. Cui quidem oppido addicimus et adiungimus nostras haereditates Banow et Oraczeuicze cum omnibus utilitatibus in tanta latitudine et longitudine, prout in suis graniciis circumferentialiter sunt distinctae, cum pascuis, pratis, graminibus, mancis, glandibus et in fructibus hiemalis, borais^a, sylvis, dumetis, rubetis, arboribus, lignis, venationibus, aucupationibus et caeteris pertinentiis universis. In quibus omnibus damus praefati oppidi incolis plenam ac omnimodam praedictorum nostram libertatem, nominaliter exceptis, quod dominium nostrum in iu[re supremo^b] in talibus nullum patiatur detrimentum. Ad quod etiam oppidum triginta mansos agrorum continens, quibus horum viginti agrastes alias zagonow demensuramus et addidimus cum hortis et allodiis, ex quibus triginta man[sis duos^b] excipimus pro nobis et duo prata, puta Wolowka et Jasien^c, ortum ex opposito curiae nostrae in Oraczewicze, tertium vero mansum cum orto plebano tunc existente assignamus. Ut autem praesens dictum oppidum cicius et felicius locari possit, omnibus incolis sepedicti oppidi locatis et locandis ab omnibus censibus, exactionibus, contributionibus et a quibusvis solutionibus et angariis, quocunque titulo nominentur, plenam et omnimodam sex annorum conferimus libertatem, praeter istos, qui per voraginem seu molitionem ignis damna perceperunt, quibus octo annorum a prima locatione ipsorum conferimus libertatem. Qua quid(em) libertate elapsa agricultores de manso pro censu quolibet anno ad festum Martini [11 XI] tres florenos grossorum Pragensium nobis nostrisque successoribus legittimis perpetue cum effectu solvere tenebuntur. Quos etiam agros ipsis damus et assignamus cum ortis, allodiis et pratis nomine haereditario possidendum, habendum, tenendum, vendendum, commutandum, prout ipsis melius et utilius videbitur convertrendum. Insuper volumus, quod eque bene agricultorum, sicut et incolae alii sepenominati oppidi dicti Crothoszin, nullo pondere servitiorum agraventur, illo etiam non obmisso, quod exactio civitatis seu oppidi per consulem et consules secundum meliorationem oppidi et in ibidem hominum debet exigi et taxari. Item damus et nomine haereditario assignamus pro melioratione et utilitate sepescripti obstaculum cum piscibus, molendinum cum emolimentis huiusdem penes oppidum iacentes et cum aliis omnibus proventibus, exceptis quod braseum inibi non debent moleri, sed ad nostra debent deduci molendina et deferri. Item damus et attribuimus inibi pro utilitate huiusmodi oppidi et melioracione tria macella, unum carnificum, aliud sutorum, tertium pistorum, tota cum libertate. Damus etiam licentiam aedificandi braseatoria, qui malunt ad facienda brasea, sed aliis non convenient. Item permittimus et damus habere caldaria seu sartagenes ad braxandum cervisiam, non habentibusque conveniant, dummodo apud nos protunc vacari non videbitur, non dato solario alio pro nobis successoribusque nostris. Item permittimus et damus licentiam habere pastorem specialem, qui tanti fortunnii esset, quod gregem seu armenta civium vel aliorum peccudum licet pro gregibus pascendo per eandem totam haereditatem. Damus insuper sepius nominati oppidi incolis potestatem liberam venandi quaevis animalia et aucupandi quaslibet aves, mediantibus canibus, avibus et retibus, quocunque modo poterint pro eorum utilitate acquirere per totam haereditatem. Item volumus, quod villani cum oppidanis pascua habebunt indiferenter, glandibus exceptis. Villani etiam cum iudicio ad oppidum pertinebunt, ne aliquando separari debent. Insuper volumus, quod cervisia propinari seu braxari ad vendendum non debet in villa. Ne huiusmodi donatio et additio per nos vel nostros successores infringatur vel corrosionem in aliquibus patiatur, praesens scriptum sigillo nostro fecimus munitum. Datum et actum in Crothoszino ipso die Jacobi Apostoli sancti eiusdem nativitatis Domini millesimo quadringentesimo decimo quinto, praesentibus his testibus, strenuis ac nobilibus viris et dominis: Wikoslawski⁹, Joanne Bninski¹⁰, Petro etiam Bninski¹¹, Joanne Ksziąski¹², Alberto plebano Rosdrazewski¹³ caeterisque quam plurimis fide dignis. Per manus Joannis pastoris ecclesiae parochialis huiusdem in Crothoszino protunc existente, quondam Michaelis concivis de Cozmino¹⁴.

^atak Kop. 1

^bdziura w pergaminie Kop. 1

^cIksien Kop. 1.

¹Krotoszyn, miasto w powiecie pyzdrskim. Wierzbięta, także z Kobylina i Targoszyc, wyst. 1403 - 1420 (SHGWlkp.).

²Banów, dziś w obrębie miasta Krotoszyna (SHGWlkp.; Koz. 8 s. 2).

³Oraczewice, wieś dziś nie istniejąca, najpewniej również w obrębie miasta Krotoszyna (Koz. 1 s. 203, 5 s. 101, 7 s. 368, 8 s. 81).

⁴Krotoszyn - wieś koło Krotoszyna, zob. Koz. 4 s. 418.

⁵Dok. nieznany.

⁶Lutogniew, wieś par. na pn.-zach. od Krotoszyna (Koz. 2 s. 409, 4 s. 78).

⁷Wróżewy par. Lutogniew, na pn.-zach. od Krotoszyna (Koz. 3 s. 413).

⁸Osusza, rzeczka pomiędzy Lutogniewem a Wróżewami (Koz. 2 s. 574).

⁹Wikosławski nie zidentyfikowany.

¹⁰Jan Bniński (z Bnina na pd. od Poznania), wyst. od 1401, potem miecznik pozn. 1428 - 1440, zm. 1440 (SHGWlkp.; Spisy wlkp.).

¹¹Piotr z Bnina, brat Jana, wyst. 1407, potem kasztelan gnieźn. 1428, starosta mosiński, zm. 1448 (PSB XXVI s. 385 - 386).

¹²Jan z Książa, zob. wyżej, nr 704/2.

¹³Rozdrażew, wieś (potem miasto) na pd.-wsch. od Koźmina (Koz. 3 s. 146 - 147, 5 s. 250). Pleban Wojciech wyst. 1410 - 1431 (Now. II s. 406).

¹⁴Pleban Jan syn Michała z Koźmina skądinąd nie znany.

Dokument Nr 764

Słupca, 12 sierpnia 1415

Starosta generalny Wielkopolski zaleca rajcom miasta Poznania, aby przestrzegali zwolnień celnych przysługujących mieszkańcom Pakości.

Kop.: Poznań, WAP, Akta m. Poznania I/1 (Księga radziecka pozn.), k. 26v - - 27. Wpis w 1415 r., z następującą notą wstępną: Validus ac nobilis vir dominus Johannes de Sczecocyny castellanus Lublinensis et capitaneus Maioris Polonie generalis nobis scripsit, volens servare privilegia seu litteras serenissimi principis regis Kazimiri data seu datas super libertate dominis de Pacosch taliter.
Wyd.: WSvP, s. 91 - 92 (wg Kop.).

Providi viri nostri sincerissimi amici! Exhibuit coram nobis litteras et privilegia serenissimi domini regis Kazimiri¹ nobilis dominus Thomco de Pakosc², quod homines eorum de Pakosc etc. ab omni solucione theoloney ubilibet libertantur. [k. 27] Quos eciam huiusmodi relinquimus libertatem, vobis id ipsum comittentes, quatenus de huiusmodi materia libertatis libro vestro per intitulacionem memoriam faciatis, nec @eas@ in solucione theoloney amplius impulsetis, nec infestari faciatis. Datum in Slupcza feria secunda post diem beati Laurencii anno Domini millesimo CCCC^mo XV^mo etc.

¹Przywilej Kazimierza Wielkiego dla Pakości nie znany. W 1359 król nadał właścicielom prawo lokacji Pakości, przywilej ten (KDW III nr 1397) nie wspomina jednak o wolnościach celnych.

²Tomek z Pakości, Leszczyc, wyst. od 1415 (tutaj), potem kasztelan bydgoski 1422, pozn. 1426, starosta koniński 1422 - 1423, nakielski 1424 - 1425, generalny Wlkp. 1426 - 1428, zm. 1428 (SHGWlkp.; Spisy wlkp.).

Dokument Nr 765

Kościan, 15 sierpnia 1415

Mikołaj Usarzowski burgrabia kościański i Dobrogost Koleński z Prusimia zaświadczają, że przeprowadzili ugodę pomiędzy Baworem i Małgorzatą Krzemieniewskimi a Cielejem i Jarosławem braćmi z Miąskowa.

Kop.: Poznań, WAP, Kościan Z. 4, k. 160 - 160v. Wpis 29 sierpnia 1415 (wg Or.?).

Nos Nicolaus Vrzazowski burgrabius Costenensis¹ et Dobrogostius Colenski heres in Prussime² notum facimus, quibus expedit, universis presentibus et futuris, quod nobiles Bauorium Crzemenewski et dominam Margaretham conthoralem ipsius legitimam cum pueris ipsorum ex una³, Czewlegium et Jaroslaum fratres germanos, olim heredes de Myaszcowo⁴, cum ipsorum proximioribus partibus ex altera, pro omnibus causis, inimiciciis, displicenciis, penis alias pokupy, citacionibus, terminis, que inter se hucusque habuerunt, concordavimus et sedavimus, quod amplius nunquam [k. 160v] debent reminisci, sed perpetue mori nec verbo nec facto a quoquam in iure vel extra ius moveri, sed inviolabiliter observari et teneri. Pro quibus omnibus penis alias pokupy prefati Bauorius et Margaretha prefatis Czewlegio et Jaroslao octo marcas pecuniis communis monete Polonicalis solverunt, quas luerunt erga ipsos iudicio in regali, que omnes iste pene debent deleri de libro terrestri ad primos minores terminos in Costen celebraturos, et litere adiudicatorie restitui, quas adhuc habent contra ipsos. Eciam pretuiti Bauorius et Margareta cum pueris ipsorum pro predictis causis, quas prefati Czewlegius et Jaroslaus habuerunt cum ipsis in iure vel extra ius quovismodo non debent verbo vel facto movere in iure vel extra ius contra ullam personam. Quod si aliquis ex predictis partibus concordiam nostram verbo vel facto movere vel violare presumpserit, centum marcas pene vallate luere debebit irremissibiliter exigende medium parti concordiam nostram tenenti, et medium nobis arbitris supradictis solvere tenebitur et debebit. Quam eciam concordiam nostram ad primos minores terminos in Costen celebraturos omnes personaliter venientes in librum terrestrem coram iudicio regali debent dare ingrossare sine fraude et dolo. In cuius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa. Actum et datum in Costen feria quinta ipso die Assumpcionis Beate Marie Virginis gloriose sub anno Domini M° CCCC° decimo quinto etc.

¹Krzemieniewo par. Oporowo, na pn.-wsch. od Ponieca (Koz. 2 s. 360 - 361). Bawor Wyskota wyst. 1394 - 1421, jego żona Małgorzata (Machna) 1394 - 1421, ich syn Jan skądinąd nie znany (SHGWlkp.).

²Dobrogost z Kolna, zob. wyżej, nr 619/1. Był żonaty z Anną, córką Bawora Krzemieniewskiego (SHGWlkp.; niżej, t. VIII).

³Wierzchucin wieś dziś nie istniejąca koło Garzyna i Krzemieniewa, na pd.-zach. od Gostynia (Koz. 3 s. 384).

⁴Brylewo par. Świerczyna, na pd.-zach. od Gostynia (Koz. 2 s. 51).

Dokument Nr 766

Kościan, 15 sierpnia 1415

Bawor Krzemieniewski z synem Janem i żoną Małgorzatą zobowiązują się dokonać rezygnacji określonych dóbr na rzecz Dobrogosta Koleńskiego przed starostą generalnym Wielkopolski.

Kop.: Poznań, WAP, Kościan Z. 4, k. 157v - 158. Wpis 29 sierpnia 1415 (wg Or.?).

Notum sit presentibus et futuris presens scriptum lecturis et audituris, quod nos Bauorius heres Crzemenewski et Johannes filius ipsius¹ legitimus tanquam principales promittimus et presentibus fideiubemus, quod cum nobili domina Margaretha nostra conthorali¹ debemus venire ad primos minores terminos in Costen celebraturos et dare scribere in librum terrestrem coram iudicio regali, quod debemus resignacionem facere coram domino capitaneo, ad primum ipsius Poznaniam ingressum, strennuo viro domino Dobrogostio Colenski heredi in Prussime² omnium istarum parcium hereditatum, videlicet totam partem hereditatis Crzemenewo, totam partem hereditatis Virzchuczino³ et totam partem hereditatis Brilewo⁴, sicut soli tenuimus a metis ad metas, a graniciebus ad granicies, mansum agri Brodaczonis cum iure superiori, allodium, molendinum ventilicium, tabernam, ortum et partem scoltecie ad nos pertinentem in Crzemenewo, prata, pascua, silvas, nemora cum omnibus censibus, reditibus, utilitatibus, fructibus et generaliter cum omni iure et dominio, nichil nobis aut pueris nostris iuris et dominii reservando in dictis hereditatibus. Et domina Margaretha consors nostra predicta debet recedere a litera sue donacionis erga prefatum dominum Dobrogostium, que litera nullum vigorem debet habere in iure vel extra ius super predictas hereditates sic obligatas in quinquaginta marcis latorum grossorum monete Pragensis et numeri Polonicalis consueti et in decem marcis communis monete Polonicalis, demptis parw(i)s denariis. Quod si non fecerimus, quod absit, tunc ducentas marcas latorum grossorum prefato domino Dobrogostio Colenski erimus debiti solvere ipsum nullo iure seculari aut [k. 158] spirituali evadendo, nec aliquem articulum, qui nobis esset utilis et ipsi nociws in adiutorium recipiendo. Pro quibus ducentis marcis et aliis suprascriptis poterit nos monere malis verbis, ore et literis et captivare in locis universis et captivatos ligare et vincire et tenere in captivitate tamdiu donec ducentas marcas supradictas non solverimus prefato domino Dobrogostio pecuniis cum paratis, vel ipsius proximitati, et solutis pecuniis supra numeratis perpetuum silencium pro predictis tenere et sufferre, sub fide nostris et honore. Eciam sessionem, curiam et omnia edificia in Crzemenewo in quatuor septimanis promittimus vacua facere et exire de Crzemenewo sub eisdem ducentis marcis latorum grossorum. In cuius rei testimonium sigilla nostra presentibus sunt appensa. Datum in Costen feria quinta ipso die Assumpcionis Beate Marie Virginis gloriose anno Domini millesimo CCCC° decimo quinto.

¹Usarzów (Uzarzów) par. Goźlice w Sandomierskiem (a nie Uzarzewo w Poznańskiem). Mikołaj, także z Gołębiowa w par. Goźlice, był burgrabią w Kościanie 1415 - 1419 i w Poznaniu (GUrz. C 734, 913) z ramienia swego krajana Jana ze Szczekocin.

^2-3Zob. dok. poprzedni.

⁴Miąskowo par. Czerwonawieś, na pd.-zach. od Krzywinia (Koz. 2 s. 453 - - 454). Cielej, także z Wyskoci, Drobnina, Krzemieniewa, wyst. 1391 - - 1421 (SHGWlkp.), zaś Jarosław 1394 (SHGWlkp.) - 1415 (tutaj).

Dokument Nr 767

Oborniki, 15 sierpnia 1415

Władze miasta Obornik zaświadczają, że Stanisław Serwatka młynarz z Obornik zapisał czynsz na budowę kościoła w Obornikach.

Kop.: Poznań, AAP, Acta consistorii 33, k. 206. Wpis 26 lipca 1452.

Noverint universi, quibus expedit, presencium noticiam habituri, quod nos Michalko proconsul¹, Climek, Martinus Sweczar, Nicolaus Poczelvsky^a, Hanricus Lindenar, Stanislaus Kucz consules Obornicienses, Michael Naroszny, Martinus Sweczar iunior, Swanthoslaus dictus Szwanowsky, Halyn pystor, Stricholcz, Andreas pystor, Pasek cognomine Polthorayaska magistri mechanicorum ibidem, Janussius sutor, tunc vitricus eclesie Beate Marie Virginis una cum predicto Martino Sweczar, Martinus prothonotarius eiusdem civitatis Oborniciensis publice profitemur per presentes, quia nobis simul sedentibus in pretoriali sessione prudens vir Stanislaus dictus Szwerwathka molendinator in suburbio Oborniciensi in molendino maiori transiendo foris civitatem in dextra manu veniens nostri ad presenciam tamquam verus provisor anime sue de salute, non compulsus, nec coactus, sed sanus corpore et plena perfectuque mente ac viva voce dedit ac donavit de sua tercia metreta seu mensura eiusdem molendiny quolibet anno temporibus perpetuis et eviternis mediam alteram marcam pro fabrica eclesye eiusdem Virginis Gloriose. Ita tamen, quod dictus census dimidie altere secunde marce stabit quamdiu dictum molendinum in eodem loco stabit, seu ipsum contingerit aligenare, seu de novo construere, vel ad alium locum comuttare; et sic ecciam eiusdem successores, quicumque fuerint, debebunt perpetuis temporibus eundem censum pagare omni occasione ac excusacione proculmota et iste census aut dicta dimidia altera marca curentis monete debet semper solvi ac dari dicte eclesye ad festum Assumpcionis Virginis Gloriose [15 VIII] sine tempor(ali) intermissione. Et ut hec donacio ac eiusdem resignacio firmitatem obtineret, propter eiusdem rei maiorem confirmacionem sigillum nostre civitatis presentibus est appensum. Datum et actum Oborniky ipso die Assumpcionis Virginis Marie gloriose sub anno Domini millesimo CCCC° XV°.

^alekcja niepewna

¹Ze wszystkich tu występujących osób Marcin Sweczar - nie wiemy czy starszy, czy młodszy - był 1430 rajcą obornickim (Materiały KDW), zaś Świętosław Szwanowski pochodził najpewniej z niedalekiego Obornikom Dzwonowa (Zwanowa). Pozostali nie zidentyfikowani.

Dokument Nr 768

Uniejów, 13 września 1415

I. N. Publikacja dokumentów dotyczących sporu Jana plebana z Brudzewa z Witem plebanem z Wielenina i innymi osobami.

Kop.: Gniezno, AAG, Acta consistorii A 9, k. 179 - 180v. Wpis 2 października 1420.

In nomine Domini amen. Sub anno nativitatis eiusdem M° CCCC° XV, indicione octava, Apostolica Sede pastore carente et sacrosancto generali concilio Constanciensi durante, die Lune decima tercia mensis Septembris, hora nona vel quasi, in cimiterio ecclesie collegiate Wneouiensis ante domum discreti viri domini Nicolai plebani in Wneow Gneznensis diocesis¹, in mei notarii publici testiumque infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia, personaliter constitutus discretus vir, dominus Vitus rector ecclesie in Welenino dicte Gneznensis diocesis², tenens et habens suis in manibus quandam copiam in pergameno scriptam processus honorabilis viri, domini Sandiuogii decani Cruschuiciensis Wladislauiensis diocesis³, executoris unici cuiusdam rescripti apostolici, ad instanciam discreti domini Johannis rectoris ecclesie in Brudzewo dicte Gneznensis diocesis⁴ obtenti, a Sede Apostolica specialiter deputati, discretum virum dominum Nicolaum plebanum ibidem in Wneow predictum requisivit et interrogavit, per hec et hiis similia verba in effectu: "Domine plebane, dicatis michi utrum vos me monuistis ad instanciam Johannis rectoris ecclesie in Brudzewo vigore processuum honorabilis viri domini Sandiuogii decani Cruschuiciensis supradicti". Qui quidem dominus Nicolaus plebanus supradictus respondit affirmando verba, quod eum monuit vigore predictorum processuum, ut satisfaceret dicto Johanni rectori ecclesie in Brudzewo pro quadam decimam, ut dicitur, per dictum Vitum in villa Clwanye⁵ rapta, spectante ad ecclesiam in Brudzewo predictam, et recipiens manualiter copiam predicti processus ipsamque conspiciens et in parte legens, confessus est per expressum et dixit, quod dicta copia sit processus prelibati, subiungens ultimo atque dicens, quod dictam copiam Johannes Thurek rector ecclesie in Janissewo Gneznensis diocesis⁶ predicte manu propria scripsit et mediam sexagenam racione sui salarii a dicta copia recepit. Super quaquidem confessione et recognicione dictus dominus Vitus sollempniter est protestatus. Tenor vero copie predicti processus de verbo ad verbum per omnia sequitur in hec verba:
[następuje dok. dziekana kruszwickiego Sędziwoja, z daty: Piaski, 12 listopada 1414, por. wyżej, nr 739].
Super quibus omnibus et singulis memoratus dominus Vithus peciit sibi a me notario publico infra(scrip)to confici presens publicum instrumentum. Acta sunt hec anno, indicione, die, hora, mense et loco quibus supra, presentibus discretis viris, dominis: Stanislao plebano villanorum in Wneow⁷, Jacobo viccario in Velenino⁸ et Johanne Wanczconis clerico de Wneow Gneznensis diocesis⁹ antedicte, testibus ad premissa vocatis specialiter et rogatis.
Et ego Lampertus Stanislai de Cowale clericus Wladislauiensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius¹⁰, quia predicte copie habicioni, interrogacioni, versioni, recognicioni et confessioni ac protestacioni aliisque omnibus et singulis premissis, dum sic, ut premitttur, agerentur et fierent, una cum prenominatis testibus presens interfui, eaque omnia et singula sic fieri, vidi et audivi ideoque hoc presens publicum instrumentum manu propria conscriptum exinde confeci, subscripsi, publicavi, et in hanc publicam formam redegi, signo quoque et nomine meis solitis et consuetis consignavi vocatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum.

^1-5Zob. wyżej, dok nr 738, 750.

⁶Janiszew, wieś par. na pn.- -wsch. od Turku (Koz. 4 s. 296 - 297). Pleban Jan Turek wyst. tylko tutaj; wg Łaskiego, Liber beneficiorum I s. 256, we wrześniu 1415 plebanem był tutaj ksiądz Gniewomir.

⁷Pleban Stanisław wyst. także wyżej, nr 750/6.

⁸Nie zidentyfikowany.

⁹Jan Więckowic kleryk z Uniejowa, chyba różny od później wyst. Jana syna Więćsława z Wilczyny (1429 - 1457, notariusza publicznego i prokuratora konsystorza gnieźn. - KDW VIII n.; Acta capitulorum II nr 533, 538).

¹⁰Lampert syn Stanisława z Kowala, skądinąd nie znany.

Dokument Nr 769

Gliniany, 7 października 1415

Król Władysław Jagiełło zakazuje powoływać przed sądy Annę, wdowę po staroście gniewkowskim Borowcu.

Kop.: Poznań, WAP, Kalisz Z. 2, k. 245v. Wpis w 1415 r.

Vladislaus Dei gracia rex Polonie etc.
Castellanis, palatinis, capitaneis, iudicibus, camerariis ceterisque officialibus iudiciis nostris in terris Cracouie, Maioris Polonie, Lancicie etc. ubilibet presidentibus, fidelibus nostris dilectis presentisque^a requirentes, graciam regiam et omne bonum. Fideles nostri dilecti! Quia nobilis Anna relicta olim strennui Borowczonis capitanei Gnewcouiensis¹ noviter marito suo orbata et statu preventa viduali, terminos iudiciales non poterit comode attemptare, unde viduitati sue pyo compacientes affectu hanc graciam sibi fecimus et tenore presencium facimus et concedimus, ut a date die presencium per spacium unius anni dumtaxat nullis vexacionibus iudicialibus debeat perturbari. Vobis igitur omnibus et singulis supradictis nostris damus firmis regalibus in mandatis, quatenus predictam Annam cum pueris suis ad instanciam cuiuslibet ad spacium unius anni, ut prefertur, nulla presumatis iudicare. Racione secus non facturi pro gracia nostra. Datum in Glyniany² feria secunda ipso [die^b] sancti Marci Pape anno Domini millesimo quadringentesimo quindecimo.
Relacio domini Donyn Regni Polonie vicecancellarii³.

^atak Kop.

^bbrak Kop.

¹Borowiec, Borowczo ze Złotowa i Dalestowic, Ogończyk, familiaris króla 1389, 1393 (Rachunki dworu króla Władysława Jagiełły ..., Kraków 1896 s. 111, 170), starosta inowrocławski 1402 - 1410, gniewkowski 1411 - 1415 (inf. prof. Janusza Bieniaka), w 1409 zasiadał na rokach sądowych w Poznaniu jako wicestarosta (Piekosiński, Wybór, s. 373). W Wielkopolsce wyst. 1412 w królewskim Tykadłowie (wieś par. na pd.- -wsch. od Stawiszyna - Koz. 5 s. 430 - 431); wdowa po nim Anna rezydowała tam jeszcze 1416 (ib.).

²Gliniany koło Lwowa, na Rusi. Data zgodna z itinerarium królewskim.

³Dunin ze Skrzyńska, zob. wyżej, nr 666/4.

Dokument Nr 770

Nowy Korczyn, 27 listopada 1415

Król Władysław Jagiełło nakazuje zawiesić roki sądowe przeciw Samborowi z Małachowa kasztelanowi zbąskiemu.

Kop.: Poznań, WAP, Poznań Z. 4, k. 157a. Wpis 22 czerwca 1416.

Wladislaus Dei gracia rex Polonie etc. Fidelibus nostris dilectis iudici, subiudici, camerariis sive suppariis ceterisque officialibus iudicio sive terminis generalibus et particularibus Poznanie presidentibus, presentibus requirendis, graciam regiam et omne bonum. Fideles nostri dilecti! Quia nobilis fidelis noster dilectus Samborius de Rosznowo castellanus Sbanschensis¹ hic nobiscum cum aliis nostris baronibus in nostris arduis tractatibus et negociis est constitutus, ideo fidelitatibus vestris nostris damus regalibus in mandatis, quatenus omnes et singulas causas suas et ipsius consortis Margarete² si quas in contumaciam suam ad instanciam quarumcumque personarum, et signanter ad instanciam nobilium Stanislai Slap³, Petrassii et Venaconis^a de Bythin⁴ in eodem iudicio sive in ipsius terminis generalibus et particularibus Poznanie iudicastis, iudicata per vos et quomodolibet sentenciata revocetis et omnino retractetis et irritetis, sic quod ipse Samborius et Margareta ipsius consors propter sui absenciam in aliquo non dampnificentur. Secus pro nostra gracia regia facere non ausuri. Datum in Nowa Civitate Corczin⁵ feria quarta proxima post festum beate Katherine Virignis anno Domini MCCC(C)XV°^b.
Relacio domini Alberti episcopi Crac(ouiensis), Regni Polonie cancellarii⁶.

^atak Kop.

^bKop.: M CCCXVI. Pisarz zgubił jedno C, napisał natomiast błędnie XVI, zamiast XV, przyzwyczajony do pisania daty bieżącego, 1416 roku. O niemożliwości daty 1416 decyduje czas wpisu listu do księgi sądowej pozn.

¹Sambor z Małachowa, zob. wyżej, nr 724/7. Rosnowo par. Komorniki, na pd. od Poznania (Koz. 3 s. 141).

²Żona Sambora Małgorzata wyst. także 1416 (PSB XIX s. 413).

³Stanisław Słap z Palędzia (par. Skórzewo, na pd.-zach. od Poznania - Koz. 3 s. 4), także z Dąbrówki (par. Skórzewo), wyst. od 1390 (SHGWlkp.), wieloletni żupca w Kościanie i w Poznaniu, m. in. wicewojewoda pozn. 1416 - 1429 (GUrz. s. 180), nie żył już 1432.

⁴Pietrasz i Bieniak z Bytynia, zob. wyżej, nr 601/7.

⁵Data zgodna z itinerarium wystawcy.

⁶Wojciech Jastrzębiec, zob. wyżej, nr 403/1.

Dokument Nr 771

[Poznań], 1415

Oficjał poznański zaświadcza że NN (ze Strzelc?) zapisał czynsz poznańskim wikariuszom katedralnym.

Reg. z 1784 r.: Poznań, AAP, CP 14, s. 625 (wg Kopiariusza poznańskich wikariuszy katedralnych - tzw. Jura vicariorum - z XVI w., k. 260, zaginionego w 1945 r.).

1415. Coram Michaele Bliden canonico et officiali Posnaniensi¹ inscriptio vicariis census 6 marcarum latorum grossorum Pragensium pro summa capitali 60 marcarum super bonis Szelewo Strzelcze².

¹Maciej Blida, zob. wyżej, nr 466/2.

²Szelejewo (Szelewo) leżało w par. Strzelce Wielkie, na wsch. od Gostynia (Koz. 3 s. 302, 265), zapewne więc Strzelce stanowią tylko określenie położenia Szelejewa, może jednak chodzi o zapis na dwu wsiach (należących jednak wówczas do różnych właścicieli).

Dokument Nr 772

Kiszkowo, [ok. 1415]

Jan Gałązka z Żdżarowity i Ptolemej z Pomorzan zaświadczają, że zastawili pół folwarku w Żdżarowitej Piotrowi z Łubowic.

Kop.: Poznań, WAP, Gniezno Z. 2, k. 65 - luźna karta z księgi ziemskiej z uszkodzoną datą roczną, niemożliwa do pewnego wydatowania, zapewne z 1416 r. Brzeg karty wystrzępiony, tekst uszkodzony.

Uw.: Orientacyjna data dok. wyprowadzona z dat występowania wystawców i świadków.

Universis et singulis, tam presentibus quam futuris, quod nos Johannes Galanszka heres in Szdzarouitha¹ cum nostro filiastro Tholomeo herede in Pomorzani² nostro fideiussore, recognoscimus, quod invadiavimus et invadiamus et assignamus domino Petro heredi in Lubovicze³ in triginta marcis latorum grossorum Pragensium, quadraginta et octo grossos computando ad quamlibet marcam, medium allodium cum omni iure in Szdzarouitha cum duobus ortis tam longe, tam late, scilicet pratis, palu[dinibus], rubetis quidcunque pertinet ad istud allodium, sic[ut] soli tenuimus, fratris condam nostri sub tali concordia ordinacione vel collocucione, quod aut, si absit, n[on] exemeremus vel non dederimus ad festum Nativitatis presentis nunc venturis predictas triginta marcas domino Petro heredi in Lubouicze, extunc dictus Petru[s] in Lubouicze heres debet pacifice et quiete tene[re] a festo Nativitatis Christi [25 XII] usque ad aliud festum supradict[um]. Deus autem auferat, si aliquid aliud contingerit [....] nos. Extunc quicunque fuerit propinquior noster t[...] debet eciam propinquiori dicto Petro debet ex[...I]n cuius rei testimonium sigilla nostra sunt app[ensa]. [Datum e]t actum in Kyszkowo⁴, presentibus nobilibus [dominis: Tho]lomeo herede in Pomorzani, Dirslao herede in [...]kowo⁵, Jacussio herede in Dobyegewo⁶ et a[liis] fide dignis, anno Domini M° CCCC° [...].

¹Jan Gałązka ze Żdżarowity, zob. wyżej, nr 706/6, 8.

²Ptolemej z Pomarzanek, zob. wyżej, nr 706/5.

³Łubowice par. Dąbrówka Kościelna, na pd.-wsch. od Skok (Koz. 4 s. 474). Piotr, Pietrek, Pietryk wyst. 1400 (SHGWlkp.) i chyba 1415 (Roty V nr Gniezno 220).

⁴Kiszkowo na pd. od Łubowic.

⁵Zapewne Jabłkowo par. Raczkowo, na wsch. od Skok (Koz. 1 s. 92, 4 s. 291). Dziersław wyst. tutaj 1412 - 1449 (SHGWlkp.), pisał się także z Rzepczyna.

⁶Jakusz z Dobiejewa, zob. wyżej, nr 706/3.

Spis treści

Wstęp	V
Wykaz skrótów	VII
Wykaz dokumentów	XI
Dokumenty	1

Redaktor Krystyna Sobkowicz Korektorzy Maria Kruszyńska, Lidia Przybyła PAŃSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE ODDZIAŁ W POZNANIU Nakład 500+100 egz. Ark. wyd. 46. Ark. druk. 40,375. Papier druk. gat. IV kl., 71 g, 70×100. Oddano do składania w listopadzie 1983 r. Podpisano do druku i druk ukończono w marcu 1985 r. Zam. nr 300/50. A-12/771. Cena zł 760,- DRUKARNIA UNIWERSYTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU